خازان بولغان ئەتىرگۈل

نۇرمۇھەممەت ھاشىم                                                      
         
                                                              خازان بولغان ئەتىرگۈل        
                  
                                                                            (پوۋېست)                    
                  
                                                                                 1     
                                          
      -خەلچەم ئاجرىشىپ كېتىپتۇ.                                             
     -راستمۇ؟قاچان؟...                                                   
     -نېمىگە ھاياجانلىنىسەن؟تولا خام خىيال قىلما،سېنىڭ بىر چىرايلىق ئايالىڭ ھەم بىر ئوماق بالاڭ بار.  
     -سېنىڭ ئۇنىڭ بىلەن كارىڭ بولمىسۇن.ماڭا ئۇنىڭ قاچان ئاجرىشىپ كەتكەنلىگىنى ئېنىق ئېيتىپ بەر!  
     -ئۇكام ،مەن ئېغىزىمدىن بالاغا قالماي...سەن راستىنلا باشقىچە خىياللاردا بولىۋاتقان ئوخشىمامسەن؟ۋاي خۇدايىم،
كۆزلىرىڭ باشقىچە بولۇپ كېتىۋاتىدىغۇ؟! مەن بۇ ئىشلارغا ساڭا نېمىشقىمۇ دېگەن بولغىدىم.                             
     -ئاچا ئۆتۈنۈپ قالاي !ئۇ ئىش راستمۇ ؟ماڭا ئېنىق ئېيتىپ بەرگىن!           
     -ياق،مەن يالغان ئېيتتىم،خەلچەم ئاجرىشىپ كەتمەپتۇ...توۋا!كۆزۈڭگە ياش كەپتىغۇ.ياق،بۇ ئىش توغرىسىدامەن ساڭا  
ھېچنەرسە دېمىدىم.بولدى،مەن كەتتىم ،ئۆيۈمدە ئىشىم ئالدىراش ئىدى...                                   
     -مەن بۇ ئىشنى ئۇنىڭ ئۆزىدىن سورىيالايمەن.                           
     بۇ گېپىم بىلەن ئاچام جايىدا توختاپ قايرىلىپ ماڭا قارىدى،ئاندىن قېشىمغا  كېلىپ:
     -ئۇكام سەن ھازىر خىيالىغا نېمە كەلسە شۇنى قىلىدىغان كىچىك ياش بالىلاردىن ئەمەس،ئوتتۇز ياشقا كىرىپ قالاي  
دېدىڭ.خەلچەمنى ئېسىڭدىن چىقىرىۋەت، ئۇنىڭ ھەرقانداق بىر ئىشى سەن بىلەن مۇناسىۋەتسىز.مېھرىگۈل سېنى ياخشى كۆرۈدۇ ،ئۇ سەن بىلەن مەڭگۈ بىرگە ئۆتۈدىغان ياخشى ئايال.ئايالىڭغا ۋاپاسىزلىق قىلىپ ئۇنىڭ بىلەن ئاجرىشىمەن دېگۈچى بولما. ئۇنىڭغا ھەممەيلەن قارشى چىقىدۇ.ئۇنداق قىلساڭ مېھرىگۈلگە مەڭگۈ يۈز كېلەلمەيسەن،بالاڭ چوڭ بولغاندا ئۇنىڭ يۈزىگىمۇ قارىيالمايسەن.خەلچەمنى ئېسىڭدىن چىقىرىۋەت...     
     -ئۇ ھەممىنى بىلىدۇ...                                                  
     -مېھرىگۈلما؟ئۇ نېمىلەرنى بىلىدۇ؟                                          
     -مېنىڭ خەلچەمنى ياخشى كۆرۈدىغانلىغىمنى،شۇ ئەھۋالدا ئۆزى بىلەن توي قىلغانلىقىمنى.  
     -قۇرۇق گەپ قىلما،ئۇنىڭ بۇ ئەھۋالنى بىلگىنى ھېچنەرسىگە ۋەكىللىك قىلالمايدۇ.ئۇنىڭ سەن بىلەن توي قىلىپ بىرگە  
ياشاۋاتقىلى ئالتە يىل بولۇپ قالاي دېدى.ئۇكام سەن ھەرگىزمۇ ئۇنىڭ بىلەن ئاجرىشىپ خەلچەم بىلەن توي قىلىمەن دېگۈچى بولما...                                                   
    -ياق ئاچا،مېنىڭ مەڭگۈ پۇشايمان ،ھەسرەت-ئەلەمدە ئۆتۈپ كەتكۈن يوق.
    -سەن...بوپتۇ،مەن ساڭا ئارتۇق گەپ قىلىپ ئولتۇرماي.سەن يەنىمۇ ئوبدانراق ئويلىنىپ كۆر.
       ھەدەم ماڭا غەزەپلىك قاراپ قويۇپ چوڭلارنىڭ قېشىغا كىرىپ ئۇلار بىلەن خوشلىشىپ مېڭىۋىدى،مەنمۇ ئۇلاربىلەن خوشلىشىپ ئۆيۈمگە قاراپ ماڭدىم.
     خەلچەم،جېنىم خەلچەم !سەن راستىنلا ئېرىڭ بىلەن ئاجرىشىپ ئەركىنلىككە  چىققانسەندۇرمۇ؟-دېدىم مەن ئۆز
ئۆزۈمگە يولدا كېتىۋىتىپ پۇشايمانلىق ئەسلىمىلىرىم يۈرىكىمنى تىلغاندەك ھەم بىر كۈچلۈك ھاياجاندا قانلىرىم تومۇرلىرىمدا كۈچلۈك ئۇرغىغاندەك بولۇپ،-مەن ھازىرغىچە سېنى ياخشى كۆرۈپ كەلدىم ھەم مۇشۇنداق بىر كۈن كېلەرمۇ دەپ ئارمان قىلغان ئىدىم.مەن چوقۇم سېنى ئىزدەيمەن...سەن ئاشۇ قەلبىمىزنىڭ چوڭقۇر قېتىغا كۆمۈلۈپ قالغان تۇنجى مۇھەببىتىمىزنى قايتىدىن يالقۇنجىتىشنى خالارسەنمۇ؟...                     
       خەلچەم ئىككىمىز تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتە بىرگە ئوقۇۋاتقان ۋاقتىمىزدا ئۆزئارا كۆڭۈل بېرىپ ۋەدىلەشكەن ئىدۇق.مەن
ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدىن ئۆتۈپ ئۈرۈمچىگە ئوقۇشقا كەتتىم،خەلچەم ئىمتىھاندىن ئۆتەلمىدى.ئۇ كېيىنكى يىلى تەكرار ئىمتىھان بېرىپمۇ ئالىي مەكتەپكە ئۆتەلمەي مېنى كۈتىدىغانلىغىنى بىلدۈرۈپ ئۆيىدە قېپ قالدى.مېنىڭدەك قۇملۇق بويىدىكى سەھرايى قىيامەتتىن كەلگەن بىر ساددا ياش ئالىي مەكتەپ قوينىدىكى رەڭگارەڭ تۇرمۇش،كىنولاردىكى ساھىپجامال ئارتىسلاردەك مودا كىيىنىۋالغان گۈزەل قىزلار ئالدىدا بىردىن خەلچەمنى ئۇنتۇپ كېتىپ ،باشقا قىزلارنىڭ پېيىگە چۈشتۈم.تۇنجى قېتىم مېنىڭ كۆڭلۈمنى قوبۇل قىلىپ ،باغرىمغا بېسىپ سۆيگىنىمدە كۆزلىرىنى خۇمالاشتۇرۇپ بوينۇمغا گىررە سالغان بىر قىزنىڭ مەستخوشلۇقىدا خەلچەمگە «خەلچەم مېنى كەچۈرگىن!مەن باشقا بىر قىز بىلەن ئارلىشىپ قالدىم.مېنى ئۇنتۇپ كەتكىن. بەختلىك بولۇشىڭنى تىلەيمەن.»دەپ بىر قىسقىلا خەت يېزىپ ئۇنى خىيالىمدىن چىقىرىۋەتتىم. تەتىللەردە ئۆيگە كەلگەندە ئۇنى ئىزدەپمۇ قويمىدىم.خەلچەممۇ مېنى ئىزدەپ بىرەر ئېغىز گەپ قىلىپ ۋەدىلىرىمنى ئېسىمگە سېلىپ،مېنى ئەيىپلەيدىغان بىرەر ئىشىنىمۇ قىلمىدى.راستىن ئېيتسام مەن ئۆزۈم قاملاشقان ،ئەمەلدار دادامنىڭ خەجلىشىم ئۈچۈن ئەۋەتىپ بېرىدىغان پۇلى كۆپ بىر يىگىت بولغىنىم ئۈچۈن ئەتراپىمدا چۆرگىلەپ كېتەلمەيدىغان قىزلار كۆپ ئىدى.شۇڭىمىكىن،مەن خەلچەمدىن ئايرىلغاندىن كېيىن كۆزۈمگە كىرىشىپ تۇرغان چىرايلىق قىزلارنىڭ ئالدىدا ئۆزۈمنى تۇتىۋىلىشنى خالىماستىن ھەر مەۋسۇمدا دېگۈدەك بىرەر قىز بىلەن ئارلىشىپ يۈردۈم،بەزى ۋاقىتلاردا ئىككى قىز بىلەن تەڭ ئارلىشىپ قالغان چاغلىرىممۇ بولدى.ئۇنداق ۋاقىتلاردا ئۇ ئەخمەق قىزلار ئۆزلىرىنى بىر-بىرىدىن ئۈستۈن كۆرۈپ ،ھامىنى قارشى تەرەپنى تاشلىۋىتىپ مەن بىلەن ئۆمۈرلۈك يۈرۈپ قالىدۇ،دېگەن خامىىيال بىلەن مەن ئۆزلىرىدىن ۋاز كەچكۈچە چاندۇرماي يۈرىشەتتى.ئۇلار كۆزلىرىمگە خەلچەمدىن قانچە چىرايلىق كۆرۈنگىنى بىلەن مەن ئارلاشقان شۇنچە كۆپ قىزلار ئىچىدىن بىرەرىنىمۇ ئۇنتۇپ ياكى ۋاز كېچىپ كېتەلمىگۈدەك ياخشى كۆرۈپ كېتەلمىگەنلىكىمنى ھېس قىلاتتىم.يەنىلا پات-پات خەلچەمنىڭ تارتىنىش بىلەن يەرنىڭ تېگىدىن تاتلىق كۈلۈپ قاراشلىرى،بىرەر قېتىم سۆيۈۋالسام نەچچە كۈنلەرگىچە مېنىڭ كۆزۈمگە قاراشتىن ئۇيۇلۇپ بېشىنى كۆتۈرەلمەي يۈرۈشلىرى خىياللىرىمدىن لىپىلداپ ئۆتۈپ قالاتتى.ئۇنىڭ قەلبىمدىكى ئوبرازى مەڭگۈ قۇرۇپ كەتمەيدىغان بىر تال ئەتىرگۈل كەبىي ئىچىمگە نەقىش بولۇپ قالغاندەك ئىدى.قۇچىقىمدا بىر قىز ،كۆز ئالدىمدا يەنە باشقا بىر قىز بولغىنى بىلەن خىيالىمدا يەنىلا دېرىزىسى ئوچۇق قالغان ئۆيگە ئۇچۇپ كىرىپ چۆرگىلەپ يۈرگەن قارلىغاچتەك خەلچەم پەرۋاز قىلىپ يۈرەتتى.ئەسلىدە خەلچەمنىڭ ئۆيى بىلەن مېنىڭ ئۆيۈم بىر كوچىدا بولۇپ،تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتىكى ئۈچيىللىق ھاياتىم ئۇنىڭ بىلەن بىللە مەكتەپكە بېرىش ۋە بىرگە مەكتەپتىن قايتىش ھەم بىللە ئۆگۈنىش قىلىش بىلەن ئۆتكەن ئىدى.مەن ئالىي مەكتەپكە بارغان تۇنجى يىلىلا ئۇنىڭ ئائىلىسى بىزنىڭ ئۆي بار كوچىدىن يىراق،ناھىيە بازىرىنىڭ باشقا بىر تەرىپىگە كۆچۈپ كەتكەن ئىكەن.شۇڭا تەتىللەردە ئۆيگە كەلگەندىمۇ ئۇنى ئۇچراتمىغان ئىدىم.مەن ئالىي مەكتەپكە مېڭىش ئالدىدا ئەمدىلا خىزمەتكە چىققان كىچىك ئاچامغا ئۆزۈمنىڭ خەلچەمنى ياخشى كۆرۈپ قېلىپ،ئۇنىڭ بىلەن ۋەدىلەشكەنلىكىمنى، ئوقۇش پۈتتۈرۈپ كەلگەندە ئۇنىڭ بىلەن توي قىلىدىغانلىغىمنى ۋە ئاچامنىڭ ئۇنىڭغا كۆز-قالاق بولۇپ قويۇشىنى ئۆتۈنگەن ئىدىم.كېيىن مېنىڭ خەلچەمدىن يۈز ئۆرۈپ باشقا قىزلارنى تېپىۋالغانلىقىمنى ئاچاممۇ بىلەتتى ۋە شۇ ۋاقىتتا ئۇ مېنى «سەن بىر ۋىجدانسىز ،ئۈژمە كۆڭۈل ئادەم بولۇپ قاپسەن»دەپ ئەيىپلىگەن ئىدى.مەن ئۇ چاغلاردا ئاچامنىڭ ھەم بىزنىڭ ئىشىمىزنى بىلىدىغان بەزى دوستلىرىمنىڭ مېنى ئەيىپلەشلىرىگە پەرۋا قىلماي ئۆزۈم خالىغان سەنەمگە دەسسەپ يۈرگەن ئىدىم.     
مەن ئالىي مەكتەپنىڭ تۆتىنچى يىللىقىغا كۆچكەن يىلى قىشلىق تەتىلگە ئۆيگە كەلگىنىمدە ،شۇنىڭدىن ئىككى ئايدەك بۇرۇن
  خەلچەمنىڭ بىرسى بىلەن توي قىلغانلىقىنى ئاڭلاپ يۈرىكىم چىمىلداپ ،ۋۇجۇدۇم سېمۇنت تامغا قاتتىق ئۇرۇلۇپ كەتكەندەك زىڭىلداپ ئاغرىپ كەتتى.مەن ھاياتىمدا تۇنجى پەيدا بولغان ئازابلىق تۇيغۇلىرىمغا پەرۋا قىلماي،مەن ئۇنى ئۇنتۇپ كەتكەن، ئۇنىڭ باشقىلار بىلەن توي قىلغانلىقىغا ھەرگىز ھەسرەت چەكمەيمەن ،دەپ ئۆزۈمگە تەسەللى بېرىپ يۈردۈم.شۇنداقتىمۇ دائىم ئىچىمدە بىر نەرسە كەملەپ قالغاندەك بىر خىل مەھرۇملۇق ئىچىدە بىئارام بولۇپ يۈرۈپ،ئۆزۈمنىڭ نېمە بولغانلىقىنى بىلمەستىن بىر كۈنى بىر نەچچە يىلدىن بىرى مەن كۆرمىگەن خەلچەمنىڭ قانداق تۇرغانلىقىنى ۋە قانداقراق ئادەم بىلەن توي قىلغانلىقىنى بىلىپ بېقىش   ئۈچۈن ئۇنىڭ ئۆيى بار كوچىلارنى ئايلاندىم.                                       
    مەن خەلچەمنىڭ ئۆيى بار كوچىغا بىر نەچچە قېتىم بېرىپ ئاندىن ئۇنى كۆردۈم.ئۇ كۈنى چۈشكە يېقىن مەن ئېرىنىڭ
  موتۇسىكىلىتىدا ئولتۇرۇپ ئاتا-ئانىسىنى يوقلاپ كەلگەن خەلچەمنىڭ كۆزلىرى كۆزۈمگە چۈشكەندە پۈتۈن ۋۇجۇدۇمغا بىر خىل زەھەرلىك سۇيۇقلۇق تاراپ كەتكەندەك ئازاب ھېس قىلىپ تىترەپ كەتتىم.ئۇ موڭغا تولغان چوپچوڭ كۆزلىرىنى ماڭا تىككىنىچە ئالدىمدىن ئۆتۈپ كەتتى.مەن بىردىن قەلبىمنى پۇشايمان،ئۆكۈنۈش ۋە چىدىماسلىق تۇيغۇلىرى چۇلغاپ ئېلىپ تۇرغان جايىمدا ئۇ تاكى كۆز ئالدىمدىن غايىپ بولغۇچە قاققان قوزۇقتەك قېتىپ تۇرۇپ قالدىم.مەن شۇ چاغدىلا ئاندىن مەن ھەقىقى ھەم مەڭگۈگە ياخشى كۆرۈدىغان ئادەمنىڭ خەلچەم ئىكەنلىگىنى ۋە ئۇنىڭدىن ئايرىلىپ قالغانلىقىمنى بىلىپ،ئۆكۈنۈش ئىچىدە كۆزلىرىم نەملىشىپ نېمە قىلىشنى بىلمەي ئۈمىدسىزلىك ئىچىدە تولغىنىپ كەينىمگە ياندىم.                              
       شۇندىن كېيىن بېشىغا چىمەن دوپپا كىيىۋالغان پاكار بوي،بودەك بىر ئەرنىڭ موتۇسىكىلىتىدا ئولتۇرۇپ ماڭا ئەلەملىك
بىر نەزەردە قاراپ جىممىدە ئالدىمدىن ئۆتۈپ كەتكەن خەلچەم زادى كۆز ئالدىمدىن كەتمىدى.پۇشايمان بىلەن تولغان كۆڭلۈم ھەردائىم دېھقانلارنىڭ ساپان بىلەن ئاغدۇرىۋاتقان يەرلىرىدەك ئۆكۈنۈش بىلەن تىلغىنىپ چىقاتتى.مەن ھەرۋاقىت «خەلچەم،مەن چىن قەلبىمدىن سۆيىدىغان مەلىكەم سەن ئىكەنسەن.مەن ساڭا يۈزسىزلىك قىلىپ بەكمۇ خاتا قىپتىمەن.مەن ھازىر ھەممە نەرسەم كۆيۈپ كۈل بولغاندەك ،ئەڭ قىممەتلىك نەرسەم يوقاپ كەتكەندەك مەھرۇملۇق ئىچىدە قالدىم.ئەمدى بۇ ھاياتىمنى قانداق ئۆتكۈزەي؟قانداق قىلسام سېنىڭ ئەپۇ قىلىشىڭغا ئېرىشىپ سېنى يېنىمغا قايتۇرۇپ ئەكىلەلەيمەن؟...چوقۇم سەنمۇ ئازابلىنىۋاتىسەن، مېنىڭ ۋىجدانسىز- لىغىمغا   لەنەت ئوقۇپ ماڭا نەپرەتلىنىپ يۈرگەنسەن.بۇلارنىڭ ھەممىسىگە مەن سەۋەپچى ... ئاھ خۇدا!مەن زادى قانداق قىلسام بۇ يۈز بېرىپ بولغان خاتالىقلارنى  يوققا چىقىرالايمەن؟...»دېگەندەك پۇشايمان ۋە ئەلەملىك ھېسيات ئىچىدە كۈن ئۆتكۈزۈشكە باشلىدىم.شۇندىن كېيىن مېنىڭ ئەتراپىمدىكى ماڭا يېقىنچىلىق قىلىپ يۈرۈيدىغان قىزلارنىڭ بىرىگىمۇ نەزەر كۆزۈمنى تاشلىماي ئۇلاردىن يىراق يۈردۈم.خىيالىمدا ئۆزۈمنى پاك تۇتۇپ، خاتالىقلىرىمغا تۆۋە قىلىپ خەلچەمدىن مېنى ئەپۇ قىلىشنى تىلەپ ئىچىمدە ئۈنسىز نىدا قىلىپ يۈرسەم، ئۆتكەن سەۋەنلىكلىرىم ۋە پۇشايمانلىق تۇيغۇلىرىم پۈتۈنلەي يوققا چىقىدىغاندەك ،يۈز بېرىپ بولغان ئىشلار ئەسلىگە قايتىپ ھېچ ئىش يۈز بەرمىگەندەك بىر ھالەتكە قايتىدىغاندەك خامىىيال ئىچىدە ئىچىمگە چۆكۈپ جىممىدە كۈن ئۆتكۈزۈشكە باشلىدىم.                                                      
      ئەسلىدە مەن ئىنتايىن سۆزمەن،خۇشخۇي يىگىت ئىدىم.سىنىپىمىزدىكى ياكى ئەتراپىمدىكى مەن تونۇيدىغان قىزلارلا
ئەمەس ،باشقا ناتونۇش،كۆزۈمگە چىرايلىقراق كۆرۈنگەن يوللاردا ،ئۆگۈنۈش قىلىۋاتقان چاغلاردا ھەم كوچا ئايلانغان چاغلاردا ئۇچرىشىپ قالغان قىزلارغىمۇ يېقىملىق كۈلكەم بىلەن خۇشخۇي قىياپەتتە كۆڭۈللۈك چاقچاق ،پاراڭلارنى بىمالال قىلىپ ،ئۇلارنى كۈلدۈرۈپ ئۆتۈپ كېتەتتىم ،يانچۇقۇمدا پۇلۇم كۆپ بولغاچقا مەن بىلەن مېڭىشنى خالايدىغان ناتونۇش ئەمما چىرايلىق قىزلارنى بىمالال مېھمان قىلىۋېرەتتىم.شۇڭىمۇ مەن چىرايلىق قىزلارنىڭ ئەتراپىدىن چۆرگىلەپ كېتەلمىگەننىڭ ئۈستىگە ،قىزلارمۇ مەن ماگىنىتتەك ماڭا يېپىشىپلا تۇراتتى.شۇڭا مەن ئالىي مەكتەپنىڭ تۆتىنچى يىللىقىغا كۆچۈپ قىشلىق تەتىلدە يۇرۇتقا كېلىپ خەلچەمنىڭ توي قىلغانلىقىنى بىلگىچە بولغان ئارىلىقتا مەن بىلەن پىنھان جايلاردا قۇچاقلىشىپ سۆيۈشكەن،ئۇيەر-بۇيېرىنى سىلىشىمغا ھاياجانغا چۆمۈپ جىممىدە تۇرۇپ بەرگەن قىزلارنىڭ كۆپلۈگىدىن ئۇلارنىڭ چىرايىنى،ھەتتا ئىسىمىنىمۇ ئېسىمگە ئېلىپ بولالمايمەن،ئۇلاردىن ئۆتەر يېقىنچىلىق قىلىشقانلار بولسا زادى نەچچىكىن...مەن شۇ ۋاقىتتا رۇشەنگۈل ئىسىملىك مەندىن بىر يىللىق تۆۋەن ئوقۇيدىغان بىر ساھىپجامال قىز بىلەن ئارلىشىۋاتاتتىم.ئۇ قىز گۈزەل بولۇپلا قالماستىن ئەقىللىق ھەم پۇختا،ئۆزىنى قالتىس تۇتىۋالالايدىغان قىز ئىدى،ئۇ مېنىڭ سۆيۈشلىرىمگە تۇرۇپ بەرگىنى بىلەن سەل ئارتۇق ھەركەتتە بولاي دېسەم ،مېنى كەسكىنلىك بىلەن رەت قىلىپ ئۆزىگە چىڭ بولۇپ يۈرىۋاتتتى.ئۇنىڭ چىرايلىقلىقىغا ۋە چېچەنلىكىگە ئىچىم كۆيۈپ ،خەپ- خەپ !گۈلۈڭنى چوقۇم ئۈزمەي قويمايمەن ،دەپ يۈرەتتىم.بىراق تەتىلدىن كېلىپلا ئۇ ۋە باشقا قىزلاردىن رايىم يېنىپ كەتتى.ئەمدى خىيالىمدىن چىقمايدىغىنى خەلچەمنىڭ مۇڭ ۋە ھەسرەت بىلەن تولغان ئەلەملىك كۆزلىرى ئىدى.دائىم ،مەن ئۆزۈم ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىغان قەلبىمنىڭ ئەڭ گۈزەل مەلىكىسىدىن مەڭگۈگە ئايرىلىپ قالدىم،دېگەن ئازابلىق خىياللار ئىلكىدە مەھرۇملۇق تۇيغۇسى ئىچىدە كۆن ئۆتكۈزۈپ ئىچىمگە چۆككىنىمچە ئولتۇراتتىم،قىزلار بىلەن كۈلكە –چاقچاق قىلىشلار ھەم رۇشەنگۈلنى ئىزدەپ بېرىشلاردىن پۈتۈنلەي ۋاز كەچكەن ئىدىم.     
     ئەسلىدە ئۆزۈمنىڭ تەبىئىتى بويىچە بولغاندا تەتىلدىن يېنىپ مەكتەپكە كەلگەن كۈنى كەچتىلا رۇشەنگۈلنى ئىزدەپ
بېرىپ ئۇنى بىنالارنىڭ ياكى قويۇق ئورمانلارنىڭ ئارىسىغا ئېلىپ بېرىپ ئۇزۇنغىچە سۆيۈپ كەتكەن بولاتتىم،بىرەر قىز بىلەن يېقىنچىلىق قىلىشمىسام كۈنۈمنى ئۆتكۈزەلمەيدىغان دەرىجىدە ئىدىم.لېكىن خەلچەمنىڭ توي قىلىپ بىر ئەرنىڭ ئىلكىگە ئۆتۈپ كەتكەنلىگىنى بىلگىنىمدىن باشلاپ ئۇنداق ئىشلاردىن پۈتۈنلەي رايىم يېنىپ ،ئۇنداق قىلىشلاردىن نومۇس ھېس قىلىدىغان بولۇپ ئۆزۈمنى قەتئىي چەكلەش نىيىتىگە كەلگەن ئىدىم؛رۈشەنگۈل بىلەن ئايرىلىپ كېتىپ بۇندىن كېيىن ھەرقانداق بىر قىز بىلەن ئارلاشمايمەن ،دەپ ئويلايتتىم.مەن رۇشەنگۈلنى ئىزدىمەي تەتىلدىن كېيىنكى نورمالنى ئوقۇشىمىز باشلىنىپ بىر ھەپتە ئۆتۈپ كەتكەن بىر كۈنى رۇشەنگۈل مېنى ئىزدەپ ئۆزى كېلىپ قالدى.كەچلىك مۇزاكىرىدىن چۈشكەن ۋاقىتتا ئىككىمىز ئۈن-تىنسىز جىممىدە مېڭىپ،مەكتەپ قورۇسىنىڭ يول چىراغلىرى خىررە يورۇتۇپ پارقىراپ تۇرغان قارلار دۆۋلىنىپ كەتكەن چىملىقلىرىنىڭ ئارىسىدىكى سېممۇنىت يول بىلەن بىر خىلۋەت جايغا كەلدۇق.                                       
     -نېمە ئۈچۈن؟...دەسلەپ سىز ماڭا كۆڭۈل ئىزھار قىلغان ۋاقتىڭىزدا دوستلىرىم سىز بىلەن ئارلىشىۋاتقانلىقىمنى بىلىپ مېنى
«ئۇنىڭ بىلەن ئارلاشما،ئۇ ھېلى ئۇ قىز ،ھېلى بۇ قىز بىلەن ئارلىشىپ قىزلارنى ئەخمەق قىلىدىغان ئەسكىلەردىن ئېمىش...»دەپ توسىغاندا،مەن سىزنىڭ ماڭا سەمىمى قىياپەتتە بەرگەن ۋەدىلىرىڭىزنى ئېسىمگە ئېلىپ ھەم سىزنى چىن دىلىمدىن ياخشى كۆرۈدىغانلىقىمنى...ھېس قىلىپ ،سىزنى مېنى ئالدىمايدۇ دەپ قاراپ سىزنىڭ تەلىۋىڭىزگە ماقۇل بولغان ئىدىم.بىراق ئەمدى كېلىپ ...سىز مەكتەپكە كەلگەندىن بىرى مېنى بىرەر قېتىممۇ ئىزدەپ قويمىدىڭىز.بۇ زادى نېمە ئۈچۈن؟  ...ئەجىبا سىز يەنە ۋەدىڭىزگە ۋاپا قىلماي يەنە باشقا بىرسىنى تېپىۋالغان ئوخشىمامسىز؟...-دېدى ئۇ ئۆكسىگەن،كۆزلىرىگە ياش كەلگەن بىر ھالەتتە مېنىڭ ئۆزىگە قاراپ قويۇپ بىر ئوڭايسىز ھالەتكە يەرگە قاراپ قېلىپ ،كەينىدىن بىر ۋەزمىن ھالەتتە تاماكا چېكىۋاتقانلىقىمغا قاراپ ئۆزىنىڭ گۇمانىنىڭ توغرا چىقىپ قېلىش مۇمكىنچىلىگىنى كۆرۈپ يەتكەندەك ،پۇشايمان ،ئەلەم ۋە تەشۋىشكە تولغان ھېسياتىنى بېسىۋالالمىغان بىر ھالەتتە.                                 
      مەن شۇ ۋاقىتتا ئاندىن رۇشەنگۈلنىڭ مېنى ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىغانلىقىنى،ھازىر مېنىڭ ئۆزى بىلەن نېمە سەۋەپتىندۇر
ئايرىلىپ كېتىش نىيىتىگە كېلىپ بولغانلىقىمنى ھېس قىلىپ قىيالماسلىق ۋە ئۈمىدسىزلىك بىلەن ئازابقا قالغانىلىقىنى كۆرۈپ يېتىپ ئىچىم تېخىمۇ چوڭقۇر پۇشايمان بىلەن تولدى،تۇنجى قېتىم بىر قىز بىلەن ئايرىلىپ كېتىش ئالدىدا ئۆزۈمنىڭ قىزلارنى ئەخمەق قىلىپ يۈرگەن قىلىقلىرىمدىن نومۇس ۋە يىرگىنىش ھېس قىلدىم.ئۇ قىزنىڭ غۇبارسىز قەلبى ۋە سەمىمى،پاك ھېسياتى بىلەن ئويناشقاندەك ئىش قىلىپ ،ئۇنى ئۆمۈرلۈك ئازابقا قويىدىغانلىقىم ئۈچۈن ئۆكۈنۈش ئىچىدە ،ئەمدى بۇنداق ئىشلارنى ئىككىنچى سادىر قىلمايمەن دەپ ئىچىمدە تۆۋە قىلىپ ۋە ئىچىمدىكى پۇشايمانلىرىمنى بۇ قىزنىڭ ئالدىدا تۆكۈپ ،ئۇنىڭدىن كەچۈرۈم سوراش نىيىتىدە كۆزۈم نەملەشكەن ھالەتتە ئۇنىڭ مۇزدەك توڭلاپ كەتكەن ئىككى قولىنى تۇتۇپ دېدىم:            
     -كەچۈرۈڭ!...مەن ئەسلىدە سىز بىلەن باشقا قىزلارغا ئوخشاش كۆڭۈل خوشى ئۈچۈن بىر مەزگىللىك ئارلىشىش نىيىتىدە بولغان.
  ئەمىلىيەتتىمۇ مەن سىز بىلەن ھازىردىن باشلاپ ئادا-جۇدا بولماقچى...ياق،سىز مېنىڭ سۆزلىرىمنى تولۇقى بىلەن ئاڭلاپ ئاندىن سۆزلەڭ...سىز بىلمەيسىز،مەن ئەسلىدە تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ۋاقتىمدا خەلچەم ئىسىملىك بىر قىز بىلەن ۋەدىلەشكەن ،مەڭگۈ بىر-بىرىمىزگە ئاسىيلىق قىلمايدىغانلىقىمىز توغرىسىدا قەسەم قىلىشقان . ئەمما ئۇ تەكرار ئىمتىھان بېرىپمۇ ئالىي مەكتەپكە ئۆتەلمىگەندىن كېيىن مەن ئۇنىڭغا ۋاپاسىزلىق قىلىپ ئەتراپىمدىكى چىرايلىق قىزلار بىلەن ئارلىشىپ يۈردۈم،خەلچەمگە ،مەن باشقا بىر قىزنى ياخشى كۆرۈپ قالدىم ،ئۆز بەختىڭنى تېپىۋال دەپ خەت يېزىپ ئۇنىڭ بىلەن بولغان مۇناسىۋىتىمنى چورت ئۈزدۈم. شۇندىن  كېيىن ...بەلكىم سىز باشقىلاردىن ئاڭلىغانسىز...مەن ھازىرغىچە ھەممە چىرايلىق قىزلارنى ياخشى كۆرۈپ قالىمەن،لېكىن ھەرقانداق بىر قىزنى ئۇنتۇيالمىغۇدەك ،ھېكايە،چۆچەكلەردىكىدەك ياخشى كۆرۈپ قالالمايمەن،دەپ ئويلايتتىم.ئەمما...ئەمما مەن باشقا قىزلار بىلەن ئارلىشىپ يۈرگەن ۋاقىتلىرىمدا خەلچەم خىيالىمدىن چىقمىسا،ئۇ دائىم ئېسىمگە كېلىۋالسا،ئۇ ئۇنىڭ بىلەن تولۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ۋاقتىمدىن باشلاپ بىرگە ئوقۇغان، بىر كوچىدىن بىرگە چىقىپ ،مەكتەپكە بىرگە بېرىپ ۋە بىللە قايتىپ شۇنچە ئۇزۇن يىل يېقىن ئۆتكەنلىكىمدىن ئۇ شۇنداق خىيالىمغا كېلىۋالغان بولۇشى مۇمكىن ،دەپ ئۆزۈمنى بەزلەپ ئۆتۈپ كەتكەن ئىدىم.لېكىن ئەمدى بىلسەم مەن ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىغان ،مەن مەڭگۈ قەلبىمدىن چىقىرىۋېتەلمەيدىغان قىز ئاشۇ خەلچەم ئىكەن.لېكىن مەن بۇنى بىلگەن ۋاقتىمدا بەك كېچىكىپتىمەن،بىلەمسىز مەن بۇ قىشلىق تەتىلدە يۇرۇتقا بارغاندىن كېيىن ئۇنىڭ بىر نەچچە ئاينىڭ ئالدىدا بىرسىنى بىلەن توي قىلغانلىقىنى ئاڭلاپ چىدىمايلا قالدىم.بولمىسا مەن ئۇنىڭغا ئايرىلىپ كېتىش خېتى يازغاندىن بىرى ئۇنى زادى ئىزدەپ باقمىدىم ھەم كۆرۈپمۇ باقمىغان ئىدىم،ئۇمۇ ھەتتا مېنى ئىزدەپ ۋىجدانسىزلىقىمنى يۈزۈمگە سېلىپ مېنى ئەيىپلەش خىيالىدىمۇ بولۇپ باقمىغان.بىراق ئۇنىڭ توي قىلغانلىقىنى ئاڭلاپ ئۆيدە ئولتۇرالماي قېلىپ ئۇنى كۆرۈپ بېقىش خىيالىدا ،مەن ئوقۇشقا كەلگەندىن كېيىن ئۇنىڭ ئائىلىسىنى كۆچۈرۈپ كەتكەن كوچىغا بىر نەچچە كۈن بېرىپ ئايلىنىپ يۈرۈپ ،خەلچەمنىڭ توي قىلغان ئېرى بىلەن ئاتا-ئانىسىنىڭ ئۆيىگە كىرىپ كېتىۋاتقانلىغىنى –يەنى ئۇ توي قىلغان ئەرنى ،ئۇنىڭ ئەمدى بىر ئەرگە مەنسۇپ ئىكەنلىكىنى كۆرۈپ ۋە ھېس قىلىپ ،شۇ كۈنى كوچىدا بېشىپ قېيىپ يېقىلىپ چۈشكىلى تاسلا قالدىم .ئەلەم ۋە پۇشايماندا قاتتىق پۇچىلىنىپ  كوچىدىلا«خەلچەم ئۇ ئەردىن ئاجرىشىپ كېتىڭ،مەن سىزنى ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىكەنمەن!»دەپ ۋارقىرىۋېتىشتىن ئۆزۈمنى ئارانلا تۇتىۋالدىم...مېنىڭ شۇندىن كېيىن قانچىلىك ئۈمىدسىزلىك ۋە ئازابقا قالغانلىقىمنى سىز تەسەۋۇر قىلالمايسىز.مەن ھازىر پۇشايمان ۋە ھەسرەت –ئەلەمدە كۈن ئۆتكۈزىۋاتىمەن. مەن بىلسەم مەن ئۆزۈم ئۆز قەلبىمگە ئاسىيلىق قىلىپ ئۆزۈم ئەبىدى ياخشى كۆرۈدىغان قىزدىن ۋاز كېچىپ مەڭگۈ ئۆزگەرتكىلى بولمايدىغان خاتالىق سادىر قىلىپ ،قىزلارنى ئەخمەق قىلىپ يۈرۈپتىمەن.مەن پۇشايمان قىلدىم،توۋا قىلدىم.ئەمدى مەن ئىككىنچى ھېچقانداق بىر قىز بىلەن ئارلاشمايمەن ھەم ئۆزۈمنىڭ ئاشۇ خاتالىقلىرى ئۈچۈن ئۆزۈمگە ئۆزۈم جازا بېرىپ ئۆمۈر بويى تەنھا ئۆتۈپ كېتىمەن. مېنىڭ قەلبىمدىن چىقىرىۋېتەلمەيدىغان مەڭگۈ ياخشى كۆرۈدىغان ئادىمىم خەلچەم ئىكەن ،لېكىن ئەمدى پۇشايمىنىمنى ئالىدىغانغا قاچام يوق...مېنى يەنە بىر قېتىم كەچۈرۈڭ دەي...ئىككىمىز بۇندىن كېيىن بىر-بىرىمىزنى ئىزدىمەيلى،-مەن رۇشەنگۈلنىڭ قولىنى قويۇپ بېرىپ قوشۇپ قويدۇم،-مەن سىزنىڭ قەلبىڭىزنى جاراھەتلەندۈرۈپ قويدۇم،شۇڭا سىز مېنى تىللاڭ،قاغاڭ.كۆڭلىڭىزگە ئازراق بولسىمۇ تەسەللى بولىدىغان ئىش بولسا نېمە دېسىڭىز،نېمە قىلىمەن دېسىڭىز مەن قوبۇل قىلىمەن.                        
       سۆزلىرىمنى جىممىدە تۇرۇپ ئاڭلىغان رۇشەنگۈل سۆزۈمنى ئاخىرلاشتۇرغىنىمدىن كېيىن لېۋىنى چىشلىگىنىچەجىممىدە تۇرۇپ  
،ئۈنسىز ياشلىرى تۆكۈلۈپ بىردىن يۈزىنى ئەتكىنىچە يېنىك ئۆكسۈپ يىغلىۋەتتى.مەن ئۇنىڭغا تەسەللىيمۇ بەرمەي ،باشقا ئارتۇق گەپمۇ قىلماي تاماكامنى چېكىپ تۇردۇم.               
     خىلىدىن كېيىن ئۆكسۈشى بېسىقىپ ياشلىرىنى سۈرۈپ ماڭا قارىغان رۇشەنگۈل:
     -سىز راستىن بۇندىن كېيىن ھېچكىم بىلەن ئارلاشماسلىق ،ھەتتا ئوقۇش پۈتتۈرۈپ خىزمەتكە چىققاندىن كېيىنمۇ بىرەر قىز بىلەن
  توي قىلماي ئۆتۈپ كېتىش نىيىتىگە كەلدىڭىز ؟-دەپ سورىدى ماڭا ئىشەنمىگەندەك قاراپ.               
       -ھەئە،مەڭگۈ تەنھا ئۆتۈپ كېتىمەن.                                   
       -بۇ نېمە ئۈچۈن؟ئۆزىڭىزنى جازالاش ئۈچۈنما؟بۇنىڭ ئۆزىڭىز ئۈچۈن قانداق ئەھمىيىتى بار؟
       -چۈنكى مەن ياخشى كۆرۈدىغان ئادەم خەلچەم ،كېيىن باشقا بىرەر قىز  بىلەن توي قىلسام ئۇنى ياخشى كۆرەلمەي ئۆزۈم
ئالدىغان باشقا قىزلارغا ئوخشاش ئازابتا قويىمەن.ئۇنداق قىلسام ئىچىم تېخىمۇ كۆپ پۇشايمانلىق ،ئەلەملىك تۇيغۇ خىياللار بىلەن تولۇپ كېتىدۇ...ئەلۋەتتە مەن خەلچەمنىڭ ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كېتىشىنى ئۈمىد قىلىمەن ھەم پۇرسەت بولسا ئۇنىڭغا پۇشايمانلىرىمنى تۆكۈپ ،ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ مەن توي قىلىپ بىرگە ياشاشنى تەلەپ قىلىمەن.        
       -ئۇ توي قىلىپ بولغان تۇرسا؟...ئۇ ھەتتا توي قىلغان شۇ ئەردىن بالىلىق بولۇپ بولغان ئەھۋال ئاستىدىمۇ ئۇنىڭ ئېرى بىلەن
ئاجرىشىپ سىز بىلەن ئۆتۈشىنى ئارزۇ قىلامسىز؟...                                                
       بۇ گەپلەرنى ئاڭلاپ بىرسى يۈرىكىمگە پىچاق تىققاندەك بولدى،بۇ دېگەن بىر ھەقىقەت بولسىمۇ ،خەلچەمنىڭ توي قىلغان  
ئەردىن بالىلىق بولۇشى بىر نورمال ئىش بولسىمۇ بۇ مەن ئويلاپ باقمىغان ئىش بولغاچقا ،ئەگەر ئۇ كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئاشۇ ئەر بىلەن ئاجرىشىپ كەتسە چوقۇم ئۇنىڭغا مەن بىلەن توي قىلىشنى ئېيتىمەن ۋە شۇنىڭغىچە ساقلايمەن دەيدىغان خىيالىم بولغاچقا ،شۇ ۋاقىت كەلگەندە ئۇ بىر بالىنى (ھەتتا ئىككى ،ئۈچ بالىنى)كۆتۈرۈپ كەلسە ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ياشاش نىيتىمدىن ۋاز كەچمەمدىم؟بۇ بىر قورقۇنىچلىق ئىشقۇ!ئۇ توي قىلغانكەن ئېرى بىلەن بىرگە ياتىدۇ،ھەركۈنى ئۇنىڭ بىلەن جىنسىي مۇناسىۋەت ئۆتكۈزىدۇ،ئېرى ھەر كۈنى خالىغان ۋاقتىدا كۆڭلى تارتقان يېرىگە سۆيۈپ ،سىلاپ چىقىدۇ...مېنىڭ بۇلارنى ئويلىغۇم كەلمىدى. مېنىڭ بۇلارنى بىلگەنلىكىم سەۋەبىدىن ئۆزۈمنى ئۆلتۈرىۋالغۇم كەلدى،چىدىماي قالدىم .بۇلارنى ھازىرچە ئويلىمايچۇ...                -كەچۈرۈڭ ،بۇنداق گەپلەرنى دېمىسىڭىز!كېيىنكى ھاياتىمنىڭ قانداق بولۇشىنى بىلمەيمەن.ئەمما شۇنىڭغا ئىشىنىڭ ،مېنىڭ سىز
بىلەن ئايرىلىپ كېتىشىم باشقا بىر قىز بىلەن ئارلىشىش ئۈچۈن ئەمەس بەلكى ھازىرغىچە ئۆتكۈزگەن خاتالىقلىرىمنى ئاخىرلاشتۇرۇش، قىلمىشلىرىمغا تۆۋە قىلىش ،ئۆزۈمنى جازالاش شۇنداقلا خەلچەمگە ئەقىدە ساقلاش ئۈچۈن.                                   
      شۇ ۋاقىتتا رۇشەنگۈل باشقا ئارتۇق گەپلەرنى قىلماي مېنىڭ ئوقۇش پۈتتۈرۈپلا ئارمىنىمغا يېتىشىمگە تىلەكداشلىق بىلدۈرۈپ،
مەن بىلەن چىرايلىق خوشلىشىپ قايتىپ كەتتى.ئىككىمىز ئۇندىن كېيىن مەن ئوقۇش پۈتتۈرگىچە ياخشى دوستلاردىن بولۇپ ئۆتۈپ كەتتۇق.مەنمۇ ئۆزۈمگە بەرگەن ۋەدەمگە ئەمەل قىلىپ شوخلۇقلىرىمنى،قىزلارنى ئەخمەق قىلىشلارنى تاشلاپ تىنىچقىنە ئۆتتۈم.         
     ئوقۇش پۈتتۈرۈپ قايتىپ كېلىپ خىزمەتكىمۇ چىقتىم،لېكىن،بۇ جەرياندا ئۆز خاتالىقلىرىم ئۈچۈن ئۆكۈنمىگەن ، خەلچەمنى
سېغىنىپ ھەسرەت چەكمىگەن بىر كۈنۈممۇ يوق ئىدى.يۇرۇتقا قايتىپ كەلگەندىن كېيىن خەلچەمنى پات-پات ئۇچۇرتۇپ قالىدىغانلىقىم سەۋەبىدىن ئازابلىرىم ،ئۆكۈنۈشلىك ھېسياتلىرىم تېخىمۇ كۈچەيدى. بۇنىڭلىق بىلەن قالماي ھازىر خەلچەمنىڭ قۇچىقىدا بىر بالا پەيدا بولغان بولۇپ،ئۇنى ھەر قېتىم شۇ ھالەتتە كۆرگىنىمدە ئازاب ۋە ئۈمىدسىزلىكتىن بېشىم قېيىپ، پۇت- قوللىرىم تىترەپ ھېلىلا يېقىلىپ چۈشىدىغاندەك بولۇپ قالاتتىم.ئۇنى يالغۇز ئۇچراتقان ۋاقىتلىرىمدا ئۇنىڭ ئالدىدا تىزلىنىپ ۋە كۆز يېشى قىلىپ تۇرۇپ مېنى ئەپۇ قىلىشنى ئۆتۈنۈپ يالۋۇرغۇم كېلەتتى،ئەمما،ئۇنىڭ ئاللىقاچان باشقا ئادەمنىڭ ئىلكىدە ئىكەنلىگىنى ئېسىمگە ئالسام بېشىمنى ساڭگىلاتقىنىمچە يۈرىكىم موجۇلغان ھالەتتە ئۆتۈپ كېتەتتىم.                    
        مەن نۇرغۇن قېتىم ئۆزئۆزۈمگە «خەلچەم ئاللىقاچان باشقا بىر ئەرنىڭ خوتۇنى بولۇپ ئۇنىڭغا بىر بالا تۇغۇپ بېرىپ  
بولدى.ئۇنىڭ جىسمىنى ۋە روھىنى-ھەممە نېمىسىنى بىر ئەر ئىگەللەپ،لەۋلىرىمۇ سۆيۈلىۋېرىپ شىرنىسى سۈمۈرىۋېلىنغان مېۋە شۆپۈكىگە ئوخشاپ قالدى.تەقدىرىمىز مۇشۇنداق ئوخشايدۇ،ئەمدى ئۇنى خىيالىمدىن چىقىرىۋېتىپ ئۇنتۇپلا كېتەي.باشقا بىرەر قىز بىلەن توي قىلىپ ھاياتىمنى ئۆتكۈزەي» دەپ ئۇنىڭدىن كۆڭلۈمنى سوۋۇتماقچى بولدۇم، لېكىن، ھەرقانچە قاتتىق تامغا قانچىلىك مۇستەھكەم قېقىلغان مىخ بولسىمۇ يۇلىۋەتكىلى بولغان بىلەن تۇنجى قېتىم ئاشىق بولغان ،قەلبىڭگە خۇددى دەرەخ يىلتىزىدەك مەھكەم ئورناپ كەتكەن قىزنى قانداق  قىلىپمۇ ئۇنتۇغىلى ،ئەس- يادىڭدىن چىقىرىۋەتكىلى بولمايدىكەن.ئەكسىچە خەلچەم مېنىڭ قەلب چوڭقۇرلىقىمغا بارغانسېرى ئىچكىرىلەپ ،ئۇنى تاپىنىمدىن چوققامغىچە ھەممە يېرىم خىيال قىلىپ،ئۇنىڭدىن مەھرۇم بولغانلىغىنى چاچلىرىمغىچە سېزىپ تۇرىۋاتقاندەك ئىدى.
     مەن خىزمەتكە چىقىپ بىرەر يىلدىن كېيىن ئاتا-ئانام تويۇمنى قىلىپ قويۇشنىڭ كويىغا چۈشكەن ،لېكىن،مەن بىرئازابلىق  
ئۈمىدسىز خامخىيال ئىچىدە تويدىن ئۆزۈمنى قاچۇرۇپ يۈرگەن ئىدىم.كىچىك ھەدەم مېنىڭ پۇشايمان ئىچىدە ئۆتۈۋاتقانلىغىمنى بىلىدىغان بولغاچ ئۇ ماڭا «توي قىلساڭ خەلچەمنى ئۇنتۇپ كېتىسەن .مەن ساڭا ناھىيىمىز بويىچە ئەڭ چىرايلىق قىزلاردىن تونۇشتۇراي، گاچچىدا توي قىلىۋال.ئەمدى ئۇنداق ئۆتۈپ كەتكەن ،ئەسلىگە قايتۇرىۋالغىلى بولمايدىغان ئىشلار ئۈچۈن پۇشايمان يەپ ھاياتىڭنى بىھۇدە ئۆتكۈزمە»دەپ نەسىھەت قىلدى.                                                           
      مەن ئۇنىڭدىن :                                                      
      -ھەدە،ئەگەر مەن خەلچەمدىن ئېرىدىن ئاجرىشىپ مەن بىلەن بىرگە ئۆتۈشنى ئۆتۈنسەم ئۇ ماقۇل بولارمۇ ؟-دەپ
سورىدىم.                                 
      -ئەخمەق بولما.نېمە قىلىسەن توي قىلىپ بىر بالىلىق بولۇپ بولغان ئايالنى ئېرىدىن ئاجراشتۇرۇپ ئالىمەن دەپ.بۇنداق
  قىلساڭ ئۇ ئۇنىماسلىقى مۇمكىن،مەنمۇ بۇنداق ئىشقا تازا ئېنىق بىر نەرسە دېيەلمەيمەن.ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇنداق بىر بالىلىق ئايالنى ئېرىدىن ئاجراشتۇرۇپ ئالىمەن دېسەڭ ،ئۆيدىكىلەر ھەرگىز قوشۇلمايدۇ.                                                               
     -ئاچا مەن ئۈچۈن خەلچەم بىلەن بىر كۆرۈشۈپ باقامسەن؟                 
      -ساراڭ بوپسەن!مەن ئۇنداق ئىشنى ھەرگىز قىلمايمەن.ناۋادا مەن خەلچەم بىلەن كۆرۈشۈپ سېنىڭ خىيالىڭنى
ئۇنىڭغا ئېيتسام ھەم سەن ئۇنىڭ بىلەن توي قىلىمەن دېسەڭ ،ئۆيدىكىلەر بۇنى بىلگەن كۈنى مېنى ئۆيدىن ھەيدەپ چىقىرىپ ئىككىنچى مېنىڭ يۈزۈمگە قارىمايدۇ.ئۇكام،ئۆز ۋاقتىدا ئۆزۈڭ ئۈژمە كۆڭۈللۈكلۈك قىلىپ خەلچەمدىن ۋاز كەچكەن ئادەم ئۆزۈڭ،ئەمدى ئۇنداق كەينىگە ياندۇرغىلى بولمايدىغان ئىشلار ئۈچۈن ھەسرەت چېكىپ يۈرمەي ئالدىڭغا قارا.ئۆزۈڭمۇ بىر قاملاشقان يىگىت تۇرۇپ بىر بالىلىق بولۇپ بولغان ئايال بىلەن توي قىلىمەن دېيىشتىن خەلقى –ئالەم ئالدىدا خىجىل بولۇپمۇ قالارسەن.سەن تولا ساددىلىق قىلماي بىر قارارغا كەلگىن ،مەن ساڭا گۈلدەك چىرايلىق،ئەدەپ-قائىدىلىك قىزدىن بىرنى تونۇشتۇرۇپ قوياي.                                            
       مەن ئاچامنىڭ دېگەنلىرىنى ئاڭلاپ تازا ئىككىلىنىپ قالدىم.خەلچەمنى ئېرىدىن ئاجراشتۇرۇپ توي قىلىمەن دېسەم
،بۇ تازا قاملاشمايدىغان بىر ئىشتەك،بۇ قىلىقىم سەۋەبىدىن ئەتراپىمدىكىلەر مېنى مەسخىرە قىلىپ كۆزىگە ئىلمايدىغاندەك تۇيۇلۇپ دىمىم ئىچىمگە كىرىپ كەتتى.لېكىن،خەلچەمدىن مەڭگۈلۈك مەھرۇم قالغانلىقىمنى ،بىرەر قېتىم قەلبىمنىڭ بەتلىرىگە قايغۇلۇق شېئىرلاردەك پۈتۈلۈپ كەتكەن ھەسرەت- ئەلەملىرىمنى تۆكۈش پۇرسىتىنىڭ قالمىغانلىقىنى ئويلىسام ،ھېچنەرسىگە قارىماستىن ئۇنى ئىزدەپ بېرىپ ئۇنىڭ قولىدىن تۇتقىنىمچە كۆزلىرىگە قاراپ تۇرۇپ، ئىچىمدىكى ھەممە نەرسىنى شارقىراپ ياغقان يامغۇردەك تۆكۈپ بەرگۈم ،ئەتراپىمدىكىلەرنىڭ ھەرنېمە دېيىشلىرىگە پەرۋا قىلماي، خەلچەمنى ئۇنىڭ ئېرىدىن ئوچۇق-ئاشكارە تالىشىپ مەيدانغا چۈشۈپ باتۇرلۇق كۆرسەتكۈم كېلەتتى.                                                        
      خەلچەمنى سېغىنىپ،پۇشايمان يەپ ئۆتۈۋاتقان بولساممۇ ئاخىرى ئۇنى ئېرىدىن ئاجراشتۇرۇشقا جۈرئەت قىلالماي ۋە ئۇنداق
قىلىشتىن نومۇس ھېس قىلىپ يەنە بىر بىر يىلدەك ۋاقىت ئۆتكەندىن كېيىن ئۆيدىكىلەر تاپقان قىز بىلەن توي قىلىش قارارىغا كەلدىم.                                                            
      مېھرىگۈل ئىنتايىن چىرايلىق ھەم بەكلا نازۇك گۈلدەك بىر قىز ئىدى. ئۆيدىكىلەر ئۇنىڭ ئۆيىگە ئەلچىلىككە بېرىپ كېلىپ،
مېھرىگۈلنىڭ ئۆيىدىكىلەر ئىككىمىزنىڭ توي قىلىشىغا رازىلىق بەرگەندىن كېيىن ئىككىمىز پات-پات كۆرۈشۈپ بىرگە تاماق يىگەچ مۇڭداشتۇق.ئۇ باشقا گۈزەل قىزلارنىڭ ئەكسىچە مۇلايىم ،ئېغىر-بىسىق ۋە رايىش بىر قىز ئىدى.ئۇنىڭ مىجەز-خۇلقى كۆڭلۈمگە ياقتى.بىز توي قىلدۇق.بىراق تويدىن كېيىنمۇ خەلچەمنى خىيالىمدىن چىقىرىۋىتەلمەيدىغانلىغىمنى ،ئۇنى ئويلىساملا ئازاب ،پۇشايمان ۋە ئۆكۈنۈش ئىچىدە تولغىنىدىغانلىقىمنى ھېس قىلىپ ،توي قىلماي تۇرغان بولساممۇ بوپتىكەن. شۇنداق بولسا بىر پۇرسەتتە خەلچەم بىلەن كۆرۈشۈپ ئۇنىڭدىن ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ مەن بىلەن ئۆتۈشنى ۋە خاتالىقلىرىم ئورنىنى تولدۇرۇشقا پۇرسەت بېرىشنى ئۆتۈنگەن بولسام بەلكىم ماقۇل بولۇپمۇ قالار ئىدى،دەپ ئويلاپ قالدىم.مەن توي قىلماي ئۆتۈۋەرگەن بولسام خەلچەم بۇنىڭ ئۆزى ئۈچۈن ئىكەنلىگىنى ،ئۇنى ھېلىھەم بەكلا ياخشى كۆرۈدىغانلىقىمنى ۋە مەڭگۈ ئۆزىدىن ۋاز كېچەلمەيدىغانلىقىمنى بىلگەن بولاتتى.ئەگەر مۇشۇ ھالەتتە ئۇمۇ مېنى ياخشى كۆرسە ۋە كۆڭلىدىن چىقىرىۋەتمىگەن بولسا چوقۇم ئۇمۇ ماڭا تارتىشىپ كېيىنكى تۇرمۇش يولىنى قايتىدىن تاللاپ مەن بىلەن بىرگە ئۆتۈشى چوقۇم ئىدى. خەيرىيەت،مەن بىر كۈنلەر كېلىپ پۇرسەت بولۇپ قالسا خەلچەم بىلەن كۆرۈشۈپ ئۇنى مەڭگۈ ياخشى كۆرۈدىغانلىقىمنى ۋە ئۇنىڭغا قىلغان ۋاپاسىزلىغىم ئۈچۈن پۇشايمان يەپ ئۆكۈنىش ئىچىدە ئۆتۈۋادتقانلىغىمنى بىلدۈرۈپ قويىمەن،دەپ ئۆزۈمگە تەسەللى بەردىم.                                                   
    مېھرىگۈل ھەقىقەتەن ئوڭلۇق قىز ئىكەن،ئۇ ھەرقانداق ئىشتا مېنىڭ ئېغىزىمغا قارايتتى،ھەرقانداق بىر ئىش تۈپەيلىدىن
مەن بىلەن زادى تالاش تارتىش قىلمايتتى. ئۇ ئۆزى خالىمايدىغان بىرەر ئىش سەۋەبىدىن بولسىمۇ مېنىڭ كۆزۈمگە كۆزلىرىنى چوڭراق ئېچىپ قاراپ باقمىغان ئىدى.بىراق،ئۇ شۇنچە گۈزەل ۋە مۇلايىم بىر قىز بولسىمۇ ئۇنىڭغا زادى كۆڭلۈم چۈشكەندەك ئەمەس ،ئۇ قېشىمدا يوق ۋاقىتلاردا ئۆزۈم خىيال قىلاي دەپ ئويلاپ ئېسىمگە ئالمىسام ئۇنى ئۇنتۇپلا قالاتتىم.ئىچىمدە روھىمنىڭ ئايرىلماس بىر قىسمىدەكلا بولۇپ قالغان خەلچەمنىڭ چوپچوڭ نۇرلۇق كۆزلىرى ،غەمكىن كۈلكىسى ۋە يەرنىڭ تېگىدىن قاراشلىرى كېچە-كۈندۈز توختىماستىن قەپەز ئىچىدىكى قۇشلاردەك پەرۋاز قىلاتتى،مەن ئۇنى ئويلاش ياكى خىيال قىلىش ئۈچۈن دىققىتىمنى يىغىشىمنىڭ ،ئۇنى ئېسىمگە ئېلىشىمنىڭ زادى زۆرۈرىيىتى يوق ،ئۇ ھەرۋاقىت خىيالى دۇنيارىمدا مەن بىلەن بىرگە ياشاۋاتقاندەك ئىدى .مەن بۇ سەۋەپ تۈپەيلىدىن بەكلا ئادالەتسىز ئىش قىلىۋاتقاندەك بىر ئوڭايسىز ئەھۋالغا چۈشۈپ قالدىم،چۈنكى ،ئۆزۈم رازى بولۇپ توي قىلغان،ئۆيۈمدە خوتۇن قىلىپ ئۆتۈۋاتقان مېھرىگۈلنى ياخشى كۆرەلمىدىم،ئۇ يېنىمدا بولمىسا زادى خىيالىمغا كەلمەيتتى. ئۇنىڭ بىلەنلا قالماي ئۇنى قۇچاقلاپ يېتىپ خىيال قىلىدىغىنىم باشقىلارنىڭ خوتۇنى،بۇ مېنى مېھرىگۈلگە ئۇۋال قىلىۋاتقاندەك بىر ھېسياتقا كەلتۈرۈپ قويدى.شۇڭىمۇ مەن كۈچۈمنىڭ بارىچە ئۇنىڭغا ياخشى مۇئامىلە قىلىپ ،قەلبىمدىن چىقىرىپ بېرەلمىگەن نەرسىلەر قولۇم بىلەن بولسىمۇ بېرىشقا تىرماشتىم.                                            
     بىر كۈنى دوستلار بىلەن سورۇن تۈزۈپ ئولتۇرۇپ قېلىپ ،ھاراقنى سەل كۆپراق ئىچىپ خىلى مەست بولۇپ قالدىم.بۇنىڭلىق
بىلەن ھەسرەت-ئەلەملىرىم ، پۇشايمانلىرىم ئېسىمگە كېلىپ يۈرىكىم تېخىمۇ بەك ئۆرتەندى،ئۆزۈمنى بەكلا ئازابلىنىپ ھەم ئۈمىدسىزلىنىپ تۈگىشىپ بىر يەرگە بېرىپ قېلىپ ،پات يېقىندا ئۆلۈپ كېتىدىغاندەك ھېس قىلىپ قېلىپ،ئىچىمدىكى دەرتلىرىمنى ئايالىمغا تۆكۈپ بېرىشىم كېرەكتەك سەزدىم.شۇنىڭ بىلەن ئۆيگە كەلگەندە مەستلىكىمدىن لەپپەڭشىىپ ئۆرە تۇرالمايۋاتقان مېنى كۆيۈنۈش بىلەن يۆلەپ كارۋاتقا ئېلىپ كەلگەن مېھرىگۈلنى قۇچاقلاپ تۇرۇپ ئۈنسىز ياشلىرىم تاراملاپ تۆكۈلۈپ يىغلىۋەتتىم.ئۇ مېنى كارۋاتتا ئولتۇرغۇزۇپ كۆزلىرىمدىن سىرغىپ چۈشىۋاتقان ياشلىرىمنى كۆرۈپ ھەيران بولۇپ ماڭا قاراپ قالدى.                           
    -كەچۈرۈڭ!-دېدىم مەن ياشلىرىمنى سۈرۈتۈپ كۈلۈشكە تىرىشىپ.         
   -نېمە ئىش بولدى؟-دېدى ئۇ مېنىڭ بۇ ھالىتىمدىن چۆچۈپ.            
   -مەن دەرت-ئەلەمدىن تۈگىشىپ كېتەي دېدىم...مېنىڭ سىزنى يەنە داۋاملىق ئالداۋەرگۈم يوق،-مەن يەرگە قاراپ
ياشلىرىمنى سۈرۈتۈپ سەل تۇرىۋىلىپ ئاندىن دېدىم،-مەن بۇرۇن سىز بىلەن توي قىلىشتىن ئىلگىرىلا ...بىر قىزنى ياخشى كۆرەتتىم.مەن ئۇنى ئۇنتۇپ كېتەرمەن دەپ سىز بىلەن توي قىلغان...بىراق،مەن ھازىرغىچە ئۇنى خىيالىمدىن چىقىرىۋېتەلمىدىم ...بۇنىڭدىن يۈرىكىم ھەردائىم ئوتقا سالغان قىلدەك تولغىنىپ ئازاب چېكىدۇ... بۇنىڭلىق بىلەن مەن بەكلا ئۈمىدسىزلىنىپ بۇ دۇنيادا داۋاملىق ياشاۋىرىشكە كۈچۈم قالمىغاندەك ،ئۆزۈمنى پۈتۈنلەي تۈگۈشىپ كەتكەندەك ھېس قىلىدىغان بولۇپ قالدىم.مېھرىگۈل،سىزنىڭ ئىنتايىن گۈزەل ۋە ياخشى بىر قىز ئىكەنلىگىڭىزنى بىلىمەن،سىز مېنى ئىنتايىن قەدىرلەيسىز.لېكىن شۇنداق تۇرۇپ سىزنى ياخشى كۆرەلمىگەنلىگىم ئۈچۈن ئۆزۈمگە نەپرەتلىنىمەن، ئۆزۈمگە ئۆلۈم تىلەيمەن... مەن زادى قانداق ياشاشنى بىلەلمەي قالدىم...                                                                  
       مەن ئۆكسۈشلىرىمنى بېسىۋالالماي سۆزدىن توختاپ تارام-تارام تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىمنى سۈرۈتتىم.
                                                      
       -نېمە ئۈچۈن ئۆزىڭىز ياخشى كۆرۈدىغان ئادەم بىلەن توي قىلماي مەن بىلەن توي قىلغان؟-دەپ سورىدى مېھرىگۈل ماڭا
  لەپپىدە قاراپ قويۇپ.              
     -مەن خەلچەم بىلەن تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇۋاتقاندا بىر-بىرىمىزگە كۆڭۈل بېرىپ ۋەدىلەشكەن،ئەمما،مەن ئالىي
مەكتەپ ئىمتىھانىدىن ئۆتۈپ ئوقۇشقا بارغاندىن كېيىن ئۇنىڭغا ۋاپاسىزلىق قىلىپ باشقا قىزلار بىلەن ئارلاشتىم ۋە ئۇنىڭغا بەخت تىلەپ خەت يازدىم.لېكىن،كېيىن كېلىپ ئۆزۈمنىڭ ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىغان ئادىمىمنىڭ ئۇ ئىكەنلىگىنى بىلگەن ۋاقتىمدا ئاللىقاچان كېچىكىپتىمەن، ئۇ مەن ئوقۇش پۈتتۈرۈشتىن بۇرۇن بىرسى بىلەن توي قىلىپ بىر بالىلىق بولۇپ بولغان ئىكەن. ئۇ ھازىرغىچە شۇ ئەر بىلەن بىرگە ياشاۋاتىدۇ.                  
      مېھرىگۈل بۇ گەپلىرىم بىلەن بىردەم يەرگە قارىغىنىچە ئۈنسىز ياش تۆكۈپ ئولتۇرۇپ قالدى.مەن يۈرىكىم پارە-پارە
بولغىنىچە تاماكامنى چېكىپ جىمغىنە ئولتۇردۇم.ئۇ سەلدىن كېيىن بېشىنى كۆتۈرۈپ ماڭا قاراپ:                     
     -ئۇ ئىشلارنى ماڭا نېمە ئۈچۈن ئېيتىپ بېرىۋاتىسىز؟-دەپ سورىدى.      
      -كەچۈرۈڭ!مېنىڭ سىزنىڭ يۈرىكىڭىزنى زېدە قىلغۇم يوق.لېكىن... لېكىن،مېنىڭ ياشاش ئىرادەم پۈتۈنلەي سۇنۇپ
،ھاياتقا بولغان قىزغىنلىقىم پۈتۈنلەي سوۋۇپ كەتكەندەك بولۇپ قالدىم.روھىم پۈتۈنلەي تۈگەشتى،ئۆلۈم مېنى ئەگىپ يۈرگەندەكلا ھېس قىلىمەن.بەلكىم شۇ سەۋەپتىن ئۇزۇن ياشىيالماي ئۆلۈپ كېتىشىم مۇمكىن... مەن بۇلارنى پەقەت سىزنى بىلىشكە ھوقۇقلۇق دەپ قاراپ ئېيتىپ بەردىم...مەن راستىنلا...مېنى كەچۈرۈڭ!                                    
     -مەن ...بويۇمدا قاپتۇ،بالىنى ئالدۇرىۋېتىمەنمۇ؟-دېدى ئۇ شۇ چاغدا ياشلىق كۆزىنى ماڭا تىكىپ.
                                                
     -ياق!-مەن كېلىپ ئۇنىڭ قولىنى تۇتۇپ ئۆتۈنۈش بىلەن دېدىم،-ھەرگىز ئۇنداق قىلماڭ!بۇ دۇنيادا مەن ئۇزۇن ياشىيالمىسام
  بالام بولسىمۇ قالسۇن.ئەگەر سىزدىن كېيىن قېلىپ بالىنى يالغۇز بېقىپ بولالمايمەن دەپ ئويلىسىڭىز،مېنىڭ ئاتا- ئانام ھەم قېرىنداشلىرىم بالامنى بېقىشىپ بېرىدۇ.ئۆتۈنەي!بالامنى ساق-سالامەت يەڭگىسىڭىز!...                                             
     -بولدى،ھېچنەرسە دېمەڭ!...                                          
     مېھرىگۈل بىردىنلا ئۆزىنى كارۋاتقا تاشلاپ ئۆكسۈپ-ئۆكسۈپ يىغلىۋەتتى.
      مەنمۇ تاماكامنى چەككىنىمچە پەسكويغا چۈشۈپ ئارتۇق گەپ قىلمىدىم.ئۇندىن كېيىنمۇ بىز بۇ ھەقتە بىر نەرسە دېيىشمىدۇق.ئۇ ساق-سالامەت بوشىنىپ ماڭا بىر ئوماق ئوغۇل تۇغۇپ بەردى.بۇنىڭدىن بەكلا خۇشال بولدۇم.يىللار شۇ تەرىقىدە جىممىدە ئۆتۈپ كەتتى،مەن قانچە ئازابلانغان ۋە ئۈمىدسىزلەنگەن بولساممۇ دەرت-ئەلەمدە ئۆلۈپ كەتمىدىم.مانا بالىمىزمۇ چوڭ بولۇپ مەكتەپ يېشىغا كېلىپ قالدى. لېكىن،شۇنچە يىللاردىن بىرى قەلبىمنى دەرت-ئەلەم بىلەن تولدۇرغان چۈشلىرىم ئەمدى رېئاللىققا ئايلىنىدىغاندەك قىلاتتى.

بۇ يازمىنى ئاخىرىدا   ن.ھاشىم تەھرىرلىگەن. ۋاقتى  2014-5-14 13:43  

دوستۇم نۆرمەمەتنىڭ ئەدەبىتاتقائوتتەك ئىشتىياقى بارلىغىنى ئوبدان بىلىمەن،بىر چاغلاردا«تەڭرى تاغ»دىمۇ شىئىرلىرىنى ئىلان قىلغان تۇرۇقلۇق نىمە سەۋەپتىكىن بىلمىدىم سۈكۈتكە پاتقان  ئىدى！مانا  بۈگۈن پارلاپتۇ،مۇۋاپىقىيەت تىلەىمەن！…

                                              2   
مېنىڭ ھازىر خەلچەمنى يوللاردا ئۇچراتمىغىنىمغا بىرەر يىللاردىن ئېشىپ كەتكەن
ئىدى.ئۇنى كۆرگەن ۋاقىتلىرىمدا ئۇنى بارغانسىرى جۆدەپ كېتىۋاتقاندەك سەزگەن ئىدىم.ئۇ ئېرىدىن ئاجرىشىپ كەتكەن بۇ كۈنلەردە قانداق تۇردىكىن؟ئۇ ھازىرمۇ مېنى ياخشى كۆرۈدىغانمىدۇ؟مەن ئۇنى ئىزدەپ بېرىپ ،بۇندىن كېيىن مېنىڭ سىز بىلەن بىرگە ئۆتكۈم بار،مەن ئايالىم بىلەن ئاجرىشىمەن،سىز مېنى ئەپۇ قىلىپ مەن بىلەن ئۆتۈشنى خالامسىز،دەپ سورىسام ئۇ بۇنىڭغا ماقۇل بولارمۇ؟...مەن شۇنداق خىياللار بىلەن بىر نەچچە كۈننى ئۆتكۈزگەندىن كېيىن ،يەنە پۇرسەتنى ئۆتكۈزىۋىتىپ پۇشايمانغا قالىدىغان ئىش بولۇپ قالمىسۇن دەپ قەتئي نىيەت بىلەن خەلچەمنى ئىزدەپ بېرىش قارارىغا كەلدىم.                              
مەن سۆيگۈنىڭ نېمىلىكىنى چۈشەنمەيدىغان ئالىي مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ئاشۇ
ساددا چاغلىرىمدا مودا كىيىنىۋالغان چىرايلىق قىزلارنى كۆرۈپ كۆزلىرىم ئالىچە- كمەن بولۇپ، مۇھەببەت دېگەن قىزلار بىلەن قۇچاقلىشىپ سۆيۈشۈش ،بىر چىرايلىق قىز بىلەن مۇھەببەتلىشىپ ئاشۇ يىراقتا قالغان خەلچەمنى ئۇنتۇپ كېتەي  .شۇنچە كۆپ چىرايلىق قىزلارنى كۆرۈپ قىزغىنلىقىم ئۇرغۇپ تېشىۋاتىدۇ،ياشلىقىم بىھۇدە ئۆتۈپ كەتمىسۇن،دەپ ئويلىغان ئىدىم.مەن ئۆزۈم دېمەتلىك ئاشۇ بەزى ياشلارغا ئوخشاش تۇنجى ۋە چىن يۈرەكتىن ھەقىقى سۆيگەن ئادەمنى ھەرگىزمۇ ئۇنتۇغىلى ،بۇنىڭ ئادەمنىڭ ھاياتىنىڭ مەركىزى رايونى بولغان قەلبنىڭ ئارزۇسى ئىكەنلىگىنى ،بۇ ئارزۇنى پەقەت ئاشۇ تۇنجى ئاشىق بولغان ئادەمنىڭ مۇھەببىتىگە ئېرىشمەي تۇرۇپ قاندۇرغىلى ۋە بەخت سىزىمىگە چۆمگىلى بولمايدىغانلىقىنى -قەلبنىڭ تەشنالىق ئىلكىدە ئاشۇ قاقاس چۆل-جەزىرىلەردەك چاك-چاك يېرىلىپ ،ئايلاپ،يىللاپ زارىقىش ئىچىدە تىنماستىن نالە-قىلىپ ئۆز قۇلاقلىرىڭنى پاڭ قىلغۇدەك دەرىجىدە ئازاب ۋە ئۈمىدسىزلىك ئىلكىدە ئۆتۈپ كېتىدىغانلىقىنى چۈشەنمەيتتىم.مۇھەببەتنى ياشلىقتا شۇنداقلا ئۆتۈپ كېتىدىغان ئويۇن-تاماششا دەپ بىلگەن ئىكەنمەن.ناۋادا بۇ قېتىم ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كەتكەن خەلچەم كېيىنكى ھاياتىدا مەن بىلەن ئۆتۈشنى خالىمىسا ياكى مېنى ئاللىقاچان قەلبىدىن  چىقىرىۋەتكەن بولسا بۇندىن كېيىنكى ھاياتىمنىڭ قانداق ئۆتۈدىغانلىغىنى تەسەۋۇرمۇ قىلالمايتتىم.شۇڭا مېنىڭ بۇنداق قىلىشىمغا ئاتا-ئانامنىڭ قارشى تۇرىدىغانلىغىنى ،مېنى قەتئىي توسۇش نىيىتىدە بولىدىغانلىقىنى سېزىپ تۇرساممۇ، خەلچەم مەن بىلەن ئۆتۈشكە رازى بولسىلا ئايالىم مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ كېتىشكە بۇرۇنلا ئىددىيىۋى تەييارلىق كۆرۈپ قويغان ئىدىم،شۇنچە ئۇزۇن ۋاقىتتىن بىرى خەلچەم ئېرى بىلەن ئاجراشقان ھامان ھېچنەرسىگە قاراپ ئولتۇرماي ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ياشاشنىڭ ئىشىنى قىلىدىغانلىقىمنى خىيال قىلاتتىم.مانا ،شۇ سەۋەپتىنمىكىن خەلچەمنىڭ ئاجرىشىپ كەتكەنلىگىنى ھەدەمدىن ئاڭلاپ ئۈمىد يۇلتۇزۇم بىردىن پىلىلداپ چاقناۋاتقاندەك،مەن زارىقىپ شۇنچە ئۈزۇن كۈتكەن بەخت-سائادەتلىك دەقىقىلەر توساتتىن مېنى چاقىرىۋاتقاندەك بولۇپ سەل جىددىلىشىپ،ھاياجانغا چۆمۈپ ،ۋۇجۇم توختىماستىن يېنىك تىترەپ ،ئىچىم ۋە ئەتراپىمدىكى ھەممە نەرسە ئاستا-ئاستا ئۆزگىرىپ باشقىچە بىر گۈزەل ۋە ھاياتبەخىش قىياپەتكە كىرىۋاتقاندەك بولۇپ ،ئۆزۈمچە كۈلۈپ ھەم تەمتىرەپ بىر نەچچە كۈننى ئۆتكۈزدۈم،قەتئىي نىيەتكە كېلىپ خەلچەمنىڭ ئۆيىنى كۆزلەپ يولغا چىقتىم.                                                                  
مەن بۇندىن سەككىز يىلدەك ۋاقىت بۇرۇن ئالىي مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ۋاقتىمدا
تەتىلدە ئۆيگە كېلىپ خەلچەمنىڭ توي قىلغانلىغنى ئاڭلاپ ،ئۇنىڭدىن ئايرىلىپ كەتكىنىمگە پۇشايمان قىلغاندەك بولۇپ ،ئۇنى كۆرۈپ بېقىش ئۈچۈن ئۇلارنىڭ يېڭى كۆچۈپ كەلگەن ئۆيىنى باشقىلاردىن سوراپ بارغان كوچىغا ،شۇنچە ئۇزۇن ۋاقىت ئۆتكەندە ئىككىنچى قېتىم كەلدىم.مەن بۇ نەچچە يىل ئىچىدە ئىزچىل مۇشۇ ناھىيە ئىچىدە ياشاپ كەلگەن ،خەلچەمنىڭ ئاتا-ئانىسىنى تۇرىۋاتقان بۇ كوچا مەن تۇرىۋاتقان جايدىن ئانچە يىراق بولمىسىمۇ بۇ كوچىغا كەلگۈدەك بىرەر ئىشىم چىقىپ باقمىغاچقا ،خەلچەمنىڭ توي قىلغانلىقىنى ئاڭلاپ تۇنجى قېتىم كەلگىنىمدىن كېيىن بۇ كوچىغا زادى ئاياغ بېسىپ باقمىغان ئىدىم.لېكىن،دائىم مۇشۇ كوچىدا خەلچەمنىڭ ئاتا-ئانىسىنىڭ ئۆيىنىڭ بارلىغىنى ۋە بۇ كوچىغا كەلسەم خەلچەمنى ئۇچرىتىپ قېلىشىم مۇمكىن ئىكەنلىگىنى ئويلىسام يۈرىكىم ئىتتىك سوقۇپ،ۋۇجۇدۇم تىترەپ كېتەتتى.بۇ كوچىغا ئەمدى قايتا كەلگىنىمدە بۇ يەردىكى ھېچنەرسە ئۆزگەرمەي ئەسلى پېتى تۇرغاندەك قىلاتتى.مەن ماشىنامنى ئاستا ھەيدەپ ئۆز ۋاقتىدا خەلچەم ئېرى بىلەن كىرىپ كەتكەن يېپيېڭى،ھازىر سەل كونىراپ قالغان ئۇ تالباراڭلىق ئۆيگە نەزەر سالدىم.ھويلا ئىچى جىمجىت بولۇپ،مەن ماشىنامنى ھەيدەپ ئۆتۈپ كېتىپ بىر دوقمۇشتىن كەينىمگە يېنىپ كېلىپ ،ئۇ ئۆينىڭ سەل قىيپاچ قارشى تەرىپىدە –يول ياقىسىدا ماشىنامنى توختاتتىم.                                                                 
مەن خەلچەم ئېرىدىن ئاجرىشىپ كەتكەن ئىكەن ئۇ چوقۇم ئاتا-ئانىسىنىڭ
ئۆيىگە كېلىپ تۇرىۋاتىدۇ،ئۇنى ساقلىسام مۇشۇ يەردە كۆرۈشەلەيمەن ،دەپ ئويلاپ ماشىنىڭ ئىچىدە تاماكامنى چەككەچ ئۇنى ساقلىدىم.بىر چاغدا ئالتە،يەتتە ياشلاردا بىر قىز بوقچىسىنى كۆتۈرگىنىچە ئۆز ۋاقتىدا خەلچەم ئېرى بىلەن كىرىپ كەتكەن ئۆيگە كىرىپ كەتتى.كېيىن بىر ئوتتۇرا ياشلىق ئايال ئۆيدىن چىقىپ بىر تەرەپكە قاراپ ماڭدى. مەن ئۆز ۋاقتىدا بىزنىڭ ئۆيىمىز بىلەن خەلچەمنىڭ ئۆيى بىر كوچىدا بولغاچقا ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسىنى تونىيتتىم،قارىسام چىقىپ كەتكەن ئۇ ئايال خەلچەمنىڭ ئانىسى ياكى باشقا قېرىنداشلىرىغا ئوخشىمايتتى.مەن بىر نەچچە سائەت ساقلاپ خەلچەم بىلەن كۆرۈشەلمەي قالساممۇ ئۇنىڭ مۇشۇ يەردە ياكى باشقا يەردە تۇرىدىغانلىقىنى ئېنىق بىلىۋالاي،دېگەن خىيال بىلەن كۈتتۈم.خىلىدىن كېيىن ھېلىقى خەلچەمنىڭ ئاتا-ئانىسىنىڭ ئۆيىدىن چىقىپ كەتكەن ئايال سىرتتىن قايتىپ كېلىپ ئۆيگە كىرىپ كەتتى.مەن خىلى ئۇزۇن ساقلاپ تاقەت قىلالماي،ئەگەر خەلچەم بۇ ئۆيدە بولمىسا ياكى ئۇ سىرتقا چىقمىسا ئۇنىڭ بىلەن كۆرۈشەلمەيمەن.مەن ئايالىم بىلەن ئاجرىشىپ ئۇنىڭ بىلەن بىللە ئۆتۈش نىيىتىگە كەلگەن ئىكەنمەن،بۇ نىيتىمنى ئۇنىڭ ئاتا-ئانىسىغا بىلدۈرۈشىم كېرەك.شۇڭا ئىككىلەنمەي ھازىرنىڭ ئۆزىدە بۇ ئۆيگە كىرىۋىرەي،دەپ ئويلاپ ماشىنامدىن چۈشۈپ ،ئۇ ئۆينىڭ ئالدىغا كېلىپ ئىشىكنىڭ ئارلىغىدىن ھويلا ئىچىگە نەزەر سالدىم.ھويلا ئىچى جىمجىت بولۇپ ھېچكىم كۆرۈنمەيتتى.مەن يېپىپ قويۇلغان ئىشىكنى ئاستا ئېچىپ ھويلا ئىچىگە كىردىم،ئاندىن يېنىك قەدەملەر بىلەن ئوچۇق تۇرغان ئايۋان ئىشىكىنىڭ ئالدىغا كەلدىم.شۇ چاغدا ئايۋان ئىچىدىن بىر ئەر-بىلەن بىر ئايالنىڭ قىلىۋاتقان پارىڭى قۇلىقىمغا ئاڭلاندى.                                                                  
-...مانا كەچ كىرىپ قالاي دېدى ،ئۇ تېخىچە ئۆيگە قايتىپ كېلەي
دېمەيدۇ،-بۇ بىر ئايالنىڭ ئاۋازى ئىدى.                                    
بۇنىڭغا بىر ئەرجاۋاب بەردى:                                          
-بەلكىم ئاچىسىنىڭ ئۆيىدە ئۇزۇن ئولتۇرۇپ قالغاندۇ...                 
-شۇنداق بولسا ياخشى،بولمىسا ئېرىدىن ئاجراشقان ئادەم كۈن بويى ئۆيگە
كىرمەي كوچىلاردا لاغايلاپ يۈرسە سەت ئەمەسمۇ...خەقنىڭ ئېغىزىدا سۆز-چۆچەك بولۇپ قالسا ،مەڭگۇ ئەرگە تېگەلمەي تۇل ئولتۇرۇپ قالىدۇ.        
مەن ئۇلارنىڭ پارىڭىنىڭ خەلچەم ئۈستىدە بولىۋاتقانلىغنى مۆلچەرلەپ ،ئۇ
ئايالنىڭ كىملىكىنى بىلەلمەي خەلچەم ئۈچۈن يۈرىكىم ئېچىشتى.               
-قانداق سۆز-چۆچەك بولماقچىدى؟                                 
-ئەردىن ئاجراشقان چوكان دېگەنگە يولدا ئۇچۇرغانلارنىڭمۇ كۆز تاشلاپ سۆز
قاتقۇسى كېلىدۇ. خەلچەم خېنىم بۇنداق ئەتىگەندىن كەچكىچە كوچىلاردا لاغايلاپ يۈرسە يولدا ئۇچراپ قالغانلاردىن بىرەرسى سۆز تاشلىمايدۇ دېگىلى بولامدۇ...بۇنداق ئىشنى يامان كۆزلۈكلەردىن بىرەرسى كۆرۈپ قالسا ئەللە-مەللىگە گەپ تارقاتماي قالمايدۇ.                                      
-بىكار گەپ قىلمىسىلا...ئۆزلىرىمۇ شۇنداق تەنھا ئولتۇرغان چاغلىرىدا
باشقا ئەر خەقلەر شۇنداق سۆز تاشلىغانمىدى؟                                 
-ئۆتەپ بارسىلا،مەن سىلىنىڭ قىزلىرىدەك ياش،چىرايلىق بولمىسام ،ھەم
كۈن بويى كوچىدىن كىرمەي قاتىراپ يۈرمىسەم ماڭا كىم سۆز تاشلايتتى...بىر تەرەپتىن قارىسا خەلچەم خېنىمنىڭ كوچا ئايلىنىپ يۈرۈشىمۇ ياخشى ئوخشايدۇ، بىرەرسىنىڭ كۆزى چۈشۈپ قالسا ئۆيدە ئۇزۇن ئولتۇرۇپ قالماي يەنە تىزلا تويىنى قىلىپ قويىمىزمۇ تېخى.                                                      
-قالايمىقان گەپ قىلمىسىلا ،قىزىمنىڭ بەختىنى خۇدايىم بېرەر.ئۆز ۋاقتىدا ئۇ
نائەھلى ئەرگە قىزىمنىڭ ياتلىق بولغۇسى كەلمىگەن،رەھمەتلىك ئانىسى بىلەن مەن ئۇلار ئۇرۇق-تۇغقانلاردىن دەپ خەلچەم قىزىمنى ئۇ تويغا مەجبۇرى قىپتىكەنمىز،مانا ئەمدى بىچارە قىزىم ئىككى بالىلىق بولغاندا ئۇ يۈزسىز ئەر ئاجرىشىپ ئولتۇردى. ھەممىسىگە مەن سەۋەپچى...يا بۇ قىزىم ئوقۇشنىڭ نېنىنى يەپ بىرەر خىزمەتكە ئېرىشەلمىدى.مەندىن كېيىن قالسا قانداقمۇ قىلار...ئاھ تەڭرىم ،ئۆزۈڭ ئاسان قىلغايسەن!                                             
-بولمىسا مەن خەلچەم خېنىمغا ماس كېلىدىغان لايىق ئۇقۇشايمۇ يا؟     
-نېمە گەپ بۇ ئۆزى ؟خوتۇنغا ئەر ئىزدىگەن ئىش نەدە بار ئىكەن؟بۇنداق
قاملاشمىغان گەپنى قىلمىسىلا.                                                
-مەن قاچانغىچە قىزلىرىنىڭ كۆزىگە قاراپ ئولتۇرىمەن؟سىلىنىڭمۇ جۇغلاپ قويغان
ئالتۇنلىرى يوقتۇ،بۇنداق نەچچە ئادەم يېتىپ يەۋەرسەك تاغمۇ توشىمايدۇ.        
-سىلى بۇنىڭغا نېمە دەپ كوتۇلدايدىلا؟قورساقلىرى ئاچ،ئۇچلىرى يالىڭاچ
قالدىمۇ؟...سىلىمۇ بىلمەيدىغان يەردە ئەمەس،قىزىم بىر چىشلەم بولۇپ ئۆتۈۋاتمامدۇ بۇ ئۆيدە!...مەن تېخى ھايات،سىلى ئۇ تەرەپلەردىن ئەنسىرەپ كەتمىسىلىمۇ بولىدۇ.                                                        
-مەن نېمىگە ئەسىرەيتتىم...                                            
بىردىن كەينىمدە بىر شەپە ئاڭلىنىپ مەن شۇ ھامان كەينىمگە ئۆرۈلۈپ مەندىن
تۆت قەدەم نىرىدا ئوقۇتقۇچىسىدىن تەنقىد ئاڭلىغان ئوقۇغۇچىدەك تىككىدە تۇرغىنىچە بېشىنى تۆۋەن سېلىپ تۇرغان بىر گەۋدىنى كۆردۈم.ئاللىقاچان كۈن ئولتۇرۇپ ئەتراپقا قاراڭغۇ چۈشىۋاتقان ۋە ھېلىقى قىز بېشىنى تۆۋەن قىلىۋالغان بولغاچقا مەن دەماللىققا ئۇنىڭ خەلچەم ياكى ئەمەسلىكىنى بىلەلمەي ئۇنىڭ ئالدىغا كەلدىم.شۇ چاغدا ئۇ ئاستا بېشىنى كۆتۈرۈپ ماڭا قارىدى.مەن ياش بىلەن تولغان نۇرلۇق ئاشۇ قاپقارا كۆزلەرنى كۆرگەن ۋاقتىمدا بىردىن ۋۇجۇدۇم تىترەپ كاللامدا چاقماق چاققاندەك بولدى.مېنىڭ ئالدىمدىكى ئۈنسىز ياشلىرىنى تۆكۈپ قاراپ تۇرغان ،چىرايى سۇلغۇن ،ئۇستىخنى ئورۇقلاپ جەينەكتەك بولۇپ بۇ ناتىۋان ئايال دەل مەن نەچچە يىلدىن بىرى يۇشۇرۇن سېغىنىپ يۈرگەن خەلچەم ئىدى.ئۇنىڭ شۇنچە ئۇزۇن يىل كېسەل تارتقان ياكى ئاچارچىلىق يىللىرىدا ياشىغان ئادەمدەك ئورۇقلاپ ،ياداپ كەتكەن ھالىتىگە قاراپ يۈرىكىم پىژژىدەك قىلىپ ئېچىشقاندەك بولدى.خەلچەم ئۈنسىز ياشلىرى مەڭزىگە دومىلاپ چۈشىۋاتقان بىر قىياپەتتە ماڭا جىمغىنە قاراپ قويدى.مەنمۇ ئۇنىڭغا قاراپ كۆزلىرىم نەملەشكەن بىر ھالەتتە كۈلۈشكە ئۇرۇندۇم.بىردىن«ئۇ شۇنچە ئۆزگىرىپ كېتىپتۇ،مەنمۇ ئۆزگەرگەندىمەنمۇ؟ئۇ مېنى تونىيالماي قالغانمىدۇ؟...ئۇ ھەقىچان بايا مەن ئاڭلاپ قالغان دادىسى بىلەن ئۆگەي ئانىسى قىلىشقان پاراڭلارنى ئاڭلاپ شۇنىڭغا كۆز يېشى قىلىۋاتقان بولۇشى مۇمكىن.خەلچەم ،خاتىرجەم بولۇڭ ،مەن سىزنى ھازازۇل ئۆگەي ئانىڭىزنىڭ قېشىدىن ئېلىپ كېتىش ئۈچۈن كەلدىم» دېگەنلەرنى خىيالىمدىن ئۆتكۈزۈپ،بېشىمنى ئۇنىڭغا سەل يىقىنلاشتۇرۇپ كۈلۈپ پەس ئاۋازدا دېدىم:                                                         
-خەلچەم ،مەن ئادىل!                                                
-بىلىمەن ،-دېدى ئۇ جانسىز بىر ھالەتتە بېشىنى لىڭشىتقاچ جاۋاپ
بېرىپ،-نېمە ئۈچۈن كەلدىڭىز؟...                                         
مەن ئىككىمىز بۇنداق تۇرغاندا ئۆي ئىچىدىكىلەر چىقىپ قالمىسۇن،دەپ
ئويلاپ كەينىمگە قاراپ قويدۇم،ھازىر ئۆي ئىچىدىكىلەرنىڭ جىمىپ قالغانلىغىنى سېزىپ ،خەلچەمنىڭ قولىدىن تۇتتۇم-دە،بۇ ھەركىتىمدىن چۆچۈپ قاراپ قالغان بۇ مەلىكەمگە كۈلۈپ قاراپ قويۇپ«مەن بىلەن مېڭىڭ»دەپ ئاستا قولىدىن تارتتىم.ئۇ ماڭا ئەگەشكەندەك قىلىۋىدى قولىدىن سورىگىنىمچە سىرتقا ئېلىپ چىقتىم.ئىشىكتىن چىقىشىمغا ئۇ ئورنىدا چىپپىدە توختىۋالدى،مەن بۇرۇلۇپ ئۇنىڭغا قارىدىم.ئۇ چۆچۈش ۋە گۇمان بىلەن ماڭا قارىدى.                     
-سىز...مېنى نېمىگە ئىزدەپ كەلدىڭىز؟-دېدى ئۇ بىر تەشۋىش بىلەن.   
مەن خىجىللىق بىلەن كۈلۈپ قويۇپ دېدىم:                             
-مەن گۇناھىمنى يۇيىغىلى كەلدىم.بۇ يەردە ئۇزۇن پاراڭلاشقىلى بولمايدۇ،
ئاۋۇ ماشىنا مېنىڭ ،يۈرۈڭ ماشىنىغا چىقىپ پاراڭلىشايلى.                       
ئۇ مېنىڭ نېمە مەقسىتىم بارلىغىنى بىلەلمىگەندەك چىرايىمغا قاراپ تىڭىرقاش
بىلەن سەل تۇرۇپ قالدى.ئاندىن :                                          
-سىز ماشىنىغا چىققاچ تۇرۇڭ،مەن كەينىڭىزدىن باراي،-دېدى ئىككىلىۋاتقان
بىر ھالەتتە.                                                               
مەن ئۇنىڭ ئىككىمىز بۇنداق كەچتە بىرگە ماشىنىغا چىقساق باشقىلار كۆرۈپ
قالساسۆز-چۆچەك قىلىشىدىن ئەنسىرەۋاتقانلىغىنى چۈشەندىم.شۇنداقتىمۇ:      
-ئەمىسە مەن سىزنى ماشىنىدا ساقلايمەن،ھەرگىز كەينىڭىزگە يېنىپ ئۆيىڭىزگە
كىرىپ كەتكۈچى بولماڭ.چوقۇم...-دېدىم ئۆتۈنۈش بىلەن.خەلچەم بېشىنى لىڭشىتىپ ماقۇللۇق بىلدۈردى.                                               
مەن ئاستا-ئاستا قاراڭغۇلۇق بىلەن چۆمكىلىۋاتقان كوچىدىن كېسىپ ئۆتۈپ
ماشىنامغا چىقىپ جىمغىنە خەلچەمنى ساقلاپ ئولتۇردۇم.سەلدىن كېيىن خەلچەم ماشىنامنىڭ قېشىغا كەلدى.مەن شۇئان ماشىنىدىن چۈشۈپ ئۇنىڭغا ماشىنامنىڭ ئىشىكىنى ئېچىپ بەردىم.خەلچەم ئەتراپقا قاراپ قويغاندىن كېيىن تېزلا ماشىنىغاچىقىپ ئولتۇردى.مەنمۇ ماشىنىغا چىقىپ ئۇنى ئوت ئالدۇرۇپ ھەيدەپ ماڭدىم.مېنىڭ ھېچنەرسە دېمەستىن ماشىنىنى ھەيدەپ ماڭغانلىقىمنى كۆرۈپ خەلچەم گاڭگىراش بىلەن :                                                  
-ماشىنىنى قەيەرگە ئېلىپ بارىسىز؟-دەپ سورىدى.مەن ماشىنامنىڭ سۈرىتىنى
ئاستىلىتىپ ئۇنىڭغا ھەسرەت-نادامەت ئارلاشقان چوڭقۇر ھېسيات بىلەن نەزەر سالدىم:                                                                    
-خەلچەم مەن ھازىرنىڭ ئۆزىدە سىزگە يۈرىكىمنى يېرىپ كۆرسىتىشكە ئامالسىز
...لېكىن سىزگە دەيدىغان نۇرغۇن گەپلىرىم بار،بۇ قېتىم ماڭا ئىشىنىڭ،-دېدىم كۆزلىرىمدىن سىرغقىپ چۈشكەن ياشلىرىمنى سۈرۈتۈپ.بۇ گەپ بىلەن خەلچەم ئارتۇق گەپ قىلماي بېشىنى تۆۋەن قىلىپ جىمغىنە ئولتۇردى.                  
مەن ماشىنامنى كوچا چىراغلىرى ۋالىلداپ يېنىپ تۇرغان چوڭ كوچىغا ھەيدەپ
كېلىپ،ئادەملەر يوق بىر خىلىۋەت جايغا ئەكىلىپ توختاتتىم.ئۆزۈم ماشىنىدىن چۈشۈپ خەلچەمنىڭ يېنىغا چىقىپ ئولتۇردۇم.قولۇمنى سۇنۇپ خەلچەمنىڭ ئىككى قولىدىن تۇتۇپ كۆزۈمدە ياش ،لېۋىمدە كۈلكە پارلاپ تۇرغان بىر ھالەتتە ئۇنىڭغا ئۇزۇن قارىدىم.خەلچەم مېنىڭ ئۆزىنىڭ ئىككى قولىدىن تۇتىۋالغىنىمدىن دەسلەپ سەل چۆچۈپ كەتكەن ئىدى،لېكىن،ئۇ مېنىڭ كۆزۈمدىكى ياشلارنى كۆرۈپ ،ئۇنىڭمۇ كۆز ياشلىرى تاراملاپ تۆكۈلۈشكە باشلىدى.بىز بىر-بىرىمىزگە قارىغان ھالەتتە لېۋىمىزدە كۈلكە كۆز يېشى قىلىشتۇق.                                 
مەن تاراملاپ تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىمنى خەلچەمنىڭ قولىنى قويۇپ بەرمىگەن
ھالەتتە بىلىكىمنى كۆتۈرۈپ سۈرىتىۋېتىپ سۆزلەشكە باشلىدىم.بىراق،بەزىدە يىپى ئۈزۈلگەن مارجاندەك توختاۋسىز دومىلاپ چۈشىۋاتقان ياشلىرىمنى سۈرۈتۈشكە ئۈلگۈرەلمەي كۆزلىرىم توسىلىپ قېلىپ،خەلچەمنى كۆرەلمەي قالغان بولساممۇ سۆزۈم تۈگىمىگىچە توختىمىدىم.                                             
-بۇرۇن بىر نادان ياش بار ئىكەن ،ئۇ ئۆزى بىلەن بىرگە تولۇق ئوتتۇرا
مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان بىر ساھىپجامال قىزنى ياخشى كۆرۈپ قاپتۇ.ئۇ قىزمۇ ئۇنى ياخشى كۆرۈدىكەن.شۇنىڭ بىلەن بۇ ئىككى ياش مەڭگۈ بىرگە ئۆتۈشكە ۋەدىلىشىپتۇ... لېكىن،ئۇ ئەخمەق يىگىت ئالىي مەكتەپكە ئوقۇشقا بارغاندىن كېيىن ئۇ سۆيۈملۈك يارىنى ئۇنتۇپ ،باشقا قىزلارغا كۆڭۈل بېرىپتۇ.ئۇ ۋاقىتتا ئۇ نادان يىگىت ئاشۇ ۋەدىلەشكەن قىزنى چىن قەلبىدىن مەڭگۈ سۆيۈىدىغانلىغىنى،ئۆز يۈرىكىنى ئاشۇ سۆيۈملۈك قىزدىن باشقا ھەرقانداق بىر قىزنىڭ مەڭگۈلۈك ئەسىر قىلالمايدىغانلىغىنى بىلمەيدىكەن...شۇنىڭ بىلەن بۇ ئەخمەق يىگىت يۇرتىدا قالغان ئۇ سۆيۈملۈك قىزغا  «مەن باشقا بىر قىزنى ياخشى كۆرۈپ قالدىم. ئىككىمىزنىڭ مۇناسىۋېتى مۇشۇ يەردە تۈگىسۇن.سىزمۇ ئۆز بەختىڭىزنى تېپىۋىلىڭ »دەپ خەت يېزىپتۇ...كېيىن ئۇ يۇرتىغا قايتىپ كەلگەندە ئۇ قىزنىڭ ئاللىقاچان باشقا بىر يىگىت بىلەن توي قىلىپ بولغانلىغنى ئاڭلاپ ،يۈرىكى ئېچىشقاندەك ،قانداقتۇ قىممەتلىك بىر نەرسىسىدىن ئايرىلىپ قالغاندەك بولۇپ ئىككىلىنىش ئىچىدە ئۇ قىزنىڭ ئۆيىنىڭ ئالدىغا بىر نەچچە كۈن ئۇدا كېلىپ يۈرۈپ ،ئۇ قىزنى ۋە ئۇنىڭ ئېرىنى كۆرۈپ ھاياتىدا تۇنجى قېتىم ئۇ قىزدىن ئايرىلىپ كېتىپ ئەڭ ئېغىر خاتالىق سادىر قىلغانلىقىنى سېزىپتۇ.چۈنكى ئۇنىڭ ھەقىقى ياخشى كۆرۈدىغان ،ھاياتىدىكى بەخت ۋە شاد-خوراملىقىنىڭ مەنبەسى ئاشۇ قىز ئىكەن. ئۇ شۇ ۋاقىتتا چوڭقۇر ئازابقا قېلىپ ،ئۆكۈنۈش ۋە ھەسرەت – نادامەتتە  پۇشايمىنىنى ئالغىلى قاچا تاپالماي ،ئۈمىدسىزلىكتىن بېشى قېيىپ يېقىلىپ چۈشكۈدەك بولۇپ كەينىگە يېنىپتۇ.ئۇ شۇندىن كېيىن مەڭگۈلۈك ئازاب،پۇشايماندا ئۆتۈپ ،ھېچقانداق بىر قىز بىلەن ئارلاشماي ،ئۆز خاتالىقىغا تۆۋە قىلىپ ئوقۇش پۈتتۈرۈپ ئۆز يۇرتىغا يېنىپ كەپتۇ.بۇ ۋاقىتتا ئۇ ئەخمەق يىگىت ئۆزى ۋاپاسىزلىق قىلغان قىزنىڭ بالىلىق بولۇپ بولغانلىغىنى كۆرۈپتۇ.ئۇ قانچە قىلسىمۇ ئۇ قىزنى مەڭگۈ كۆڭلىدىن چىقىرىۋېتەلمەيدىغانلىغىنى ۋە ئۇ قىزغا يۈز كېلەلمەيدىغانلىغىنى بىلىپتۇ... ئۇنىڭ ئازابقا پاتقان يۈرىكى ھەر سائەت،ھەر كۈنى «مېنىڭ مەشۇغۇم قېنى؟مېنىڭ مەشۇغۇم قېنى؟بۇنداق ياشاشنىڭ مەن ئۈچۈن قىلچە مەنىسى يوق. مېنىڭ سۆيگەن يارىمنى تېپىپ بەر،مېنىڭ سۆيگەن يارىمنى تېپىپ بەر!»دەپ توختىماستىن نالە-پەرياد سالىدىكەن...ئۇ نادان يىگىت ئۆزى ۋاپاسىزلىق قىلغان قىزغا ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كېتىپ ئۆزىنى ئەپۇ قىلىپ،بۇندىن كېيىن مەڭگۈ مەن بىلەن بىرگە ياشاڭ دەي،دەپ ئويلاپتۇ،ئەمما،ئۇ  قىزنىڭ ماقۇل بولىدىغان ياكى ماقۇل بولمايدىغانلىغىنى بىلەلمەي خىلى كۈنلەرنى ئۆتكۈزۈپ ،ئاخىرى ئۆزى ئۇ قىز بىلەن كۆرۈشۈشكە جۈرئەت قىلالماپتۇ...شۇنىڭ بىلەن ئۇ قىزنى ئۇنتۇپ كېتەرمەن دەپ ئاتا-ئانىسى تاپقان بىر قىز بىلەن تەۋەككۇلىسىغا توي قىلىپتۇ... لېكىن  ...ئۇ ھەرقانچە قىلسىمۇ ئۆزى ۋاپاسىزلىق قىلغان قىزنى مەڭگۈ ئۇنتۇپ كېتەلمەيدىغانلىغىنى ھېس قىلىپ،كۈن بويى ھاراق ئىچىپ ،ئۆزىگە ئۆلۈم تىلەپ ئۆتۈدىغان بوپتۇ...شۇ تەرىقىدە ئاي –يىللار ئۆتۈپتۇ، لېكىن ئۇنىڭ ئازابى ۋە ئۇ قىزغا بولغان سېغىنىش ئازراق بولسىمۇ پەسەيمەپتۇ، ئەكسىچە ئۇنىڭ يۈرىكى ئاشۇ سۆيۈملۈك پەرىنىڭ ۋەسلى ئۈچۈن كېچە-كۈندۈز توختتىماستىن تېخىمۇ كۈچلۈك نالە قىلىدىغان بولۇپ قاپتۇ... بىر كۈنى كېلىپ ئۇ ئەخمەق يىگىتنىڭ ئازابقا پاتقان يۈرىكى ئۇ سۆيۈملۈك قىزنىڭ ئېرىدىن ئاجرىشىپ كەتكەنلىكىنى ئاڭلاپ ئۆزى ئۈچۈن ئۈمىد يۇلتۇزى پارلىغاندەك ،ئۆزى دۇنياغا قايتىدىن تۇغۇلماقچى بولغاندەك خۇشال بولۇپ كېتىپتۇ...                                         
-سۆزلىمەڭ!...ئۆتۈنۈپ قالاي ،ئەمدى سۆزلىمەڭ!-دەپ سۆزۈمنى بۆلگەن
خەلچەم بىردىن يۈزىنى ئالىقانلىرى بىلەن يۆگەپ نالە قىلىپ يىغلىۋەتتى.         
-خەلچەم ،ئۆتۈنۈپ قالاي!مېنى ئەپۇ قىلىڭ !مەن بۇندىن كېيىن سىز بىلەن
بىرگە ياشايمەن .تاكى ئۆلگۈچە سىزدىن ئايرىلمايمەن...خەلچەم ،مېنى ئەپۇ قىلىڭ!...-مەن بىردىن ئۆكسۈشلىرىمنى بېسىۋالالماي ماشىنا ئورۇندۇقىنىڭ ئارلىقىدىكى تار يەرگە سىرىلىپ چۈشۈپ ،خەلچەمنىڭ ئىككى تىزىنى قۇچاقلىغىنىمچە  بېشىمنى ئۇنىڭ تىزىغا قويۇپ سۈركىلىپ ،تارام-تارام ياش تۆكتۈم.سەلدىن كېيىن ئۆپكەمنىڭ ئۆرلىشى بېسىققاندا بېشىمنى كۆتۈرۈپ ،مەڭدەپ قالغاندەك نامەلۇم بىر نۇقتىغا تىكىلىپ قارىغىنىچە ئولتۇرۇپ قالغان خەلچەمگە قارىدىم. ئۇ مىدىر-سىدىر قىلماي جىممىدە ئولتۇراتتى.              
-خەلچەم مېنى ئەپۇ قىلامسىز؟...ماڭا پۇرسەت بېرىڭ،بۇندىن كېيىن  
ئىككىمىز مەڭگۈ بىرگە ئۆتەيلى!                                               
-ئەپۇ قىلىش،-خەلچەم شۇنداق دەپ ماڭا ھەسرەتلىك قاراپ قويۇپ،
ئەپسۇسلىنىش بىلەن بېشىنى چايقىدى،-سىزنى ئەپۇ قىلغىنىم بىلەن ھېچنەرسىنى ئۆزگەرتكىلى بولمايدۇ.مېنىڭ ياشلىق باھارىم ئاللىقاچان خازان بولدى  ... مەن ...                                                                  
ئۇ كۆزىگە لىققىدە ياش كەلگەنلىكتىن سۆزلىيەلمەي توختاپ قالدى.        
-بۇندىن كېيىن ئىككىمىز بىرگە ياشىساق،بىز ئارزۇ قىلغان ھەممە نەرسە تەل
بولغان بولىدۇ.ئادەمنىڭ ھەقىقى ياشلىق باھارى ئادەمنىڭ يۈرىكىدە،يۈرەكتە مۇھەببەتلا بولىدىكەن ئادەمنىڭ ياشلىق باھارى مەڭگۈ جەۋلان قىلىپ خۇشپۇراق چېچىپ تۇرىدۇ.                                                            
-ئادەمنىڭ ياشلىق باھارى يۈرەكتە؟...مېنىڭ يۈرىكىم سىزنىڭ ئىككى قۇر
خېتىڭىزنى تاپشۇرۇپ ئالغاندىلا ئۆلگەن.ئۆلگەن يۈرەكتە مۇھەببەت نېمە ئىش قىلسۇن؟تېنىممۇ زەئىپلىشىپ نىمجان بىر ھالەتكە كېلىپ قالدى، كۆرمىدىڭىزمۇ ؟،- خەلچەم ھالسىز بىر ھالەتتە ئىككى قولىنى ئېچىپ،چوڭ كېلىپ قالغاندەك كۆرۈنگەن كىيىملەر ئىچىدىكى ئۆزىنى كۆرسەتتى،-مانا ھازىر سىز كۆرۈپ تۇرغان مەن بۇرۇنقى خەلچەم ئەمەس.بۇ روھى ئۆلگەن،تېنىنى كېسەل چىرماپ ئۆلۈم بۇرنىغا پۇراپ تۇرغان بىر ئايال...بۇ ئايال سىزنى كەچۈرەلگىنى بىلەن ئەمدى سىزگە ھېچنەرسە بېرەلمەيدۇ...                                             
-ئاھ،جېنىم خەلچەم! مېنى كەچۈرۈڭ!بۇلارنىڭ ھەممىسىگە ئۆزۈم سەۋەپكار،-
مەن بۇ گەپ بىلەن تەڭ ئۆكۈنۈشلۈك ياشلىرىم تاراملاپ تۆكۈلۈپ ،خەلچەمگە ئىلتىجالىق قارىغىنىمچە ئۇنىڭ قولىنى ئاستا تۇتۇپ ئەكىلىپ بارماقلىرىغا لېۋىمنى تەككۈزدۈم،-سىز مېنى ئەپۇ قىلىپ يېنىڭىزدا ئولتۇرۇشۇمغا ۋە ئۆمرۈمنىڭ ئاخىرغىچە كۆزىڭىزگە قاراپ تۇرۇشۇمغا رۇخسەت قىلسىڭىز مەن ئوتتەك مۇھەببىتىم بىلەن سىزنىڭ روھىڭىزنى ئويغىتىمەن.                                       
بۇ گېپىم بىلەن ئۇ بىز كۆرۈشكەندىن بىرى تۇنجى قېتىم يېنىككىنە
كۈلۈمسىرىدى.كەينىدىن توساتتىن بىر ئىشتىن چۆچۈپ كەتكەندەك مەن تۇتۇپ تۇرغان قولىنى قولۇمدىن تارتىۋىلىپ،كۆزلىرى چۆچەكتەك يوغىناپ ماڭا قاراپ قالدى.                                                                    
-سىزنىڭ ئايالىڭىز بارغۇ؟-دېدى،ئاندىن مەندىن يىراقلاشتى.           
-توغرا،ئايالىمنىڭ ئىسمى مېھرىگۈل.يەنە بىر ئوغلۇممۇ بار ...لېكىن مەن
ئايالىمدىن ئاجرىشىپ كېتىشكە تەييارلىنىپ بولدۇم.مەن بىر نەچچە كۈن بۇرۇن ھەدەمدىن سىزنىڭ ئېرىڭىزدىن ئاجرىشىپ كەتكەنلىكىڭىزنى ئاڭلاپ ،بۈگۈن ئۇ ئىشنىڭ راست ياكى راست ئەمەسلىكىنى ،سىزنىڭ مېنى ئەپۇ قىلىدىغان ياكى ئەپۇ قىلمايدىغانلىغىڭىزنى بىلىش ئۈچۈن سىزنى ئىزدەپ كەلگەن.ئۆيىڭىزنىڭ ئالدىدا سىزنى ئىككى سائەتتەك ساقلاپ،سىزكۆرۈنمىگەندىن كېيىن سىزنى سوراش ئۈچۈن ئۆيىڭىزگە كىرگەن ئىدىم.                                                   
-ياق،مەن سىزنىڭ مېنى دەپ ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىڭىزنى خالىمايمەن.  
-لېكىن مەن ئاللىقاچان بىر قارارغا كېلىپ بولدۇم.                        
-بولمايدۇ.مەن سىزنى ئەپۇ قىلمايمەن ھەم بۇندىن كېيىن سىز بىلەن بىرگە
ياشاشنىمۇ خالىمايمەن.نىيىتىڭىزدىن يېنىڭ.                                    
مەن مېنى ئەپۇ قىلىدىغان بىر ھالەتتە تۇرغان خەلچەمنىڭ دېگەن بۇ گەپلىرىنى
ئاڭلاپ،مېنىڭ ئايالىمدىن ئاجراشماقچى بولۇشۇمنىڭ ئۇنىڭ پىكىرىنى ئۆزگەرتىشكە سەۋەپكار بولغانلىغىنى چۈشەندىم.لېكىن،ئۇ مېنى راستىن ئەپۇ قىلمىغان ۋە ماڭا زادى قارىماي قويغان ھالەتتىمۇ مېنى نىيىتىمدىن ياندۇرالمايتتى. شۇنىڭ بىلەن مەن دېدىم:                                                               
-ھەرقانداق ئىش ئەمدى مېنى نىيىتىمدىن ياندۇرالمايدۇ،سىز مېنى ئەپۇ
قىلمىغان ئەھۋالدىمۇ مەن بىر نەچچە كۈن ئىچىدە ئايالىمدىن ئاجرىشىپ سىزنى ئىزدەپ كېلىمەن ۋە سايىڭىزدەك سىزنى ئەگىپلا يۈرۈيمەن.سىز بىلەمسىز،ئەمدى بۇندىن كېيىنكى ھاياتىمدا ماڭا سىز بولمىسىڭىز بولمايدۇ،سىزسىز زادى ياشىيالمايمەن.بۇ مېنىڭ ھاياتىمدا تەقدىر ماڭا ئىككىنچى قېتىم نىسىپ قىلغان پۇرسەت،بىرىنچى قېتىم مەن سىزنى قەدىرلىمەي ئۆزۈمنى ئازاب دېڭىزىغا غەرق قىپتىمەن.ئەمدى ھەرگىز ئۇنداق قىلمايمەن.بۇندىن كېيىن سىز مېنى ئەپۇ قىلمىسىڭىزمۇ ،ئىشىك ئالدىڭىزدىن لالما ئىتنى ھەيدىگەندەك تىللاپ ھەيدىسىڭىزمۇ سۆيگۈ قەلەندىرى بولۇپ كەينىڭىزدىن ئەگىشىپلا يۈرۈيمەن  ...نىيتىمدىن زادى يانمايمەن.ئەمدى مېنى سىزدىن پەقەت ئۆلۈملا ئايرىيالايدۇ،-مەن قەتئىي نىيتىمنى بىلدۈرۈپ ئۇنىڭ كۆزىگە تىكىلىپ قارىدىم.  
-ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىمەن دېسىڭىز ئىختىيارىڭىز،لېكىن،بۇندىن كېيىن
مەن سىز بىلەن ئىككىنچى قېتىم زادى كۆرۈشمەيمەن.بولدى،ئەمدى مېنىڭ بۇ ھەقتە ھېچنەرسە دېيىشكۈم يوق.مېنى ئۆيۈمگە ئاپىرىپ قويۇڭ.                  
-سىز مەندىن مۇشۇنداق قىلىش ئارقىلىق قىساس ئالماقچى بولىۋاتامسىز؟سىز
بىر –بىرىنى ياخشى كۆرمەيدىغان ،ئەكسىچە ياخشى كۆرگەن ئادىمى باشقا ئادەم بىلەن توي قىلىپ كەتكەن ئەھۋال ئاستىدا قەلبىڭدە قىلچە مۇھەببىتىڭ يوق ئادەم بىلەن بىرگە ياشاشنىڭ قانچىلىك ئازابلىق بولىدىغانلىغىنى ئوبدان بىلىسىز.مېنىڭ ئايالىم مېنىڭ ئۆزىنى ياخشى كۆرمەيدىغانلىقىمنى ،مەن ياخشى كۆرۈدىغان باشقا بىر قىز بارلىغىنى ئېنىق بىلىدۇ.بۇ ئەھۋال ئاستىدا ئۇنىڭ بىلەن ئاجرىشىپ كەتمىسەم ھەممىمىز بىر ئۆمۈر بەختسىزلىك ئىچىدە ئۆتۈپ كېتىمىز.خەلچەم ئۆتۈنۈپ قالاي ،يېنىڭىزغا قايتىپ كېلىشىمگە رازىلىق بېرىڭ!-مەن يەنە تاراملاپ تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىمنى سۈرۈتۈپ ئۇنىڭغا ئۈمىد بىلەن تەلمۈرۈپ قاراپ تۇردۇم.  
-مەن دەيدىغىنىمنى دەپ بولدۇم...مېنى ئۆيۈمگە ئاپىرىپ قويمىسىڭىز مەن
ئۆزۈم ماشىنىڭىزدىن چۈشۈپ كېتىپ پىيادە كېتىمەن،-ئۇ شۇ گەپ بىلەن ماشىنىڭ ئىشىكىگە قول ئۇزاتتى.                                                      
-خەلچەم !...-مەن ئۇنىڭ قولىنى تۇتىۋالدىم.                           
-ئەگەر مېنى ماشىنىدىن چۈشكىلى قويمىسىڭىز ئۈنۈمنىڭ بارىچە ۋارقىرايمەن،
بېشىمنى ماشىنىنىڭ ئەينىكىگە ئۇرىمەن،-دېدى ئۇ بىر جاھىلانە نەزەردە كۆزۈمگە مىختەك تىكىلىپ قاراپ.                                                     
-ئۇنداق قىلماڭ ...مەن سىزنى ھازىرلا ئۆيۈڭىزگە ئاپىرىپ قوياي،-مەن
تاراملاپ تۆكۈلگەن ياشلىرىم بىلەن كارىم بولماي ،ماشىنىنىڭ ئىشىكىنى ئىچىپ ئالدى تەرەپكە ئۆتۈپ ماشىنامنى ئاستا ھەيدەپ ماڭدىم.ئۇنىڭ ئىشىكىنىڭ ئالدىغا كېلىپ ماشىنىنى توختاتقۇچە ھەر ئىككىلىمىز جىم ماڭدۇق،لېكىن مېنىڭ ھەسرەتلىك كۆز يېشىم يامغۇر كەبىي تۆكۈلىۋەردى.                           
ماشىنىنى ئۆيىنىڭ ئالدىدا توختىتىشىمغا شۇئان ماشىنىدىن چۈشكەن خەلچەم
مېنىڭ ماشىنامنىڭ ئىشىكىنى ئاچقانلىقىمنى كۆرۈپ:                           
-خوش!بۇندىن كېيىن مېنى ئىزدىمەڭ،-دەپ قويۇپ ئۆيۈگە قاراپ ماڭدى
.مەن:                                                                    
-توختاپ تۇرۇڭ ،ئىككى ئېغىز گېپىم بار ،-دېدىم ،ئۇ توختاپ ماڭا
قارىدى.مەن ئۇنىڭغا يېقىن كېلىپ دېدىم،-مەن نىيىتىمدىن ھەرگىز يانمايمەن.مەن كەچتىن ئۆيىڭىزنىڭ ئالدىدا سىزنى ساقلاپ سىز كۆرۈنمىگەندىن كېيىن باياتتىن سىزگە دېگەن گەپلىرىمنى ئاتا-ئانىڭىزغا ئېيتىپ ،سىز بىلەن توي قىلىش نىيىتىم بارلىغىنى بىلدۈرۈپ قويۇش ئۈچۈن ئۆيىڭىزگە كىرگەن.قارىسام ئۇلار سىز توغرىسىدا پاراڭلىشىۋاتقان ئىكەن،شۇڭا ھويلىدا تۇرۇپ قالغان ئىدىم.ناۋادا شۇ چاغدا سىز كېلىپ قالمىغان بولسىڭىز ،ئاتا-ئانىڭىزنىڭ پارىڭى تۈگىگەن ھامان ئۇلارنىڭ ئالدىغا كىرىپ مەقسىتىمنى ئۇلارغا ئېيتىپ،سىزنىڭ قەيەردە ئىكەنلىگىڭىزنى ئۇلاردىن سورىغان بولاتتىم.خەيرىيەت،سىز ھازىر مېنى ئەپۇ قىلمايمەن دەپ رەت قىلىۋاتىسىز.لېكىن سىز ھەرقانداق قاتتىق پۇزىتسىيەدە بولۇڭ مەن نىيىتىمدىن يانمايمەن.مەن بىر نەچچە كۈن ئىچىدە،ئېشىپ كەتسە ئون كۈنلەردە ئايالىم بىلەن ئاجرىشىپ ئۈزۈل-كېسىل ئادا-جۇدا بولۇپ سىزنى ئىزدەپ كېلىمەن.شۇندىن كېيىن سىزدىن مەڭگۈ ئايرىلمايمەن.                  
-ئۇنداق قىلسىڭىز بىھۇدە ئىش قىلىپ خاتالىشىپ قالىسىز.ئۆتكەن ئىشلارنى
قانچە قىلىپمۇ ئەسلىگە كەلتۈرگىلى بولمايدۇ.بۇندىن كېيىن سىز بىلەن بىرگە ياشاشنى قىلچە ئارزۇ قىلمايمەن ھەم سىزگىمۇ قىزىقمايمەن...ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىمەن دېسىڭىز ئىختىيارىڭىز،لېكىن ئۇ ئىشىڭىز مەن بىلەن قىلچە مۇناسىۋەتسىز.ئەگەر سىز ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىپ مېنى ئىزەپ كەلسىڭىز ياكى كەينىمگە كىرىۋالسىڭىز ،سىز مېنى ئىزدەپ تاپالمايدىغان،مەڭگۈ كۆرەلمەيدىغان باشقا بىر يەرگە كېتىپ بۇ يۇرۇتقا ئىكىكىنچى ئاياق باسمايمەن.               
-ھەرقانداق ئىشىڭىز مېنى نىيىتىمدىن ياندۇرالمايدۇ...سىز ھازىرمۇ مەن سىزنى
سۆيگەندەك مېنى سۆيىسىز.ئەمما،ئايالىم بىلەن ئاجرىشىپ كەتسەم بۇنىڭغا ئۆزىڭىزنى سەۋەپچى دەپ ئويلاپ ئۆزىڭىزنى ۋىجدانىڭىزغا يۈز كېلەلمەيدىغاندەك ھېس قىلىپ مېنى رەت قىلىۋاتىسىز.لېكىن،بۇنداق قىلسىڭىز ھەممىمىز بىر پۇشايمان ،ئازابتا ئۆتۈمىز.ماڭا ئىشىنىڭ ،مېنىڭ ئايالىمدىن ئاجرىشىپ كېتىشىم تۈپەيلىدىن سىز ھەرگىز ۋىجدان ئازابىغا قالمايسىز.                           
-ياق...                                                            
-مەن ئاللىقاچان قارار قىلىپ بولدۇم.مەن مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ بولۇپ
سىزنى ئىزدەپ كېلىمەن.ئەگەر شۇ چاغدا سىز مېنى يەنىلا رەت قىلىپ بىر يەرگە كېتىپ قالسىڭىز...-مەن بۇ گەپ بىلەن سەل تۇرۇۋىلىپ ،كەينىمگە ئۆرۈلۈپلا ماشىنامنىڭ سايمان ساندۇقىنى ئېچىپ بىر كىچىك پىچاقنى ئالدىم.ئاندىن پىچاقنىڭ ئۇچىنى ئالىقىنىمغا سانچىپ تۇرۇپ دېدىم،-سىز ئۆزىڭىزنى يۇشۇرىۋالسىڭىزمۇ دادىڭىزنى ياكى باشقا يېقىن كىشىلىرىڭىزنى ئۆزىڭىز بىلەن بىرگە يۇشۇرىۋالالمايسىز. مەن شۇلارنى ئىزدەپ كېلىپ ،سىزنىڭ قەيەردە ئىكەنلىكىڭىزنى ئېيتىپ بېرىشنى تەلەپ قىلىمەن .ناۋادا ئۇلار ئېيتىپ بېرىشنى رەت قىلسا ،-مەن شۇنداق دەپ پىچاقنى قولۇمغا سانچىپ تۇرۇپ ئالىقىنىمنى تىلدىم. شۇ ھامان قولۇمدىن شۇرۇلداپ قان ئېقىشقا باشلىدى.خەلچەم قورۇققىنىدىن «توۋا خۇدايىم»دەپ ئېغىزىنى تۇتقۇنىچە قاراپ قالدى.مەن گېپىمنى داۋاملاشتۇردۇم ،-خەلچەم مەن كەچتە ئۆيىڭىزگە كىرىپ كېتىۋاتقان بىر كىچىك قىزنى كۆرگەن ئىدىم،ئۇ چوقۇم سىزنىڭ قىزىڭىز .مەن سىزنى تاپالماي شۇ كىچىك قىزنى ياكى دادىڭىزنى ئۆلتۈرۈۋىتىپ ئاندىن ئۆزۈمنى ئۆلتۈرىۋىلىشنى ئارزۇ قىلمايمەن.ئەگەر سىز شۇنداق پاجىئەلەرنىڭ يۈز بېرىشىنى خالىمىسىڭىز مېنى كۈتىڭ.مەن چوقۇم  سىزنى ئىزدەپ كېلىمەن.                                                     
بۇ گەپلىرىمدىن كېيىن خەلچەم قولۇمدىن ئاققان قاندىن كۆزىنى ئۈزۈپ ماڭا
قارىغىنىچە ھېچنەرسە دېيەلمەي تۇرۇپ قالدى.مەن ماشىنىدىن بىر تۇتام تازىلىق قەغىزىنى ئېلىپ قان ئېقىۋاتقان يەرگە چىڭ تۇتۇپ بېسىۋالدىم-دە،خەلچەمگە:   
-خوش!مېنى كۈتىڭ ،-دەپ كۈلۈپ قاراپ قويۇپ ماشىنامغا چىقىپ ئاستا
ھەيدەپ كېتىپ قالدىم.   

                                            3                                       
ئۆيگە كەلسەم مېھرىگۈل بالىنى ئۇخلىتىپ قويۇپ تېلېۋىزور كۆرۈپ ئولتۇرۇپتۇ.
ئۇ مېنى كۆرۈپ «بەك كەچ قالدىڭىز،مەن ھازىر تامىقىڭىزنى تەييار قىلىپ بېرەي» دەپ ئورنىدىن تۇردى.مەن ئارتۇقچە تەشۋىشلەنمەي ھەم ۋاقىت ئۆتكۈزمەي كۆڭلۈمدىكى ئىشنى ئۇنىڭغا ئېنىق ئېيتىشىم كېرەك،دەپ ئويلاپ ئۇنى توختىتىۋالدىم.                                                            
-سىرتتا تاماق يەپ كەلگەنمىدىڭىز؟مەن تېخى سىزنى ساقلاپ ئولتۇرۇپتىمەن
،-دېدى ئۇ مۇلايىملىق بىلەن كۈلۈپ ،-بالا يولىڭىزغا قاراپ ،دادام-دادام دەپ بەك تەس ئۇخلىدى...                                                      
-يېنىمغا كېلىپ ئولتۇرۇڭ ،ئىككىمىز سۆزلىشىدىغان ئىش بار ئىدى،-مەن
ئۇنىڭغا لەپپىدە قىلىپ قاراپ قويۇپ تېزگىنەكنى ئېلىپ تېلېۋىزورنى ئۆچۈرىۋەتتىم.
ئۇ مېنىڭ ئاۋازىمنىڭ ھەم چىرايىمنىڭ بىر قىسمىلا تۇرغانلىغىدىن نامەلۇم بىر
نورمالسىز ئىشنىڭ شەپىسىنى سەزگەن بولسا كېرەك، مېنىڭ چىرايىمغا قاراپ سەل تۇرۇپ قېلىپ،كېيىن بىر تەمكىن ھالەتتە يېنىمغا كېلىپ جىمغىنە ئولتۇردى.      
-كەچۈرۈڭ!ئىككىمىز بىر بالىلىق بولۇپ بىرگە ياشاۋاتقىلى ئالتە يىل بولۇپ
قالاي دېگەندە بۇنداق ئىشنى قىلمىسام بولاتتى.مەن بۇ ئىش تۈپەيلىدىن سىزگە يۈز كېلەلمەيدىغانلىقىمنى ،ئادىللىق قىلالماي كۆڭلىڭىزگە ئازار بېرىدىغانلىغىمنى بىلىمەن.لېكىن،مەن شۇنداق قىلمىسام ئۆزۈم بىر ئۆمۈر ئازابلىنىپ ئۈمىدسىزلىك ئىچىدە ئۆتىمەن ھەم ئىزچىل سىزنى ئالداپ ياشاشقا مەجبۇر بولىمەن...بۇنداق قىلىش تېخىمۇ قورقۇنچلىق ئىكەن.شۇڭا...مەن سىز بىلەن ئاجرىشىپ كەتمەكچى.                                                               
ئۇ بۇ گېپىمنى ئاڭلاپ بىر ئازابلىق قىياپەتتە كۆزۈمگە قاراپلا قالدى.مەن
كۆزۈمنى ئۇنىڭ كۆزىدىن ئېلىپ قېچىپ قولۇمغا بىر تال تاماكا ئېلىپ ،تاماكا چەككەن بولۇپ تۇرىۋالدىم.                                                  
مېھرىگۈل سەل تۇرىۋىلىپ مەندىن سورىدى:                              
-مەن بىلەن نېمە ئۈچۈن ئاجرىشىپ كەتمەكچى؟                        
-مەن بۇرۇن سىزگە تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇۋاتقاندا ياخشى كۆرۈپ قالغان
بىر قىز توغرىسىدا ئېيتىپ بەرگەن،-مەن ئۇنىڭ كۆزىگە قارىغىنىمچە سۆزلىدىم،- مەن ئۇ قىزنى ھازىرغىچە ئېسىمدىن چىقىرىۋېتەلمىدىم،سىز بىلەن بىرگە تۇرۇپمۇ ئۇ قىز خىيالىمدا ...ئۇ يىقىندا ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كېتىپتۇ،مەن سىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىپ ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ياشىماقچى.                             
-ئۇ سىز بىلەن بىرگە ياشاشنى خالامدىكەن؟ئۇ ھازىرمۇ سىزنى ياخشى
كۆرەمدۇ؟-ئۇ ئۆزىنى تۇتىۋىلىپ،غەزەپلەنگەن ياكى ئازابلانغان بىر ھېسيات ئىپادىسىدە بولماستىن يەنىلا بىر ئېغىر-بېسىق قىياپەتتە ئولتۇراتتى.ئەمما،ئۇنىڭ ئاۋازى تىترەش بىلەن تولغان بولۇپ،يۈرىكىدىكى كۈچلۈك ھېسيات دولقۇنلىرىنىڭ ئەكىس ساداسى كېلىپ مېنىڭ تىرىلىرىمگە قاتتىق ئۇرۇلغاندەك بولدى.مەن بۇ ۋاقىتتا خەلچەم بىلەن كۆرۈشكەنلىكىمنى ۋە ئۇنىڭ مېنى رەت قىلغانلىغىنى ،شۇنداقلا ئۆزۈمنىڭ بۇندىن كېيىن خەلچەم بىلەن بىرگە ياشاش نىيىتىمىڭ ھەرقانداق ئەھۋال ئاستىدا ئۆزگەرمەيدىغانلىغىنى مېھرىگۈلگە ئېيتايمۇ- ئېيتمايمۇ؟دەپ سەل ئويلىنىپ تۇرۇپ قالدىم.ئەگەر مەن خەلچەم بىلەن كۆرۈشكەنلىكىمنى ئېيتسام،ئۇ مېنىڭ مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ ئۆزى بىلەن بىرگە ياشاش خىيالىمنى رەت قىلغان بولسىمۇ ،ھەرقانداق بىر ئادەمنىڭ دىققەت قىلىدىغىنى مېنىڭ ئۆزۈمنىڭ ئۇنى ياخشى كۆرۈدىغانلىقىم ئۈچۈن ئۇنىڭ بىلەن ياشاش نىيىتىدە بولغانلىقىم ئەمەس،بەلكى ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كەتكەن بىر ئايالنىڭ خوتۇنى بىلەن ياخشى ئۆتۈپ كېتىۋاتقان بىر ئەرنى ئېزىقتۇرۇپ ،ئايالىدىن ئاجرىشىشقا قىزىقتۇرغان ئىشىلا بولۇپ قالاتتى.بۇ ئىشلارنى مەندىن تۇنجى ئاڭلىغان مېھرىگۈل ياكى بۇندىن كېيىن ئۇنىڭ ئاغزىدىن بۇ ئىشلارنى ئاڭلايدىغان باشقىلار بولمىسۇن ماڭا ياكى مېنىڭ قىلمىشىمغا ئۇنچە دىققەت قىلماستىن ،«ئادىلنى ئاشۇ بۇزۇق ئايال ئازدۇردى»دەپ خەلچەمگە غەزەپلىك قارايتتى.مېنىڭ خەلچەمنى بۇ ئىش تۈپەيلىدىن ھەرقانداق بىر ئادەمنىڭ نەپرەتلىك قارىشىغا دۇچ كەلتۈرگۈم يوق ئىدى.ئەمما،مەن ئىش بۇ دەرىجىگە يەتكەندە ،مەن خەلچەم بىلەن كۆرۈشمىدىم ،ئۇنىڭ ھازىر ماڭا قانداق ھېسياتتا ئىكەنلىگىنى بىلمەيمەن،دەپ يالغان گەپ قىلىپ مېھرىگۈلنى ئالدىغۇم يوق ئىدى. ئەمىلىيەتتە خەلچەمنىڭ مېنى ھېلىھەم ياخشى كۆرۈدىغانلىغىنى ،ئۇنىڭمۇ نەچچە يىلدىن بىرى ماڭا ئوخشاش ئازاب ۋە ئۈمىدسىزلىك ئىچىدە ياشىغانلىغىنى مەن ئۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ ھويلىسىدا غۇۋا قاراڭغۇلۇق ئىچىدە كۆرۈشكەندىلا سەزگەن،كېيىن ماشىنىدا پاراڭلاشقاندا ئۇنىڭ مەن ئۈچۈن يۈرىكنىڭ پارە-پارە بولۇپ كەتكەنلىگىنى بىلگەن ئىدىم.ئۇنىڭ مېنىڭ ئايالىم بىلەن ئاجرىشىپ ئۆزى بىلەن ياشاش نىيىتىمنى رەت قىلىشى خۇددى ھازىر مەن ئۇنىڭ باشقىلار تەرىپىدىن «ئېرى بار ئەرنى ئازدۇرغان بىر بۇزۇق تۇل خوتۇن»دەپ قارىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرىگىنىمدەك بىر ئىشلارنىڭ ياكى گەپ-سۆز،غەيۋەتلەرنىڭ بولۇپ قېلىشىدىن قورۇققانلىغىدىن ئىكەنلىگى ئېنىق ئىدى.مەن ئويلاپ قارىسام ،مەن بۇ ئىشلارنى ھەرقانداق سەۋەپ ياكى قانداق شەكىلدە بىر تەرەپ قىلماي،باشقىلارنىڭ ھامان خەلچەمنى مېنى ئازدۇردى دەپ قارايدىغانلىغى ئوچۇقلا ئىش.شۇڭا مەن مېھرىگۈلگە خەلچەم بىلەن كۆرۈشكەنلىكىمنى ئېيتىش قارارىغا كەلدىم.            
-مەن ئۇنىڭ ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كەتكەنلىگىنى ئاڭلاپ كەچتە ئۇنىڭ
بىلەن كۆرۈشكىلى باردىم.ئۇ مېنىڭ سىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىپ ئۆزى بىلەن ياشاش نىيىتىگە كەلگەنلىكىمنى ئاڭلاپ مېنى رەت قىلدى،سىز بىلەن بىرگە ئۆتۈشنى خالىمايمەن دېدى.لېكىن،ئۇمۇ مېنى ياخشى كۆرۈدۇ،ئەمما،ئۇ مېنىڭ سىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىشىمگە ئۆزىنىڭ سەۋەپكار بولۇپ قىلىشىنى خالىماي ،ئايالىڭىز بىلەن ئاجراشماڭ ،مەن سىزنى ياخشى كۆرمەيمەن ،دېگەندەك قىلىپ تۇرىدۇ. ئەمىلىيەتتە ئۇ مەن ئۇنى ئۇنتۇمىغاندەك ئۇمۇ مېنى ئۇنتۇپ كەتمىدى.   
-مەنچۇ؟مېنىڭ كۆڭلۈمدە نېمە بارلىغىنى ئويلاپ باقتىڭىزمۇ؟-دېدى مېھرىگۈل
بىردىن نالە قىلغان بىر ئاۋازدا.مەن ئۇنىڭ كۆزىگە قارىسام لىققىدە ياش بىلەن تولغان كۆزىدىن مارجاندەك كۆز ياشلىرى جىممىدە سىرغىپ چىقىۋېتىپتۇ.مەن ئۇنىڭ قاپقارا كۆزىنىڭ چوڭقۇرلۇغىدىن كۈچلۈك يالقۇندەك پارلاپ تۇرغان ئازاب شولىلىرىنى كۆرگەندەك بولۇپ ئاستا كۆزۈمنى ئۇنىڭدىن ئېلىپ قېچىپ دېدىم.   
-كەچۈرۈڭ!مەن سىزنى ئازابلاپ قويدۇم.مېنىڭ بۇندىن كېيىن داۋاملىق ئۆزۈمنى
ھەم سىزنى ئالداپ ياشاۋەرگۈم يوق...بۇندىن كېيىن مېنى تىللاڭ،ماڭا نەپرەتلىنىڭ،-دېدىم ئەيىپكارلارچە قىياپەتتە ئۇنىڭ كۆزىگە قاراپ.              
-ئۇنداق قىلسام نېمىلەرنى ئۆزگەرتەلەيمەن؟...                        
بۇ گەپ بىلەن مەن نېمە دېيىشنى بىلمەي تۇرۇپلام قالدىم.              
مېھرىگۈل بىردەم جىمغىنە ئولتۇرغاندىن كېيىن سۆزلەشكە باشلىدى.        
-مەن سىز بىلەن توي قىلىپ ئۇزۇن ئۆتمەي سىزنىڭ مەستلىكتە «مەن باشقا
بىر قىزنى ياخشى كۆرەتتىم»دېگەن سۆزىڭىز سەۋەبىدىن بەكلا ئازابلاندىم.لېكىن ۋاقىتلارنىڭ ئۆتۈشى بىلەن سىزنىڭ ماڭا ئىللىق مۇئامىلىدە بولىۋاتقىنىڭىزنى كۆرۈپ،ھەرقاچان ئۇ مەستلىكتە مۇنداقلا دەپ قويغان سۆزلىرى ئوخشايدۇ،دەپ ئويلاپ خاتىرجەم بولغان ئىدىم...ئادىل ...-ئۇ بىردىن يىغلامسىرەپ قېشىمغا كېلىپ مۆرەمدىن قۇچاقلاپ بېشىنى كۆكسۈمدە قويدى،ئاندىن سۆزىنى داۋام قىلدى،-مەن ئىككىمىز بىرگە ياشاپ كەلگەن بۇ ئالتە يىلغا يىقىن ۋاقىتتىن بىرى بەختلىك،خۇشال ياشىدىم.ھەرقانداق ئىشتا قولۇمدىن كېلىشىچە سىزنى رازى قىلىپ ،كۆڭلىدە باشقا ئادەم بولسا ئۇنتۇپ كەتسۇن،مېنى چىن قەلبىدىن ياخشى كۆرۈپ قالسۇن دەپ ئارزۇ قىلىپ سىزگە پۈتۈن نىيىتىم بىلەن بىرىلدىم.بىلەمسىز، مەن سىزنى بەكلا ياخشى كۆرۈمەن،سىزدىن ئايرىلىپ قېلىشنى ھەرگىز خالىمايمەن  ...ئەگەر مېنىڭ سىزنى رازى قىلالمىغان تەرەپلىرىم بولسا ماڭا ئېيتىڭ ،مەن سىز ئۈچۈن جېنىمنىمۇ بېرىشكە رازى...ئادىل مەن ئۆتۈنەي،مېنى تاشلاپ كېتىمەن دېمەڭ! بولامدۇ؟-دېگەن مېھرىگۈل بېشىنى كۆتۈرۈپ ماڭا ئىلتىجا بىلەن قارىدى.ئايالىمنىڭ دەرتلىك ئاۋازىنى ئاڭلاپ ۋە كۆزلىرىدىكى قىيالماسلىقنى كۆرۈپ مەنمۇ ئۆزۈمنى تۇتىۋالالماي قالدىم،مېنىڭمۇ كۆزلىرىم نەملىشىپ لېۋىمنى چىشلىگىنىمچە ئۇنىڭ تىترەپ تۇرغان قولىنى تۇتتۇم.                           
-مېنى كەچۈرۈڭ!مەن قەلبىمدە يوق نەرسىنى سىزگە بېرەلمەيمەن،-دېدىم مەن
چوڭقۇر نەپەس ئېلىپ ،-مەن تەقدىرىمىزنىڭ بۇنداق بولۇشىنى ئارزۇ قىلمايتتىم، لېكىن...مېنىڭ مۇشۇنداق قىلىشتىن باشقا ئامالىم يوق...مەن سىزنىڭ ئۆزىڭىزنى ئازابلىماستىن بۇ ئىشلارنى چىرايلىق بىر تەرەپ قىلىشىڭىزنى ئارزۇ قىلىمەن.                                                                  
-سىز مېنى ياخشى كۆرمىسىڭىزمۇ،بالىڭىزنى تاشلاپ كېتىشكە كۆزىڭىز
قىيامدۇ؟-دېدى ئۇ كۆزۈمگە ئۈمىدسىزلىك بىلەن قاراپ.                       
مەن ئورنىمدىن تۇرۇپ كېتىپ لېۋىمگە بىر تال تاماكا قىستۇردۇم.           
-مېھرىگۈل ئۆتۈنۈپ قالاي!ئۆزىڭىزنى ھەم مېنىمۇ ئازابلايدىغان باشقا گەپلەرنى
قىلمىسىڭىز .مەن ئاللىقاچان بىر قارارغا كېلىپ بولدۇم.مەن بۇ ئۆينى سىزگە قالدۇرىمەن،ئەگەر بالىنى ئۆزۈم باقىمەن دېسىڭىز ئىختىيارىڭىز،ئۆزىڭىز بېقىڭ دېسىڭىزمۇ مەيلى.چەكتىكى قىرىق مىڭ كوي پۇلنى ماڭا بېرىڭ،مەن قەرىز ئېلىپ بۇ پۇلغا قوشۇپ باشقا ئۆي سېتىۋىلىپ ئولتۇرىمەن...مەن بۇگۈن كېچە ئۆتسە ئەتە ئەتىگەندىلا بۇ ئۆيدىن كېتىمەن.مەن سىزنىڭ ئەتە-ئۈگۈننىڭ ئىچىدە مەن بىلەن نىكاھتىن ئاجرىشىش رەسمىيىتى بىجىرگىلى بېرىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن،-مەن بۇ گەپلەرنى ئۇنىڭغا قارىماي تۇرۇپ ئېيتىپ ،ئاخىرسىدا ئۇنىڭغا بۇرۇلۇپ قاراپ دېدىم،-سىزنىڭ دەيدىغان باشقا گەپلىرىڭىز بولسا ھازىر ئېيتىڭ.مەن ئىككىمىزنىڭ بۇ ئىشىغا باشقا ھەرقانداق ئادەمنى ئارلاشتۇرۇشنى خالىمايمەن ھەم ھېچكىم مېنى بۇ نىيىتىمدىن ياندۇرالمايدۇ.                                   
-ئاھ،جېنىم ئانام!-دېگەن مېھرىگۈل بىردىن ئۆزىنى تاشلاپ ئۆكسۈپ تىترەپ
يىغلىۋەتتى.مەن بىر تال تاماكامنى چېكىپ بولغۇچە ئۇنىڭ قېشىدا دەيدىغان باشقا سۆزلىرى بولسا دەۋالسۇن دەپ بىردەم ئولتۇرۇپ،ئۇ يىغلاپ-يىغلاپ ئاۋازى ئۆچۈپ جىمىپ قالغاندىن كېيىن ئورنۇمدىن تۇرۇپ باشقا ئۆيگە چىقىپ ئۆزۈمنى سافاغا تاشلىدىم.                                                            
مەن قاچانلاردا ئۇخلاپ قالغانلىقىمنى بىلمەيتتىم.بىر چاغدا«دادا،دادا...»
دەپ ئوغلۇمنىڭ مېنى سىلكىشى بىلەن ئويغىنىپ كۆزۈمنى ئاچسام ئوغلۇم كۈلۈپ ئالدىمدا قاراپ تۇرۇپتۇ،ئاللىقاچان تاڭ ئېتىپ كېتىپتۇ.ئۇ مېنىڭ كۆزۈمنى ئېچىپ ئولتۇرغانلىقىمنى كۆرۈپ:                                                     
-دادا بۇ سافادا ئۇخلاپسەنغۇ؟كېچىدىن قورقۇپ كېتىپ دادا دەپ توۋلىسام
سەن يېنىمدا يوق.ئاپاممۇ قورقۇپ كېتىپ مېنى قۇچاقلاپ يىغلىدى...دادا مېنى ماشىناڭ بىلەن يەسلىگە ئاپىرىپ قويمامسەن؟-دەپ خۇشال ھالدا سۆزلەپ كەتتى.
شۇ ۋاقىتتا سىرتتىن كىرگەن مېھرىگۈل قېشىمىزغا كېلىپ ئۇنىڭغا دېدى:      
-بولدى،دادىڭىز تېخى ناشتىمۇ قىلمىدى،يەسلىگە مەن سىزنى موتۇسىكىلىتىم
بىلەن ئاپىرىپ قوياي.سىز چىقىپ موتۇسىكىلىتنىڭ سىز ئولتۇرىدىغان يېرى توپا بولۇپ قالغان بولسا سۈرۈتكەچ تۇرۇڭ.                                       
بۇ گەپ بىلەن ئوغلۇم خۇشال بولۇپ سىرتقا قاراپ يۈگۈرەپ مېڭىۋىدى،مەن
«خوش ئوغلۇم»دېۋىدىم ،ئۇ شاپپىدا كەينىگە يېنىپ كېلىپ «دادا خوش!»دەپ مېنى سۆيۈپ قويۇپ يەنە يۈگۈرگىنىچە سىرتقا چىقىپ كەتتى.                  
مەن سافادادىن تۇرۇپ مېھرىگۈلگە قارىدىم.ئۇ ماڭا قاراپ:                 
-بولىدۇ،سىزنىڭ تەلىۋىڭىز بويىچە بىز ئاجرىشىپ كېتەيلى.لېكىن،بۇ ئۆيدىن
سىز ئەمەس مەن چىقىپ كېتىمەن.مەن بالىنى ئۆزۈم بىلەن ئېلىپ كېتىمەن...مەن چۈشتىن كېيىن ئىش ئورنىمدىن رۇخسەت ئېلىپ كېلىپ ئۆزۈمنىڭ ھەم بالامنىڭ كىيىم-كىچەكلىرىنى ئېلىپ كەتسەملا بولدى.ئۇندىن باشقا ھەرقانداق نەرسىنى ئېلىپ كەتمەيمەن.خوش!...-دەپ كۆز چانىقىغا تولغان ياشنى سۈرىتىۋىتىپ ماڭا كۈلۈپ قاراشقا تىرىشتى.                                                     
-ياق،ئۆيدىن مەن چىقىپ كېتەي.بالا بىلەن سىزگە ئۆي لازىم،-دېدىم مەن.
-زۆرۈرىيىتى يوق،دادام–ئاناملارنىڭ ماڭا بەرگۈدەك بىرەر ئېغىز ئۆيى چىقىدۇ.
ئۇنىڭ ئۈستىگە خوتۇنى بىلەن ئاجرىشىپ كەتكەن ئەر ئۆيىدىن چىقىپ كەتسە بەك سەت تۇرىدۇ،يەنە كېلىپ بۇ ئۆي داداىڭىز سالدۇرۇپ بەرگەن ئۆي... ئىككىمىز تۇتقان بۇ ئۆيدە سىز بولمىسىڭىز مېنىڭ زادى تۇرغۇم يوق...راسىت، چەكتىكى پۇلمۇ سىزگە قالسۇن،يەنە توي قىلىپ قالسىڭىز لازىم بولىدۇ،مەن پۇلنى چۈشتىن كېيىن چېكىمدىن ئاجرىتىپ ئەكىلىپ ئۆيدىكى تارتمىغا سېلىپ قويىمەن.ئۆينىڭ ئاچقۇچىنى شۇ چاغدا قالدۇرۇپ قوياي،-دەپ كۆزۈمگە قارىدى.               
-ئۆي سىزگە قالسۇن،ئەگەر ئۆينى ئېلىپ قالمايمەن دېسىڭىز پۇلنى ئېلىپ
كېتىڭ.ئۆزىڭىزنى ئويلاڭ!-دېدىم مەن ئۆتۈنۈش بىلەن.                        
-ياق ،ماڭا بالام بولسىلا بولدى...بىز ئاجرىشىپ كەتكەندىن كېيىن مېنى
ئۇنتۇپ كەتسىڭىزمۇ ئوغلۇڭىزنى ئۇنتۇپ قالماي پات-پات يوقلاپ تۇرۇڭ.ئۇ سىزنى كۆرۈپ تۇرمىسا ھەرگىز ئۇنىمايدۇ.                                            
-ھەرگىز ،مەن سىلەرنى يوقلاپ تۇرىمەن.بىرەر ئىش بولسا ماڭا چوقۇم تېلېفون
بېرىڭ.                                                                     
-خوش!بەختلىك بولۇڭ!                                                
ئۇ ياشلىق كۆزىنى ماڭا تىكىپ كۈلۈپ قويغاندىن جىمغىنە ئۆيدىن چىقىپ
  كەتتى.                                                                  
مەن ناشتا قىلىپ خىزمىتىمگە ماڭدىم.چۈشتە ئۆيگە بارماي سىرتتىلا تاماق
يەپ ئىشىمنى قىلىۋەردىم.كەچتە ئىككى دوستۇمنى چاقىرىپ بىر رېستۇرانغا كىرىپ ھاراق ئىچىپ ئولتۇردۇم.بىر چاغدا تېلېفونىم سايراپ كېتىۋىدى قارىسام ئاچام ئىكەن.مەن تېلېفوننى ئالدىم.                                                
-سەن ئاخىرى دېگىنىڭنى قىلىپسەن ھە؟سەن ھازىر قەيەردە ؟ئۆيۈڭدە
ئەمەسمۇ؟- دېدى ئۇ ئاچچىقلاپ قالغان غەزەپلىك بىر ئاۋازدا.                 
-مەن ھازىر سىرتتا ، دوستلىرىم بىلەن بىرگە،- مەن شۇنداق جاۋاب
بەرگەندىن كېيىن ھەدەم سەل ئۆزىنى بېسىۋىلپ دېدى:                        
-سېنى ھازىر دادام ئىزدەۋاتىدۇ.چۈشتىن كېيىن مېھرىگۈلنىڭ دادىسى دادام
بىلەن كۆرۈشۈپ ،سېنىڭ مېھرىگۈل بىلەن نېمە ئۈچۈن ئاجراشماقچى بولغانلىقىڭنى سورىغان ئوخشايدۇ.قارىسام ھازىر دوستلىرىڭ بىلەن ھاراق ئىچىپ ئولتۇرغانسەن ھەقاچان.بۇ ھالدا ئېغىزىڭنى سېسسىق پۇرىتىپ كېلىپ دادام بىلەن كۆرۈشەلمەيسەن  .مەن دادامغا ئادىل ئۆيدە يوق ،تېلېفونىمۇ ئېتىك ئىكەن ئۇنى ئىزدەپ تاپالمىدىم دەپ ئېيتىپ قوياي.سەن ھازىرچە تېلېفونىڭنى ئېتىۋىپ تۇرۇپ ،ئەتە ئۆزۈڭنى بىلىپ چوڭ ئۆيگە كېلىپ دادامنىڭ سوئال-سورىقىغا جاۋاب بېرەرسەن.ئەسكەرتىپ قوياي ،مېنىڭ بۇ ئىشلىرىڭدىن قىلچە خەۋرىم يوق،ئەگەر دادامنىڭ ئالدىدا مېنىڭ بۇ ئىشلاردىن خەۋرىم بارلىغىنى ئېغىزىڭدىن چىقىرىپ سالساڭ ،كېيىن كۆرگۈلۈكىڭنى كۆرسىتىمەن.ئۇقتۇڭمۇ؟                          
-ئۇقتۇم.                                                              
-بوپتۇ ئەمىسە.بۈگۈن ھاراقنى ئازراق ئىچىپ ئۆيۈڭگە بالدۇرراق قايتارسەن
.خوش!                                                                    
-خوش!                                                               
مەن يانفونىمنى  ئېتىۋەتتىم.مېھرىگۈل ئۆيىگە قايتىپ بارغاندىن كېيىن مېنىڭ
ئۇنىڭ بىلەن ئاجرىشىپ كەتمەكچى بولغانلىغىقىمنى ۋە ئاجراشقاندىن كېيىن كىم بىلەن بىرگە ئۆتمەكچى بولغانلىغىمنى ئاتا-ئانىسىغا دېگەن،دادىسى بۇ سەۋەپتىن غەزەپلىنىپ  دادام بىلەن كۆرۈشۈپ مېنىڭ مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ كەتمەكچى بولغانلىقىمنى دادامغا ئېيتقان.دادام بۇ ئەھۋاللارنى ئۇقۇپ ئاچچىقىدا مېنىڭ تاناۋىمنى تارتىپ،مېنى مېھرىگۈلدىن ئاجرىشىپ كېتىشتىن توسۇش  ئۈچۈن مېنى ئىزدەۋاتىدۇ،دەپ ئويلاپ دادام بىلەن ئەتە كۆرۈشەي دېگەن خىيال بىلەن ھاراقنى كۆپ ئىچمەي،دادام ئاچچىقىدا مېنى ئىزدەپ ئۆيگە كېلىپ قالمىسۇن دەپ ئۆيگە كېيىنراق قايتىپ كەلدىم.                                                   
ئەتىسى ئەتىگەندە دادام-ئانامنىڭ ئالدىغا كەلدىم.ئۆيگە كىرىشىمگىلا ئانام:
-بالاموي،نېمە قىلاي دەۋاتىسىز؟مېھرىگۈلگە ،سىز بىلەن ئاجرىشىپ باشقا بىر
ئايال بىلەن بىرگە ياشايمەن دەپ خىجىل بولماستىن قانداق دېيەلدىڭىز؟  ...تېخى ئىككى بالىسى بار ئايال...-دېگەن ئانام خاپا بولغان ھالەتتە كۆزۈمگە قاراپ تۇردى.                                                      
مەن ئانامغا جاۋاب بەرمەي كېلىپ پىشايۋاننىڭ سۇپىسىدىكى كۆرپىگە كېلىپ
جىمغىنە ئولتۇردۇم.                                                         
-نېمە بولدى ؟گەپ قىلمايسىزغۇ؟-دېدى ئانام ئالدىمغا كېلىپ ئولتۇرۇپ.
-مەن مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ كەتمەكچى...                          
-نېمە سەۋەپتىن؟-دېدى ئانام ئالدىراپ گېپىمنى تارتىۋىلىپ.               
-ئانا ،مەن دەپ كەلسەم ئۇزۇن گەپ بولۇپ قالىدۇ.مەن مېھرىگۈل بىلەن
ئاجرىشىپ كېتىپ كۆڭلۈمدىكى ئادەم بىلەن بىرگە ياشىماقچى.               
-توي قىلغان ئادەمنىڭ كۆڭلىدىكى ئادىمى خوتۇنى بولىدۇ.بىز ئايالىڭىز
بىلەن ئاجرىشىپ كېتىشڭىزگە ھەرگىز قوشۇلمايمىز.                             
-مېنىڭ كۆڭلۈمدە خەلچەملام بار ،ئەمدى مېھرىگۈل بىلەن بىرگە
ئۆتەلمەيمەن...                                                            
-ئۇ خەلچەم دېگىنىڭنىڭ بىر يېرى ئالتۇندىن پۈتۈپمىكەن؟               
دادامنىڭ بۇ ئاۋازىنى ئاڭلاپ چۆچۈپ قارىسام ئۇ بوسۇغىدا ئىككى قولىنى
بىلىگە قويۇپ ،ماڭا غەزەپلىك قاراپ تۇرۇپتۇ. مەن جاۋاب بەرمەي يەرگە قارىدىم.
-نېمە سەت گەپ قىلىلا ؟ ۋارقىراپ كەتمەي بۇ يەرگە كېلىپ بالا بىلەن
چىرايلىق ئولتۇرۇپ سۆزلەشسىلە،-دادامغا قاراپ شۇنداق دېگەن ئانام ئورنىدىن تۇرۇپ دادامغا قاراپ تۇردى.                                                
دادام ئىشىكتىن چىقىپ ئاچچىقتا ئېغىر-ئېغىر تىنىپ ماڭا غەزەپلىك قاراپ،
ئالدىمدا ئۆرە تۇرغىنىچە سەل تۇردى.كەينىدىن ئۆزىنى بېسىۋالغاندەك بولۇپ ئانام تۇرۇپ كەتكەن يەرگە كېلىپ ئولتۇردى.ئاندىن:                                
-ئايالىڭنىڭ سەن كۆڭلى كۆتۈرمەيدىغان بىرەر ئىشى ياكى نەچچە ۋاقىتتىن
بىرى سەن بايقىماي قالغان بىرەر ئەيىبى بارمىكەن؟بولسا بىزگە ئېيت،بىز قۇدىلارغا شۇنداق دەپ سېنى چىرايلىق ئاجراشتۇرۇپ دېگەن ئادىمىڭگە ئۆيلەپ قويىمىز، -دېدى.                                                           
مەن ھېچنەرسە دېمەي دادامغا لەپپىدە قاراپ قويۇپ يەرگە قارىغىنىمچە
ئولتۇرىۋەردىم.
دادام مەندىن جاۋاب كۈتۈپ سەل ساقلاپ بېقىپ مەن جىمغىنە يەرگە قاراپ
ئولتۇرغاندىن كېيىن بىردىن ئاچىقلاپ ۋارقىرىدى:                              
-نېمە گاچىدەك ئولتۇرىسەن؟ئايالىڭنىڭ ئالدىدا بىرەر تىل تۇتىقىڭ بارمۇ
سېنىڭ؟                                                                    
مەن بېشىمنى كۆتۈرۈپ دادامغا قارىدىم.                                   
-مېنىڭ ئايالىمنىڭ ئالدىدا تىل تۇتىقىم يوق،مېھرىگۈلنىڭمۇ ھېچقانداق
ئەيىبى يوق....مېنىڭ كۆڭلۈمدە باشقا ئادەم بار.                             
-سەن مۇشۇنداق دەپلا بىر چىرايلىق ئۆتۈۋاتقان ئايالىڭ بىلەن ئاجرىشىپ
كەتمەكچىمۇ؟قوي بۇنداق قۇرۇق گېپىڭنى،سەن مېھرىگۈل بىلەن ئاجرىشىپ كەتمەيسەن .گېپىمنى چۈشەندىڭمۇ؟-دېدى دادام قولىنى شىلتىپ.            
-مەن كىم بىلەن بىرگە ياشاشنى ئۆزۈم تاللايمەن...                       
بۇ گېپىم بىلەن دادام غەزەپ ئىچىدە كۆزۈمگە بىردەم مىختەك تىكىلىپ قاراپ
قالدى.مەن كۆزۈمنى دادامدىن ئېلىپ قاچقاندىن كېيىن ئۇ ئۆزىنى تۇتىۋالغان ئېغىر بېسىق بىر ھالەتتە دېدى:                                             
-بالام بۇنداق قىلساڭ بەك شەخسىيەتچىلىق ،ۋىجدانسىزلىق قىلغان بولىسەن.
مېھرىگۈل ئالتۇنغا بەرگۈسىز ئېسىل قىز،ئۇنىڭ بىلەن ئاجرىشىپ كەتسەڭ بىر ئۆمۈر پۇشايماندا قالىسەن.ھازىرنىڭ ئۆزىدە قۇدىلارنىڭ ئۆيىگە بىرگە بېرىپ مېھرىگۈلنى چىرايلىق گەپلەر بىلەن ياندۇرۇپ ئەكىلەيلى.باشقا پاخ-پاخ خوتۇنلار بېشىڭنى ئايلاندۇرۇپ يۈرگەن بولسا،مەن مېھرىگۈل بىلەن ساڭا بىر ئايلىق رۇخسەت ئېلىپ بېرەي،ئايالىڭ بىلەن قەشقەر ،ئۈرۈمچى ياكى غولجا تەرەپلەر بېرىپ ساياھەت قىلغاچ چۆرگىلەپ كېلىڭلار .بالاڭلارغا بىز قاراپ بېرەيلى.پۇلۇڭ بولمىسا مەن پۇل بېرەي.شۇنداق قىلساڭ كۆڭلىڭ جايىغا چۈشۈپ ئايالىڭ بىلەن تېخىمۇ ئوبدان ياخشىلىشىپ قالىسەن.بولامدۇ بالام؟                                         
-كەچۈرۈڭ دادا!مەن چوقۇم ئاجرىشىپ كېتىمەن...                       
-ۋۇ دۆيۈز!مەن نېمە دەۋاتىمەن ساڭا.ئاتا-ئاناڭنىڭ ئالدىدا بۇنداق گەپ
قىلىشتىن خىجىل بولساڭ بولمامدۇ؟سەندە مۇنداق مەسئۇلىيەت،ۋاپادارلىق دېگەن نەرسە يوقمۇ؟ئەينەكتىن ئۆزۈڭنى كۆرۈپ باقمىدىڭمۇ؟سەن خىيالىغا نېمە كەلسە شۇنى قىلىدىغان ئونبەش ياشلىق بالا ئەمەسسەن...مەن ساڭا يەنە ئېيتىپ قوياي، مېھرىگۈل بىلەن زادى ئاجرىشىپ كەتمەيسەن،ئاڭلىدىڭمۇ؟                     
-مەن ئۆزۈمنىڭ تاللىغىنى بويىچە ياشايمەن.                              
بۇ گېپىم بىلەن دادام سەكرەپ ئورنىدىن تۇرۇپ مېنى ئۇرماقچى بولغاندەك قولىنى
كۆتۈرىۋېدى،شۇ ھامان ئانام كېلىپ ئۇنىڭ قولىغا ئېسىلىۋالدى.                 
-ئەگەر سەن ئايالىڭ بىلەن ئاجرىشىپ كېتىدىكەنسەن بۇ ئۆينىڭ بوسۇغىسىدىن
قايتا قەدەم باسقۇچى بولما.سەن مېنىڭ گېپىمنى ئاڭلىماي قانداق قىلغۇم كەلسە شۇنداق قىلىمەن دەيدىغان بولساڭ سېنى ئىككىنچى كۆرەر كۆزۈم يوق ،-دادام شۇنداق دەپ قولىنى شىلتىپ غەزەپ بىلەن دىر-دىر تىترەپ تۇرۇپ قالدى.      
مەن ئورنۇمدىن تۇرۇپ دادام بىلەن ئانامغا قاراپ قويۇپ ئىشىك تەرەپكە قاراپ
ماڭدىم.مەن مۇشۇ ئارقىلىق ئۇلارنىڭ ھەرقانداق پۇزىتسىيىسىنىڭ مېنى يولۇمدىن توسىۋالالمايدىغانلىقىنى ئۇلارغا بىلدۈرۈپ قويماقچى ئىدىم.                     
-بالاموي،نەگە بارىسىز؟-دېدى بۇ چاغدا ئانام كەينىمدىن.               
-مەن ئۈمىدىڭلارنى ئاقلىيالمايدىغان بولدۇم.كەچۈرۈڭلار!-مەن سۆزۈمنى
تۈگىتىپلا دەرۋازى تەرەپكە قاراپ ماڭدىم.                                    
-توختا!-دەپ ۋارقىرىدى بۇ چاغدا دادام.                           
مەن دەرۋازا تۈۋىدە توختاپ كەينمىگە ئۆرۈلۈپ دادامغا قارىدىم.            
-ئەگەر سەن مېھرىگۈل بىلەن راستىنلا ئاجرىشىپ كېتىدىكەنسەن،مەڭگۈ بۇ
ئۆيگە قەدەم باسقۇچى بولما.مېنىڭ سەندەك گېپىمنى ئاڭلىمايدىغان بالام  يوق.
-نېمگە قاراپ تۇرىدىغاندۇ بۇ  بالا؟-دېگەن ئانام قېشىمغا كەلدى،-جېنىم
بالام،نېمە قىلغۇڭىز بولسا شۇنى قىلىڭ،ئەمما ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىمەن دېگۈچى بولماڭ.دادىڭىزنىڭ دېگەنلىرىنى ئاڭلىغانسىز.بىر يات ئايالنى دەپ بىزدىن كېچىپ ئولتۇرمايدىغانسىز بالام؟-ئانام شۇ گېپى بىلەن ماڭا ھەيرانلىق بىلەن قاراپ تۇرۇپ قالدى.                                                  
-مەن سىلەردىن كەچمەيمەن ھەم كېچەلمەيمەن.لېكىن مېنى كەچۈرۈڭ ئانا!
مەن دېگىنىڭلارنى قىلالمايمەن.                                               
-نېمانداق بەغەرەز بولۇپ بولۇپ كەتكەندۇ بۇ بالا؟توۋا قىلدىم،توۋا!         
-كارىڭىز بولمىسۇن،ئۇ نېمە قىلىمەن دېسە شۇنى قىلسۇن!-دەپ ۋارقىرىدى
دادام غەزەپ بىلەن.                                                         
مەن باشقا گەپ قىلماي ئاستا كەينىمگە بۇرۇلۇپ چىقىپ كەتتىم،دادام بىلەن
ئانام نېمە قىلىشنى بىلمىگەندەك جىممىدە ماڭا قاراشقىنىچە تۇرۇپ قالدى.مەن ئۆيگە قايتىپ كېلىپ ئۆز ئىشىم بىلەن مەشغۇل بولۇپ يۈردۈم.ئۈچ كۈنگىچە كىچىك ئاچام ئىككى قېتىم تېلېفون قىلىغاننى ھېساپقا ئالمىغاندا مېنى ھېچكىم ئىزدىمىىدى.مەن مېھرىگۈلنىڭ ئاتا-ئانىسى ياكى بىرەر قىرىندىشى ئىزدەپ كېلىپ مەندىن خاپا بولۇپ چالۋاقاپ كېتەمدىكىن دەپ ئويلىۋىدىم،ئۇلارنىڭ ھېچقايسىسىمۇ مېنى ئىزدەپ كەلمىدى.قارىغاندا مېھرىگۈل مېنىڭ ئاجرىشىش ئۈچۈن قەتئىي نىيەتكە كېلىپ بولغانلىقىمنى چۈشەنگىنى ئۈچۈن ئۇلارغا بىر نەرسە دەپ مەن بىلەن كۆرۈشۈشكە رۇخسەت قىلمىغاندەك قىلاتتى.                    
مەن كەچ تەرەپتە بالام يەسلىدىن يانىدىغان ۋاقىتتا يەسلىنىڭ ئالدىغا باردىم،
مېھرىگۈل بالىنى يۆتىلەپ يەسلىدىن چىقىۋاتقانكەن.بالام ماشىنامنى كۆرۈپ تونۇپ يۈگۈرۈپ ماشىنىنىڭ قېشىغا كەلدى.مەن ماشىنىدىن چۈشۈپ ئۇنى قۇچىقىمغا ئالدىم.بالام ماڭا قاراپ :                                                   
-دادا مەن ئاپامنى دادامنىڭ قېشىغا كېتەيلى دېسەم چوڭ ئانامنىڭ ئۆيىدىن
مەڭگۈ كەتمەيمىز دەۋاتىدۇ.بۈگۈن ئانام بىلەن مېنى ئېلىپ كېتەمسىز؟-دەپ كۈلۈپ بوينۇمغا ئېسىلدى.                                                   
مەن ئۇنىڭ گېپىگە جاۋاب بەرمەي :                                      
-مېنى كۆرگۈڭ كەلدىمۇ؟-دەپ سورىدىم.                                 
-كەلدى...ئاپامغا دەڭچۇ، بۈگۈن سىز بىلەن ئۆزىمىزنىڭ ئۆيىگە كېتەيلى،-
دېدى مېھرىگۈل قېشىمىزغا كەلگەندە.                                         
-ئاپاڭنىڭ ئىشى بار ،ئىككىمىز بىرگە كەتكەچ تۇرايلى.ئاپاڭنىڭ ئىشى
تۈگىگەندە بارسۇن.                                                        
-ماقۇل،-خۇشال بولغان ئوغلۇم ماڭا جاۋاب بېرىپلا قۇچىقىمدىن سۇغۇرلۇپ
يەرگە چۈشۈپ ماشىنامغا چىقىپ ئولتۇردى.                                    
مېھرىگۈل يېنىمىزدا يەرگە قارىغىنىچە جىمغىنە تۇراتتى.مەن دېدىم:         
-بىرگە تاماق يەپ كېلەمدۇق؟                                         
-نېمە ئۈچۈن؟ -ئۇ ھەيران بولغان ھالەتتە سورىدى.                     
مەن ئۇنىڭ بۇ جاۋابىدىن بىردىن ئىككىمىزنىڭ ياتلىشىپ كەتكەنلىكىمىزنى
سەزگەندەك بولدۇم.بىراق...                                                
-ئىككىمىزنىڭ بىرگە تاماق يېيىشىمىز ئۈچۈن بىرەر سەۋەپ كېتەمدۇ؟      
بۇ گېپىم بىلەن ئۇ ماڭا لەپپىدە قاراپ قويدى.ئۇنىڭ كۆزلىرى ماڭا نەملىشىپ
قالغاندەك كۆرۈندى.                                                        
-سىز مەن بىلەن ئاجرىشىپ كېتىشنى تەلەپ قىلغاندىن كېيىن ئىككىمىزبىرگە
تاماق يىمەكچى بولساق بىرەر سەۋەپ بولۇشى كېرەك،-دەپ سۇسقىنە كۈلۈپ قويدى ئۇ.                                                                  
-مەن ئەتە ئاجرىشىش رەسمىيتى بىجىرىش ئۈچۈن بارىدىغانغا ۋاقتىڭىز
يېتەمدۇ ، شۇنى سورىماقچى ئىدىم.                                          
-يېتىدۇ،لېكىن ھازىر سىز بىلەن تاماق يىگىلى بارسام ئۆيدىكىلەرگە نېمە
ئۈچۈن كېيىن قالغانلىقىمنى چۈشەندۈرەلمەي قالىمەن.                          
مەن باشقا گەپ قىلماي سەل تۇرىۋىلىپ دېدىم:                             
-ئەمىسە ئەتە ئەتىگەندە مەن سىزگە تېلېفون قىلىۋېتىپ ئىدارىڭىزنىڭ ئالدىغا
ماشىنىنى ئېلىپ باراي،-دېدىم،ئۇ بولىدۇ دېگەن مەنىدە بېشىنى لىڭشىتىپ قويدى.مەن ماشىنا ئىچىدىكى ئۇ ،بۇ نەرسىلەر بىلەن ھەپىلىشىپ خۇشال ئولتۇرغان ئوغلۇمغا قاراپ قويدۇم،-بالىنى بۈگۈن مەن ئېلىپ كېتەي،ئەتە يەسلىگە ئۆزۈم ئەكىلىپ قويىمەن.                                                     
-شۇنداق قىلىڭ،ئۇ بىر نەچچە كۈندىن بىرى ئۆزىمىزنىڭ ئۆيىگە كېتەيلى
دەپ مېنى بەك خاپا قىلىپ كەتتى.                                          
مەن گەپ قىلماي جىممىدە تۇردۇم.ئۇ سەل تۇرىۋىلىپ«خوش ئەمىسە،ئەتە
چۈشتە بالىنىڭ قېشىغا ئۆزۈم كېلىمەن»دەپ مەن «خوش»دېگەندىن كېيىن موتۇسىكىلىتىنىڭ قېشىغا بېرىپ ئاستا ھەيدىگىنىچە كېتىپ قالدى.               
مەن ئوغلۇمنى ئېلىپ بېرىپ بىرگە تاماق يەپ، ئۇنىڭغا ئالىمەن دېگەن
نەرسىسىنى ئېلىپ بەرگەندىن كېيىن ئۆيگە ئېلىپ كەتتىم.ئۇ كەچتە بىر قولىنى بوينۇمغا ئۆتكۈزگىنىچە قوينۇمدا ئۇخلىدى.مەن ئەتىگەندە ئۇنى يەسلىگە ئاپىرىپ قويۇپ ،ئىدارەمگە بېرىپ باشلىقىمدىن بىر سائەتلىك رۇخسەت ئالغاندىن كېيىن مېھرىگۈلگە تېلېفون ئالدىم.ئۇ ئىدارىسىدىن چىققاندىن كېيىن ماشىنىدا بىرگە خەلق ئىشلار ئىشخانىسىغا بېرىپ نىكاھتىن ئاجرىشىش رەسمىيىتى بىجىردۇق. ئىككىمىزنىڭ ئوتتۇرىسىدا تالاش-تارتىش قىلىدىغان بىرەر مەسىلە بولمىغاچقا ،ئىش بىجىرىدىغان خادىم بەزى ئەھۋاللارنى سوراپ قويغاندىن كېيىن ئىككى دانە قىزىل تاشلىق گۇۋاھنامىگە ئايرىم-ئايرىم ھالدا ئۆزىمىزنىڭ رەسىمىنى چاپلاپ ، تامغىسىنى بېسىپ قولىمىزغا بەرگەندىن كېيىن،ئىككىمىز ئاجراشقان بولدۇق.بىز يەنە بىرگە قايتىپ ماڭدۇق.                                                
-بەختلىك بولۇڭ!-دېدى مېھرىگۈل ماشىنىدىن چۈشۈپ قالىدىغان ۋاقىتتا.  
-مېنى كەچۈرۈڭ!دىلىڭىزنى ئاغرىتىپ قويدۇم،-دېدىم مەن.               
-بىز توي قىلىدىغان ۋاقىتتا بىر-بىرىمىزنى تۈزۈك بىلىشمەيتتۇق.بىراق
نەچچە يىلدىن بىرى مەن چىن كۆڭلۈمدىن خىزمىتىڭىزنى قىلىپ،بىر بالا تۇغۇپ بىرىپ دىلىڭىزدىن ئازراقمۇ ئورۇن ئالالمىغانلىقىم ئۈچۈن ئۆزۈمگە بەك ئېچىندىم، -دەپ ئەپسۇسلىنىش بىلەن كۈلۈپ قويدى ئۇ كۆزۈمگە قاراپ.                  
-مەن قەدىرىڭىزنى بىلمىدىم،مېنى كەچۈرۈڭ!...مەن سىزدىن ئىنتايىن
مىننەتدار.سىز بىر ئايال ئېرى ئۈچۈن قىلىپ بىرەلەيدىغان ئىشلارنىڭ ھەممىسى ئەڭ ياخشى قىلدىڭىز.مەن سىزنى مەڭگۈ قەلبىمدە ساقلايمەن.                  
-بۇ گېپىڭىز ئۈچۈن رەھمەت!...خوش ئەمىسە.بالىنى ئۆيىڭىزگە ئېلىپ
كەتمەكچى بولغىنىڭىزدا ماڭا ئالدىدىن تېلېفون بېرىۋېتەرسىز.                  
-شۇنداق قىلىمەن.خوش!                                                
ئۇ ماشىنىدىن چۈشۈپ كەتكەندىن كېيىن مەن ماشىنامنى ھەيدەپ ئىدارەمگە
ياندىم.

                                           4
مەن كەچتە ئىشتىن چۈشۈپ بازارغا باردىم-دە،تونۇر كاۋىتى،زىخ كاۋىپى،
توخۇ كاۋىتى ۋە باشقا قۇتىلىق،قاپلىق يىمەك-ئىچمەكلەردىن بىر مۇنچە ئېلىپ ماشىنامغا بېسىپ خەلچەمنىڭ ئۆيىگە قاراپ ماڭدىم.خەلچەمنىڭ دادسىنىڭ ئىسمىنىڭ قۇربان ئىكەنلىگىنى تەستە ئېسىمگە ئالدىم.ھازىر كۈز پەسلى بولغاچقا بىردەمدىلا قاراڭغۇ چۈشۈپ كەتتى.مەن يوپۇرماقلىرى تۆكۈلۈپ يالىڭاچلىنىپ قېلىۋاتقان دەرەخنىڭ ئاستىدا ماشىنامنى توختىتپ،ئالغان نەرسىلىرىمنى كۆتۈرۈپ غازاڭلارغا دەسسىگىنىمچە خەلچەمنىڭ دادىسىنىڭ ئۆيىگە قاراپ ماڭدىم.ھويلىنىڭ ئىشىكى يېپىقلىق بولۇپ ،مەن ئىشىكنى ئېچىپ ھويلىغا كىرىپ ئالدىنقى قېتىم كەلگەندە تۇرۇپ قالغان ئايۋاننىڭ ئىشىكى تۈۋىگە كەلدىم.بىر ئۆينىڭ دېرىزىسىدە چىراق يورۇقى بولۇپ ،تېلېۋىزورنىڭ ئاۋازى غۇۋا ئاڭلىناتتى.                    
مەن ئايۋاننىڭ ئىشىكىنى چەكتىم،ئۆيدىكىلەر تېلېۋىزورنىڭ ئاۋازىدا ئاڭلىماي
قالمىسۇن دەپ يەنە قاتتىقراق بىر نەچچىنى ئۇردۇم.شۇ چاغدا ئىچكىرى ئۆينىڭ ئىشىكى ئېچىلىپ تاراسسىدە قىلغان ئاۋاز بىلەن مەن ئالدىدا تۇرغان ئايۋان ئىشىكىنىڭ ئۈستىدە ۋاللىدە قىلىپ چىراق ياندى.مەن ئىشىكتىن ئىككى قەدەم نىرىدا ساقلاپ تۇردۇم.شىپىلداپ ماڭغان ئاۋازدىن كېيىن ئايۋاننىڭ ئىشىكى ئېچىلپ ، ئالدىمدا ھېلىقى كۈنى مەن خەلچەمنى ساقلاۋاتقاندا بۇ ئۆيىدىن چىققان ھەم ئۇزۇن ئۆتمەي بارغان يېرىدىن قايتىپ كېلىپ كىرىپ كەتكەن ،قاراڭغۇدا مەن مۇشۇ يەردە خەلچەمنىڭ دادىسى بىلەن سۆزلەشكەندە دېگەن گەپلىرىنى ئاڭلاپ قالغان ۋە مەن خەلچەمنىڭ ئۆگەي ئانىسى بولۇشى مۇمكىن ،دەپ پەرەز قىلغان ئايال پەيدا بولدى.ئۇ ماڭا قاراپ ئۆزىگە ناتونۇشلىغىمنى بىلگەندىن كېيىن سالام قىلىپ قويۇپ:                                       
-كىمنى ئىزدەيلىكىن؟-دەپ سورىدى.                                 
-مەن قۇربانانكام بىلەن ئۆزلىرىنى بىر موھىم ئىش بىلەن ئىزدەپ كەلگەن
ئىدىم،-دېدىم مەن قولۇمدىكى نەسىلەرنى ئۇ ئايالغا سۇنۇپ.                  
ئۇ ئايال تۇرۇپ قىلىپ:                                                
-بۇ نېمىلەركىن؟-دېدى.                                             
-ئۆزلىرىگە ئېلىپ كەلگەن ئازراق ئۇشاق-چۈشەك يىمەكلىكلەر.            
-قىنى ئۆيگە كىرسىلە،-ئۇ ئايال قولۇمدىكى نەرسىلەرنى ئالغاچ مېنى ئۆيگە
باشلىدى.ئۆزى ئالدىمدا مېڭىپ،قولىدىكى نەرسىلەرنى ئايۋاننىڭ سۇپىسىدا قويۇپ ،ئوڭ تەرپتىكى بىر ئۆينىڭ ئىشىكىنى ئېچىپ،توكىنى ياندۇرۇپ مېنى ئۆي ئىچىگە تەكلىپ قىلدى.                                                            
ئۆي كىچىكراق بولسىمۇ سافا،چاي ئۈستىلى ۋە ئەرزان تام پەردىلىرى بىلەن
چىرايلىق جابدۇلغان ئىدى.مەن سافاغا كېلىپ ئولتۇرغاندىن كېيىن ئۇ ئايال :   
-بىردەم ئولتۇرۇپ تۇرسىلا،مەن قۇرباناننى چاقىرىپ چىقاي ،-دەپ كۈلۈپ،
مەن بېشىمنى لىڭشىتىپ قويغاندىن كېيىن ئىتتىك قەدەملەر بىلەن چىقىپ كەتتى.
بىرئاز ۋاقىت ئۆتكەندىن كېيىن ئاياق تىۋىشى ئاڭلىنىپ مىلەڭزە كۆتۈرۈلۈپ
خەلچەمنىڭ دادىسى-مېنىڭ ئېسىمدىكى ھالىتىدىن كۆپ قىرىپ كەتكەن ساقال قويۇۋالغان، پاكار قۇربانانكام ئىشىكتىن كىرىپ كەلدى.مەن ئورنۇمدىن تۇرۇپ بېرىپ ئۇنىڭ بىلەن قول ئېلىشىپ كۆرۈشتۈم.ئۇ مېنى«قىنى مەرھەممەت!»دەپ ئورۇنغا تەكلىپ قىلىپ،مەن جايىمغا كېلىپ ئولتۇرغاندىن كېيىن مېنىڭ ئۇدۇلىمغا كېلىپ ئولتۇردى.شۇ چاغدا خەلچەمنىڭ ئۆگەي ئانىسى بىر پەتنۇستا چاي چەينىكى ۋە پىيالە كۆتۈرۈپ كىرىپ ،ئالدىمغا بىر پىيالە چاي قۇيدى.مەن ئۇ ئايالنىڭ ھۆرمىتى ئۈچۈن ئورنۇمدىن تۇرۇپ پىيالىنى ئۇنىڭ قولىدىن ئالدىم.چايدىن بىر ئوتلىغاندىن كېيىن سۆزۈمنى قانداق باشلاشنى بىلەلمەي سەل تەمتىرەپ يەرگە قارىدىم.                                                   
-ئۆزلىرىنى بىر ئىش بىلەن مېنى ئىزدەپ كەپتۇ دېۋىدى،قانداق ئىش بىلەن
ئىزدەپ كەلدىلىكىن؟-دېدى بۇ چاغدا قۇربانانكام.                           
-خەلچەم بارمىدۇ؟-دېدىم مەن ئېرىنىڭ يېنىدا ئۆرە تۇرغان ئايالغا قاراپ.  
-ئۆزلىرى ئىزدەپ كەلگەن ئىش خەلچەم بىلەن مۇناسىۋەتلىكمۇ؟-قۇربانانكام
مەندىن شۇنداق سورىدى.                                                   
مەن دېدىم:                                                            
-شۇنداق.                                                              
-چىقىپ خەلچەمنى چاقىرىپ كىرسىلە.                                    
ئايال چىقىپ كېتىپ بىردەمدىلا يېنىپ كىردى.ئايالنىڭ كەينىدىن كىرگەن
خەلچەم مېنى كۆرۈپ دەرتلىك كۆزلىرى چۆچەكتەك چوڭىيىپ ،ئىشىك ئالدىدىلا ئېغىزىنى تۇتقىنىچە ماڭا ھەيرانلىقتىن قاراپ قالدى.«جېنىم ماڭا ئىشەن! مەن سېنى چىن قەلبىمدىن سۆيىمەن»دېدىم يۈرىكىم شېرىن تىترەپ. شۇ ۋاقىتتا قۇرنانانكام خەلچەمگە مۇنداقلا قاراپ قويۇپ ،گېپىڭىز بولسا ئەمدى دەڭ ،دېگەندەك قىلىپ ماڭا قاراپ تۇردى.                                         
-مېنىڭ خەلچەم بىلەن توي قىلىپ بىرگە ئۆتۈش ئارزۇيۇم بار ئىدى،
ھەرقايسىلىرىنى شۇنىڭغا رازىلىق بېرەمدىكىن دەپ ئۆزۈمگە ئۆزۈم ئەلچىلىق قىلىپ كېلىشىم،-دېدىم خەلچەمگە كۈلۈپ قاراپ قويۇپ.                             
بۇ گېپىمدىن بەكلا ھەيران بولغان قۇربانانكام دېدى:                        
-بالام ،ئۆزلىرى ھېچكىمى يوق بىر يىتىم بالا ئوخشىماملا؟                  
-ئۇنداق ئەمەس...-خەلچەم مەن ئۈچۈن شۇنداق جاۋاب بېرىپ توختاپ
قالدى.مەن ئۇنىڭ مەن ئۈچۈن گەپ قىلغىنىدىن مىننەتدار بولۇپ ئۇنىڭغا كۈلۈپ قاراپ قويدۇم.                                                              
-ياق.مېنىڭ ئاتا-ئانام ھەم قىرىنداشلىرىم بار...خەلچەم ئىككىمىز تولۇق
ئوتتۇرا مەكتەپتە بىرگە ئوقۇغان ساۋاقداش...ئەسلىدە بۇرۇنلا مېنىڭ ئۇنىڭ بىلەن توي قىلىش خىيالىم بار ئىدى.بىراق ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ كەلگەن ۋاقتىمدا خەلچەمنىڭ ئاللىقاچان تويى بولۇپ بوپتىكەن...كېيىن مەنمۇ توي قىلدىم.يىقىندا خەلچەمنىڭ ئېرى بىلەن ئاجرىشىپ كەتكەنلىگىنى ئاڭلاپ ،ئۆيدىكىلەرنىڭ قارشى تۇرۇشىغا قارىماي ئايالىم بىلەن ئاجرىشىپ،نىكاھتىن ئاجرىشىش رەسمىيىتنى بۈگۈن بىجىرىپ بولۇپلا ئۆزۈمگە ئەلچى بولۇپ كېلىشىم.                              
-نېمە دېدىلە؟قىزىم خەلچەم بىلەن بىلەن توي قىلىش ئۈچۈن بۈگۈن ئاياللىرى
بىلەن ئاجراشتىلىمۇ؟                                                         
-ھەئە.                                                               
بۇ چاغدا گېپىمگە ئىشەنمەي ئېغىزىنى ئېچىپ قالغان خەلچەمنىڭ ئۆگەي
ئانىسى خەلچەمنى ئەمدى قايتىدىن كۆرۈۋاتقاندەك ئۇنىڭغا باشتىن-ئاخىر لەپپىدە بىر قاراپ قويدى.ئاندىن:                                                   
-توۋا !نېمە ئىش بۇ ئەمدى؟-دەپ ئېغىزىنى تۇتۇپ قالدى.               
-بالام ئۆزلىرى كىمنىڭ بالىسى؟-دېدى بۇ چاغدا قۇربانانكام.            
مەن دادامنىڭ ئىسمىنى ئېيتىپ بەردىم.خەلچەمنىڭ دادىسى گېپىمنى خاتا
ئاڭلاپ قالغاندەك دادامنىڭ ئىسمىنى قايتا تەكرارلىدى.مەن «شۇنداق»دەپ جاۋاب بەردىم.شۇ ھامان ئۇ:                                                
-ئۆزلىرى ئاياللىرى بىلەن ئۆتۈۋاتقىلى قانچىلىك بولغان؟-دەپ سورىدى.   
-ئالتە  يىل بولاي دېگەن،-مەن جاۋاب بەردىم.                        
-بالىلىرى بارمىدى؟                                                   
-بىر ئوغلۇم بار ئىدى.                                                  
-ئاياللىرى بىلەن ئاجرىشىشلىرىغا ئاتا-ئانىلىرى قارشى تۇرغان بولسىمۇ سىلى
ئاجرىشىپ كېتىۋەردىلە؟                                                     
-شۇنداق .                                                           
-بۇنداق قىلىشلىرى قىزىم بىلەن توي قىلىش ئۈچۈنمۇ؟                    
-شۇنداق.                                                            
-بۇنى پەقەت توغرا قىلماپتىلا بالام،مېنىڭ قىزىم بىلەن توي قىلماقچى بولسىلىمۇ
شۇنداق .قىزىم...توغرا ئىسمىلىرى نېمىكىن؟-قۇربانانكام خەلچەمگە گەپ قىلماقچى بولۇپ مەندىن شۇنداق سورىغاندىن كېيىن مەن ئىسمىم«ئادىل »دەپ جاۋاب بەردىم.شۇ چاغدا قۇربانانكام خەلچەمگە قارىدى،-قىزىم سىز ئادىلجانغا«مەن ئېرىم بىلەن ئاجرىشىپ كەتتىم،سىزمۇ خوتۇنىڭىز بىلەن ئاجرىشىپ مەن بىلەن توي قىلىڭ»دېگەندەك گەپلەرنى قىلىپ سالغانمۇ-يوق؟-دەپ سورىدى.                                                                  
-خەلچەم ئەزەلدىن ئۇنداق گەپنى قىلغىنى يوق.مېنىڭ خەلچەم بىلەن بىرگە
ئۆتكۈم بولغاچقا ئايالىم بىلەن ئۆزۈم ئاجراشتىم.                                
-بۇ ئىشنى پەقەت توغرا قىلماپتىلا بالام.ئاتا-ئانىنىڭ دېگەن يېرىگە كېلىدىغان
ئىش ئىدى.ئۇلار قارشى تۇرغان ئىشنى قىلىپ ئۆزۈمگە ئۆزۈم ئەلچى بولۇپ كەلدىم دەۋاتىدىلا مانا.قانچە ئۇستا سەتراچ بولسىمۇ ئۆزىنىڭ بېشىنى ئۆزى چۈشۈرەلمەيدۇ، ئاتا-ئانىلىرى بار تۇرۇپ ئۇلار باش بولمىغان ،ئەكسىچە ئۇلار قارشى تۇرغان توينى قانداقمۇ قىلغىلى بولسۇن؟سىلى ئەڭ ياخشىسى چوڭلارنى قاخشاتماي ،ئۆيلىرىگە قايتىپ كېتىپ ئوبدان ئويلىنىپ كۆرۈپ ئاياللىرى بىلەن يارىشىۋالسىلا.قارىسام قىزىمنىڭ كۆڭلىنى ئىزدەپ كەلگەندەك قىلىلا،بۇنىڭدىن مەن بەك خوش.ئۆز ۋاقتىدا بۇ يۇۋاش قىزىم ئۇنىماي رەت قىلىپ تۇرىۋالسىىمۇ تويىنى مەجبۇرى قىلىۋېتىپتىكەنمىز.ئاقىۋەتتە ئۇ ۋاپىسىز ئەسكىلىك قىلىپ قىزىمدىن ئاجرىشىپ ئولتۇردى.قىزىمغا ئۆزۈم ئۇۋال قىلىپ قويۇپتىمەن.لېكىن،شۇنداقتىمۇ كۆڭۈل ئىزدەپ كەلگەنلىكلىرىگە رەھمەت!ئەمما،سىلىنىڭ ئاتا-ئانىلىرى قوشۇلمىغان بۇ تويغا مەنمۇ قوشۇلالمايمەن.                                               
-مېنى كەچۈرسىلە!سىلى خەلچەم ئىككىمىزنىڭ توي قىلىشىغا قوشۇلمىغان
تەقدىردىمۇ مەن نىيىتىمدىن ھەرگىز يانمايمەن.بۇندىن كېيىن مەن ھەركۈنى مۇشۇ ئۆيگە كېلىمەن،ئۆيلىرىدىن ھەيدىسىلە ئىشىك ئالدىلىرىدىن كەتمەيمەن...مەن خەلچەم ئۈچۈن جېنىمنىمۇ بېرىشكە تەييار.                                    
ئاخىرقى بىر ئېغىز گېپىم بىلەن قۇربانانكام بىلەن ئايالى بىر ئاجايىپ غەلىتە
ئەپسانە ،ئىشەنگۈسىز بىر چۆچەك ئاڭلاپ قالغاندەك نېمە دېيىشنى بىلمەي ئېغىزلىرىنى ئېچىشقىنىچە تۇرۇپ قالدى.خەلچەم بولسا بۇ گېپىم تۈپەيلىدىن كۆزلىرى چاقناپ ،لېۋى ئۈمچەيدى.كەينىدىن خىجىللىق ھېس قىلغاندەك يەرگە قاراپ تۇرۇپ قالدى.                                                      
بىر مىنۇتتەك ھەممەيلەن جىممىدە ئولتۇرۇپ قېلىشتۇق.                  
-شۇنداقتىمۇ چوڭلار قوشۇلمىغان بۇ توينى قىلغىلى بولمايدۇ،-دېدى بىر
چاغدا قۇربانانكام يەرگە قارىغىنىچە.                                          
بۇ گەپنى ئاڭلاپ بىردىن يۈرىكىمگە پىچاق سانچىلغاندەك بولدى.مەن كۆز
چانىغىمنىڭ چىڭقىلىپ كەتكەنلىكىنى ھېس قىلىپ ،ئۇلارنىڭ ئالدىدا ياش تۆكۈۋەتمەي دەپ ئويلاپ بېشىمنى پەس قىلىپ كۆزۈمنى سۈرىتىۋىتىپ ،بېشىمنى كۆتۈرگەندىن كېيىن دېدىم:                                                  
-ئۆتۈنۈپ قالاي!خەلچەم ئىككىمىزنىڭ توي قىلىشىغا ماقۇل بولغان بولسىلا!   
بۇ چاغدا ماڭا گەپ قىلماقچى بولغان دادىسىنى توسۇپ خەلچەم دېدى:      
-دادا،ئادىلجان بىلەن ئۆزۈم سۆزلىشەي.                                 
-بالام بۇنداق ئەھۋال ئاستىدا ئىككىڭلار توي قىلساڭلار ھەرگىز بولمايدۇ.   
-بىلىمەن دادا،ئالدىلجانغا بۇنى مەن ئۆزۈم چۈشەندۈرەي.                  
بۇ گەپ بىلەن قۇربانانكام سەل ئولتۇرۇپ قىلىپ كەينىدىن خەلچەمگە قاراپ
قويۇپ ئورنىدىن تۇردى،ئاندىن ھېلى ماڭا ،ھېلى خەلچەمگە قاراپ كۈلگىسى كەلگەندەك ،ھېچ ئەقلى يەتمەيۋاتقان بىر سىرلىق ئىشقا دۇچ كەلگەندەك ھاڭۋىقىپ تۇرۇپ قالغان ئايالىنى «يۈرۈڭ»دەپ يېڭىدىن تارتىپ قويۇپ ،ئاستا قەدەملەر بىلەن ئۇنى ئەگەشتۈرۈپ چىقىپ كەتتى.                             
خەلچەم دادىسى چىقىپ كەتكەندىن كېيىن ماڭا لەپپىدە قاراپ قويۇپ دادىسى
ئولتۇرغان ئورۇنغا كېلىپ ئولتۇردى.مەن سىرىتتىكى قەدەم تىۋىشىنىڭ يىراقلاپ قارشى تەرەپتىكى ئۆيگە كىرىپ كېتىپ ئىشىك يېپىلغانلىقىىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن ،كۈچلۈك تەلپۈنۈش بىلەن قىزغىن ھاياجانغا چۆمۈپ خەلچەمگە قارىدىم.        
-خەلچەم مېنىڭ يېنىمغا كېلىپ ئولتۇرۇڭ،-دېدىم ئۇنىڭغا تەلمۈرۈپ قاراپ.  
خەلچەم ماڭا قاراپ تۇرغىنىچە بىردىن ئۆكسۈپ يىغلىۋەتتى.ئۇ ئىككى ئالىقىنى
بىلەن يۈزىنى توسىۋالدى.                                                   
مەن سەل تۇرىۋىلىپ ئۇنىڭ ئۆكسۈشى سەل بېسىلغاندا دېدىم:              
-خەلچەم مېنى پۈتۈنلەي ئۇنتۇپ كەتتىڭىزمۇ؟مېنى ئازراقمۇ ياخشى كۆرمەمسىز؟
...ماڭا نەپرەتلىنەمسىز؟...بۇندىن كېيىنكى ھاياتىڭىزدا مەن بىلەن ئۆتۈشنى زادى خالىمامسىز؟                                                           
خەلچەم سەلدىن كېيىن ياشلىرىنى سۈرۈتۈپ بېشىنى كۆتۈردى.              
-مەن سىزنى تامامەن ئۇنتۇپ كەتكەن،-دېدى ئۇ بىر ئازابلىق ئاۋازدا سۆزلەپ
،-نېمە ئۈچۈن بۇنداق قىلىسىز؟مېنىڭ ھازىرغىچە تارتقان ئازابلىرىمنى سىز قىلچە بىلمەيسىز.مەن ئاللىقاچان تۈگىشىپ كەتكەن يەرگە كېلىپ قالغان.ئەمدى سىز قوپۇپ مەن بىلەن بىرگە ئۆتۈش ئۈچۈن ئايالىڭىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىپسىز، بۇنداق ئەھۋالدا مېنى كىم كۆزىگە ئېلىدۇ؟ھەركىم مېنى باشقىلارنىڭ ئۆيىنى بۇزغان دەپ ھاقارەت قىلالايدۇ.مەن سىزنىڭ ئۆيىڭىزگە بارسام ئاتا-ئانىڭىز، قىرىنداشلىرىڭىز مېنى قارشى ئالامدۇ؟...سىز مېنى يەنە ئىككىنچى قېتىم ئازاب دېڭىزىغا ئىتتىرىۋاتىسىز. مەن سىزدىن ئۆتۈنۈپ قالاي ،ئەگەر سىز مېنى ھازىرمۇ شۇنداق ياخشى كۆرسىڭىز، مېنى قەدىرلىسىڭىز ھەم يەنە  مېنى قايتا ئازاب چەكمىسۇن دېىسىڭىز ھازىرلا ئۆيىڭىزگە قايتىپ كېتىپ ئايالىڭىزنى ئۆيىڭىزگە قايتۇرۇپ ئەكىتىڭ.بولامدۇ؟                                                
-مەن ئۆلۈشكە رازىمەنكى سىز بىلەن بىرگە ياشاش نىيىتىمدىن زادى ۋاز
كەچمەيمەن.سىز تېخى مېنىڭ سىزگە قانداق ھېسياتتا بولىۋاتقانلىغىمنى چۈشەنمىگەن ياكى ھېس قىلالمىغان ئوخشايسىز.مەن سىزگە مۇھەببەت سەدىقە قىلاي ياكى مۇشۇنداق قىلىش ئارقىلىق بۇرۇن ئۆتكۈزگەن خاتالىقلىرىمنىڭ ئورنىنى تولدۇرۇپ كۆڭلىڭىزگە تەسەللى بېرەي دېگەن خىيال بىلەن بۇنداق قىلىۋاتقىنىم يوق.مەن سىزنى ھازىرمۇ شۇنچىلىك ياخشى كۆرگەچكە مۇشۇنداق قىلىۋاتىمەن. مەن ئۆز ۋاقتىدا كىچىك ئىدىم،سۆيگۈنىڭ نېمىلىكىنى بىلمەيدىغان بىر ساددا ياش ئىدىم.ئۆز ۋاقتىدا سىزنى قەدىرلىمىگىنىم ئۈچۈن ھازىرغىچە يۈرىكىم ئۈنسىز نالە-پەرياد سىلىپ ئۆز ئىچىگە توختاۋسىز ياش تۆكۈپ كەلدى.مەن ھازىرغىچە سىزنى بىر مىنۇتمۇ يادىمدىن چىقارغىنىم يوق.مەن سېزىپ تۇرۇپتىمەن ،سىزمۇ ماڭا ئوخشاشلا مېنى ھازىرغىچە ئۇنتۇماي كەلدىڭىز،مەن قەلبىڭىزدە بار.بىزنىڭ مۇشۇ ۋاقىتقىچە تارتقان ئازابلىرىمىز يەتمەمدۇ؟باشقىلارنىڭ بىزنىڭ نېمە قىلىشىمىزغا قانداق پۇزىتسىيە تۇتىشى بىلەن نېمە كارىمىز.خەلچەم ماڭا ئىشىنىڭ،بىزنىڭ ھازىر ماڭماقچى بولغىنىمىز ھەرگىزمۇ خاتا يول ئەمەس.ئىككىمىز توي قىلىپ بىرگە ئۆتسەك بىر مەزگىلدىن كېيىن دادام-ئاناملار بىزنى ئەپۇ قىلىپ ئۆز باغرىغا ئالىدۇ.خەلچەم ئۆتۈنۈپ قالاي ،بىز توي قىلايلى!                             
-ياق.بايا ئاڭلىدىڭىز،دادام بۇنداق ئەھۋال ئاستىدا ئىككىمىزنىڭ توي
قىلىشىغا قوشۇلمايدۇ.مەنمۇ زادى ...سىز بىلەن بىرگە ياشاشنى خالىمايمەن، -دېدى ئۇ كۆزىنى مەندىن ئېلىپ قېچىپ.                                    
-سىز ماڭا يالغان ئېيتىۋاتىسىز؟مېنى ھېلىھەم ياخشى كۆرىسىز.           
-قايتىپ كېتىڭ،ھەرقانداق گەپ قىلغىنىڭىزنىڭ پايدىسى يوق.         
-مۇشۇنداق قىلسام مېنى نىيىتىدىن يېنىپ ئايالى بىلەن يارىشىپ قالسا
گۇناھكار بولمايمەن،دەپ ئويلامسىز؟سىز خاتالىشىۋاتىسىز.مەن ھەقىقەتەن ئايالىم بىلەن سىزنى ياخشى كۆرگەنلىكىم ھەم سىز بىلەن ياشاشنى ئارزۇ قىلغانلىقىم ئۈچۈن ئاجراشتىم.ئىككىمىزنىڭ بىر-بىرىمىزنى ياخشى كۆرۈشىمىز خۇدا دىلىمىزغا سالغان ئوت،بۇنىڭدا سىز ھېچقانداق بىر خاتالىق سادىر قىلغان ئىش يوق.بىز باشقىلارغا قەستەنگە ئاۋارىچىلىق ياكى ئازاب كەلتۈرمىسەك بىز ھېچنېمىدىن تەشۋىشلەنمەسلىكىمىز كېرەك.خەلچەم سىز ئىككىمىزنىڭ بەختىنى ،كېيىن كۈنلەردىكى شادلىقىمىزنى ئارزۇ قىلمامسىز؟                                    
خەلچەم سەل تۇرۇپ قالدى.ئاندىن ئورنىدىن تۇرۇپ:                       
-قايتىپ كېتىڭ،مېنىڭ دەيدىغان باشقا گېپىم يوق،-دەپ يەرگە باققىنىچە
قاراپ تۇردى.                                                               
-مېنى مۇشۇنداق مەڭگۈ ھەيدەيدىغانلىقىڭىزغا ئىشەنمەيمەن،-مەن كېتىش
ئۈچۈن ئورنۇمدىن تۇردۇم،-مېنىڭ ئايالىم بىلەن مەڭگۈ كىلىشىۋالىدىغان خىيالىم يوق.مەن بۇندىن كېيىن تاكى ھاياتىمنىڭ ئاخىرسىغىچە سىزنىڭ ئىشىك ئالدىڭىزدىن كەتمەيمەن،-مەن ئۇنىڭ يېنىغا كەلدىم،-مەن ئەتە يەنە كېلىمەن،ئۈگۈنلۈككىمۇ كېلىمەن،تاكى سىز رازىلىق بەرگۈچە ھەركۈنى كېلىمەن.  
مەن گېپىمنى تۈگىتىپ ئۇنىڭغا بىر دەم قاراپ تۇردۇم،ئۇ بېشىنى تۆۋەن قىلىپ
يەرگە قارىغىنىچە تۇرىۋالدى.مەن ئۇنىڭغا«خوش»دەپ ئىشىككە قاراپ ماڭدىم.ئۇ جايىدىن قوزغالمىدى.   

                                               5   
مەن ئەتىسى ئىشتىن چۈشۈپلا بازاردىن يەنە ئالدىنقى كۈنىدىكىگە ئوخشاش
يىمەكلىكلەرنى ئېلىپ خەلچەمنىڭ ئۆيىنىڭ ئالدىغا ماشىنامنى ھەيدەپ كېلىپ ،ئۇ نەرسىلەرنى كۆتۈرۈپ ھويلىغا كىردىم.پىشايۋان سۇپىسىدا ئولتۇرغان قۇربانانكام مېنى كۆرۈپ:                                                               
-يەنە كەپلىغۇ؟-دېدى ھەيرانلىق بىلەن.                              
مەن ئۇنىڭ ئالدىغا بېرىپ كۆرۈشۈپ دېدىم:                              
-خەلچەم بىلەن توي قىلىشقا سىلى رازىلىق بەرگۈچە ھەر كۈنى كېلىمەن.   
-بالام ئۆزلىرىنى بۇنداق قىينىمىسىلا،-دېدى بوۋاي ساقىلىنى سىپاپ.      
مەن جاۋاب بەرمەي ئۇنىڭ يېنىغا كېلىپ جىمغىنە ئولتۇردۇم. شۇ چاغدا ئۆيدىن
خەلچەم چىقىپ ماڭا بىردەم قاراپ تۇرۇپ قېلىپ :                             
-قايتىپ كېتىڭ ،ھەرقانچە قىلسىڭىزمۇ پايدىسى يوق،-دېدى.            
-نېمە ئۈچۈن ؟-دەپ سورىدىم مەن ئۇنىڭغا قاراپ.                       
-ھازىر مەن سىز بىلەن توي قىلسام ھەممە ئادەم سىلەرنى ئاجراشتۇرغان
خەلچەم دەپ مېنى ئەيىپلىىشىدۇ،كۆزىگە ئىلمايدۇ.ئۇنىڭ ئۈستىگە ئاتا-ئانىڭىز مېنى كېلىنى سۈپىتىدە قوبۇل قىلالمايدىكەن.بۇنداق تۇرسا بىز نېمە ئۈچۈن توي قىلىمىز؟                                                                    
-ئىككىمىز توي قىلساق ئۆزىمىز ئۈچۈن توي قىلىمىز،چۈنكى...-مەن
ئىككىمىز بىر-بىرىمىزنى ياخشى كۆرۈمىز دېمەكچى بولۇپ،ئىككىمىزنىڭ پارىڭىغا جىمغىنە قۇلاق سېلىپ مۈكچىيىپ ئولتۇرغان خەلچەمنىڭ دادىسى ئالدىدا بۇنداق گەپنى دېيىشنىڭ مۇۋاپىق بولمايدىغانلىغىنى ھېس قىلىپ ،-بۇنىڭ سەۋەبىنى سىز بىلىسىز،-دەپ سۆزدىن توختىدىم.                                          
-ھەرقانداق گەپ قىلغىنىڭىزنىڭ پايدىسى يوق،قايتىپ كېتىڭ،-دېدى
خەلچەم جاھىلانە قىياپەتتە.                                                  
مەن يۇۋاشلىق بىلەن ئورنۇمدىن تۇرۇپ«خوش»دەپ قويۇپ تالاغا قاراپ
ماڭدىم.«توختاڭ»دېدى بۇ چاغدا خەلچەم،مەن توختاپ ئۇنىڭغا قارىدىم، خەلچەم مەن ئېلىپ كېلىپ ئۇنىڭ دادىسى ئولتۇرغان سۈپىدا قويۇپ قويغان يىمەكلەرنى كۆتۈرۈپ ئەكىلىپ قولۇمغا تۇتقۇزۇپ قويدى.                       
-مەن بۇلارنى سىلەرگە ئالغاچ كەلگەن،-دېدىم مەن.                    
-بۇلارنىڭ بىزگە لازىمى يوق.                                          
مەن كۈلۈپ قويۇپ ئۇ نەرسىلەرنى كۆتۈرۈپ جىممىدە چىقىپ كەتتىم. بېرىپ
ماشىنامغا  چىقىپ ئولتۇردۇم.ئاستا-ئاستا قاراڭغۇ چۈشتى.مەن ئىنتىزارلىققا تولغان يۈرىكىمنىڭ ھەسرەتلىك دۆپۈلدەشلىرىگە قۇلاق سالغىنىمچە كۆزۈمنى يۇمۇپ ئولتۇردۇم.خەلچەم ھازىر مېنى ئېنىقلا رەت قىلىۋاتقان بولسىمۇ ،ئۇنىڭ ھېلىھەم قەلبىمدە گۈلخاندەك لاۋۇلداپ تۇرغان سۆيگۈ تەلپۈنىشلىرىمنى كۆرۈپ يېتىدىغانلىقىغا ۋە مەن بىلەن بىرگە ئۆتۈشكە رازىلىق بېرىدىغانلىقىغا ئىشىنەتتىم. ئەمما،ئۇنى يەنە قانچىلىك ئۇزۇندا قايىل قىلالايدىغانلىقىمغا بىر نەرسە دېيەلمەيتتىم. شۇ سەۋەپتىن كۆڭلۈم يەنىلا يېرىم ئىدى.ئۇنى تېزراق قايىل قىلىش ئۈچۈن يەنە نېمە ئىشلارنى قىلسام بولاركىن؟...بىر چاغدا ماشىنا ئىشىكىنىڭ دوك- دوك قىلىپ ئۇرۇلۇشى بىلەن كۆزۈمنى ئېچىپ قارىسام ماشىنىنىڭ يېنىدا قاراڭغۇلۇق ئىچىدە بىرسى تۇرۇپتۇ.مەن ئۇ چوقۇم خەلچەم دەپ ئويلاپ ئىشىكنى ئاچتىم.راست دېگەندەك ئۇ خەلچەم ئىدى.                                    
-نېمە ھازىرغىچە كەتمىدىڭىز؟-دەپ سورىدى ئۇ .مەن ماشىنامنىڭ
ئىچىدىكى چىراقنى ياندۇردۇم.ئاندىن :                                       
-ماشىنىغا چىقىڭ پاراڭلىشايلى،-دېدىم.                                
ئۇ ماشىنىغا چىقتى.  مەن ئۇنىڭ كۆزلىرىگە قارىدىم،ئۇمۇ جىمغىنە مېنىڭ
كۆزلىرىمگە قاراپ ئولتۇردى.ئۇنىڭغا قارىغانسېرى ئۆزۈمنىڭ ئۇنى قانچىلىك سۆيىدىغانلىقىمنى ،ئۇنىڭغا قانچىلىك تەشنا ئىكەنلىكىمنى ھېس قىلاتتىم. لېكىن،ئۇنى قانداق قايىل قىلىشنى بىلمەيتتىم،ئۇنىڭ قوللىرىنى قانچە تۇتقۇم بولسىمۇ ئۇنى رەنجىتىپ قويۇشتىن ئەنسىرەپ بۇنىڭغا تېخىمۇ جۈرئەت قىلالمايتتىم.خەلچەمگە تەلمۈرۈش ئىچىدە قاراپ ئولتۇرۇپ ئىختىيارسىز ئۈنسىز كۆز ياشلىرىم تۆكۈلدى،لېۋىم تىترەپ-تىترەپ جىمىقتى.شۇ جەرياندا نۇرغۇن تاڭلار ئاتتى،نۇرغۇن كېچىلەر ئاخىرلاشتى،تۆت پەسىل ئۆزىنىڭ رەڭگا رەڭ خاتىرلىرىنى قالدۇرۇپ ئۆتۈپ كەتكەندەك بولدى.مەن تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىمنى ئۇنتۇپ بىر جۈرئەت بىلەن ئۇنىڭ قولىنى تۇتۇپ ئېيتتىم.                                 
-مەن سېزىپ تۇرۇپتىمەن ،سىز مېنىڭ ئاشۇ ياش ساددا چاغلىرىمدا ئۆتكۈزگەن
خاتالىقىم ئۈچۈن مەندىن قىساس ئېلىۋاتىسىز.ئەگەر سىز شۇنداق قىلىۋاتقان بولسىڭىز مېنىڭ ئالدىمدا ئوچۇق ئىېتراپ قىلىڭ ۋە مەندىن ھەقىقەتەن قىساس ئېلىش ئىستىكىڭىزنىڭ بارلىغىنى ئېيتىڭ.سىزدە بۇنداق ئىستەكنىڭ بارلىغى مېنى ھازىرمۇ سۆيىدىغانلىقىڭىزنى بىلدۈرىدۇ.مەن مۇشۇ جەھەتتە بولسىمۇ روھىي تەرەپتىن قانائەت ھېس قىلىپ ،ئۆز ۋاقتىدىكى خاتا تاللىشىمنىڭ بەدىلىنى تۆلەپ سىزنىڭ قىساس ئېلىش ئىستىكىڭىزنى قاندۇرۇش ئۈچۈن سىز خالىغان شەكىلدە ئۆزۈمنى ئۆلتۈرىۋىلىشنى خالايمەن...ياكى سىز مېنى قايىل قىلالمايدىغان جاھىللىق بىلەن مېنىڭ بەش،ئالتە ئايدىن كېيىن ،بولمىسا بەش،ئون يىلدىن كېيىن ئىشىك ئالدىڭىزدىن قەلەندەردەك كەتمەي ،ئاخىرى ئىشىك ئالدىڭىزدا جان بېرىدىغان ۋاقتىمغىچە بەرداشلىق بېرەلەمسىز؟                                 
-توغرا ،سىز ماڭا ئۆز ۋاقتىدا  ئاشۇ ئىككى جۈملە ئايرىلىش خېتىنى يازغاندا
سىزگە بەك نەپرەتلەنگەن ،سىزنى قاغىغان.لېكىن،ئاقىۋەتتە بۇنىڭلىق بىلەن ئۆزۈم ئازابلاندىم،ئۈمىدسىزلەندىم ۋە غېرىپسىندىم.سىزنىڭ ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدىن  ئۆتۈپلا بەرگەن ۋەدىلىرىڭىزنى ئۇنتۇپ مېنى تامامەن ئېسىڭىزدىن چىقىرىۋ- ېتىشىڭىزگە ئىشەنمىدىم...مېنىڭ شۇ ۋاقىتتا قانچىلىك قورقۇنچلىق ئەھۋالدا قالغانلىغىمنى سىز تەسەۋۇر قىلالمايسىز.تەكرار ئىمتىھان بېرىپمۇ ئالىي مەكتەپ ئىمتىھانىدىن ئۆتەلمىدىم، ۋەدىلەشكەن،چىن دىلىمدىن سۆيگەن يىگىتىم مېنى خۇددى كېرەكسىز قەغەز پارچىسىدەك تاشلىۋەتتى،ماڭا لايىق كەلگۈدەك بىرەر ئىشمۇ تاپالمىدىم...ئاخىرى ئۆيدىكىلەرنىڭ زورى بىلەن ئابدۇرازاق بىلەن توي قىلدىم.تېخى شۇنچە ياش تۇرۇپ ھاياتتىن ئۈمىدىمنى ئۈزۈپ ئۆزۈمنى ئۆلتۈرىۋېلىشقا كۆڭلۈم بارمىدى.بىر ئازابتىن قۇتۇلۇش خىيالىدا قايتىدىن يەنە بىر ئازاب دېڭىزىغا چۈشۈپ كېتىشىمنى نەدىن بىلەي،ئۇ ئادەم ئۆزىدىن باشقا ھېچكىمنى خىيالىغا كەلتۈرمەيدىغان ئىنتايىن شەخسىيەتچى،مەنمەنچى،ئاياللارنى ئەخلەتنىڭ ئورنىدا كۆرۈدىغان بىر ھايۋاندەك ئادەم ئىدى.دەرتلىرىمنى رەھمەتلىك ئانام بىلەتتى،«سەۋرى قىل بالام دەيتتى». ئابدۇرازاقنىڭ ئۆيىدە ئاچ قورساق قالىدىغانلىقلىرىم ئۈچۈن ھەر جۈمە كۈنى ئازنالاپ ئانامنىڭ قېشىغا بارغىنىمدا يانچۇقۇمغا بەش،ئون كۇي پۇل سېلىپ قوياتتى...سىز تىلەمچىلەرنىڭمۇ يەيدىغانلىرى ئېشىپ-تېشىپ تۇرىدىغان بۇ زاماندا ئاچ قالىدىغان ئادەم بارمۇ؟دەپ ھەيران قالىدىغانسىز،-دەپ بىردىن ئۆكسۈپ يىغلىۋەتتى خەلچەم  .مەن ئۇنىڭ بۇ گەپلىرىنى ئاڭلاپ چۆچۈپ كەتكىنىمدىن يۈرىكىم پۇلاڭلاپ قالدى. مەن ئۆمرۈمدە روزا تۇتقان كۈنلىرىمنى ھېساپقا ئالمىغاندا ئاچ قالدىم دېگۈزگۈدەك ئاچ قېلىپ باقمىغان ،ئاچ قالدىم دېگۈدەك ئاچ قىلىشنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى تەسەۋۇر قىلالمايتتىم.شۇنداقتىمۇ مەن ئۇنىڭ كۈنلىرىنىڭ ئىنتايىن ئازابلىق ۋە قىيىن ئەھۋالدا ئۆتكەنلىگىنى ھېس قىلىپ يۈرىكىم ئۆرتىنىش ئىچىدە ئۈنسىز يېشىم تۆكۈلدى.مەن نېمە دېيىشنى بىلەلمەي خەلچەمنىڭ تارشىدەك بولۇپ قالغان بارماقلىرىنى سىقتىم.خەلچەم ئۆكسۈشى سەل بېسىلىپ كۆز ياشلىرىنى سۈرۈتىۋېتىپ سۆزىنى داۋام قىلدى،-سىز مېنى قانداقسىگە ئاچ قالغاندۇ؟ شۇنچىلىك نامرات ئادەملەرنىڭ ئائىلىسىگە كېلىن بولۇپ كىرگەن بولغىمىدىكىن؟ دەپ ھەيران بولىۋاتقانسىز.ئۇلار ئۇنداق نامراتلاردىن ئەمەس،ئەمما،ماڭا بەكلا قاتتىق قول،ئىنتايىن پىخسىق ئادەملەردىن ئىدى.ھەر قېتىم تاماق تەييارلايدىغان ئىشنى ماڭا بۇيرۇيتتى، مەن قازان بېشىدا چۆرگىلەپ يۈرۈپ ،تاماق تەييار بولاي دېگەندە مېنى باشقا بىرەر ئىشقا بۇيرۇيتتى.بۇيرىغان ئىشنى قىلىپ كەلسەم ،تاماقلار يىيىلىپ ،داستىخانلار يىغىشتۇرۇلۇپ يۇيىدىغان قازان-قاچىلار تەييار بولاتتى.ئۇلار مېنىڭ تاماق يىمەي باشقا ئىشقا كەتكەنلىكىمنى ئۇنتۇپ قېلىشقاندەك«ھوي،سىز تېخى تاماق يىمىگەن ھە؟كۆپراق تەييار قىلسىڭىز بولمامدۇ؟ مانا سىزگە يەتمەي قالدى،پۇت قولىڭىز چاققان بولغاندىكىن يەنە ئازراق تاماق قىلىپ يەۋىلىڭ»دېيىشەتتى ياكى«سىزگە ئازراق قالدىمۇ نېمە ؟قورسىقىڭىز تويمىسا بىرەر پارچە نان يەۋالارسىز.ياكى خوشياقسا قايتىدىن تاماق قىلىپ يەڭ»دەيتتى.مەن ئۇلارنىڭ مېنى قەستەن ئاچ قويۇپ قىيناۋاتقانلىقىنى بىلەتتىم،چۈنكى ھەر قېتىم تاماق قىلىدىغان ۋاقتىمدا كېتەرلىك ئۇن، مايدىن، سۇ،تۈزغىچە قېيىنئانامنىڭ دېگەن ئۆلچىمى بويىچە تەييارلايتتىم. دەسلەپتە ئاچ قىلىشقا چىدىماي ئانامنىڭ ئۆيىگە يامانلاپ كەتتىم.ئۇلار كەينىمدىن دادام- ئاناملارنىڭ ئالدىغا كېلىپ«ۋاي ،بىز ئۇنداق كېلىنىمىزنى ئاچ قويىدىغان يالاڭ تۆشلەردىن ئەمەس.كېلىن قىزىمىز بىزنى خاتا چۈشىنپ قاپتۇ.بىزنىڭ ئۆيدە دېگەن يىمەك-ئىچمەك دېگەن ئېشىپ-تېشىپ تۇرۇپتۇ» دەپ يالغان سۆزلەشتى.دادام –ئاناملار مېنى «سەۋرى قىلىڭ،قىزىمىز ئاچ قاپتۇ دەپ سىزنى ئاجراشتۇرۇپ ئولتۇرساقمۇ خەلقى ئالەم ئالدىدا سەت تۇرار.ھەر ھەپتىدە كەلگىنىڭىزدە يانچۇقىڭىزغا پۇل سېلىپ قويايلى،بازاردىن كۆڭلىڭىز تارتقاننى ئېلىپ يەڭ»دەپ مېنى ئۇلارغا قوشۇپ قويدى.بۇ ئىش ئوخشاش يۇسۇندا بىر نەچچە قېتىم تەكرارلانغاندىن كېيىن ،مەن ئۆيدىكىلەر پۇل بەرسىمۇ ئالمايدىغان ،ئاچ قالغانلىقىم ھەققىدە دەرت تۆكمەيدىغانمۇ بولدۇم.شۇ جەرياندا ئابدۇرازاق «مېنى ئاچ قويدى دەپ يۈزىمىزنى تۆكتۈڭ»دەپ نېمىلەرگىدۇ باھانىداپ بىر نەچچە قېتىم ئۇردى.شۇندىن كېيىن مەن بۇنداق ئازاب تارتىپ ياشىغاندىن ئاچ قېلىپ ئاستا-ئاستا ئۆلۈپ كېتەي ،دەپ ھەممە دەردىمنى ئۆز ئىچىمدە بىلىپ يۈردۈم. شۇنداق ئاچ-توق قىلىپ ،تاياق-توقماق،تىل-ھاقارەت ئىچىدە ئۆلۈپ قالماي قانداقسىگە ئىككى بالىغا ئانا بولۇپ قالغانلىقىمنى بىلمەيلا قالدىم.شۇ سەۋەپلەردىنمىكىن ،يىقىنقى ئىككى يىلدىن بىرى ئۆلۈپ قالمىدىمۇ ھەرخىل كېسەللەردىن زادى قۇتۇلالمىدىم.نۇرغۇن قېتىم خىلمۇخىل كېسەللەرگە گىرىپتار بولدۇم.تولۇق بىرەر ئاي ساق يۈرگەن ۋاقتىم زادى يوق. مەن شۇنچە كۈلپەتلەرگە چىدىۋىدىم ئابدۇرازاق مېنىڭ كېسەللىرىمنى داۋالىتىشقا چىدىمىدى.ئاخىرى «سىزدەك كېسەل خوتۇننى داۋالىتىپ بولالماي تۈگىشىپ كېتىدىغان ئوخشايمەن، مەن سىز بىلەن ئاجرىشىپ كېتىمەن»دېدى.مەن رەھمەت ،دېسەم شۇ ھامان مېنى«ساراڭ»دەپ تىللاپ يۈزۈمگە بىر شاپىلاق سېلىپ،قورسىقىمغا بىرنى تېپىپلا مېنى كەينىمگە ئۆرۈۋىتىپ«ئۈچ تالاق»دەپ سۆزۈمنى بېرىۋەتتى.بىز ئاجراشتۇق ،كىچىك بالام ئوغۇل ئىدى،ئوغلۇمنى ئۇ ئېلىپ قېلىپ قىزىمنى ماڭا بەردى  ...مانا،مېنىڭ ھازىرغىچە ئۆتكەن ھاياتىم ۋە تۇرقۇم مانا مۇشۇ شۇ.سىز ئاللىقاچان جىسمانىيىتىنى كېسەل چىرماپ،روھى تۈگەشكەن ،بەلكىم يەنە بىر نەچچە يىلمۇ ياشىيالمايدىغان مېنىڭدەك بىر ئايال بىلەن ئۆتۈمەن دەۋاتىسىز.سىز بۇ ئايالدىن نېمىگە ئېرىشىشنى ئارزۇ قىلىسىز؟-دەپ ئۇ ماڭا سوئال بىلەن تىكىلگەندە مەن ئۇنىڭ ئازاب ۋە خورلۇق ئىچىدە ئۆتكەن ھاياتىغا چىدىماي ،بۇلارنىڭ ھەممىسىگە ئۆزۈم سەۋەپچى دەپ قاراپ،يۈرىكىم ئەلەمگە چىدىماي تارام-تارام تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىمنى تۇتىۋالالماي يەرگە باقتىم.ئۇ سۆزدىن توختاپ ماڭا قاراپ تۇرغاندا مەن ئۇنىڭ كۆزىگە قارىيالماي ئۇنىڭ تۇتۇپ تۇرغان قولىنى ئەكىلىپ بارماقلىرىغا سۆيدۈم. ئىسسىق كۆز ياشلىرىم ئۇنىڭ بارماقلىرىغا دومىلاپ چۈشتى.مەن سەل تۇرىۋىلىپ ئۆزۈمنى بېسىۋىلىپ ،كۆز ياشلىرىمنى سۈرۈتكەندىن كېيىن ئۇنىڭغا قارىدىم.                                                      
-مەن مۇھەببەتكە ئېرىشمەكچى،-دېدىم.                           
ئۇ بۇ جاۋابىمنى ئاڭلاپ ئەپسۇسلىنىش ئىچىدە بېشىنى چايقاپ ئازابلىق
كۈلۈمسىرىدى.                                                            
-مەن قەلبى قۇرۇپ قاغجىراپ ،روھى ئۆلگەن بىر ئايال. ئۈمىد شامىممۇ
ئاللىقاچان ئۆچكەن،بۇ ھالەتتە مەن ئۆزۈمدە يوق مۇھەببەتنى سىزگە قانداقمۇ بېرەلەيمەن.                                                               
-سىز مەن بىلەن بىرگە ياشاشقا رازى بولسىڭىزلا بولدى.مەن سىزنىڭ قۇرۇپ
كەتكەن قەلبىڭىزنى ۋۇجۇدۇمدىكى مۈھەببەت شەربىتى بىلەن سۇغۇرۇپ سەھەردە ئېچىلغان ئەتىرگۈلدەك ياشارتىمەن،ئۆچۈپ قالغان ئۈمىد شامىڭىزنى يۈرىكىمدىكى يالقۇنجاپ كۆيۈۈپ تۇرغان مۇھەببەت يالقۇنى بىلەن قايتىدىن ياندۇرىمەن...ماڭا ئىشىنىڭ،-دېدىم چوڭقۇر سەمىمىيىتىمنى بىلدۈرۈپ ئۇنىڭ كۆزىگە قەتئىي نىيەت  بىلەن تىكىلىپ قاراپ.                                                      
-ئادىل!-دېدى ئۇ نالە قىلىپ بېشىنى چايقاپ.                        
-ئۆتۈنەي!سىز ماڭا ھازىرغىچە نەپرەتلەنگەن،مېنى ھازىرغىچە ياخشى كۆرگەن
ياكى مېنى تامامەن ئۇنتۇپ كەتكەن ،ماڭا كۆڭلىڭىزدە قىلچىمۇ ئورۇن يوق بولغان بولۇشىدىن قەتئىي نەزەر ماڭا بىر پۇرسەت بېرىڭ،مەن قەلبىمدە سىز ئۈچۈن تولۇپ تاشقان مۈھەببەتنى ،شۇنچە ۋاقىت پۇشايمان ئىچىدە ئۆرتىنىپ سىز ئۈچۈن زارىققان يۈرىكىمنى سىزگە تەقدىم ئېتەي.                              
-سىز ئۆتكەن خاتالىقنى تۈزىتىمەن،مېنىڭ يوقاتقان نەرسىلىرىمنى تولۇقلاپ
بېرىمەن دەپ ۋاقتىڭىزنى بۇنداق ئىسراپ قىلماڭ.كۈنلەرنىڭ بېرىدە بۇنداق قىلغىنىڭىزنىڭ ھەر ئىككىلىمىز ئۈچۈن قىلچە ئەھمىيتى يوقلىغىنى ئەپسۇسلىنىش ئىچىدە ھېس قىلىپ قالىسىز.                                                
مەن ئۇنىڭ ئاغزىدىن «ئىككىلىمىز»دەپ ئىككىمىزنى قوشۇپ ئاتىغان بۇ
سۆزنى ئاڭلاپ مىننەتدار بولۇپ يەنە ئۇنىڭ قولىغا سۆيۈپ قويدۇم.ئۇ يۇمشاشقا قاراپ يۈزلەنگەن ئىدى.                                                      
-خاتالىشىۋاتىسىز،مەن ئۆتكەن خاتالىقنى تۈزەتمەكچى ياكى يوقاتقان
نەرسىلەرنى تولۇقلاپ بېرىشى نىيىتىدە ئەمەس،ئۇنداق خىيالدا بولساممۇ شۇنداق قىلىش مېنىڭ قولۇمدىن كەلمەيدۇ.مېنىڭ قىلماقچى بولغىنىم ئون ئىككى يىلدىن بىرى مەن چىن قەلبىمدىن ياخشى كۆرگەن ھەم مېنى ياخشى كۆرۈدىغان سۆيۈملۈك ، دۇنيادىكى ئەڭ گۈزەل قىز بىلەن توي قىلىپ ھاياتىمنى ۋە بارلىىغىمنى شۇ مەلىكەمگە تەقدىم ئېتىپ بۇندىن كېيىن بەختلىك ھايات كەچۈرۈش.        
-كېيىن پۇشايمان قىلىپ قالىسىز.                                       
مەن خەلچەمنىڭ بۇ گېپىنى ئاڭلاپ خۇشال كۈلۈمسىرىدىم.                 
-قەتئىي پۇشايمان قىلمايمەن،-دېدىم لېۋىمنى چىشلەپ.                  
-بۇ نىيىتىڭىزدىن زادى ۋاز كەچمەيسىز؟                                 
-تاكى تىنىقىم توختىغىچە ۋاز كەچمەيمەن.                              
-مېنىڭدەك بىر ئايالنى ھېچكىم قوبۇل قىلالمايدۇ.                       
مەن ئۇنىڭ بۇنىڭدا كىملەرنى كۆزدە تۇتۇپ دېگەنلىكنى چۈشىنىپ دېدىم:  
-سىزنى مېنىڭ ئاتا-ئانام قوبۇل قىلمايدۇ.لېكىن سىز ئۇلارنىڭ قوبۇل قىلىشىغا
مۇھتاج ئەمەس.دادام مېنى مۇشۇ سەۋەپتىن ئۆيدىن ھەيدەپ چىقاردى.سىز بۇلارغا كۆڭۈل بۆلمىسىڭىزمۇ بولىدۇ،سىزگە ھەقىقى مۇھتاج ،سىز كۆڭۈل بۆلۈدىغان ئادەم مەن.بىز بىر مەزگىل بىرگە ياشاپ ۋاقتى كەلگەندە ئۇلار بىزنى ئاستا-ئاستا قوبۇل قىلىدۇ.                                                                     
-مەن قانداق قىلىشنى بىلمەيۋاتىمەن...راستىن دېسەم بۇ ئىشلارغا ھېچ
ئىشەنگۈم كەلمەيۋاتىدۇ.                                                     
-نېمىگە ئىككىلىنىسىز،ئالدىڭىزدا تۇرغىنى سىزنىڭ ۋىسالىڭىز ئۈچۈن نەچچە
يىلدىن بىرى ئىنتىزارلىق ئىچىدە كۆيۈپ تۇرغان بىر يۈرەك...خاتىرجەم ھالدا باغرىمغا كېلىڭ!-دېدىم قۇچىقىمنى ئېچىپ ئۇنى چاقىرىپ.ئۇ كۆزىدىن خۇشاللىق ياشلىرى تاراملاپ ئاققىنىچە كۈلۈمسىرەپ ماڭا قاراپ تۇردى.مەنمۇ بەختىيار كۈلۈپ ئۇنىڭغا يېقىنلىشىپ كېلىپ ئۇنىڭ ئىككى مۆرىسىدىن تۇتۇپ ،خەلچەمنىڭ مەن تەسەۋۇر قىلغاندىن بەكىراق ئورۇقلاپ كەتكەن ،سۆڭەكلىرى چىقىپ قالغان ۋىجىككىنە تىنىنى ئاستا باغرىمغا باستىم.ئۇ مېنىڭ كۆكسۈمگە باش قويغىنىچە خىلى ئۇزۇن ئۆكسۈپ-ئۆكسۈپ يىغلىدى،مەنمۇ ئۈنسىز كۆز يېشى قىلدىم.ئۇ خىلىدىن كېيىن ئۆكسۈشلىرى بېسىلغاندا ئاستا باغرىمدىن چىقىپ ماڭا خىجىللىق بىلەن قاراپ قويغاندىن كېيىن بېشىنى تۆۋەن قىلىۋالدى.                       
-ئەمدى كىرىپ دادىڭىزنىڭ رازىلىقىنى ئالايلى،-دېدىم مەن ئۇنىڭ قولىنى
سىقىپ.
-ھازىرلا؟...ئەتە دەيلى.                                               
-ياق،مېنىڭ بىر مىنۇت ۋاقىتنى بىكار ئۆتكۈزگۈم يوق،سىز خىجىل بولسىڭىز
مەن كىرىپ دادىڭىزغا سىزنىڭ رازى بولغانلىقىڭىزنى ئۆزۈم دەپ ئۇنىڭدىن ئىككىمىزنىڭ تويىغا قوشۇلۇشنى تەلەپ قىلاي.                                 
-توي...-ئۇ بۇ گەپنى تەكرارلاپ سەل گاڭگىراپ قالغاندەك كۈلۈمسىرىدى،
لېكىن كۆزىدىن ياشلىرى جىممىدە دومىلاپ چۈشتى.                           
-جېنىم ،ئەمدى كۆز يېشى قىلماڭ.بىز ھازىر بەخت دەرۋازىسىنىڭ ئالدىدا
تۇرىۋاتىمىز .سىز خۇشال بولۇپ كۈلۈمسىرىشىڭىز كېرەك.                        
-مەن يىغلىماسلىققا تىرىشىمەن،-ئۇ يۈزلىرىدە ياش كۈلۈمسىرىدى.مەن ئۇنىڭ
مەڭزىدىكى ياش تامچىلىرىنى قول ياغلىقىمنى ئېلىپ سۈرۈتىۋەتتىم.              
كېيىن ئىككىمىز بىرلىكتە خەلچەمنىڭ دادىسى بىلەن ئۆگەي ئانىسى
ئايتۇخاننىڭ ئالدىغا كىردۇق.ئۇلار ئىككىمىزنىڭ بىرگە كىرگەنلىكىمىزنى كۆرۈپ ھەيران بولۇپ قاراپ قالدى.خەلچەمنىڭ دادىسى:                             
-سىز تېخىچە بارمۇ؟-دېدى نېمە دېيىشنى بىلمىگەندەك بىر ھالەتتە.      
مەن كۈلۈپ «ھەئە»دەپ خەلچەمگە قاراپ قويدۇم.خەلچەم مېنى سۇپىدىكى
كۆرپگە كېلىپ ئولتۇرۇشقا تەكلىپ قىلدى.ئۇنىڭدىكى بۇ ئۆزگىرىشنى كۆرۈپ دادىسى بىلەن ئۆگەي ئانىسى بىر ئىشنى بىلگەندەك ئۇنىڭغا قاراپ قېلىشتى.بۇ چاغدا خەلچەمنىڭ قىزى ئاينۇر ئۇنىڭ قېشىغا كېلىپ «ئانا ئۇيقۇم كىپ كەتتى»دېۋىدى، خەلچەم ئورۇن سېلىپ بېرەي دەپ ئۇنى باشقا بىر ئۆيگە ئېلىپ چىقىپ كەتتى.                                                            
-خەلچەم مەن بىلەن توي قىلىشقا رازى بولدى،ئۆزلىرى ماقۇللۇق بىلدۈرگەن
بولسىلا !-دېدىم مەن قۇربانانكامغا قاراپ.                                   
-مېنىڭ ئىككىڭلارنىڭ توي قىلىشىغا قارشى تۇرىدىغان باشقا مەقسىتىم يوق،
سىز ئۆيۈڭىزدىكىلەر قوشۇلمايدىغان توينى قانداق قىلىسىز؟-دەپ سورىدى ئۇ.   
-مەن سىلى ماقۇل بولسىلا خەلچەمگە تويلۇق ئېلىپ،مېھمان چاقىرماي سىلى
توغرا تاپقان كۈنى بىر ئاخۇنۇمنى تەكلىپ قىلىپ ئەكىلىپ نىكاھ قىلدۇرۇپ ،بىر نەچچە دوستۇم بىلەن كېلىپ خەلچەمنى ئېلىپ كەتسەم بولىدۇ،-دېدىم جاۋاب بېرىپ.                                                                     
بۇ چاغدا خەلچەم يېنىمىزغا كىردى.دادىسى ئۇنىڭغا قاراپ:                 
-قىزىم سىز ئادىلجاننىڭ دېگىنىدەك توي ئۆتكۈزۈشكە قوشۇلامسىز؟-دەپ
سوراپ قالدى.                                                              
خەلچەم ئىككىمىز تېخى بۇ ھەقتە سۆزلىشىپ باقمىغان بولغاچقا ئۇ بۇنىڭدىن
خەۋەرسىز ئىدى.مەن ئۇنىڭ دادىسىغا ئېيتقان توينى قانداق ئۆتكۈزۈش توغرىسىدىكى گەپلەرنى ئۇنىڭغا دېدىم.ئۇ سۆزلىرىمنى ئاڭلاپ سەل تۇرىۋىلىپ ،يەرگە قارىغىنىچە «قوشۇلىمەن»دەپ جاۋاب بەردى.                           
-ئىككىڭلار مۇۋاپىق تاپقان ئىشقا مېنىڭ باشقىچە پىكىرىم يوق ،لېكىن،
سىزنىڭ دادىڭىز جەمىيەتتە يۈز-ئابرۇيى بار چوڭ ئادەملەردىن ،بۇنداق دادىڭىزنىڭ رازىلىقىسىز تويۇڭلارنى قىلساق ئۆيۈڭىزدىكىلەرنى قاتتىق رەنجىتىپ قويىمىز.قۇدا تۇرۇپ دوقۇرۇشۇپ قالساقمۇ سالام-سائەت قىلىشماي ئۆتسەك بەك سەت تۇرىدۇ.                                                              
-مەن دادامنىڭ يالغۇز ئوغلى،دادام ماڭا بەك ئامراق ،ئۇ بىر كۈنلەر كېلىپ
بىزنى ئەپۇ قىلالايدۇ.سىلى ھازىرچە دادامنىڭ قارشىلىقىنى كۆڭۈللىرىگە ئالمىغان بولسىلا،-دېدىم مەن.                                                      
-مەن كۆڭلۈمگە ئېلىپ كەتمەيمەن،گەپ دادىڭىزدا.ئىككىڭلار توي قىلغاندىن
كېيىن بۇ ئىشقا غەزىپى كەلگەن دادىڭىز بىر كۈنى مېنىڭ ئالدىمغا كېلىپ«سەن نېمە دەپ ئوغلۇمنىڭ ئۆيىنى بۇزۇپ قىزىڭنى ئوغلۇمغا ياتلىق قىلىسەن؟قىزىڭغا باشقا ئەر چىقمىغانمۇ؟»دەپ سوراپ قالسا ،چىقىپ كېتەي دېسەم ئاسمان يىراق ،كىرىپ كېتەي دېسەم يەر قاتتىق بىر ھالەتكە كېلىپ قالىمەن ،بالام.         
-دادام ئالدىلىرىغا ھەرگىز كەلمەيدۇ.ناۋادا كېلىپ قېلىپ شۇنداق سوراپ
قالسا سىلى«ئوغۇللىرى ئىشىك ئالدىمدىن كەتمەي تىزلىنىپ ئولتۇرۇپ يىغلاپ، خەلچەم بىلەن توي قىلالمىسام مۇشۇ يەردە ئۆلۈپ بېرىمەن،دەپ تۇرىۋالغاچقا ئۇلارنىڭ تويىغا قوشۇلۇشقا مەجبۇر بولدۇم»دەپ جاۋاب بەرسىلە ،دادام باشقا گەپ قىلماي كېتىپ قالىدۇ،-دېدىم يول كۆرسىتىپ .                              
بۇ گېپىمدىن ھەممەيلەن كۈلۈپ كېتىشتى.خەلچەمنىڭ دادىسى كەينىدىن:  
-بوپتۇ.خۇدايىم سىلەرنى مۇرات-مەقسىتىڭلارغا يەتكۈزسۈن،سىلەرگە دۇئا
بېرەي،-دەپ قولىنى دۇئاغا كۆتۈردى.بىزمۇ قولىمىزنى دۇئاغا كۆتۈردۇق. قۇربانانكام ئىچىدە بىردەم ئايەت ئوقۇغاندىن كېيىن ئاۋازىنى چىقىرىپ «...خۇدايىم سىلەرنى ئامان- ئىسەن ساقلاپ بىر ئۆمۈر بەختلىك ياشىشىڭلارغا نىسىپ قىلغاي،ئامىن!»دەپ دۇئاسىنى تۈگەتتى.                              
-خەلچەم خېنىم ،ئادىلجان بىلەن توي قىلسىلا ئۇ سىلىگە قانچىلىك تويلۇق
ئالىدىغان بولدى؟يە مەسلىھەتىنى كېيىن قىلىشامدۇق؟-دەپ سوراپ قالدى شۇ چاغدا ئۇنىڭ ئۆگەي ئانىسى.                                                
-ماڭا تويلۇق ئېلىش ھاجەتسىز،ئۆزۈمنىڭ...                        
-ماۋۇ بالا نېمە دەيدۇ؟تويلۇق ئالماي توي قىلىدىغان ئىشمۇ بارمىكەن بۇ
دۇنيادا؟-دېدى ئۇ  خەلچەمنى زاڭلىق قىلغاندەك بىر تەرىزدە ئۇنىڭغا قاراپ سۆزىنى بۆلۈپ.                                                            
-ئۇ چاقچاق قىلىۋاتىدۇ،مەن ئۇنىڭغا يىگىرمە مىڭ يۈئەنلىك تويلۇق ئالماقچى
،-دېدىم مەن ئۇ ئايالغا جاۋاب بېرىپ.مېنىڭ جاۋابىمنى ئاڭلاپ ئۇ ئايالنىڭ كۆزلىرى چەكچىيىپ، ئېغىزى قۇشقاچ كامىرىدەك چوڭىيىپ كەتتى.خەلچەممۇ دەسلەپ ماڭا ھەيران بولۇپ قاراپ قىلىپ،كەينىدىن رازىمەنلىك بىلەن كۈلۈپ قويدى.                                                                  
-بولدى قىلسىلا ،بۇ بالىلارنىڭ كۆڭلى پۇل-مالدا ئەمەسقۇ.ئۇلار ئۆزلىرى
كېلىشىپ قانچىلىك ئالىمەن دېسە شۇنچىلىك ئېلىشسۇن.بىز بۇ ئىشقا ئارلاشمايلى ،-بۇ چاغدا خەلچەمنىڭ دادىسى ئايالىنىڭ ئېغىزىنى بېسىش ئۈچۈن شۇنداق دېدى.                                                                     
كېيىن توينىڭ ۋاقتى ۋە باشقا ئىشلار توغرىسىدا پاراڭلاشتۇق.مەن ئۆگۈنلۈككە
دەم ئېلىش كۈنىم ئىكەنلىگىنى ،شۇ كۈنى خوتەن شەھرىگە بېرىپ تويلۇق ئېلىپ،يەنە ئىككى كۈن توختاپ،سەيشەنبە كۈنى مۇشۇ ئۆيدە چوڭ قازان ئېسىپ ،بىر ئاخۇنۇم چاقىرىپ كېلىپ نىكاھ ئوقۇتۇش تەكلىپىنى بەردىم.ئۇنى،بۇنى دېيىشكەندىن كېيىن ئۇلار بۇنىڭغا رازى بولدى.ئاخىردا خەلچەمنىڭ ئۆگەي ئانىسى :                                                                  
-سىلەر توي قىلغاندىن كېيىن ئاينۇر قىز بىز بىلەن تۇرامدۇ ياكى سىلەر بىلەن
تۇرامدۇ؟-دەپ سوراپ قالدى.                                               
-بۇنىمۇ سوراش كېتەمدۇ؟ئاينۇر قىزىمنى ئۆزۈم بېقىۋالىمەن،-دېدى خەلچەمنىڭ
دادىسى.مەن:                                                               
-خەلچەمنىڭ بالىسى مېنىڭمۇ بالام،خەلچەم ئىككىمىز توي قىلغاندىكىن ئۇ
ئەلۋەتتە بىز بىلەن تۇرۇشى كېرەك،-دېدىم.                                   
خەلچەمنىڭ دادىسى «بۇ ھەقتە كېيىن بىر نېمە دېيىشەيلى»دېدى.بۇ چاغدا
ۋاقىت خىلى بىر يەرگە بېرىپ قالغان ئىدى،مەن ئۇلار بىلەن خوشلىشىپ قايتىپ كەتتىم.  

                                                6
ئەتىسى مەن خەلچەم ئۈچۈن بىر يانفون سېتىۋىلىپ ئۇنىڭ بىلەن كۆرۈشكىلى
ئۆيىگە باردىم.ئۇ ئۆيىدە يالغۇز ئىكەن.مەن ئۇنىڭغا يانفوننى بېرىپ،ئەتە ئەتىگەن خوتەن شەھرىگە بېرىشقا تەييارلىنىپ تۇرۇشنى ئېيتتىم.ئۇ كۈلۈپ:               
-سىز راستىنلا شۇنداق قىلماقچىمۇ؟ماڭا يىگىرمە مىڭ يۈئەنلىك تويلۇق
ئالماقچىمۇ؟-دەپ سوردى.مەن :                                             
-مېنى مۇشۇ ئىشتىمۇ ئاغزىغا كەلگىنىنى دەپ چاقچاق قىلىدۇ دەپ
ئويلىغانمىدىڭىز؟مەن ئەتە سىزگە چوقۇم يىگىرمە مىڭ يۈئەنلىك تويلۇق ئالىمەن، -دەپ بىر جىددى قىياپەتتە جاۋاب بەردىم.                                   
-ئۇنداق ئارتۇق چىقىمدار بولماڭ،ماڭا بىر نەچچە قۇر كىيىم ئېلىپ بەرسىڭىزلا
بولدى.بۇنىڭ ئۈچۈن شۇنچە يىراق يول يۈرۈپ خوتەن شەھرىگە بېرىشنىڭ زۆرۈرىيىتى يوق.                                                            
-ئىككىمىزنىڭ تويى يىلدا بىر قېتىم بولمايدۇ،شۇڭا مەن سىز مەلىكەمگە
يىگىرمە مىڭ يۈئەنلىك تويلۇق ئالىمەن.ئەتە چوقۇم تەييار بولۇڭ ،ئۆزىڭىزگە ھەمرا قىلىپ بىرەر ئىككى ئادەم ئېلىۋالسىڭىزمۇ بولىدۇ،-دېدىم مەن.                 
ئۇ ئارتۇق گەپ قىلماي كۈلۈپ قويدى.ئەتىسى مەن سائەت ئالتە بىلەن ئۇنىڭ
ئىشىكى ئالدىغا ماشىنامنى ئېلىپ باردىم.خەلچەم ئۆزى يالغۇز بېرىشقا تەييار بولغان ئىكەن ،شۇنىڭ بىلەن ئىككىمىزلا خوتەن شەھرىگە يۈرۈپ كەتتۇق.      
خوتەن شەھرىگە ئىككى يىرىم سائەتلەردە بېرىپ بولدۇق.ئاۋال تاماق يەۋىلىپ،
كېيىن زەرگەر بازىرىغا باردۇق.خەلچەم بىلەن ئۇ ئازراق ،مەن كۆپراق ئالىمىز دەپ تالىشىپ يۈرۈپ ئاتمىش گىرام ئالتۇن زىننەت بۇيۇمى سېتىۋالدۇق.شۇنىڭ بىلەن خەلچەم كىيم –كىچەكتىن كۆپراق سېتىۋىلىشقا ئۇنىماي ،مەن كۆزۈمگە چىرايلىق كۆرۈنگەن كىيىملەرنى سېتىۋىلىۋېرىمەن دەپ يۈرۈپ تۆت،بەش قۇر كىيىم ئالدۇق.ئۇ شۇچاغدا ئەمدى سىزگە نەرسە ئالىمىز،شۇغىنىسى پۇلۇم كۆپ ئەمەس،يەتتە يۈز يۈئەن پۇلۇم بار ،دەپ ئەرلەر كىيىم-كېچەكلىرى بار دۇكانلارغا قاراپ ماڭدى.بوپتۇ دېدىم كۈلۈپ ئۇنىڭغا ئەگىشىپ.ئۇ ماڭا بىر دوپپا ،ئىككى كۆينەك،بىر قۇر كاستىيۇم-شىم ۋە بىر جۇپ خىروم ئاياغ ،ئىككى جۇپ پايپاق سېتىۋالغاندىن كېيىن خوتەندىن ياندۇق.                                      
مەن دادام ماڭا شۇنداق قاتتىق تەلەپ قويۇپ تۇرىۋالغان بولسىمۇ،نېمىلام
بولمىسۇن ئۇلار يەنىلا مېنىڭ ئاتا-ئانام،ئالدىغا بىر بېرىپ تويۇمدا باش بولۇپ بېرىشنى ئېيتىپ باقاي،ئۇلار يەنە رەت قىلىپ تۇرىۋالسا ئۆزۈمنىڭ پىلانى بويىچە قىلىۋېرەي،دەپ ئويلاپ چوڭ ئۆيگە باردىم.ھويلىغا كىرسەم بىر خىيال بىلەن خىلمۇ ئۈزۈملەر تازا مەي باغلاپ پىشىپ كەچكى شەپەق نۇرىدا مەرۋايىتتەك چاقناپ تۇرغان تال بارىڭىنىڭ ئاستىدا تۇرۇپ قالغان دادام شاپپىدە بېشىنى كۆتۈرۈپ مېنى كۆرۈپ ،قاپىقىنى تۈرگىنىچە ماڭا قاراپ تۇردى.مەن بوشقىنە كۈلۈپ دادامنىڭ ئالدىغا كەلدىم.                                                            
-دادا ئۆي ئىچى تىچلىقمۇ ؟-دېدىم ئەھۋال سوراپ.ئەلۋەتتە مەن ھەر كۈنى
بولمىسىمۇ ئىككى كۈندە بىر قېتىم كىچىك ھەدەم بىلەن تېلېفوندا كۆرۈشۈپ تۇرغاچقا ئۆيدىكىلەرنىڭ ئەھۋالىدىن خەۋەر تېپىپ تۇراتتىم.                     
-تىچلىق .نېمە ئىش بىلەن كەلدىڭ؟-دادام ئاچچىقلىمىغان بولسىمۇ ئۇنىڭ
بۇنداق سەل سوغۇق ھەم تەمكىن پۇزىتسىيىسىدىن مېنىڭ ئىشىمغا يەنىلا قارشى تۇرىدىغان ئىپادىسى رۇشەن بىلىنىپ تۇراتتى. شۇنداقتىمۇ مەن يەنىلا دادامغا  دېمەكچى بولغان گېپىمنى دېدىم.                                            
-دادا ،ئۆگۈنلۈككە خەلچەم بىلەن توي قىلىپ ئۆيۈمگە كۆچۈرۈپ كەلمەكچى
ئىدىم،بۇ ئىشقا باش بولۇپ بەرگەن بولسىڭىز،-دەپ خىجىللىق بىلەن دادامغا كۈلۈپ قارىدىم.                                                            
-تېخى توي باغىقىڭنىڭ تارقىتىلغىنىنى ئاڭلىمىدۇققۇ؟-دېدى ئۇ مېنىڭ قانداق
توي قىلىدىغانلىقىمنى بىلەلمىگەن بىر قىياپەتتە.                                
-سىز قارشى تۇرغاچقا قانچە باغاق تارقاتساممۇ تويۇمغا كېلىشكە جۈرئەت
قىلىدىغان ئادەم يوق،شۇڭا،مەن بىرمۇ مېھمان چاقىرماي توي قىلماقچى.پەقەت خەلچەمنىڭ ئۆيىدە خولۇم-خوشنا ۋە ئۇرۇق تۇغقانلىرى ئۈچۈن قازان ئېسىلىپ ،ئۇلارمۇ باشقا مېھمان چاقىرمايدۇ.                                          
-مېنىڭ بىرلا كېلىنىم بار،ئۇ بولسىمۇ مېھرىگۈل.مەن ئۇندىن باشقا ھەرقانداق
بىر قىزنى كېلىنىم دەپ ئېتراپ قىلمايمەن.                                    
دادام شۇنداق دەپ تۆمۈردەك بىر ئېغىر ھەم سوغۇق نەزەر بىلەن ماڭا مىختەك
تىكىلىپ قاراپ تۇردى.بۇنىڭدىن دادامنىڭ قىلچە يۇمشىمىغانلىغىنى ۋە ئارتۇق گەپ قىلغاننىڭ قىلچە پايدىسى يوقلىغىنى ھېس قىلىپ :                       
-دادا كەچۈرۈڭ!...-دەپ يەرگە قاراپ كەينىمگە ياندىم.                 
مەن ئىككى قەدەم ئېلىشىمغا دادام«ئادىل توختا!»دەپ ۋارقىراپ،مەن
توختىغاندىن كېيىن كېلىپلا قولۇمدىن تارتىپ ئەكىلىپ پىشايۋاننىڭ سۇپىسىغا كېلىپ ئولتۇرغۇزدى.                                                         
-بالام ،مەن سېنى بىر تاللا ئوغلۇم دەپ كىچىكىڭدىن باشلاپ دېگىنىڭنى
قىلىپ بېرىپ چوڭ قىلدىم.ئەمدى مۇشۇ يېشىڭغا كەلگەندە مېنىڭ يۈزۈمنى چۈشۈرۈپ ماڭا ئۆكتە قوپامسەن؟مېھرىگۈل شۇنچە چىرايلىق بىر ئوبدان قىز تۇرسا، سەن ئىككى بالىسى بار ،جىن يالىۋالغاندەك بىر ئايال ئۈچۈن مېھرىگۈل بىلەن ئوغلۇڭدىن ۋاز كېچىپ خەقنىڭ بالىسىنى بېقىپ ياشامسەن؟-دېدى بىر قارىسا ماڭا ئىچ ئاغرىتىۋاتقاندەك ،بىر قارىسا ماڭا ئىچ ئىچىدىن غەزەپلىنىۋاتقاندەك بىر تەلەپپۇزدا.                                                               
بۇ چاغدا يېنىمىزدا ئانام بىلەن چوڭ ئاچام پەيدا بولۇپ بىزنىڭ پارىڭىمىزغا
قۇلاق سېلىپ تۇردى.                                                        
-مېنىڭ كۆڭلۈمدە پەقەت خەلچەملام بار ،-دېدىم مەن ئانامغا لاپپىدە
قاراپ قويۇپ يەرگە قارىغىنىمچە.                                             
-ئادىل !...-دادام بىرلا ۋارقىراپ ئورنىدىن تۇرۇپ كەتتى،كەينىدىن قولىنى
شىلتىپ تۇرۇپ دېدى،-يوقال!قولۇم تېگىپ كېتىشتىن بۇرۇن ھازىرلا كۆزۈمدىن يىت !                                                                     
مەن دادامغا قاراپ كۆزۈمگە كەلگەن ياشنى بېشىمنى پەس قىلىپ سۈرۈتىۋېتىپ
ئورنۇمدىن تۇردۇم.                                                         
-دادا ئوغلىڭىزنىڭ يىتىم بالىدەك توي قىلىشىغا كۆڭلىڭىز چىدىسا بوپتۇ،-
دەپ شارتلا ئىشىك تەرەپكە بۇرۇلۇپ ماڭدىم.بۇ چاغدا چوڭ ھەدەم مېنى چاقىرىپ  قېشىمغا كەلدى.مەن توختىغاندىن كېيىن دادامغا قاراپ دېدى:      
-دادا ئىش بۇ يەرگە يەتكەندە ئۇنى يالغۇز تاشلاپ قويمايلى،مەن بولساممۇ
بېرىپ ئۇنىڭ ئىشىغا قارىشىپ بېرەي...                                      
-ھېچكىمگە بۇ ناداننىڭ ئىشىغا ئارلىشىشقا رۇخسەت يوق.كىم ئۇنىڭ ئىشىغا
يانتاياق بولىدىكەن مېنىڭ كۆزۈمگە كۆرۈنگۈچى بولمىسۇن،-دادام گېپىنى تۈگىتىپ لوڭ-لوڭ مېڭىپ ئۆيگە كىرىپ كەتتى.ئانام قېشىمغا كەلدى.           
-دادىسىمۇ شۇ،بالىسىمۇ شۇ ھەر ئىككىلىسى جاھىللاردىن،-ئانام شۇ گەپ
بىلەن چىرايىمغا تەپسىلى قاراپ،-بالام نېمە بولدۇڭ؟بىر ھەپتە كۆرۈنمەيلا ئاچ قالغاندەك ئورۇقلاپلا كېتىپسەن؟-دەپ يۈزۈمنى سىلاپ كەتتى ئىچى سىرىلغاندەك بولۇپ.                                                                     
مەن باشقا گەپ قىلماي كۈلۈپ قويدۇم.                                 
ئانام بىلەن ئاچام خەجلەيدىغان پۇلۇمنىڭ بار –يوقلىغىنى ،ئاغرىپ قالغان
قالمىغانلىقىمنى ۋە خەلچەمگە مۇناسىۋەتلىك باشقا ئەھۋاللارنى سورىغاندىن كېيىن ئانام :                                                                     
-بالام سېنىڭ توي ئىشىڭدا سېنى يالغۇز تاشلاپ قويۇپ يۈرىكىم پەقەت
چىدىمايۋاتىدۇ.بىراق داداڭنىڭ پۇزىتسىيەسى ئەنە شۇنداق قاتتىق،ئۇنىڭ ئۈستىگە مەنمۇ سېنىڭ مېھرىگۈلدەك ياخشى ئايالدىن ئاجرىشىپ كېتىشىڭگە قەتئىي قارىشى تۇرىمەن.شۇڭا بىزنىڭ ئۆيدىن بۇ ئىشىڭغا ھېچكىم ئارلىشالمايدۇ.ئەمدى ئۇ ئىشنى ئۆزۈڭنىڭ ئىختىيار قىلغىنى بويىچە قىلىۋەر ،ئەمما ئىقتىساتتا ياكى باشقا بىرەر تەرەپتە قىيىنچىلىققا ئۇچۇرساڭ ماڭا ياكى ھەدىلىرىڭگە خەۋەر قىل.ئىشلىرىڭنى خۇدايىم ئاسان قىلسۇن،-دېدى كۆزلىرىگە ياش ئېلىپ.                        
مەن ئانام بىلەن ھەدەمگە رەھمەت ئېيتىپ ، ئانامنى قۇچاقلاپ سەل
تۇرىۋالغاندىن كېيىن ئۇلار بىلەن خوشلىشىپ يېنىپ چىقتىم.                    
مەن ئەتىسى بازارغا بېرىپ بىر قوي ،ئەللىك كىلوگىرام گۇرۇچ ۋە بىر باك
ماي سېتىۋىلىپ خەلچەمنىڭ ئۆيىگە ئەكىلىپ بەردىم.ئۇلار ئالغىلى ئۇنىمىۋىدى مەن دېدىم:                                                                 
-ئەتە مېنىڭ ئۆيۈمدە قازان ئېسىپ مېھمان كۈتكۈدەك ئادەم يوق ھەم
ئۇرۇق-تۇغقانلىرىمنىڭ ھېچقايسىسى مېنىڭ بۇ تويۇمغا قاتنىشىىپ بېرەلمەيدۇ. مەن پەقەت ئىككى دوستۇمنى ئېلىپ، ئاياللىرىنى خەلچەمگە نىكاھ ئوقۇتۇپ بۇ ئۆيدىن كەچۈرۈپ كېتىشكە ھەمرا بولۇشقا تەكلىپ قىلىپ بىرگە ئېلىپ كېلىمەن.سىلەرمۇ باغاق تارقىتىپ مېھمان چاقىرمايدىكەنسىلەر،شۇنداقتىمۇ خولۇم- خوشنىلارھەم ئۇرۇق-تۇغقانلىرىڭلارنى چاقىرىپ خەلچەم ئىككىمىزنىڭ توي قىلغانلىقىدىن ئۇلارنى خەۋەردار قىلايلى.                                      
-بىزمۇ شۇنداق قىلماقچى،لېكىن بۇنىڭغا ئۆزىمىزنىڭ تەييارلىقى بار ،-
دېدى خەلچەمنىڭ دادىسى. بۇ چاغدا خەلچەمنىڭ ئۆگەي ئانىسى :            
-بولدى ،تۈزۈت قىلىۋەرمەي ئېلىپ قالايلى،ئادىلجان جاپا تارتىپ ئېلىپ
كەلگەن بۇ نەرسىلەرنى ئېلىپ ئېلىڭ كېتىڭ دەپ قولتۇقلىتىپ قويساق سەت تۇرار،- دېۋىدى خەلچەمنىڭ دادىسى ئۇنىڭغا غەزەپلىك قاراپ قويۇپ ھومايغىنىچە بىر تەرەپكە كېتىپ قالدى.                                       
-كارىلىرى بولمىسۇن،-دېدى ئۇ ئايال قوينى ئۆينىڭ كەينى تەرىپگەتارتىپ.
مەن خەلچەم بىلەن بېرىپ خەلق ئىشلار ئورنىدا رەسمىيەت بىجىرىپ
نىكاھلىنىش گۇۋاھنامىسىنى ئېلىپ كېلىپ، ئەتە قىلىدىغان بەزى ئىشلارنى دېيىشىۋالغاندىن كېيىن ئۇلار بىلەن خوشلىشىپ قايتتىم.مەن شۇنچىلىك خۇشال ۋە بەختىيار بىر ھېسياتتا ئىدىم. مەن ئاخىرى ئۆزۈم ياخشى كۆرۈدىغان ئايال بىلەن ئۆزۈم ئارزۇ قىلغان  جەننەتتەك بەختىيار ھەم كۆڭۈللۈك ھايات قوينىغا كىرىش ئالدىدا تۇراتتىم.بۇ مەن شۇنچە ئۇزۇن ۋاقىتتىن بىر چىن قەلبىمدىن زارىقىپ كۈتكەن پۇرسەتلەر ئىدى.مەن خەلچەم بىلەن بىرگە ياشىغىنىمدىلا ھاياتىم مەنەگە تولاتتى،تۇرمۇشتىن رازى بولۇپ روھىم ئۈمىد نۇرى ئاستىدا ھەقىقى ئەركىن قۇشتەك پەرۋاز قىلالايتتى.                                                           
مەن ئەتىسى كىلىشكەن ۋاقىت بويىچە ياردەمگە چاقىرغان ئىككى دوستۇم ۋە
ئۇلارنىڭ ئاياللىرىنى ئېلىپ خەلچەمنىڭ ئۆيىگە كەلدىم.ئەلۋەتتە بىر دوستۇم ئۆزى بىلىدىغان بىر ئاخۇنىۇمنى چاقىرىپ ماشىنىسى بىلەن بىرگە ئېلىپ كەلدى.      
خەلچەمنىڭ ئۆيىدە ئۇرۇق-تۇغقان ۋە خولۇم-خوشنىلاردىن ئىبارەت ئون ،
يىگىرمىدەك مېھمان بار بولۇپ بىز كەلگەندىن كېيىن داستىخان تارتىلدى.ئاۋال قورداق بىلەن نان،كەينىدىن پولۇ،ئاخىردا كۈزنىڭ نېمىتى خلمۇخل مېۋە-چىۋىلەر كەلتۈرۈلۈپ ،داستىخان يىغىلغاندىن كېيىن ،نىكاھ ئوقۇلدى.ئاندىن خەلچەمگە ئېلىنغان تويلۇقلار مېھمانلار ئالدىدا بىرمۇ بىر ئېچىپ كۆرسىتىلىپ ،ئايرىم بىر ئۆيدە خەلچەمگە تويلۇق كىيىملەر كىيدۈرۈلۈپ ،زىننەت بۇيۇملىرى ئېسىلغاندىن كېيىن ئىككى دوستۇمنىڭ ئاياللىرىنىڭ ھەمرالىغىدا خەلچەمنى ئېلىپ ،ئۇنىڭ ئۆيىدىكىلەر بىلەن خوشلىشىپ قايتتۇق.مېنىڭ ئۆيۈمگە كېلىپ دوستلىرىمنىڭ ئاياللىرى خەلچەمنى ئۆيۈمگە ئەكىرىپ قويغاندىن كېيىن دوستلىرىم مەن بىلەن خوشلىشىپ ئاياللىرىنى ئېلىپ قايتىپ كېتىشتى.مەن پۇت-قوللىرىم تىتىرگەن بىر ھالەتتە ئۆيگە كىرىپ، ئۆينىڭ ئىچىگە تەمتىرگىنىچە قاراپ ئولتۇرغان خەلچەمنىڭ ئالدىغا كەلدىم.ئۇ بېشىنى كۆتۈرۈپ ،كۆزلىرى ياش ھالدا ماڭا قارىدى.مەن  ئۇنىڭ مەڭىز سۆڭىكى سەل چىقىپ قالغان ئاق سۈزۈك يۈزىنى ئىككى ئالىقىنىم ئارىسىغا ئېلىپ ،بېشىمنى يىقىنلاشتۇرۇپ «بۈگۈندىن ئېتىبارەن ياش تۆكۈشكە رۇخسەت يوق»دەپ پىچىرلىدىم.ئۇ لېۋىنى چىشلەپ ،بېشىنى ئۈنسىز لىڭشىتىپ ماقۇللۇق بىلدۈردى.مەن ئۇنىڭ لېۋىگە ئاستا لېۋىمنى بېسىپ تەشنالىق بىلەن ئۇزۇن سۆيدۈم.كەينىدىن ئىككىمىز بىر-بىرىمىزنى مەھكەم قۇچاقلىدۇق.«مەن ئىنتايىن بەختلىك، سىزچۇ» دېدىم مەن ئۇنىڭ قۇلىقىغا پىچىرلاپ.

                                                    7
ئۆزۈم ياخشى كۆرۈدىغان ،شۇنچە ئۇزۇن ۋاقىت پۇشايمان ۋە ئىنتىزارلىق ئىچىدە
تەلمۈرگەن ئايال –خەلچەم بىلەن بىرگە ئۆتۈۋاتقىنىم ئۈچۈن قەلبىم  لاۋۇلداپ تۇرغان گۈلخان كەبىي قىزغىنلىق بىلەن تولغان ئىدى،ھەر بىر سائەت ۋاقتىم يېىپيېڭى ھېس تۇيغۇلار،ئۆزگىچە تەسەۋۇرلار  ئىلكىدە شادلىق دېڭىزىدە خۇشال، ئەركىن ئۈزۈۋاتقاندەك بىر ھالەتتتە ئۆتكەچكە چۈش ئىچىدە ئۆتۈۋاتقاندەك بولىۋاتاتتىم. توي رۇخسىتىم توشقىچە ئەتىگەندىن كەچكىچە خەلچەمنىڭ قاپقارا نۇرلۇق كۆزىگە ئۇزۇندىن ئۇزۇنغىچە خۇددى كۆزلىرىم بىلەن ئۇنىڭ ئىچىگە كىرىپ كېتىۋاتقاندەك قاراپ ئولتۇرۇپ ،نازۇك ۋۇجۇدىنى باغرىمغا بېسىپ ،نىپىز لەۋلىرىگە قانماستىن سۆيەتتىم.ئۇ مەن سىزگە تاماق ئېتىپ بېرەي ،دەپ قازان بېشىغا ماڭسا ئۇنىڭ سايىسىدەك كەينىدىن ئەگىشىپ يۈرۈپ ئۆتكەن كۈنلەردىكى ھەسرەت ،پۇشايمانلىرىمنى ۋە ھازىرقى شادلىقلىرىمنى ئىزھار قىلاتتىم.ئۇ بەزى ۋاقىتلاردا سۆزلىرىمنى ئاڭلاپ ،ئۈنسىز كۆز ياشلىرى تاراملاپ تۆكۈلۈپ باغرىمغا يېپىشقىنىچە«مەن ھازىر ئىنتايىن بەختلىك! بىز مەڭگۈ –مەڭگۈ بىرگە ياشايمىز» دەپ پىچىرلايتتى.                                                         
مېنىڭ رۇخسىتىم تۈگەپ ئەتە ئىشقا بارىمەن دېگەن كۈنى  ئەتىگەندە خەلچەم
يېنىمغا كېلىپ ئولتۇرۇپ بىئارام بولغان ھالەتتە دېدى:                          
-مەن سىز بىلەن توي قىلىشقا ماقۇل بولغان بولساممۇ كۆڭلۈم يەنىلا غەش.
قېيىن ئاتام بىلەن قېيىن ئانامنىڭ ئېتراپ قىلىشىغا ئېرىشەلمەستىن بۇنداق ئۆتۈپ كېتىۋەرسەك خۇددى بىر كۆڭۈلسىزلىك بوسۇغىنىڭ ئالدىدا ساقلاپ تۇرغاندەك ،بىر كۈنلەر كېلىپ بىر بەختسىزلىك لوڭڭىدە ئالدىمىزدا پەيدا بولۇپ قالىدىغاندەك بىر تەشۋىش ھېس قىلىپ قالىدىكەنمەن.شۇڭا مەن بۈگۈن ئىككىمىز ئاتا-ئانىىڭىزنىڭ ئالدىغا سالامغا بېرىپ باقساقمىكىن دەيمەن.سىزنىڭچە شۇنداق قىلساق بولامدۇ؟
مەن سەل ئويلىنىۋېلىپ دېدىم:                                          
-ھازىر ۋاقتى ئەمەس،دادامنىڭ  ئىككىمىزنىڭ تويى قىلىشىغا بولغان غەزىپى
تېخى يادىدىن كۆتۈرۈلۈپ كەتمىدى،ئۇنىڭ ئۈستىگە بىز توي قىلغىلى نەچچە كۈن بولدى.بۇ ۋاقىتتا چوڭلارنىڭ ئالدىغا بارساق ئۇلارنىڭ غەزىپىنى قايتا قوزغاپ قويىمىز  .شۇڭا يەنە بىر نەچچە ئاي ۋاقىت ئۆتسۈن ،مۇشۇ جەرياندا ئاتا-ئانام ئىككىمىزنىڭ ياخشى ياشاۋاتقانلىغىنى بىلىپ ۋە ئاڭلاپ ،ۋاقىتنىڭ ئۇزىرىشىغا ئەگىشىپ ئاستا- ئاستا كۆڭلىدە ئىككىمىزنىڭ بىرگە ياشاۋاتقانلىغىنى ۋە سىزنىڭ ئۇلارنىڭ كېلىنى ئىكەنلىگىڭىزنى ئېتراپ قىلىدۇ.ھەم مەن ئۇلارنىڭ بىر تاللا ئوغلى،شۇنچە ۋاقىت مېنى كۆرمىسە ئۇلارنىڭ مېنى كۆرگىسى كېلىدۇ،شۇ چاغدا ئاندىن ئۇلارنىڭ ئالدىغا بارساق ئۇلار بىزگە ئارتۇق گەپ قىلماي بىزنى قوبۇل قىلىشى مۇمكىن.                                                            
-مېنىڭ بۈگۈنلا ئۇلارنىڭ ئالدىغا بېرىپ باققۇم بار.بولمىسا قانچىلىك ئۇزۇن
ساقلىسام شۇنچىلىك ۋاقىت كۆڭلۈمدىكى بىئاراملىقىم تۈگىمەيدۇ.ئۇلار مېنى قوبۇل قىلىپ ئۆيگە چىرايلىق باشلىسۇن ياكى ئۆيدىن ھەيدەپ چىقارسۇن ئۇلارنىڭ ئالدىغا بىر بېرىپ باققۇم بار.ماقۇل بولۇڭ،ھازىرلا ئاتا-ئانىڭىزنىڭ ئالدىغا بېرىپ باقايلى.                                                                    
-بۇ ئىش تۈپەيلىدىن دادام مېنى «ئۆيگە كەلگۈچى بولما،كۆزۈم سېنى
كۆرمىسۇن»دېگەندەك گەپلەر بىلەن مېنى چوڭ ئۆيدىن ھەيدىگەن،مەن دادام قارشى تۇرىدىغان ئىشنى قىلغاچقا ئۇنىڭ ماڭا دېگەن بۇنداق قاتتىق گەپلىرىنى ئۇنتۇپ كېتەلەيمەن ۋە ۋاقتى كەلگەندە ،دادا سىزنى كۆرگۈم كەلدى،مېنى ئەپۇ قىلىڭ،دېگەندەك گەپلەر بىلەن ئۇنىڭ كۆزىگە كىرىشىپ تۇرالايمەن.بىراق سىزگە ئۇنداق قاتتىق گەپلەرنى قىلسا ، ئۇزۇنغىچە ئۇ قاتتىق گەپلەر  سىزنىڭ كۆڭلىڭىزدىن كەتمەي ،كېيىن چوڭلار بىزنى ئەپۇ قىلىدىغان ۋاقىتتا سىزنىڭ ئۇلارنىڭ يۈزىگە قارىغۇڭىز كەلمەي قېلىشى مۇمكىن.شۇڭا ھازىرچە ئۇلار بىلەن كۆرۈشمەي تۇرايلى.                                                         
-ئۇلار مېنى قوبۇل قىلماي قانچە قاتتىق گەپ قىلسىمۇ كۆتۈرەلەيمەن.ماقۇل
بولۇڭ،بۈگۈن مېنى ئاتا-ئانىڭىزنىڭ ئالدىغا ئېلىپ بېرىڭ،-دېدى خەلچەم ئۆتۈنۈش بىلەن قولۇمغا ئېسىلىپ.                                            
مەن قانچە چۈشەندۈرسەممۇ خەلچەم ئاتا-ئانامنىڭ ئالدىغا بۈگۈن سالامغا
بېرىشتا چىڭ تۇرىۋالدى.شۇنىڭ بىلەن مەن ئۇنىڭغا كۆڭۈلگە تېگىدىغان گەپ- سۆزلەر بولۇپ قالسا ئىچىگە ئېلىۋالماسلىقنى ئەسكەرتىپ ئۇنى ئېلىپ بازارغا بېرىپ چوڭلار ياقتۇرىدىغان ئۇ،بۇ يىمەكلىكلەردىن ئېلىپ ماشىنا بىلەن چوڭ ئۆيگە قاراپ ماڭدۇق.ئىشىك ئالدىدا ماشىنامنى توختىتىپ،ئەكەلگەن نەرسىلەرنى ماشىنىدىن ئېلىپ ئىشىك تۈۋىگە كېلىشىمىزگە سىرتقا ماڭغان دادام بىلەن دوقۇرۇشۇپ قالدۇق.                                                                    
-دادا مەن خەلچەمنى ئېلىپ سالامغا كېلىۋېدىم،-دېدىم مەن دادامغا
ئۆتۈنۈش بىلەن قاراپ.دادام مېنىڭ سۆزۈمگە پەرۋا قىلماي سوغۇق چىراي ھالدا خەلچەمگە مۇنداقلا قاراپ قويدى.                                            
-مېنىڭ كېلىنىم مېھرىگۈل ،-دېدى ئۇ كۆزۈمگە مىختەق قادىلىپ.         
-دادا ...-خەلچەم شۇنداق دېيىشىگە دادام ئۇنىڭ سۆزىنى بۆلدى:         
-مېنىڭ سىزنىڭ ھەرقانداق گېپىڭىزنى ئاڭلىغۇم  ھەم سىزگە بىرەر ئېغىز  گەپ
قىلغۇم يوق.                                                               
-دادا ئۆتۈنۈپ قالاي!-دېدىم مەن كۆزۈمگە ياش ئېلىپ.                 
-سەنمۇ ئوخشاش ...مېنىڭ گېپىمنى ئاڭلىمىساڭ سېنى بۇ ئۆيدە كۆرۈشنى
خالىمايدىغانلىغىمنى ساڭا بۇرۇنلا ئېيتقان.ئارتۇق گەپ قىلماي قايتىپ كەت... خاتالىغىڭنى قاچان تۈزەتسەڭ مېنى شۇ چاغدا ئىزدەپ كەل،-دېدى دادام بىر كەسكىن تەلەپپۇزدا.                                                         
مەن ئۈنسىز كۆز ياشلىرى تاراملاپ تۆكۈلىۋاتقان يېنىمدىكى خەلچەمگە كۆزۈمنىڭ
قۇيرىغىدا قاراپ قويۇپ،ئەلەملىك يېشىمنى ئىچىمگە يۇتۇپ:                     
-دادا مېنى كەچۈرۈڭ!...خوش،-دەپ ئاستا كەينىمگە ياندىم.خەلچەممۇ
يەرگە قارىغىنىچە جىممىدە ماڭا ئەگىشىپ كېلىپ ماشىنىغا چىقتى.بىز ئۆيگە قايتتۇق.                                                                  
خەلچەم ئۆيگە يېنىپ كەلگەندىن كېيىن خىلى ئۇزۇنغىچە ئۆكسۈپ يىغلىدى
.مەن ئۇنى يىغلاپ كۆڭلىنى بوشىتىۋالسۇن دەپ يېنىدا جىغىنە ئولتۇردۇم.        
شۇ كۈنى كەچتە قېيىن ئاتام قېشىدىن خەلچەمنىڭ قىزى ئاينۇرنى قېشىمىزغا
ئەكىلىۋالدۇق.دەسلەپ ئۇ مەندىن يىتىرقاپ ئانىسى قاياققا ماڭسا ئۇنىڭ بىقىنىغا كىرىپ ئەگىشىپ يۈردى.مەن ئىشقا چۈشكەندىن كېيىن ئىشتىن كېلىپ ئۇنىڭ تاپشۇرۇق ئىشلىشىگە ياردەملەشتىم،سىرتتىن بالىلار ياخشى كۆرۈدىغان يىمەكلىك ۋە قونچاق ئالغاچ كەلدىم.چىرايلىق گەپلەر بىلەن كۈلۈپ ئەركىلەتتىم.شۇنداق قىلىپ ئاينۇر بىرەر ئايدىن كېيىن مېنى دادا دەيدىغان بولدى،بەزى كۈنلىرى ئوغلۇم ئەلىنى ئېلىپ كەلسەم ئۇنىڭ بىلەن بىرگە ئوينايتتى.شۇنداق قىلىپ ئۆزۈم ئارزۇ قىلغان خەلچەم بىلەن خۇشال ۋە ئىجىل –ئىناق تۇرمۇشۇم داۋام ئەتتى.لېكىن مەن بۇ كۈنلەرنىڭ شۇنچە قىسقا داۋاملىشىدىغانلىغىنى ،بىر بەختسىزلىكنىڭ بىر قارا سايىدەك يىقىنلاپ كېلىدىغانلىغىنى ئويلىماپتىكەنمەن.بۇ كۈنلەر مەن خەلچەمنى ياخشى كۆرۈپ قالغاندىن كېيىنكى ئىككىنچى قېتىملىق بىر چۈشتەكلا بولۇپ قالدى.                                                   
قىش كېلىپ سوغۇق باشلىنىش بىلەن تەڭ خەلچەم ئاغرىپ قالدى.دوختۇرخانىغا
ئاپىراي دېۋىدىم ئۇ، زۇكام بولۇپ قالدىم،بىر نەچچە كۈن دورا يېسەم ئوڭشىلىپ قالىمەن،دەپ ئۇنىمىدى.مەيلى دەپ ئۇنىڭ دېگنى بويىچە زۇكام دورىسى ئەكىلىپ بەردىم.ئۇ ساقىيىپ ھەپتىدىن كېيىن يەنە ئاغرىپ قالدى.ئۇ بۇ قېتىممۇ دوختۇرخانىغا بېرىشقا ئۇنىماي تېۋىپلەردىن دورا ئەكىلىپ يەپ يۈردى.ئۇ قىش بويى شۇنداق ئاغرىپ چىقتى.يەيدىغان تامىقىمۇ شۇنچىلىك ئاز بولۇپ كىچىك بالىلاردەكلا تاماق يەيتتى. مەن قانچە قىلىپمۇ ئۇنى دوختۇرخانىغا بېرىشقا ماقۇل كەلتۈرەلمىدىم.                                                              
-پۇشايمان قىلىۋاتامسىز؟-دېدى خەلچەم بىر كۈنى ئۇنىڭغا دورا ئىچكۈزۈپ
قويىۋاتقىنىمدا.                                                              
-نېمىگە ؟-دەپ سورىدىم مەن ئۇنىڭ نېمە دېمەكچى بولغانلىقىنى بىلمەي.
-مېنىڭدەك بىر كېسەل كۆرپىسى بىلەن بىر ئۆيگە كىرىپ قالغىنىڭىزغا.      
-يوقىلاڭ گەپلەرنى قىلماڭ،مەن  سىزنى ئۈمىدسىزلەندۈرۈپ قويدۇممۇ؟      
-ياق...                                                            
-ئەمىسە نېمىگە مېنى سىز بىلەن توي قىلغىنىغا پۇشايمان قىلىپ قالىدۇ دەپ
ئويلاپ قالدىڭىز؟                                                           
ئۇ بۈ گېپىمگە جاۋاب بېرەلمەي يەرگە قارىدى.مەن دېدىم:                  
-مەن سىزنى ياخشى كۆرۈمەن،سىز بىلەن بىرگە ياشاۋاتقىنىمدىن ئۆزۈمنى
ئىنتايىن بەختلىك ھېس قىلىمەن.سىزنىڭ ئاغرىپ قېلىۋاتقانلىغىڭىزنى كۆرۈپ ،خۇدايىم مۇشۇ ئاغرىقلارنى ماڭا سالسىچۇ ،دەپ ئويلاپ قالىمەن.مەن ھەممىنى بىلىمەن، سىزنىڭ مۇشۇنداق ئورۇقلاپ ئاغرىقچان بولۇپ قېلىشىڭىزغا مەن سەۋەپچى.ئۆز ۋاقتىدا سىزگە مەن ئۇنداق ۋاپاسىزلىق قىلمىغان بولسام سىز ئۆزىڭىز خالىمايدىغان ئادەم بىلەن توي قىلىشقا مەجبۇر بولۇپ شۇنچە ئۇزۇن يىل ئۈمىدسىزلىك ،ئازاب ۋە جاپا ئىچىدە ياشىمىغان ۋە بۇنداق ئاجىزلىشىپ قالمىغان بولاتتىڭىز ...بىز ۋەدىلەشكەن ۋاقىتتىكى قىياپىتىڭىز ،سىزنىڭ تويىڭىز بولۇپ نەچچە ئايدىن كېيىن مەن كۆرگەندىكى ھالىتىڭىز ھازىرمۇ ئېنىق ئېسىمدە ،ئۇ چاغدا سىز ھازىرقىدەك بۇنداق ئورۇق ئەمەس ئىدىڭىز.ئۇستىخنىڭىز تولغان ،ۋۇجۇدىڭىزدىن ياشلىق باھارىڭىز خۇددى بۇلاق سۈيىدەك بۇلدۇقلاپ تۆكۈلۈپ تۇرغان ،پورەك ئېچىش ئالدىدا تۇرغان بىر غۇنچىدەك قىز ئىدىڭىز.سىز سۆيگۈگە ئەقىدە-ئىخلاسى يوق،مۇھەببەتنى قەدىرلەشنى ۋە ئۇنىڭ ئادەمنىڭ ھاياتىدىىكى قىممىتىنى بىلمەيدىغان قىز بولغان بولسىڭىز ،ئۆتكەن ئىشلار ئۈچۈن قايغۇ- ھەسرەت چەكمەي ،خۇشال-خورام كۈلۈپ ياشاۋەرگەن بولاتتىڭىز، نۇرغۇن ئىشلارمۇ يۈز بەرمىگەن بولاتتى.مېنىڭ ۋاپاسىزلىغىم سەۋەبىدىن سىز نۇرغۇن ئازابلىق كۈنلەرنى بېشىڭىزدىن ئۆتكۈزدىڭىز.مەن بۇندىن كېيىن بارلىق مۇھەببىتىم بىلەن سىزنى سۆيىمەن،بارلىق تىرىشچانلىقىم بىلەن مېنىڭ قىلمىشلىرىم كەلتۈرۈپ چىقارغان قەلبىڭىزدىكى جاراھەتكە شىپا بولىمەن،بۇندىن كېيىنكى ھاياتىڭىزنىڭ بەخت ئىچىدە ئۆتۈشىگە بارلىق يۈرەك قېنىمنى سەرىپ قىلىمەن.شۇڭا سىز باياتتىنقىدەك گەپنى ھەرگىز ئىككىنچى قىلماڭ.بولامدۇ؟                    
ئۇ سۆزلىرىمنى ئاڭلاپ كۆز ياشلىرى تاراملاپ تۆكۈلدى.                     
باھار كەلدى.خەلچەم بولسا بارغانسىرى ئورۇقلاپ كېتىۋاتاتتى،تۈزۈك تاماق
يىمەيتتى.ئاخىرسىدا كېلىپ ئۇ يېگەن تامىغىنى ياندۇرىۋېتىدىغان بولۇپ قالدى. ئۇنى دوختۇرخانىغا ئېلىپ باراي دېسەم ئۇ زادى ئۇنىماي قويدى.ئۇنىڭ بۇ جاھىللىقىدىن خاپا بولۇپ ،ئۇنىڭ ئاغرىپ قالغان تۇرۇقلۇق دوختۇرخانىغا بارغىلى ئۇنىمىغانلىغىنى ئۇنىڭ ئۆيىدىكىلەرگە ئېيتتىم.ئۇنىڭ داداىسى بىلەن ھەدىسى بىر مۇنچە نەسىھەت قىلغاندىن كېيىن ئۇ دوختۇرخانىغا بېرىشقا ماقۇل بولدى. ناھىيىلىك دوختۇرخانىدىكىلەر  ئۇنى تەكشۈرۈپ كۆرۈپ«ئاشقازان يارىسى ، ئوزۇقلۇق يېتىشمەسلىك»دەپ دىئاگونىز قويۇشتى.مەن خەلچەمدە باشقا بىر ئېغىر كېسەللىك بولۇشى مۇمكىن دەپ ئويلىغاچقا ،ناھىيىلىك دوختۇرخانىدىكىلەر توغرا دىئاگونىز قويالمىدى.نېمىلام بولمىسۇن ۋىلايەتلىك دوختۇرخانىغا ئەكىرىپ شۇ يەردىلا داۋىلىتاي ،دەپ ئويلاپ خەلچەمگە دېدىم .ئۇ ماقۇل بولدى.ئەتە ۋىلايەتلىك دوختۇرخانىغا بارىمىز دېگەن كۈنى كەچ تەرەپتە ئۇ يېنىدا پاراڭ قىلىپ ئولتۇرغىنىمدا تۇيۇقسىزدىن ھۇشىدىن كېتىپ قالدى.ئۇنىڭ نەپەس ئېلىشى توختاپ ، چىشلىرى كىرىشىپ، پۇت-قوللىرى تارتىشىپ ،خلىغىچە ئېغىزىدىن كۆپۈك يېنىپ تۇرغاندىن كېيىن بىر قېتىم خارتتىدە تىنىپ نەپەس ئېلىشى ئەسلىگە كەلدى.كەينىدىن داكىدەك ئاقىرىپ كەتكەن يۈزىگە سەلغىنە قىزىللىق يۈگۈردى.مەن بولسام قورقۇپ ئۇنىڭ ئالىقىنىنى ئۇۋىلاپ ،بۇرنىنىڭ ئاستىنى بېسىپ سوغۇق تەرلىگىنىمچە ئولتۇرۇپ قالدىم.ئۇ نەپەس ئېلىشى ئەسلىگە كەلگەندىن كېيىن كۆزىنى ئېچىپ ئۆيئىچىگە ئەلەڭ-سەلەڭ بولۇپ قاراپ ،كۆزى ماڭا چۈشكەندىن كېيىن  كۆز ياشلىرىمنى كۆرۈپ «نېمە ئىش بولدى؟»دەپ سورىدى ھالسىزغىنە بىر ئاۋازدا.مەن ياشلىرىمنى سۈرۈتىۋىتىپ بولغان ئەھۋالنى ئېيتىپ بېرىپ ئۇنى دەرھال دوختۇرخانىغا ئېلىپ بېرىشقا تەرەدۈتلەندىم.         
-ياق،-دېدى خەلچەم قولۇمنى تۇتىۋىلىپ ئىلتىجالىق نەزەر بىلەن،-ئۆزۈمنىڭ
ئەھۋالى ئۆزۈمگە ئايان.مېنىڭ ئۆمرۈم ئاخىرلىشىپ قالدى.مېنىڭ دوختۇرخانىدا يېتىپ ۋاراڭ-چۇرۇڭ ئىچىدە سىز بىلەن خوشلاشقۇم يوق.مۇشۇ ئۆيدە يېنىڭىزدا جىممىدە كۆز يۇمسام...ئۆتۈنەي !-ئۇنىڭ دېگەن گەپلىرىنى ئاڭلاپ مەن ئۆزۈمنى تۇتىۋالالماي قالدىم.                                                         
-ياق،بۇنداق گەپلەرنى قىلماڭ.سىز ساقىيىسىز ھەم ماڭا بالا تۇغۇپ بېرىسىز.
مەن سىزنى ھازىرلا ئۈرۈمچىگە ئېلىپ بارىمەن .چوقۇم شۇنداق قىلىمەن،-دېدىم مەن ئورنۇمدىن تۇرۇپ.                                                      
-توختاپ تۇرۇڭ،-دېدى ئۇ قولۇمنى چىڭڭىدە تۇتىۋىلىپ،-مەن جىگەر راكى .
سەككىز ئاي بۇرۇن ھېلىقى ئەرنىڭ ئۆيىدىكى ۋاقتىمدا بىر كۈنى بەكلا ئاغرىپ قېلىپ،سەۋەبىنى ناھىيىلىك دوختۇرخانىدا تاپالماي ،ۋىلايەتلىك دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرۈتۈپ،شۇلار جىگەر راكى بولۇپ قالغانلىقىمنى ،ئۇزۇنى بىر يىللىق ،بولمىسا ئالتە ئايلىق ئۆمۈرۈم قالغانلىقىنى ئېيتىشقان.بىز راك كېسىلىنىڭ داۋاسىنى يوقلىغىنى ،كۆپ پۇل بولسا بىر مەزگىل داۋالىنىپ ئۆمۈرنى سەل-پەل ئۇزارتقىلى بولىدىغانلىقىنى ئاڭلىغان.لېكىن ھېلىقى ئەرنىڭ مېنى داۋالاتقۇسى كەلمەي مەن بىلەن ئاجرىشىشنىڭ كويىغا چۈشتى.شۇڭا مەنمۇ ئاخىرقى ئۆمرۈم ئۇ ئادەمنىڭ ئالدىدا خورلۇقتا ئۆتمىسۇن،دادامنىڭ ئۆيىدە ئاخىرەتكە سەپەر قىلاي،دەپ ئۇنىڭ بىلەن ئاجراشقان.مېنىڭ جىگەر راكى ئىكەنلىكىمنى بىزنىڭ ئۆيدىن ھېچكىم بىلمەيدۇ  ...كەچۈرۈڭ!مەن ئۇزۇن ئۆمرۈم قالمىغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ سىزنى ئالداپ سىز بىلەن توي قىلىۋالدىم...                                         
-ياق!...دېدىم مەن ئۇنىڭ دېگەنلىرىنى ئاڭلاپ يۈرىكىم قانداقتۇ بىر قاراڭغۇ
بوشلۇق ئىچىگە چۈشۈپ كەتكەندەك بولۇپ.                                 
-گېپىمنى بۆلمەي تۇرۇڭ،مەن دەيدىغانلىرىمنى دەۋالاي...راست ،مەن
ھازىرغىچە سىزنى دىلىمدا مەخپىي ساقلاپ كەلدىم،سىزنى يۇشۇرۇن سېغىنىپ ئۆتتۇم. بىراق،مەن بىر كۈنلەر كېلىپ سىزنىڭ يېنىمغا قايتىپ كېلىدىغانلىقىڭىزنى ئويلاپ باقمىغان.ھېلىقى كۈنى سىز بىزنىڭ ئۆيگە بېرىپ پىشايۋاننىڭ ئالدىدا ئۆگەي ئانام بىلەن دادامنىڭ مەن توغرىسىدا قىلىشىۋاتقان پارىڭىنى ئاڭلاۋاتقىنىڭىزدا ،سىزنى كەينىڭىزدىن كۆرۈپلا تونىغان ۋە سىزنىڭ نېمە ئۈچۈن كەلگەنلىگىڭىزنى بىر قاراپلا بىلگەن ئىدىم...مەن سىزنىڭ ھېلىھەم مېنى ياخشى كۆرۈدىغانلىقىڭىزنى،شۇڭا بۇندىن كېيىن مەن بىلەن بىرگە ئۆتۈش ئۈچۈن ئايالىڭىز بىلەن ئاجراشماقچى بولغانلىقىڭىزبنى ئاڭلىغان ۋاقتىمدا خۇشاللىقتىن يىغلىۋەتتىم. مەن بۇ كېيىنكى قىسقىلا ھاياتىمدا سىز بىلەن نەچچە كۈن بولسىمۇ بىرگە ياشىۋېلىشنى شۇنچىلىك ئارزۇ قىلساممۇ،سىزنى داغدا قويۇشنى خالىماي،سىز بىلەن توي قىلغۇم يوق دەپ تۇرىۋالغان ئىدىم.مەن بۇنداق قىلىش ئارقىلىق سىزنىڭ ماڭا بولغان ھېسياتىڭىز قايسى دەرىجىدە ئىكەنلىگىنى بىلىپ باقماقچى ھەم سىزنى نىيىتىڭىزدىن ياندۇرماقچى بولغان ئىدىم.كېيىن ئۆزۈمنىڭ ئۇزۇن ياشىيالمايدىغانلىقىنى سىزگە ئېيتاي دەپمۇ ئويلىدىم.لېكىن ،مېنىڭ شەخسىيە- تچىلىگىم ئۈستۈن كېلىپ،سىزنىڭ باغرىڭىزدا جان ئۈزۈش نىيىتىدە سىزگە ياتلىق بولۇشقا رازى بولدۇم...مەن بەك شەخسىيەتچىمىكەنمەن؟...مېنى كەچۈرۈڭ جېنىم! ...مېنى ئەپۇ قىلامسىز؟-دېدى ئۇ تارام-تارام تۆكۈلىۋاتقان ياشلىرىنى سۈرۈتۈپ ،مېنىڭ ياردىمىمدە سەل تىكلىنىپ ئولتۇرۇپ.مېنىڭ بولسا يېشىمنى توختىتىۋىلىشقا ئامالىم يوق ئىدى.                                            
-نېمە ئۈچۈن بۇنى ماڭا بۇرۇنراق ئېيتمىدىڭىز؟ھاياتىڭىزنى بىركۈن بولسىمۇ
ئۇزارتقىلى بولىدىغان ئىش بولسا مەن سىزنى بىيجىڭغىچە ئېلىپ بېرىپ داۋالىتىدىغان پۇلنى تاپالايتتىم.نېمە ئۈچۈن،زادى نېمە ئۈچۈن ماڭا بۇرۇن ئېيتمىدىڭىز؟-دېدىم زار-زار يىغلاپ ئۇنىڭ قولىنى سىقىپ.                    
-مەن بەرىبىر ئۇزۇن ياشىيالمايدىغان بولغاندىكىن سىزنى ئارتۇقچە چىقىمدار
قىلىشنى خالىمىدىم.ھېلىمۇ سىز مەن بىلەن توي قىلىپ ،تويلۇقۇم ئۈچۈن نۇرغۇن پۇل خەجلىدىڭىز...مەن بۇنىڭدىن بەك خۇشال.سىز ماڭا قىز بالىغا ئالىدىغان تويلۇق ئېلىپ ئۆيۈڭىزگە ئېلىپ كەلدىڭىز .ھېلىمۇ سىزنى ئارتۇقچە چىقىمدار قىلىۋەتتىم... مەن بىر پۇتى گۆرگە ساڭگىلىغان ئادەم تۇرۇپ سىزگە ياتلىق بولىۋالدىم.مېنى كەچۈرمسىز؟-دېدى ئۇ نەپسى يېتىشمەيۋاتقاندەك ئېغىر تېنىپ ،ئاستا سۆزلەپ.                                                            
-ئۇنداق ئىش مەۋجۇت ئەمەس،ناۋادا سىز ھاياتىڭىزنىڭ ئاخرىدا بولسىمۇ
مۇشۇنچىلىك پۇرسەتنى ماڭا بەرمەي مەن بىلەن خوشلاشقان بولسىڭىز مەن تېخىمۇ ئازابتا قالغان بولاتتىم.سىز مېنىڭ ئۆز ۋاقتىدا سىزگە قىلغان ۋاپاسىزلىغىمنى كەچۈرەلەمسىز؟                                                            
ئۇ ماغدۇرسىز قوللىرىنى ئۇزىتىپ كۆز ياشلىرىمنى سۈرۈتتى.مەن ئۇنىڭ قولىنى
تۇتۇپ ،ياشلىرىم بىلەن نەملەشكەن بارماقلىرىغا سۆيدۈم.                       
-مەن سىزنى ئۆيدە كۆرگەندىلا كۆڭلۈمدە سىزنى كەچۈرەلمىگۈدەك نەرسە
يوقلىغىنى سەزگەن.مەن سىزنى ئىنتايىن ياخشى كۆرۈمەن...                  
-خەلچەم!...-مەن ئۇنى ئاستا كۆتۈرۈپ باغرىمغا باستىم،تۆكۈلگەن گۈل
بەرگىلىرىدەك ياشلىرىم ئۇنىڭ ئۈستى-بېشىغا يامغۇردەك چۈشەتتى.ئۇ قولىنى مۆرەمگە ئېلىپ بىردەم تۇرغاندىن كېيىن دېدى:                                
-بەلكىم مەن بۈگۈن كېچىدىن چىقالماسلىقىم مۇمكىن.ئوڭ بىقىنىم ،قورسىقىمنىڭ
ئىچى بەك ئاغرىپ كېتىۋاتىدۇ...دادامغا ھازىرلا خەۋەر قىلىپ قويۇڭ،كۆزۈم يۇمۇلۇشتىن بۇرۇن ئۇلار مېنىڭ قانداق كېسەل ئىكەنلىكىمنى ئۆز ئاغزىمدىن ئاڭلىۋالسۇن.                                                               
مەن شۇ ھامان قېيىن ئاتامنىڭ ئۆيىگە تېلېفون ئېلىپ ،خەلچەمنىڭ ئاغرىپ
قالغانلىغىنى خەۋەر قىلدىم.كېيىن ئۇنى دوختۇرخانىغا ئېلىپ چىقاي دېسەم ئۇ قەتئىي ئۇنىمىدى.مەن خەلچەمنى ئورنىدا ياتقۇزۇپ قويۇپ سىرتقا چىقىپ ،ئۆكسۈشلىرىمنى بېسىپ ئۆيگە تېلېفون ئالدىم.تېلېفون ئۇلىنىش بىلەن تەڭ تېلېفومدىن دادامنىڭ «كىم ؟»دېگەن ئاۋازى ئاڭلاندى.مەن «دادا...»دېدىم ئۆكسۈشلىرىم گېلىمگە تۇرۇپ قالغاندەك بوغۇلۇپ.دادام ئاۋازىمنى تونىغان بولسا كېرەك ،بىر ئېغىز گەپ قىلمايلا تېلېفوننىى قويىۋەتتى.مەن قوللىرىم تىتىرگەن ھالدا سەل تۇرىۋىلىپ تېلېفوننى قايتا ئالدىم.تېلېفون خىلى ئۇزۇن توۋلىغاندىن كېيىن تېلېفون ئېلىندى.مەن دادام ئاۋازىمنى ئاڭلاپ يەنى تېلېفوننى قويىۋېتىپ قالمىسۇن،دەپ شۇ ھامان«دادا تېلېفوننى قويماي تۇرۇڭ...»دېدىم ئۆتۈنۈش بىلەن .شۇ ھامان تېلېفوندىن «بالام ،نېمە ئىش بولدى؟ ئاۋازىڭ باشقىچە چىقىدىغۇ؟»دېگەن ئانامنىڭ ئاۋازى ئاڭلاندى.                                
-ئانا،-دېدىم مەن تېلېفوندىلا يىغلىۋەتمەسلىك ئۈچۈن ئۆزۈمنى تۇتىۋىلىپ،-
ھازىر ئايالىمنىڭ كۆزى يۇمۇلۇش ئالدىدا تۇرىۋاتىدۇ،ئۇ راك كېسىلى ئىكەن.سىلەر ئۇنىڭ كېلىنىڭلار ئىكەنلىگىنى ئېتراپ قىلمىساڭلارمۇ... ئۇ يەنىلا مېنىڭ ئايالىم، -دېدىم ئارتۇق گەپ قىلالماي.                                             
-ۋاي ،خۇدايىم!...-ئانام شۇنداق دەپ باشقا نېمە دېيىشنى بىلمىگەندەك
تۇرۇپ قالدى.مەنمۇ ئارتۇق گەپ قىلماي«خوش »دەپ تېلېفوننى ئۈزىۋەتتىم.   
سەلدىن كېيىن قېيىن ئاتام ،ئايالى ۋەخەلچەمنىڭ ئاچىسى ،ئاكىسى ئۆيۈمگە
يىتىپ كەلدى.ئۇلارنى خەلچەمنىڭ يېنىغا باشلاپ كىردىم.ئۇلارنىڭ خەلچەمنىڭ نەچچە ۋاقىتتىن بىرى تولا ئاغرىپ قېلىپ يۈرگەنلىگىدىن خەۋرى بار ئىدى.ئۇنىڭ بىر نەچچە كۈن ئىچىدىلا ئورنىدىن تۇرالمىغۇدەك يىتىپ قالغانلىغىنى كۆرۈپ ،دەرھال دوختۇرخانىغا ئېلىپ بارايلى دېيىشتى.خەلچەم دادىسىنىڭ قولىغا ئېسىلىپ تۇرۇپ ،ئۆزىنىڭ راك كېسىلى بولۇپ قالغانلىقى سەۋەبىدىن ئېرىدىن ئاجرىشىپ كەتكەنلىگىنى ئېيتىپ بەردى.«راك كېسىلى»دېگەن گەپنى ئاڭلاپ ھەممەيلەن يىغلاپ كېتىشتى.ھەممەيلەن يىغلاپ ئاھۇ-زار قىلىۋاتقان ۋاقىتتا ئۆيۈمگە دادام بىلەن ئانام كىرىپ كەلدى.قېيىن ئاتام تۇرۇپ دادام بىلەن كۆرۈشتى.بۇ چاغدا دادام بىلەن ئانامنى كۆرگەن خەلچەم«دادا...دادا...»دەپ چاقىردى دادامنى.دادام «بالام مەن مانا »دېدى خەلچەمنىڭ قېشىغا كېلىپ ئۇنىڭ قولىنى ئالىقىنىغا ئېلىپ.                                               
خەلچەم دادامغا قاراپ قىينىلىپ تۇرۇپ دېدى:                           
-دادا ،ئادىل ئىككىمىز تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپتە بىرگە ئوقۇغان.ياشلىقتىكى
ئەقىلسىزلىغىمىز تۈپەيلىدىن تەقدىرىمىز مۇشۇنداق بولۇپ قالدى...مەن ئۆزۈمنىڭ مۇشۇ ئەھۋالدا ئىكەنلىگىنى بىلىپ تۇرۇپ ئۇنىڭدىن يۇشۇرۇپ ،ئۇنىڭ ئايالى بىلەن ئاجرىشىپ مەن بىلەن توي قىلىشىغا ماقۇل بولدۇم.مەن ھازىرغىچە ئۇنى ئۇنتۇماي كەلگەچكە ئاخىرقى ئۆمرۈمنى ئادىل بىلەن ئۆتكۈزەي دېدىم...بۇ ئىشلارغا ئادىل ئەمەس مەن سەۋەپچى.شۇڭا ئادىلنى ئەپۇ قىلغان بولسىلا!...   
-بالام بولدى ئۆتكەن ئىشلارنى تىلغا ئالمىسىلا،مەن ھەر ئىككىڭلارنى كەچۈردۈم.
سىز مېنىڭ كېلىنىم،-دېدى دادام مۇلايىم كۆيۈنگەن تۈستە جاۋاب بېرىپ.      
-دادا،سىلىگە كۆپ رەھمەت!                                               
دادام بىلەن قېيىن ئاتام بىر نېمىلەرنى دېيىشكەچ ئاستا سىرتقا چىقىپ كەتتى.
شۇ چاغدا خەلچەم ماڭا يۈزلىنىپ:                                            
-رەنجىمىسىڭىز،سىزدىن بىر ئۆتۈنىشىم بار ئىدى؟-دەپ قولىنى ئۇزاتتى.      
مەن ياشلىرىمنى سۈرۈتكىنىمچە دېدىم:                                         
-مەن سىزنىڭ ھەرقانداق تەلىپىڭىزدىن رەنجىمەيمەن ،قانداق گېپىڭىز بولسا
ئېيتىڭ .                                                                  
-ئاخىرقى قېتىم ئوغلۇمنى بىر كۆرۈۋالغان بولسام...                        
-مەن ھازىرلا بېرىپ ئېلىپ كېلەي،-مەن ئورنىمدىن تۇردۇم.شۇ چاغدا خەلچەم
قىزى ئاينۇرغا قاراپ:                                                         
-قىزىم ئادىلجان داداڭ بىلەن بېرىپ ئېنىڭنى ئېلىپ كەلگىن ،-دېدى.      
مەن ئاينۇرنىڭ يول باشلىشى بىلەن ماشىنامنى ئۇنىڭ دادىسىنىڭ ئۆيىنىڭ
ئالدىغا ئېلىپ كەلدىم ۋە ئاينۇر كىرىپلا ئۇكىسىنى ئېلىپ چىقىپ،بىز يەنە شۇ ھامان كەينىمىزگە ياندۇق.خەلچەم ئىككى بالىسىنى كۆرۈپ ئۇلارنى خىلى ئۇزۇن باغرىغا بېسىپ كۆز يېشى قىلدى.                                            
كېيىن ئۇ بىردەم ئۇخلىۋالماقچى بولدى،بىراق ئاغرىقتىن بولسا كېرەك ئورنىدا
ياتالماي ئۆرۈلىمەن دېدى.مەن ئۆرۈپ قويدۇم.ئۇ تاڭغىچە توختىماستىن ئۇيان،بۇيان ئۆرۈلۈپ ياتالمىدى.شۇ تەرىققىدە يەنە بىر كۈن ئۆتۈپ كەتتى.ئۇ ئاستا-ئاستا گەپ – سۆزدىن قالدى.بەزى ۋاقىتتا ئۇ لاپپىدە كۆزىنى ئېچىپ ئەتراپقا مۇنداقلا قاراپ قوياتتى.گەپ قىلسام گېپىمنى ئۇقالمىغاندەك بىردەم تۇرۇپ قېلىپ،كەينىدىن كۆزىنى يۇمۇۋالاتتى.مەن بېشىدا قاراپ ئولتۇراتتىم،ئۇ تاڭغا يېقىن ئۇخلاۋاتقاندەك يېتىپ يەنە ھۇشىدىن كەتكەندەك بولدى،-دە،بىردىن جىممىدە بولۇپ قالدى.مەن «خەلچەم...»دەپ توۋلىۋەتتىم....               
مەن  يىغا-زارە قاپلىغان ئۆيدىن ئاستا تالاغا چىقىپ كەتتىم.بىراق نېمە
ئۈچۈن چىققانلىغىمنى بىلمەيتتىم.يىراققا قارىسام ئاسماننىڭ بىر تەرىپى خىررە ئاقىرىشقا باشلىغان بولۇپ،كۆكتىن يامغۇر كەبىي گۈل بەرگىلىرى تۆكۈلىۋاتاتتى .قانداقسىگە بىردەمدىلا تاڭ ئېتىپ كېتىدۇ؟مېنىڭ بۇنىڭدىن كۈلگۈم كەلگەندەك بولدى.كەينىدىن تامغا يۆلەندىم-دە، ئۆكسۈپ-ئۆكسۈپ  يىغلىۋەتتىم.