Uyghurche uyghurche Уйғурчә Qazaqsha 中文 Yanfon nus'hsi
orningiz : Uyghurche - Bash bet - Til we edebiyat

Xelq edebiyat – senetning jëni

Yollan'ghan waqit : 2015 - yili 12 - ayning 10- küni 03:40   |    aptor :   |   menbe : shinjang gëziti

    yoldash shi jinping edebiyat – senet söhbet yighinida qilghan muhim sözide <> dep körsetti. bu söz bediiy ijadiyetning yadroluq tëmisi hem edebiyat – senet xizmetchilirining kespiy jehette terbiyelinishining yönilishidur.

    xelq üchün mulazimet qilish we xelq rohini eks ettürüsh

    edebiyat – senette xelqni közlesh partiyemizning nechche on yilliq edebiyat – senet xizmitining tüp yönilishidur. yenen edebiyat – senet söhbet yighini 1942 – yili 5 – ayda ëchildi, Bu yapon basqunchilirigha qarshi urush japaliq basquchqa qedem qoyghan, Xelqning azadliq ishliri tëxi tamamlanmighan mezgil idi, Yoldash maw zëdung eyni waqittiki weziyetni tehlil qilip <> dëgenidi. eyni yili edebiyat – senet fironti bilen herbiy firont oxshash orun'gha qoyulghanidi. yoldash maw zëdung ‹‹yenen edebiyat – senetchiler söhbet yighinida qilghan söz››ide lëninning sözini neqil keltürüp <> dëgenidi. u yene edebiyat – senetni xelqni ittipaqlashturup, Xelqni terbiyelep, Düshmen'ge zerbe bërip, Düshmenni yoqitishtiki küchlük qoralgha aylandurushqa; xelqni oyghitip, Rohlandurup, Ittipaqliship küresh qilishqa yëtekleshni jiddiy murajiet qilghan.

    2014 – yili 15 – öktebir ëchilghan edebiyat – senet söhbet yighinida yoldash shi jinping ‹‹xelqni merkez qilish››ni üch jehettin sherhlidi: xelq edebiyat – senetke mohtaj, Edebiyat – senet xelqqe mohtaj, Edebiyat – senet xelq rohini eks ettüridu. bu yerde körsitilgen xelq barliq junggo xelqini, Yeni ëlimizdin ibaret köp milletlik chong ailidiki ijtimaiy ortaq gewdini shundaqla munewwer enene, Sotsiyalistik qimmet sistëmisi boyiche tawlan'ghan medeniyet ortaq gewdisini körsitidu. yoldash shi jinping ‹‹xelqni edebiyat – senet ëstëtikisidin zoqlan'ghuchi we uni bahalighuchilargha aylandurush kërek›› dep tekitlidi. bu shek – shübhisizki, Edebiyat – senettiki xelq subyëktipliqining yüksilishidur.

    bipayan zëminda chongqur yiltiz tartish

    yenen edebiyat – senet söhbet yighinida, Yoldash maw zëdung edebiyat – senetni omumlashturush xizmitining texirsizlikini otturigha qoyup ‹‹omumlashturidighan nersiler bir qeder addiy we ixcham, Shunga uni amma tëz qobul qilidu. aliy eserler bir qeder inchikilikni telep qilghachqa hosul almaq tes, Uning üstige xelq arisida tarqilishimu qiyin›› dëgenidi. omumlashturush üchün aldi bilen ammining tilini chüshinish kërek, Yoldash maw zëdung bu heqte tekitlep: <> dëgenidi. yoldash maw zëdungning bu bir qatar idiyeliri eyni chaghdiki azad rayonlardiki edebiyat – senet ijadiyetchiliride chongqur burulush hasil qilip, Yëngi junggo qurulghandin këyinki yillardimu ëlimiz edebiyat – senitining rawajlinishigha yëtekchilik qilip keldi.

    bügünki künde, Yoldash shi jinping omumlashturushni tekitlesh bilen bille, Xelqni merkez qilish, Menbe qilish we yüksek orun'gha kötürüshtek muhim idiyenimu tekitlidi. bir jehettin u edebiyat – senet xizmetchiliridin xelqni chongqur chüshen'gen tarixni yaratquchilar bolush, Xelq arisigha, Turmushqa chongqur chöküp, Semimiy halda xelqning oqughuchiliri bolushni telep qildi. emeliyette bu edebiyat – senetning turmushtin ayrilalmaydighanliqi, Ortaq medeniyet turmushini chiqish qilip, Kemterlik bilen xelqtin, Turmushtin öginip, Xelqning ulugh emeliyiti we mol turmushidin ozuq ëlip, Güzellikni üzlüksiz bayqash, Yaritish këreklikini telep qilghanliqtur. dewrning tereqqiy qilishigha egiship, Xelqning edebiyat – senet ijadiyitige qoyghan telipi yëngilandi, Edebiyat – senet xizmetchilirining duch kelgini omumlashturush mesilisi bolupla qalmay, Uni qandaq yükseklikke kötürüsh mesilisi bolup qaldi. ‹‹yüksek›› lik milletning ijadiyitige wekillik qilipla qalmay, U yene bir xil keypiyatni yaritip, Munasiwetlik sahelerning özini takamullashturush we tëximu yuqiri qatlamgha intilish istikige türtke bolidu.

    yoldash shi jinping yene ‹‹edebiyat – senet dewrning burghisi, U bir dewr xaraktërige hemmidin bek wekillik qilidu, Bir dewr keypiyatigha hemmidin bek yëtekchilik qilidu›› dep körsetti we edebiyat – senet xizmetchiliridin bu ëghir wezipini zimmisige ëlip, Turmushqa, Xelq arisigha chongqur chöküshni murajiet qildi.

    xelqning turmushini we dewr rohini eks ettürüsh

    yoldash shi jinping sözide xelq tarixning yaratquchiliri, Shundaqla shahiti ikenliki; dirama përsonazhi hem diramatorg ikenlikini tekitlidi. bu edebiyat – senettiki xelqning subyëktipliq rolining obrazliq eks ettürülüshidur. bundaq suyëktipliq janliq uslub arqiliq edebiyat – senet eserliride, Edebiyat – senet ijadiyitide yashnap, Edebiyat – senet ijadiyitige yëtekchilik qilidu we türtke bolidu.

    xelq dewr rohigha ige. yoldash shi jinping: <> dep körsetti. yapon basqunchilirigha qarshi urush mezgilide, Jyang jawxë ijad qilghan sizma eser ‹‹sergerdanlar››da, Urush malimanchiliqi we qehetchilik yilliridiki yurt – makanidin ayrilghan sergerdanlarning ëchinishliq halitini eks ettürüp bergen bolup, Qoyuq rëalizm uslubidiki hesretlik tuyghular eserge singdürülgen. ruminiye senetkari kornëlyu babaning ‹‹ëtizdin qaytqan dëhqanlar›› dëgen meshhur sizma esiride, Shu dewr xasliqigha ige xelqning idiyesi toluq namayan qilin'ghan. kishiler resimdiki kishilerning qeyerdin kelgenliki, Qeyerge baridighanliqini sorighanda, Kornëlyu baba derghezep bilen ‹‹ular resimning sol teripidin chiqip ong teripige këtip baridu›› dep jawab bergen. heqiqiy ressamliqta insan tebiitini bayan qilidighan dewr rohi hemmidin muhim, Uning qayaqqa bërishi bolsa oshuqche bayan xalas.

    xelq janliq ten. xelq senetning jëni, Senet xelqning janliq tëni. 20 – esirning 30 – yillirining deslepki mezgilliride, Lushün teshebbus qilghan ‹‹gülliniwatqan yaghach oyma herikiti›› bir türküm wetenperwer yashlarni jelp qildi, Buning bilen ‹‹janliq ten›› tuyghusigha ige xelq obrazliri barliqqa keldi. 1935 – yili guangjudiki yash ressam li xua ijad qilghan ‹‹nere tart, Junggo›› dëgen oyma resimide, Ashu dewrdiki millet obrazi eks ettürülgen. bu bediiy ijadiyetlerdiki janliq tende xelq obrazi, Bizning ‹‹qan bilen gösh›› tek zich baghlan'ghan meniwi gewdimiz yaritilghan.

    xelq yiltizliqqa ige. yoldash shi jinping <> dep tekitlidi. xelqning yiltizliq xaraktëri turmushta, Turmushqa chongqur chöküp yiltiz tartqandila, Andin yiltizliq xaraktërni yaritip, Menbediki sap suni bashlap kelgili bolidu. turmush zadi nëme? gheyriy yurt menzirisidiki chirayliq körünüshlermu yaki dewr turmushidin chongqur aghdurulghan keng zëminmu? madda we tebiet menzirisining xatirisimu yaki hayatimizgha heqiqiy tesir körsitip, Bizge hayatiy küch bexsh ëtidighan hayatliq meydanimu? edebiyat – senet xizmetchiliri xelq arisigha chöküp, Asasiy qatlamdin ozuq ëlip, Xelqning yiltizliq xaraktërini chongqur chüshinip, Uni dawamlashturushi kërek.

Muherrir : dilare xemit

Qizziq noqta

Akadëmiye

Shinjang

Muhakime munbiri