6-سۇئالغا مەن جاۋاب بىرەي ،چىش چوتكىسى تەخمىنە مىلادىيە 1770-يىلى بىر تۈرمىدىكى ئادىس دىگەن كىشى تەرىپىدىن بارلىققا كەلگەن .

مەنبە :http://www.why.spen.cn/society/world_history/05012023H00705012023H0072023705012023H007.html

ئاشنا

(مۇھەممەتجان راشىدىن )

چىن پۈتۈپ يۈرمە كۆڭۈل، ئاشناڭ ساڭا باقى ئەمەس،
ئاشنا شەيتان سۈرىتىدۇر، ۋەجى بىر دەملىك ھەۋەس.
قايمىقى يوق سۈت ساڭا ئۇ، خەقتىن ئاشقان ياكى ئاش،
قانچە تاتلىق بولسىمۇ، ئەسلا ھالال رېزقىڭ ئەمەس.
ئاشنا ئەبجەق كەپە گويا،تەكتىنى تەسۋىرلىسەڭ،
تەۋرىسە يەر، چىقسا بوران، ئاندا ساق تۇرماقى تەس.
ئاشنا چىن ئاشىق ئەمەستۇر، لەۋزىلەر يالغان تامام،
<<چىن>> دىگەنلەرنىڭ ئۇنى كۆڭلى تۇمان كۆزى ئەلەس.
ئۆز بېغىدا گۈل تۇرۇپ ،بويلاپ يۈرەر ئەل بېغىن،
بىرلىرى ئاسى ئۆيىگە، بىرلىرىنىڭ كوڭلى پەس.
كەينىگە كىرسەڭ كۆڭۈلنىڭ مەنزىلىڭ ھەر جايدىدۇر،
تۆت قەدەھ مەيدەك سېنى ئاشناڭ ئەگەر قىلغاندا مەست.
ھارۋىدۇر تار يولدىكى، ئاشناچىلىق، رەسۋاچىلىق،
بۇ ھاياسىزلار ئۈچۈن قىلمايلى گەپ ئارتۇقچە، بەس.
يايغىنى يايغان چاۋاڭنى چىتقا ئاخىر بىر كۈنى ،
بولمىغىن كۆڭلۈم، شۇڭا تا ئۆلگىچە ئاشنا پەرەس  .

كۆڭلۈم ~~~ «مۇھەممەتجان راشىدىن»

ئېچىل ، دېسە ئالدىراپ ئېچىلما ، كۆڭلۈم ،
مارجان بولساڭ يىپىڭدىن چېچىلما ، كۆڭلۈم.
بىرى سېنى ئالدايدۇ : «ئاشىقىڭ بىز!»دەپ،
بىرى يالغان يىغلايدۇ ، ئېچىنما كۆڭلۈم .

يۈگۈرۈپ يۈرمە كەينىدىن چىرايلىقلارنىڭ ،
ساداقەتسىز سەپلەرگە قېتىلما ، كۆڭلۈم.
كىملەرنىڭدۇر مەيلىگە بېرىپ بارىڭنى ،
ئۆرۈك بولۇپ شاخلاردىن قېقىلما كۆڭلۈم.

خىللاپ يۈرمە ، خىلىڭنى خۇدا بەرگىچە ،
قولۇڭ يەتمەس شاخلارغا ئېسىلما ، كۆڭلۈم .
سېنى ئالداپ كۆرمەكچى ئالتۇنى بارلار،
گۆھەر كۆرسەڭ ، زەر كۆرسەڭ سېتىلما ، كۆڭلۈم.







ﺋﯩﺰ
ئاﺑﺪۇرېھىم ﺋﯚﺗﻜﯜﺭ

ﻳﺎﺵ ﺋﯩﺪﯗﻕ ﺋﯘﺯﯗﻥ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰ،
ئەﻣﺪﻯ ﺋﺎﺗﻘﺎ ﻣﯩﻨﮕﯜﺩﻩﻙ ﺑﻮﭖ ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺋﻪﻳﻨﺎ ﻧﻪﯞﺭﯨﻤﯩﺰ.

ﯪﺯ ﺋﯩﺪﯗﻕ ﻣﯜﺷﻜﯜﻝ ﺳﻪﭘﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺗﻠﯩﻨﯩﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺰ،
ئەﻣﺪﻯ ﭼﻮﯓ ﻛﺎﺭﯞﺍﻥ ﺋﺎﺗﺎﻟﺪﯗﻕ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﯗﭖ ﭼﯚﻟﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﯩﺰ.

ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺋﯩﺰ ﭼﯚﻟﻠﻪﺭ ﺋﺎﺭﺍ،ﮔﺎﻫﻰ ﺩﺍﯞﺍﻧﻼﺭﺩﺍ ﻳﻪﻧﻪ،
ﻗﺎﻟﺪﻯ ﻧﻰ-ﻧﻰ ﺋﺎﺭﺳﻼﻧﻼﺭ ﺩﻩﺷﺘﻰ-ﭼﯚﻟﺪﻩ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﯩﺰ.

ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﯩﺰ ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺩﯦﻤﻪﯓ،ﻳﻮﻟﻐﯘﻥ ﻗﯩﺰﺍﺭﻏﺎﻥ ﺩﺍﻻﺩﺍ،
ﮔﯜﻝ - ﭼﯧﭽﻪﻛﻜﻪ ﭘﯜﺭﻛﯩﻨﯘﺭ ﺗﺎﯕﻨﺎ ﺑﺎﻫﺎﺭﺩﺍ ﻗﻪﺑﺮﯨﻤﯩﺰ.

ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺋﯩﺰ،ﻗﺎﻟﺪﻯ ﻣﻪﻧﺰﯨﻞ،ﻗﺎﻟﺪﻯ ﺋﯘﺯﺍﻗﺘﺎ ﻫﻪﻣﻤﯩﺴﻰ،
ﭼﯩﻘﺴﺎ ﺑﻮﺭﺍﻥ،ﻛﯚﭼﺴﻪ ﻗﯘﻣﻼﺭ ﻫﻪﻡ ﻛﯚﻣﯜﻟﻤﻪﺱ ﺋﯩﺰﯨﻤﯩﺰ.

ﺗﻮﺧﺘﯩﻤﺎﺱ ﻛﺎﺭﯞﺍﻥ ﻳﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﮔﻪﺭﭼﻪ ﺋﺎﺗﻼﺭ ﺑﻪﻙ ﺋﯘﺭﯗﻕ،
ﺗﺎﭘﻘﯘﺳﻰ ﻫﯧﭻ ﺑﻮﻟﻤﯩﺴﺎ،ﺑﯘ ﺋﯩﺰﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﻧﻪﯞﺭﯨﻤﯩﺰ،
ﻳﺎ ﺋﻪﯞﺭﯨﻤﯩﺰ.


6- ﻣﻪﻥ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ ﺋﻪﻣﻪﺱ

ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﯦﮭﯩﻢ ﯲﺗﻜﯘﺭ

1

ﻛﯘﻣﯘﺵ ﻛﻪﺑﻰ ﻳﺎﻟﺘﯩﺮﺍﻕ ،
ﻣﻪﺭﯞﺍﻳﯩﺘﺘﻪﻙ ﭘﺎﻗﯩﺮﺍﻕ .
ﺑﯩﺮ ﭼﻮﻗﺎ ﺑﺎﺭ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻐﺎ ﻣﻪﻏﺮﯗﺭ ﺑﯧﺸﻰ ﺗﺎﻗﺎﺷﻘﺎﻥ ،
ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﯧﺘﻰ ﺧﺎﻥ ﺗﻪﯕﺮﻯ ، ﺗﯩﻴﺎﻧﺸﺎﻧﻐﺎ ﺟﺎﻳﻼﺷﻘﺎﻥ .

ﻣﻪﺷﺮﯨﻘﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﺴﺎ ﺋﺎﭘﺘﺎﭖ ،
ﮬﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﯞﺍﻝ ﺑﺎﺷﻼﭖ .
ﺷﯘ ﭼﻮﻗﯩﻨﻰ ﺳﻮﻳﯩﺪﯗ ﻣﻪﯕﺰﯨﮕﻪ ﻳﯧﻘﯩﭗ ﻣﻪﯕﺰﯨﻦ ،
ﺋﻮﺗﯘﭖ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﺪﯨﻦ ، ﻏﻪﺭﯨﭙﻜﻪ ﻣﺎﯕﺎﺭ ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ .

ﻛﯩﭽﻪ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺗﻮﻟﯘﻥ ﺋﺎﻱ ،
ﺋﻮﺗﻤﻪﻳﺪﯗ ﺋﯘﻧﺪﺍ ﻗﻮﻧﻤﺎﻱ .
ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﯘﻟﺘﯘﺯ ﮬﻪﻡ ﮬﯘﻛﻪﺭ ، ﺯﯗﮬﻪﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯘﺷﺘﯩﺮﻯ،
ﺋﯘﻧﻰ ﻳﻮﻗﻼﭖ ﺋﻮﺗﯩﺪﯗ ﺗﺎﺯﯨﻢ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮﻯ .

ﺋﯧﺮﯨﻤﻪﻳﺪﯗ ﻗﯩﺶ - ﻳﯧﺰﻯ ،
ﺋﺎﻕ ﺷﺎﻳﯩﺪﻩﻙ ﺋﺎﻕ ﻣﯘﺯﻯ .
ﻛﻮﻛﺮﯨﮕﯩﮕﻪ ﺗﺎﻗﺎﻗﻠﯩﻖ ﺗﻪﺑﯩﺌﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﻪﺭﻛﯩﺴﻰ -
ﺗﺎﺷﻨﻰ ﻳﯧﺮﯨﭗ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﺋﯘ ﻣﻮﺟﯩﺰﻩ ﺗﺎﻍ ﻟﻪﻳﻠﯩﺴﻰ .

ﺷﯘﯕﻼﺷﻘﯩﻤﯘ ﺑﯘ ﭼﻮﻗﺎ ،
ﺑﻪﺯﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﮬﻮﺭﻟﯩﻘﺎ .
ﻛﻮﺭﯨﻨﯩﺪﯗ ﻛﻮﺯﻟﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻕ ﺋﯧﭽﯩﻠﻐﺎﻥ ﮔﯘﻝ ﻛﻪﺑﻰ ،
ﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﮬﺎﺭ ﻛﯘﻧﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﻗﻘﯘ ﻗﻮﻧﻐﺎﻥ ﻛﻮﻝ ﻛﻪﺑﻰ .

2

ﺑﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﻤﻪﻱ ﺑﯩﺮ ﺟﺎﻧﺎﭖ
ﺧﺎﻥ ﺗﻪﯕﺮﯨﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﺭﺍﭖ ،
ﺩﻩﭖ ﺗﺎﺷﻠﯩﺪﻯ : < ﺑﯘ ﭼﻮﻗﺎ ﻳﯩﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﻗﺎﺭﯨﻤﺎﻗﻘﺎ ----
ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯨﻜﻪﻥ ﺋﻪﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﻗﻮﺷﯘﻥ ﺗﯘﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﻳﺮﺍﻗﻘﺎ > .

3

ﺧﺎﻧﺘﻪﯕﺮﻯ ﺑﯘﻧﻰ ﺋﺎﯕﻼﭖ ،
ﻛﯘﻟﯩﯟﻩﺗﺘﻰ ﻗﺎﻗﺎﻗﻼﭖ .
ﺩﯨﺪﻯ : ﻧﻪﺩﻩ ﭼﻮﯓ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯧﺸﻰ ﻗﺎﭘﺎﻕ ﺟﺎﻧﺎﭘﺴﯩﺰ ،
ﻗﯘﻻﻕ ﺳﯧﻠﯩﯔ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﺎﻱ ﺑﯘ ﮔﯧﭙﯩﯖﯩﺰ ﺟﺎﯞﺍﭘﺴﯩﺰ .

ﺩﻩﺭﯞﻩﻗﻪ ، ﺋﺎﻕ ﻣﻪﻥ ﺋﻮﺯﯗﻡ ،
ﺳﺎﻗﺎﻝ ﭼﯧﭽﯩﻢ ﮬﻪﻡ ﻳﯘﺯﯗﻡ .
ﻟﯧﻜﯩﻦ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﻪﻥ ﺳﯩﺰ ﺋﯧﻴﯩﺘﻘﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ ،
ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﺘﯩﻢ - ﻣﯩﺠﻪﺯﯨﻢ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻗﺘﯩﻦ ﺑﻪﻙ ﻳﯩﺮﺍﻕ .

ﺋﺎﺩﻩﻡ ﺋﺎﺗﺎ ﮬﻪﻡ ﮬﺎﯞﺍ
ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﺘﯩﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﭼﺎﻏﺪﺍ ،
ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ ﺑﯘ ﺯﯨﻤﯩﻨﺪﻩ ،
ﺑﻮﺯ ﺋﯧﭽﯩﭗ ، ﺋﯘﺭﯗﻕ ﭼﺎﭼﻘﺎﻥ ﻳﯧﺸﯩﻞ ﯞﺍﺩﻯ ﺗﯧﺮﯨﻤﺪﻩ .

ﻧﻮﮬﻨﯩﯔ ﻛﯧﻤﯩﺴﻰ ﺗﯘﭘﺎﻧﺪﺍ ،
ﻳﻮﻝ ﺗﺎﭘﺎﻟﻤﺎﻱ ﺋﺎﺯﻏﺎﻧﺪﺍ ،
ﺋﺎﻏﺰﯨﻤﻐﺎ ﺯﻩﻳﺘﯘﻥ ﭼﯩﺸﻠﻪﭖ ﺑﺎﺭﻏﺎﻥ ﻛﻪﭘﺘﻪﺭ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ ،
ﮬﺎﻳﺎﺗﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻧﯩﺸﺎﻧﻰ ----- ﺋﺎﺷﯘ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ ،

ﻗﻮﺵ ﻣﯘﯕﮕﯘﺯﻟﯘﻙ ﺋﯩﺴﻜﻪﻧﺪﻩﺭ
ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺧﻪﺗﻪﺭ ،
ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻮﺗﻪﺭ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﻮﺳﺎﭖ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ ،
ﺷﻪﺭﯨﻘﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻛﯘﭼﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺗﯘﭖ ﻗﻮﻳﻐﺎﻥ ﻣﻪﻥ ﺋﯩﺪﯨﻢ .

ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻳﯘﻛﻠﯩﮕﻪﻥ ﻛﺎﺭﯞﺍﻥ
ﻗﻮﯕﻐﯘﺭﺍﻕ ﺟﺎﺭﺍﯕﻼﺗﻘﺎﻥ
ﺋﺎﺷﯘ ﻗﻪﺩﯨﻢ ﻳﻮﻟﻼﺭﺩﺍ ﮬﻪﻡ ﻗﯘﺭﯗﻗﭽﻰ -- ﭘﺎﺳﯩﺒﺎﻥ ،
ﺋﺎﺵ - ﺗﯘﺯ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﺎﺭﯞﺍﻧﻐﺎ ﮬﻪﻡ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺘﯩﻢ ﺳﺎﮬﯩﭙﺨﺎﻥ .

ﺋﻪﻱ ﺟﺎﻧﺎﺑﻰ ﻣﻮﮬﺘﯩﺮﻩﻡ ،
ﺑﯩﻠﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﯓ ﺷﯘﻧﻰ ﮬﻪﻡ .
ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﭘﻨﯩﯔ ﺧﯧﺘﻰ ﻣﻪﻧﺪﻩ ﭘﯘﺗﯘﻟﮕﻪﻥ ،
ﻧﻰ -ﻧﻰ ﭼﯩﮕﯩﺶ ﺗﯘﮔﯘﻧﻠﻪﺭ ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯧﺸﯩﻠﮕﻪﻥ .

ﻗﻪﻏﻪﺯ ، ﻛﻮﻣﭙﺎﺱ ، ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪ ،
ﺩﻭﺭﺍ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻣﻮﺟﯩﺰﻩ
ﻣﻪﻧﺪﯨﻦ ﺋﻮﺗﯘﭖ ﺟﺎﮬﺎﻧﻐﺎ ﺗﺎﺭﺍﻟﻐﺎﻥ ﮬﻪﻡ ﻛﯧﯖﯧﻴﮕﻪﻥ ،
ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺕ ﺑﻮﺷﯘﮔﯩﻦ ﺋﻮﺯ ﻗﻮﻟﯘﻣﺪﺍ ﺗﻪﯞﺭﻩﺗﻜﻪﻥ .

4

ﺩﯨﻤﻪﻙ ، ﺗﺎ ﺋﻪﻟﻤﯩﺴﺎﻗﺘﯩﻦ ----
ﺑﯧﺮﻯ ﺑﺎﺭﻣﻪﻥ ﺋﯘﺯﺍﻗﺘﯩﻦ .
ﺷﯘﯕﺎ ﺑﯧﺸﯩﻢ ﺋﺎﻗﺎﺭﻏﺎﻥ ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﻛﯧﻴﮕﻪﻥ ﺗﻮﻧﯘﻡ ﺋﺎﻕ ،
ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﻮﺯﯗﻡ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﻪﻥ ﺳﯩﺰ ﺋﯧﻴﯩﺘﻘﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ .

ﺑﯘ ﮬﻮﺭ ﺯﯨﻤﯩﻦ ﯞﻩﺗﯩﻨﯩﻢ ،
ﺋﺎﯕﺎ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ ﺟﺎﻥ - ﺗﯧﻨﯩﻢ ،
ﭼﺎﭺ ﺳﺎﻗﺎﻟﻨﯩﯔ ﺋﺎﻗﻠﯩﻐﻰ -- ﺗﺎﺭﯨﺦ ﻗﻪﺳﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘﻟﻰ ،
ﻛﻮﻛﻜﻪ ﺗﺎﻗﺎﺷﻘﺎﻥ ﺑﯧﺸﯩﻢ ﺷﯘ ﯞﻩﺗﻪﻧﻨﯩﯔ ﺳﯩﻤﻮﯞﯗﻟﻰ .

ﻗﺎﺭﺍ ﺑﯘﻟﯘﺕ ﺗﻮﺳﺴﯩﻤﯘ ،
ﭼﺎﻗﻤﺎﻕ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺳﻮﻗﺴﯩﻤﯘ .
ﺋﯩﮕﯩﻠﻤﻪﺳﺘﯩﻦ ﺑﯘ ﺑﯧﺸﯩﻢ ﻣﻪﻏﺮﯗﺭ ﺗﯘﺭﺩﻯ ﮬﻪﻣﻤﻪ ﯞﺍﻕ ،
ﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﻥ ﺋﻪﻣﺪﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻻﻱ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ .

ﻗﻪﻟﺒﯩﻢ ﻗﯩﺰﯨﻞ ﭼﻮﻍ ﺗﯘﺭﯗﭖ ،
ﻗﯩﺰﯨﻞ ﺗﯘﻏﻨﻰ ﻛﻮﺗﯘﺭﯗﭖ .
ﻛﯧﺘﯩﯟﺍﺗﺴﺎﻡ ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﺪﺍ ﻧﺎﺧﺸﺎﻡ ﻏﺎﻟﯩﭗ ، ﻳﺎﯕﺮﺍﻕ ،
ﻗﺎﻳﺴﻰ ﻳﯘﺯﯨﯖﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﯧﻨﻰ ﺩﻩﻳﺴﯩﺰ ﺋﺎﻕ ﺑﺎﻳﺮﺍﻕ !


ﺋﻮﻳﻐﺎﻥ

(ﺋﺎﺑﺪﯗﺧﺎﻟﯩﻖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ)

ﺋﻪﻱ ﭘﯧﻘﯩﺮ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺋﻮﻳﻐﺎﻥ، ﺋﯘﻳﻘﯘﯓ ﻳﯧﺘﻪﺭ،
ﺳﻪﻧﺪﻩ ﻣﺎﻝ ﻳﻮﻕ، ﺋﻪﻣﺪﻯ ﻛﻪﺗﺴﻪ ﺟﺎﻥ ﻛﯧﺘﻪﺭ.
ﺑﯘ ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﺋﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﻗﯘﺗﻘﺎﺯﻣﯩﺴﺎﯓ،
ﺋﺎﮪ، ﺳﯧﻨﯩﯔ ﮬﺎﻟﯩﯔ ﺧﻪﺗﻪﺭ، ﮬﺎﻟﯩﻖ ﺧﻪﺗﻪﺭ.

ﻗﻮﭖ، - ﺩﯦﺪﯨﻢ، ﺑﯧﺸﯩﯔ ﻛﯚﺗﻪﺭ! ﺋﯘﻳﻘﯘﯕﻨﻰ ﺋﺎﭺ!
ﺭﻩﻗﯩﺒﯩﯔ ﺑﺎﺷﯩﻨﻰ ﻛﻪﺱ، ﻗﺎﻧﯩﻨﻰ ﭼﺎﭺ!
ﻛﯚﺯ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘﺎ ﺋﻮﺑﺪﺍﻥ ﺑﺎﻗﻤﯩﺴﺎﯓ،
ﺋﯚﻟﯩﺴﻪﻥ ﺋﺎﺭﻣﺎﻧﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﻧﺎﺋﯩﻼﺝ.

ﮬﯧﻠﯩﻤﯘ ﺟﺎﻧﺴﯩﺰﻏﺎ ﺋﻮﺧﺸﺎﻳﺪﯗ ﺗﯧﻨﯩﯔ،
ﺷﯘﯕﺎ ﻳﻮﻗﻤﯘ ﺋﺎﻧﭽﻪ ﺋﯚﻟﯜﻣﺪﯨﻦ ﻏﯧﻤﯩﯔ؟
ﻗﯩﭽﻘﺎﺭﺳﺎﻡ ﻗﯩﻤﯩﺮﻟﯩﻤﺎﻳﻼ ﻳﺎﺗﯩﺴﻪﻥ،
ﺋﻮﻳﻐﺎﻧﻤﺎﻱ، ﺋﯚﻟﻤﻪﻛﭽﯩﻤﯘ ﺳﻪﻥ ﺷﯘ ﭘﯧﺘﯩﯔ؟!

ﻛﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﻳﻮﻏﺎﻥ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻘﺎ ﺑﺎﻕ،
ﺋﯚﺯ ﺋﯩﻘﺒﺎﻟﯩﯔ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﻮﻳﻼ ﺋﯘﺯﺍﻕ.
ﻛﻪﺗﺴﻪ ﻗﻮﻟﺪﯨﻦ ﺑﯘ ﻏﻪﻧﯩﻤﻪﺕ ﭘﯘﺭﺳﯩﺘﻰ،
ﻛﯧﻠﻪﭼﻪﻙ ﺋﯩﺸﯩﯔ ﭼﺎﺗﺎﻕ، ﺋﯩﺸﯩﯔ ﭼﺎﺗﺎﻕ.

ﺋﯧﭽﯩﻨﺎﺭ ﻛﯚﯕﻠﯜﻡ ﺳﺎﯕﺎ ﺋﻪﻱ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﯗﻡ،
ﺳﻪﺑﺪﯨﺸﯩﻢ، ﻗﯧﺮﯨﻨﺪﯨﺸﯩﻢ، ﺑﯩﺮ ﺗﯘﻏﻘﯩﻨﯩﻢ.
ﻛﯚﻳﯜﻧﯜﭖ ﮬﺎﻟﯩﯖﻐﺎ ﺋﻮﻳﻐﺎﺗﺴﺎﻡ ﺳﯧﻨﻰ،
ﺋﺎﯕﻠﯩﻤﺎﻳﺴﻪﻥ ﺯﺍﺩﻯ ﻧﯧﻤﻪ ﺑﻮﻟﻐﯩﻨﯩﯔ؟

ﻛﯧﻠﯩﺪﯗ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥ ﭘﯘﺷﺎﻳﻤﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺴﻪﻥ،
ﺗﻪﻛﺘﯩﮕﻪ ﮔﻪﭘﻨﯩﯔ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﻳﯧﺘﯩﺴﻪﻥ.
"ﺧﻪﭖ!" ﺩﯦﺴﻪﯓ ﺋﯘ ﭼﺎﻍ ﺋﯜﻟﮕﯜﺭﻣﻪﻱ ﻗﺎﻻﺭ،
ﺷﯘﻧﺪﺍ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺳﯚﺯﯨﮕﻪ ﺗﻪﻥ ﺑﯧﺮﯨﺴﻪﻥ.


ئۈچ شىئىر (ئابدۇخالىق ئۇيغۇر)


1
ﺋﺎﺩﯨﻤﻰ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﺘﯩﻴﯘ،ﻳﻮﻟﻰ،ﺗﯜﺯﯛﻙ ﺋﺎﻟﻤﺎﺷﻤﯩﺪﻯ،
ﺟﯩﻦ ﺩﯦﮕﻪﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻣﯩﺴﻘﺎﻟﭽﯩﻤﯘ ﻗﺎﻣﻼﺷﻤﯩﺪﻯ.

ﻳﺎﯓ ﺋﯚﻟﯜﭖ ﺗﺎﭘﺘﻰ ﻟﻪﮬﻪﺕ،ﺑﻮﻟﻤﺎﻣﺪﯨﻜﻪﻥ ﺟﯘﻣﮭﯘﺭﯨﻴﻪﺕ،
ﺑﻪﺭﻣﯩﺴﻪ ﺟﯘﻣﮭﯘﺭﯨﻴﻪﺕ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﻣﻼﺷﻤﯩﺪﻯ.

ﺋﯧﺘﻰ ﺟﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﻯ ﺟﯩﻦ،ﺟﯩﻨﻨﯩﯔ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ ﻗﯩﻴﯩﻦ،
ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭﻯ ﺑﯩﺮ ﺗﯩﻴﯩﻦ،ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﯩﺸﻰ ﻗﺎﻣﻼﺷﻤﯩﺪﻯ.

ﺋﺎﺑﺪﯗﺧﺎﻟﯩﻖ ﻧﻪﺭﺭﻩ ﺗﺎﺭﺕ،ﺋﻪﻧﻪ ﻗﺎﻟﻘﺎﻥ،ﺋﻪﻧﻪ ﺋﺎﺕ،
ﺋﯘﺧﻼﭖ ﻳﯧﺘﯩﺶ ﺑﻪﻙ ﺋﯘﻳﺎﺕ،ﺟﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺸﻰ ﻗﺎﻣﻼﺷﻤﯩﺪﻯ.
1928-ﻳﯩﻠﻰ
2
ﮬﯩﻤﻤﯩﺘﯩﯖﺪﯨﻦ،ﻏﻪﻳﺮﯨﺘﯩﯖﺪﯨﻦ ﺋﯚﻝ،ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻠﻤﯩﻐﯩﻞ،
ﮬﻪﻗﻠﯩﻘﯩﻦ ﺑﯩﻠﮕﻪﻥ ﻳﻮﻟﯘﯕﺪﯨﻦ ﺟﺎﻧﻨﻰ ﺑﻪﺭ،ﻗﺎﻳﺮﯨﻠﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﻣﺎﻧﯩﺌﯩﯔ ﻛﯚﭖ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ،ﻗﻮﺭﻗﻤﺎﻱ ﺋﯜﺯﯛﭖ ﺋﺎﻟﺪﯨﯖﻐﺎ ﺑﺎﺱ،
ﺗﺎﻏﯘ-ﺗﺎﺵ،ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺋﯘﻟﯘﻍ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪﻥ ﺗﺎﯓ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﺋﺎﺕ ﺋﯚﺯﯛﯕﻨﻰ ﺑﻪﮬﺮﯨﮕﻪ،ﻳﺎ ﻏﻪﺭﻕ ﺑﻮﻝ،ﻳﺎ ﺗﺎﭖ ﮔﯚﮬﻪﺭ،
ﺷﯩﺮﻧﻪ ﻳﻮﻟﯟﺍﺱ ﻛﻪﺑﻰ ﺑﺎﺳﻘﺎﻥ ﺋﯩﺰﯨﯖﺪﯨﻦ ﮬﯧﭻ ﻳﺎﻧﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﺗﯚﺕ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﻳﺎﯞ ﮬﯘﯞﻟﯩﺸﯩﭗ،ﺳﻪﻛﻜﯩﺰ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﺗﯩﻎ ﺗﻪﯕﻠﯩﺴﻪ،
ﺋﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻧﻐﺎ ﺑﻮﻳﺎﻝ،ﻧﻮﻣﯘﺳﻨﻰ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰ ﺳﺎﺗﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﻛﯩﻤﻜﻰ ﮬﻪﻕ ﻳﻮﻟﻐﺎ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﻗﻮﻳﺴﺎ ﺋﯘﺗﯘﻕ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﺷﯘﻧﯩﯔ،
ﺑﯘ ﻧﯧﭽﯜﻙ ﺑﻮﻟﻐﺎﻱ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺩﻩﭖ،ﻳﻮﻕ ﺧﯩﻴﺎﻟﻐﺎ ﻗﺎﻟﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﺳﻪﻥ ﯞﻩﺗﻪﻥ،ﻣﯩﻠﻠﻪﺕ ﺩﯦﺴﻪﯓ،ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﺎ ﻧﺎﻣﯩﯔ ﻗﺎﻟﻐﯘﺳﻰ،
ﺑﻮﻝ ﺟﻪﺳﯘﺭ،ﺋﺎﻟﯩﻲ ﻧﯩﺸﺎﻥ،ﻛﯚﻟﭽﻪﻙ ﺑﯘﻻﻗﻘﺎ ﻗﺎﻧﻤﯩﻐﯩﻞ.

ﺋﺎﺑﺪﯨﺨﺎﻟﯩﻘﻨﯩﯔ ﺳﯚﺯﻯ ﺩﻩﭖ ﺋﯧﺘﯩﺒﺎﺭ ﻗﯩﻠﻤﺎﻱ ﻗﯩﻠﯩﭗ،
ﺋﯘﺷﺒﯘ ﯞﯨﺠﺪﺍﻧﻨﻰ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭘﯜﺗﻤﻪﺱ ﺋﺎﺯﺍﺑﻘﺎ ﺳﺎﻟﻤﯩﻐﯩﻞ.
1929-ﻳﯩﻠﻰ
3
ﻗﺎﻧﭽﯩﻼﺭ ياتسا ﺑﯘﻟﯘﯕﺪﺍ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺰ ﺋﻪﭘﻴﻮﻥ ﺷﻮﺭﺍﭖ،
ﻗﺎﻧﭽﯩﻼﺭ ﺷﻮﭘﺎﯕﺪﺍ ﺋﯩﭽﺴﻪ ﻣﻪﺳﺖ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺧﻪﻣﺮﻩ-ﺷﺎﺭﺍﺏ.
ﺋﻪﻱ ﭼﯩﺮﺍﻏﯘ،ﺋﻪﻱ ﮬﺎﺭﺍﻕ،ﺑﺎﺭﻣﯘ ﻧﻮﻣﯘﺱ،ﺑﻪﺭﮔﯩﻞ ﺟﺎﯞﺍﭖ؟
ﺳﻪﻥ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻣﺪﯨﻜﻪﻥ،ﺑﯘ ﮬﺎﻟﯩﻤﯩﺰ ﺯﻩﺑﯘﻥ،ﺧﺎﺭﺍﺏ؟

ﻛﻪﻟﺪﻯ ﺩﻩﭖ ﻣﯧﮭﻤﺎﻧﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﭖ،ﯞﺍﻱ ﺋﯩﺴﯩﺖ ﻛﻪﭘﻘﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻢ،
ﻣﺎﯕﺎ ﺋﯚﻟﯜﻡ ﺑﯘ ﮬﺎﺭﺍﻣﻐﺎ ﺗﻪﯓ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﺑﻮﭘﻘﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻢ،
ﺗﯘﺭﻏﯩﻨﯩﻤﺪﯨﻦ ﻳﺎﺧﺸﯩﺮﺍﻗﺘﯘﺭ،ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﯧﺘﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﯩﻨﯩﻢ،
ﺋﺎﺑﺪﯗﺧﺎﻟﯩﻖ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ،ﮬﯧﭻ ﺗﺎﭘﻤﯩﻐﺎﻱ ﻣﯘﻧﺪﺍ ﺳﺎﯞﺍﺏ.
1932-ﻳﯩﻠﻰ

9. ئەرەپ بىرلەشمە خەلىپىلىكىدە ...
5. ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 30 سوئال سورامىكىن ...

Quote:

بۇ مەزمون 3 - قەۋەتتىكى چايان-شاھ نىڭ 2007-10-16 10:44 دە يوللىغان يازمىسى“”:
1- بۇ پارچە <<ئىگەرلىك ئات>> دېگەن دېگەن تارىخىي پوۋېستتىن ئېلىنغان. ئاپتۇرى ئەخەت تۇردى.
3- ئەرلەرگە ئوخشاش تاز بۇلۇپ قالىدىغان ھايۋان مايمۇنمىكى.
7- ھەر قانداق ھاياتلىقنىڭ تېنىدە كاربۇن بولىدۇ.
8- چېرچىل ئەنگىلىيەنىڭ باش ۋەزىرى. 2000-يىلى ئىستىپا بەرگەن.
قالغانلىرىنى بىلمەيمەن.

  چېرچىل ئەنگىلىيىنىڭ 2-دۇنيا ئۇرۇشى مەزگىلىدىكى باش ۋەزىرى. ئۇ خېلى بۇرۇنلا ئۆلۈپ كەتكەن.جاۋابىڭىز خاتا بولۇپ قالغان ئوخشايدۇ.

جاۋاپ بەرسەم ھەممىنى بىرۋىتىدىغاندەك قىلىمەن
ئەڭ ياخشىسى كۆپچىلى بەرسۇن،،،جاۋابىڭلا توغرا


[ بۇ يازما ئۇيغۇر -ئاي تەرپىدىن 2007-10-16 11:55 دە ]

Quote:

بۇ مەزمون 3 - قەۋەتتىكى چايان-شاھ نىڭ 2007-10-16 10:44 دە يوللىغان يازمىسى“”:
1- بۇ پارچە <<ئىگەرلىك ئات>> دېگەن دېگەن تارىخىي پوۋېستتىن ئېلىنغان. ئاپتۇرى ئەخەت تۇردى.
3- ئەرلەرگە ئوخشاش تاز بۇلۇپ قالىدىغان ھايۋان مايمۇنمىكى.
7- ھەر قانداق ھاياتلىقنىڭ تېنىدە كاربۇن بولىدۇ.
8- چېرچىل ئەنگىلىيەنىڭ باش ۋەزىرى. 2000-يىلى ئىستىپا بەرگەن.
قالغانلىرىنى بىلمەيمەن.

ئىگەرلىك ئات رومانى ئابدۇللا تالىپنىڭ ئەسىرى

تۆت ياشلىق بالا پەقەت ئۆزىنىڭ بىر ئىغىزى بىلەنلا سۇئال سورايدۇ.....

كىرىمەن-چىقىمەن،ئەجەپ ئىچىم پۇشتى.بۇ سەلكىندە مەنلا دۆت ئوخشايمەن جىمۇ.

بىرىنچى سوئالغا جاۋاپ بىرەلمىدىم.كىتابنى ئۇقۇپمۇ باقماپتىكەنمەن..

ئىككىنچىسى.frogs cannot swallow with their eyes open
تۈز تەرجىمسى قۇدۇقتىكى پاقا يىراقنى كۆرەلمەيدۇ دەپ تەرجىمە قىلساق سەل مۇۋاپىق بولىدىكەن.

ئۇچۇنچى سوئال،،مايمۇن جاۋابى ئەڭ يېقىن كىلىدىغان ئوخشايدۇ..

تۆتىنچى سوئال
بۇككىنخام سارىيى 1703-يىلى سېلىنغان بۇلۇپ 1837-يىلىدىن باشلاپ خان جەمەتى تۇردىغان مۇقىم قورغانغا ئايلانغان..600 دىن كۆپ ئۆي بار

بەشىنچى سوئال
قانچىلىك سوئالغا جاۋاپ بىرىشىمىزگە باغلىق بولىدىغۇ دەيمەن.

ئالتىنچى سوئال ئەمىليەنىڭ جاۋابىكەن..مەنبەدىمۇ شۇنداق يىزىلىپتۇ.

يەتتىنچى سوئال....
جانلىقلار تېنىنى تۈزگۈچى ئېلمىتلار ئىچدە كاربون ئېلىمىتىنىڭ مىقتارى ئەڭ كۆپ .
تۇلۇقسىزنىڭ بىئولوگىيە دەرسىدە بار.

سەككىزىنچى سوئال
Winston Churchill چېرچېل، 1874-يىلى 11ئاينىڭ 30-كۈنى  ئەنگىلىيەدە دۇنياغا كەلگەن
1965-يىلى 1-ئاينىڭ 24- كۈنى ئالەمدىن ئۆتكەن.77 يېشىغىچە ھەر خىل ۋەزىپىلەرنى ئۆتىگەن.
1955 -يىلى بارلىق ۋەزىپىسىدىن ئىستىپاھ بىرىپ ئارام ئېلىشقا چىققان ۋە ئىنگىلىز مىللىتىنىڭ تارىخى دىگەن 4 توملۇق ئەسەرنى يىزىپ پۇتتۇرگەن.
1965-يىلى 1-ئاينىڭ 24- كۈنى مېڭىگە قان چۇشۇش سەۋەبى بىلەن ئالەمدىن ئۆتكەن.

توققۇزىنچى سوئال.
دۇبەي شەھرىدىكى بۇرجۇل-ئەرەپ يەنى چىكاكو دېڭىز ساھىلى مىھمانسارىيى 1994-يىلى قۇرلۇش باشلاپ 1999-يىلى 12-ئايدا سودا باشلىغان..ئىگىزلىكى 321 مىتىر.56 قەۋەت

ئونىنچى سوئال.
مۇھەممەتجان راشىدىن ئەپەندىم

          روبائىلىرىدىن تاللانما



مىنگەن ئات، كىيگەن تون بەختىڭ بۈگۈنكى،

تاڭ ئاتسا ئۆزۈڭمۇ ئۆتمۈشنىڭ مۈلكى.

بىر قولۇڭ گۈل ئالسۇن، بىر قولۇڭ قامچا،

دوستلىرىڭ بار يەردە دۈشمەن بار چۈنكى.

          *            *          *

كۆرۈنگەن ئامەتتىن كەتمىگىن چۆچۈپ،

تاغ كۆچسە كۆچسۇنكى سەن يۈرمە كۆچۈپ.

ئۆمۈرلۈك گۈلخان بوپ ياشايمەن دېسەڭ،

ئۆكۈنچى يامغۇردا قالمىغىن ئۆچۈپ.

    *        *            *

تاغ-تاشنى سۇ بوزار، ئەلنى ئۆسەك سۆز،

ئىشەككە چىقىپتۇ ، دېگەندەك مۆڭگۈز.

پىچىرلاپ سۆزلەشنى قويغىن ئۈگۈنۈپ،

بولسىمۇ ئىنساننىڭ بارى ساڭا ئۆز.

      *        *          *

سۆيگنىنى ساتقىلى بولمايدۇ پۇلغا،

كۆڭۈلنى ئالغىلى بولمايدۇ پۇلغا.

كۆڭۈلنىڭ كەينىگە كىرسە، گۈللەرمۇ،

تىكەنلەر ئالدىدا ئايلىنار قۇلغا.

    *          *          *

ھەقىقەت ئالدىدا قىلما مەنمەنلىك،

ھەقىقەت ئالدىدا ھەيۋەڭ بىردەملىك.

ھەقىقەت سۇكۈتتىن تاپار سەلتەنەت،

ھەقىقەت_ھەقىقەت! ئەمەس ئۆكتەملىك.

    *        *          *

ھەقىقەت ئالەمنى كەزگۈچى سەيياھ،

ئۇ پۈتكۈل ئالەمگە غايىۋانە شاھ.

<<ھەقىقەت ئاقلايدۇ ئۆزىنى-ئۆزى>>،

ئۇ ھەرگىز سۇنمايدۇ، ئېگىلسىمۇ گاھ.

    *      *        *

بىلىمسىز ئوخشايدۇ ياغسىز چىراققا،

بارمايدۇ يورۇقى ھەرگىز يىراققا.

بىلىملىك، بىلىمسىز ئىنساننىڭ پەرقى،

ئوخشاتساڭ ئوخشايدۇ ئاغرىققا، ساققا.

    *        *          *

قىڭغايغان دەرەخنى غۇلىماس دېمە،

قىڭغايسا ھالاكەت يولىماس دېمە.

ھەر كىمگە يار يۆلەك زۆرۈردىن-زۆرۈر،

تىرەكلىك تاملاردىن ئەسلا غەم يىمە.

  *      *          *

زىيادە خوشاللىق بىردەملىك ئېقىن،

زىيادە مەيخورلۇق ئەجەلگە يېقىن.

قانائەت ئىنسانغا ئۇيقۇ دورىسى،

ئىجات ۋە ئەمگەكتە ئۇلغىيار ئەقىل.

  *        *        *

راست سۆزنىڭ ھېچ يەردە خىجالىتى يوق،

يالغان گەپ يايلاقتۇر مىنەر ئېتى يوق.

يالغاننىڭ بېغىدا كۆكلىمەس دەرەخ،

يا پىشان ئۇرۇكى ياكى قېقى يوق.


رۇزى سائىت شېئىرلىردىن


روھنى پاكلاش تەس  ( روزى سايىت )

روھنى پاكلاش تەس

<< دېھقان بولماق تەس >> دېگەن شېئىرىم ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، دوراپ يازىدىغانار بىر مۇنچە << تەس >> لەرنى يېزىشتى. يېققىندا بىرەيلەن << ھاراق ئىچمەك تەس >> ماۋزۇسىدا بىر ھەجىۋىي تەييارلاپ سورۇنلاردا ئوقۇپ يۈرۈپتۇ. ئۇنۇڭ كۆچۈرۈلمىسى خوتەنگە يېتىپ كەلگەندىن كېيىن، بۇ مۇشائىرىنى يازدىم .....

ئاڭلاپ قالدىم، بۇرادەر، بىر پىيەنچۈك ناكەس،
كۆتۈرۈپتۇ نالە - پەرياد ( ئۈنى شۇنچە پەس،)
دەپتۇ: << ئىچمەي تۇرالمايمەن بىردەم، بىر نەپەس،
ئازغا قانماس نەپسىم، كۆپى قىلدى رەسۋا مەست،
دېھقان بولماق قانچىلىك ئىش، ھاراق ئىچمەك تەس ... >>

<< ھاراق دېگەن قوناق سۈيى _ ئىچىپ < خوش! > دەيمەن،
مەينى كۈنلەپ بوتۇلكىدىن < ماڭا توشى! > دەيمەن،
مەھبۇبەم بول، ۋۇجۇدىڭنى جانغا قوش دەيمەن،
ئىچمەسلەرنى ئەركەك ئەمەس، بېلى بوش دەيمەن،
دەيمەن دېھقان بولماقتىنمۇ ھاراق ئىچمەك تەس... >>

ئاڭلىشىمچە ئېزىپ ئۇ < زات > ئەزمىلىرىنى،
مەيگە چىلاپ دات جىسمىنىڭ رەزمىلىرىنى،
پاراكەندە ئەيلەپ شادلىق بەزمىلىرىنى،
بۇزۇپ ئوقۇپ ئۆمەر ھەييام نەزمىلىرىنى،
قاخشايدىكەن، دەپ: ھەممىدىن ھاراق ئىچمەك تەس...

<< ئاز ئىچەيلى، ساز ئىچەيلى >> دەيدىكەن باشتا،
سەل قىزىسا قالىدىكەن رومكا تالاشتا،
كۆڭلى ئاينىپ قەيدىن كېيىنكى كالپۇك يالاشتا،
تۈگەيدىكەن سورۇن جىدەل - كالپۇك ياماشتا،
دەركەن مەجرۇھ ھالدا ۋايساپ << ھاراق ئىچمەك تەس ...>>

ئىقرارىچە، يۇمۇر - چاقچاق ئېيتاركەن دەسلەپ،
ئىچكۈزەركەن كىم ئېزىقسا ئۈچ رومكا، قەستلەپ
يىغلايدىكەن، يىغلاتقىنى << ئانامنى ئەسلەپ >>
چۈشىدىكەن خورەككە كېيىن مىجەزى پەسلەپ،
غىڭشىيدىكەن دەپ: ھەممىدىن ھاراق ئچمەك تەس ..

ئادىمىيلىك قىممىتىنى تونالماي ئۇ << زات >>،
رېستوراننىڭ نامى چىقسا تۇرالماي ئۇ << زات >>،
خەق كەينىدىن سوكۇلداپ - ھېچ ئۇيالماي ئۇ << زات >>،
مۇتقا ئىچىپ، ئۆزى بىر رەت قۇيالماي ئۇ << زات >>،
دەيدىكەن: ئاھ، ھەممىدىن بەك << ھاراق ئىچمەك تەس ...>>

دەركەن: پۇلۇم بولسا كۈلرەڭ - تۆت باش سىزىلغان،
جوزام بولسا توخۇ، ئۆردەك، بېلىق ... تىزىلغان،
مەيىم بولسا << ئىلىنىڭ ! >> دەپ ماركا يېزىلغان ...
ھېچقايسى يوق، ئالەم خەسىس، ئالەم بۇزۇلغان !
<< دېھقان بولماق تەس >> مىش تېخى، ھاراق ئىچمەك تەس! ...


ئامەتلىككە نازىنىنلار ئېتىپ قېشىنى،
مۇلازىملار ئۇدۇللايدۇ بېلىق بېشىنى،
<< چاپانچى >> چايناپ ھارماس توخۇ تۆشىنى،
تەقدىر نېچۈن ئايار مەندىن پاخلان گۆشىنى؟
ئاھ، ھەممىدىن بۇ جاھاندا ھاراق ئىچمەك تەس! ...


توۋا دەيمەن، خەق مەردلىكتە كولىشار يانچۇق،
ئوت چاقنىتار كۆزلىرىمدىن تومپايغان قاپچۇق،
جېنىم قاخشار سوقۇشقاندا رومكىسى<< جاق - جۇق >>،
( رومكا تۇتقان ئاق ئالىقاندا نەدە قاپارچۇق؟ )
شۇڭا دەيمەن: ھەممىدىن بەك ھاراق ئىچمەك تەس ...

__ مەست ئەمەسمەن __ مەستانىمەن، مەستلىك - قاراملىق،
قاراملارچە ئىچ ! << مەي ھالال ، كەيپى ھاراملىق >> ،
نەق ئىمان شۇ مەي خۇمارى بەرگەن ئاراملىق ،
قىلغاي شاراپ خۇي - مىجەزنى قابىل، ياراملىق ! ...
دەيمەن شۇڭا: مەست بولغىدەك ھاراق ئىچمەك تەس ...

ئىچەلمەسلەر << ئىچمەي >> دېسە، بوپتۇ دېمەيمەن،
<< كىم قولۇمنى ياندۇرغان ؟ >> دەپ چىشنى بۆلەيمەن،
<< شاتىراقلىق >> تا تەخسە چېقىپ، پۇلىنى تۆلەيمەن،
يولغا چىقىپ لەيلەپ، تەننى لايغا مىلەيمەن،
ھۇشسىز يېتىپ، غىڭشىپ دەيمەن: ھاراق ئىچمەك تەس ...

رۇستلىيالماي لەڭپۇڭ كەبى لۆمشىتىپ تىزنى،
<< ئوۋ ئۇچرىدى >> دەپ مەستلىكتە قوغلايمەن قىزنى،
>< دادامكەنغۇ ؟ >> دېسە، دەرھال كاچاتلاپ يۈزنى،
لەنەتلەيمەن، بولىشىچە ھاراق دەيۈزنى،
ھالىم ئاشۇ ھەممىدىن بەك ھاراق ئىچمەك تەس ...

تامبال تىزدا ... دەرەخلەرگە مەڭىز يەملەيمەن،
قىستاپ كەلسە ھايا قىلماي يولنى نەملەيمەن،
كۈندە زەخمە ، كۈندە زىدە ... كۈندە ئەملەيمەن،
بۇنچە جىق پۇل نەدە ؟ ئۆيدىن قاساپ جەملەيمەن،
ۋاي بۇ غەمنى، ھەممىدىن بەك ھاراق ئىچمەك تەس ...

ياندۇرالماي خېخىردەككە كەپلەشكەن قەينى،
قەي ئىچىدىن سۈزەلمەي شۇ سۆيۈملۈك مەينى،
ئوڭشىيالماي ئېسىلگەن باش، تارتىشقان پەينى،
تىڭشاپ يېتىپ << دېھقان بولماق تەس >> دېگەن دەينى،
دوراپ دەيمەن: ھەممىدىن بەك ھاراق ئىچمەك تەس ...

تەنگە ئەمەس، ئەقلۇ ھۇشقا قەست قىلغان ھاراق،
ۋىجدان، ئىمان، پەزىلەتنى << مەست >> قىلغان ھاراق،
روھنى بۇلغاپ، ئاڭنى مەجرۇھ، خەس قىلغان ھاراق،
مىللىتىمنىڭ ھال - كۈنىنى تەس قىلغان ھاراق،
چىن ئىنسانغا، راست، بۇ كەمدە ھاراق ئىچمەك تەس ؟

<< ھاراق ئىچمەك تەس >> ئىكەنۇ، تاپماي ئاساننى،
<< تەس >> كە كۆنگەن، قويە، سەندەك ھالى سەرساننى !
ئېيت، بۇ كۈنگە قويغان نېمە ئەھلى ئىنساننى ؟
بىلەلمىگەچ زۇلمى سىتەم، خەيرۇ ئېھساننى،
ھاڭۋېقىشتا دېدىڭ يىغلاپ: ھاراق ئىچمەك تەس ...

كاساڭ ئوچۇق، رومكاڭ پۇچۇق، ۋىجدان يېرىڭ دەز،
بېشىڭ قاپاق، كۆزۈڭ چاپاق، كالپۇكلىرىڭ گەز،
ئورنۇڭ پەستە، كۈنۈڭ تەستە، يۈزۈڭ قېلىن - بەز،
__ ئەل ئەختەردە، سەن خەتەردە! __ دېسە، مىس قىل - سەز؟
پەرۋايىڭ يوق، دەيسەن تىنماي: ھەرەق ئىچمەك تەس ...

<< ھاراق ئىچمەك تەس >> ؟ - بۇ تەسلىك كىمنىڭ سورىدىن ؟
نومۇس قاخشاش مەي ئۆتمىسە گالنىڭ << نو >> رىدىن!
دېھقان بولماق تەس - بۇ تەسلىك كىمنىڭ زورىدىن
بىز كۈلەمدۇق دەردمەنلەرنىڭ تەلەي شورىدىن؟
ئېيتە، ھاراق ئىچمەك تەسمۇ دېھقان بولماق تەس؟! ...

ھاراقكەشلەر، ئۇنتۇپ قالماڭ ئەسلىڭىزنى سىز،
سۈرۈشتۈرۈڭ دېھقانمۇ يوق، نەسلىڭىزنى سىز،
مەيدىن ئەمەس، شاندىن ئىزدەڭ ۋەسلىڭىزنى سىز،
پاكلاڭ ۋىجدان - روھنى، باھار پەسلىڭىزنى سىز،
روھنى پاكلاش تەس، ھەممىدىن دېھقان بولماق تەس!!!


1997-يىل 3-يانىۋار، خوتەن.

تاماكا بايان (ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر)

توسما مېنى يار ، چېكەي بىر نەپەس،
ئۆرگۈلدى پەلەك ، تاماكا بايان:
ئەمەستى ماڭا چېكىش بىر ھەۋەس،
كۆيىدۇ يۈرەك ، تاماكا بايان.

يانار تاغ ئىچى بولغاچقا يالقۇن،
دائىم ئۈستىدىن كەتمەيدۇ تۈتۈن.
ھەيران قالمىغىن چىقسا ئاغزىمدىن
كۆكۈچ چەمبىرەك ، تاماكا بايان.

بىلىمەن دىلدار ، يۇتىمەن زەھەر،
تېگەر ھەر سائەت يۈرەككە نەشتەر.
ۋە لېكىن شۇنى ئىستەيدۇ كۆڭۈل،
ئەمەسمەن گۆدەك ، تاماكا بايان.

سارغايدى دېمە رەڭگىمنى جانان،
نىكۇتىن ئەمەس مېنى سارغايتقان.
بېغىمنى كەچ كۈز بورىنى باسسا،
سولمامدۇ چېچەك ، تاماكا بايان.

قاچانكى باقسام غەمكىن يۈزۈڭگە،
ئاچچىق ياشلىرىم تولۇر كۆزۈمگە.
قايغۇ-ئەلەمنى باسىمىش دەيدۇ،
شۇ كۆكۈچ تۈتەك ، تاماكا بايان.

توسما مېنى يار ، چېكەي بىر نەپەس،
چەكمەي دېسەممۇ ، بۇ مەيلىم ئەمەس.
مەيلى ئەمەسمۇ شۇ زەھەر بىلەن،
سەگىسە يۈرەك ، تاماكا بايان.

1948 - يىل 12 - دېكابىر ، ئۈرۈمچى

لۇتپۇللا مۇتەللىپ

ماي - كۆرەشچان ئاي

بۇگۇن ، بۇ كۆرەشچان مايدا ،
تەبىئەتتە باھار تويلىرى ... ئۇزىيدۇ .
خۇددى شۇنداق ، پۇتۇن دۇنيادا
كىشىلىكنىڭ پارلاق كۆرەش بايرىمى كېزىدۇ .

زۇلۇم تېغىنى ئاغدۇرۇشقا
كۆپچىلىكنىڭ يالقۇنلۇق كۆرىشى قاينايدۇ .
كاپىتالىسلاردا زاۋۇد ، فابرىكىلار ،
ئىستانۇك ، ماشىنلار ئۇخلايدۇ .

جاھانگىرلارنىڭ قانلىق قامچىسىدىن
قان تامغان ھەر بىر ماكاندا ،
كەسكىن كۆرەش ،
ئۇلۇق تەۋرەشلەر
تېترىتىدۇ ئۆلۇمگە يۇزلەنگەن چىرىك دۇنيانى .
دولقۇنلۇق نامايىشلار ...
ئېگىز كۆتۇرۇلگەن مىليۇن مۇشتلار ،
تەلەپ قىلىدۇ بىر ئېغىزدىن
ھۆر ، سائادەت ، ئەركىنلىكنى .

بىرىنچى ماي ، كۆرەشچان ئاي ، چېلىشقا باي ...
ئازاتلىق ئۇچۇن كۆرۇشىدۇ ھارماي ...
جۇڭگۇدا بۇ كۆرەشچان مايدا
نۇمۇسلۇق ۋە پاجىئەلەر ،
قايغۇلۇق ۋەقەلەر
تېزىلىپ ئۆتكەن .
جىنەن كوچىلىرىغا تولغان قانلار ،
جۇڭخۇا تارىخىغا
يېزىلىپ ئۆتكەن .

بىكار ئاقمىدى قانلار ،
ئۇ قانلاردىن گۈلۈستان ئۈندى .
ماي پۇراقلىرى بىزگە شۇنى تاپشۇردى :
بۇندىن كىيىن بىز جۇڭخۇا
شۇ دەسسەلگەن نۇمۇسنى ،
قارا داغلارنى ئاقلايمىز .
جاندىن ئەزىز بۇ ۋەتەننى
قەھرىمانلارچە كۆرۇشۇپ ،
ئازات قىلىمىز ، ساقلايمىز .
كۆپچىلىكنىڭ ئازاتلىقىنى
ئەبەدى ياقلايمىز .

بىرىنچى ماي ، كۆرەشچان ئاي ، چېلىشقا باي ،
چېلىشىمىز بىز ۋەتەننى ئازات قىلىش يولىدا ھارماي .

1942-يىلى 1- ماي ، ئۈرۈمچى


ئابدۇخالىق ئۇيغۇر

  ئايلىناي


                                بىر كۆرۈپ ئىككى كۆزۈڭدىن،
                                ئۈچ بېشىڭدىن ئايلىناي.
                                تۆت كۆرۈپ قانداق چىداي،
                                جاندىن كېچىپ بەش ئايلىناي.


                                ئالتە كۆرسەم مەن بويۇڭنى،
                                يەتتە تۈرلۈك دەرد بىلەن.
                                سەكرىبا سەككىز بېرىپ،
                                توققۇز بېشىڭدىن ئايلىناي.


                                ئون قېتىم كۆرسەم بويۇڭنى،
                                مەن يۈگۈردۈم ئاھ ئۇرۇپ.
                                ئوتتۇز ئەيلەپ مەن پىغان،
                                قىرىق بېشىڭدىن ئايلىناي.


                                بولسا دۈشمەن ئەللىك-ئاتمىش،
                                مەنكى مەن بىچارىگە.
                                قىلسا سەكسەن پارىمەن،
                                توقسان بېشىڭدىن ئايلىناي.


                                يۈز كىشى دۈشمەن بولۇپ،
                                گەر ئىككى يۈز تۇرسا قاراپ.
                                ئۈچ يۈز ئەيلەپ مەن پىغان،
                                تۆت يۈز بېشىڭدىن ئايلىناي.


                                باشىمە بەش يۈز قىلغۇچ،
                                گەر ئالتە يۈز تىغ تەڭلىسە.
                                يەتتە يۈز پەرياد ئۇرۇپ،
                                بىرمىڭ بېشىڭدىن ئايلىناي.



                                      ئىشقى-مۇھەببەت


                            سەن-سەن يۈرەككە ئوتلارنى سالغان،
                            ئەقلى ھوشۇمنى سۆز بىلەن ئالغان.
                            مۇھەببەت سازىن خۇش ئاۋاز چالغان،
                            باقمامسەن قىيا، ۋاي سەتەڭ بالىخان.


                            چىنمىدى-يالغان،جاۋاب بەر ئۆزۈڭ،
                            ياغدەك ياراشۇر ھەسەلدەك سۆزۈڭ.
                            جانلارنى ئالغان بۇلاقتەك كۆزۈڭ،
                            سەندۇرسەن مېنىڭ بەخت يۇلتۇزۇم.


                            دەردىڭدە كۆڭۈل ھەركۈنى غەمدە،
                            ئىسىت، گۈل ئۆمرۈم ئۆتەمدۇ غەمدە.
                            كەبەڭگە بېقىپ، كۆزدىن ياش ئېقىپ،
                            ساقلارمەن جانىم ھەربىر قەدەمدە.


                            قىلغىل ئىلتىپات، كۆرمە بىزنى يات،
                            ھالىم خەتەردۇر يېتىشكىل پات-پات.
                            كۆرۈپ بويۇڭنى، سۆيدۈم خۇيۇڭنى،
                            كۆيگەن يۈرەكنى ئەيلىگىن بىر شاد.


                            تۈنلەردە دائىم تارتۇرمەن ۋايىم،
                            دەردىڭ قىلىپتۇر دوۋزاخنى جايىم.
                            كۆيدۈم ، كۈل بولدۇم، سۆيدۈم،قۇل بولدۇم،
                            كەلتۈر يادىڭغا بىزنى ھەم جانىم.


                            سەن بىر قىزىلگۈل، شائىرىڭ بۇلبۇل،
                            تۈنلەردە سايرار دەردىڭدە غۇلغۇل.
                            بىزنى ئۇنۇتما، گۈلنى قۇرۇتما،
                            ئۇيغۇر بىچارە بولدى ساڭا قۇل.

جاۋاپلىرىممۇ تۇگەيدىغاندەك ئەمەس،،،ئەمما يېقىن كىلدىغانلىرنى يازدىم..بۇ پائالىيەتكە قاتنشىشتىكى مەقسەت ئۆزىمىزنى سىناش،تور دۇنياسىدا ۋە رېيال تۇرمۇشتا قانچىلىك بىر نەرسىلەرنى بىلىمىز،تۇرمۇشقا قانداق قارايمىز،ئەستايىدىلمۇ ياكى بىپەرۋارمۇ؟!~17 -سانىدىن باشلاپ قاتناشتىم،،،،17.18 ھەر ئىككىلى ساندا بىرىنجى دەرىجىلىك مۇكاپاتلاندىم،،،تەلىۋېم،،مەندە ئۇيغۇر سوفىتنىڭ 2005-2007 ھەممە نەشىرى بار بولدى،،،ئەمدى 18 ساندىكى ئۇيغۇر سوفىت لۇغىتى ماڭغا ئارتۇقلۇق قىلىدۇ.قەدرىنى بىرىلدىغان كىشىگە بىرىلسە،،..شۇڭلاشقا 20-ساننىڭ سوئالىنى چىقارسام مۇكاپاتنى بەرگۇچىلەر شۇ ساندىكى مۇۋاپىقىيەت قازانغان كىشىگە بەرسە.،قۇشۇلارسىلەرمۇ؟

    بۇ تەلەي يۇلتۇز سانى ھەر ھەپتىدە بىر سان چىقامدۇ----؟
كىچىكىپ قاپتۇق...........    
   
        1-سۇئالنىڭ جاۋابى ئاغزىمىنىڭ ئۇچىدا بار بولمىسا....

10-سۇئال
   

كەچۈرۈڭلار ئۇكام يېزىۋېتىپـتۇ  

uk  mawu  sualga  karapla  werip  kattim jumu