ئابدۇخېلىل: مۇھەممەد سالىھ مەتروزىنىڭ ھەزىللىرىگە ھەزىل جاۋابلار

ھەزىل سوئالغا ھەزىل جاۋاپ

1- تېلىۋۇزۇرلاردا  بېرىلىۋاتقان ئېلانلارنى كۆرمەيلى دىسەكمۇ پەقەت ئامالىمىز  يوقكەن. كۈندە بېرىۋاتقان ئېلانلاردىن زېرىكىپ ئادەم ئۆزىنى قويۇدىغان يەر تاپالمايدىغان ھالغا چۈشۈپ قالدى. مۇشۇ ئېلانلاردىن قۇتۇلۇشنىڭ ئامالى بارمىدۇ؟

جاۋاپ : ئىشلەنگەن مەھسۇلاتلار ساپلاشقاندا،
قۇرۇق گەپ قۇلاقلاردىن ياتلاشقاندا.
كارخانا، شىركەتلەرمۇ ساپلىق بىلەن،
پەللىدىن- پەللىلەرگە ئاتلاشقاندا.
ئېلانغا چىقىدىغان چولپانلارنىڭ،
ھەۋىسى تۆمۈر كەبى داتلاشقاندا،
مەھسۇلات خېرىدارغا ياراپ كېتىپ،
باس- باس بوپ پۇكەيلەرگە قاپلاشقاندا.
غەم يىمەڭ قۇتۇلىمىز ئېلانلاردىن،
ھەممە قۇش ئۆز تىلىدا سايراشقاندا.

2- ئېلان بېرىدىغان شىركەتلەر مەھسۇلاتلىرىنى كۆپتۈرۈپ ماختاپ ئېلان بەرمىسە، بىرەر ئورۇن ئۇلارنىڭ تاناۋىنى تارتامدىغاندۇ؟ مۇشۇنى بەكلا بىلگۈم بار.

جاۋاپ : ئۇلار ئېلان بەرمىسە تاناۋىنى تارتمايدۇ،
        ماختىمىسا كۆپتۈرۈپ مال قىممىتى ئارتمايدۇ.
        بىر بالاسى بولمىسا، بىلىپ قېلىڭ بۇرادەر،
        مال ئورنىدا داۋراڭ قىپ چولپانلارنى ساتمايدۇ.

3- ھۆرمەتلىك مۇھەرىر : تېلىۋىزىيە ئىستانسىسى ئېلاننى كۆپ بېرىپ بىزنى زىرىكتۈۋەرگىچە، مەخسۇس ئېلان كۆرۈشكە ئامراق كۆرۈرمەنلەر ئۈچۈن ئېلان ئىستانسىسى قۇرۇپ بېرىشنى ئويلاپ باقسا بولماسمۇ؟

جاۋاپ : سىز ئالدى بىلەن ئېلان كۆرۈشكە ئامراق كۆرۈرمەنلەرنى ئايرىپ تىزىملاپ بېرىڭ، ئاندىن تېلىۋىزىيە تارماقلىرى بۇ ئويىڭىز ھەققىدە ئويلىشىپ باقسا تامامەن بولىدۇ.

4- «سۇغا سالسام سۇ كۆتۈرمەس مىسقال تۆمۈرنى، ئالتۇن بېرىپ ئېلىپ بولماس قالغان كۆڭۈلنى» دەيدىكەن. قالغان كۆڭۈلنى ئېلىشقا ئالتۇندىن باشقا كارغا كېلىدىغان نەرسە يوقمىدۇ بۇ جاھاندا؟

جاۋاپ :  كۆڭۈل بولار ئىككى خىل، بىرى ئۇلۇغ، بىرى پەس،
          پەس كۆڭۈلنى ئېلىشقا خەجلەنمەيدۇ خەستە خەس.
          قالدۇرغىنىڭ ئۇلۇغنىڭ ئۇلۇغ كۆڭلى بوپ قالسا،
         دىمەك بۇنداق كۆڭۈلنى ئالتۇنغىمۇ ئېلىش تەس.

شۇڭا ئېيتقان كونىلار «كۆڭۈل ئۇلۇغ ئالتۇندىن»،
    ئۇلۇغ كۆڭۈل ئەلادۇر قوياش سۇنغان يالقۇندىن.
ئاپئاق ناننى تونۇرغا ئەپلەشتۈرۈپ ياقالماي،
قاچانغىچە يۈرىمىز كۆمەچ ئېلىپ داپخۇندىن.

5- ئۈندىدار مەيدانغا كېلىپ، ئۈندىداردىكى يازمىلاردىن ھەممە ئادەم پەيلاسوپ بولۇپ كېتىۋاتقاندەك بىر خىل تۇيغۇغا كىلىۋاتىمەن. ئۈندىدار مەيدانغا كەلمىگەن بولسا، ئاشۇ بۈيۈك ھېكمەتلەرنى تارقىتىدىغان كىشىلەر قانداقمۇ قىلار بولغىيتتى؟

جاۋاپ : ئەدەتتىكى ئادەملەرنىڭ ئەرزىمەس قۇرۇق گەپلىرى شامالدىن تېز تارقىلىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە، سىزگە پەيلاسوپ بولۇپ كېتىۋاتقاندەك تۇيغۇ بەرگەنلەرنىڭ ھېكمەتلىرى ئۈندىدارسىزمۇ تارقالماي قالارمۇ؟...

6- تېلىۋۇزورلاردىكى بازى پروگراممىلارنىڭ ئارىسىغا ھەددىدىن زىيادە كۆپ  كىرىشتۈرۈۋىتىلگەن ئېلانلارغا قاراپ، شۇ پراگراممىلار ئېلانلارنىڭ ئارىسىغا قىستۇرۇلۇپ قويۇلغاندەك ھىس قىلىمەن. بۇنى ئېلانلارنىڭ تراگىدىيىسى دەيمىزمۇ ياكى ئاشۇ پراگراممىلارنىڭ تراگىدىيىسى دەيمىزمۇ؟

جاۋاپ : ئەسلى ھەر ئىككىلىسىنىڭ تراگىدىيىسى دىسەك بەك توغرا بولاتتى. بىراق بىزدەك تراگىدىيىلىك ئېڭى كۈچلۈك مىللەت ئۈچۈن كومۇدىيىلىك دىيىشنى توغرا تاپتىم.

7- قاتار چاينى كىم كەشىپ قىلغان بولغىيتتى؟ ئەجەپ قاتار چاينىڭ كەشپىيات مۇكاپاتىغا ئېرىشكەنلىكى ھەققىدە ئۇچۇر ئاڭلاپ باقمىدىميا؟

جاۋاپ :  قاتار چاي ھەققىدە تالاي گەپ بولدى،
         بىرلىرى بارىنى دەسمى سەپ بولدى.
         بۇزۇلۇپ بەختلىك ئائىلىلەر، ۋەيران-
         قىلىنىپ، ئەرلىرى خوتۇن ئەپ بولدى.

         كەلمىدۇ بۇ ئىشتا خوتۇنلارمۇ بوش،
         قاتار چاي ئوينىدى ئەرگە تېگىپ قوش.
        بالىلار يىتىملىك يولىدا. سەرسان-
بولۇشۇپ يوقاتتى ئەقىل بىلەن ھۇش.
«مۇكاپات» بولامدۇ بۇنىڭدىن ئارتۇق ،
ئاڭلاپ بۇ قىسمەتنى بولدىڭىزمۇ خوش...

8- «كىتاپسىز تۇرمۇش، قۇياشسىز تۇرمۇش» دەيدىغان گەپ بار ئىكەن. بۇ گەپنىڭ مەنىسىنى ھېچ چۈشۈنەلمىدىمغۇ!

جاۋاپ : سىز «كەتمەننىلا كۆتۈرۈپ كۈلگەنلەرنى كۆرمەيسەن،
             كائىناتنى كۆمتۈرۈپ كۈندە كۈرمىڭ كەزسەڭمۇ.
             كۆكلىشىڭنىڭ كۆركىنى كامالەتكە كۆممەيسەن،
             كىتاپ كۆرمەي كۈندىلا كارنىيىڭنى كەرسەڭمۇ» دېگەن مۇشۇ بىر كوپلىت ھەرپىياتنى ئەقىدە سۈيىدە چايقاپ كۈنىگە ئۈچ ۋاق ئىچىپ بەرسىڭىزلا، يۇقىرىقى گەپنىڭ مەنىسى كېلىپ سىزنى ئىزدەيدۇ.

9- «ھايۋاننىڭ ئالىسى تېشىدا، ئادەمنىڭ ئالاسى ئىچىدە» دەيدىكەن. ئادەمنىڭ ئىچىدىكى ئالىسىنى قانداق كۆرگىلى بولىدىغاندۇر؟ ھېچ بىلەلمىدىم.
جاۋاپ :  بىلىپ قويۇڭ ھەممىمىز بىر ئادەمنىڭ بالىسى،
          رىشتىمىزنى باغلىغان ئىناقلىقنىڭ تانىسى.
          ئىناقسىزلىق ئىگىزلەپ پەس قىلغاندا ئادەمنى،
          شۇندا ئېنىق كۆرۈنەر ئىچىدىكى ئالاسى.

10- قىشتا ھاۋا سوغۇق، يازدا ھاۋا ئىسسىق بولىدىكەن. بەزىدە يازدا سوغۇق، قىشتا ئىسسىق بولۇپ باقسا بولمامدىغاندۇر؟...

جاۋاپ : بوپ قالسا يازدا سوغ، قىشتا گەر ئىسسىق،
          ياققاندەك بولمامدۇ مەيخانىدا ئىسرىق.
          بۆك تۇرۇپ ئىشتاننى كىيگەندەك باشقا،
         چىقمامدۇ مەسخىرىدىن چوقان- ئىسقىرىق.

11- بەزى چولپانلارنىڭ ھە دىسىلا ھەر خىل ئېلانلارغا چىقىشى، ئۇلارنىڭ ھازىرقى چولپانلىق دەرىجىسىنى تۆۋەن كۆرۈپ، تېخىمۇ قالتىس چولپان بولۇشنى مەخسەت قىلغىنىمىدۇر؟

جاۋاپ : چاچرىغان پاتقاقنى ۋولقان دىمەك يوق،
        ئاسمانغا تۈكۈرۈپ فونتان دىمەك يوق.
        ئېلانغا ئېسىلىپ ئېكرانغا چىقسا،
        قالتىسلىق قەيتىدە چولپان دىمەك يوق.

12- ھۆرمەتلىك مۇھەرىر : تېلىۋۇزورلاردا ھەدىلا چولپانلار يىگىنىنى، چولپانلار ئىچكىنىنى ۋە چولپانلار ئىشلەتكىنىنى داڭلاپ كېتىدىكەن. بۇنىڭ سەۋەبى نېمىكىن؟

جاۋاپ :     ئوۋچىغا ئوۋ نەدە چىقماي شىكارغا،
          سودىسىز جان كىرمەس رەستە، ھىسارغا.
          داڭلىسا چولپانلار داڭ قېتىپ قالماڭ،
          كىم يىمەس، كىم دىمەس بەرسە بىكارغا.

13- تېلىۋۇزورلاردا بېرىلىۋاتقان ئېلانلاردا ئەجەپ ئالىملار، كۆزگە كۆرۈنگەن زىيالىلار، يازغۇچىلار، مۇتەخەسىسلەر، مۇئەللىملەر رول ئالمايدىكەن. ئەكسىچە پۈتۈنلەي دېگۈدەك ئارتىسلار ۋە چولپان ئاتالغانلار رول ئالىدىكەن. بۇنىڭ سەۋەبى نىمىدۇر؟

جاۋاپ :  ھەشەمگە كۆنگەچكە قۇلاقلىرىمىز،
يالغاندىن قىرلاندى تۇماقلىرىمىز.
ئايلاندى پالۋانغا زاكىدا ياتقان،
يېڭىلا تۇغۇلغان بۇۋاقلىرىمىز.
ساق دىدۇق تاز باشنى قىلچە ھېيىقماي،
تۆكۈلۈپ تۇرسىمۇ قۇماقلىرىمىز.
زىيالى، ئالىمنىڭ سۆزى ئۆتمىگەچ،
سوغۇلدى شەربەتلىك بۇلاقلىرىمىز.
ياسىلىپ كەلسىمۇ ھېلىدىن ھالۋا،
قاچان بىر يېپىلغان تۇۋاقلىرىمىز.
سايغاقلاپ سەكرىدۇق ساي- سالالاردا،
تاشىرقاپ كەتسىمۇ تۇياقلىرىمىز.
سەنئەتتە بولغاچقا توقۇلما دېگەن،
شۇڭا دەل تېگىدۇ چۇماقلىرىمىز.
ئازراقلا چۈشەنسەك جاھان ئىشىنى ،
ئاسانلا يېشىلەر جۇمباقلىرىمىز.

14- تېلىۋۇزورلىرىمىزدا ئېلان بېرىۋاتقان شىركەت ۋە كارخانىلارنىڭ مەھسۇلاتلىرىنى كۆپىنچە ئارتىسلار ۋە چولپانلارنىڭلا ماختاپ كۆككە كۆتۈرۈۋاتقانلىقىنى ئاڭلىدۇق. ئەمما ئالىم، دوكتۇر، پروفىسسورلارنىڭ ماختاپ كۆككە كۆتۈرگىنىنى ئاڭلىمىدۇق. بۇنىڭ سەۋەبى نېمىدىندۇر؟

جاۋاپ :   ئالىملار ئالدىنىپ قالسا يالغانغا،
كىم يېتەر دۇنيادا ئارزۇ- ئارمانغا.
رىئايە ئەيلىسە پروفىسسورلار،
پۇل بىلەن پۈتۈلگەن پەيلى پەرمانغا.
دوكتۇرلار نەپنى دەپ نەپلىنى يىسە،
يېتىمىز قانداقمۇ رىزقى رىزۋانغا.
         
  15- ھۆرمەتلىك مۇھەرىر : شىركەت ۋە كارخانىلار تېلىۋۇزورلاردا بېرىلىۋاتقان مەھسۇلات ئېلانلىرى ئۈچۈن ئارتىس ۋە چولپان دەپ ئاتالغان كىشىلەرگە شۇنچە كۆپ پۇل خەجلەپ، ئېلان ئىشلەپ، بىزگە ھەر كۈنى قايتا- قايتا مەجبۇرىي كۆرسەتكىچە، ئالىم،  تەكلىپ قىلىپ بىرلا قېتىم كۆرسەتسە بولمامدىغاندۇر؟

جاۋاپ :  پۇل خەجلىمەي ئېلانغا، يەتمەك قىيىن پىلانغا.
         ئېلان كېرەك بۇ كۈندە، جىگدە، قاق ۋە چىلانغا.
         تەكلىپ قىلسا زىيالىي، پرافىسسور، دوكتۇرنى،
         دەسسىگەنلىك بولمامدۇ ئۆزى خالاپ «يىلانغا».
         شۇنچە تەستە ئىشلىگەن ئېلان تەكرار بولمىسا،
        دەخلى يەتمەي قالارمۇ دىلدىكى دۇر «ئىمانغا».

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ARKZAT تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-9-15 09:17  

ماھىيەتلىك بىر مەسىلە ئوتتۇرىغا قۇيۇلۇپتۇ...

ئ‍ابدۇخېلىل ئ‍اكامنىڭ مەنىلىك يېزىلغان ھەزىل جاۋاپلىرىدىن ھوزۇرلاندىم.

ھەزىل سوئاللارغا بېرىلگەن ئەتراپلىق جاۋاپلار بولۇپتۇ....بولۇپمۇ تۆۋەندىكىلىرى بەكمۇ ھەق گەپلەر!

چاچرىغان پاتقاقنى ۋولقان دىمەك يوق،
        ئاسمانغا تۈكۈرۈپ فونتان دىمەك يوق.
        ئېلانغا ئېسىلىپ ئېكرانغا چىقسا،
        قالتىسلىق قەيتىدە چولپان دىمەك يوق.

ئوۋچىغا ئوۋ نەدە چىقماي شىكارغا،
          سودىسىز جان كىرمەس رەستە، ھىسارغا.
          داڭلىسا چولپانلار داڭ قېتىپ قالماڭ،
          كىم يىمەس، كىم دىمەس بەرسە بىكارغا.


ئەمدى بۇنى ژۇرنالدىنمۇ كۆرسەك...
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   م.توختى سەببەت تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-9-15 12:47  

رەھمەت ئابدۇخېلىل مىرخېلىل ئاكا!

    كىم يىمەس، كىم دىمەس بەرسە بىكارغا

بىكارغا ئالسىغۇ مەيلى ئۇ چوڭ گەپ ئەمەس. ھازىر 15 سىكىنۇتلۇق ئىلانلارغىمۇ 100 مىڭ دىن كام چېقمايدىغان بوپ كېتىپتۇ. يىڭى شىركەت ئاچقان بىر تونۇشۇم ئۇلارنىڭ بارغانچە «ئاژناپ» بوپ كەتكىنىدىن ئاغرىنىپ ئەرزانلىرىنى ئىزدەۋاتىدۇ.

پۇل ئۈچۈن باشقىلارغا«قورچاق»بولۇپ بېرىۋېرىپ، ئىناۋىتىدىن چۈشۈپ كەتمىسە بولاتتى-دە.. ھەي...
ئەشۇ«داڭلىق»لارنىڭ ياقتۇرغان نەرسىسىنى، باشقا ھەممەيلەننىڭ ياقتۇرۇشى ناتايىن. بولۇپمۇ، ساختا مەھسۇلاتلارنى!

بىر قىسىم سەنئەتكارلار ئەل قەلبىدىكى ئابرويىنى يالغان گەپلىرى بىلەن ئۆزى پايخان قىلماقتىلەر، ئېسىت دېمەكلىك لازىم...