لوپنۇر خەلقىنىڭ ئۆزلىرىنىڭ ئىتنوگرافىيىلىك قېلىپلىشىشى ھەققىدە ئىيتقانلىرى
بىز لوپنۇرلۇقلار ھەققىدە ئۆزلىرىنىڭ قاراشلىرىغا نەزەر سېلىپ كۆرەيلى:
لوپنۇرلۇقلار ئۆزلىرىنى«لوپتۇق»دىيىشىدۇ.بۇ يەردىكى«لوپ»يەر نامى، «تۇق»ۇلانمىسى قىرغىز تىلىدا  سۆز ياسىغۇچى ئارقا قوشۇمچە
بولۇپ ھىسابلىنىدۇ.لىكىن،80-، 90- يىللاردىن كىيىن، ئۇيغۇرچە تىلىېۋىزىيە فىلىملىرىدە چىقىرىلىش جەريانىدا،لوپنۇرلۇقلار خوشنا يەرلەر، مىللەتلەر بىلەن مۇناسىۋەت قىلىش جەريانىدا،ئۆزلىرىنى «لوپتۇق»دىيىشسە،بەزىلىرى«لوپلۇق»، «لوپلاق» دىيىشىپ،ئۇيغۇرچە ئىسىم ياسىغۇچى«لىق، لىك، لۇق، لاق»قوشۇمچىلىرى ياسىلىدىغان بولغان.ئەمىلىيەتتە،لوپنۇرلۇقلار ئۆز قىرغىز ئانا تىلىنى كۈچىنىڭ بارىچە ساقلاپ قېلىشقا تىرىشقان.«لوپ» قەدىمكى ئارىئان تىلىدا«كۆل»دىگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ.لوپنۇرلۇقلار ئۆزلىرىنى قارا قوشۇنلۇق،ياللا، قىرغىزلار، سارتلار، جۇداقلار، قالۇچى، قالماقلار دىگەنگە ئوخشاش ئېتنوگرافىيىلىك تەركىبلەرگە تەۋە ئىكەنلىكىنى دىيىشىدۇ.
1.قارا قوشۇنلۇق. قارا قوشۇن- قوپنۇر كۆلىنىڭ شەرقىي جەنۇبىدىكى بىر شەھەر.قارا قوشۇنلۇق بۇرۇن بۇ شەھەردە ياشىغان خەلق.بۇنىڭدىن بىر قانچە
يۈز يىل بۇرۇن نامەلۇم يۇقۇملۇق كېسەل سەۋەبىدىن بۇ خەلق تارىم دەرياسىنى بويلاپ كۆچۈپ، ھازىرقى دۆڭقوتانغىچە كېلىپ ئولتۇراقلاشقان.
ھەممىمىزگە مەلۇم. قارا قۇرچۇنغا يېقىن بولغان مىرەنلىكلەر ۋە چاقىلىق ناھىيىسىنىڭ شەرقىي شىمالىدىكى يېزىلاردىكى خەلق ئۆزلىرىنى«قارا قوشۇنلۇق»دەپ ئاتايدۇ.بۇلار سان جەھەتتىن كۆپ بولغان قەبىلىىدۇر.1761-يىلى لوپ كۆلىنى تەكشۈرگەندە، شۇ خېدى بۇنداق مەلۇمات بېرىدۇ:
«لوپنۇردا ئىككى قەبىلە بولۇپ، ئۇنىڭ بىرسى قارا كۆل.يەنە بىرى قارا قوشۇندۇر.قارا قوشۇن بەشكە ئايرىلىدۇ».ئۇنداقتا، بىز قارا قوشۇنلۇقلارنىڭ
ئېتنوگىرافىيىلىك مەنبەسى ھەققىدە توختىلايلى:
قارا قوشۇن قىرغىزلارنىڭ قۇشچۇ قەبىلىىسى بولۇپ، قۇشچۇ تەبىقىسى ھەققىدە تارىختا كۆپلىگەن مەلۇماتلار يېزىپ قالدۇرۇلغان.شاڭ پادىشالىقى دەۋ
رىدە جوۋ قەبىلىسىنىڭ ئاتا-بوۋىسى تەنفۇدى(تۈرك)قەبىلىسىنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچراپ،ھازىرقى گەنسۇ ئۆلكىسىنىڭ غەربىگە بىرىپ ئولتۇراقلىشىپ قالغان. ئەينى چاغدا ئوردا ئاقساقىلى جىجو دىگەن ئادەمنى قىزىل قۇش قەبىلىسىنىڭ تەۋەلىكىگە ئەۋەتكەن. يەنە باشقا« خەنناامە» 96- توم « غەربىي يۇرت بايانى»دا« بەگلىكنىڭ ئسمى كروران بولۇپ، غەربىي شىمالدا قۇش بەگلىگىگە 1890 چاقىرىم كىلىدۇ. « خان دەۋرىدە كروران خەلقى قۇش ئالدى خانلىقىغا تەۋە بولغان».
قارا قۇشۇنلار قەدىمكى قىرغىزلارنىڭ قۇشچۇ قەبىلىسىگە تەۋە بولۇپ، ئۇنىڭغا قارا سۆزىنىڭ قوشۇلۇشى ماناسنىڭ بوۋىسى قاراخان تەڭرى بىلەن تېگى بىر ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ. بىز قاراخان ھەققىدە توختىلايلى:«قىرغىزلارنىڭ قەدىمكى ئەجدادى بولغان ئارىيان- ئاندىرنوفلار مىلادىدىن بۇرۇنقى 2000- يىللارنىڭ ئاخىرىدا ئوتتۇرا ئاسىيا ئارى ھىندى دەريا بويىغا كۆچكەن، سىكىف مەدىنىيتىنى ياراتقان ساكلار مىلادىدىن بۇرۇنقى 1000- يىللاردا سىبىرىيەدىن موڭغۇل يايلاقلىرىغا شىمالي جۇڭگو، تەڭرىتاغ ئەتراپلرى، ئران- ئىلەم ئىگىزلىكىگە كۆچكەن. مىلادىدىن بۇرۇنقى 2000- يىللارنىڭ ئوتتۇرىلىردا ھىندى- ياۋروپا تىل سىسىتىمىسىدىكى ئارىيانلار ئوتتۇرا ئاسىيا ئىگىزلىكىدىن جەنۇبقا يۆتكىلىپ ھىندىستانغا كىرگەن. ئەشۇ ھىندىستانغا باستۇرۇپ كىرگەن ئارىيانلارنىڭ قاراخان تەڭرىنىڭ مەدەت بىرىشى بىلەن يەرلىك خەلىقنى قىرىپ، قاراپا شەھىرىنى ۋەيران قىلىپ، يەرلىك خەلىقنى «پەس» دەپ،  ئۆزلىرنى «ئالىي»دەپ ئاتىغان. قىرغىزلارنىڭ ئەڭ قەدىمكى ئاتا- بوۋىلىرى ئارىيانلار بولۇپ، ئارىيانلاردىكى قاراخان تەڭرى، خاككاس قىرغىزلىرىدىكى قاراخان تەڭرى، شۇنداقلا، ھىندىستاننى بويۇن سۇندۇرۇپ، يەرلىك خەلىقنى قىرغان قاراخان تەڭرى قاتارلىقلار ماناس باتۇرنىڭ ئەجدادى قاراخاننىڭ دەل ئۆزى ئىكەنلىكىنى كۆرىۋالغىلى بولىدۇ». قاراقۇشۇن، قاراكۆل قەبىلىسى قىرغىزلارنىڭ قۇشچۇ قەبىلىسى بوپلا قالماي، ماناسنىڭ ئەجدادى قاراخان باشلاپ ماڭغان لەشكەرلەر بولىشى مۇمكىن. چۈنكى، لوپنۇرلۇقلاردا« قارا باتۇر» ئسىملىك تارىخىي داستان بار. شۇنداقلا، بىز 4000 يىل بۇرۇنقى كروران قىرغىز گۈزىلىنىڭ تىپىنى  دۇنيا مۇتەخخەسىسلىرى ئارىيان تىپگە تەئەللۇق دەپ ئاتىغان. بىز يۇقىرىدىكى يازما، ئارخولوگىيىلىك مەلۇمات، خەلىق ئىغىز ئەدىبىيىتىغا ئاساسلانغاندا« قىرغىزلارنىڭ ئەڭ قەدىمىي ئەجدادلىرى  ئارىيانلارنى بەلگە قىلغان ماناسنىڭ ئەجدادى قاراخان تەڭرى، قارا قۇشۇن، قاراكۆل قەبىلىسى ۋە 4000 يىل بۇرۇنقى كروران گۈزىلىنىڭ ئېتنىكىلىق مەنبەسى بىر بولۇپ، ھەممىسى ئارىيان قىرغىزلىرى ھېساپلىنىدۇ، ۋە شۇنداقلا لوپنۇرلۇقلاردا «قارا باتۇر» داستانى بار.
(لوپنۇرلۇقلار  قىرغىزلار قەدىمدىن- ھازىرغېچە كىيىپ كىلىۋاتقان كېگىز ئاق قالپاقنى ئۇنۇتماي ساقلاپ قالغان ۋە كىيىپ كىلىۋاتىدۇ. بۇ تىلىنى تولۇق ساقلاپ قالالمىغان بولسىمۇ مىللىي ئۆرپ- ئادىتىنىڭ غوللۇق تەركىبلىرىنى ساقلاپ قالغانلىقىنى چۈشەندىرىدۇ).
2_ ياللا. ياللا قۇمۇل، تۇرپاندىن كەلگەنلەر بولۇپ، لوپنۇر رايونى بويىچە كۆپ قىسمى قۇمۇل، تۇرپانغا يېقىن يەرلەرگە ئولتۇراقلاشقان.
3_ قالماقلار. موڭغۇللاردىن تارقالغان بولۇپ، ئويراتنىڭ قالماق قەبىلىسىنىڭ ئاز بىر قىسمى 1206- يىلدىكى موڭغۇل خانلىقىنىڭ كۈچىيىشى سەۋەبىدىن بۇ يەرلەردە ئاز بىر قىسىم قالماقلار ئولتۇراقلىشىپ ئاسمىلاتسىيىلىشىپ كەتكەن.
بۇ ھەققىدە مىرسۇلتان ئوسمانوۋ ئەپەندى مۇنداق يازىدۇ:« لوپنۇر تەۋەسىدە بىر قىسىم موڭغۇللار ياشىغان بولسىمۇ، لىكىن، ئۇلارنىڭ سانى ئاز بولغان. موڭغۇل تىلىنىڭ لوپنۇر تىلىغا نىسبەتەن تەسىرى پەقەتلا لېكسىكا قىسمىدا بولغاندىن تاشقىرى لوپنۇر تىلىنىڭ فونىتىكىلىق سىستىمىسىدا، ئۇنىڭ گرامماتىكىسىدا موڭغۇل تىلىنىڭ تەسىرى بارلىقىنى ھىس قىلالمىدىم». بۇنىڭدىن كۆرىۋالغىلى بولىدۇ، بۇ لوپنۇر تەۋەسىدە ياشىغان قالماقلار كىيىن ئاسمىلاتسىيىلىشىپ كەتكەن.
4_ قىرغىزلار. ھازىرقى لوپنۇرنىڭ ئاساسەن غەربىي قىسمىدا بىر قىسىم ئائىلە ئۆزلىرىنى قىرغىزلار دەپ ئاتايدۇ. ئۇلارنىڭ دىيىشىچە، بۇلار غەربتىن كىلىپ ئولتۇراقلىشىپ قالغان. بۇلارنىڭ كېينىراق تۇغقانلىق مۇناسىۋىتى بىلەن لوپنۇرغا كەلگەنلىكى مەلۇم. چۇنكى، لوپنۇر تارىختىن بۇيان قىرغىزلار ياشىغان 6 چوڭ نۇقتىنىڭ بىرىسى ھېساپلىنىدۇ. بۇلار يەنسەي تەۋەلىكى، ئالتاي تەۋەلىكى، تالاسنى مەركەز قىلغان تەڭرىتاغ ئەتراپى، پامىر تاغلىرى، دەشتى قىپچاق دالاسى، لوپنۇر تەۋەلىكىدىن ئىبارەت 6 چوڭ نۇقتا.
5- قالۇچى. قالۇچى لوپنۇر تەۋەسىدە ياشىغان خەلىقنىڭ بىر قىسمى بولۇپ، «ماناس»تا بايان قىلىنغان قالاچ خاننىڭ ۋە ياكى قاراچا خاننىڭ ئەۋلادلىرىدۇر. چۇنكى، ماناس باتۇرنىڭ 6- ئەۋلادى بەكباچا يولدا كىتىۋىتىپ، 30 غا يىقىن ئاتلىق ئادەمنى ئۇچىرىتىپ، ئۇلاردىن سورىسا ئۇلار لوپنۇردا ياشىغان قىرغىزلار ئىكەنلىكىنى، قاراچا خاننىڭ ئەۋلادلىرى ئىكەنلىكىنى دىگەن. بۇنىڭغا ئاساسلانغىنىمىزدا قارا قۇشۇن قەبىلىسى، قاراكۆل، قالۇچى قەبىلىسى ھەممىسى لوپنۇردا ياشىغان قىز سايقال ياكى قاراچا خاننىڭ ئەۋلادلىرى ئىكەنلىكىنى بىلدىرىدۇ. لوپنۇر تەۋەسىدىكى يەر ناملىرىدىن قارا مىرەن دەرياسى، قاراداي كەنتى، قارا بوران كۆلى، قاراقۇشۇن كۆلى قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى ماناسنىڭ ئەجدادى قاراخان، قاراچا، قالاچ خانلارنىڭ ئسمى- شەرپىگە ئاتاپ قويۇلغان يەر ناملىرىدۇر.
6- سارتلار. سارتلار- ھازىرقى قىرغىزلارنىڭ سارت قەبىلىسىدۇر. قارچۇغا يىزىسىنىڭ ئىمامى جاقىپ موللا ئۆزىنىڭ ئەجدادىنىڭ قىرغىز ئىكەنلىكىنى دىگەن.
7- جۇداقلار. جۇداقلار تىبەت تەرەپتىن كەلگەنلەر بولۇپ، تاڭغۇتلاردۇر. چۇنكى، «ماناس» ئىپوسىدا تاڭغۇتلار داۋاملىق لوپنۇر قىرغىزلىرىغا ھۇجۇم قىلىپ تۇرغانلىقى ھەققىدە مەلۇماتلار بار.
                         پايدىلانغان ماتېرىياللار:
                    ئەسەن ئايسا ئوغلى « قىرغىزلارنىڭ شەكىللىنىش تارىخى» شىنجاڭ  خەلىق نەشىرىياتى 2006- يىل

لوپنۇرلۇقلار مۇڭغۇلمىكىن دەيمەن ،بەزى ماتىرياللاردىن <<مۇڭغۇللار بىلەن ئاسمىلاتسىيەلىشىپ كەتكەن>> دەپ كۆرگەندەك قىلىۋىدىم.

بىلۋېلىشقا تىگىشلىك ياخشى تېما ئىكەن ، رەھمەت!

مەن ئاخشام 5سائەت جاپا تارتىپ يولىغان ئۇيغۇر چايخانىلىرىنى ئىتىۋىتەيلى دىگەن ئەسىرىمنى تورغا چىقارماپسىلەر ،بۇ مۇنبەر باشقۇغۇچىلارنىڭ مەسئۇلىيەتسىزلىگى ئۆز باشقۇرۇش تەۋەلىگە كۈڭۈل بۆلمىگەنلىگى ئۇيغۇر تورچىلىقىمىزغا  مەھسۇلىيەتسىزلىك بىلەن قارىغانلىقى دەپ بىلىشكە بولىدۇ.

مانا بۇ مۇنبەرنىڭ ئۇقىسىڭىز ھەممىسى بار ،تىخى كىرۇرەن گۇزىلنى قىرغىز گۇزىلى دەپ كەتكەنلىردىن ئايلىناي http://www.orkhun.com/bbs/read.php?tid=2321

قىرغىز دىگەنلەر ئېغىزىڭنى يېغىشتۇر...بولمىسا ئاغزىڭغا پوق تىقىۋىتىمىز بۆلگۈنچى نائەھلىلەر!!! بېرىپ لوپنۇرلىقلاردىن سوراپ بېقىڭلار نىمە دەيدىكىن..

قايسى قىلىدىغانغا ئىش تاپالمىغان بىرسى يازغان نىمە  بۇ  ؟!  ئۇيغۇرنىقىرغىز دەپ !! لەقۋا !!!!

بىزدە مىللەتتىن تانىدىغانلار چىققاننى  ئاز دەپ ئوزىنىڭ مىللىتىنى باشقا مىللەتمىكىن دەيدىگانلار چىققىلى تۇردىمۇ ئەمدى.تارىخنى بىلمىسىڭىز ئۇمىكىن،بۇمىكىن دىمەڭ ئاغزىڭىزگا قوقاق چىقىپ قالمىسۇن.

بولسا بۇلار ئۇيغۇرلارنى يەنە نەچچە قۇتۇپقا بۆلۈپ، بىر بىرلىرىنىڭ قوڭلىرىنى تازا كوچىلاپ، چىققان نىجاسەتنى قۇرۇتۇپ قاق قىلىپ يېسە ئاندىن ئارام تاپىدۇ...

بۇ ماتېريالغا مەن ئىشەنمەيمەن.
بۇ دەلىللەر پۇت تىرەپ تۇرالمايدۇ.

ئۇيغۇر تور بەتلىرىدىكى بەزى مۇنازىرە ئادەمنڭ كوڭلىنى بەكمۇ غەش قىلىدىكەن .ھەي................................

                                                        

بۇ پەقەت مەدەنىيەت بۇلاڭچىلىقىدىن باشقا نەرسە ئەمەس!
قازاق-قىرغىز قاتارلىق قىپچاق تۈرۈكلرى تۈركى مىللەتلەرنىڭ ئەسلى ئەجدادى بىر دىگەننىلا تۇتىۋىلىپ،بىز ئۇيغۇرلاردىن
مەدەنىيەت تالاشماقتا.ھىلىغۇ مەھمۇد.قەشقەرى بوۋىمىزكەن ھەتتا يۈسۈپ خاس ھاجىپ ،كىروران گۈزىلى قاتارلىق ئۇيغۇرلار
قەۋمىگە مەنسۇپ بولغان كىشىلىرىمىزنىمۇ تالاشماقتا،ئۇلار
بىشىنى تاشقا ئۇرسىمۇ  تارىخى رىئاللىقنى ئۆزگەرتەلمەيدۇ. دۇنيادىكى تۈركۈلوگ ئالىملار ۋە تارىخچىلاربىردەك ئۇيغۇر،تۈرۈك،تاتار قاتارلىق ھونلارغا بىۋاستە قانداش بولغان ئوغۇز تۈرۈكلىرى،قازاق،قىرغىز قاتارلىق قىپچاق تۈرۈكلىرىن
خىلى بۇرۇنلا مەدەنىيەتكە قەدەم قويغان،شەھەر مەدەنىيتىگىمۇ
خىلى بۇرۇنلا كىرىپ بولغان دىگەن ھۆكۈمنى چىقىرىپ بولغان.
ئەمدى قازاق،قىرغىز تارىخچىلىرنىڭ تارىخنى بۇرمىلاپ،ئۆزىگە
تەئەللۇق بولمىغان ئالىملارنى ۋە مەدەنىيەتنى ئۆزىنىڭ قىلۋىلىشقا ئۇرنىشى ،قازاق،قىرغىز تارىخچىلىردىكى ئنسانىي ئاڭنىڭ تۆۋەنلىكى،بىر تەتقىقاتچى ئۈچۈن ئەڭ مۇھىم بولغان رىئاللىققا يۈزلىنىش،تارىخى پاكىتنى ھۆرمەتلەشنىڭ ئىنتايىن
تۆۋەن ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرىدۇ.تىخى بەزى قازاق،قىرغىزلار
تارىخ ھەققىدە گەپ چىقىپ قالسا،سىلەر ئۇيغۇرلار بىزدىن بەك
قىزغىنسىلەر ھە دەپ قويىدۇ.لىكىن سىز ئۇلاردىن ھىلىغۇ نەچچە
مىڭ يىللار بۇرۇنقى ئەمەس،بەلكى يىقىنقى 200نەچچە يىل بۇرۇن مىللىتىڭدىن ئالىم دەپ سانىلىدىغان قانداق ئادەملەر چىقتى،قىنى بىر دەپ باقە؟ دەپ سورىسىڭىز تىلىنى چايناپ چۈشەندۈرۈپ بىرەلمەيدۇ.چۈنكى قازاق،قىرغىز قاتارلىق قىپچاق تۈرۈكلىرىنىڭ يايلاق مەدەنىيتدىن ئايرىلىپ شەھەر مەدەنىيتىگە قەدەم قويغىلى تىخى ئانچە ئۇزۇن بولمىدى!يىزىق
توغرۇلۇق بولدى گەپ قىلمايلا قوياي،ئۇلارنىڭ ئۆز مىللىتىگە خاس بولغان يىزىقىمۇ تارىختا بولغان ئەمەس!ھازىرمۇ شۇنداق!
بىزنىڭ يىزىقىمىزنى ئۇنداق بۇنداق ئۆزگەرتىپلا  قازاق،قىرغىز يىزىقى دەۋالدى!
شۇڭا ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ مەدەنىيەت جەھەتتىكى نامراتلىقىنى يىپىش ۋە تولدۇرۇش ئۈچۈن ئوچۇقتىن ئوچۇق تارىخنى بۇرمىلاشتىنمۇ يانماي،ئەسلىدىنلا بىز ئۇيغۇرلاغا تەئەللۇق بولغان ئالىملارنى،مەدەنيەت بايلىقرىمىزنى ئۆزىنىڭ قىلۋىشقا ئۇرۇندى
ۋە ھازىرغىچە توختاتمىدى.بىر ۋاقىتلاردا ئۆزبىك تارىخچىلىرىمۇ
مۇشۇ توغرۇلۇق داۋراڭ سالغان،لىكن ئۆزبىكلەرنىڭ 500يىل بۇرۇنقى تارىخى يەنىلا بىز ئۇيغۇرلار بىلەن چىتىشلىق بولۇپ
چىقىۋىدى،دەرھال ئاغزىنى  يۇمۇۋالدى! لىكىن يەنىلا بىز ئۇيغۇرلارنىڭ 500يىل مابەينىدىكى تارىخ ۋە ئالىملارنى تالاشماقتا.مەسلەن:ئەلىشىر نەۋائى قاتارلىقلار.ھەتتا ئۆزبكىستان زۇڭتۇڭى ئىسلام كەرىموفمۇ كىمكى ئەلىشىر نەۋائىنى ئۇيغۇر دەيدىكەن ئۆزبىكىستان تۇپرىقىدىن چىقىپ كەتسۇن دىگەندەك
گەپلەرنى قىلغان،بىر زۇڭتۇڭ بولغان ئادەم بىيۇكىراتلىك قىلىپ مۇشۇنداق ئنسان تەبىئىتىگە خلاپ گەپ سۆزلەرنى قىلىپ يۈرسە
ئۇ ۋاقىتتا ئۆزبىكىستاندىكى تارىخچى،تەتقىقاتچىلار،تارىخنى قانداق تەتقىق قىلىدۇ؟يەنىلا بىر تەتقىقاتچىغا خاس بولغان
ئىسانىي ئاڭغا خىلاپ ھالدا يالغان تارىخ ئويدۇرىشتىن باشقا نىمىمۇ قىلالىسۇن؟! بەلكىم سىزنىڭمۇ خەۋىرىڭىز باردۇر،
بىر چاغلاردا قازاقىستان مەھمۇد.قەشقەرى ئۇنۋىرسىتى دىگەن
ئالىي مەكتەپنى قۇرۇپ ئالىي مەكتەپ ئالدىغىمۇ مەھمۇد.قەشقەرى بوۋىمىزنىڭ ھەيكىلىنى ئورنۇتۇپ بولدى.
لىكىن بىزنىڭ ئۇيغۇر قىرىنداشلىمىز بۇنىغا قاقشاپ كەتمىسىمۇ
بولىدۇ،چۇنكى باشقا بىر مىللەت بىزنىڭ ئالىملىرىمىزنىڭ ھەيكىلىنى قاتۇرۇپ قويغان بىلەن شۇ  مىللەتكە تەۋە بولۇپ
قالمايدۇ.ئۇلارنىڭ بۇ ھەركەتلىرى پەقەت ئۆز مىللىتىنى ساختا
تارىخ بىلەن ئالداپ،ئۆز-ئۆزىنى بەزلەپ ئولتۇرغاندىن باشقا
نەرسە ئەمەس.ئۇلار ئۆز خەلقىنى ئالدىيالىغان بىلەن  خەلىقئارادىكى ئىنسانىي ئاڭغا ئىگە تارىخچىلار،تەتقىقاتچىلار، ۋە ئالىملارنى ئالدىيالمايدۇ.چۈنكى ئۇلار پەقەت تارىخى رىئاللىققىلا ۋە دەلىل ئسپاتلارغىلا ئىشىنىدۇ،
قۇرۇق گەپ قىلىپ ئاغزىدا شەھەر ئالغانغا ئىشەنمەيدۇ! بىز ئۇيغۇرلارغا پەقەت ئالىملىرىمىزنىڭ قەدرىگە
يىتىدىغان،مەدەنىيەت غەزىنىمىزدىن پەخىرلىندىغان،شۇنداقلا
ئەجداتلىمىز قالدۇرۇپ كەتكەن تارىخى ئەسەرلەنى سۆيۈپ ئوقۇپ ۋە ئۇنى تەتقىق قىلدىغان،ئۇيغۇرلارنىڭ كەلگۈسى ئۈچۈن
تىرىشىپ ئۈگۈندىغان روھلا كىرەك.قاتۇرۇپ قويۇلغان ھەيكەللەر
كىرەك ئەمەس.

ئەمدى قىرغىز تارىخچىلىرى يازغان لوپنۇرلۇقلار قىرغىز دىگەن
بۇ ماقالىگە قارىساق مەزمۇنى ئىتايىن پۈچەك بولۇپ،لوپنۇرلىقلارنى قىرغىز دىيىشكە پۇت تىرەپ تۇرالمايدۇ!
قىنى قايسىڭلار لوپنۇر(كورلا)لىق ئۇيغۇر دوستلۇرۇڭلارنىڭ ئاغزىدىن بىر ئىككى جۈملە قىرغىز شىۋىسى ئىپادىلەنگەن سۆز
جۈملىلەرنى ئاڭلىدىڭلار!بۇ دىگەن كىچىك ئىش ئەمەس،شۇنداق
بولىشىمۇ مۇمكىن،ئولارنىڭمۇ ئويلىغىنى باردۇر دەپ مىكى-مىكى گەپ قىلىدىغان!لوپنۇر ئۇيغۇرلىرىنىڭ كىيىم-كىچەك ۋە باش كىيمىگىلا قاراپلا قىرغىزچە كىيمگە ئوخشايدىكەن،شۇڭا قىرغىز بولىشى مۇمكىن دەپ ئاتاش بەكلا بىمەنىلىكتۇر!لوپنۇر ئۇيغۇرلىرىغا ئوخشاش باش كىيىملەرنى ئىلگىرى ئەجدادىمىز ھونلارمۇ،ھونلارغا بىۋاستە قانداش ھىساپلىندىغان ئۇيغۇر،تۈرۈك
تاتار قاتارلىق ئوغۇز تۈرۈكلىرىمۇ كىيپ كەلگەن.ھازىرقى لوپنۇرلۇقلارنىڭ باش كىيمىنىمۇ ئۇيغۇر ئەجداتلىرىمىز ئىلگىرى ئوۋچىلىق بىلەن شۇغۇللانغاندىن تارتىپ كىيىپ كىلۋاتىدۇ. ئومۇمەن قىلىپ ئىيتقاندا ھايۋانات تىرىسىدىن ۋە يۇڭلىرىدىن تىكىلگەن باش كىيم ئىلگىرى ئوۋچىلىق بىلەن شۇغۇللانغان بارلىق تۈركى مىللەتلەرگە ئورتاقتۇر. لىكىن ھازىر ئۇيغۇر دىيارىمىزدا پەقەت لوپنۇر رايۇنىدىلا ئوۋچىلىقنى ئاساس قىلدىغان لوپنۇرلۇق ئۇيغۇر قىرىنداشلىرىمىزدىلا گەۋدىلىك ئىپادىلەنگەن.(باشقا يەرلەردە ئاساسەن ئوۋچىلىق بىلەن تۇرمۇش كەچۈردىغان ئىشلار قالمىدى)
ئەگەر باش كىيمگە قاراپلا،بىر پۈتۈن مىللەتنى باشقا مىللەتكە پارچىلاشقا توغرا كەلسە،ئۇنداقتا ئۇيغۇرلار نەچچە مىللەتكە پارچىلنىپ كەتمەمدۇ؟چۈنكى ھەرقايسى يۇرتلاردىكى ئۇيغۇرلارنىڭ باش كىيمى ئوخشاش بولمايدۇ ئەمەسمۇ؟لىكىن
شۇنىسى ئىسىدە بولسۇنكى ھەرقايسى يۇرتلارىكى ئۇيغۇرلارنىڭ
باش كىيمى ئوخشىمىغان بىلەن تىلى بىر،دىنى بىر،قەلبى بىر،قېنى بىر،كۆرۈۋاتقان چۈشلىرى بىردۇر! قىپچاق-قىرغىز تارىخچىلىرنىڭ
باش كىيمنى باھانە قىلىپ،قىرغىزلارنىڭ كىگىز دوپپىسىغا ئوخشايدىكەن،شۇڭا لوپنۇرلۇقلار قىزغىز دەيدىغان سەپسەتىسى
ئۇچۇقتىن ئۇچۇق يالغانچىلىقتىن باشقا نەرسە ئەمەس!بۇنىڭغا
بۆشۈكتىكى بالىمۇ ئىشەنمەيدۇ!


ئەگەر لوپنۇرلۇقلار قىرغىز بولسا لوپنۇر رايۇنىدىن نىمە ئۈچۈن
چىدىر ئۆي،قايماق،قىمىزلارنىڭ بەلگىلىرى ئىپادىلەنگەن مەدەنىيەت يادىكارلىق ئىزنالىرى بايقالمايدۇ؟!نىمە ئۈچۈن قىرغىزلارنىڭ بىردىنبىر خەلق ئغىز داستانى بولغان ماناس ئىپوسىدا لوپنۇرلىقلارنىڭ ئەسلىدىنلا قىرغىز ئىكەنلىكى ھەققىدىكى مەزمۇنلارنى ئۇچراتقىلى بولمايدۇ؟! ئەينى ۋاقىتتا قىرغىزلار يەنسەي دەرياسى بويىدا چارۋىچىلىق بىلەن ياشاپ كىلىۋاتاتتى، قىرغىزلانىڭ ئەينى ۋاقىتتكى مەدەنىيەت دەرىجىسىدە لوپنۇر تەۋەسىدە ياشاپ كىتەلىشى ۋە پۇت تىرەپ تۇرالشى مۇمكىن ئەمەس. چۇنكى ئۇيەردە مەدەنىيەت جەھەتتە يۈكسەكلىككە ئىگە بولغان ئۇيغۇرلار باردۇر!

تارىختا مىللەتلەرنىڭ ئاسسىملاتسىيە بولۇش ھادىسىسى دائىم
ئۇچراپ تۇرىدىغان بىر ئىش!ئەگەردە قىرغىزلارنى ئىلگىرى لوپنۇر
رايۇنىدا پائالىيەت ئىلىپ بارغان دەپ قارالسا،ئۇ ھالدا پەقەت مۇنداق يەكۈن چىقىرىشقا بولىدۇ.يەنى:لوپنۇر رايۇنىدىكى يەرلىك ئۇيغۇرلار سىرتتىن كەلگەن ئىنتايىن ئاز ساندىكى قىرغىزلارنى ئۆزىگە ئاسسىملاتسىيە قىلىۋىتىپ ئۇيغۇرلاشتۇرىۋەتكەن  بولىشى مۇمكىن، لىكىن لوپنۇرلۇقلار ئەسلىدىنلا قىرغىز ئىدى دىگەن قاراش قىپقىزىل ئالدامچىلىقتىن
باشقا نەرسە ئەمەس!



راست گەپ قىلسام بۇ تارىخ بۇرملانغان تىگى پەس تىمىنىڭ
مۇنبەر يۈزىدىن بۇرۇنراق يوقۇلشىنى ئۈمۈد قىلىمەن!چۈنكى بىر
قىسىم تورداشلارنىڭ بۇ ھەقتىكى مىكى-مىكى،بەلكىم شۇنداق بولشى مۇمكىن،ئۇلارنىڭمۇ ئويلىغىنى باردۇر دىگەندەك  ساددىلارچە ئىنكاسلىرىنى كۆرۈپ كۆڭلۈم يىرىم بولۇپ قالدى!

تىلسىمات ناھايېتى ئورۇنلۇق چۈشەنچە بېرىپسىز رەھمەت

<<لوپ>>،<<تۇق>> سۆز ۋە قۇشۇمچىلارنى پۇتۇن دۇنيادىكى ھەرقايسى مىللەتلەرنىڭ تىللىرىدا قانداق مەنە ئىپادىلەيدىغىنىنى كىم بىلىدۇ؟ بۇلسا مۇشۇنىمۇ <<تەتقىق>> قىلىپ باقىدىغان ئادەم چىقسا كىم بىلىدۇ تېخى لوپنۇرلۇقلار يەنە قايسى دۆلەت،قايسى مىللەتكە تەۋە بۇلۇپ قالىدۇ.