مەن خەنزۇ تىلى مۇھىتىدىن ھەم ئانا تىل مۇھىتىدىن ئايرىلغىلى 4 يىل بولاي دەپ قالدى
بۇ جەرياندا خەنزۇ تىلىنى پۈتۈنلەي ئۇنتۇپ كەتتىم دىسەممۇ بولىدۇ.  ئانا تىلنىڭ قانچىلىك مۇھىملىقىنى مەن ھەر ھەپتىدە دەرىس بىرىۋاتقان يىگىرمە نەچچە سەبىيگە تىل ئۈگۈتۈپ تىخىمۇ ئىنىق ھىس قىلدىم
ئۇلار ئۇيغۇرلارنىڭ مەدەنىيىتىدىن ، يەنە نۇرغۇن ئىشلاردىن خەۋەرسىز،ئازراقلا چىڭ تۇتمىساق ئۇلار بۇ يىشى بىلەن ئۇيغۇرچە سۆزلەشنىمۇ ئۇنتۇپ كىتىدۇ
بىر يىللىق تىرىشىشتىن بىلدىمكى گەپ ئۆزىمىزدە ئىكەن، ھەر ھەپتىدە ئىككى سائەتلا تىل دەرىسى بەرسەممۇ ،شۇ باللار ھازىر مەيلى سىنىپتا مەيلى سىرىتتا بولسۇن خىلىلا ئۇيغۇرچە سۆزلەيدىغان،مەكتەپكە كەلگەندە مەن ئىيتىپ بەرگەن ھىكايىلەرنى چۈشىنەلەيدىغان، ياتلاپ كىلىڭلار دىگەن شېئىرلارنى ئوماق تىللىرى بىلەن ياتلىيالايدىغان بولدى
بۇنىڭدىن بەك پەخىرلىنىمەن

چەتئەلدىكى ئاتا-ئانىلار باللىرنى تىل ئۈگۈنۈشكە ئىلھاملاندۇرۋاتسا، ۋەتەننىڭ ئىچىدىكى بىر قىسىملار باللىرنى ئۇيغۇر تۇرۇپ ،ئۇيغۇرچە سىياقتىن چىقىرۋاتسا،،،،،،،،،،،ھەممە گەپ ئۆزىمىزدە

مۇشۇنداق ياخشى بىر تېمىغا تورداشلارنىڭ ئىنكاسنى ئاز يازغانلىقىدىن ھەيرانمەن .

مىكاۋخەن باللارنى ئەيبىلەش نىيىتىم يوق ،توغرا چۇشىنەرسىلە.............!

گېپىڭىز ھەقىقەتەن توغرا......ھازىر كوچىلاردا دائىم كىچىكتىن تارتىپ چوڭغەچە ئۇيغۇر پەرزەنتلىرىنىڭ ئۆز ئارا خەنزۇ چە پاراڭلىشىپ كېتىۋاتقانلىقىنى كۆرىمەن   ئۇ لارنىڭ تىلى ئۇيغۇرچىگە بەلكىم كەلمەس بولۇپ قالغان.. كۆسەملا كاچاتقا راسا سالغۇم كېلىدۇ..لىكىن ئۇلاردا نىمە گۇناھ...ھەممىنى قىلغان شۇ ئاتا ئانىلىرى ..شۇ ئاتا ئانىلارنىڭ نەزىرىدە كەلگۈسىدەبەختىنى تېپىش ئۈچۈن كىچىكىدىن خەنزۇ تىلىغا پۇختا بولۇش كېرەك  لىكىن ئۇلار ئانا تىلىنى ئۈگىتىشكە ئېرىنىدۇ ياكى پايدىسى يوق دەپ قارايدۇ..ھەتتا ئۆيىدە بىر ئائىلە كىشىلىرى خەنزۇچە سۆزلىشىدۇ ........بىر كۈنى كوچىدا كېتىۋېتىپ،شۇنچىلىك ئۇماق بىر ئۇيغۇر قىزچاقنىڭ دۇكاندىن نەرسە ئېلىۋاتقىنىنى كۆردۇم  دۇكانچى چوڭ ئۇيغۇر ئايال ئىدى .قىزچاق خەنزۇچە گەپلەرنى قىلىپلا كەتتى گەرچە ئۇنىڭ نېمە نەرسىلەرنى ئالىدىغىنىنى مەن چۇشۇنۇپ تۇرساممۇ لېكىن ئۇئايال چۈشەنمىدى..ماڭا قاراپ _نىمە دەيدۇ ؛ۇكام ،_دېدى مەن دەپ بەردىم ..قىزچاق ئېلىپ بولغاندىن كېيىن _شىيې شيې ئايى_دېدى.. سورىدىم _ئۇكام،ئېسمىڭىز نىمە؟،_....توۋۋا ئۇ ماڭا قاراپ بىر گەپلەرنىلا قىلدى ..چۈشەنمىدىم..تىلى كەلمىگەن گەپ...خەنزۇچە سورىدىم...ۋاھ....خەنزۇچىدە مېنى قاتلايدىكەن...ئاتا ئانىلار ئۇيغۇرتىلىغا نېمىشكا ئېتىبار بەرمەيدۇ!!  بىر سورۇندا ئولتۇرغان 10 كادىرنىڭ 7  ،8سىنىڭ بالىسى خەنزۇچە ئوقۇيدۇ...ئۇنداق بالىلار ئالدىغا كەلسىىڭىز قولىنى ئۇزاتىپ _ئەسسالام ئەلەيكۇم دىيىشنى بىلمەيدۇ....دىمسەم بۇنىڭدىنمۇ ئۇزۇن سۆزلەيتتىم..قىسقىسى خەنزۇچە ئۈگىنىش ياخشى ئىش جەمىئەتكە ماسلىشىدۇ...لىكىن ئۇيغۇرچىنى ئائىلىدە بولسىمۇ ئۆگىتىش ،شارائىت ھازىرلاپ بېرىش كېرەك... .خۇدا غا شۈكرى..ئاتا_ئانامنىڭ كىچىكىمدە خەنزۇچە مەكتەپكە بەرمىگەنلىكىدىن بەك خوش بولىمەن ..

نىمە بوپ كەتتى  بۇ ئەمدى .

نىمىلا دىمەيلى مىللىتىمىزنى پەقەت مىللىتىمىزنىڭ ھەربىر  ھۆجەيرىسى بولغان بىز قوغدىمىساق، بىز شۇ تىلىمىز، يېزىقىمىز، مەدەنىيتىمىز ئۈچۈن تەر ئاققۇزمىساق ۋاقىتنىڭ ئۆتىشىگە ئەگىشىپ دۇنيادىن ئىز-دېرەكسىز يۇقىلىپ كىتىمىز. ئەتىراپىمىزدىكى بىزگە تەئەللۇق ھەربىر نەرسىگە چىن مۇھاببىتىمىز بىلەن مۇئامىلە قىلايلى. مەيلى ئۇ ئادەم ياكى نەرسە بولسۇن. ئەيىۋىنى كۆرسەك دەل شۇ يەردىلا ئەسكەرتىپ قۇيايلى. ھە دىسىلا كەينىدىن پالانى ئۇنداغەي، پوكۇنى مۇنداغەي. ئۇ ئۇنداق قىلدى، بۇ مۇنداق قىلدى دەپلا كايىۋەرسەك ئۇ، بۇلا شۇ پېتى قېلىۋۋىرىدۇ. بۇنىڭ مىللىتىمىزگە ھېچقانداق پايدىسى يوق. ئىشنى كىچىك بولسىمۇ ئۆزىمىدىن شۇنداقلا ئەتىراپىمىزدىكىلەردىن باشلايلى. ئاللاھ بىزنى ئاخىرقى مەقسىتىمىزگە ئېرىشتۈرگىسى!

مەھەلىمىزدە بىرەيلەننىڭ قويىنىڭ قوزىسى خوشنىسىنىڭ چوشقىسىنى ئىمىپ قۇيۇپتۇ.شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ ئايالى قايناپ قاپتۇ -دە:
-ۋاي خۇدايىم نمە ئىش بوپ كەتتى بۇ!توۋا ،بۇ قوزىنى ئەمدى باققىلى بولمايدۇ،بىر يەرنى كولاپ كۈمىۋىتەيلى...........................
ئۇنىڭ يولدىشى دوپتۇ-دە:
باقىۋەگىنەۋە خوتۇن !چوڭ بولغاندا مىنكاۋخەنلەرگە سۇيۇپ بىرىمىز.

         مىڭكاۋخەن يۇمۇر                                                                     بىر قوزا خوشنىسىنىڭ ئانا چوشقىسىنى ئىمىپ قويۇپتۇ ،بۇنى كۇرگەن بالا .  دادا....قوزىمىز  ئاۋۇ چوشقىنى ئىمىپ قۇيدى  ،ئەمدى مەن بۇنى سويوپ كومىۋىتىمەن دەپتۇ .دادىسى ھاي بالام بۇنىمۇ بىقىپ قۇيساق يەيدىغان مىڭكاۋخەنلەر بار دەپتۇ .           

   ھەممە گەپ ئاتا-ئانىدا  بەزى ئاتا-ئانىلار باللىرى خەنزۇچە سۆزلىسە خوش بولۇپ كېتىدۇ.  
民考汉ئەمەس بەزى بىرلىرمىزچۇ تېخى ئۆزنى بىلىملىك كۆرسۈتۈپ ئەبجەش گەپ قىلىپ ............ئامال يوق مەندە ھوقوق بولسا .............................

شۇجايدا چوشقا گۆشنى كۆردۇم، كۆردۇملا ئەمەس غۇلجا، كورلا،ئاقسۇ، تۇرپان، ئۈرۈمچىلەردىن كەلگەن ئۇيغۇر باللارنىڭ چوشقا گۆشى يەۋاتققىنى كۆردۇم،



  ۋاي نېمە دەيدىغانسىز ....  ئۇ ئۇيغۇر بالىلار چۇشقا گۆشى ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ يېدىمۇ ياكى بىلمەيمۇ ؟  سىز قانداق بىلىۋالدىڭىز چۇشقا گۆشى ئىكەنلىكىنى ....چۇشقا گۆشى يېدى دىگەن گەپ ئىت گۆشى ، ئېشەك گۈشى ، ئادەم گۈشى .........ھەي مۇناپىقلا !!!  
  

مەھەلىمىزدە بىرەيلەننىڭ قويىنىڭ قوزىسى خوشنىسىنىڭ چوشقىسىنى ئىمىپ قۇيۇپتۇ.شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ ئايالى قايناپ قاپتۇ -دە:
-ۋاي خۇدايىم نمە ئىش بوپ كەتتى بۇ!توۋا ،بۇ قوزىنى ئەمدى باققىلى بولمايدۇ،بىر يەرنى كولاپ كۈمىۋىتەيلى...........................
ئۇنىڭ يولدىشى دوپتۇ-دە:
باقىۋەگىنەۋە خوتۇن !چوڭ بولغاندا مىنكاۋخەنلەرگە سۇيۇپ بىرىمىز.