تور مۇنبىرى شۇنچىلىك بىر كەڭرى سەيناكى بۇنىڭدا ئۆزۈپ يۈرىۋاتقان ھەر ساھە دوسلارنىڭ قابىليىتى بىر-بىرسىدىن ئۆزگىچە ۋە بىر-بىرىسىدىن ئۆستۈن. ھەم شۇنىڭغا مۇناسىپ ھەر قانداق  ئۆزگىچەتەپەككۇردىكى دوسلار مەۋجۇد. مەن شۇ سەۋەبتىن تۆۋەندە مۇنبەردە داۋاملىشىۋاتقان ئىككى تۈرلۈك ئىشقا ئۇچۇق ئاشكارە سەۋەب بولغان مەسىلىنىڭ جاۋابىنى بەرمەكچىمەن.
تور مۇنبىرى مەيدانغا كىلىپ نۇرغۇنلىغان قابىليەت ئىگىسىنى ئۆزىنىڭ ئەتىراپىغا يىغدى. نەتىجىدە ھەر ساھەدىكى بىلىملەر ۋە ھەر ساھە ئۆزگىرىشلەر، ئۇيغۇر جەمىئىتى ۋە شۇنىڭغا مۇناسىپ تۈرلۈك مەسىلىلەر مۇنبەر يۈزىدە ئەكىس ئىتىشكە باشلىدى. بۇ ئۆزگىچە ئالاھىدىلىك بىلەن ئۆز ئىپادىسىنى تاپماقتا.
ئەمدى تور مۇنبىرىنىڭ ئۆزگىچە ئۇسلۇبى ئاستىدا نۇرغۇنلىغان ياخشى تىمىلار مەيدانغا كىلىۋاتىدۇ . بۇنداق نەتىجىنى بىز رۇشەن مۇئەييەنلەشتۈرۈشىمىز كىرەك . ۋە بۇنىڭغا توغرا باھا بىرىپ ئۇنى ئەمىليەتتىن ئۆتكۈزىشىمىز ئىنتايىن مۇھىم. شۇ ۋەجىدىن ھەممەيلەننىڭ تەپەككۇرى شۇنچىلىك سەگەك ھالدا بۇلۇش كىرەككى تالانىت ئىچىگە يۇشۇرۇنغان كىرزىسنى ھەر ۋاقىت چۈشىنىشىمىز لازىم.
1-مۇنبەردە مەيدانغا كەلگەن قۇياش 701 ئەپەندىنىڭ «مۇھەببەتنىڭ كۆزى قارىغۇ» دىگەن ئەسىرنى نادىرىدىن قالدۇرۇش سەۋەبى.
مەن بۇ ئەسەرنى قايتا -قايتا ئۇقۇپ چىققاندىن كىيىن بۇ ئەسەر توغىرىسىدىكى قارىشىمنى شۇنىڭغا مۇناسىپ قايتا-قايتا ئويلاپ چىقتىم . بۇ ئەسەرنىڭ مۇئەللىپى شۇنچىلىك تالانىت ئىگىسىكى ئەسەرنىڭ ئۇسلۇبى ھەقىقەتەن جەمىئىتىمىزدىن ھالقىپ خەلىقئارا سەۋىيەگە يىقىنلاشقان. قىسىقىسى ئەسەر مۇئەللىپى قۇياش ئەپەندىنىڭ ئىجادىيەت ئېڭى بىزنىڭ ئىجتىمائى ئۇيغۇر ئىجادىيەت ئۇسلۇبىدىن ئەڭ كام دىگەندە 20يىل ھالقىپ كەتكەن. بۇ ئەھۋال ئەدىبىياتتىكى بىر يۈكسەك تالانىتتىن ئىبارەت. ئەمدى بۇ ئەسەرنى نادىرلغان مۇنبىرىمىزنىڭ سۈيۈملۈك ئەزاسى ، ئىلغار باشقۇرغۇچىسى  ئۇيغۇر ئاينىڭ سەۋىيەسى مۇشۇ ئەسەرنى نادىرلاشقائەڭ بۇرۇن ئىنكاس قايتۇرغاچقا چۇقۇم بىزنىڭ ئەدىبىياتنى توغرا چۈشىنىش ئېڭىمىزدىن، چۈشىنىش سەۋىيەرىمىزدىن ئەڭ كام بولغاندا 40يىل ئالدىدا دىگەن سۆز . بۇمۇ ناھايتى ياخشى بىر ئەھۋال . ئەمدى مەن  ئەسەرنى نادىردىن قالدۇرۇش سەۋەبىنى تېپىش ئۆچۈن قاتتىق تەپەككۇر قىلدىم.ئەڭ ئاخىرى 2075يىلنى كۆز ئالدىمغا كەلتۈرۈپ تەھلىل قىلدىم. 65يىل كىيىنكى ئەھۋال ماڭا بۇ ئەسەرنى ھازىرچە نادىردىن قالدۇرۇش توغىرىسىدا ئۇچۇر بەردى. شۇنىڭ بىلەن ئىككىلەنمەستىن بۇ ئەسەرگە مەشغۇلات ئېلىپ بىرىشقا كىرىشتىم.
بۇ ئەسەرنىڭ 2009يىلى 5-ئايدا نادىرلىقتىن ۋاقتىنچە ئۇرۇن بۇشىتىپ تۇرۇشتىكى بىر قىسىم رىئالنى سەۋەبلىرى:
1) ئەسەر قۇرۇلمىسىنىڭ ئۇرۇنلاشتۇرۇلىشى بىلەن ئەسەردە ئوتتۇرغا قۇيۇلغان ئەسەرنىڭ جېنى بولغان مەزمۇن تۇقۇلمىسىنىڭ ئەمىلى ئەھۋالمىزغا باغلىنىش مەسىلىسى.
ئەسەر تور مۇھىتىنىڭ ناھايتى ئەپچىل ۋاستىسى بىلەن باشلىنىپ ئەڭ شەخسىيەتسىز چىگىرىسىز مۇھەببەت يۈنلىشىگە كىرىشى ناھايتى سەۋەبسىزلا باشانغان بۇلۇپ بۇنى ناھايتى يۇقۇرى سەۋىيەدىكى تەپەككۇر بولمىسا چۈشىنىش قۇلايسىز.  ئەسەر قۇرۇلمىسىنىڭ ۋەقەلىك تۇقۇنۇشى بولسا ناھايتى كونكىرىت ھالقىدىن ھالقىپ سۇبىكتىپ ئىزچىللىققا كۆتۈرۈلگەن بۇلۇپ بۇ يەردە ھىسيات ئامىلى ھۆكىمىران ئۇرۇنغا قۇيۇلغان. بۇ خاتا ئەمەس. لىكىن ھىسيات ئامىلىنىڭ ھۆكۈمىرانلىقى ئەقىلنى رۇشەن چۈشەپ قۇيىدۇ. بۇنى توغرا ئەمىليەتكە باغلاشتا چۇقۇم ئەسەردە ئەقىلگىمۇ ئۇرۇن بىرىش كىرەك. چۈنكى ھەقىقى مۇھەببەت ھېچقاچان ئەقىلنى چەتكە قاققان ئەمەس.
2) ھەر قانداق بىر ئەدىبى ئەسەر يەنى ھەر قانداق ژانىردىكى بولسۇن چۇقۇم ئەسەر مۇھىتىغا مۇناسىۋەتلىك ئادەملەرنىڭ ئەڭ چوڭ ئالاھىدىلىكى بولغان مىلى ئەنئەنىگە ۋە مىللى مەدىنيەتكە خىرىس پەيدا قىلماسلىقى زۈرۈر. بۇ نوقتىدا بۇ ئەسەر بۇ مەسىلىنى تازا توغرا ئەكىس ئەتتۈرمىگەن. بۇنى تەپسىلى ئوتتۇرغا قۇيۇش ھاجەتسىز.
3) مەيلى قانداق ساھەدە نادىرلىققا كۆتۈرۈلگەن تىما ۋە ئەمىليەت بولسۇن چۇقۇم ئۇ نادىر دىگەن نام بىلەن مۇناسىۋەتلىكتۇر. بۇ يەردە قانداقتۇر يۇقۇرى تالانىتلا كۆزدە تۇتۇلسا ئاقىلانىلىق، ئىلمىيلىك بولمايدۇ. ئەلۋەتتە تور مۇنبىرىمىزدە پەقەت قۇياش ئەپەندىنىڭ بۇ ئەسىرىلا ئەمەس بەلكى بىر قانچىلىغان ئەسەرلەر بار. بىز مۇشۇنداق مەسىلىدە شۇنچىلىك يۇقۇرى ئەقەللىي ئۇسۇلنى تاللىشىمىز كىرەككى ھەرگىزمۇ  سۇبىكتىپ خىيال دولقۇنىغا غەرىق بۇلۇپ كەتمەسلىكىمىز لازىم.
4) بۇ ئەسەرنى روياپقا چىقارغان قۇياش ئەپەندىنىڭ ئەجىرى راستىنلا زايە كەتمىگەن. يەنى ھازىرقى رىئاللىقتىن خىلى ئالدىغا سۈرۈلگەن. بۇ بىر نەتىجە . بۇ ئەسەرنى ياخشى ساقلىۋالدىم چۇقۇم كەم دىگەندە 20يىلدىن كىيىن چۇقۇم ئەڭ نادىر ئەسەر قاتارىغا تىزىمەن. بۇنى  مۇئەللىپنىڭ توغرا چۈشىنىشىنى ئۆمىد قىلىمەن. يەنە بىر ئىش مۇنبەردە ئۇيغۇر ئاي مىنىڭ ئەڭ يېقىن دوسلىرىمنىڭ بىرى يۇقارقى سەۋەبلەرنى چۇقۇم توغرا چۈشىنىدۇ. شۇڭلاشقا مۇنبەرداشلارنىڭ بۇ ئەسەر توغىرىسىدىكى قارىشىنى چۇقۇم ئىلمى يۈكسەكلىكتە تۇرۇپ تەھلىل قىلىدىغانلىقىغا ئىشىنىمىز.
2- مۇنبەر ئالى ئەزايىرىمىز دېلداش بىلەن بەرداش يىقىندا مۇنبىرىمىزدىكى مەلۇم بىر باشقۇرغۇچى تەرەپتىن چەتكە قېقىلغانلىق توغىرىسىدا ناھايتى كۆپ ئىنكاس قىلىشى بىلەن بۇ مەسىلىنىڭ ھەل بولماسلىق سەۋەبى.
مەن ھەر قېتىم تەھرىرىخانىنى يوقلىغان ۋاقتىمدا بۇ ئىككى ھۆرمەتكە سازەۋەر ئەزايىمىزنىڭ باشقۇرغۇچى توغىرىسىدا شىكايەت قىلىپ يوللىغان تىمىلىرىنى ئۇچىرىتىپ قالىمەن. شۇ سەۋەبتىن بەرداش ئەپەندىگە ئىككى قېتىم ئۇچۇر يوللىدىم. يەنى زادى شىكايەت قىلىنغۇچى باشقۇرغۇچىنىڭ  ئەھۋالى توغىرىسىدا ئىنىق مەلۇمات بىلەن تەمىنلىشىنى ئۆتۈنۈپ بىراق ماڭا دېلداش ئەپەندى بۇ توغىرىسىدا ئۇچۇق ئۇچۇرنى يەتكۈزۈپ بەرمىدى. ئۇ سۆزىدە شەبنەم 001بىلەن شەبنەم 003 نىڭمۇ مەن سورىغان سۇئالنى سۇراپ ئۇچۇر قىلغانلىقىنى بۇنى ئۆزىنىڭ ئۇچۇق دىگۈسى يوقلۇقىنى بىلدۈردى. بۇ بىر ھىسابتا خاتا ئەمەس . لىكىن خاتا بولمىغىنى بىلەن توغرا تاللاشمۇ ئەمەس. مۇنبەردە راستىنلا شۇنداق ئۇلارنى چەتكە قاقىدىغان باشقۇرغۇچى بولسا بۇنى ئۇچۇق دىيىشى زۈرۈر. ھەممىگە ئەمەس. بەلكى مۇناسىۋەتلىك خادىملارغا. شۇندىلا كۆڭۈل ئاغىرىقىنىڭ سەۋەبىنى ئىنىقلاپ بۇ خىل زىددىيەتنى تۆگەتكىلى بۇلىدۇ. بۇ ئىككى مۇنبەردىشىمىزغا سەمىمى تەۋسىيە قىلىدىغىنىم بولسا ئارىدىكى ئۇقۇشماسلىقلارنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ ئىناق- ئىتىپاق ئۆتكەن ھەممىدىن ئەۋزەل. بۇ ئىشتا ئاداۋەت ساقلاپ قايغۇرماسلىقىنى سەمىمى تەۋسىيە قىلىمەن. سىلەرنىڭ بۇ خىل كۆڭۈل ئاغرىقىڭلارنىڭ ئوڭشىلالماسىقىدىكى سەۋەپ  يەنىلا سىلەرنىڭ ئۆز كۆڭلۈڭلارنى ئۇچۇق دادىل ئوتتۇرغا قويمىغانلىقىڭلاردا. شۇڭلاشقا بۇ ئىشتا  تەشەببۇسكار بۇلۇشۇڭلارنى سۇرايمەن.
كامالى ئىھتىرام بىلەن: ئىكىن.

بۇئەسەرنى مەن كۆرمىگەندەك قىلىمەنغۇ .ئادرىسىنىمۇ قوشۇپ قويغان بولسىڭىز .

سىلەرنى كىم قاخشاتقان بولغىيتى  بۇ ئىشلارمۇ ھەل بۇلۇپ قالار

مەن مۇنبەردە كىمنىڭ شەخسەن مىنى چەتكە قىقىۋاتقانلىقىنى ئاشكارلاپ زىدىيەت تۇغدىرىشنى خالىمىساممۇ ئەقللىق ئوقۇرمەنلىرىمىز مىنى چۇشىنىدۇ دەپ ئويلىدىم، چۇنكى زىدىيەتنى كۆچەيتىپ مۇقۇملىقنى بۇزۇپ
مۇنبەرنىڭ تەرەقىياتىغا تەسىىر كۆرسىتىش تىخمۇ ئۇياتلىق ئىش.مۇنبەردە گەرچە ئۆز-ئارايۈز كۆرۇشمىسەكمۇ لىكىن ھەممىمىزنىڭ مىھرى ئۆز-ئارا تۇتاشقان  بەزىدە ئۆزەمنى تۇتىۋالالماسلىقىم شەبنەمگە بولغان مىھرىمنىڭ چوڭقۇرلىقىدىن بولغان خالاس! دىلغائازار-خودابىزار.

بەرداش ئەپەندىمنىڭ گىپىنىڭ ئاساسى با ر چۇنكى باشقۇرغۇچى بولغان ئادەم چۇقۇم ئەزالارغا ياخشى مۇئامىلە قىلىش كېرەك .  مۇنبەرگە باشقىلارنىڭ چەتكە قېقىلىشغا  ئىزا ئىشتىمەن دەپ كىرمەيدۇ ،
مىنىڭچە  شۇ باشقۇرغۇچى ئۈزىنى يەكشۇرسە بولغۇدەك

بىر مىللەت ياكى بىر كومىتىتنىڭ ئىلغارلىق پەشتاقلىرىنى بىسىش قەدەم سانىنى يىلغا سۇندۇرۇپ ھېسابلاش قىزىل ئىدىيەچە فورمىلا. جەمىيەت ئاتموسفىراسىنى كونترول قىلغۇچى تەڭشەپ تۇرىدۇ،خۇددى ئۆيدىكى ھاۋا تەڭشىگۈچكە ئوخشاش. ئىلغار ئېقىم، تەشۋىقات تومۇرىدىلا ئاقىدۇ. 1212-يىلى9-ئايدىن باشلاپ پۈتۈن ئىنسانىيەتنىڭ دۇنيا قارىشى 90گىرادۇس ئۆزگىرىپ كىتىدۇ

شۇنداق .  دىلداشنىڭ  ماڭا  قالدۇرغان شېئىرلىرىنىڭ  ئادرىسىغا  كىرسەم ئېچىلمىدى،بۇ  زادى  نىمە  ئۈچۈن؟؟؟؟؟؟؟؟؟دىلداشقا  قەست  قىلغۇچى  نىمە  ئۈچۈن  تېخىچە  ئېنىقلانمايدۇ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟       

چۇقۇم بىرەرسى  دىلداش  دۇستىمىزغا  ھەسەت قىلغان گەپ ، ئۇنى كۆرەلمەيۋاتقان گەپ. نىمىشقا  شۇنداق ياخشى ئەسەرلىرىنى   يۈتىۋالىدۇ ؟!  يا    دىلداش  دوستىمىز  سىياسىيغا ئائىت بىرەر نەرسە (ئەسەر)يازمىسا ؟ نېمە دەپ ئۇنىڭ ئەسەرلىرىنى ئۆچىرىۋېتىدىكەن ؟ بىزنىڭغۇ ئىنكاسلىرىمىزنى ئۆچىرىۋەتسۇن ! ئەمدى كېلىپ شۇنداق  ياخشى يېزىلغان نادىر ئەسەرلەرنى ئۆچۈرىۋەتسە ، بىزمۇ  «شەبنەم»دىن  ئايرىلساق  بولغىدەك !

بۇ  مۇنبەر  ئەتتىگەندە  قىزىپ  كىتىپتۇ    مەن  سىلەرنىڭ  ئاراڭلىغا  قېتىلىپ  بىر  نەرسە  دىگىممۇ  يوق   
سىلەرنىڭ  توردا  بولغان  مۇنازىرىڭلار  ياخشى  بوپتۇ       

باشقىلارنىڭ تېمىسىنى   شەخسى غەرىزى بىلەن ئۆچىرىۋېتىدىغان باشقۇرغۇچى __ تېخنىكىسىغا تايىنىپ قاتىللىق قىلىدىغان ۋەھشى قاتىل بىلەن ئوخشاش.

./read.php?tid-109265.html
ئېنىق ئېسىمدە قايسى كۈنى  بىز قىز  مۇنازىرە سۇرۇندا ئەركزاد ئەپەندى بىلەن مۇنازىرلەشكەندە ئەركزاد ئەپەندى تەرپىدىن ئۇرۇنسىز چەكلەندى. لىكىن ئۈستىدىكى ئادىرىستا نۇرغۇنلىغان ئىختىلاپلار، كۆلۈڭ ئاغىرقى ۋە ئىتتىپاققسىزلىق كۆرلۈشىگە سەۋەبچى بولغان دىكىدىككاڭ خاننىڭ تېمىسىنى قۇلۇپلاپلا قۇتۇلدى. دىكىكدىككاڭنىڭ تېمىللىرنىڭ كۆپۈنچىسى پىتنە ئىغۋا تارقىتىدىغانلىقنى بىلىپ تۇرۇپ تەستىقلاش ئېلىپ بېرىلدى. ۋە ئىزچىل ھالدا  دىكىدىككاڭنىڭ پىتنە ئىغۋا تارقىتىشقا يول قۇيلۇپ كەلدى. بۇنىڭ سەۋەبى زادى نىمە؟ كىچىككىنە ئىشقا چەكلەنگەن قىز بىلەن دىكىدىككاڭ خاننىڭ زادى ئوخشىمايدىغان يىرى قەيەردە؟

شەخسلەر ئۇتتۇرسىدىكى ئىختىلاپلارنى بۇ يەردە كۆتىرىپ چىقىساق شەبنەمدە زىددىيەت ئۇرۇقى چېچىلىپ گۇرۇھۋازلىق،ئىناقسىزلىق پەيدا بولىدۇ،توپىلاڭدىن توقاچ ئوغۇرلايدىغانلارنىمۇ يوق دېگىلى بولمايدۇ،بەزى ئىشلاردىن ھەممىمىزنىڭ خەۋەر تېپىشىمىزنىڭ ھاجىتى يوق.باشقۇرغۇچىلارنىڭ بۇ ئىشلارنى ياخشى بىر تەرەپ قىلىپ كېتەلەيدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن.
سىزنىڭ مەسىلىنى بىر تەرەپ قىلىش ئۇسۇلىڭىزغا قايىل بولدۇم،ھەقىقەتەن ئەستايىدىل ،مەسئۇلىيەتچان ئىكەنسىز،مۇنەۋۋەر قابىل باشقۇرغۇچى بولۇشقا مۇناسىپ ئىكەنسىز.