intërnët tori dunyaning her qaysi jaylirini öz ara tutashturdi. intërnët tori tengritëghining jenub - shimalining chet yaqilirigha yëtip barghanda, Dëngiz - okyandin yiraq shinjangliqlar shinjangning chet - yiraqta emeslikini, Bu dunyaghimu hëchqanche natonush emeslikini bayqidi. halbuki, Shinjang uchurlashturushning küchide halqima tereqqiyatni ilgiri sürüwatqan peytte, Shinjangdiki her millet xelq torning qolayliq, Tëz bolushtek ewzellikidin memnun bolsa, Bir qisim qanunsiz unsurlar torda diniy esebiy idiyeni hedep teshwiq qilishqa bashlidi. kishiler qelbini zeherleydighan diniy esebiy idiye mewhum tor dunyasida zeherlik ot - chöptek tëz yamrashqa bashlidi.

    shinjangning rayon ehwali özgichilikke ige, Torda tarqitilghan we terghib qilin'ghan diniy esebiy idiyeler shübhisizki, Buzghunchiliq küchi eng zor tor bulghimisi hësablinidu. j k p merkiziy komitëti siyasiy biyurosining ezasi, Aptonom rayonluq partkomning shujisi jang chünshyen partiyening millet, Din siyasitini chongqur izchillashturush toghrisida mundaq körsetti: qanunsiz diniy paaliyetlerge zerbe bërish, Qanunsiz diniy neshr buyumlirini yighiwëlish, Torlardiki qanunsiz diniy teshwiqatlarni tosushni muhim nuqta qilghan «üch qanunsiz» mesilisini tüzesh herikitini uzaq muddet, Keng qanat yaydurup, Diniy esebiy idiyelerni küchep tügitish kërek.

    aptonom rayonimizning j x organliridiki tor bixeterliki tarmaqliri 26 - iyundin 31 - awghustqiche tordiki yip uchidin 900 nechchini ëniqlap, 470 nechche ademni tekshürdi, Bulardin 256 adem muqimliqqa dair pitne - ighwa tarqatqanidi, 139 adem diniy esebiy idiye tarqatqanidi; 94 adem memuriy jehettin toxtitip qoyuldi, 16 adem jinayi ishlar boyiche toxtitip qoyuldi, 164 ademge tenbih bërildi. qanun'gha xilapliq qilghuchilar nëme üchün torda diniy esebiy idiye tarqitishqa bekrek qiziqidu? diniy esebiy idiyening ziyini zadi qanchilik? diniy esebiy idiye tarqatquchilar qanunning qandaq jazasigha tartilishi kërek? men 22 - sëntebirdin 29 - sëntebirgiche qeshqer, Xoten, Turpanlarda nechche tipik dëloning ehwalini igilidim hemde alaqidar mutexessislerni ziyaret qildim.

    torda diniy esebiy idiye tarqitish

    23 - sëntebir, Qeshqer sheherlik qamaqxanigha qamalghan jinayet gumandari a x pushayman qilghan halda mundaq dëdi: men torda diniy esebiy mezmunlarni tarqitishqa bolmaydighanliqini bilimen, Lëkin aqiwitining bundaq ëghir bolidighanliqini oylapmu baqmaptikenmen, Men xata qilghanliqimni bildim.

    a x qeshqer shehirining beshkërem yëzisidin bolup, Shu yerdiki bir bashlan'ghuch mektep oqutquchisi idi, Xotuni ikkisining ayliq kirimi 7000 yüendin ashqachqa, Shu yerdiki halliq aile hësablinatti. 2010 - yili awghusttin bashlap a x tor bëkiti qurushqa qiziqip qaldi. shuning bilen u kompyutër sëtiwëlip, Izdinishke bashlidi. bu yil aprëlda u üch tor bëkiti qurdi, Tor bëkitining biri uyghurche diniy mezmunlarni asas qilghanidi. a x körünme chastota yumshaq matëriyali arqiliq diniy esebiy idiyeni öz ichige alghan eksiyetchil idiyelerni tehrirlep körünme chastota yumshaq matëriyaligha aylandurup, Bu yumshaq matëriyallarning ismini özgertip, Özining QQ boshluqigha hemde 111 QQ topigha yollidi.

    dëlo bëjirishke mesul saqchi mundaq dëdi: bu mezmunlar yuqumluq këselge oxshash bir kün'ge yetmigen waqitta 10 ming qëtimdin artuq tarqitilghan.

    a x ishlewatqan mektepning mudiri abdushükür haji mundaq dëdi: biz buningdin nahayiti heyran qalduq, A x ning bundaq ish qilidighanliqini oylapmu baqmighaniduq.

    igilishimche, A x ilgiri mektepte maliye tüzümlirige boysunmighanliqi seweblik, Qeshqer sheherlik maarip bashqurush tarmiqining jazasigha uchrighaniken. dëlogha mesul saqchining tonushturushiche, Xataliqi we uchrighan jazasigha toghra muamile qilmighanliqi seweblik, A x te jemiyettin narazi bolush keypiyati shekillen'gen, Shunga u torda diniy esebiy idiyeni qobul qilghan hem tarqatqan.

    qeshqer sheherlik j x idarisining saqchisi mexmut memet mundaq dëdi: a x teyyarlighan eksiyetchil mezmundiki körünme chastotining tordiki chëkilishi 1500 adem (qëtim) ge yetken, QQ topida 11 ming adem (qëtim) din artuq chëkilgen, Saqchilar yip uchini bayqighandin këyin derhal tekshürdi. 20 - may a x dölet bixeterlikige xewp yetküzüsh jinayiti gumani bilen jinayi ishlar boyiche toxtitip qoyuldi. nöwette bu dëlo eyiblesh basquchigha kirdi.

    men 25 - sëntebir lop nahiyelik qamaqxanida 20 yashliq jinayet gumandari a x bilen körüshtüm, A x pushayman qilghan halda mundaq dëdi: men tordin unchiwala köp ëlkitabni chüshürmisem, U kitablarni mesuliyetsizlerche torda tarqatmisam, Bashqilargha buni körsetmisem boptiken.

    a x xoten nahiyesining islamawat yëzisidin bolup, Ata - anisi yashinip qalghan, Akisi mëyip bolghachqa, Ailisining iqtisadiy ehwali yaxshi emes idi. 2011 - yili a x bir ghojayin'gha egiship, Guangjugha bërip kawapchiliq qildi. bu awat sheherde uning maddiy we meniwi turmushi mollashti. sekkiz ayda 13 ming yüen tëpip, Öy salghanda bashqilardin alghan qerzni qayturupla qalmastin, 500 yüen'ge bir yanfon sëtiwëlip torgha chiqishni öginishke bashlidi.

    __ ayliq tëlëfon heqqim 100 yüendin ashatti, Her ayda 800 mëga sighim tor ëqimi ishlitettim, Torda asasen munazire körettim, __ dëdi u .

    dëlo bëjirgen saqchi mundaq dëdi: a x bulturning axiri guangjuda kawap sëtiwatqan mezgilde, Qoshna dukandiki simsiz tor arqiliq bir tor bëkitige kirip, Bashqilar yollighan ulinishni körüp, Sighimi 2G këlidighan qanunsiz ëlkitapni özining «beydu» diki boshluqigha chüshürgen. u bir tor bëkitige özining tor adrësini yëzip: «men yëqinda islamgha ait ëlkitabni chüshürdüm, Köpchilik körüp baqsa bolidu» dep söz qaldurghan.

    bu yil mayda bireylen a x yollighan ulinishni körgen hemde söz qaldurghan. a x buni körgendin këyin 535 parche höjjetni torgha yollighan, Buning 529 i kitab bolup, Kitabta tarqitish, Oqush cheklen'gen mezmunlar bar idi.

    xoten nahiyelik j x idarisidin dëlo bëjirgen saqchi mundaq dëdi: bu höjjetlerning tarqilishi bek tëz, 6 - maydin 18 - iyulghiche körülüsh sani 32 ming 971 qëtimgha, Saqlash qëtim sani 607 ge yetken we chüshürüsh qëtim sani 15 mingdin ëship ketken.

    a x döletni parchilashqa qutratquluq qilish jinayiti gumani bilen jinayi ishlar boyiche toxtitildi, Nöwette qolgha ëlishni testiqlashqa sunuldi. shinjang uniwërsitëti qanun penliri inistitutining dotsënti shü chün mundaq qaridi: bu ikki dëlo, Bolupmu qeshqerde yüz bergen dëlo subyëktip jehettin meqsiti ëniq, Ehwali ëghir, Torda tarqatqan mezmunlar diniy esebiy idiyege chëtilidu, Körüsh, Tarqilish, Tordin chüshürüsh miqdari birqeder köp bolghachqa, Döletni parchilashqa qutratquluq qilish jinayiti, Dep bëkitishke bolidu. alaqidar qanunlargha asaslan'ghanda, Jinayet gumandarliri adette besh yildin töwen muddetlik qamaq

    jazasigha höküm qilinidu, Ëghir aqiwet keltürüp chiqarghanlargha yuqiri bolghanda muddetlik 15 yilliq qamaq jazasi bërilidu.

    qiziqip bilip bilmey qanunsiz uchur tarqatqanlarmu jawabkarliqtin qëchip qutulalmaydu

    bu yil 11 - iyuldin buyan, Tordiki ismi «S» bolghan bireylen «beydu» tori boshluqida diniy esebiy idiye, Zorawanliq, Tërrorluqqa qutritish qatarliq mezmunlargha chëtishliq zor miqdardiki ün - sin höjjetlirini tarqatqan, Dëlo pash bolghuche bu höjjetlerning körülüsh qëtim sani 5100 din ëship ketken, 238 qëtim qachilan'ghan, 1201 qëtim chüshürülgen.

    saqchilar tekshürüsh arqiliq, «S» isimlik tordashning heqiqiy ismining i x, Peyzawat nahiyesidiki melum ottua mektepning toluq 3 - yilliq oqughuchisi ikenlikini ëniqlidi. jinayet gumandari quramigha yetmigen, Qanun ëngi töwen, Dunya qarishi toluq shekillenmigen bolmighachqa, Peyzawat nahiyelik j x idarisi uninggha amanliq ishliri boyiche 10 kün toxtitip qoyush jazasi bërip, Ijra qilmasliq, Wesiyisini uni qattiq bashqurushqa buyrush qarari chiqardi.

    i x kompyutërgha intayin amraqliqi, Adette waqti chiqsila dostining dadisi achqan kompyutër rëmontxanisigha bërip torgha chiqidighanliqini ëytti. u bu yil iyunda torgha chiqip din'gha alaqidar ëlkitablarni toplighan, U yene bashqa tordashlarning «beydu» tori boshluqigha chiqirip qoyghan din'gha alaqidar höjjetlerni kompyutër qattiq diskisigha chüshürüp saqlighan, Shuning bilen bille «beydu» boshluqigha tarqatqan, U tor diskisida saqlighan 100 sighimliq höjjetning köpinchisi diniy esebiy idiye terghib qilish, Zorawanliq, Tërrorluqqa qutritish qatarliq mezmunlarda iken.

    dëlo yüz bergendin këyin, I x saqchilargha mundaq dëdi: torda din'gha alaqidar höjjetlerni tarqitishta bashqa gherizim yoq, Peqet özüm we etraptiki dostlirimning diniy ëngini östürüshnila meqset qilghanidim, Tordin chüshürgen we tartqan höjjetlerning bëshinila oqudum, Shunga uning ichide eksiyetchil mezmunlarning barliqini bilmeptimen.

    pichan nahiyesining lükchün bazirida yüz bergen «26 - iyun» zorawanliq, Tërrorluq weqesidin këyin, Shu jayda turushluq e x ishning emeliy ehwalidin bixewer halda ighwa tarqitip, Torda uchur ëlan qilghan. men e x bilen uchrashqanda , U on kün tutup turulghandin këyin kentke qaytip normal turmush kechürüwatqanidi.

    dëlo bëjirgüchi saqchi manga e x ning 2010 - yili iyulda, Bashqilarning mal - mülkini oghrilash jinayiti bilen muddetlik bir yil yette ayliq qamaq jazasigha uchrighanliqini ëytti. intërnët toridin paydilinip ighwa tarqitishtek qanun'gha xilap qilmishi toghrisida sözligende, E x yüzi qizarghan halda mundaq dëdi: u waqitta men torda tarqatqan mezmunlarning hemmisini bashqilardin anglighan, Ölgen, Yarilan'ghanlar sanining hemmisini özüm oydurup chiqarghanidim, U chaghda bu ishlarni köpchilikke ëytishqa bek qiziqtim, Yalghan sözlerni tarqitishning qanun'gha xilap ikenlikini bilmeydikenmen, Hazir qilmishimgha pushayman qildim, Buningdin këyin heqiqiy ehwalni bilip andin gep qilimen.

    xoten shehiridiki a x ning tordin paydilinip, Diniy esebiy idiyeni tarqitish dëlosida, Gumandar özi tarqatqan ëlkëtabta qanunsiz mezmunlarning barliqini bilmeydighanliqi, Buning jinayet shekillendüridighanliqinimu bilmeydighanliqini ëytti. shü chün gumandarlarning «bilmesliki» we «qiziqishi» heqqide toxtilip mundaq dëdi: bu sobyëktip jehettiki jinayet we jinayet emes mesilisi bolushtin sirt, Yene bu jinayet yaki u jinayet mesilisi. qilmishchi quramigha yetmigen, Perq ëtish iqtidari ajiz bolup, Subyëktip meqsiti özining we dostlirining diniy ëngini östürüshla bolsa amanliq ishliri boyiche toxtitip qoyush jazasi bërilidu; eger subyiktip meqsiti döletni parchilash bolsa, Dölet bixeterlikige xewp yetküzüsh jinayiti shekillen'gen bolidu. quramigha yetmigenler döletni parchilashqa qutritish jinayiti sadir qilghan bolsa, Döletning «terbiyeni asas qilish», Quramigha yetmigenlerni qoghdash pirinsipi boyiche, Jaza kechürüm qilinidu, Lëkin bu jawabkarliqni sürüshte qilmasliqtin dërek bermeydu.

    shü chün yene mundaq dëdi: emeliy turmushta, Qsimen jinayet gumandarliri daim özining qanun - belgilimilerni bilmeydighanliqi, Qilmishining qanun'gha xilap ikenlikinimu bilmeydighanliqini hem mushu seweblik qilmishidin jinayet shekillenmeydu yaki jinayi ishlar mesuliyiti sürüshte qilinmaydu, Dep qarighanliqini ëytidu, Bu xil qarash put tirep turalmaydu. chünki, Junggodila emes, Dunyadiki herqandaq dölet mundaq bir qaidini ortaq ëtirap qilghan, Yeni bir qanun ëlan qilinip yolgha qoyulsa, Bu shu dölettiki puqralargha nisbeten küchke ige bolidu, Meyli siz qanunni biling yaki bilmeng, Chüshining yaki chüshenmeng, Her bir puqra buninggha choqum boysunushi shert, Hergizmu qanunni bilmise jinayet shekillendürmeydu, Herqandaq jazadin qutulup qalghili bolidu, Dep qarimasliq kërek.

    tordiki jinayetchilerni köp xil tedbirler bilen tosush kërek

    bu yil 25 - iyuldin hazirghiche, Tordash «sirajidin» «beydu» tori boshluqida chëgra sirtidiki tërrorluq teshkilati tarqatqan ün - sin körünme chastotisi we diniy esebiy idiye terghib qilin'ghan awazliq chastota, Diniy kitab qatarliq höjjetlerdin minggha yëqinni tarqatqan, Buning ichide nurghunliri ortaq behrilinish mezmunida bolup, 16 ming qëtimdin artuq chüshürülgen, 800 qëtimdin artuq saqlan'ghan, 12 ming qëtimdin artuq körülgen.

    ürümchi sheherlik j x idarisi 2012 - yili noyabirda chëgra sirtidiki «üch xil küch» ning melum mesulining chëgra ichidiki ezasi bilen birliship, Mikro bilogidiki diniy esebiy idiye terghib qilin'ghan 57 awazliq chastota we ëlkitabni «beydu» tori diskisidin paydilinip qurghan ikki tor ismi arqiliq tarqitip, Aptonom rayonimiz ichi we sirtidiki tordashlarni qerelsiz teminligenlikini bayqighan. bular bu yil 3 - mayghiche 300 ming qëtimdin artuq körülgen, 150 ming qëtimdin artuq chüshürülgen, 10 ming qëtimgha yëqin saqlan'ghan.

    aptonom rayonluq j x nazaritining alaqidar mesuli mundaq dëdi: yëqinqi üch yilda pash qilin'ghan torda quran ögitish, Zorawanliq, Tërrorluq, Buzghunchiliq qilishqa teshkillesh, Pilanlash dëloliridin qarighanda, Tordin paydilinip diniy esebiy idiye tarqitish qilmishi köp yüz bërish, Köp xillishish, Yoshurun bolushtek alahidilikke ige. tordiki qanunsiz heriketlerge zerbe bërish we tizginlesh, Tordin paydilinip jinayet ötküzüshke yüksek hoshyar bolush jemiyet muqimliqini qoghdashning muhim wezipisi bolup qaldi. shunga choqum bashqurushni kücheytip, Tëxnika, Qanun, Memuriyet we jemiyet nazaret qilish qatarliq usullardin paydilinip, Intërnët torigha bolghan nazaretni yenimu kücheytish kërek. torda heqiqiy isimni qollinishni ilgiri sürüp, Tor bëkiti qurush we royxetke aldurushni bashqurush ölchimini qëliplashturup, Torni menbesidin bashqurush iqtidarini heqiqiy östürüsh kërek. tordiki diniy heriketlerni bashqurushni kücheytip, Diniy esebiy idiyening tarqilishini tosush kërek. nöwettiki tordiki diniy heriketlerni bashqurush mesuliyiti ëniq bolmasliq, Munasiwetlik siyaset, Qanun – tüzümler kemchil bolush we bashqurushsiz qëlish qatarliq emeliy ehwallargha qarita, Tordiki diniy heriketlerni bashqurush mesuliyitini yenimu aydinglashturush we emeliyleshtürüsh, Tordiki diniy sorunlarni din bashqurush katëgoriyesige kirgüzüp, Birikme küch hasil qilish kërek.tordiki diniy heriketlerni qanun boyiche bashqurush we zerbe bërishni qanun kapaliti bilen teminlesh kërek.

    xoten nahiyelik j x idarisining alaqidar mesuli ji yingmin mundaq dëdi: bir qanche parche kitab bolsimu, U torgha chiqirilghandin këyinla uni köridighan adem köpiyip këtidu, Uning xetiri emeliy dëlo sadir qilish ehwalidinmu ëghir bolidu. qanunsiz qariyxanida peqet bir qanche yaki on nechche ademge din terghib qilinidu, Lëkin torda buning tarqilish dairisi keng bolup, Buni nurghun adem köridu, Shunga xetiri pewquladde zor bolidu.

    men ziyaret jeryanida diniy esebiy idiye tarqatqan gumandarlar ichide aq – qarini perq ëtish iqtidari töwen yashlar – ösmürlerdin sirt, Chëkilish qëtim sanini yuqiri kötürüsh arqiliq pul tëpishni meqset qilghanlar, Ilgiri jinayet sadir qilghanlar yaki ish orni, Jemiyet we etrapidiki kishilerdin narazi bolup qalaymiqanchiliq chiqirish meqsitide qanunsiz mezmunlarni tarqitip, Tor muhitini bulghighanlarningmu barliqini igilidim.

    dëlo bëjirgen saqchilar mundaq dëyishti: torda tarqalghan diniy esebiy idiyeni yoqitish j x tarmaqliri bilen pütün jemiyetning ortaq hemkarliqigha mohtaj, Tordiki qanunsiz mezmunlarning chiritishidin saqlinish üchün, Mektep, Ata – anilar, Torxana, Tor sodigerliri, Yanfon sodigerliri qatarliq munasiwetlik tarmaqlar we kishiler birliship heriket qilip, Tor jinayiti bilen ortaq küresh qilishi kërek.

    shinjang uniwërsitëti qanun penliri institutining lëktori erkin samsaq mundaq dëdi: men uyghurche tor bëketlirige daim chiqip turimen, Bu jeryanda diniy esebiy idiye terghib qilin'ghan köpligen mezmunlarni kördim, Bu mezmunlarning diniy puriqi küchlük bolupla qalmay, Yene tarixiy weqe we shexslerge xata baha bërilgen hemde zorawanliq, Tërrorluqqa ashkara qutratquluq qilin'ghan. torda diniy esebiy idiyelerni tarqitish qilmishigha qaqshatquch zerbe bëripla qalmay, Mutexessisler, Diniy zatlarni torda ijtimaiy qimmiti bar mesililerni muhakime qilishqa teshkillesh, Tordashlarni seperwer qilish arqiliq, Köpchilikning jemiyetke zit bolghan mesililerge bolghan tonushini östürüp, Keng tordashlarni ishning mahiyitini toghra tonup, Heq – naheqni ëniq ayrishqa yëteklesh kërek.

    u yene mundaq dëdi: uyghurche tor bëketler dölitimizdiki ikkinchi chong tildiki tor bëketler hësablinidu, Shuning üchün penni omumlashturush, «qosh til», Yëmek – ichmek, Edebiyat, Jung'hua milletlirining ilghar medeniyiti qatarliq mezmunlar bilen bëyitip hem toluqlap, Yashlar – ösmürlerning tor turmushini mollashturush kërek. qanunni omumlashturush terbiyesini bosh qaldurmasliq, Tordiki qanun'gha xilap jinayi qilmishlargha qaqshatquch zerbe bërish bilen bille qaysi jehettiki xizmetlerning yaxshi ishlenmigenliki, Qandaq mesililerning saqlan'ghanliqi heqqide yaxshi oylinishimiz lazim. nöwette yashlar – ösmürler, Bolupmu az sanliq millet yashlar – ösmürlirige qaritilghan qanun sawatlirini omumlashturush tor bëkiti intayin az, Qismen jaylarda bu heqte chong boshluq bar, Yashlar – ösmürlerge qaritilghan saghlam tor bëketlirini köplep qurup, Ularni saghlam medeniy torgha chiqishqa yëteklep, Qanun sawatlirini teshwiq qilish salmiqini zoraytish kërek. qanun sawatini omumlashturush teshwiqati jeryanida, Qanun sawatlirini chüshinishlik chüshendürüp, Balilarni heqiqiy jelp qilip, Emeliy ünüm yaritish lazim.

    shü chün mundaq dëdi: alaqidar qanun - nizamlar teshwiqatining yaxshi bolmasliqi torda qanun'gha xilap dëlolarning köplep yüz bërishini keltürüp chiqiridighan muhim amillarning biri. alaqidar tarmaqlar torda tarqilip yürgen zorawanliq, Tërrorluq, Döletni parchilash we diniy esebiy idiyege alaqidar mezmunlargha bolghan nazaretni kücheytip, Alaqidar qanun teshwiqat salmiqini ashurup, Jemiyettiki her sahege, Bolupmu tonushi müjmel qismen kishilerge torda ighwa tarqitish, Diniy esebiy idiye terghib qilin'ghan mezmunlarni körüsh, Tarqitish qilmishlirining qanun'gha xilap ikenliki, Jinayet shekillendüridighanliqini ëniq tonutush kërek, Shundila bu xil mezmunlarning torda tarqilip yürüshining aldini alghili bolidu.