ھېيىتلىق سوۋغا

نازاكەت

ھېيىتلىق سوۋغا

9 `! X- S: U5 S+ S/ K& [1 `

(ھېكايە)

ئازنىگۇل ئابدىكىرىم

ئەكرەم ئىشتىن چۇشۇپلا ئالدىن تەييارلاپ قۇيۇلغان <<سوۋغا >>لارنى ئىگىللىرگە يەتكۈزدى.ئاندىن شىرىن خىياللار ئىلكىدە ئۆزنىڭ بايرامدىن كىيىنكى بولۇم باشلىقى بولۇش ئارزۇسنىڭ تىزدىن ئەمەلگە ئېششىنى ئويلىغان ھالدا ئۆيگە قايىتتى. بۇگۇن ئۇنىڭغا كوچلاردىكى ئادەملەرنىڭ ھەممىسى ئىللىق تەبەسسۇم قىلۋاتقاندەك ئۇنىڭ خۇشاللقغا ئورتاقلىشۋاتقاندەك بىلنىپ كەتتى. خۇشاللقدائائىلىكلەر بىناسنىڭ پەلەمپىيدىن كىچىك باللاردەك تاقلاپ-تاقلاپ چىقتى.ئىشكنىمۇ ئاچقۇچىدا ئېچىپ كىرمەي قۇڭغۇراقنى باستى.ساڭزىغا خېمىر يۇغۇرۋاتقان ئاسىيە خېىمىر يۇقى قۇللىرى بىلەن ئىشىكنى ئاچتى دە،-ھەيران قالدى. ‹‹كىم بولغىيتتى؟خاتا ئاڭلاپ قالمىغاندىمەن؟››ئۇ بېشىنى شۇنداق چىقىرۋىدى، ئۇستۇنكى قەۋەتنىڭ پەلەمپىيگە چىقۋالغان ئەكرم بىر سەكرەپلا چۇشۇپ ئاسيەنىڭ دۇلىسغا شاپاللىدى. ئاسىيەم قۇرۇققانلىقدىن كۆزلىرى چەكچىيىپ چىرايى تاتىرىپ،يۇرەكلىرى دۇپۇلدەپ كەتتى.ئەكرەمنى تىللىماقچى بولۋىدى ئېغىزىمۇ سۆزگە كەلمەي قالدى.ئۇنىڭ بۇ ھالىتىنى كورگەن ئەكرەم كۆزلىردىن ياش چىقىپ كەتكۇچىلىك كۇلۇپ كەتتى.
   ئۆيگە كىرىپمۇ خىلدىن كىيىن ئەسلىگە كەلگەن ئاسىيە ئەكرەمنى بىر مۇنچە ئەيىپلىدى.بىراق ئەكرەم ئۇچۇن ئۇنىڭ ئەيىپلەشلىرمۇ سۆيۈملۇك بىلىنىپ كەتتى.
-بولدى قىلغىنە خوتۇن،ساڭا ھېيىتلىق چاقچاق قىلىپ قويدۇم.نىمە ئانچە خاپا بولىسەن،-دىدى ئۇ كۇلۇپ تۇرۇپ.
8 o" G% |" R. ~- r   -ئەگەر قورقۇپ كىتىپ يۈرۇگۇم قېىپىدىن چىقىپ كەتسە قانداق قىلاتتىڭىز؟
" N; [( v4 O- ~( v-ۋاي-ۋۇي ئەنسىرەپ كەتكىنىنى...ئۇنچىلىك ئىشقا يۇرىكڭ چىقىپ كىتەرمىدى؟ئەگەر شۇنداق بولغان بولسا،ھىېيتلىق خوتۇندىنمۇ بىرنى ئىلۋالاتتىم،دە.
) f+ q' i' h! \* @4 q* _-ھە،ئەسلى نىيەت مۇنداق دەڭ . مىنى ئۆلتۇرۇپ خوتۇن ئالغىچە مىنى كەتكۈزۋەتسىڭىزلا بولمىدمۇ؟تۇلا ئاچچىغىمنى كەلتۇرمەڭ جۇمۇ!بولمىسا...
1 h4 i( n2 E7 _: q/ oئاسىيەنىڭ چىرايى تۇتۇلۇپ كەتتى.ئەكرەم چاقچاق جاخجاققا ئايلىنىپ كەتمىسۇن دەپ ئۇنى بەزلىدى.
' N( S% O8 g: j# Z' V! u-بولدى،بولدى چاقچاقنىمۇ بىلمەيدىغان نىمە ئىكەنسەن.سەندىن باشقا خۇتۇن ھارام ماڭا .ھە،نىمە ئىش قىلۋاتسەن؟لەڭمەنگە خېمىر يۇغۇرۋاتقان ئوخشىمامسەن؟ ئىېرىنىڭ سۆزلىرىدىن رەنجىگەن ئاسىيە بىردەمدىلا بەزلەشلەرگە مەپتۇن بولدى:
7 w$ T& @$ B5 @/ `. E-ساڭزا-قۇيماق سالاي دەپچۇ.
-ئەتتىگەن ياغ يوق دەۋاتاتتىڭ ياغ ئەكىردىڭما؟
ئەكرەم ئەگىپ كىلىپ ساپاغا چۆكتى ،- دە  تىزگىنەكنى ئېلىپ تېلىۋىزورنى ئاچتى .
+ ^/ b% ~; y4 H0 _9 e-ياق،مەكتەپتە ھېيىتلىق تەمىنلەش قىلىپ بەش كىلودىن چىگىت يېغى تارقىتىپ بەرگەن ئىدى،شۇ ياغدا سالاي دىدىم .  چىگىت يېغىدا تاماق قلسام زىيان قىلىدۇ دەپ يىمىسڭز يە ،-دىدى ئاسىيە ئاشخانىغا كىرىپ كىتىۋېتىپ.
8 ~  a& x' m+ g; ^" \1 c; a- نىمە ؟ ئەكرەمنىڭ چىرايدىكى خۇشاللق ئاللا قاياقلارغا ئۇچتى .
- يەنە ياغ تارقاتتىمۇ ؟سىلەرنىڭ مەكتىۋڭلارنىڭ ياغ زاۋۇتى بارمۇ نىمە ؟ ھەر يىلى ھېيىتتا ياغ تارقىتىدىكەن . بەرگەندىكىن ياخشىسىنى بەرمەيدىكەن يا. يەرلىك زاۋۇتنىڭ يېغىنى تارقىتىپ، چۈپەي نىملەركەن ئۇ. ئەكرەمنىڭ ئاخىرىقى گىپى ئاسيەنىڭ زىتىغا تەگدى.
2 H: x9 L5 d7 k  e* o8 L( |-چۈپەي دەپ كەتمىسىڭىزمۇ بولىدۇ.ئاشۇلارنىڭ ئىچىدە سىزنىڭ ئايالڭىزمۇ بار.مەكتىۋىمىزنىڭ شۇنچىلىك قىلىپ بەرمىگمۇ ئاسان ئەمەس.ھازىر قۇشۇمچە كىرىم بولمىسا يە.
  r) e1 H5 M: u& X& v, u-ھوي،مۇنداق دىگىن.ئەكرەم تىېخىمۇ ئەزۋەيلىگىلى تۇردى.
-ھېساپلاپ باققىنە،سىلەرنىڭ مەكتىۋىڭلاردا ھەر ئايدا ئون سومدىن ئىشچىلار ئويۇشمىسىغا پۇل تۇتىدۇ.بىر يىلدا قانچە بولىدۇ؟سىلەرگە يىلدا نەچچە قېتىم تەمىنلەش ئىېلىپ باردۇ؟ئوقۇتقۇچىلار بايرىمدا يېزىدىن خۇلاسە يىغىنى ئاچتى دەپ  تۈگەتسە، روزا ھېيىتتا بۇ دىگەن بىر كۈنلۇك بايرام دەپ بولدى قىلسا .ئەمدى بولسىمۇ،باھار بايرىمى بىلەن قۇربان ھېيىت بىللە كەلگەندە ياخشىراق تەمىنلەش قىلسابولمامدۇ دەيمەن.بۇنىڭدىن كىيىن ئۆيگە مۇئاشىڭنى تولۇق ئەكىرگىن ، ساڭا ھېيىتلىقنى ئۆزۇم بىرىمەن.
-قىززىق گەپ قىلدىكەنسىز،نەدىمۇ شۇنداق ئىش بار . سىلارنىڭ ئىدارەدىچۇ ؟ ئەكرەمنى چاقچاق قىلۋاتدۇ دەپ ئويلاپ قالغان ئاسيە ئاشخاندىن چىقىپ ئۇنىڭدىن سوردى.
8 _2 ?, J4 `5 I; }. B8 T-ئىداردىن 300سوم بەرگەن ئىدى ، ئامانەت كارتىسىدىن 700سوم ئېلىپ ئىدارە باشلىقنىڭ ئۆيىگە،بولۈم باشلىقىنىڭ ئۆيىگە ھېيىتلىق سوۋغا ئاپرىپ بىرىپ كەلدىم . ھە ، قانداق دەيسەن؟ئەكرەمنىڭ سۆزىنى ئاڭلىغان ئاسىيە خېمىرنىمۇ يۇغۇرماي كىلىپ ساپادا ئولتۇردى.
0 t. V4 ?% u- H9 ?3 F% B-نىمە دىدىڭىز؟ھېيتلىق سوۋغا؟ ئاسيەنىڭ قولاقلقرى غوڭۇلداپ كەتتى.
- قايسى پۇلغا ھېيىت ئۆتكۇزمىز؟قايسى پۇلغا گۆش ئالمىز ؟چوڭلارغىچۈ؟ ئوغلىمىزغا كىيىم ئالمايمىزمۇ  ؟  
-كىچىك بالابولغاندىكىن ئالمىساقمۇ بولدۇ.چوڭلارغىمۇ ھېيىتلىق سوۋغىمىزنىڭ كىرىكى يوق. كارتىدا قالغان 300سوم پۇلغا گۆش ئالساقمۇ بۇلار.بۇ پۇلنى بەك جايغا خەجلىدىم .ئەگەر بولۇم باشلىقى راستىنلا يۆتكىلىپ قالسا ، بولۇم باشلىقى بولشىمدا گەپ يوق،-دىدى ئەكرەم ئاسيەگە قارمايلا.ئبىردىمدىن كىيىن ئۇ تىلۋۇزۇردىن كۆزنى يۆتكەپ  ئاسيەنىڭ جايىدا ئۆزگە قاراپ تۇرغانلىقىنى كۆرۇپ ، يەنە گەپ قىلشىدىن بىزارلىق ھىس قىلىپ :
+ T  t. V1 H: ]- ^-ماڭ ، كىرىپ ئىشىڭنى قىلغىنە ، تېلۋىزۇركۆرگىلى قويۇپ.
  ]) C5 z0 f2 S; Z* \; Q- gئاسىيە ئارتۇقچە گەپ قىلمىدى.ئاشخانىغا كىرىپ خېمىرنى يۇغۇرۇشقا باشلىدى .
ئەكرەم مىجەزى ئىتتىك،خۇشچاقچاق بولغىنى بىلەن چاقچاق كۆتۈرمەيدىغان ، ئائىلە ئىشلىرى بىلەن كارى يوق بولغىنىغا قارماي ، ئىقتىساتقا كەلگەندە ھېساپ كىتاپنى ئىنچىكلىك بىلەن قىلدىغان ،قۇرسىقىدا ئوماچنىڭ تاينى يوق مەنسەپكە ئامراق ئادەم ئىدى. شۇڭلاشقا ئاسىيە نىڭ مىجەزى ئېغىر بولغاچقا كۆپىنچە ئىشلاردا ئۇنىڭغا يول قوياتتى،لىكىن بۇگۈن ئۇنىڭ نىمە ئۇچۇن يولدىشىنىڭ ئارتۇقچە پۇل خەجلىگىنىنى  تەپسىلى بىلگىسى كىلىپ قالدى . ئۇ ئاستا چىقىپ ئەمدىلا ئېغىز ئاچاي دەپ تۇرشىغا ئەكرەم كەينىگەئورلۇپلا:
5 L. P( I2 S; a/ i% W" y5 x-سەن ھېيىتتا مەكتىۋىڭدىكلەرنى چاقىرما .  مىھمان چىقىمىنى ئازراق قىلايلى ،-  دىدى.
ئاسىيەنىڭ تېخىمۇ ئاچچىقى كەلدى:
-بوپتۇ  ،چاقىرمىساق چاقىرمايلى.مەنمۇ مىھمان ئۇزتشقا خۇشتار ئەمەس.بۇ ساڭزا –قۇيماقلارنىمۇ سالماپتىمەن بولدى . ئۇ زەردىسى بىلەن كىلىپ ساپادا ئولتۇردى،- ئۇنداقتا ھېيىت قىلمايدىكەنمىز دە ؟!
8 K  ~  t' G) W9 X-مەن ھېيىت قىلمايىمىز دىمىدىم ، مىھماننى ئازراق چاقىرايلى دىدىم .
-ھە ، مىنىڭ مىھمانلىرىمنى چاقىرمىساقلا بولدكەنغۇ ئەمىسە ؟! ئاسىيە بۇگۈن ئۆزگە نىمە بولغىنىنى سەزمىگەن ھالدا ئەكرەمگە چېچىلىپ :
-نىمە دىگىنىڭىز ئۇ ؟ ھېيىت دىگەندە ئۆز- ئارا پەتلەشمەي بولامدۇ ؟ مەن سىزدىن ئۆيگە ئاز پۇل ئەكرەمسىز ، كۆپ پۇل ئەكرەمسىز سوراپ باقتىممۇ ؟ مىھماننى كۆپ چاقىردىڭىز دەپ  ئەيىپلەپ باقتىممۇ  ؟ ئۆينىڭ پۇلنى تۆلىمىسەك بولمايدۇ ھېيىتلىق كەيمەيلى دىدىڭىز ، ماقۇل دىدىم .بولۇمدىكلەر باھار بايرىملىق ئولتۇردىغان بولۇپ قالدۇق دەپ  200سومنى تۈگىتىپ كەلدىڭىز،تونۈگۇن بولۇمدىكلەر بىلەن بازار ئارلىغان ئىدۇق دەپ 1000سومدىن ئارتۇق پۇلغا ئۆزڭىزگە كىيىم سېتىۋاپسىز  ، بوپتۇ دىدىم،ئەمدى گەرچە ئالتە ياشقا كىرسىمۇ بالنىڭ ئۆزگە چۇشلۇق كوڭلى بار ئەمەسمۇ؟ھېيىتتا ئۇ ئەتراپغا قاراپ قالمامدۇ ؟...
-ۋاي-ۋۇي ، بولدى قىلە، ئاخىرى راس گىپىڭنى دىدىڭ ھە ، كىيىملەرنى ئەكىرگەندىلا ، ماڭا ئېلىپ بەرمەي ئۆزۇڭ كىيىپسەندە دىگنىڭ چىرايىڭدىن چىقىپ تۇراتتى.سىنىڭچە،خىزمەتداشلىرىمنىڭ ئالدىدا ئۆي ئالغان ئىدىم ، مىنىڭ قەرزىم بار دەپ تىرناق تاتلاپ تۇرسام بوپتىكەن ئەمىسە . ئاچچىقتىن ئۇنىڭ بويۇن تومۇرلىرى كۆپۈپ ، كۆزلىرى يوغناپ چاناقلىرى قىزرىپ كەتكەن ئىدى .  
-بولىدۇ ،مەن تىرناق تاتلاي، ئوغلىڭىزتىرناق تاتلىسۇن ، ئاندىن مەرتىۋىڭىز ئۆسۈپ قالار ! نەدە  قاملاشمىغان ئىش بولسا شۇنى قىلىپ ،بۆلۈمدە ئىككى بۆلۈم  باشلىقى تۇرسا سىزگە نەدىكەن باشلىقلىق.سىزنىڭ يا شەرتىڭىز چۇشمىسە ،بىكاردىن بىكار پۇلنى.....
$ b$ n' A2 e4 }8 oچاڭ قىلغان ئاۋاز بىلەن ئاسىيەنىڭ كۆزدىن ئوت چىقىپ كەتتى. ئۇ ئۆزىنى ئوڭشاپ بولغىچە ئەكرەم ئۇنى بىر نەچچە شاپىلاق سالدى . ئەگەر خوشنىسى سائادەت ساڭزا تايىقى سۇراپ كىرمىگەم بولسانىمە ئىشلار بولۇپ كىتەتتكىن .
سائادەت بىر ئىش بولغىنىنى پەملەپ ئاسيەنىڭ شۇنچە تۇتۋېلىشلىرغا قارىماي چىقىپ كەتتى . ئىشىكنى يېپىۋاتقان ئاسىيەنىڭ كۆزياشلىرى يىپى ئۇزۇلگەن مارجاندەك تۇكۇلۇشكە باشلىدى .  
  K3 L) ]* V3 @3 \6 x4 |" e-بولدى ، بولدى ، تۇلا كۆزۈڭنىڭ سۈيىنى ئېقىتما . مەن ئۇنىڭدىن قورقۇپ قالمايمەن  . كۆزۈمگە سەت كۆرۈنمەي بىرىپ ئىشىڭنى قىل  !  
9 t6 ?+ c4 g8 y; q( R1 C- Sئاسىيە چەكسىز خورلۇق ھىس قىلدى . ئەسلىدىمۇ ئۇ ئەكرەمدىن ئارتۇقچە تەسەللى كۈتمىگەن ئىدى .  ئۇ نىملەرنىدۇ دىمەكچى ئىدى ،يۇ، ھىچنىمە دىمىدى . ئاشخانغا كىرىپ خېمىرنى يۆگەپ قۇيۇپ قوللىرنى يۇيدى . قانچىلىك ۋاقىت قولنى يۈيغىنىنى ئۇ ئۆزىمۇ بىلمەيتتى . ئەكرەمنىڭ چاقىرغان ئاۋازىدىن چۆچۈپ كەتكەندىلا ئاندىن تۇرۇبىنى ئەتتى. ئۇ ئاشخانا ئۆيدىن چىقىپ ئەكرەمگە بېشىنى كۆترۇپمۇ قارىمىدى.
; U" D: ?; L7 b4 f' z+ w* s-ئالە ، مانا ھېيتلىق پۇلۇڭنى ! ئۇ شۇنداق دەپلا ئامانات كارتىسىنى ئاسيەنىڭ يۈزىگە ئاتتى .- پۇلغا تويمايدىغان  ، نىمە ئالساڭ ئىختىيارىڭ  .
: B8 Z/ D4 y" G0 ^  \ئەكرەم ئىشىكنى شۈنچىلىك قاتتىق ياپتىكى ، بۇنىڭدىن ئاسيەنىڭ پۇتۈن بەدىنى تىترەپ كەتتى . ئۇ ئاستا ياتاق ئۆيگە كىردى . كارۋاتتا ئولتۇرۇپ تامدىكى تويلۇق سۇرەتكە تىكلىپ بىردەم تۇردى . ئاندىن ئاۋازنى قويۋىتىپ بىر ھازاغىچەيىغلىۋالدى.ئۇ بۇ دەقىقىلەردە ئۆزىنى ئىنتايىن ئاجىز ھىس قىلدى . ئۇ نېمگە  شۇنچە قىلدۇ؟ نىمە ئۇچۇن ياش توكىدۇ؟  ئۇ بىر –بىرلەپ ئويلاشقا باشلىدى . ئۇ ئائىلىسى ئۇچۇن بۇ يەتتە يىلدىن بىرى قىلمىغىنى قالمىدى. تۆت يىل چوڭ ئۆيدىكىلەر بىلەن بىرگە تۇردى. بۇ جەرياندا سەككىز ئادەمنىڭ ئاش تامقىنى ئېتىپ ، كىر قاتلىرنى يۇيۈپ خىزمىتىنى قىلدى. مەكتەپتە ئىشلەپ چارچىدى. بالنى بېقىش جەريانىدا ھاردى،تالدى.لىكىن بىرەر ئېغىز ۋايساپمۇ باقمىدى. ئۇلار ئايرىم ئۆي تۇتقىلمۇ ئۇچ يىل بولدى. قەرز ئېلىپ ئۆي ئالدى. تاپقان تەرگىنىنىڭ ھەممىسى ئۆيگە، قەرىزگە كەتتى. ھېيىت دىمىدى، بايرام دىمىدى. باشقىلارنىڭ نەچچە يەردە قاتار  چېيى بولسىمۇ،خىزمەتداشلىرى شۇنچە زورلىسىمۇ،ھەتتا بەزلەر ئۇنى يۈزدىن-يۈزىگە مەسخىرە قىلسىمۇ ئۇيەنىلا ئارتۇق چىقىملاردىن ئەنسىرەپ قاتناشمىدى.     
' v" q, B7 U0 Tئىشتىن يېنىپلا ئۆيگە كىلىدۇ، بالسىغا قارايدۇ . كىر قات يۈيدۇ ، تاماق ئېتىدۇ ، لىكىن ئۇ   پەقەت ھارغىنلىق ھىس قىلىپ باقمىغان ئىدى لىكىن، ئۇ بۇگۇن راستىنلا خورلۇق ھىس قىلدى. تۇرۇپلا ئۇنىڭ ئوغلىنى كۆرگۇسى كەلدى ، -دە ، ئانىسىنىڭ يىنغا ئاپىرىپ قويغان ئوغلى يادىغا يەتتى . ئۇ ئۇنى ئەكرەم ئىشتىن يىنىپ ئەكىلەر دەپ ئىشتىن چۇشۇپلا ئۇدۇل ئۆيگە يىنىپ كەلگەن ئىدى . مانا ئەمدى‹‹ ئەكەلمىگنىممۇ  ياخشى بوپتىكەن›› دەپ ئويلىدى . ئۇ بىر باغاقچىغا<< بۇ سىزنىڭ كارتىڭىز، سىز ئىشلىتىڭ ،ھېيىتنى خاتىرجەم ئۆتكۈزۇڭ >> دىگەن خەتلەرنى يېزىپ قۇيۇپ ئانىسنىڭ ئۆيىگە يول ئالدى. ئۇ بۇ قۇتلۇق كۇنلەردە ئانىسىغا نىملەرنى دىيىشنى بىلمەيتتى،چۈنكى ئۇ ھازىرغىچە قانچە خورلۇق تارتسىمۇ  بىر قېتىممۇ يولدىشىدىن يامانلاپ ئانىسىنىڭ ئۆيىگە كىتىپ باقمىغان ئىدى.
‹‹نىمىشقىمۇ ئۇنىڭدىن ئۇ گەپلەرنى سورىغان بولغىيتتىم؟مەن نىمەدىگەن ئەقىلسىزدىمەن ،شۇنچە قىلساممۇ نىمە دەپ ئۇ رازى بولغىدەك خوتۇن بولالمايدىغاندىمەن ...›› گادىرماش خىياللار ئۇنى تىخىمۇ بىئارام قىلىدى.پۇت قوللىرى بوششىپ ماڭالماستىن يول بويدىلا ئولتۇرۇپ قالدى.

ئابلەت

قالتىس يېزىلغان ئەسەركەن  باركاللا   قەلىمىڭىزگە

xarbat

نېمىدىگەن ياخشى يېزىلغان ھېكايە، ئەتراپىمىزدىكى، كۆز ئالدىمىزدىكى، ئۆيلىرىمىزدىكى چىن ھەقىقى ئەھۋاللار شۇنداق ياخشى سۈرەتلىنىپ بېرىلىش بىلەن بىرگە ئۆتكۈر قامچىلىنىپتۇ، قەلەم قۇۋۋىتىڭىز ھەقىقەتەن ياخشىكەن، ھارمىغايسىز!

ئەقىدە

ھەقىقەتەن بەك ياخشى يېزىلىپتۇ ، ئىسىل سوۋغا بىلەن كىرىپسىز مۇنبەرگە ،كۆپ رەھمەت

نازاكەت

تورداشلىرىمنىڭ سەمىمي تىلەكلىرگە رەھمەت.