|
Ablat Abdullo7 |) s; _6 z6 i6 s% D
( ئابلەت ئابدۇللا)
# Z( O; ?8 m, I+ g" ]6 G @; k/ M+ H3 k
Yoshlik
7 a9 z" K' X R: _8 i! j
! o4 K! x# z9 cKo‘rdim, qanday baxtlisan,
# S3 Y: q; a9 QIlk ishq tuni – visol kechasi.5 x! o$ S) J9 i7 l# Y, v& d
Xayollarim latif faslisan,
6 y! c* Y# e) qTuyg‘ularim nafis g‘unchasi., {& @& c' Y% v: e' Y0 Q' [) t
/ A: W/ S6 y& t X3 @Yoshlikday keng
* b7 V0 g6 h T2 w3 E" \, u9 R% kYoshlikday ravon,; b" e, u- v5 w0 e
Muhabbatning go‘zal ko‘chasi.
; \# E6 E3 h( LDilda ilhom, yurakka orom,9 i9 P5 N: ?9 x2 H
Ishq kechasi, ilk ishq kechasi!..3 _* B0 [' K+ S
, _5 h4 d$ l# Q
6 {; U' ~4 n8 Z" L: r- u/ s
ISHQ
3 k+ T; `: Z1 T5 P5 B
1 }) E5 a1 f9 L q3 D( I. O0 ^Maqtagulik go‘zal emassan,& I# Z, j# @) t
Biroq, tun-kun senda xayolim.8 P+ j7 v! \7 b7 }
Go‘zallarni pisand qilmasman,
5 Q" d ~$ p7 |4 \Oromimni olding, xayolim.
/ K# u* c# |/ o
& i6 x6 c7 Y" ?Menga bayram, behad xushonlik,& l- F x5 c f
Ro‘baro‘ kepqolsam yo‘lingda.
: _* `$ Z( H" QTo‘xtatolsam shu lahza, onni,6 |( ]8 ?# X+ O c9 a
Imkon bo‘lsa uni uzaytsam.
, R: G8 H. u9 u6 e+ {8 {2 F7 d3 r, W
Suluv raftor, fazilatlaring,% q- a4 Z7 B" n, t
Xayolimga tikilgan kashta./ _, E1 n& Y; j. u9 D) m1 c( y
Baxt onlari, yoshlik bahori,
" h3 ?' f3 z I9 w6 }7 d) MBari-bari unga payvasta.
; _6 s; s# {3 `9 b0 {0 v0 q" {! F6 J. u+ K' J7 f1 w
Meni buncha mahliyo etgan,: K$ L2 s$ U( \1 X# x
Qanday qudrat, sehr bor senda?7 G" d' \1 ?( y% o- t% l: p
Javob berar sohir ko‘zlaring:
9 Q7 t! V: ?! R* b+ a& W1 n5 v5 G; B“Ishqning asl gavhari menda...”
# G# b1 t0 s9 ~( J- |2 I& |- y
; R5 z9 B l- o3 Y. f% u2 T8 x7 U& u5 L7 {5 T
SOG‘INISH
/ T, R# y# F7 a0 T% ?
2 U) i. z& [- B- a) [5 QSeni olislarga kuzatib,
. [! ^; Y; T) r: B6 A( f$ V( JBedapoyaga arqonlab otim.
& k6 c) N. H; T+ |# ]- v7 RBir hazin, bir mahzun g‘amlarga botib
, Y- v- E0 A" rXun bo‘lib dalalar do‘lida yotdim.
) A5 k5 p7 `, |' K9 \3 ?& Y ~% L/ \0 T/ G5 v0 w
Paykal jim-jit, borliq osuda,
* X4 q2 `6 X9 T% l( t6 oHazin bir navoni kuylab yotadir.
' O7 Z9 [8 f, I* E1 L0 UQaydasan, shu topda, go‘zal hurliqo?
: H" R" a5 y h: y% |( s/ EKo‘nglingdan ne xayol, o‘ylar o‘tadi?
6 s: u5 o9 \! S& i2 F
9 ]2 B1 a# F) q* ?. y( W! I2 _" l& ]Eslayman, bir laziz, suygun damlarni,6 G- ?* S$ X. I% N" {
Sevgidan porlagan charos ko‘zlaring.
. \/ ]' a a" U) W7 V; Y" NIzlayman, tevarak ko‘nglimday yarim,! t0 \7 F- x0 ~6 p
Xush kulib turganday, lobar yuzlaring.- ^/ U4 ^+ j D/ Q
7 F! z) w6 o3 w- z
O biroq, shu damda sen yo‘qsan, yo‘qsan, i% K+ S' @; u/ C! T! G7 B" {
Yuzlarim silaydi mehribon shamol.
^5 s7 v$ u2 r2 h$ i( |, G+ mMana, yulduzlarga to‘ldi osimon,
6 `$ V, q4 L/ Z$ P. G2 xMeni yupatmoqqa chiqqanday, hilol.
e; W) Q! m$ c6 t, N+ _1 X" A1 r; d) n; a% v3 ?, E) ]) d# {
Balki, ahvolimdan yulduzlar nihon,% l- @1 N8 |$ r# S( P
Xabarlar topganmi, sendan – ishorat.
( O7 W2 k+ z* E" I& d, L- l# |* p/ EMening ichu bag‘rim kuyganda jizg‘on,2 u8 @5 D1 h- \/ p
Sening yuraging ham edimi pora?..
, b: P* _# u( ^
! }" i p3 E' v X$ p5 |4 ~( n& D$ O
TOMCHI
6 t7 B" v, v$ v! X
- c' r/ E- l! K+ k0 m7 d4 EYomg‘ir tindi,
& R0 M9 o8 E: ~0 |- WYaproq yuzida8 [# v( q0 z7 S5 `
Tomchi – marjon qoldi jimirlab.3 N. M% a7 W6 ]7 x2 O4 g T; a7 E' y
U yaproqning quloqlariga
% f1 [1 z- k& j8 a3 V: VQo‘shiq kuylar, kuylar shivirlab:
- {) Q( a0 R5 N% f% e' l
7 D! y1 l, w$ D% T& \1 [“Seni dedim, tushdim arshdan,
9 g( l0 M4 j2 c& gRiyozatlar chekdim... Oshiqman...”
# n& o5 b9 \& h& ~2 D: zYaproq kuldi, yuzi yorishdi,
6 z& b* ]% M {8 lKumush tomchi aytgan qo‘shiqdan.
* g7 l3 U& n7 W6 @3 u* e9 o' I" r- a6 }5 N0 s) t* j- Z
Ki, nogahon quyosh porladi,
( d0 [; t2 D6 u+ m' OMarjon tomchi ketdi parlanib.
3 M9 b) G) c. k+ z3 @9 V1 ^8 bEndi... yaproq uni chorlaydi,
6 }3 @: L) H1 ?8 [Tomchisini qo‘msar, zorlanib...5 k& T4 q/ b' J4 B6 G( I) R
6 |7 ~$ i) e+ g1 S; k4 M% J3 X; k/ A2 L
VATANIM, SENI0 y3 ~; {, z# y7 S: |2 y2 p( f
) U8 ~0 ?8 a3 n. f' _Sehri ila tabiat agar,
m9 t# Q. k: {- IDaraxt qilib yaratsa meni.
* w2 t: Y8 C: `Shu ondayoq tomirlarim-la
! Y7 z8 c6 i' T+ [8 P1 I- ^& m& cQuchar edim, Vatanim, seni.
$ N: d5 h( Y$ _1 }1 _' U/ f! D9 ?) w! Z% `
Yo, sharqiroq soy bo‘lib qolsam,
% J1 _8 R" S3 A8 ^# A: J/ R7 GBag‘ringda oqardim, o‘ynoqlab.7 l" h) B9 |" U. B* Y) k6 i
Taft-mehringdan parga aylansam,, G: s _5 R6 O% V
Yog‘ar edim yomg‘irlar bo‘lib.
' s" ~* o `3 W e% }# N( C$ Q! Y% ]0 q) _8 q1 t. Q
Bo‘lib qolsam bahor shamoli,
9 n: ^* f( ~" BSochlaringni suyib tarardim.
/ Z! b& D* U! Z( ?: ?9 kGar ko‘kdagi yulduz bo‘pqolsam,
+ S5 y" [. P6 g0 w$ S* UJamolinga to‘ymay qarardim.
, F+ n: w: J7 |$ T6 E: m
9 J- ?' h6 k' xKuylar edim, iftixorlanib
- o4 A( Y- ]7 h6 h3 c9 h; n) M& K' sInsonman deb, – senda to‘ralgan,
1 j! ?# |; f8 o6 y: I" l1 bYashayapman, mehringga qonib,7 `* [$ o- I: b& u
Erkalatding tug‘ilgan ondan.
8 \. e$ r9 y2 t7 z$ C8 F/ X" U- Z' h( o
Vatan, mening taqdirdoshimsan,2 ^9 ?9 @# V B! b
Mehribonim o‘zing toabad. H$ `% A2 U( l3 {+ Q+ I8 R0 j
To tirikman, o‘chmagay aslo,
# W# L0 o* Z( }6 a3 WYuragimda yongan muhabbat!
g0 ~% p: o6 r( b
8 E8 E1 `( J# l9 j( L* |* C" A: _" d
LUTFULLA MUTALLIP XOTIRASIGA
& v3 L& S) s% e( n$ J7 z1 n2 R7 Q4 P0 O4 e+ g* y! A8 L
Bu havoyi gapmas: Shoir – el dardi,
- p3 v! |8 H* X/ ?" G7 sTiyra hayotidan ash’oriy nafas.
0 z% P$ f4 S1 R" N" L" d0 v* M6 I' NLutfulla alami uyg‘urga doir,
" b7 J# S! v; G6 `) |% uU shu xalq o‘g‘loni, bulbulidir, bas!
* N0 M# Z k, N4 y& h( n1 H% [0 `% M; T! o
Uni Navoiy deb aytmayman, ammo,' a" m& {# V3 y& p) v
Izin bosmaganlar yuragimga yot. r4 K8 L! X7 c1 {% M4 R" s. ]- l. r
Ko‘milib ketmagay tuproqqa, illo,
' R, x) v) v1 I, sLutfulla umridek jangovar hayot.
( l. Z9 e2 h9 P6 c2 |( h7 M- |, W
G‘amgin bir hislarga botib qolaman,
, ?' ~( o! F9 J* U* rUl mudhish yillarga tashlasam nazar.' o; M3 s" x+ g- V3 f' R
Qora tun qo‘ynida yaraqlab edi,
0 s! c/ A7 _' P' B5 T5 S; j/ k6 KErksuyar bu o‘g‘lon, misoli xanjar.
! R9 b% B: r' C* @' \' [
5 H- y8 Z: \( w6 b3 QOlis xotiralar... G‘o‘r bola edim,8 _5 ]* k( \& N" y* }
Yodimdan o‘chmaydi mash’um bir qissa.
9 p3 F* p# d! H2 E: u3 g! ?Shoirni jodiga bosdi, degan kun,8 H( w: ?1 q ^
Men tirik alamga aylandim, g‘ussa...
1 \3 g! M8 ~/ C. n7 w# \: G+ B( h- `' L
8 R# e& u( M. w+ W* P5 E5 qKo‘z yumdi bir botir – yillar kuychisi,
# Y1 l9 t8 i+ fItlar yalog‘iga boqmagan Arslon.
" h7 Z+ M q: h3 Z% x% y& r8 UBir dong‘il “Shovqinli daryo”* quridi,& B6 k C* E" M
Undan tanib qoldi o‘zini zamon.
$ A5 X# K& F. ~6 P; f( Y- [
0 L: _7 P" ?$ L+ ], f yMaktabdan bilardim “O‘tar yoshlik...”*ni,
' _0 `" \" J: d, P) a/ LUyg‘otdi qalblarda ilmga havas.
4 _$ q, ?* N9 A! s w7 E" c2 EQora yuraklarni dahshatga soldi,, I6 w; [! \: U1 S. H/ p
Hasad bandalari tortdilar uvvos...
' l0 j( j2 R, _: U+ M! P1 s- ~% ^% e: S+ w0 k* D
“Muhabbat – nafrat”*ni o‘qirdim to‘lib,
& q" {! s; A' A; l- Z4 p9 n6 ]Shul zamon ilkimdan oldilar tortib.
: V/ z1 h9 W7 i+ g" n# gYurakda dard bo‘lib, dilda dog‘ bo‘lib,8 @1 U7 p: }' O ~8 v
Ul tutqin yillar ham qoldilar ortda.1 d/ W( Q) R; ^* u* L# c" ~
* V/ z- K. z0 m& b: v. |
Sog‘indim, Mutallip, sog‘indim seni,( U* M3 K# ]# u- y# D
Xotirlab qo‘shiqlar kuylolmadim, oh!' Y- l7 R8 t4 D$ `0 W, r8 _9 V
Bo‘ynimga arqonlar tashlangan yillar,, h1 ?* t, l8 c) U) q1 c, _
Hatto, cho‘pchak to‘qish sanaldi gunoh.3 L7 i. L) }! H5 d! ^
% I k' g! |$ H0 y4 T# g) tQuturgan qashqirlar uv torta, dedi:- F o: z$ V, |! w [: f8 \& o
“Yo‘qot, Mutallipni yorug‘ dunyodan!..”8 l4 |; D! k5 H% ?' W0 q
Yo‘qoldi. Yitmadi va lekin yodi,
5 ^$ r/ q8 @& A5 D5 X: R! bChunki she’r san’atin gultoji edi.' o0 x% T/ A; E4 C4 C
; U+ V. n% |, J6 Z, x0 p
El uni ardoqlar – toki millat bor,; @; [5 S4 u4 ^+ k6 [1 `1 P' O
Xalq qalbiga jo u bitgan qo‘shiqlar.
, f) Z1 U2 |) v% C0 C“Yillarga javob”ni avlodlar yodlar,
1 |! d* s1 i3 n' E& d3 ^Shoir Mutallip bo‘p kuylar oshiqlar.
/ b0 O! D7 F d______________# Y; h( U: ^! U1 ?4 E
* Shoir Lutfulla Mutallipning kitoblari.
- O3 ~ ~( L8 A" h! c+ {
" l9 g8 v2 a; c8 S
! T$ U$ W; Q( d8 O7 c6 M) Y9 kTALKIDAN O‘TGANDA
v e1 f' s: w; R; j! f. f A2 |7 O1 G2 \
To‘xtat, shopir, mashinangni bir nafas,$ \; q" ^5 I- m% ^
To‘yib olay, go‘zal Talki* husniga.9 z' o9 j( \+ L$ `* ?0 L3 s
Kiyik ko‘zli buloqlarga she’r aytib,
0 q$ C5 j; r7 Q, kBoqay archa, qarag‘aylar bastiga.
* U! f6 v+ T. L1 c% m6 U
* U- @% o( w2 P$ G hIch-ichimdan toshib kelar hayajon,4 c3 H6 j6 j& O- U2 G* s6 R
Quchog‘ida qulunlarday chopayin.& d: e5 N; g' p! B' c
Ona yurtning gul po‘tasi** – shul tog‘lar,
+ R0 j) M; J* f# ~& V- G& t3 BMaysalari, toshlaridan o‘payin.9 {1 D3 |* c7 l4 d: t7 a- w" X
# t: { O+ b; T0 ?0 z
Shoshma, shopir, nafas rostla bir nafas,
`& m" z: Z5 I0 Y# P4 b5 D6 v1 jYonboshlayin soy bo‘yiga uzanib.' h4 K% v( b' F) K0 m
Qirlar kezgan cho‘pon bilan sirlashib,
5 b) n z9 T9 s" X# rOlib ketay uning yurak so‘zlarin.% a" h! f5 e. Z6 a1 Y+ @
+ E) l/ p5 H$ K% H$ Y6 X
Har yurakning siri bordir qizg‘anar,
, k3 C5 _. v5 K$ RSuygisi ham, nafrati ham o‘zgacha.6 G! Y; J7 o2 Y5 b1 n! X6 o
Anov cho‘pon deydi: “Talki o‘z onam,
- o+ h& C9 W" R5 U, m* C# u$ x1 EMehriga ham qonolmam to o‘lguncha.% W* |2 T/ N* \: s& Y0 ~
. m$ M- X2 J6 i
Qiya qirlar quchog‘ida mol boqdim,5 l) ]' `) c' ^9 R/ P/ C, P+ a
Umrimning soz, eng lazzatli oni bu.* G, b9 K- U7 T4 g" Z+ H& _6 v7 `
Dasturxonin to‘kin qilsam yurtimning,
; z. w8 j( K- q+ |! d \Hayotimni bezagulik ma’ni shu”.. f0 x! t7 R, R. C$ d! w0 q+ {- u6 ^
: C# W* s* ~# F/ P% U* G% D
To‘xtat, shopir, mashinangni bir nafas,0 m/ c8 d: w: h% A8 p* N9 x: G0 @/ h
Parmanchakdan terib olay bir qalpoq.
R: `( D0 t- xEgam o‘zi bino qilgan bog‘dir bu,
7 N( j/ M6 f$ h" R8 GOlma, o‘rik tuprog‘idan mast tuproq.
+ P* Z3 V" ?- Q! O0 d+ c" i4 ^8 Y0 t+ `3 s5 [1 v( v
Talki, seni yayloq desam, tog‘ desam,
7 a9 `/ b2 ^/ }( l% [& w7 v- E/ XBag‘ring go‘zal o‘rmon ekan, bog‘ ekan.+ ?6 t, Z" T+ N2 [. U
Quchog‘ingda namoyondir to‘rt fasl,
8 i3 M; E! l/ J/ k" @: RQoyangda qish, poying bahor, yoz ekan.
$ \$ [! p) p) z g* F! r9 Z* E6 h* C! N% j5 Y/ }& K
To‘xtat, shopir, mashinangni bir nafas,, L; ?9 u3 _+ d+ X0 a0 {( F* j1 w
Salom beray tog‘ guliga, chechakka.
5 z) Q n' T3 Y. b9 \Gul deganim bu chechak kelinchagi,
/ p( g9 L* t& Y: R8 r2 g4 @8 wDuru marjon taqib opti chakkaga.8 |) |: x( n. O$ ]1 H* l: ?
. _+ b' y2 A' J& E9 THay, kelinchak, qaysi qo‘shdan bo‘lasan,( ?: d# `7 \' D' ]8 K3 H
Chelagingda qimizmi, qimron, qatiq?$ }1 ]# {% Z/ D+ e
Qiz kulib der: “Qo‘noq bo‘lgil istasang,
6 z( X2 k7 Y% qSening uchun qimiz, qimron, qahatmi?”
7 j9 s& ~- M$ m, O: ], a) c+ b" G2 l: a9 _% H4 h
To‘xtat, shopir, mashinangni bir nafas,4 U# }; E' r. x8 |- R! F
Chorlar meni yam-yashil qarag‘ayzor.
& R$ _. V9 K D- |" o) V- `6 NUnga boqdim shoxlari yer bag‘irlab,: }- W7 u- ]) |0 d
Yaproqlari ilhom berib shovullar.
( H$ g7 N9 s/ o" l9 I* d+ `# V( U' x/ H! y
O, qarag‘ay, hali yiroq manzilim,
# b" @- E+ {4 |5 a4 oOldda yana qancha dara, dovon bor.& ~& |0 F% [$ z% N) F/ R2 ^: ~
Asli, men ham bir oshiq qarag‘ayman,
7 Q2 e+ Y$ Q# QTikilgayman huv qirlardan umidvor.9 \+ O6 o1 z7 `8 v9 ]% Z
% d0 m4 p7 j7 L8 {Men yashayman, hayot bilan sirlashib,$ |8 p K" Z7 ]) k
Shoirdirman, dil mehrining bog‘boni.: Z3 n/ D- R; k7 A2 X+ s" ^
Ona yurt, kut, borar o‘g‘loning shoshib,
" \; f2 C6 [6 D( p f0 gTog‘u toshlardan oshib, sog‘inib yona.../ Q* i: l6 e. I0 h# o/ c
____________2 e5 ~+ Z+ I/ u
* T a l k i – G‘ulja bilan Urumchi o‘rtasidagi xushmanzara tog‘, dovon.0 b+ ~# ~! ~1 q b/ n
** P o‘ t a – Ayollar belbog‘i.
" K5 {% d" H& a% y) U' f" W& K" X( o! e% a u1 ?
2 c$ F6 K6 C4 q/ Z. K' O n
SHOIR HAYOTI
5 f5 ]& U/ j- H' i6 g: H% S1 N U* i5 d8 v, v+ Z% o
Shoir umri...0 j8 i$ O& p6 K
Mayli, bo‘lsa qisqaroq,
0 i) u3 ~& r8 Q6 q# [Yozg‘utlari o‘lmasa bu – omaddir.7 [* j! B& U4 M
Naql borki, shoir xalqi qarisa,) R3 k& t% g1 @2 b2 f1 P, U
Shuhrat, unvonlarga qul bo‘p qoladi.6 H( X8 t Y% S2 o
2 c0 N9 d' {! C4 \0 ]$ X; G7 @Muhabbat lazzati intizorlikda,
2 C6 \9 R$ p# }/ x' Y: }: aIntizor qalblarda tug‘ilgay navo.( d B9 X3 K: f
Hayot o‘nqir-cho‘nqir, qiya, rostlikdir,
( A& u8 \$ y4 xMayli, shoir umri bo‘lsin qisqaroq...2 W+ b7 y9 _# a1 E4 B
1 R5 |1 X- |# y1 p2 B2 n+ D9 A4 M$ s+ z
Faqat, yozg‘utlari bo‘lsin, umrzoq...
3 S" f' F6 p. b9 F* B2 r1 |2 b. `* K8 F6 U% f/ _
0 h6 B# Y& i5 U9 v% u, tBEVANING DERAZASI) r9 H+ t8 \+ ~" C
# }3 o: c* i) RYigit bo‘lsang...
+ \8 J& b" }; O+ k% LNor yigit bo‘lsang,0 R" g1 U$ f8 ~, v
Ikki o‘t orasida qolgan
Y G0 Z( _0 lBevaning derazasin chertma,1 \/ x! w; }, U1 b" W4 [
Uzma, hazin xayollarini.: G$ w% Y# c5 _8 o" [0 d
+ y2 x9 i- R2 f9 |7 n5 g; V
Ikki o‘t orasida% O6 G' X6 ^: Y1 [! m
Taqdir bilan yuzma-yuz qolgan,
! q4 G2 s. X5 l. Z, tAshklari-la alamin yuvgan8 Q- d; \! R, C- q R+ \
Juvon oru nomusin aya!..
$ ]" l i' G% [: ?" p7 I& |: ~1 L
9 J( }, R. O1 }$ \7 ?: THa, u suluv, u suluv edi," a' b# M1 m g9 B3 e
O‘t solgandi ne-ne yurakka.+ |# `. v% X/ K; x: O) t0 H4 N
Faqat bir yor asiri edi,; q8 Y1 e. J9 Q3 p9 K. v0 M
Kimlarga xor endi u, yakka...
3 G+ X; ^5 V3 B/ l8 z5 K2 j; M3 z$ o7 R. |& ?
Ha u go‘zal, ham mag‘rur edi,& t e) O' s" ~$ s
Olami ham o‘ziday go‘zal.
: G! I. n" U( e7 l9 d9 JBiroq, taqdir beshafqat keldi,
( D q( ]3 o- ?; e0 _4 l9 K7 m4 f. CYulib ketdi barini... Ajal!$ }% j2 R+ N9 M5 z
- @9 M! z, @/ _. k$ |. a5 rAna u, ana u...& @ o- Q% W% c- q+ t, g, F5 o7 t
Titrab qaqshar,' B+ j( y f) e9 u( `8 l. O' ~, e& v
Kesakiga yuzini bosib.
6 W& V/ c5 |8 g& D% H- ]Yigit bo‘lsang, nor yigit bo‘lsang,% q* o/ ^2 s/ Q T4 N9 y
Bemahalda chertma darchasin.- A, I+ `8 C- m* R `" L8 A
$ B2 ^0 m0 a$ R) u2 n
; N8 L* N# p% F
SUV BO‘YIDA
* y$ C O; L+ p# [4 Z5 a( D- a- d% S/ y5 B& O! H/ M
O‘ltiribmiz, yelkama-elka,' O' }' b( @* ~6 I R8 [
So‘z sig‘maydi o‘rtaga, zinhor.2 M& m2 ~# i, A0 ^
Ikki... volang, hay, baxtli ekan,
5 F* M* S" j& ^7 ?3 o6 aNima uchun yig‘laysan, bahor?
2 C8 i, v7 @( T( h s1 ~
|
|