farabining ismi muhemmed, Familisi ebu nasir, Texellusi farabi, Leqimi «ikkinchi ustaz». farabining «ikkinchi ustaz» dep atilishi - uning pelsepe sahesidiki gewdilik orni we köp miqdardiki eserliri sewebidin, Aristotil telimlirige pishshiqliqidin, Aristotil eserlirige sherhi yazghinidin hem uning aristotildin këyinki büyük peylasop bolghanliqidindur. shundaqla aristotil telimatlirining eng meshhur taratquchisi bolghanliqidindur. aristotil «birinchi ustaz» dep atalghachqa, Farabi uning warisi hem telimatlirining taratquchisi bolush süpiti bilen «ikkinchi ustaz» dëyildi. farabi digen bu nam uning yurti farabdin kelgen bolop, Bu amu deryasi bilen sir deryasi boyigha jaylashqan bir yer idi. beziler farabi sir deryasining gherbidiki wasich kentide tughulghan, Uning esli yurti wasich kenti tewe bolghan farab wilayiti diyishke mayil. farab namida bashqa sheherlermu bar. biri türkistanda. yene biri pirsiyede. ibn xellikan we bezi tarixchilar farabi türkistanning farab shehride tughulghan deydu. ibni nadim özining farabi alemdin ötüp 38 yildin këyin yazghan «kitablar mejmuesi»de: farabining yurti pirsiyening farab shehiri, Uning atisi paris, Anisi türk. deydu. farabi 870-yili tughulup, 950-yili wapat bolghan.

    farabi öz yurtida matimatika, Edebiyat, Pelsepe we ana tili bolghan türk tili hem pars tili, Gërik tili, Erep tilini ügen'gen. hijiriye 310-yili iraqqa kelgen we bu yerde pelsepe, Logika, Tibabet, Matimatika, Muzika hem erep tili qatarliq muhim tillarni ügen'gen. nurghun tarixchilar farabini 70 xil til biletti dep teripleydu. bu gerche sel ashuruwetkenlik bolsimu, Farabi öz dewride ortaq ishlitilidighan köp qisim edebiy tillarni ügen'gen. bolupmu u ana tili bolghan türk tili, Pars tili we alimlar, Hünerwenler tili bolghan grik tiligha bek pishshiq idi. uning ereb tilini bilishimu mushu tilda shëir yazalighudek sewiyege yetken. u nurghun shëirlarni yazghan bolup, Buning köp qismi peylasoplsr we matimatiklarning uslubidiki shëirlardur.

    farabi hijiriye 330-yili iraqtin süriyening shimaligha köchüp kelgen we u yerde padishah seypul dewle hemedani bilen uchrashqan. padishah farabining istidatigha qayil bolup uning izzitini qilghan. farabi bu yerde oqutush we eser yëzish bilen shughullan'ghan. u texminen hijiriye 338-yili etrapida bir qitim misirghimu bërip kelgen. zor köpchilik tarixchilar: farabi hijiriye 339-yili demeshiqte alemdin ötti dep qaraydu. padishah seyful dewle on besh neper elemdar hem qelemdarlirini bashlap, Farabining namizigha qatnashqan we uni demeshiq shehirining «kichik derwaza» sirtigha depne qilghan. farabining talliwalghini terkiydunya, Iqtisadchil turmush idi.u toy qilmighan bolup, Turmushi ghorigol ötken idi. her küni padishah seypul dewle xezinisidin xirajitige peqet töt derhem ëlishqila unayti. farabi pikir yürgüzüsh üchün yalghuzluqni yaqturatti.

    farabining zor bir qisim tirishchanliqi pelsepe tetqiqatigha qaritilghan. bolupmu gërik pelsepisidiki aristotil pelsepisini we aristotil eserlirini tetqiq qilishqa u nahayiti köp zëhnini serp qilghan idi. ibn xellikanning yazghinigha köre, Farabi aristotilning «roh heqqide» digen kitabining üstige öz qelimi bilen, «bu kitabni yüz qëtim oqudum» dep yëzip qoyghan. xatirilerge asaslan'ghanda, Farabi yene: «peylasop aristotilning ‹fizika› namliq kitabini men qiriq qitim oqudum, Biraq yene choqum oqushum kërektek his qilimen» digenmish.

    farabining ereb ilim-pënige qoshqan töhpisi:

    farabi - ereb dunyasi pelsepe tetqiqatining heqiqiy pishiwasi. bügünki künde biz islam pelsepisining tunji asaschisi dep ataydighan ilim igisi del mushu adem. uningdin kiyin otturigha chiqqan ereb peylasoplarning idiyisi ichide uni chiqish nuqta qilmighan idiye yoq diyerlik. farabi - pelsepe tarixi we her qaysi mezhep mutepekkürlirining telimatlirini eng yaxshi chüshen'gen adem. u yene eplatun bilen aristotil arisidiki oxshashmighan qarashlarni muresseleshtürüshke küchigen. siyasiy we ijtimaiy mesililerde uning shöhriti hergiz pelsepe sahesidiki ornidin töwen emes. muzika ilmi jehette, Farabi öz dewrining talant igisi. bu heqte uning «muzika desturi» digen meshhur bir esiri bar. ibn xellikan uni «qalun» digen chalghuning ijadchisi dep hisaplaydu.