| 
         
| . مەمتىلى ئەپەندى (تەۋپىق)(1901-1937)
3 b6 B% [/ T' R0 b% _ 20-ئەسىرنىڭ 20- 30-يىللىرى دىيارىمىزنى قاراڭغۇلۇق جاھالەت قاپلىغان ۋاقتىلار بولۇپ ، سىياسىي تۈزۈمدە مۇستەبتىلىك ، دىنى ئېتىقاددا خۇراپاتلىق ، بىددەت ئەۋج ئالىدى . خەلق خارار زەبۇنغا ، مىللەت زاۋاللىققا يۈزلەندى. خەلق تۇرمۇشى كەمبغەللىككە ، مەنىۋى ھايات قەھەتچىلىككە ئۇچرىدى. مىللىي ھايات قۇرقۇنۇشلۇق تەقدىرگە دۇچ كەلدى. مانا مۇشۇنداق شارائىتتا ئوت يۇرەك شائىر، مائارىپچى مەمتىلى ئەپەندىم كۆكرەك كېرىپ چىقىپ ، جاھەلەتكە جەڭ ئېلان قىلىدى.* n% @/ v( k7 N
ئۇيغۇر يېڭى مائارىپنىڭ بايراقدارى ، ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنىڭ تونۇلغان ۋەكىلى، ئوت يۈرەك شائىر مەمتىلى ئەپەندى 1901-يىلى ئاتۇش شەھەرىگە قاراشلىق ئازاق يېزىسسنىڭ بۇيامەت كەنىتىدە بىر تېۋىپ ئائىلىسدە دۇنياغا كەلدى. ئۇ ئائىلە تەربيىەسىدىن كېيىن ئېكساق ھۈسەيىنىيە مەكتىۋى ۋە ئاتۇش تېجەن مەكتەپتە ئوقۇدى. 1920-يىلى دادىسى بىلەن بىللە سودا قىلىش ئۈچۈن چۆچەككە بېرىپ تىجارەت ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللاندى. ئۇ يەردە ئوقۇمۇشلۇق زىيالىلار بىلەن كۆرۈشۈپ نەزەر دائىرسىنى كېڭەيتتى.! H9 ]! B2 W$ \( Z: L
1926-يىلى چىگردىن ئۆتۈپ ئوتتۇرا ئاسىيانىڭ شەمەي، تاشكەنت ، بىشكەك شەھىرىللىرىدە بىر تەرەپتىن سودا قىلسا، بىر تەرەپتىن ئىلىم تەھسىل قىلىدى.
. b9 B9 J& \. ^7 s9 I& g 1928-يىلى بىر ئاق كۆڭۈل تۈرۈك قېرىندىشىنىڭ يارىدىمى بىلەن قېرىم يېرىم ئارىلى ئارقىلىق تۈركىيەنىڭ ئىستامبول شەھرىگە باردى.1 M4 p" B& F3 T+ J! o H
1929-يىلىدىن 1932-يىلغىچە تۈركىيە ئىستامبولدىكى بىر ئالىي مەكتەپتە ئوقۇدى. ئۇ شۇ جەرياندا كۆپلىگەن ئەسەرلەرنى يېزىپ تۈركىيە مەتبۇئادلىرىدا ئېلان قىلدى.4 b- j) l% ^: h
1933-يىلنىڭ ئاخرىلىرى ئانا ۋەتەنگە قايتىپ كېلىپ، ئىلغار پىكرىلىك دىمكۇراتىك زاتلار بىلەن بىر نىيەت بىر مەقسەتتە ئىتتىپاقلىشىپ ، 34-يىلىنىڭ ئاخرىغىچە ئاتۇشنىڭ ھەممىلا كەنىتىدە پەننى مەكتەپ ئېچىپ ، ئۇيغۇر ھازىرقى زامان پەننىي مائارىپنىڭ تەرەققىياتىنى بىر بالداق پەللىگە كۆتۈردى ۋە ئىزچىلار ئەتىرتىنى تەشكىل قىلىپ ، ھەر قايسى يۇرتلارغا بېرىپ ، باشقىلارنى پەننىي مەكتەپ ئېچىشقا رىغبەتلەندۈردى.
" m# E8 h" R8 J7 ]9 X P 1937-يىلى 30-ماي كۈنى شىڭ شىسەي ھاكىمىيتىنىڭ قەشقەردىكى ژاندارمىللىرى تەرىپىدىن ۋەھشىيلەرچە ئۆلتۈرۈلدى.% r$ Q0 j$ {0 V
مەمتىلى ئەپەندىمنىڭ ۋەكىللىك ئەسەرلىرىدىن <سايرام كۆلى > ، <ئىزچىلار مارىشى > ، < مەرىپەت مارىشى > قاتارلىقلار بار . ئۇنىڭ 2000-يىلى 7-ئايدا شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن مەمتىلى ئەپەندى شېئرلىرى ناملىق ئەسرى جامائەتچىلىك بىلەن يۈز كۆرۈشتى .7 o) J) p+ G! O! Y$ U# V" q
بۇ شۇ شىئېىنىڭ بىرى .يەنى تەۋپىق ئەپەندى ئۆلتۈرۈشتىن بۇرۇن تۈرمە تېمىغا يېزىپ قويغان.
" e, G3 _; S P+ ?; iنەچچە يىل كەزگەن ئىدىم بۇ دىيارى غۇربەتنى،
5 F: p# F! E) _4 t# [كۆرمىگەنىدىم مۇنداق ئازابۇ-ئوقۇبەتنى.6 c' u2 [& v e1 X
ئاقىۋەت ۋەتەنگە كېلىپ،قىلىپ خەلق ئۈچۈن خىزمەت،
1 x! \4 r6 K$ rمۇكاپات ئورنىدا ئالدىم بۇ ئازارى كۈلپەتنى.
/ m* G( B a3 S- }3 Oتاقىتىم تاق بولدى مۇندىكى خەلقنىڭ نىدايىدىن،
; e# `) l; f! `, x$ N: iقۇلاقلىرىم گاس بولدى كىشەنلەر سادايىدىن.; n1 [: `4 I7 }2 I. |
گۇناھى نە ئىكەن بۇندا قامالغان نەۋقىرانلارنىڭ؟
. v+ i% i. l" U$ D) q9 E5 cھەققە ئويغۇنى يوقتۇر تېڭىلغان شۇ گۇمانلارنىڭ.! k4 j. `5 L4 V9 L5 J
روھىم ئەجەپ قىسىلدى يالغۇزلۇقتا،تۇتقۇندا،
% J. [' o/ K7 [: o7 H' l. R6 oسائەتلىرىم ئۆتمەكتە كىشەنلىنىپ زۇلمەتتە.2 Z/ V5 V- r3 a; G
يېشىم ئوتتۇز ئالتە ياش،تاشتىن بەتتەر قاتتى باش،
2 r( X. `- i1 o5 h8 r# J- D bئادا بولار ئوخشايمەن بۇ خىل قايغۇ –ھەسرەتتە
+ R* J1 G! K" o' n4 }
3 t1 G/ X, A' `& R% t. s: uبۇ داۋامى :
K( E7 N( e' G" P4 E; uبۇلبۇللار تۇتقۇن بولدى،يۇرتنى بۇلغىدى قاغا،
; }4 x- |& C5 u& {كىم بولسا ۋەتەنپەرۋەر بىر كۈن ئېسىلۇر دارغا.
# x, H9 u2 {( o4 t3 eبۇ قاراڭغۇ يىللاردا تاپالمىدىم ئادالەت،
# [! p/ u. T; U3 s5 Rئادالەتكە ئىنتىلسەم قولغا ئالدى سىياسەت.
6 r2 O9 m' m; g8 kخەلقىم ئۈچۈن ئىلىم-پەن،تەرەققىيات ئىزدىدىم،+ o8 M4 M+ `& w7 m
نىيىتىم ساپ،دىلىم ئاق،ئۆتكۈزمىدىم جىنايەت!" u3 ]! v0 u8 d# x! s4 s- `9 H
قادىر ھاجى كىرىپ كەلدى،يېنىدا گۇندىپاي ئالتە،
* r) b2 e& P; I. Q! Z, ^ھەقىقەت نە؟ئادالەت نە؟بىلمەيدۇ ئەقلى بەك كالتە.$ w' c( s j$ R v, |/ T# T
كىشەن قىستى سېنى تەۋپىق قىلما زەررىچە پەرياد،
, ~* J/ P7 e( @) [1 z5 B! A! ]پىدا قىل قاننى سەن ئەمدى،بېشىڭغا كەلدى بۇ ئەرسات.: u' O; w6 `/ L4 `; O8 T
ئۇرغۇپ تۇرغان ئىسسىق قان جىسمىمدا ئىسىيان ئېتەر،
$ U3 @$ C- O0 v4 t& a) fكۈندە مۇشتۇمدەك كېسەك خەت يېزىپ تۈگەپ كېتەر.
! q) e$ e) k# f( j2 `) O/ m3 lخۇدايىم بىلۇر بالىلىرىم قالدى دادۇ-پەريادتا،
3 r# g3 I; R O" ~# s3 u/ o# ^5 gدېرىكىمنى ئالالماي سەرسان بولۇپ ھەر ياقتا.
% ]6 Z D* A6 e* @; r8 O, v) d2 Uئەل خائىنى ،مەمتىمىن ئىچى قارا مۇناپىق،
+ o0 L# O" N4 D5 D/ Lھۆكۈمەتكە ئۈستۈمدىن خەۋەر بېرىپسەن ساختا.
6 F' r% L: w+ D6 G
# v5 p; j% X, y7 cۋەتەنپەرۋەر مائارىپچى شائىر مەمتىلى تەۋپىق ئەنە شۇنداق ئوتلۇق مىسرالارنى يازغان. |
ھەممە باھا نومۇرى : تەجرىبە + 17 قىزغىنلىق + 9 تىللا + 2 تۆھپە + 2 باھا خاتىرىسى
|
شەربەت ئىزدەپ كىردىم شەربەتككە!!
تەجرىبە
قىزغىنلىق
تىللا
تۆھپە
ئاپشاركا كارتىسى
رادار كارتىسى
يوللىغان ۋاقتى 2013-1-6 11:59:27
كۆتۈرۈش كارتىسى
变色卡
دېۋان تالىشىش
كۆتۈرۈش كارتىسى
يوللىغان ۋاقتى 2013-1-7 00:36:52