تۆرىبەگ قىزى: خۇرجۇنىمنىڭ ئىككى تەرىپىدە

تەننى جانغا ئۇلىدۇق،
تۈننى تاڭغا ئۇلىدۇق.
چوڭقۇر ئىزدىنىشىڭىزگە قايىل بولدۇم.

ئەسسالام ئىنىم ئەنۋەرجان ، سىڭلىم پاتىگۈل !  خىزمەت ئورنۇمدا  بولمىغاچ  ئۇزۇن بولدى مۇنبەرگە چىقالمىدىم،  بۈگۈن چىقىپلا  سىڭلىمنىڭ ئۆزىدەكلا  تاتلىق يېزىلغان شېئىرىدىن  ھوزۇرلاندىم ،  ھارماڭ سىڭلىم،  مېنىڭچە خۇرجۇننىڭ  ئىككى بېشى دېسەك  بەكرەك توغرا بولارمىكىن ؟.....

راست، خۇرجۇننىڭ كۆزى دېيىلىدۇ بۇرادەرلەر.

ئېسىل شېئىر بوپتۇ ، تۇيغۇلىرىڭىزغا مۇبارەك بولسۇن !

100 نومۇر بىلەن مۇكاپاتلاپ قوياي دېسەم ، نومۇر بېرىشكە دەرىجەم توشمايدىكەن، مەن ئويلىغاننى باشقىلار دەپ بوپتۇ ، قۇرۇق ماختىغۇم كەلمىدى . قەلىمىڭىزگە ئۇتۇق تىلەيمەن .

ئارقامدا دەرد-غەم،
ئالدىمدا غايە.
بۇ پىكرىڭىز ناھايىتى جايىدا ھەم مەنىلىك چۈشۈپتۇ.

مەن  غۇرجۇننىڭ ئىككى بېشى دېگەننى كۆپرەك ئاڭلاپتىكەنمەن. ...

ئادىل0998:
ئاۋۇ شېئىرلىرىنىڭ ماۋزۇسى ـــ «خۇرجۇنۇمنىڭ ئىككى
تەرىپىدە»دىكى «تەرىپىدە»نى «كۆزىدە»گە ئۆزگەرتىلسە تېخىمۇ ياخشىمۇ نېمە؟ «تەرەپ» بىر ئابىستراكىت سۆز، ئۇنىڭغا قارىغاندا «كۆز» ھەم كونكىرت مەنىگە ئىگە ھەم ئوبرازچانلىققا ئىگە سۆز. شۇڭا مۇشۇنداقراق ئويغا كېلىۋېدىم، ئەلبەتتە، قەلەم ئىگىسى ئۆزلىرى، نېمىنى قانداق قىلىش ئىختىيارلىقىمۇ سىلىدە.
5 كۈن بۇرۇن .تىزىملىك

  تۆرىبەگ قىزى:   
ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام  قەلەمدىشىم ، مەنمۇ سىلى دېگەندەك "كۆز"نى ئىشلىتەي دەپمۇ ئويلىغان، بىراق ھەرتەرەپتىن ئويلاپ كۆرسەم شېئىردا ، بولۇپمۇ مۇشۇ شېئىردا بۇ سۆز ئورنىنى تاپالماي قالدىغاندەك  بىلىندى، شۇڭا "تەرەپ"سۆزىنى ئىشلەتتىم. شېئىردا ئۇنىڭ كۆچمە مەناسىنى تېخىمۇ يارقىن ئىپادە ھاسىل قىلسۇن، دەپ ئويلىدىم. چۈنكى ھايات خۇددى خۇرجۇندەك رەڭگارەڭ ۋە ئۇنىڭ كەينى ئازابلىق ئۆتمۈش، ئالدى- كەلگۈسى سىرلىق نىشان، گۈزەل غايىگە تولغان بولىدۇ. مەن مۇشۇنداق ئويلىدىم. سىلىچە بۇ خىل تۇيغۇ شېئىردا ئۆز ئىپادىسىنى تاپالىغانمىدۇ؟

شېئىرىمنى ياقتۇرغان، كۆرگەن بارلىق ئەزىزلەردىن چەكسىز مىننەتدارمەن. يوقىرىدا ئادىل0998 قېرىندىشىمىزنىڭ سۇئالىغا قارىتا يېزىلغان جاۋابىمنى سۇئالنىڭ ئاستىغا چاپلاپ قويدۇم. ھەقىقەتەن بەزى قېرىنداشلىرىمىز ئېيىتقاندەك خۇرجۇننىڭ «كۆز»ى  ياكى «بېشى »دەپ ئېلىنىدىغان بايانلارمۇ بار، ئەمما بۇلار ئاساسەن پىروزا ئەسەرلىرىمىزدە كۆپرەك ئۇچرايدۇ. كەمىنە بۇ يەردە تىلغا ئالغان خۇرجۇن نان، سۇ، لاۋازىمەتلىك قاچىلانغان خۇرجۇن ئەمەس، بەلكى ئىنساننىڭ ھاياتىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان «خۇرجۇن»دۇر.
ئەرتېكىن قاتارلىق قېرىنداشلىرىمىز تېلىفۇن ۋە قىسقا ئۇچۇرلار ئارقىلىق مۇشۇ جەھەتتىكى كۆز قارىشىمنى ئوتتۇرغا قويۇپ بېقىشىمنى تەۋىسىيە قىلغاچقا، يەنە كېلىپ شائىرلاردىن ھىچكىم بۇ بىر سۆزنىڭ ئۆز ئورنىنى تاپقان، تاپمىغانلىقى توغرىسىدا ئۆزىنىڭ پىكرىنى ئوتتۇرغا قويۇپ باقمىغاچقا ئويلىغانلىرىمنى قىسقىچە بايان قىلىپ باقتىم. يۈرەكداشلىرىم، يۈلەكداشلىرىمنىڭ «شۆپۈك ئېغىز»لىقىمنى ئەيىبكە بۇيرىماستىن ئەپۇ ئېتەكلىرى بىلەن سەھۋەنلىكىمنى يېپىپ ئەبيىمنى ئۆزۈمگە ئېچىپ بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.

بەك ياخشى يېزىلىپتۇ، بۇندىن كېيىن مۇشۇنداق شېئىرلارغا تەشنا بىز

شېئىر  ماڭا شاھ مەشرەپنى ئەسلەتتى

  پاتىگۈل، دېگىنىڭىزدەك سىز شېئىردا تىلغا ئالغان خۇرجۇننىڭ نان، سۇ، لاۋازىمەتلىك قاچىلانغان خۇرجۇن ئەمەس، بەلكى ئىنساننىڭ ھاياتىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان «خۇرجۇن» ئىكەنلىكىنى شېئىرىڭىزنى ئوقۇغان ھەربىر ئادەم بىر قاراپلا چۈشىنەلەيدۇ. چۈنكى، شېئىرنىمۇ بەلگىلىك ئوقۇرمەنلىك سەۋىيەسى بار كىشىلەر ئوقۇيدۇ. تەكلىپىم، ئۇزاق ئەسىرلەردىن بېرى تىل ئادىتىمىزگە ئايلىنىپ كەتكەن سۆزلەرنى ئېمكانىيەتنىڭ بارىچە توغرا ئىشلىتىشىمىز كېرەك. ئۇ سۆزنى ئىشلىتىشىمىزنى  پىروزىدا مۇنداق، شېئىرىيەتتە مۇنداق دەپ ئۆز خاھىشىمىز بويىچە تۈرگە ئايرىۋالساق بولمايدۇ.
  ئاخىرقى سۆز: مەن ھىچقاچان سىزگە كۆز قارىشىڭىزنى ئوتتۇرغا قويۇپ بېقىشىڭىزنى تەۋسىيە قىلمىدىم، بەلكى "ئاقىلغا ئىشارەت» دەپ سىپايىلىك بىلەن خاتالىقىڭىزنى ئەسكەرتىپ قويدۇم. مەيلى نېمىلا دەڭ، كىم نېمىلا دەپ ئاقلىسۇن، ئىشقىلىپ "خورجۇننىڭ ئىككى تەرىپى" دېيىش مۇۋاپىق ئەمەس. بەك "كۆچمە مەنىدە ئىشلەتتىم" دەپ تۇرىۋالسىڭىز "خورجۇننىڭ ئىككى كۆزى" مۇ بۇ شېئىرىڭىزدا كۆچمە مەنىلىك فونكىسيەنى ئۈستىگە ئالالايدۇ. شۇتاپتا ئېنكاسىمنى ئوقۇپ خاپا بولۇپ كېتىۋاتقانلىقىڭىزنى بىلگۈچىلىكىم بار، ئەمما، پايدا قىلدىغان دورا ئاچچىق بولىدۇ، بەزى ئىشقا باھانە كەتمەيدۇ. تىل مەسلىسىگە كەلگەندە جاھىللىق ياراشمايدۇ.  سۆزۈم تامام!

ئاددىي ئوقۇرمەن بولۇش سۈپىتىم بىلەن مەنمۇ باشتا خۇرجۇننىڭ كۆزى دېمەي نېمىشقا تەرىپى دېگەندۇ دەپ ئويلىغان، ئەمما شائىر ئۆزى ئوتتۇرىغا چىقىپ چۈشەندۈرمىسىمۇ چۈشىنىشىم كېرەك بولغان مۇھىم بىر ھەقىقەتنى ئاخىرى تونۇپ يەتتىم.بىر ئادەمنىڭ يۈدۈپ مېڭىۋاتقىنى قارىماققا خۇرجۇن، ئەمما ئادەمنىڭ ئۆتمۇشى بىلەن كەلگۈسى خۇرجۇننىڭ كۆزىگە سىغمايدۇ. ئۇنىڭسىزمۇ چوقۇم خۇرجۇننىڭ كۆزى دەپ ئېلىش كېرەك دەيدىغان بەلگىلىمە يوق. مەلۇم نەرسىنى خۇرجۇننىڭ كۆزىگەــ ئىچىگە ئەمەس يېنىغا، خالىغان بىر تەرىپىگە قويۇشمۇ تامامەن مۇمكىن. ھېچ بولمىسا مەزكۇر شىئېرنىڭ ئاىىرقى ئىككى مىسراسى بىزگە نۇرغۇن تەپەككۇر بوشلۇقى قالدۇرۇپتۇ. بۇنى شائىرنىڭ ئۆزى ئوتتۇرىغا چىقىشتىن ئىلگىرى چۈشىنىپ يىتەلمىگىنىمدىن كۆپ خىجىلمەن.

خۇرجۇننىڭ كۆزى بولسۇن ياكى تەرىپى بولسۇن خۇرخۇن بىز تونىمايدىغان نەرسە ئەمەس (بىز تەرەپتە خۇرجۇننىڭ ئىككى پىيى دەيدۇ،  خۇرجۇننىڭ بىر پىيىغا نان سالدىم، بىر پىيىغا سۇ دېگەندەك). بۇ شېئىردىكى خۇرجۇن ھەقىقەتەن ياخشى ئىپادە قىلىنىپتۇ.  شېئىر ئوقۇغان ئادەمنىڭ يۈرىكىنى تىترىتىپ ئۆتىدىكەن.

مېنىڭچىمۇ شېئىرنىڭ تېمىسىدا چاتاق يوق. بىزدە «ھەممە ئادەم خۇرجۇننىڭ ئالدى پېشىنى كۆرىدۇ»دەيدىغان تەمسىل بار. مانا پاتىگۇل سىڭلىمىز خۇرجۇننىڭ ئىككىلا پېشىنى كۆرۈپتۇ، شېئىرمۇ شۇنداق تېتىملىق چىقىپتۇ.