قەلبىنۇر ئېلياس يوللىغان ۋاقتى 2015-9-11 11:35
ئەسەر تىلى يېپىشقاق ھەم جانلىق چىقىپتۇ . ئىكۇلۇگىيە دۇ ...
«
ئىكۇلۇگىيە دۇنياسىدا چاشقانمۇ شۇ دۇنيانىڭ بىر ئەزاسى».
مانا بۇ ئىنسانىي مەيداندا تۇرۇپ ئېيتىلغان بىر ئېغىز راست گەپ بوپتۇ.
مەن چىڭغىز ئايتماتوفنىڭ «ئالا ئىت قىياسى» ناملىق پوۋېستىدىن دەرس ئۆتۈۋېتىپ، ئۇنىڭدىكى بىر جەمەتتىن بولغان بەش ئادەم ئىچىدە ئاخىرقى ھايات قالغۇچى قىرسىق دېگەن پىرسۇناژنىڭ دېڭىزدا ئۇسسۇزلۇقتىن ئۆلۈم گىردابىغا بېرىپ قالغاندا: «چاشقان ئاكا، سۇ بەرچۇ!» دەپ نالە قىلغانلىقى ھەققىدە كۆپ ئويلانغانىدىم. ئەجىبا ئۇ: «ئەجدىھا ئاكا...،ئېيىق ئاكا...، توڭگۇز ئاكا...» دېمەي، نېمىشقا قايتا-قايتا ئىككى جايدا ئىككى قېتىم: «چاشقان ئاكا، سۇ بەرچۇ!» دەيدۇ؟ كېيىن شۇنى بىلدىمكى، بۇ تىل تەسۋىرى زامانى ئەۋۋەلدە چاشقاننىڭ ئادەمئاتىغا سۇ باشلاپ ئەكىلىپ بېرىپ، ئۇنىڭ تېرىقچىلىق، تىرىكچىلىك قىلىپ، نەسىل قالدۇرۇشىغا ياردەم بەرگەنلىكى ھەققىدىكى رىۋايەتتىن كەلگەنىكەن...
ئۈشبۇ رىۋايەتتتە يەنە ئېيتىلىشىچە، كېيىن ھوسۇل بۆلۈشىدىغاندا ئادەمئاتىغا ياردەم بەرگەن يەنە بىر جانىۋار كالا خاماندىكى بۇغداينى ئاز كۆرۈپ، ساماننى تاللىغان-دە، ئۇنىڭ ئەۋلادىمۇ تا ھازىرغىچە سامان يەپ ياشاۋاتىدۇ. كالا ساماننى تاللىغاندىن كېيىن ئادەمئاتا بىلەن چاشقان ئۆزلىرىگە قالغان بۇغداينى بۆلۈشىدىغان چاغدا، ئادەمئاتا چاشقاننىڭ تاغنى تېشىپ سۇ باشلاپ كېلىپ ئۆزىگە كۆپ ياردەم قىلغانلىقىغا مىننەتدارلىق بىلدۈرۈش يۈزسىدىن، ئۇنىڭ ئالدىن تاللىۋېشىنى ئېيتقان، ئەمما چاشقان ئۆزىنىڭ جۇغىنىڭ كىچىكلىكىنى، بۇنچە كۆپ ئوزۇقلۇقنى يۆتكەپ كېتەلمەيدىغانلىقىنى، ئادەمنىڭ ۋاكالىتەن ساقلاپ قويۇشىنى، ئۆزى ھاجەتمەن بولغاندا بېرىپ ئېپكىلىۋالىدىغانلىقىنى ئېيتىپ، ئادەمئاتىدىن ئۆتۈنگەن. ئادەمئاتا چاشقاننىڭ ئۆزىگە ئىشەنگىنىگە يەنە بىر مەرتەم مىننەتدارلىق بىلدۈرۈپ، ئۇنىڭ دېگەنلىرىگە قوشۇلغان...
ئەجىبا، بىزلەر نى-نى رېزق-نېسىۋىمىز بۇلاڭ-تالاڭ قىلىنسا كۆزىمىزنى پارقىرىتىپ قاراپ تۇرىدىكەنمىزۇ، ئالەم بىنا بولغان ئەڭ دەسلەپكى ۋاقىتتا ئادەمئەلەيھىسسالام بىلەن تۈزۈشكەن ئەھدىسى بويىچە ئامبار-قازناقلىرىمىزغا كىرىپ ئۆز ھەققىنى ئېلىپ كەتكەن چاشقانلارغا ئۆچمەنلىك قىلىدىكەنمىز. «كوچىدىن ئۆتكەن چاشقاننى ئۇر-ئۇر قىلغاندەك...» دەپ كېتىشلىرىمىزچۇ تېخى؟ بۇ خۇددى: «چىۋىن قونسا غىڭشىيسەن، كالتەك تەگسە جىم...» دېگەندەك ئىش بولمىدىمۇ؟
ئىلاھىم، بىزلەر كۈنلەرنىڭ بىرىدە: «
چاشقان ئاكا، سۇ بەرچۇ!!!» دەيدىغان كۈنگە قالمىساققۇ بىر نۆرى...
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا ئادىل0998 تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2015-9-16 16:10