ئەدىھەم ئىبراھىم: بالىلار شېئىرلىرى [ئۇلانما كۆچۈرۈش]

بالىلار شېئىرلىرى

ئەدىھەم ئىبراھىم

مەن ۋە توخۇيۇم

تۇخۇم تۇغقان ئوخشايدۇ،
توخۇ چىقتى قاقاقلاپ.
يۈگۈرەپ كىرىپ كاتەككە،
ھەيران قالدىم بىر قاراپ.

مەن ئالدىنىپ توخۇغا ،
بولۇپ قالدىم لاسسىدە.
ئەسلى بىلسەم توخۇيۇم،
تۇغقان ئىكەن چۈشىدە!...

قۇياش ۋە خوراز

تۇغۇپ قويدى يەر ئانا،
تاڭ بەرگىگە قۇياشنى.
قۇياش قانات چىقىرىپ،
ئۇچۇپ كەتتتى ئاسمانغا
چىللاپ قىزىل خورازنى...
خوراز چىقتى كاتەكتىن،
-قۇياش چىقتى-قې-قى-قىق.
قۇياش كۈلدى ئاسماندا،
يەر-جاھانغا نۇر چېچىپ....

سانجىق

سانجىق-سانجىق،
قىينىما مېنى.
تولغاندىم ئەجەپ،
تۇتۇپ قورساقنى.

ياخشى باشقۇراي،
ئەمدى مەن گالنى.
چىقىپ كېتەمسەن،
قۇيىۋەتسەم يەلنى...

ئالما پىشىپتۇ

ئالما پىشىپتۇ،
قېپقىزىل ئالما.
ئالالماي ئۇنى،
ئاتىمەن چالما.

ياماشتىم شاخقا،
يېرتىلدى پۇشقاق.
ئالما بەرمىدى،
سەت مايماق پۇتاق!...

چىۋىن

بوزەك ئېتىدۇ،
ئوخلاتماي مېنى.
يۈزۈمگە قونۇپ،
شوراپ قېنىمنى.

ئۆلتۈرمەك بولۇپ،
يىدىم بىر شاپلاق.
قوغلۇدۇم ئۇنى،
قولۇمدا پاللاق.

قېچىپ كېتىدۇ،
كىتاپنى ئاچسام.
يېتىپ كېلىدۇ،
كىتاپنى ياپسام.

مەخسىدى ئۇنىڭ،
مېنى سەگىتىش.
دەرس ئوقۇتۇپ،
ئۇيقۇمنى ئېچىش....

غازاڭنىڭ ئاھى

ياپيېشىل ئىدىم،
ۋاقىت مېنى سارغايتتى،
تۇيدۇرماستىن ئاپتىپى بىلەن.
ياپيېشىل ئىدىم،
ۋاقىت مېنى قۇرۇتتى،
تۇيدۇرماستىن سالقىنى بىلەن.
ياپيېشىل ئىدىم،
ۋاقىت مېنى توزۇتتى،
تۇيدۇرماستىن شامىلى بىلەن.
ياپيېشىل ئىدىم،
بولدۇم قەدىرسىز.
كۆرۈنمەس قولغا،
باغلىنىپ يىپسىز...

ئاينىڭ يۈزىدە

ئاينىڭ ئىچىدە،
قاپقارا تاغ بار.
تاغنىڭ ئىچىدە،
ياپيېشىل باغ بار.

ئاينىڭ ئىچىدە،
قاپقارا تاغ بار.
تاغنىڭ ئىچىدە،
مارايدۇ باھار.

ئاينىڭ ئىچىدە،
قاپقارا تاغ بار،
يېرىلىڭ دىسەم،
تۆكۈلدى ياشلار.

ئاينىڭ يۈزىدە،
قاپقارا داغ بار.
ئەينەككە باقسام،
باقتى مۇز چىراي!...
2014-يىلى2-دىكابىر

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   Erchin تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2014-12-7 13:30  

تۇغۇپ قويدى يەر ئانا،
تاڭ بەرگىگە قۇياشنى.
قۇياش قانات چىقىرىپ،
ئۇچۇپ كەتتى ئاسمانغا...

ئىزدىنىشلىرىڭىزگە تېخىمۇ يارقىن پەللە تىلەيمەن!

ئىستىلىستىك ۋاستىلارنى قوللۇنۇشقا بەك ئۇستىكەنسىز جۇمۇڭ،بەك ئوماق يىزىپسىز،بالىلارنى بەك خوش قىلىۋەتكىدەكسىز جۇمۇڭ

شېئىرلىرىڭىزدىن زوق ئالدىم ئاكا.
ئاۋۇ «چىۋىن »دېگەن شېئىردىن بىر قىزىق گەپ يادىمغا يەتتى.؛ ياز كۈنلىرى ئىدى،ئۇكىلىرىم كېچىسى  يازلىق ئايۋاندا ياتاتتى، بىر كۈنى ئۇلارنىڭ يوتقانلىرىنى يىغىۋاتقاندا كىچىك ئىنىم تۇيۇقسىز،- ئاچا قارا يوتقىنىمغا چىۋىن چىچىۋىتىپتۇ،- دېدى ۋە ئچىدە، خالاغا بېرىپ چىچماي، يوتقان- كۆرپىگە چىچىۋەرگەن،- دەپ غودۇڭشىدى...

بالىلار ئۈچۈن تەۋرەتكەن قەلىمىڭىز ھارمىغاي

تاتلىق چىققان بالىلار شئېرىغا ئاپىرىن !

ئىۆادىيتىڭىزگە ئاپرىن ! ! قەلىمىڭىز تېخىمۇ نۇرچاچقاي

بالىلار شېئىرىڭىز بەكمۇ  ياقتى. ئىجادىيىتىڭىزگە ئۇتۇق  تىلەيمەن.

بەك تاتلىق،ئوماق يىزىپسىز، ئاپىرىن!

ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئېىنىقلىقى يۇقىرى تىل ئاكا.
ماۋۇ شېئىردا :
توخۇيۇم

تۇخۇم تۇغقان ئوخشايدۇ،
توخۇ چىقتى قاقاقلاپ.
يۈگۈرەپ كىرىپ كاتەككە،
ھەيران قالدىم بىر قاراپ.

مەن ئالدىنىپ توخۇغا ،
بولۇپ قالدىم لاسسىدە.
ئەسلى بىلسەم توخۇيۇم،
تۇغقان ئىكەن چۈشىدە!...

توخو، دەپ ئېلىپسىز، مەلۇمكى خوراز تۇخۇملىمايدۇ....توخۇ دېگەننى ئېنىق قىلىپ «مىكىيان» دەپ باقساق قاندا بولا.؟

تۇخۇم تۇغقان ئوخشايدۇ،
مىكيان چىقتى قاقاقلاپ.
يۈگۈرەپ كىرىپ كاتەككە،
ھەيران قالدىم بىر قاراپ.

مەن ئالدىنىپ مىكيانغا ،
بولۇپ قالدىم لاسسىدە.
ئەسلى بىلسەم مىكيىنىم،
تۇغقان ئىكەن چۈشىدە!...

ئىككىنچى شېئىردا ئوخشاشلا  توخۇ ئاتالغۇسىنى كونكىرىتلاشتۇرۇپ «خوراز» دەپ ئېلىپسىز ئەمەسمۇ.

سانجىق

سانجىق-سانجىق،
قىينىما مېنى.
تولغاندىم ئەجەپ،
تۇتۇپ قورساقنى.

ياخشى باشقۇراي،
ئەمدى مەن گالنى.
چىقىپ كېتەمسەن،
قۇيىۋەتسەم يەلنى...

نېمە دېمەكچى بۇلغانلىقىڭىز تولىمۇ گوڭگا ئىكەن بۇ شېئىردا.

بىلىشىمىزچە بالىلار شېئىرلىرىنىڭ يىلى قانچە يىنىڭ قانچە قاپىيەلىك بولسا شۇنچە يېقىشلىق بولىدۇ. ئەمما مەن يۇقارقى شېئىرلاردا بۇ ئۇنداق ھېس قىلالمىدىم، چۈنكى كۆپىنچىسىدە ئىشلىتىلگىنى قاپىيەسىز سۆزلەر، قاپىيە بولغاندىمۇ  ئاچ قاپىيە كۆپ ئىكەن.  قوشۇمچىلارنىڭ قوشۇلۇشى بىلەنلا ياسالغان سۆزلەرنى زىيادە كۆپ ئىشلىتىش شېئىرنى بەدىئىيلىككە ئىگە قىلالمايدۇ.

قىينىما مەن نى.

تۇتۇپ قورساق نى.
-------

توخۇ چىقتى قاقاق لاپ.

ھەيران قالدىم بىر قاراپ

دېمەككى باللىلار شېئىر دەپ نام قويغانىكەنسىز ، قايتا ئىشلەپ باققان بولسىڭىز.

بىلىشىمىزچە بالىلار شېئىرلىرىنىڭ    تىلى     قانچە يىنىڭ قانچە قاپىيەلىك بولسا شۇنچە يېقىشلىق بولىدۇ.

مەن سىزنىڭ يېقىنقى ئىجادىيەتلىرىڭىزدىن رازى ئەمەس ئاكا.

پىكىر قاتناشتۇرغان بارلىق تورداشلىرىمغا رەھمەت!...
مەن سىزنىڭ يېقىنقى ئىجادىيەتلىرىڭىزدىن رازى ئەمەس ئاكا.
غوپۇرى سىزنىڭ ۋاقىت چىقىرىپ مېنىڭ شېئىرلىرىمغا پىكىر بەرگەنلىكىڭىزنى قىزغىن قارشى ئالىمەن!
1-توخۇ-سىز دىگەندەك خوراز ۋە مىكىيانلارنىڭ ھەممىسىنى توخۇ دەپ ئاتايمىز.بىراق تۇخۇم تۇغقان توخۇ ئەلۋەتتە مىكىيان بولىدۇدە.مەن شېئىرنىڭ ۋەزىن ئېھتىياجى بىلەن شۇنداق ئالغان ئىدىم...
2-سانجىق دىگەن شېئىردىن نىمە دىمەكچى ئىكەنلىكىڭىزنى بىللەلمىدىم دەپسىز،نىمە دىمەكچى ئىكەنلىكىمنى شېئىر ئۆزى دەپ بېرىۋاتىدىغۇ،بۇ ئاددى،ئاممىباپ شېئىرنى سىز چۈشۈنەلمىسىڭىز،بالىلار قانداقمۇ چۈشۈنۈپ يېتەر؟شۇڭا بۇ شېئىر ھەققىدە يەنىلا باشقىلار بىر نىمە دەپ باقسىكەن دەپ قارايمەن،
ئەمدى بۇ شېئىرىدىكى قاپىيە سىز دىگەندەك ئاچ بوپقالدى.ئەمدى بۇ شۇنداق كېتىۋەرسۇن.ئەمدى يازغان شېئىرلىرىمدا بۇ نوقتىغا دېققەت قىلاي...
مەن سىزنىڭ يېقىنقى ئىجادىيىتىڭىزدىن رازى ئەمەس-دەپسىز.بۇ پىكىرىڭىزگە قۇشۇلىمەن.چۈنكى سىزنىڭ ئىختىيارىڭىزنى مەن باشقۇرالمايمەندە.بەزىلەر رازى بولۇپ ماختىشىدىكەن،بەزىلەر موشۇنداق رازى بولمايدىكەن.شۇڭا يەنىلا باشقىلارنىڭمۇ ئومۇملاشتۇرۇپ باھا بىرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن...

بىرىنجى ئەسەر شۇنداق ياخشى چېقىپتۇ.