ماھى (ت): چىخوف ـــــ توخۇ يۈرەك

توخۇ يۈرەك
چىخوف(روسىيە)

گۈلباھار مۇھەممەد ماھى تەرجىمىسى

بىر قانچە كۈن بۇرۇن، بالىلىرىمنىڭ ئائىلە ئوقۇتقۇچىسى ژۇلىيا.ۋاسلېيىۋنا بىلەن ئېنىق ھېسابات قىلماقچى بولۇپ, ئۇنى كۈتۈپخانامغا چاقىرتتىم.
-قېنى ئولتۇرۇڭ ژۇلىيا.ۋاسلېيىۋنا،-دېدىم ئۇنىڭغا،-بىز ھېساپ-كىتاپ قىلىشىۋالايلى. سىزنىڭ پۇلغا ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىڭىز ئېنىق، لېكىن سىز بۇنداق تەكەللۇپ قىلىپ تۇرۇۋالسىڭىز، ئۆزۈمنىڭ بېرىشىم مۇمكىن ئەمەس...، بولدىلا خانقىز، ئىلگىرى ئايلىق ئىش ھەققىڭىزنى 30 روبلى قىلىپ بېكىتكەن ئېدۇق شۇنداققۇ؟.
-40 روبلى.
-ياق، 30 روبلى. مەن بۇ يەرگە ئېنىق قىلىپ خاتىرىلەپ قويغان... مەن ئائىلە ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئىش ھەققىگە دائىم 30روبلى بېرىپ كېلىۋاتىمەن. خانقىز، سىز كەلگىلى ئىككى ئاي بولدى شۇنداققۇ؟
-ئىككى ئاي بەش كۈن بولدى.
-ياق دەل ئىككى ئاي بولدى، مەن بۇ يەرگە ئېنىق قىلىپ خاتىرىلەپ قويغان. مۇنداقچە ئېيىتقاندا مەن سىزگە 60 روبلى بېرىشكە تېگىشلىك. بۇنىڭدىن توققۇز يەكشەنبىنىڭ ئىش ھەققىنى تۇتۇپ قالىمەن، ھەر يەكشەنبىدە سىز كېلىياغا دەرس ئۆتۈپ بەرمىدىڭىز، يەنە ھېچ ئىش قىلماي ئارام ئالدىڭىز. بۇنىڭغا يەنە ئۈچ ھېيىت- بايراملىق دەم ئېلىش كۈنىنى قوشساق....
ژۇلىيا. ۋاسلېيىۋنانىڭ يۈزى قىزىرىپ كەتتى ھەمدە كىيىمىنىڭ قاتلاقلىرىنى تۇزەشتۈرۈپ قويدى، ئەمما زۇۋان سۈرمىدى.
-يەنە ئۈچ ھېيىت- بايراملىق دەم ئېلىش كۈنىنى قوشساق، 12 رۇبلى تۇتىۋېلىشىم كېرەك، كېلىيا تۆت كۈن ئاغرىپ قېلىپ، دەرس ئۆتۈلمىدى، سىز پەقەت ۋېلىيا بىر ئادەمگە دەرس ئۆتتىڭىز. يەنە ئۈچ كۈن چىشىڭىز ئاغرىپ قالغانلىقتىن، خوتۇنۇم چۈشتىن كېيىن دەرس ئۆتمەسلىكىڭىزگە قوشۇلدى، ھە،...12روبلىغا يەتتە روبلىنى قوشساق 19روبلى بولدى. بۇنى تۇتىۋالغاندىن كېيىن، ھىم... 41 روبلى ئېشىپ قالدى، شۇنداقمۇ؟
ژۇلىيا. ۋاسلېيىۋنانىڭ سول كۆزى قىزىرىپ، يىغلىۋېتەيلا دەپ قالدى. ئېڭىكى تىترەپ، نېرۋىسى جىددىيلەشكەن ھالدا قۇرۇق يۆتىلەپ، بۇرنىنى تارتىشقا باشلىدى. ئەمما بىر ئېغىزمۇ سۆز قىلمىدى.
-ھارپا ئاخشىمى، بىر ئىستاكان ۋە بىر تەخسىنى چېقىۋەتتىڭىز. ئۇ ئىستاكان ئاتا- بوۋامدىن قالغان بەكمۇ قىممەتلىك بۇيۇم ئېدى، بوپتىلا ئاران ئىككى روبلى تۇتۇپ قالاي. تەڭرى سىزنى ئۆز پاناھىدا ساقلىغاي! بىز يەنە قانداقچە ئازراقمۇ زىيان تارتمىغان بولىمىز؟ خانقىز، ھارپا ئاخشىمىدىن كېيىن سىز ياخشى قارىمىغاچقا كېلىيا دەرەخكە يامىشىپ چىقىپ، ئۈستىدىكى كىيىملىرىنى يىرتىۋەتتى، بۇنىڭغا 10روبلى تۇتۇۋېلىنىدۇ. يەنە سىز ياخشى قارىمىغاچقا بىر دېدەك ۋېلىيانىڭ بىر جۈپ توپلىيىنى ئوغرىلىۋالدى. سىز ئىش ھەققى ئېلىۋاتقاندىن كېيىن بۇنداق ئىشلاردا ھۇشيار تۇرۇشىڭىز كېرەك ئېدى، شۇڭا مۇشۇنداق دەۋاتىمەن. بۇنىڭغا بەش روبلى تۇتۇپ قېلىنىدۇ. ... يەنە 1- ئاينىڭ 10- كۈنى مەندىن 10 روبلى ئالدىڭىز... .
-ياق ئالمىدىم،- دېدى ژۇلىيا.ۋاسلېيىۋنا بوش ئاۋازدا.
-ئەمما بۇ يەردە ئېنىق خاتىرىلەگلىك.
-ھە،... ئۇنداقتا بوپتۇ.
-41 روبلىدىن 26روبلىنى ئېلىۋەتكەندە 14 روبلى قالىدۇ...
بۇ چاغدا  ژۇلىيا. ۋاسلېيىۋنانىڭ ئىككىلا كۆزىدىن ياشلىرى مۆلدۈرلەپ، ئۇزۇن، چىرايلىق كىچىك بۇرنىنىڭ ئۈستىدە تەر تامچىلىرى تەپچىرەشكە باشلىدى. بىچارە قىزچاق!
-مەن پەقەت بىر قېتىملا خانىمىڭىزدىن ئۈچ روبلى ئالغان، ئۇنىڭدىن باشقا پۇل ئېلىپ باقمىدىم- دېدى ژۇلىيا. ۋاسلېيىۋنا تىترەڭگۈ ئاۋازدا.
-شۇنداقمۇ؟ قاراڭ، مەن بۇ پۇلنى تېخى خاتىرىلىمەپتىكەنمەن. 14روبلىدىن يەنە ئۈچ رۇبلىنى چىقىرىۋەتسەك، 11رۇبلى. بولدى، بۇ پۇلنى سىزگە بېرەي قوزام. ھىم، ئۈچ رۇبلى، ئۈچ رۇبلى، ئۈچ رۇبلى، بىر رۇبلى، بىر رۇبلى. مانا ئېلىڭ خانقىز.
مەن 11رۇبلىنى ئۇنىڭغا سۇندۇم، ئۇ پۇلنى ئېلىپ لاغىلداپ تىترىگىنىچە پۇلنى يانچۇقىغا سالدى.
-مەيش(فىرانسوزچە رەھمەت دېگەن مەنىدە)،-دېدى ئۇ بوش ئاۋازدا.
مەن ئورنۇمدىن سەكرەپ تۇرۇپ، ئۆينىڭ ئىچىدە يۈگۈرگەندەك مېڭىپ، غەزەپلەنگەن ھالدا:
-نېمىشقا رەھمەت دەيسەن؟-دەپ سورىدىم.
-سىز پۇل بەردىڭىز، شۇڭا... .
-ئەمما بىلىشىڭ كېرەك، مەن پۇلۇڭنى كەم بەردىم، سېنى بۇلىۋالدىم، سېنىڭ بايلىقىڭنى يۇتىۋالماقچى بولدۇم. غەلىتە ئىش، شۇنداق تۇرۇقلۇق يەنە نىمىشقا رەھمەت ئېيتىسەن دەيمەن؟
-باشقا يەردە، باشقىلار ماڭا زادى پۇل بەرمەيتتى... .
-پۇل بەرمەيتتى؟ ئەجەپ ئىش. جاھاندا مۇشۇنداقمۇ ئىش باركىنا! بولدى بايا ساڭا چاقچاق قىلىپ، رەھىمسىزلىك توغرىسىدا بىر دەرس ئۆتۈپ بەردىم. ساڭا بېرىشكە تېگىشلىك 80 رۇبلىنى مەن ئاللىقاچان كونىۋېرتقا سېلىپ تەقلەپ قويغانىدىم. ئەمما ئادەم ئەجىبا سەندەكمۇ ئاجىز بولامدۇ؟ نېمە ئۈچۈن قارشلىق بىلدۈرمەيسەن؟ نېمە ئۈچۈن بىر ئېغىزمۇ گەپ قىلمايسەن؟ بۇ دۇنيادا كىشىلەر ئەجىبا چىش چاققاننىڭ چىشىنى چاقماسلىقى كېرەكمۇ؟ ئادەم مۇشۇنداقمۇ توخۇ يۈرەك بولامدۇ؟
ئۇ زورىغا كۈلۈمسىرەپ قويدى، ئەمما مەن ئۇنىڭ چىراي ئىپادىسىدىن "مۇشۇنداق بولىدۇ" دېگەننى ناھايىتى ئېنىق كۆردۈم.
مەن ئۇنىڭدىن بۇ رەھىمسىزلىك دەرسىنى ئېسىدە مەھكەم ساقلاشنى تەلەپ قىلدىم ھەم 80 رۇبلىنىڭ ھەممىسىنى ئۇنىڭغا بەردىم. بۇنىڭدىن ئۇ ھەيران قالدى ھەم قاتتىق خۇشال بولدى. يۈرەكسىز ھالدا "رەھمەت" دېدى ۋە چىقىپ كەتتى. مەن ئۇنىڭ ئارقىسىدىن قاراپ، "بۇ دۇنيادا كۈچلۈكلەردىن بولۇش نەقەدەر ئاسان- ھە!" دېگەن مەسىلىنى توختىماستىن ئويلىنىشقا باشلىدىم.
"مەنىزار يېزىقچىلىق ماتىرىياللىرى" ژورنىلىنىڭ 2012-يىللىق 6-سانىدىن تەرجىمە قىلىندى.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2015-4-2 17:15  

تەرجىمىلىرىڭىز ئوبدان چىقىۋاتىدۇ.

تەرجىمىڭىزدىن كۆپ خۇرسەن بولدۇم.ھارمىغايسىز.

بۇ ھېكايىنى بىر يەردە ئوقۇغاندەك قىلىمەن، ئۇمۇ سىزنىڭ تەرجىڭىزغۇ دەيمەن، تەرجىمە ياخشى چىقىپتۇ، ھارمىغايسىز.

مەنمۇ بۇ ھىكايىنى  ئوقۇغانلىقىم ئېسىمدە. سىزگە ئۇتۇق تىلەيمەن گۇلباھار !

بۇ تەرجىمىنى ناھايىتى ئوبدان قىپسىز، تىلى راۋان چىقىپتۇ. چىخوفنىڭ ھىكايىلىرى ھەقىقەتەن ياخشى، تولۇقسىزدا خامىلىئون دىگەن ھىكايىسىنىمۇ ياقتۇرۇپ ئوقۇغان ئىدىم.

ھەقىقەتەن ياخشى تەرجىمە قىلىنغانلىقىنى ھىس قىلدىم.ئەسلى ئەسەرنى ئوقۇغاندەك بەھر ئالدىم.تېما ئىگىسىگە رەخمەت.

بۇ ھېكايە «دۇنيا ئەدەبىياتى» دا باشقىلارنىڭ تەرجىمىلىكىدە ئىلان قىلىنغان، «ئاجىزلار«دەپ تەرجىمە قىلىغاندەك ئىسىمدە. گۈلباھارنىڭ تەرجىمىسىمۇ ياخشى چىقىپتۇ، ماۋزۇسى تىخىمۇ جايىدا ئىلىنغاندەك تۇيغۇ بەردى.

چىخوپنىڭ بۇ ھىكايىسىنى ئوقۇمىغانكەنمەن. ھەقىقەتەن تەسىرلىك ھىكايىكەن.  تەرجىمە ياخشى بولغانلىقى ئۈچۈن، بۇ ،دۇنياۋىي شۆھرەتكە ئېگە يازغۇچىنىڭ ئەسىرىدىن ھەقىقىي بەدىئىي زوق ئالالىدىم.
ئىككى تەكلىپىم بار 1. «بۇ پۇلنى سىزگە بېرەي قوزام.» دېگەن جۇملىدە «قوزام»نى «خېنىم» دەپ ئالغان بولسىڭىز. چۈنكى تىلىمىزدا «قوزام»  گۈدەك بالىلارغىلا قارىتىلىدۇ. 2. «ژۇلىيا.ۋاسلېيىۋنا»دىكى «.» ئارتۇقچە، بۇ پەقەت خەنزۇ يېزىقىدا كۆپ سۆزلۈك ئىسىم فامىلىنى ئايرىش ئۈچۈنلا  ئىشلىتىلىدۇ. بىزدە  ئىككى سۆز ئايرىپ يېزىلسىلا كۇپايە. 3. «سىزنىڭ پۇلغا ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىڭىز ئېنىق، لېكىن سىز بۇنداق تەكەللۇپ قىلىپ تۇرۇۋالسىڭىز، ئۆزۈمنىڭ بېرىشىم مۇمكىن ئەمەس...،» بۇ جۈملىلەرنى « پۇلغا ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىڭىز ئېنىق، لېكىن  بۇنداق تەكەللۇپ قىلىپ تۇرۇۋالسىڭىز، زورلاپ پۇل بېرىشىم مۇمكىن ئەمەس...،»  دەپ تەھرىرلىسەك مەزمۇن تېخىمۇ ئەينەن ئىپادىلىنىشى مۇمكىن.
يۇقارقى پىكىرلىرىمدىن مۇۋاپىق كۆرسىڭىز پايدىلىنارسىز. تەرجىمە ئىجادىيىتىڭىزگە ئۇتۇق تىلەيمەن.

سەبۇرىنىڭ پىكىر ۋە تەكلىپىىدىن ۋە ئەستايىدىللىقدىن سۆيۈندۈم،ئەلۋەتتە تەرجىماننىڭ بۇ تەرجىمنى مۇنبەرگە يوللاشتىكى مەقسىتى ئۆزىنىڭ تەرجىمنى ئۇنداق ياكى مۇنداق قىلىۋەتتىم دەپ نامايەن قىلىش ئەمەس بەلكى ئوقۇرمەنلەرگە مەلۇم مەنىۋى زوق ئاتا قىلىش بىلەن بىرگە كەسىپداشلار ۋە ئوقۇرمەنلەردىن تەرجىمە تىلى ۋە ئىپادىلەش جەھەتتە قىممەتلىك تەكلىپ پىكىر ۋە ئىنكاسلارغا ئىرىشىش بۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ كىيىنكى تەرجىمە پائالىيتىگە تىخىمۇ كۆپ قان تولۇقلاشنى مەقسەت قىلغان بولىدۇ.
ئىھتىمال تەرجىمانمۇ مىنىڭ بىلەن ئورتاق قاراشتىدۇ

شۇنداق،سەبۇرىنىڭ تەكلىپىدىن تولىمۇ سۆيۈندۈم،كۆپ رەھمەت،تۇغچىنىڭ ئىنكاسىمۇ كۆڭلۈمدىكىدەك بوپتۇ،رەھمەت ئۇستازلار

مۇبارەك بولسۇن مەلىكەم

مەن تەرجىمە ھىكايىلەرنى ئوقۇشقا بەك ئامراق.تەرجىمسىدىن ھۇزۇر ئالدىم.

ھېكايىمۇ ياخشىكەن، تەرجىمىمۇ راۋان ۋە ئەستايىدىل قىلىنىپتۇ.  ئەمگەكلىرىڭىز ھوسۇللۇق بولسۇن ماھى.

تەرجىمەمنى ياقتۇرۇپ ئوقۇغان،مەدەت بەرگەن دوستلارغىمۇ رەھمەت