INTERNETدىگەن ئوقۇم 20 – ئەسىرنىڭ 60 – يىللىرىنىڭ ئاخىرىدا ، ئامېرىكا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستىرلىكىنىڭ يۇقىرى پەن – تېخنىكىلىق تەتقىقات ئورنى DARPAدىكى ARPANET تورىدىن ۋۇجۇتقا كەلگەن . ARPANET تورى __ كومپيۇتېر تورىنىڭ مەلۇم قىسمىدىن كاشىلا كۆرۈلۈپ ، مەشغۇلات ئېلىپ بېرىشقا ئىمكانىيەت بولمىغاندا ، تور بەلۋىغىنىڭ باشقا قىسىملىرىنىڭ يەنىلا نورمال خىزمەت قىلىشىغا كاپالەتلىك قىلالايدۇ . ھەمدە بۇ ئارقىلىق يادرو ئۇرۇشى پارتىلىغاندا نورمال بولغان ئۇچۇرلىشىش ئېھتىياجىغا كاپالەتلىك قىلغىلى بولىدۇ . ۋاقىتىنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ ، ARPANET تورىغا قوشۇلغان كىشىلەر ۋە ئاپىراتلار پەيدىنپەي كۆپىيىپ ، ARPANETنىڭ كۆلىمىمۇ زورىيىشقا قاراپ يۈزلىنىدۇ . ARPANETتورى پەقەت ئامېرىكا دۆلەت ئىچىدە تور بەلۋاغلىرى بىلەن ئۆز-ئارا تۇتاشتۇرۇلۇپ قالماستىن ، كۆپلىگەن دۆلەتلەرمۇ يىراق مۇساپىلىك ئۇچۇرلىشىش تېخنىكىسى ئارقىلىق ،يەرلىك ئورۇندىكى كومپيۇتېر ۋە تور بەلۋىغىنى ARPANETتورى بىلەن تۇتاشتۇرىدۇ .ھەمدە ئوخشاشلا TCP/IP ئالاقە كېلىشىمنامىسىنى قوللىنىدۇ . 20 ئەسىرنىڭ 80 – يىللىرىنىڭ ئاخىرىدا بۇ خىل TCP/IP ئالاقە كېلىشىمنامىسى ئارقىلىق ئۆز – ئارا تۇتاشتۇرۇلغان تور لېنيەسىنىڭ كۆلىمى مىسىلسىز كېڭىيىپ يەر شارى خاراكتېرلىق خەلقئارالىق تور INTERNETنى شەكىللەندۈرىدۇ . 1985 – يىلى ئامېرىكا پەن – تېخنىكا فوندى جەمىيىتى NSF،زور مەبلەغ بىلەن تېلىگراف شىركىتىنىڭ ئالاقە سىم يولىنى ئىجارىگە ئېلىپ ، ئامېرىكا مىقياسىدا دەرىجىدىن تاشقىرى بەش چوڭ كومپيۇتېر مەركىزىنى قۇرۇپ چىقىدۇ . ،ئۆتمۈشتە پەقەت ھەربىي ئىشلار ئۈچۈن ساناقلىقلا پەن- تېخنىكا ئالىملىرى ئىشلىتەلەيدىغان بۇ زور كۆلەملىك كومپيۇتېر ئەسلىھەلىرىدىن تېخىمۇ كۆپ ئادەتتىكى كىشىلەرنىڭ بەھىرلىنىشى ئۈچۈن، NSF TCP/IPكېلىشىمى ئاساسىدىكى كومپيۇتېر ئۇچۇر ئالاقە تورى NSFNETنى قۇرۇپ چىقىدۇ . ھەمدە NSFNETنى مەملىكەت مىقياسىدا ، رايون ئايرىپ كەڭ دائىرىلىك تورلاشتۇرۇپ ، توردىكى ھەر قانداق بىر ئابونتنى ئالاقە ئۇچۇر خىزمىتى ئۈچۈن قولايلىق بولغان شارائىتلار بىلەن تەمىن ئېتىدۇ .بۇ مۇۋاپىقىيەتلىرى بىلەن NSFNET 1986- يىلى ARPANETنىڭ ئورنىنى ئىگەللەپ ، INTERNETنىڭ يېڭى بىر غولىغا ئايلىنىدۇ .شۇنىڭدىن باشلاپ تور بەلۋىغىنىڭ پەقەت پەن – تېخنىكا تەتقىقات ئورۇنلىرى، مائارىپ، ۋە ھۆكۈمەت خادىملىرىلا ئىشلىتەلەيدىغان ئەھۋالىغا خاتىمە بېرىلىدۇ . شۇڭلاشقا بەزىلەر NSFNETنى INTERNETنىڭ ئىككىنچى باسقۇچ تەرەققىياتىدىكى يۈرۈشتۈرگۈچ تور (PRODUCTION NETWORK)دەپمۇ ئاتايدۇ . ( بىرىنچى باسقۇچ تور تەرەققىياتى _تەتقىقات تورى دەپ ئاتىلىدىغان بولۇپ ئېنگىلىزچە RESEARCH NETWORKدەپ ئاتىلاتتى ) NSFNETنىڭ تەرەققىياتى يەر شارى خاراكتېرلىق INTERNETساھەسىگە زور دەرىجىدە تەسىر كۆرسەتكەنلىگى ئۈچۈن ، بۈگۈنكى كۈندىمۇINTERNETتورىNSFNETئارقىلىق ئوخشاشمىغان دۆلەتلەردىكى نۇرغۇنلىغان كومپيۇتېرلارنى ئۆز ئارا تۇتاشتۇرۇپ تۇرماقتا . INTERNET تور ئىقتىدارىنىڭ كۈنسايىن كۈچىيىشى ۋە كېڭىيىشى بىلەن سودا خاراكتېرلىق ئۇچۇرلىشىش ئەڭ مۇھىم ئورۇنغا چىقتى . شۇنىڭ بىلەن INTERNETتورى ئۈچۈنچى باسقۇچلۇق سودا خاراكتېرلىق تور تەرەققىياتىغا قاراپ يۈزلەندى . شۇنداق دىيىشكە بولۇدىكى INTERNET دۆلەت تەۋەلىگى بولمىغان پۈتۈن دۇنيادىكى سانسىزلىغان كومپيۇتېرلار ئۆز ئارا تۇتاشتۇرۇلغان دەرىجىدىن تاشقىرى تور بەلۋىغىدىن ئىبارەت . INTERNET تورىغا تۇتاشتۇرۇلغان ھەر قانداق بىر كومپيۇتېر مۇشۇ تور لىنيەسىنىڭ بىر قىسمى بولۇپ ھىساپلىنىدۇ . دۆلىتىمىز 1994 – يىلى INTERNETتورىنى تۇتاشتۇرۇشنى ئەمەلگە ئاشۇردى . |