ئازىق: قالتىس مۇئەللىم (ھېكايە)

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-10-30 10:22  

ھېكايىڭىزدىكى چۇڭقۇر مەنالاردىن ئۆزۈم ھەققىدە ئويلىنىپ قالدىم. مەنمۇ «قالتىس مۇئەللىم» ئىچىدە ئۆزۈمنى قايتا ئاختۇرۇپ چىقتىم.

ئوقۇپ چىقىپ،ياقتۇردۇم،مۇبارەك بولسۇن!
ماڭا ئوخشاش ئوقۇتقۇچىلار چوقۇم ئوقۇشقا تېگىشلىك ئىكەن،دەپ قارىدىم.

ھېكايىڭىزنى ئوقۇپ ئوقۇتقۇچىلىق ھاياتىمنى يەنە ئەسلەپ قالدىم.
قانداق چاغلار ئىدى-ھە! يېڭى ئوقۇش پۈتكۈزۈپ، ئوقۇتقۇچى بولغان شۇ كۈنلەردە ئۆزەمنى قۇيارغا يەر تاپالماي، ئوقۇتقۇچىلىقتا داڭق چىقىرىپ بالىلارنى شۇنداق بىر تەربىيەلەيكى ئەييۇھانناس، خالايىق ئاغزىنى ئېچىپ قالغاي، دەپ نادانلارچە خىياللارنى قىلىپ كەتكىنىمنى ھازىر ئويلىسام قىزىرىپ كېتىمەن، شۇ خىياللىرىمنى بىرەر يەردە دەپ سالمىغاندىمەن دەپ ئەندىشە قىلىمەن. ئەتراپىمغا شۈبھىلىك قاراپ قويىمەن.
ئېنىق ئېسىمدە، بىرىنچى قېتىم تولۇقسىز 2-يىللىق 1-سىنىپقا تولۇپ- تاشقان ئىشەنچ بىلەن كىرىپ كەلدىم. بۇ سىنىپنىڭ بالىلىرى خۇددى «قارا گوروھ» نىڭ ئادەملىرىدەكلا شۇنچە بىپەرۋا، بىغەم ئولتۇراتتىكى مېنى پوش دەيدىغاندەك ئەمەس، شۇنداقتىمۇ ئەسلىدىكى ھەيۋەمنى سۇندۇرغۇم كەلمەي دەرسىمنى باشلىماق بولدۇم، نەدېكىنى، كەينىدىكى بىرسى «مۇئەللىم ئۆزىڭىزنى تۇنۇشتۇرمايلا دەرس ئۆتمەكچىما؟»  شۇ چاغدا ئۆزەمنىڭ بۇ سىنىپقا تۇنجى قېتىم كىرىپ تۇرۇپمۇ ئۆزەمنى تۇنۇشتۇرمىغىنىم ئېسىمگە كەلدى، تەمتىرەپ كەتتىم دېگەن گەپ. ئۇلارنىڭ مېنى مەنسىتمىگەندەك تۇرقى مېنىڭ پىلانلىرىمنى يوققا چىقىرىۋاتاتتى. شۇنداق قىلىپ ئۆزەمنى بىرەر قۇر تۇنۇشتۇرغاندىن كېيىن، دەرسنى باشلايلى دېسەم،« مۇئەللىم سىزنىڭ بىز بىلەن تۇنۇشقىڭىز يوقما؟» دېدى يەنە بىرى.
بالىلارنىڭ بۇ خىل ئەركىن-ئازادە تۇرقىدىن، توغرىسى سەل «بىمەنىرەك» ھالىتىدىن تۇرۇپلا تىنەپ-تەمتىرەپ، ئۆزەمنىڭ بۇ كەسىپنى خام چاغلىۋالغانلىقىمدىن، بالىلارنى چۈشەنمەيدىغانلىقىمدىن ئەپسۇسلىنىپ ھەيۋەم بىراقلا سۇندى. بىرىنچى سائەتتىلا پىستان چاقتىم، ئاخىرى دەرسىمنى چالا-بۇلا ئۆتۇپ سىنىپتىن چىقتىم.
چۈشتىن كېيىن تۇلۇقسىز 2-يىللىق 2-سىنىپقا كىردىم. 1-سىنىپتىكى تەجرىبەم بويىچە ئۆزەمنى بىرەر قۇر تۇنۇشتۇرۇپ چىقتىم. ھەم بالىلارنى «ئۆزەڭلارنى تۇنۇشتۇرۇپ باقامسىلەر؟»دېدىم. بالىلار ئۆزىنى تۇنۇشتۇرۋاتاتتى، كەينىدىكى بىر ئوقۇغۇچى پۇتىنى ئۈستەلنىڭ ئۈستىگە ئېلىپلا  ئولتۇردى، ۋاي توۋۋا؟؟ « سەن نېمىش قىلىپ يۈرۈيسەن، پۇتىڭنى چۈشەر دېسەم»، «مەن مۇشۇنداق ئولتۇرۇپ كۈنۈپ قاپتىمەن»  دەيدۇ، « بۇ قىلغىنىڭ بولمىدى، مەكتەپ، سىنىپ دېگەندە ئىنتىزام بولىدۇ، پۇتىڭنى چۈشۈرمىسەڭ مەن دەرس سۆزلىيەلمەيمەن» دېسەم،«دەرس سۆزلىيەلمىسىڭىز چىقىپ كەتسىڭىز بولىدۇ» دېدى. تىڭىرقاپ قالدىم، مەن يېڭى بولغاچقا ئەكىلەۋاتىدۇغۇ، دەپ ئويلاپ «چىقىپ كەتسەم بولمايدۇ، ئەگەر چۈشۈرۈشنى خالىمىساڭ، شۇنداق ئولتۇرساڭمۇ مەيلى» دەپلا دەرسىمنى باشلىماق بولدۇم. ئوقۇغۇچى بىلەن ئېيتىشىشتىن قورقتۇم. ئۇنىڭ قانداق ئويلىغىنى ماڭا نامەلۇم، «ھە بوپتۇ، يېڭى كەپسىز، يۈزىڭىزنى  قىلىپ قۇياي، سىزمۇ ⅹمۇئەللىمدەك يىغلاپ باشنى ئاغرىتماڭ يەنە» دېگەچ، ئاستا پۇتىنى چۈشۈرۋالدى، ئەمما چىراي ئىپادىسىدىن نارازىلىقى، مېنى باشقۇرغىنىڭغا دەرسىڭنى ئاڭلىمايمەنغۇ قانداق، دېگەندەك ئىپادىلەر ئەكىس ئېتىپ تۇراتتى. دەرسىمنى قانداقلارچە تۈگەتكىنىمنى ئەسلىيەلمەيمەن. بىر سائەتنىڭ ئىچىدە ئۇندىن باشقىمۇ قىزىقچىلىقلار ناھايىتى كۆپ بولدى، بەزىلىرىنى قەغەزگە قەلەم بىلەن قانداق ئىپادىلەشنى بىلمەيمەن. ئوقۇتقۇچىلىقىمنىڭ تۇنجى كۈنى شۇنداق مەنىسىز ئۆتتىكى بىر كۈندىلا بۇ كەسىپتىن رايىم ياندى. ئىشخانىغا چىقىپ بۇ گەپلەرنى دېگۈم كەلمىدى. بىراق ئىنتايىن سەزگۈر يىتەكچى  ئوقۇتقۇچۇم مېنىڭ كەيپىياتىمنى چۈشەندى بولغاي: «مەكتىپىمىزدە بەزى بىر قىسىم بالىلار باركى سىز ئۇلار بىلەن ئېيتىشماڭ، ئۇلار بىلەن يىراق تۇرۇپ مۇئامىلە قىلىڭ. بەزى بالىلىرىمىزغا ھەقىقەتەنمۇ بىر نېمە دىيەلمەيمىز. ئەڭ مۇھىمى سىز كەسىپتە ئۆزىڭىزنى پۇختىلاڭ» دېدى.
شۇنداق قىلىپ ئوقۇتقۇچىلىقنىڭ خىيالىمدىكى تۇرقى بىلەن ئەمەلىيەتتىكىسىنىڭ ئالەمچە پەرقلىنىدىغانلىقىنى ئاستا-ئاستا ھېس قىلىپ يەتكەچ، كەسپىمگە كىرىشىپ قالدىم. بۇنداق كۆڭۈلسىزلىكلەر نۇرغۇن-نۇرغۇن قېتىم تەكرارلاندى. بەزى چاغلاردا «ئالە شەرىڭنى» دەپلا مەكتەپتىن قېچىپ كەتكۈدەك كۆڭۈلسىزلىكلەرمۇ كۆرۈلدى. ئەمما كۆز يۇممايمەنكى بۇ كەسىپ ئالدى بىلەن مېنى تەربىيەلىدى. بالىلارنىڭ سەبىي، بىغۇبار، كىرسىز، ئاپپاق قەلبى ھەم ئاچچىقى ھەم تاتلىقى بىلەن يۈرەك-يۈرەكلىرىمگە ئورنىشىپ كەتتى. ھەر بىر ئوقۇغۇچىنىڭ خاس ئالاھىدىلىكى، خاراكتىرى، قىزىقىشى، دۇنيا قارىشى، ئائىلە كېلىپ چىقىشى ئوخشىمىغاچقا تەلىم-تەربىيەدىمۇ خاسلىقنى تەلەپ قىلاتتى.  شۇ چاغدا بىلىپ يەتتىمكى مەن-مەن دېگەن ئەركەكلەرنىڭ، نى-نى گۈزەللەرنىڭ ئوقۇتقۇچى بولغاندىن كېيىن ئېغىر-بېسىق ئەپەندى، خانىملارغا  ئايلىنىپ كەتكىنى بەرھەقكەن. مەن كۈنلەرنىڭ، ئايلارنىڭ، يىللارنىڭ ئۆتىشىگە ئەگشىپ بۇ كەسىپنى، ئادەم تەربىيەلەشتىن ئىبارەت رېلىسسىز پويىزنىڭ ھېچ بولمىغاندا مېڭىش يۆنىلىشىنى بىلىۋالغاندەك بولدۇم. بۇ ئالدى بىلەن ئۆزىنى تەربىيەلەشنى تەلەپ قىلىدىغان كەسىپ. ئوقۇتقۇچىلىقتىن ئايرىلغان شۇ دەملىرىمدە ئۇنتۇلماس شۇ دەقىقىلەرنى، كەپسىز، شوخ ئەمما تاتلىق، غەرەزسىز بالىلىرىمنى تىنماي سېغىنىمەن. تىنماي سېغىنىمەن،ئەسلىمە قاينىمىغا ئىختىيارسىز شۇڭغۇيمەن.

بەك قىسقا، ئەمما مەزمونى چوڭقۇر بوپتۇ.

بىر تال ئوغلۇمنى باشقۇرالماي جىلى بۇلۇپ يۇرگەن مۇشۇ كۈنلەردە، ئوقۇتقۇچى بۇلۇشنىڭ ھەقىقەتەن تەسلىگىنى ھىس قىلىپ يۈرەتتىم.  ئەگەر ئوقۇتقۇچى يۇقۇرىدىكى ھىكايىدىكىدەك «قالتىس» بولسا ئاتا ئانىلارنىڭ خاتىرجەم بۇلالايدىغانلىغىنى يەنە بىر قېتىم ھىس قىلدىم.

قىسقا، ئەمما تەربىيەۋى ئەھمىيىتى ياخشى ھېكايە بوپتۇ.

قىسقا، ئەمما تەربىيەۋى ئەھمىيىتى ياخشى ھېكايە بوپتۇ.

سىزنىڭ مۇشۇنداق قىسقا مەزمۇنلۇق ھىكايىڭىزنى ئوقۇشقا، قىزىقىپ قالدىم.

كۆپراق يېزىپ يوللاپ تۇرۇڭ.

ھېكايىدىكى مەنىۋىي مەنزىل تولىمۇ ئەپچىللىك بىلەن يۇرۇتۇپ بېرىلىپتۇ...

مەن تېخى سىزنى (رۇمكىدىكى سۈرەتلەر)ھېكايىلەرتوپلىمىنىڭ ئاپتۇرى قۇربان توختى خالىس ئوخشايدۇ دەپ قاپتىمەن. يەكەن دىكى.

چۈنكى قۇربان توختى يەكەن ناھىيەئېلىشقۇ ئوتتۇرمەكتىۋىدە ئەدەبىيات ئوقۇتقۇچىسى ئىلگىرى

بۇ ئەسەرنىڭ ئاپتورى ئاتۇش شەھەرلىك  مائارىپ ئىدارىسىدىكى شائىر،ئەدەبىي تەرجىمان قۇربانجان توختى ئازىق

ھىكايىدە يازغۇچىنىڭلا ئەمەس بەلكى دەۋىرنىڭ قەلبىدىكى چىن ئوقۇتقۇچىلار، بارلىقىنى پەرزەنىتلەرنىڭ  بەختى ئۈچۈن بېغىشلىغان ئوقۇتقۇچىلارنىڭ سىماسى ئىنتايىن چىرايلىق سىزىلىپتۇ . بۇ ھىكايىنى مائارىپ سېپىنى جان بېقىش مەيدانىغا ئايلاندۇرۇۋالغان، «كۈن كەچ بولسىلا بولدى» دەيدىغان، مائارىپىمىزنى  كەينىگە چىكۈندۈرىۋاتقان بىر قىسىم ئوقۇتقۇچىلارمۇ كۆرسە بولغۇدەك.

ئوقۇتقۇچىلىق قىلغان مىنۇتلىرىمنى ئەجەپ سېغىندۇردى ماۋۇ ھېكايە.