ئا.جۇدۇن: «چاي»

      ئا.جۇدۇن :

                                                   ‹‹ چاي ››
                          
                                       [ ئىككى كىشىلىك ئېيتىشىش ]

       [ پۇزۇر كىيىنگەن ئىككەيلەن سەھنىنىڭ ئىككى تەرىپىدىن كىرىپ كېلىپ سالاملىشىدۇ ]
  
   ئا: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم .
   ب:ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام.
   ئا: ئۇزۇن بولدى ئاداش ھېچ كۆرىشەلمەي كەتتۇققۇ، ئىشلىرىڭ بەكلا ئالدىراشمۇ، قانداق ؟
   ب: شۇنى دېگىنە ئاداش، سەنمۇ  يوقاپلا كەتتىڭ، بىرە يەرلەرنى چۆگىلەپ كەلدىڭمۇ-يا ؟
    ئا : نەدىكىنى دەيسەن،مۇشۇ چاي، تويلارنىڭ  جىقلىقىدىن نېرى بولالماي شۇ.
    ب:مەنمۇ شۇ ئاداش، ئادەم جەمئىيەت ۆە كىشىلەرگە كۆپ ئارىلىشىپ كەتسە شۇنداق بولامدۇ،يا.
ھەممىسىگە يۈز كېلەلمەي، تەڭ چېپىپ، كۈنلەرنىڭ قانداق ئۆتۈپ كېتىۋاتقېنىنى بىلەلمەي قېلىۋاتىمەنغۇ.
   ئا : ھە، بۈگۈنمۇ  بىرە ئىش بار ئوخشىمامدۇ ؟
   ب :يەنە شۇ، بىر ساۋاقدىشىم تويغا تەرەددۇت قىپتىكەن، ‹‹ قوپتۇم چاي›› بېرىپتۇ، شۇنىڭغا كېتىۋاتىمەن.سەنچۇ ؟
   ئا : مەنمۇ شۇ ئاداش، قوشنام ئەتە ئوغلىنىڭ تويىنى قىلماقچىدى، بۈگۈن ‹‹ سۆڭەك چاي ›› بېرىپتۇ،ئاڭلىسام، قوينىڭ بېشىدىن 40 نى قويارمىش.
   ب : ياپىرىم، ئوغلىنىڭ تويىغا شۇنچىۋالا جىق قوي سويۇپتىما،ئۇ بىر چارۋىدار ئوخشىمامدۇ ؟
   ئا :ياقەي، شەھەردەچارۋىدار نېمىش قىلسۇن، توي مەرىكىسىگە  4 قوي سويىدىكەن،لېكىن، بۈگۈن كەچتە 20 ئۈستەللىك چاي بەرمەكچىكەن،بىر ئۈستەلگە ئىككى باش، ئالتەخىل  قورۇما چىقىرىدىكەن.
    ب : پاھ، پاھ، بىزلەر توي-پوي قىلىپ قالساق،  بۇنچىۋالا  ‹‹ چوققا ›› نى  نەدىنمۇ تاپارمىز-ھە.
     ئا : شۇنى دېگىنەئاداش، بۇرۇنقىدەك ‹‹ تاپقېنى گۈل كەلتۈرەر ، تاپمىغېنى بىر باش پىياز ›› دەپ قاراپ ئولتۇرغېلى بولماس .
     ب : يېقىنقى يىللاردىن بۇيان، مۇئاشلىرىمىز ئاز-تولا ئۆسۈپ، قورساق توق،كىيىملەر پۈتۈن بولۇپ قېلىۋىدى، توي-چايلىرىمىز ئاۋۇپ، تېخىمۇ رەڭدارلىشىپ كېتىۋاتمامدۇ، مانا.
     ئا : شۇ، مۇشۇ يىللاردىن بېرى قانچىلىغان توي-چايلارغا بېرىپ كەتتۇق،ئەستىمۇ قالماپتۇ. لېكىن، ئالماقنىڭ- بەرمىكى بار، دېگەندەك، بىر كۈنلەردە بىزمۇ  قايتۇرىمىز، دېگىنە، ئاداش.
      ب:ئۇغۇ شۇ، يېگەننىڭ يۈزى ئۇيىلىپتۇ. دېگەندەك ، خەقنىڭ چېيىنى ئىچكەندىكىن، چاي بەرمىسەك ئوغۇلبالىلىق بولماس.
        ئا:: ۋاقتى كەلگەندە، توي-چايلارنىغۇ بېرىمىز،ئەلۋەتتە، لېكىنزە، ھېلىقى...ھېلىقى ...
         ب:  نېمە،ھېلىقى، ھېلىقى... دەپ دەپ تىلىڭنى چايناپ قالدىڭغۇ، بىرە-يېرىم قىيىنچىلىق ئىشلار بامۇ، يا ؟
        ئا : نېمە قىيىنچىلىق بار دەيسەن، بۇ ئاي، بۇ كۈنلەردە ۋاقىت قىيىنچىلىقى شۇ. ‹‹ ۋاقتىڭ كەتتى- بەختىڭ كەتتى ›› ، بۇ چايلارنىڭ ئايىغى چىقمىسا، يا.
        ب:  ئايىغى چىقىش بۇياقتا تۇرسۇن، يېڭىدىن-يېڭى ‹‹ مەرىكىلەر ›› ئىجاد بولىۋاتمامدۇ،تېخى.
        ئا :   مەسلىھەت چېيى، چوڭ چاي، كىچىك چاي، ئاقچاي،  ‹‹ قوپتۇم چاي ››لارغۇ بولىۋاتىدۇ، يەنە قانداق چايلارنى دەۋاتىسەن، ئاداش؟
       ب:  مەن يېقىندىن بېرى ئويلاپ قالدىم، قارا، سۇدەك ئۆتۈپ كېتىۋاتقان ھاياتىمىزغا، تۇرمۇشىمىزغا زەڭ سالسام،  بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزدىكى ‹‹ مەرىكىلەر ›› جاھان ئەھلىنىڭكىدىن ھەسسە-ھەسسە كۆپكەن ۋە بەكمۇ رەڭداركەن. بۇنىڭلىق بىلەن پەخىرلەنسەك بولغېدەك [ سەل-پەل گىدىيىدۇ ] .
        ئا:  شۇنداق قىلىپ ئىككىمىز خېلى كۆپ چايلارغا بوغۇلۇپ قاپتۇق- ھە؟  [ كۈلىشىدۇ ] مەسىلەن :
مەسلىھەت چېيى،.. ئاقچاي، كۆكچاي...
        ب:   توختىغېنا، كۆكچاي دېگىنىڭ قانداق چاي ئۇ ؟
        ئا:   نورۇزدىكى كۆك مەشرىپىنىڭ چېيى بولمامدۇ، ئۇنىڭدىن قالساق بولماس.
         ب:  راست دەيسەن، بەزى چايلاردىن قالساق بولمايدۇ،ئۇ چايلارغا بارمىساق، ئەل-جامائەتتىن يىراقلاپ كېتىدىغان گەپ.
     ئا:     يەنە تېخىى توي چېيى، ئۆي چېيى - يېڭى بىناغا  كۆچۈپ كىرگەنلەرمۇ چاي بېرىۋاتمامدۇ [ خۇددى قورۇ-جاي سالغاندەك ]
      ب:    ئۇندىن باشقا، ئەرز چېيى- قەرز چېيىمۇ بار تېخى.
      ئا:   بۇ  قانداق چاي ئەمدى، شۇمۇ  چاي بولدىمۇ ؟
      ب:   قىززىق گەپ قىلىدېكەنسەن، ھەممە ئادەمنىڭ ئىشلىرى سېنىڭكىدەك ئوڭۇشلۇق بولامتى، ئەرز چېيى- ئەرز- شىكايىتىنىڭ ئېقىپ، ئىشىنىڭ ھەل بولغانلىقىغا بەرگەن چېيى. قەرز چېيى - شەخس ۋە بانكىلارنىڭ قەرزىنى ئۈزگەنلىكى ئۈچۈن ‹‹ ئۇھ ! ›› دەپ بەرگەن چېيىدە.
      ئا:     تورت چېيى ، ‹‹ كورت ›› چېيىمۇ بارىكەن تېخى.
      ب:     تورت چېيىغۇ ‹‹  تۇغۇلغان كۈن ›› گە  بەرگەن چېيى، كورت چېيىچۇ ؟
      ئا.     بۇمۇ بىر گەپ دېگىنە،  قىشىچە قىلىدىغان ئىش، بارىدىغان يەر يوق، بىكارچىلىقتىن ئىسسىق
ئۆيلەرگە كىرىۋېلىپ، ‹‹ قەرت ›› ئويناپ، كىم  يېڭىلپ قالسا، شۇنىڭ ئۆيىدە ‹‹ چاي ›› بېرىدىغان
گەپكەن.
      ب:     بىزلەردىمۇ  بانكىت چېيى ، ‹‹ ئانكىت چېيى ››  بار .
      ئا:     ئانكىت چېيىما بارما ؟
      ب:     ئارىمىزدا ‹‹ ئۇنۋان ›› ئالغانلار چاي بەرمىسە ئۇلارغا كۈن يوق، دېگىنە.
      ئا:      بىزلەردىمۇ ‹‹ قىش چېيى ›› ،چىش چېيى›› دېگەندەك چايلار بولۇپ تۇرىدۇ. قىش چېيمىزغۇ
قىش كىرىشى بىلەنلا  باشلىۋالىدىغان يېڭى يىللىق چېيىمىز . چىش چېيىنى دېسەم، بىرەر بۇرادەر
بىرە ئالتۇن چىش سېلىۋالسا،  بايلىقىنى ‹‹ يۇيۇپ ›› بەرمىسە بولامدۇ، دەيسەن.
      ب:     يەنە  ‹‹ مال چېيى ›› ، ‹‹ پال چېيى ›› مۇ بار . مال چېيى - قىشلىق ‹‹ سوقۇم ›› چېيى ، ‹‹ پال چېيى ›› - بىرە بويتاق ئاغىينىلەر ‹‹ پال ›› ئاچقۇزۇپ ، ‹‹ توغرا ›› چىقىپ قالسا ، ىۇشلىقىدىن بېرىۋېتىدىغان چاي.
      ئا:    ھازىر بارغۇ، ئات چېيى-ئىسىم قويغاندا، ‹‹ كات چېيى ››- ئۆيىگە سافا - كرسلو ئالغاندا،
‹‹ بىڭشاڭ [توڭلاتقۇ ] چېيى››، ‹‹ يىڭشاڭ [ ئاڭلاتقۇ ] چېيى ›› ،...
      ب:     ھەي گەپ قىلما، ئۇزىتىش چېيى، كۈتىۋېلىش چېيى، ھاردۇق چېيى، رەھمەت چېيى، باراۋەت چېيى،  تىلاۋەت چېيى،  باغ چېيى، تاغ چېيى... خۇدانىڭ قۇتلۇق كۈنىدە ساماندەك ‹‹ چاي›› لار بولىدىغان بوپ كەتتى، ئەييۇ-ھەنناس !
      ئا.:     ھا،ھا،ھا،.. راست دەيسەن، بۇ چايلارنى ‹‹ چوت ››  لاپ بولغېچە چايلىرىمىغا كېچىكىدىغان  ئوخشايمىز ،خەيرخوش ئاداش.
                                

                            [ ئىككەيلەن  ئىككى تەرەپكە ماڭىدۇ ]

                                              2015.11.3
       بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-11-5 22:46  

ئۇقۇپ بىر ھازا  كۈلۈپ كەتتىم. جەمىيىتىمىزدىكى يۈز بىرىۋاتقان بىراق ئۆزىمىزنى قاچۇرۇپمۇ  بۇلالمايۋاتقان «چاي»  لارغا  ياخشى تەبىر بىرىلىپتۇ.
سىلىگە ئۇتۇق تىلەيمەن.
سەھنىلەشتۈرسە بۇلاتتىكەن.

مەنمۇ ئەتە ئاغىينىلەرنىڭ چېيىغا باراتتىم،قايسى ئۇسۇلنى قوللانسام بولار.

ئاچچىق  بىرنى كۈلۋالدىم،ئىجادىيتڭىزگە بەركەت تىلەيمەن...

قەرز چېيى - شەخس ۋە بانكىلارنىڭ قەرزىنى ئۈزگەنلىكى ئۈچۈن ‹‹ ئۇھ ! ›› دەپ بەرگەن چېيىدە.
.....................
ياخشى ئىشلارنى ئىجاد قىلساقمۇ،روياپقا تەستە چىقىرىمىز.لېكىن بۇنداق چايلارنىڭ ‹‹گۈلىنى گۈلگە  ››كەلتۈرۈۋىتىدىغانلاردىن...ئەرلەر ئۇياقتا،ئاياللار ئۇياقتا چاي ئويناش بالىلارنى ۋە ئۆزىنى قىيناش ....بىزگە روھى بېسىم ،ئىقتىسادى بېسىم ئېلىپ كەلدى.ئىجادىيىتىڭىزگە ئۇتۇق تىلەيمەن.ياخشى يېزلىپتۇ.

دىمىسىمۇ مۇشۇ يېقىندىن بۇيان بولىۋاتقان بىر قىسىم چايلار ھەقىقەتەن كىشىنى ئويلاندۈرىدۇ،يازغىچە چاي ئىچىپ يېزىپسىزدە؟

توغرا يول كۆرسەتكەنلىرىگە رەھمەت.

جۇدۇن ئەپەندىنىڭ بۇ ئېيتىشىشىنى ئوقۇپ، يىغلاپ تۇرۇپ كۈلدۈم، كۈلۈپ تۇرۇپ يىغلىدىم، نەپرەتلىنىپ تۇرۇپ، ئۇھ تارتتىم، ئۇھ تارتىپ تۇرۇپ، غەزەپلەندىم، ئەجەبا بىز خەق ... ھەي،   بەزى چاغلاردا شۇ تۈگەىمەس چايلارغا بارالماي قالسام، بوپتىلا مەن ئۆلگەندە يەرلىكىمدە قوپيغىلى تۆت ئادەم چىقايدىغانلىقىغا ھەرگىز ئىشەنمەيمەن، دەپ ئۆزۈمگە تەسەللىي بېرىپ ئولتۇرىمەن، يەنە بەزىدە نۇرغۇن چايلارغا بېرىپ بولالمىغىنىمدىن قارىغاندا  تېخى تولۇق ئادەم بولۇپ بولالمىدىممۇ نېمە، دەپ ئۇھسىنىپمۇ قالىمەن. لېكىن ئاخىرىدا يەنە ئاز بارغىنىمدىن ھەرگىز پۇشايمان قىلمايمەن.

‹قامچىڭىز›غا كۈچ -قۇۋۋەت تىلەيمەن .يازمىلىرىڭىزدىن سۆيۈنىمەن ئاكا .سالامەت بولۇڭ .

     ئابدۇۋاھىتكا، ياخشىمۇ سىز!
     ئەمما ماۋۇ ئەسەرنى «سۆڭەككە تەگكۈدەك» يېزىپ قويۇپسىز جۇما!... بىز قاچانمۇ ئاشۇنداق «چاي» لاردىن قۇتۇلارمىزكىنتاڭ!... ئىسراپ بولۇپ كېتىۋاتقىنى ۋاقتىمىزلا ئەمەس، بەلكى ئۆمرىمىز، ھاياتىمىز ئەمەسمىدى!؟... «قۇلدەك ئىشلەپ، بەگدەك ياشا» دەپ قويسا، بىز تالاي-تالاي «چاي» لارنى ئىجاد قىلىۋالدۇق، خۇددى ئىجاد قىلىشقا تېگىشلىك باشقا نەرسىلىرىمىز يوقتەكلا... توۋا دېگۈمىز كېلىدۇ بۇ قىسمەتلەرگە...
بۇ ئەسەر مېنى ئويلاندۇرۇپ قويدى، ئىشىنىمەنكى، باشقىلارنىمۇ ئويلاندۇرۇپ قويىدۇ.

ياخشى يىزىلىپتۇ ئەرلەرمۇ ئاياللاردىن قىلىشمايدىغان بولوپ كىتىپتۇدە

ئەسەرلىرى بەكمۇ يىغىنچاق مەزمۇنلۇق چىقىپتۇ، بۇ ساھەدىكى ئىزدىنىشلىرى توختاپ قالمىغاي!

ھارمىغايلا ئۇستاز......................