ئۇيغۇر كىم ؟ ئۇيغۇر دىگەن نام قاچان پەيدا بولغان

kukhelal

barhanbay0996 يوللىغان ۋاقتى  2013-5-27 12:49
داۋامى بار قېرىنداشلار .ئىنكاس شەكىلدە يوللىساممۇ باش ...

سىزتۇغۇلغىلى 100يىل بولغان ئوخشايدۇ  

تارىخنى بىلمەي قالايمىقان بىلجىرلاپ خەن ۋە روس تارخشۇناسلىرىنىڭ دىپىغا ئۇسۇل ئوينىماڭ.ھىلىمۇ 100يى؛ ئۇسۇل ئوينىدۇق.بۈگۈن سىزمۇ ئويناۋاتىسىز.
ھون دىمەك تۈرۈك دىمەك،تۈرۈك دىمەك ئۇيغۇر دىمەك.ئۇيغۇر،قازاق،قارقالپاق،ئۆزبەك قىرغىز ئاتالغۇلىرى 1900-يىلىدىن كىيىن روس ئالىملرىنىڭ سىستىمىلىق پىلانلىشىدىن ئەمەلگە ئاشقان.غەربىي تۈرۈك شەرقىي تۈرۈك جۈغراپىيىۋىي نام بولسا.تۈرۈك ئومۇمىي نام.
ئويغۇنۇڭ قىرىنداش.

aqhunmen

ياخشى ماقالە ئىكەن .1921-يىلى سىتالىنىنىڭ تۈركلەرنى سۈنئىي مىللەتلەرگە ئايرىش سىياسى سۈيقەستىنىڭ نەتىجىسىدە ئۆزىنى تۈرك ئاتاۋاتقانلار بىرنەچچە مىللەتلەرگە بۆلۈندى .ھازىرمۇ ياشانغانلار ئارىسىدا بىز تۈرك خەق ،دەپ سۆزلەيدىغانلار بار .ئۇيغۇر بىلەن تۈركنىڭ تارىخنى قەستەن ئايرىپ ،ئۇيغۇر تۈرك تارىختا بىر مىللەت بولسا نىمىشقا تارىختا بىر-بىرى بىلەن ئۇرۇشىدۇ ،دەپ سۆزلەاتقانلار ،شۈبھىسىزكى تارىخقا سىياسى غەرەز ئارلاشتۇرۇپ ،زور مەنتىقىسىزلىققا يول قويغانلاردۇر .مەسىلەن:بىر ئۆيدىكى ئۇرۇق-تۇققانلارمۇ بەزىدە بىر-بىرى بلەن ئۇرۇشۇپ قالىدۇ .مەھەللىۋى ،يۇرتلار ئارا ئۇرۇشلارمۇ بولغان ،شۇنىڭغا قاراپ ئۇلارنى بىرمىللەت ئەمەس ،دەيمىزمۇ؟خەنزۇلارنىڭ تارىخىدىمۇ چىن بىلەن چۇ ،چۇ بىلەن خەن ،سۈي بىلەن تاڭ قاتارلىقلار

aktuqi

kukhelal يوللىغان ۋاقتى  2013-5-27 12:58
سىزتۇغۇلغىلى 100يىل بولغان ئوخشايدۇ  

تارىخنى بىلمەي ق ...

ئۇنداقتا ئۇيغۇر ئاتىلىشتىن بۇرۇن نىمەدەپ ئاتالغانلىقى ھەققىدە ئېنىق چۈشەنچە بامۇ؟

مەن بۇقىرىندىشىمنىڭ 100يىل دىگىننى ئويلىشىپ قالدىم .   ئۇيغۇر،قازاق،قارقالپاق،ئۆزبەك قىرغىز ئاتالغۇلىرىمۇ100يشقاكىردىمۇ؟ ئىنېق چۈشەنچە بەرگەن بولسىڭىز.
بولسابىر تىيماقىلىڭ. ئەجرىڭىزبىكار كەتمەيدۇ .

0sayyara421

بىز يەنە قاچانغىچە   ئېتىبارغا  مۇھتاج  بولىمىىز؟
http://www.qutad.biz/forum.php?mod=viewthread&tid=4738
ئۇقمىدىم بۇ تىمام باغداشتا  تەستىقلانماپتۇ،قۇتادغۇبىلىك تورىغا چىقاردىم.

BBC

ئۇيغۇر دىگەن بۇ ئىسىمنىڭ تارىخى ئىنتايىن ئۇزۇن .ئۇ تارىخلاردا تۈركى مىللەتلىرىنىڭ سىياسى نامى سۈپىتىدە قوللىنىپ كىلىنگەن.1920يىل روسلارنىڭ بۆلۈپ باشقۇرۇش تاكتىكىسىدە بۇ سىياسى نام مىللەت نامى قىلىنىپ روھى جەھەتتىن باشقا تۈركى خەلىقلىرىدىن ئۇزاقلاشتۇرۇلغان.1931يىل سىتالىننىڭ كۆرسەتمىسى بىلەن شىڭشىسەي غۇلجىلق قىرىنداشلىرىمىزنى يەنە ئايرىم مىللەت قىلىپ ئۇلارغا تارانچى (تىرىقچى)ئاتالغۇسىنى بەرگەن.قەشقەرىيلىك بىلەن ئەنجانلىقلارنىڭ شىۋە جەھەتتىكى پەرقىدىن پايدىلنىپ بىزنى ئۇيغۇر ،ئۇلارنى ئۆزبەگ قىلىپ قويۇشتى .شۇنىڭ بىلەن بۇ ئىككى جۇغراپىيىلىك ئورۇندىكى بىر خەلىق چاك چىكىدىن ئىككىگە ئايرىلدى.لىكىن بۇنىڭلىق بىلەن ئۇيغۇر نامىنى ئىنكار قىلغانلىق ئەجدالىرىمىزنىڭ سەلتەنەتلىك دۆلەتلىرىنى ئىنكار قىلغانلىقىمىز بولۇپ قالىدۇ.خۇددى بىرئائىلىدىكى پەرزەنتلەرنىڭ ئىسمى ھەرخل بولسىمۇ لىكىن ئاتا ئانىسى ئوخشاش بولغاندەك ئۇيغۇر ،ئۆزبەگ ،تۈرۈكمەن،ئەزھەر ،قازاق ،قىرغىز ،ۋە تۈركىيەدىكى تۈرۈكلەر ھەممەيلەن بىرئائىلىنىڭ باللىرى.ياشىغان جۇغراپىيەلىك ئورۇننىڭ پەرقى ،كىلمات ۋە مۇھىت پەرقى تۈپەيلى مىڭ يىللاردىن بۇيان چىرايلىرىمىزدا بىر-بىرىمىزگە ئوخشىماسلىق ئالامەتلىرى كۆرۈلسىمۇ لىكىن گىن جەھەتتە يەنىلا ئۆزگىرىش يوق.تىل مەدەنىيەت،ۋە بەزى ئۆرۈپ ئادەتلىرىمىزمۇ يىراقلاشمىغان.

barhanbay0996

داۋامى
بۇمەسىلىنى ئالدى بىلەن خەلقئارا ۋەزىيەتكە باغلاپ چۇشىنىش مۇمكىن. مىلادىيە 20 ـ ئەسىردە دۇنيا ۋەزىيىتىدە ئاجايىپ ئوزگىرىشلەر بارلىققا كەلدى. مەنچىڭ ئىمپىرىيىسى ئاغدۇرۇلۇپ جۇڭخۇا مىنگو قۇرۇلدى. چاروسىيە ئاغدۇرۇلۇپ تۇنجى سوتسىيالىستىك ئىمپىرىيە سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى قۇرۇلدى. سوۋېت ئىمپىرىيىسى بارلىققا كېلىشى بىلەنلا ئوزىنى پۇتكۇل دۇنيادىكى ئېزىلگۇچىلەرنىڭ باشلامچىسى دەپ ئېلان قىلدى ھەمدە تۇرلۇك ئاماللار بىلەن غەربىي تۇركىستاننى ھاكىمىيىتى ئاستىغا ئالدى. پۇتكۇل ئوتتۇرا ئاسىيانى مەڭگۇ ئىشغالىيەت ئاستىدا تۇتۇپ تۇرۇش ئۇچۇن گۇرۇھلارغا بولۇپ ئىدارە قىلىش زورۇر بولۇپ قالدى. بۇ خۇددى ‹‹ئۇيغۇرلار يەڭىدىن بارلىققا كەلگەن مىللەت گەۋدىسى بولۇپ، ئۇ تەسەۋۋۇر ئىچىدىكى تارىخىي ئەنئەنە ۋە يېقىنقى سىياسىي ئەھتىياج تۇپەيلىدىن يەرداشلىقنى بىرىكتۇرۇپ باشقىلار تەرىپىدىن كەشپ قىلىپ چىقىلغان›› دىيىلگەنگە ئوخشاش مەلۇم پەرقلەرنى ئاساس قىلىپ يېڭى مىللەتلەر ياساپ چىقىلدى. نەتىجىدە ئۇيغۇر ۋە ئوزبەك بارلىققا كېلىپ تۇرك نامى ئوتتۇرا ئاسىيادىن سىقىپ چىقىرىلدى.



ئۇنداقتا ‹‹ئۇيغۇر›› ئاتالمىسى قانداقچە بۇ يېڭى مىللەتكە نام قىلىپ قوبۇل قىلىندى؟ قازاق ئاكادىمىك ظا. ت قايدارۇۋ ‹‹1921 ـ يىلى س. ظة. مالوۋنىڭ تەشەببۇسى بىلەن تاشكەنتتە ئۇيغۇر زىيالىيلىرىنىڭ قۇرۇلتىيى ئېچىلدى. يىغىن قاتناشچىلىرى ئەزەلدىن مەۋجۇت بولۇپ كېلىۋاتقان ئۇيغۇر دىگەن مىللەت نامىنى ئەسلىگە كەلتۇرۇشنى ھەمدە شىنجاڭدىكى بارلىق ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئورتاق نامى قىلىشنى بىردەك قوللىدى›› دەيدۇ. بۇ يىغىن 1921 ـ يىل 6 ـ ئايدا ئېچىلغان بولۇپ شۇ نۇقتىنى ئىلمىي ھالدا پەرەز قىلىش مۇمكىنكى يىغىندا رۇس ئۇيغۇرشۇناسى مالوۋ ئوزىنىڭ ئۇيغۇرشۇناسىلىقتىكى شۆھرىتىدىن پايدىلىنىپ ‹‹ئۇيغۇر›› نامىنى قايتىدىن ئوتتۇرىغا چىقىرىپ شەرھىلەپ، يىغىن ئىشتىراكچىلىرىنى قايىل قىلغان. چۇنكى مالۇۋ ئاكادىمىك رادلوۋنىڭ شاگىرتى بولۇپ ئۇنۋېستېتتا ئوقۇۋاتقان چېغىدىن باشلاپ تۇرك تىلى تەتقىقات گۇرۇپپىسىغا قاتناشقان. 1909 ـ يىلىدىن 1911 ـ يىلىغىچە، 1913 ـ يىلىدىن 1915 ـ يىلىغىچە شىنجاڭ ۋە گەنسۇدا ئۇيغۇرلارنىڭ (سەرق ئۇيغۇرلارنىمۇ ئوز ئىچىگە ئالىدۇ) تىل ۋە فولكلورىنى تەكشۇرگەن. 1916 ـ يىلى تۇرك فلولوگىيىسى بويىچە ماگىستىر بولغان. 1917 ـ يىلىدىن كېيىن قازان، پېتىربورگ، تاشكەنت قاتارلىق جايلاردىكى ئالىي مەكتەپلەردە تۇرك تىل ـ ئەدەبىياتىدىن دەرس ئوتكەن. 1939 ـ يىلى روسىيە پەنلەر ئاكادىمىيىسىنىڭ مۇخبىر ئاكادىمىكى بولغان. ئۇ ھاياتىدا ئۇيغۇرلارغا ئائىت نۇرغۇن كىتاب، ماقالىلەر ئېلان قىلغان.

ئۇيغۇر نامى ئەنە شۇنداق ئوتتۇرىغا چۇشۇپ قانۇنلاشقان. 1924 ـ يىلى سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىدا نوپۇس تەكشۇرۇشتىن باشلاپ بۇ نام كورۇلۇشكە باشلىغان. ئۇنداقتا بۇ نام قانداقچە سابىق سوۋېت ئىتتىپاقىدىن شىنجاڭغا كوچۇپ كەلدى؟ بۇ نام بېكىتىلىپ قانۇنلاشقاندىن كېيىن مەتبۇئات، تەشۋىقات ۋاسىتىلىرىدە ئېلان قىلىنىش بىلەن بىرگە ئالى ئىلىمگاھلاردا قوللىنىلدى، مۇشۇ ئەسىرنىڭ باشلىرىدىن باشلاپ نۇرغۇنلىغان زىيالىلىرىمىز ئىلىم ئېلىش ئۇچۇن سوۋېتقا چىقىپ تەدرىجىي بۇ نامنى قوبۇل قىلدى. مىللەتپەرۋەر، مەرىپەتپەرۋەر شائىرلىرىمىز مەمتىلى توختىھاجى ئوغلى تەۋپىقى ۋە ئابدۇخالىق ئۇيغۇرلار ئۇيغۇر نامنى سوۋېت ئىتتىپاقىدىن قوبۇل قىلغان. بۇ مەسىلىگە قارىتا شىۋىتسارىيىلىك داڭلىق دىپلومات، ئۇيغۇرشۇناس دوكتۇر گۇننار ياررىڭ مۇنداق دەيدۇ: ‹‹20 ـ ئەسىرنىڭ 30 ـ يىللىرىنىڭ ئاخىرلىرى شىنجاڭنىڭ جەنۇبىدا ‹ تۇرك › نامىنىڭ ئورنىغا ‹ ئۇيغۇر › نامى دەسسىدى بۇ ئاتالغۇنىڭ تەشەببۇسچىسى س. ئە مالوۋ›› (‹‹قەشقەرگە قايتا بېرىش›› قا قاراڭ)، ئۇ ئەسىرىدە ئۇيغۇر نامىغا مۇشۇ ئەسىرنىڭ ئاتالمىسى سۇپىتىدە مۇئامىلە قىلىدۇ.

‹‹ئۇيغۇر›› ئاتالغۇسى شىنجاڭدا زادى قاچاندىن باشلاپ قانۇنلىشىپ قوللىنىلدى؟ بۇ ھەقتە خارۋورت ئۇنىۋېرستېتىنى پۇتتۇرگەن تۇرپان ئەكىسپىدىتسىيىگە قاتناشقان جاسيان لودېس (1933 ـ يىلى شىنجاڭغا كەلگەن سوۋېت دىپلوماتى ئاپىراسيۋ شىنجاڭ مىلىتارىسى شىنجاڭ شەرىپىگە بەرگەن تەكلىپ ئىچىدە تارىم ۋادىسىدىكى ئامىللارنى 20 ـ يىللاردىكى لېنىن ئاساس قىلغان سوۋېت ئوتتۇرا ئاسىيا خەلقىنىڭ مىللەت تەۋەلىكىنى تىل ـ تارىخ قۇرۇلمىسىغا ئاساسەن ئۇيغۇر دەپ ئاتاش تەكلىپىنى بەرگەن بولۇشى مۇمكىن » دەيدۇ. شۇ چاغلاردا قەشقەرنى مەركەز قىلغان ھالدا ئوتتۇرىغا چىققان « شەرقىي تۇركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيىتى » بەلكىم سوۋېت ئىمپېرىيىسىنى چوچۇتۇپ قويغان بولۇشى مۇمكىن، چۇنكى شۇ زاماننىڭ ھىيلە ـ مىكىر شاھى، ئەشەددىي فاشىست شېڭ شىسەي ئوز ھاكىمىيىتىنى مۇستەھكەملەش ئۇچۇن قىزىل فاشىست ستالىندىن ئىبارەت دۇنياۋى شەخسكە ئوزىنى سادىق ئىت قىلىپ كورسىتىپ، بولشىۋېك بولغان ئىدى. سوۋېت ئىمپېرىيىسى نۇرغۇنلىغان بولشىۋىكلارنى ئەۋەتىپ ئۇنىڭ ھاكىمىيىتىنى مۇستەھكەملەشكە غايەت زور توھپىلەرنى قوشتى، 1934 ـ يىلى جاھانگىرلىككە قارشى ئۇيۇشما قۇرۇپ بىر مەزگىل ئوتكەندىن كېيىن « چەنتۇ » دىگەن نامنى « ئۇيغۇر » دەپ ئوزگەرتىش 2 ـ نوۋەتلىك ئاۋام خەلق قۇرۇلتىيىدا قانۇنلاشتۇرۇلغان. قۇرۇلتايدا ئۇيغۇر دىگەن نامنى خەنزۇچە تەلەپپۇز تەرجىمىسى مەسىلىسىمۇ ئوتتۇرىغا چۇشۇپ 威武儿 دىگەندەك لايىھەلەرمۇ بار بولغان، بۇنىڭ مەنىسى بولسا « ئالىيجاناب، جاسارەتلىك تەڭرىنىڭ ئامراق پەرزەنتى » دىگەن مەنىنى بەرگەن. بورھان شەھىدى « شىنجاڭنىڭ 50 يىلى » ناملىق ئەسىرىدە « مەن يۇۋىنبىن بىلەن مەسلىھەت قىلىشىپ 维吾尔دەپ يازايلى دىيىشكەن ئىدۇق، ئولكىلىك ھوكۇمەتنىڭ يىغىنىغا سۇنۇپ ماقوللانغاندىن كېيىن ئۇيغۇرلارنىڭ نامىنىڭ رەسىمى يازما شەكلى قىلىنغانىدى. شۇنىڭدىن ئەتىبارەن ئۇ بارا ـ بارا كەڭ قوللىنىلدى » دەپ يازىدۇ. 维吾 بولسا مېنى ھىمايە قىل دىگەن مەنىنى بىلدۇرىدۇ. بۇ نام ئەنە شۇنداق ئوتتۇرىغا چۇشىدۇ. قۇرۇلتاي مەزگىلىدە مىللەتلەرنىڭ نامىنى ئوزگەرتىش بولغان. بۇرھان شەھىدىنىڭ ئەسلىمىسىگە ئاساسلانغاندا « بۇلۇت » ئورنىغا « قىرغىز » « نۇغاي » ئورنىغا « تاتار » بېكىتىلگەن.

barhanbay0996

داۋامى
خۇلاسە قىلغاندا ئۇيغۇر نامى كېيىن دىگەندىمۇ مىلادىيىدىن توت ئەسىر ئىلگىرىكى دەۋردىنمۇ بۇرۇن بارلىققا كەلگەن بولۇپ كوپ ھاللاردا سىياسىي ئاتالغۇ، دولەت نامى سۇپىتىدە قوللىنىلغان، ئىنتايىن ئاز ساندىكى چاغلاردا قەبىلە نامى بولۇپمۇ قوبۇل قىلىنغان. ئىلگىرى ـ كېيىن بولۇپ ئورخون ـ ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ ھەمدە ئۇيغۇر ئېلىنىڭ نامى بولغان. تەخمىنەن مىلادىيە 1350 ـ يىللىرى ئەتراپىدا ئىشلىتىلىشتىن قالغان. مىلادىيە 1921 ـ يىلى 6 ـ مايدا تاشكەنتتە زىيالىيلار قۇرۇلتىيىدا ئۇيغۇرشۇناس مالۇۋنىڭ تەشەببۇسى بىلەن قارار قوبۇل قىلىنىپ شىنجاڭدىكى ۋە ئوتتۇرا ئاسىيادىكى قىسمەن ئاھالىنىڭ نامى سۇپىتىدە بېكىتىلگەن، 1924 ـ يىلى سوۋېت ئىتتىپاقىدىكى نوپۇس تەكشۇرۇشتىن باشلاپ قوبۇل قىلىنغان، قوللىنىشقا باشلىغان. شىنجاڭدا بولسا شېڭ شىسەي مۇستەبىت ھاكىمىيىتى قۇرۇلغاندىن كېيىن سوۋېت ئىتتىپاقى مەسىلھەتچىلىرىنىڭ كورسەتمىسى بويىچە قوبۇل قىلىنىپ 2 ـ قېتىملىق ئاۋام خەلق قۇرۇلتىيىدا (1934 ـ يىلى) قانۇنلاشتۇرۇپ قوبۇل قىلىنغان ھەمدە كەڭ تەشۋىق قىلىنغان. بۇ نام نىمىشقا شۇنچە تېزلا ئومۇملىشىپ كېتىدۇ؟ سەۋەبى ئېنىقكى نۇرغۇنلىغان سوۋېت مەسلىھەتچىلىرى شىنجاڭدا خىزمەت قىلغاندىن باشقا نۇرغۇنلىغان ياشلار سوۋېت ئىتتىپاقىدا بىلىم ئالغان. ئۇلارنىڭ تەربيىسىنى قوبۇل قىلغان، يەنە كېلىپ « ئۇيغۇر » نامى قەدىمكى يازما يادىكارلىقلاردا كورۇلگىنى ئۇچۇن ناھايىتى تېزلا قوبۇل قىلىنىپ ئومۇملاشقان، ئەينى چاغدا سوۋېت ئىتتىپاقى ۋە شىنجاڭ ئولكىلىك ھوكۇمەتنىڭ قانۇنى ۋاسىتە بىلەن قارارلاشتۇرۇشمۇ رول ئوينىغان.



ئۇيغۇرشۇناسلىقنىڭ تەرەققىي قىلىشى بىلەن ناھايىتى كوپ مەسىلىلەر ھەل بولدى، ئەمما ئاساسلىقى ئىككى خىل ئاجىزلىققا يول قويۇلدى، ئۇلاردىن بىرى ئۇيغۇر مىللىتى بىلەن ئۇيغۇر نامىنى تەڭلەشتۇرۇپ ئۇيغۇرلارنىڭ پۇتكۇل تارىخىنى ئۇيغۇر ناملانغان ئاشۇ گەۋدىسىنىلا ئىزدەش. يەنە بىر ئاجىزلىق ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخىي يازما يادىكارلىقلارنى ئاساسى سۇپىتىدە پايدىلانماسلىقتا كورۇلىدۇ. بۇ خىل ئاجىزلىقلار ئۇيغۇر ئالىملارنىڭ ئۇزلۇكسىز يېتىشىپ چىقىشىغا ئەگىشىپ ئوزگەرگۇسى.

ئىزاھلار:



مەھمۇت قەشقەرى « تۇركىي تىللار دىۋانى » شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1980 ـ يىل ئۇيغۇرچە نەشرى 1 ـ توم 151 ـ ، 2 ـ بەتلەر

« ئوغۇزنامە » مىللەتلەر نەشرىياتى ئۇيغۇرچە نەشرى 1980 ـ يىل 30 ـ بەت

موللا نىمەتۇللا موجىزى « تەۋارىخى مۇسقىييۇن » ئۇيغۇرچە مىللەتلەر نەشرىياتى 1982 ـ يىل 26 ـ بەت.

ليۇ يىتاڭ « ئۇيغۇر تەتقىقاتى » 1977 ـ يىل تەيۋەن خەنزۇچە نەشرى 11 ـ ، 27 ـ بەت

زوردۇن سابىر « ياۋروپاغا سەپەر »، « تارىم » 1988 ـ يىل 5 ـ سان 106 ـ بەت.

« ئۇيغۇرلارنىڭ قىسقىچە تارىخى » شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1989 ـ يىل ئۇيغۇرچە نەشرى 92 ـ بەت

يۇسۇپ خاس ھاجىپ « قۇتادغۇبىلىك » مىللەتلەر نەشرىياتى 1984 ـ يىل ئۇيغۇرچە نەشرى 92 ـ بەت

« تارىم » ژۇرنىلى 1986 ـ يىلى2 ـ سان تۇركلوگ ئىسراپىل يۇسۇپ تەييارلىغان ماقالىگە قاراڭ

« جۇڭگودىكى مىللەتلەر تارىخى » مىللەتلەر نەشرىياتى 1990 ـ يىلى خەنزۇچە نەشرى 2 ـ قسىىم 63 ـ بەت

گراتىن « ئۇيغۇرلارنىڭ كېلىپ چىقىشى » ناملىق ماقالىسىدە كەلتۇرگەن نەقىل « ‹‹شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاخباراتى » 1992 ـ يىل 5 ـ سان 14 ـ بەت، 11 ـ بەت.

71 « قەشقەر پەداگوگىكا ئىنستىتوتى ئىلمىي ژۇرنىلى » ئۇيغۇرچە 1993 ـ يىل 4 ـ سان 75 ـ بەت

بۇرھان شەھىدى « شىنجاڭنىڭ 50 ـ يىلى » ۋە « شىنجاڭ تارىخىي ماتىرىياللىرى » ئۇيغۇرچە 28 ـ توپلامغا قاراڭ.



مەنبە: ئالمىزارمۇنبىرى  
تۈگىدى

rushangull

kukhelal يوللىغان ۋاقتى  2013-5-27 12:58
سىزتۇغۇلغىلى 100يىل بولغان ئوخشايدۇ  

تارىخنى بىلمەي ق ...

كەچۈرۈڭ،     تۈرۈك         ئەمەس    تۈرك    دەپ يازغان بولسىڭىز.