دىلمۇرات مۇتەللىپ(ت): گىرۋەك (شېئىرلار)

ئىنكاسلارنى ۋاقتىدا كۆرمەي قاپتىمەن.
مېنىڭ بىلىشىمچە، ئابدۇمىجىت مەملىكىتىمىز ۋە چەتئەلدە بىلىم تەھسىل قىلغان ۋە قىلىۋاتقان، بىرنەچچە تىل بىلىدىغان، ئاممىباب شېئىرلارنى يازالايدىغان ۋە تەرجىمە قىلالايدىغان ئەدەبىيات شەيداسى، ئىقتىدارلىق ئاسپىرانت. مەن ئېنگلىزچە بىلمەيدىغانلىقىم ئۈچۈن،  ئۇنىڭ تەرجىمىسىنىڭ قانداق چىققانلىقىنى بىلىشكە ئاجىزمەن. بىراق، مەن ئەڭ قىزغىن شېئىرىيەت ئوقۇرمىنى بولغاچقا، شېئىرنىڭ تەمىنى ناھايىتى ياخشى تېتىيالايمەن. شۇ ۋەجىدىن، دىلمۇرات ئىنىمىز تەرجىمە قىلغان شېئىرلار ماڭا ناھايىتى يارىغاچقا، دىلمۇرات ئىنىمىزگە بارىكاللا ئېيتتىم. بىراق، بۇ ماختىشىم ئابدۇمىجىت ئىنىمىزنى بىئارام قىلىپ قويۇپتۇ.
نەق گەپكە كەلسەم،  دىلمۇرات ئىنىمىز تەرجىمە قىلغان شېئىرلار قۇرۇلما، تۇيغۇ ئىپادىسى، تىل...جەھەتلەردە ماڭا يېپيېڭى شېئىرىي تۇيغۇ ئاتا قىلدى. ئابدۇمىجىت تەرجىمە قىلغان شېئىر بولسا بىزنىڭ ئۇيغۇر ئەنئەنىۋىي قاپىيەچى شائىرلار، ھەۋەسكارلار يازغان، يېزىۋاتقان، مۇشۇ مۇنبەردە كۈندە يورۇتۇلۇپ تۇرۇلىدىغان ئەڭ ئادەتتىكى ئاممىباپ شېئىرلاردىن ھېچ بىر ئالاھىدە پەرقىنى كۆرمىدىم. ھەتتا، ئاۋۇ ئېنگلىزچىدىكى مىسرالار ئاخىرىدىكى سىزىقچىنىمۇ كۆرەلمىدىم.

   ماۋۇ گەپنىڭ، ئۆزىنى ئەدىپ ھېساپلاپ يۈرىۋاتقان بىر زىيالىنىڭ ئاغىزىدىن چىققانلىقىغا ھەيرانمەن!

چەتئەل شائىرلىرىنىڭ شېئىرلىرىنى بىزنىڭ شېئىرىيەت قېلىپىمىزغا سېلىپ، قاپىيەلەشتۈرۈشنىڭ ھاجىتى يوق! سامسا بىلەن پىسانىڭ، لەغمەن بىلەن ئىتالىيە چۆپىنىڭ ئوخشىمايدىغان تەمى بار. ئىتالىيە چۆپى ئەتتىم دەپ، ئۇنى ئۇيغۇرچە لەغمەن قىلساق، ئۇ ئىتالىيە چۆپى بولماي قالىدۇ.

بۇنىڭدىن غەم قىلىپ كەتمىسىڭىزمۇ بولىدۇ، مەن نېمە دېگەنلىكىمنى بىلىپ دەيمەن.

سالام ئەرچىن ئەپەندى، ھەر گىز ئۇقۇشماسلىق بولمىسۇن، مەن موشۇ تېمىنى كۆرگەندە ۋە ئىنكاس يېزىش خىيالىمغا كېلىۋاتقان مەزگىللەردىلا، بىر چاغلاردا مۇنبىرىمىزدە قايناپ كەتكەن "سالغا تېشى" نىڭ ئىنگىلىزچە تەرجىمىسى ھەققىدىكى تالاش تارتىشلارنى قايتا ئەسلەپ سۈكۈتكە پاتقان ئىدىم. گەپ قىلماي دېسەم بىرنەرسىنى بىلىپ، توغرا خاتاغا ئوخشاشلا سۈكۈت قىلىپ ئولتۇرۇش زىيالىينىڭ ئىشى بولماس دەپ قالدىم. ئېغىز ئاچتىم.

ئەمىلىيەتتە، سېلىگە ئارتۇق گەپمۇ قىلمىدىم، ئىنگىلىزتىلىدىن خەۋەرلىرى يوقلىغىنىمۇ ئويلىدىم(بۇ مۇ شارائىتلىرى سەۋەبىدىن بولغان، بولمىسا چەتئەل تىلىدا خېلى ئادەملەرنى بېسىپ چۈشىدىغانلىقلىرىغا ئىشىنىمەن). سىلىگە دېگەن گېپىم پەقەت "سالماق بولسىلا" دېگەن گەپ. چۈنكى سىلى بىزگە ئۇستاز دەرىجىلىك ئادەم، قوللىرىدا بىر ژۇرنال ، بىر ئىلىم بۇلىقى ھاياتقا ئىرىشىپ تۇرىۋاتىدۇ.  ئەمدى تەرجىمىگە كەلسەك، مەن دىلمۇراتنى بىلىمەن، تەرجىمىگە بولغان ئېشتىياقىدىنمۇ سۆيىنىمەن. ئۇنىڭ تەرجىمىسى شۇنداقلا سىلىنىڭ تەرجىمە ھەققىدىكى گەپلىرى مېنى بىئارام قىلغىنى يوق، ھەم بىئارام بولمايمەن. ئەكسىچە خۇشال بولىمەن. پەقەت ۋاقىتلىرى چىققاندا ئىنگىلىزچە بىلىدىغان بالىلار بىلەن بۇ شېئىر ھەققىدە سۆھبەتلىشىپ باقسىلا ئەسلى تېكىستتىكى "سېزىق"نى نېمىشقا  كۆرەلمىگەنلىكلىرىنى ۋە مېنىڭ نېمىلەرنى دېگەن، يەنە نېمە گەپلەرنى دېمىگەنلىكىمنىمۇ چۈشىنىپ قالىدىلا. قالغان گەپلەرنى مەن سۆھبەت ئېگىلىرىگە ئۆز نۆۋىتىدە بايان قىلىپ ئۆتەي. شېئىر ئۈچۈن قىلىنغان مۇنازىرىلەردە كۆڭۈل ئاغرىمىسۇن. ئامان بولسىلا...

ئابدۇرەشىت ئاكا، بىز ئۆزىمىزگە ۋاكالىتەن سۆزلەيلى، ئەرچىن ئەپەندى ئۆز كاللىسى بىلەن ئۆز ئېغىزى بىلەن ھەرقانداق ئىنكاسقا جاۋاب يازسا بولىدىغاندۇ؟ سىلىنىڭ "سالماق بولۇڭ" دېگەن سۆزنى "ئالدىرىماڭ" دېگەن تەنبىھ مەنىسىدە تەرجىمە قىلغانلىقلىرى ئانچە توغرا تۇيۇلمىدى ماڭا. ئاندىن سېلى كۆرۈپ بېقىڭ دېگەن خەنزۇچە گەپلەرگىمۇ دېققەت قىلدىم. مەنغۇ بىر شائرىنىڭ ئېسمىنىمۇ توغرا ئاتىيالمايدىغان تىللاردىكى شېئىر تەرجىمىسىگە بەك قاراپ كەتمەيمەن. شۇنداق بولسىمۇ ئەشۇ خىل تەرجىمانلارنىڭ ئەمگەكلىرى ھەققىدىكى رەسمى نەشىر ئەپكارلىرىنى كۆپراق ئوقۇپ قالىدىكەنمەن. ۋاقىتلىرى بولسا سېلىمۇ تۆۋەندىكى كىتابلارنى ئوقۇپ باقالا. ئاندىن دېلمۇرات ئەپەندىدىن بىر سوراپ باقسىلا، "شېئىرىي تىل دېگەن نېمىدۇ؟"، "بايان ئۇسلۇبىدا ئۆتكەن زامان بىلەن ھازىرقى زاماننىڭ مەنا قاتلاملىرى تەرجىمىنى قەيەرلەرگە ئىلىپ بارىدىغاندۇ؟ (مەن ھازىرچە بىرىنچى پارچە شېئىرنىلا كۆزدە تۇتتۇم). قالغان گەپلەرنى ئىنگىلىزتىلى ئۇقۇدىغان ئوقۇرمەنلەرگە قويۇپ بېرەيلى. شۇلار بىر نېمە دەپ باقسۇن...

غەم قىلمىدىم، ھەيران قالدىم(ھەيران قېلىش بىلەن غەم قىلىش، ئىككىسى باشقا- باشقا مەناغا ئىگە گەپ بولسا كېرەك!). ھەيران قېلىشىممۇ بىھاجەت ئىكەن ئەسلى!