مۇنبەر باش بېتىگە قايتىش روزىباقى ھاجىم ئۇيغۇر تىبابەتچىلىكى روزىباقى ھاجىم ئۇيغۇر تىبابەتچىلىكى
 
شىنجاڭ يېڭى ئىز توي خاتىرە سۈرەت تارتىش مەركىزى
ئالدىنقى تىماكىيىنكى تىما
سىز بۇ تېمىنىڭ 241 - كۆرۈرمىنى
تىما: ئەجدادلىرىمىزنىڭ چاچنى ئۇلۇغلاش ئەنئەنىسى
دەرىجىسى : ئالىي ئەزا

UID نومۇرى : 69469
نادىر تېما : 4 پارچە
يازمىسى : 1309 پارچە
شۆھرەت: 2106 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 13089 سوم
تۆھپە: 151 نۇمۇر
ياخشى باھا: 220 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 1580(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2008-12-28
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-28
0  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 00:56
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

ئەجدادلىرىمىزنىڭ چاچنى ئۇلۇغلاش ئەنئەنىسى

شەبنەم شىركىتى بىر يىللىق ئەسلىمىلىرى
ئەجدادلىرىمىزنىڭ چاچنى ئۇلۇغلاش ئەنئەنىسى



 ئەجدادلىرىمىزنىڭ چاچنى ئۇلۇغلاش ئەنئەنىسى

  ئەجداتلىرىمىز قەدىمدىن تارتىپلا ئۆزىنىڭ مىللىي ئىپتىخارى ۋە گۈزەللىك ئۆلچەملىرىنىڭ بىرى بولغان ئۇزۇن سۇمبۇل چاچلىرىنى ئىنتايىن چوڭ بىلىپ ئۇلۇغلاپ كەلگەن. قىز- ئايللىرىمىزدا چاچلىرىنى تارىغان چاغدا چۈشكەن چاچلارنى بۈك- باراخسان، ئېگىز ئۆسكەن دەل- دەرەخلەرنىڭ ئاستىغان كۆمىدىغان ئادەت بار. ئۇلار بۇ ئارقىلىق چاچلىرىنىڭ ئاشۇ دەرەخ شاخلىرىدەك بولۇپ، ئۇزۇن بولۇشىنى ئۈمىد قىلىشىدۇ، ئۇنىڭدىن باشقا خەلقىمىزنىڭ يەنە ئۇزۇن، سۇمبۇل چاچلىرىنى دەريا- ئۆستەڭ بويىدىكى مەجنۇن تالغا ئوخشىتىپ تەسۋىرلەش- تەرىپلەش ئادىتىمۇ مەلۇم مەنىدىن ئېېيتقاندا بۇ نۇقتىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىشى مۈمكىن.

  تارىختا ئەجداتلىرىمىز يەنە چاچنى ئۇلۇغلاپ ئۆلۈپ كەتكەنلەرگە ئاخىرەتلىك بۇيۇم قىلىشقان. بۇ نۇقتىنى، ئاپتونوم رايونىمىزنىڭ ھەرقايسى جايلىرىدىن قېزىلغان قەدىمكى قەبرىلەردىن كۆرۈۋېلىش مۈمكىن. ئارخىئولوگلار قۇمۇل رايونىدىكى بۇنىڭدىن 3200 يىللار ئىلگىرىكى دەۋرلەرگە مەنسۈپ بولغان ‹‹قارا دۆۋە قەدىمكى قەبرىستانلىقى›› دىكى قەبرىلەرنى قازغاندا بەزى ئايال مېيىتلارنىڭ بېلىگىگىچە چۈشۈپ تۇرىدىغان ئۆرۈمە چاچلىرىنىڭ بارلىقىنى بايقىغان. شۇنىڭدەك لوپنۇر رايونىدىكى بۇنىڭدىن 2000- 3000 يىللار ئىلگىرىكى دەۋرلەرگە مەنسۈپ قەبرىلەردىن ھەم دەپنە بويۇملار ئارىسىدىن نۇرغۇن ئۆرۈمە چاچ ۋە ياسالما ئۆرۈمە چاچلارنى بايقىغان. تەتقىقاتچىلارنىڭ قارىشىچە، قايچىلاپ ئېلىنغان چاچلار بىلەن ئەرۋاھلار روھىغا نەزىر- چىراغ قىلىش، چاچنى ھەم دەپنە بويۇمى قاتارىدا مىيىتنىڭ يېنىغا قويۇش ئىسلامىيەتتىن ئىلگىرىكى دەۋرلەردە ئەجداتلىرىمىز ئارىسىدا كەڭ ئومۇملاشقان بىر خىل ئادەت ئىكەن.

  گەرچە يىللارنىڭ ئۆتۈشى بىلەن خەلقىمىز ھەر خىل دىن ۋە ئۆرپ- ئادەتلەرنىڭ تەسىرىگە ئۇچراپ كەلگەن بولسىمۇ، ئەمما خەلقىمىزنىڭ چاچنى ئۇلۇغلاش ئادىتى تا ھازىرغىچە داۋاملىشىپ كەلمەكتە. مەسىلەن، ھېلىھەم ئارىمىزدا بوۋاقنىڭ ‹‹قىرقى چېچى››نى چۈشۈرۈلگەندىن كېيىن ئۇنى ئاۋايلاپ تولۇق يىغىۋېلىپ شۇ چاچ بىلەن بوۋاقنى ئىسرىقلاش، يالغۇز ئەتىۋارلىق ئوغۇل بالىلارغا ‹‹نىياز چېچى›› قويۇش ئادەتلىرى مەۋجۇت. تىلىمىزدا بولسا ‹‹چاچقا دەسسىسە يامان بولىدۇ››، ‹‹چاچنى كۆرگەنلا يەرگە تاشلىسا يامان بولىدۇ››، ‹‹چاچنى كەسسە يامان بولىدۇ››، دېگەندەك ئىبارىلەرنى دائىم دېگۈدەك ئىشلىتىپ تۇرىمىز ۋە ئاڭلاپ تۇرىمىز.

  ئىسلاھات- ئىشىكنى ئېچىۋېتىش ئېلىپ بېرىلغان يىگىرمە نەچچە يىل مابەينىدە خەلقىمىزنىڭ ماددىي تۇرمۇشىنىڭ ئۈزلۈكسىز ياخشىلىنىشىغا ئەگىشىپ مەنىۋى تۇرمۇشىمىز كۇنسېرى بېيىدى. ئەمما بۇنىڭ بىلەن بىرگە خەلقىمىز ئارىسىدا بىر قىسىم ناچار ئىللەتلەرمۇ باش كۆتۈرۈپ، قارغۇلارچە مودا قوغلىشىش ئەۋج ئېلىپ كەتتى، جۈملىدىن بۇ خىل خاھىش يۈرۈش- تۇرۇش، ياسىنىش جەھەتتە تېخىمۇ گەۋدىلىك بولماقتا. بەزىلەرنىڭ سىياقىغا قارايدىغان بولساق دەماللىققە ئۇ كىشىنىڭ قايسى مىللەت، قايسى رايون خەلقلىرىنىڭ چاچ پاسونى ئىكەنلىكىنى زادىلا ئايرىۋالغلى بولمايدىغان ئاجايىپ- غارايىپ رەڭ پاسۇندىكى چاچلار كۆپىيىپ كېتىۋاتىدۇ. خەلقىمىز ئەزەلدىن سۆيۈپ- سۆيۈنۈپ كېلىۋاتقان قۇندۇزدەك قارا چاچلارنىڭ ئورنىنى بوۋايلارنىڭ تەسەۋۋۇرىغا زادى سىغمايدىغان، بالىلارنى ھاڭ- تاڭ قالدۇرىدىغان، ياشلارنى قايمۇقتۇرىدىغان ئالا- بۇلىماچ چاچلار ئىگىلەپ كەتتى. ئەگەر دىققەت قىلىدىغان بولساق بەزى قىز- ئاياللىرىمىزنىڭ چېچىدا بىرلا ۋاقىتتا بىر قانچە رەڭ ياكى بولمىسا ھەپتىدە نەچچە خىل رەڭ ئايان بولىدۇ. كىچىكىمىزدە ئاتىلىرىمىز چاچلىرىنى ۋاقتى- ۋاقتىدا ئالدۇرۇپ، يارىشىملىق بۇرۇت قويۇپ دوپپا كىيىپ يۈرەتتى، ئانىلىرىمىز، ھەدىلىرىمىزنىڭ بولسا بىلگىچە، گاھىلىرىنىڭ ئوشۇقلىرىغىچە چۈشۈپ تۇرىدىغان ئۆرۈم - ئۆرۈم چاچلىرى بار ئىدى. بۇنداق دېيىش ئارقىلىق خانىم- قىزلارنىڭ ھەممىسى چاچلىرىنى ئۇزۇن ئۆستۈرۈشى كېرەك دېگەننى تەشەببۇس قىلماقچى ئەمەسمىز. بۈگۈنكى رىقابەت دەۋرىدە ئاياللارنىڭ خىزمەت ۋە ئائىلىدىكى بېسىمى ھەقىقەتەن ئېغىر، بەزىدە ئۇزۇن چاچلارنى ياساپ يۈرۈشكىمۇ ۋاقىت كېتىدۇ. بىراق خانىم- قىزلار چېچىنى بەك ئۇزۇن ئۆستۈرۈۋالمىسىمۇ، ھېچ بولمىدى دېگەندا ئۆزلىرىنىڭ ئۇيغۇر خانىم- قىزلىرىغا خاس سالاپىتىنى ساقلاپ قېلىشى كېرەك.

  گەرچە زاماننىڭ تەرەققىياتىغا ئەگىشىپ بەزى ئەنئەنە- ئادەتلەرنىڭ يوقىلىدىغانلىقى ياكى بەزىلىرىنىڭ قوشۇلىدىغانلىقى مۇقەرەر بولسىمۇ، لېكىن قايسى خىل ئۆرپ- ئادەت قالىدۇ ياكى قايسى خىل ئۆرپ- ئادەت راۋاجلىنىپ بارىدۇ، دېگەن مەسىلىنى ئويلىنىش تولىمۇ زۆرۈر. چۈنكى بۈگۈنكى كۈندە دۇنيادىكى ھەممە مىللەت ئۆزىنىڭ مەدەنىيەت خاسلىقىنى ساقلاپ قىلىش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسىتىۋاتىدۇ، بۇ دەۋردە بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزدىكى زۆرۈر مەسىلىلەرنىڭ بىرى يەنىلا ئەنئەنىۋى مەدەنىيەتكە قانداق مۇئامىلە قىلىش ۋە ۋارىسلىق قىلىش مەسىلىسى بولماقتا. مەدەنىيىتىمىزدىكى ئۆزگىچە، ئىسىل تەرەپلەرنى ساقلاپ قالغان ئاساستا ئۇنى راۋاجلاندۇرۇش يولىنى تۇتساق، ئۆزىمىزنىڭ خاسلىقىنى ۋە مەۋجۇتلۇق قىممىتىنى مەڭگۈ يوقاتمايمىز. نەچچە مىڭ يىللاردىن بۇيان ئىزچىل داۋاملىشىپ ۋە تاكاممۇللىشىپ بىزگە قەدەر يېتىپ كەلگەن بىر قىسىم ئەنئەنە- ئادەتلەر بىزنىڭ خاس مىللىي بەلگىمىزنى شەكىللەندۈرگەن بولۇپ، ئۇنى ساقلاپ قېلىش ۋە گۈللەندۈرۈش ھەر بىرىمىزنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەسئۇلىيىتى. قىز- ئاياللىرىمىزنىڭ جۇلالىق سۇمبۇل چاچلىرى يوقالمىسا، بوۋايلارغا ئۈمىد- خوشاللىق، ياشلىرىمىزغا ئىشەنچ- ئىپتىخارلىق ئېلىپ كەلگەن، بالىلىرىمىزغا تەربىيە بولغان بولاتتى.

مەنبە-خەلق تورى ئۇيغۇرچە
مىسرانىم تورى
http://izdax.xjalexa.cn/news.jpg
شەبنەم يېڭى كىنوخانىسى
دەرىجىسى : يېڭى ئۆگەنگۈچى
UID نومۇرى : 67657
نادىر تېما : 0 پارچە
يازمىسى : 39 پارچە
شۆھرەت: 57 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 390 سوم
تۆھپە: 0 نۇمۇر
ياخشى باھا: 0 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 436(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2008-12-14
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-26
1  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 02:00
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

چوڭ ئاپاممۇ كىچىك چېغىمدا "ئۇزۇن چاچ قىز بالىنىڭ زىننىتى ،چېچىڭلارنى ئوبدان ئاسراڭلار "دەيدىغان ھاممىلىرىمغا،شۇنىڭ تەسىرىدىنىمۇ تاڭ مەنمۇ ئۇزۇن چاچقا ئاجايىپ ئامراق،چاچلىرىمغىمۇ ئاسانلىقچە قايچا تەگكۈزمەيمەن.باشقا قىزلارنىڭ ئۇزۇن چاچلىرىنى كەسكىنىنى كۆرسەممۇ ئىچىم ئاجايىپ ئاچچىق بوپ كىتىدۇ؛ئىسىت،ئاشۇ سۇمبۇل چاچلارنى ماڭا بەرسىچۇ  دەپ كېتىمەن بەزىدە~~~~
روزىباقى ھاجىم تىبابەتچىلىكى
مەن ياۋا توشقان~~~
شەبنەم يېڭى كىنوخانىسى
دەرىجىسى : شەبنەم ئەزاسى
UID نومۇرى : 71381
نادىر تېما : 0 پارچە
يازمىسى : 111 پارچە
شۆھرەت: 994 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 1010 سوم
تۆھپە: 0 نۇمۇر
ياخشى باھا: 0 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 189(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2009-01-17
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-28
2  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 02:33
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

ھازىرقى خوتۇن، قىزلىرىمىزدا چاچنى ئۇلۇقلاش ئەنئەنىسى سۇسلىشىپ كەتتى.
بۈدرە چاچ، سېرىق چاچ، سالۋاي چاچلىق  خوتۇن، قىزلارنى كۆرسەم، غۇژژىدە غەزىپىم كېلىدىغان  بولۇپ قالدىم. بۇ مودا شەھەردىن يېزىغا سىڭىپ كىرگىلىمۇ خېلى ئۇزاق ۋاقت بولۇپ قالدى.
مېنىڭچە، ئۆز مىللىتىنى، مەدەنىيىتىنى، ئۆرپ-ئادىتىنى، ئەجدادىنى سۆيمىگەن، باشقا مىللەتلەرنىڭ ئەبجەش مەدەنىيىتىنى قوبۇل قىلىپ، ئۆز ئەسلىنى، يىلتىزىنى ئۇنۇتقان خوتۇن، قىزلىرىمىزنى نېمە دېسەك بولىدىكىن؟
ئاخىرىدا دەيدىغىنىم- بىز يۈزىمىزنى ئاياغ مېيىدا مايلاپ قارىدىتىۋالساقمۇ، بىز نېگىر ئەمەس؛ بىز ئۇيغۇر!!!!!!!!!  
مۇئەللىم ئېلكتىرونلۇق لۇغىتى
مەغرۇرلۇق-بوراندا قالغان دەرەخ.
مۆمىنجان ئابلىكىم
دەرىجىسى : ئالىي ئەزا
UID نومۇرى : 61543
نادىر تېما : 0 پارچە
يازمىسى : 88 پارچە
شۆھرەت: 136 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 830 سوم
تۆھپە: 15 نۇمۇر
ياخشى باھا: 30 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 67(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2008-10-13
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-23
3  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 05:38
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

قېنى قارا چاچ ........قېنى سۇمبۇل چاچ ..؟
مۇئەللىم ئېلكتىرونلۇق لۇغىتى
شەبنەم ئاۋازى تور رادىئوسى
دەرىجىسى : تىرىشچان ئەزا
UID نومۇرى : 97182
نادىر تېما : 0 پارچە
يازمىسى : 301 پارچە
شۆھرەت: 3040 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 3040 سوم
تۆھپە: 0 نۇمۇر
ياخشى باھا: 0 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 13(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2009-06-22
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-26
4  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 15:49
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

چوڭ ئاپاممۇ كىچىك چېغىمدا "ئۇزۇن چاچ قىز بالىنىڭ زىننىتى ،چېچىڭلارنى ئوبدان ئاسراڭلار "دەيدىغان ھاممىلىرىمغا،شۇنىڭ تەسىرىدىنىمۇ تاڭ مەنمۇ ئۇزۇن چاچقا ئاجايىپ ئامراق،چاچلىرىمغىمۇ ئاسانلىقچە قايچا تەگكۈزمەيمەن.باشقا قىزلارنىڭ ئۇزۇن چاچلىرىنى كەسكىنىنى كۆرسەممۇ ئىچىم ئاجايىپ ئاچچىق بوپ كىتىدۇ؛ئىسىت،ئاشۇ سۇمبۇل چاچلارنى ماڭا بەرسىچۇ  دەپ كېتىمەن بەزىدە~~~~
روزىباقى ھاجىم تىبابەتچىلىكى
شەبنەم ئاۋازى تور رادىئوسى
دەرىجىسى : يېڭى ئۆگەنگۈچى
UID نومۇرى : 17270
نادىر تېما : 0 پارچە
يازمىسى : 32 پارچە
شۆھرەت: 88 نۇمۇر
شەبنەم پۇلى: 330 سوم
تۆھپە: 1 نۇمۇر
ياخشى باھا: 0 نۇمۇر
مۇنبەردىكى ۋاقتى: 39(سائەت)
ھازىرقى ھالىتى :
تىزىملاتقان ۋاقتى :2007-06-13
ئاخىرقى كىرگىنى : 2009-06-25
5  ـ قەۋەت ۋاقتى: 2009-06-23 19:39
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

ناخشىسىنى غىڭشىپ بېقىڭە " قارا چاچ " دېگەننى .....
شىنجاڭ تور مەكتىپى
http://star.16tech.com/v/400/342.htm