yoldash shi jinping edebiyat – senet söhbet yighinida qilghan muhim sözide <
xelq üchün mulazimet qilish we xelq rohini eks ettürüsh
edebiyat – senette xelqni közlesh partiyemizning nechche on yilliq edebiyat – senet xizmitining tüp yönilishidur. yenen edebiyat – senet söhbet yighini 1942 – yili 5 – ayda ëchildi, Bu yapon basqunchilirigha qarshi urush japaliq basquchqa qedem qoyghan, Xelqning azadliq ishliri tëxi tamamlanmighan mezgil idi, Yoldash maw zëdung eyni waqittiki weziyetni tehlil qilip <
2014 – yili 15 – öktebir ëchilghan edebiyat – senet söhbet yighinida yoldash shi jinping ‹‹xelqni merkez qilish››ni üch jehettin sherhlidi: xelq edebiyat – senetke mohtaj, Edebiyat – senet xelqqe mohtaj, Edebiyat – senet xelq rohini eks ettüridu. bu yerde körsitilgen xelq barliq junggo xelqini, Yeni ëlimizdin ibaret köp milletlik chong ailidiki ijtimaiy ortaq gewdini shundaqla munewwer enene, Sotsiyalistik qimmet sistëmisi boyiche tawlan'ghan medeniyet ortaq gewdisini körsitidu. yoldash shi jinping ‹‹xelqni edebiyat – senet ëstëtikisidin zoqlan'ghuchi we uni bahalighuchilargha aylandurush kërek›› dep tekitlidi. bu shek – shübhisizki, Edebiyat – senettiki xelq subyëktipliqining yüksilishidur.
bipayan zëminda chongqur yiltiz tartish
yenen edebiyat – senet söhbet yighinida, Yoldash maw zëdung edebiyat – senetni omumlashturush xizmitining texirsizlikini otturigha qoyup ‹‹omumlashturidighan nersiler bir qeder addiy we ixcham, Shunga uni amma tëz qobul qilidu. aliy eserler bir qeder inchikilikni telep qilghachqa hosul almaq tes, Uning üstige xelq arisida tarqilishimu qiyin›› dëgenidi. omumlashturush üchün aldi bilen ammining tilini chüshinish kërek, Yoldash maw zëdung bu heqte tekitlep: <
bügünki künde, Yoldash shi jinping omumlashturushni tekitlesh bilen bille, Xelqni merkez qilish, Menbe qilish we yüksek orun'gha kötürüshtek muhim idiyenimu tekitlidi. bir jehettin u edebiyat – senet xizmetchiliridin xelqni chongqur chüshen'gen tarixni yaratquchilar bolush, Xelq arisigha, Turmushqa chongqur chöküp, Semimiy halda xelqning oqughuchiliri bolushni telep qildi. emeliyette bu edebiyat – senetning turmushtin ayrilalmaydighanliqi, Ortaq medeniyet turmushini chiqish qilip, Kemterlik bilen xelqtin, Turmushtin öginip, Xelqning ulugh emeliyiti we mol turmushidin ozuq ëlip, Güzellikni üzlüksiz bayqash, Yaritish këreklikini telep qilghanliqtur. dewrning tereqqiy qilishigha egiship, Xelqning edebiyat – senet ijadiyitige qoyghan telipi yëngilandi, Edebiyat – senet xizmetchilirining duch kelgini omumlashturush mesilisi bolupla qalmay, Uni qandaq yükseklikke kötürüsh mesilisi bolup qaldi. ‹‹yüksek›› lik milletning ijadiyitige wekillik qilipla qalmay, U yene bir xil keypiyatni yaritip, Munasiwetlik sahelerning özini takamullashturush we tëximu yuqiri qatlamgha intilish istikige türtke bolidu.
yoldash shi jinping yene ‹‹edebiyat – senet dewrning burghisi, U bir dewr xaraktërige hemmidin bek wekillik qilidu, Bir dewr keypiyatigha hemmidin bek yëtekchilik qilidu›› dep körsetti we edebiyat – senet xizmetchiliridin bu ëghir wezipini zimmisige ëlip, Turmushqa, Xelq arisigha chongqur chöküshni murajiet qildi.
xelqning turmushini we dewr rohini eks ettürüsh
yoldash shi jinping sözide xelq tarixning yaratquchiliri, Shundaqla shahiti ikenliki; dirama përsonazhi hem diramatorg ikenlikini tekitlidi. bu edebiyat – senettiki xelqning subyëktipliq rolining obrazliq eks ettürülüshidur. bundaq suyëktipliq janliq uslub arqiliq edebiyat – senet eserliride, Edebiyat – senet ijadiyitide yashnap, Edebiyat – senet ijadiyitige yëtekchilik qilidu we türtke bolidu.
xelq dewr rohigha ige. yoldash shi jinping: <
xelq janliq ten. xelq senetning jëni, Senet xelqning janliq tëni. 20 – esirning 30 – yillirining deslepki mezgilliride, Lushün teshebbus qilghan ‹‹gülliniwatqan yaghach oyma herikiti›› bir türküm wetenperwer yashlarni jelp qildi, Buning bilen ‹‹janliq ten›› tuyghusigha ige xelq obrazliri barliqqa keldi. 1935 – yili guangjudiki yash ressam li xua ijad qilghan ‹‹nere tart, Junggo›› dëgen oyma resimide, Ashu dewrdiki millet obrazi eks ettürülgen. bu bediiy ijadiyetlerdiki janliq tende xelq obrazi, Bizning ‹‹qan bilen gösh›› tek zich baghlan'ghan meniwi gewdimiz yaritilghan.
xelq yiltizliqqa ige. yoldash shi jinping <
Muherrir : dilare xemit
Bediiy süretler
Kümüsh tüske kirgen tengritagh
Sirliq qiyapettiki güzel toghraqliq
Shimaliy shinjangning kech küzdiki güzel kartinisi
Kentke chüshken kadirlar
Keng say kartinisi
Ürümchi gherbiy chong köwrük kartinisi
Kishini meptun qilidighan sayram köli
Uyqudin oyghan'ghan sheytankerish
3el xizmitidin ariye
Qaramay gherbiy chong jilghisining tügünchi bahardiki körkem menzirisi
Örük chëchiki sayahet bayrimida az sanliq millet kiyim-këchek körgezmisi yarqin nuqtigha aylandi