تەلەپپۇز قائىدىسى

توختى12

تەلەپپۇز قائىدىسى
ئېغىز تىلى شەكلىنى قېلىپلاشتۇرۇش-مەلۇم بىر تىلنىڭ سۆز ئىبارىلىرىنى، گرامماتىكىلىق شەكىللىرىنى ۋە جۈملىدىكى باغلىنىشلارنى توغرا تەلەپپۇز قىلىش نورمىلىرىنىڭ بېكىتىلگەنلىكىدە، يەنى تەلەپپۇز قائىدىسىدە كونكرېت ئىپادىلىنىدۇ.
$ Z+ J( |- a% C" ?5 aمەلۇم بىر ئەدەبىي تىل ئارقىلىق ئالاقە قىلىدىغان كىشىلەرنىڭ توغرا تەلەپپۇز قىلىشىنى تەمىن ئېتىدىغان ۋە ئۇلارنىڭ ئاغزاكىي نۇتۇقتا ئورتاق ئەمەل قىلىشى زۆرۈر بولغان قائىدىلەر سىستېمىسى تەلەپپۇز قائىدىسى دېيىلىدۇ. تەلەپپۇز قائىدىسى ئادەتتە «توغرا سۆزلەش قائىدىسى» دەپمۇ ئاتىلىدۇ.
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىي تىلىنىڭ تەلەپپۇز قائىدىسى-ئۇيغۇر تىلىنى توغرا سۆزلەش، ئۆلچەملىك تەلەپپۇز قىلىش قائىدىسى دېگەنلىكتۇر، يەنى ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلىشىدىغان كىشىلەرنىڭ توغرا تەلەپپۇز قىلىشىنى تەمىن ئېتىدىغان ۋە ئۇلارنىڭ ئاغزاكىي نۇتۇقتا ئورتاق ئەمەل قىلىشى زۆرۈر بولغان قائىدىلەر سىستېمىسىدۇر.
9 S1 k  c9 L. H% G1 @تەلەپپۇز قائىدىسى ئەدەبىي تىل ئۆلچەملىرىنىڭ كەم بولسا بولمايدىغان مۇھىم بىر تەركىبىي قىسمى، مۇكەممەل بولغان تەلەپپۇز قائىدىسى ئەدەبىي تەلەپپۇز  قائىدىلىرىگە مۇۋاپىق كەلمىگەن ئايرىم خۇسۇسىي ھادىسىلەردىن، يەرلىك دىئالېكت ياكى شېۋىگە خاس ئامىللاردىن خالىي بولغان ھالدا تۈزۈلىدۇ ۋە ئەدەبىي تىلنىڭ ئاغزاكىي شەكلىنى مەلۇم بىر ئۆلچەملىك تەلەپپۇز ئاساسىدا تېخىمۇ بىرلىككە كەلتۈرۈش ۋە قېلىپلاشتۇرۇش ۋەزىپىسىنى ئۆتەيدۇ. شۇڭا تەلەپپۇز قائىدىسىنى ئومۇملاشتۇرۇش ئەدەبىي تىلىمىزنى قېلىپلاشتۇرۇش، مىللىتىمىزنىڭ  مەدەنىيەت سەۋىيىسىنى ئۆستۈرۈشتە مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە.