1 X#jk+JAr  
مىلادىدىن ئىلگىرىكى 2-ئەسىرنىڭ تومۇز كۈنلىرىدىن بىرى تەكلىماكان قۇملۇقىدىن كېلىدىغان تومۇز ئىسسىق ئانا دەريا ۋادىسىدىكى توغراقلىقنىمۇ بۇرۇقتۇملۇققا تىققان،ئەتراپ بەكمۇ جىمجىت ئىدى. چىڭقى چۈش مەزگىلىدە توغراقلىقنىڭ ئىچكىرىسىدىن ئاتلارنىڭ دۈپۈلدەپ چاپقان ئاياق تىۋىشى ئاڭلىنىپ،مۇئەللىپنىڭ بۇ قەلىمى ئۈچۈن زىمىن ھازىرلىدى. .'$:7{EsvV  
8
vgm;s-  
%(K'1!B!  
- توختاڭە! --- كىيىنكى گىلاس رەڭلىك ئايغىرغا مىنگەن يىگىت ئالدىدىكى چىلان تورۇقنى قامچىلاپ كېتىۋاتقان سېكىلەك چاچلىق قىزغا ۋارقىرىدى. IgCA|ciJB  
--- بوساڭەي! --- قىز كەينىگە  قايرىلىپ جاۋاپ بەردى. شۇ تاپتا ئۇنىڭ بۇلاقتەك كۆزلىرى ئالمىدەك مەڭزى بىلەن قوشۇلۇپ،توغراق ياپراقلىرى ئارىسىدىن چۈشكەن قۇياش نۇرىدا ئالاھىدە جىلۋىلىنىپ كەتكەن ئىدى.شۇنداقتىمۇ قىز ئىختىيارسىز چىلان تورۇقنىڭ چۇلۋېرىنى تارتتى. =yNxU0  
--- قانچە دېدىم،ئاستا چاپ دەپ. --- يىگىت يېتىشىپ كېلىپ قىزغا يانداشتى، --- چېپىپ- چېپىپ توغراقتىن بىرسىگە ئۈسىسەن، ئۇ چاغدا مومىيىڭنىڭ قوۋۇرغىسى يەنە ئېگىلىدۇ. ?i+YQ|>H  
--- ۋاي قوۋۇرغامەي! --- قىز خۇددى تاغدىن چۈشكەن شارقىراتمىدەك كۈلۈپ تاشلىدى، --- بىلسەڭچۇ، ئۇ چاغدا ئانامنىڭ ئاچچىقى كېلىپ قاپتىكەن،شۇڭا ساڭا كايىغانتى. سەنمۇ مېنى نىمە ئانىي تاپقان؟ p#i>.r=5  
--- ئانىي تاپمىغان، چېقىشقانتىم. ئەمما بۈگۈن... `[I]@_k.  
--- كۆڭلۈڭ توق بولسۇن دوبۇرغام، بۇ قېتىم مىنگەن ئېتىم مۇشۇنداق توغراقلىققا كۆنۈكىلگەن ئات. NWpbn}p)D  
--- ئەمىسە بىردەم ئاراملىنايلى، سەنمۇ  ھۇك دېگۈدەك ھالداسەن ئايخېنىم. 3L#k4jI  
--- يىگىت ئاتتىن سەكرەپ چۈشۈپ، ئۆزىنى توغراق ئاستىدىكى يۇمران قىياقلار ئۈستىگە تاشلاپ يانپاشلىدى. قىز ئات ئۈستىدە پۇلىرىنى پۇلاڭلىتىپ ئولتۇردى. )zUO=&{  
--- نەلەرگە بارارمىز- ھە؟ --- دوبۇرغۇنىڭ كۆڭلىدە ئون كۈندىن بىرى تۇمان بولۇپ كېلىۋاتقان ئويى ئاخىر ئېغىزدىن چىقتى، --- سېنىڭ ئاتاڭمۇ- زە تازا... ئېلىشايلى دېسە، ئېلىشقىلى قويمىغان. پەقەت يۆتكىلىپ تۇرايلى دېيىشنىلا بىلىدۇ. %r``Y  
--- ھەئە، سېنىڭ ئاتاڭچۇ؟ مەغرىپكە كەتكىلى نەۋاخ؟ /$SV)  
--- مېنىڭ ئاتام يالىۋاچلىققا كەتكەن. بىز بولساق مەغرىپ تامان قېچىۋاتىمىز. =\vuV=}J  
--- سەنمۇ شۇنىڭ قېتىدا. ~2r|>+ _  
--- مەنمۇ شۇنىڭ قېتىدا بولغانلىقىم ئۈچۈن، ھەيييي! --- دوبۇرغۇ ئورنىدىن دەس تۇرۇپ، شەمشىرى بىلەن بىر تال توغراق نوتىسىنى كېسىپ تاشلىدى. ئايخاننىڭ بىراز ئاچچىقى كەلدىيۇ، يەنە بىر نىمىلەرنى خىيال قىلىپ جىم بولۇپ قالدى. دەل شۇ چاغدا «پاق» قىلغان ئاۋاز بىلەن تەڭ سول تەرەپتىكى چاتقاللار ئارىسىدىن بىر جانلىقنىڭ غىڭشىغېنى ئاڭلاندى. دوبۇرغۇ بىلەن ئايخان تەڭلا ئوقيالىرىنى بەتلەپ، شۇ تەرەپكە ئىنتىلدى. ئەللىك قەدەمچە يىراقلىقتىكى قېرى توغراق تۈۋىدە قاپقانغا چۈشكەن بىر تۈلكە ياتاتتى. دوبۇرغۇ بىر تال قۇرۇق توغراق شېخىنى ئېلىپ، تۈلكىنىڭ بېشىغا بىرنەچچىنى ئۇردى. تۈلكە شۇ ھامان جان ئۈزدى. :Cu7}X*?  
--- بىراۋزە بۇ قاپقاننى قويغانكەندە، --- دېدى ئايخان ئەتراپقا سىنچىلاپ قاراپ،--- ئېلىپلا كېتەمدۇق؟ 'B>"BN_,  
--- شۇنداق قىلىلى، تۈلكە تېرىسىدىن شالۋۇر ياسايمىز. =!<.`q77z  
ئۇلار تۈلكىنى قاپقاندىن بوشۇتۇپ،ئاتنىڭ ئىگىرىگە غانجۇغۇلىدى- دە، ئاۋال كەلگەن يولغا قايتىشتى. H.m|s_|  
--- توختاش! !EvXH  
گۈلدۈرمامىدەك چىققان بۇ ئاۋازدىن چۈچىگەن يىگىت- قىز ئالدىغا قارىغان ئىدى، قوي تېرىسىدىن تىكىلگەن ئۇزۇن چاپان كېيىپ، بىلىگە شايى بەلباغ باغلىۋالغان بومبا ساقاللىق كىشىنى كۆردى.ئۇنىڭ قولىدىكى ياچاق ھېلى ئېتىلىپ كېتىدىغان ئەلپازدا بۇ ئىككەيلەنگە توغرىلانغان ئىدى. U0 d5t_cX  
--- زاتىڭ نىمە؟ سەپىرىڭ نە؟ /g=,G5  
--- زاتىمىز ئۇلۇغ دولانغۇت،سەپىرىمىز مەغرىپ! مەغرىپتىكى قىرىنداشلار ئاراسىغا بارامىز،ئۇلار بىلەن بىرلىشىپ، ئارقىمىزدىكى ياۋلارغا تاقابىل تۇرامىز. ئۆزلىرىچۇ ئاغا؟ --- دوبۇرغۇ شۇنداق دېگىنىچە ئاتتىن چۈشۈشكە تەمشەلدى. Mb/@{jt4-  
--- ئاتتىن چۈشكىچى بولما،بولمىسا جاجاڭ بىر تال ساداق ئوقى!--- بومبا ساقال كىرىچنى تارتىپ قويدى،--- ئوقنى تەگمەسمىكىن دەپ ئويلىما، مەن ئىسكەندەر قوش مۈڭگۈزلىكنى ساداق بىلەن توسقانلارنىڭ پۇشتىمەن. [@M
<#"~  
--- ئۇنداقتا بىر ئۇرۇقتىنكەنمىزغۇ ئاغا، --- ئايخانمۇ بۇ كىشىنى قايىل قىلماقچى بولدى، --- بىز مەشرىقتىن كەلدۇق،يېرىمىزنى ياۋلار ئىگەللىۋالدى. AU4$VKQ  
--- ئەجىبا سىلەر پالتابەگنىڭ ئادەملىرى بولمىغايسىلەر؟ ej65|d!S  
--- بۇنىسى لىللا. J 
بومبا ساقال ئوقياسىنى يۇغۇشتۇرۇپ يېقىن كەلدى. دوبۇرغۇ بىلەن ئايخان دەررۇ ئاتتىن چۈشۈپ سالام بەردى. cG& a6wy  
--- مەن سىلەرنىڭ بېگىڭلار بىلەن كۆرۈشەي، باشلاپ بارالامسىلەر؟ *9?9N 
--- بىجانىدىل ئاغا. -Pzl|qr,  
ئۈچەيلەن ئاتلىرىنى مىنىپ يولغا چىقىشتى.بومبا ساقال ياشلارغا زوقلىنىپ قاراپ،ئىختىيارسىز سۆزلەپ كەتتى: @}w7ijE  
--- قىران بۈركۈتلەردە سىلەر، ئۇچۇمەن دېسەڭلار ئۇچۇپ، چۈشىمەن دېسەڭلار چۈشەلەيسىلەر. مەنچۇ؟ قېرىپ قالدىم،ئاتمىش ياشار ئادەممەن،ئارمانغا چۇشلۇق دەرمانىم يوق.شۇنداقتىمۇ ياشلىقىمدىن تانمىدىم، مەھەللىدە بىكار ئولتۇرۇشتىن زىرىكىپ، بۇ توغراقلىققا كىرىۋالدىم. شىكار دېگەن ئوغان بالىنىڭ تاجۇ تەختى ئەمەسمۇ؟ :3~.1(  
--- بۇرۇن سىلى تەسگاھغا قاتناشقانمۇ ئاغا؟ S@j]x+\b  
--- ۋاي قاتناشمامدىغان،بىز دولانغۇتلارنىڭ قايسىبىرى ئۇنىڭدىن مۇستەسنا؟ ئاتام زاماندىكى ئوغۇز خاقاننىڭ دەۋرىدىن تارتىپ، تا ھازىرغىچە تەسگاھدىن قالمىغانبىز. بۈيۈك ئوغۇز خاقان تەسگاھدا تۆھپە كۆرسەتكەن ئەڭ بۇرۇنقى بوۋىلىرىمىز دوكىر،دودۇرغۇلارغا مۇشۇ تېرىم ۋادىسىنى سۇيۇرغال قىلىپ بەرگەنىكەن.ئۇلارنىڭ زىمىنى كۈن چىقاردا خەنلىكلەرگە،كۈن پاتاردا ناسارىلارغا بېرىپ تاقىلىدىكەن. دېمەك، بۇ تېرىم دەرياسى بىزنىڭ ئانا ماكانىمىز. ياۋلار قوغلاپ كەلسە ئېلىششقۇلۇق،نىمىدىن ھۈركۈش؟ Y:4#x_@  
--- ياۋلار ناھايىتى كۆپ،تەڭ كەلگىلى بولمىدى.نۇرغۇن قىرىنداشلىرىمىز ھالەك بولدى، نۇرغۇنلىرىنىڭ ئىز- دېرىكى بولمىدى،--- دېدى ئايخان خۇرسىنغان ھالدا. _Ck&,
'LR  
--- شۇنداقتىمۇ پالتابەگنىڭ قاچقېنى بولماپتۇ. قېچىش _ بىز دولانغۇتلارغا يات! @~Qiow  
--- ئاتامنى تونۇمدىلا؟ @lG' ?  
--- تونۇپلا قالماستىن ،ئۇنىڭ ھوزۇرىدا ئىشلىگەنمەن. لېكىن بۇ ياش ۋاقتىمدىكى ئىش،--- بومبا ساقال شۇنداق دېدى-دە، ئېتىنى قامچىلاپ يولىنى تىزلەتتى. xG|h |;q  
t:ya  
2 rgj* 2|
PF  
{$w@nDt=  
دەريا بىلەن توغراقلىق ئوتتۇرىسىدىكى ساھىلدا گۇگۇم پەردىسى يېيىلىشى بىلەن يىڭىچە مەنزىرە ھاسىل بولغانىدى. ساناقسىز چېدىر- بارىگاھلارنىڭ ئىچى ۋە سىرتىدا شاۋقۇن- سۈرەن ئەۋجىگە چىققان بولۇپ، يىراقتىن تىڭشايدىغان بولسا، تولىمۇ ۋەھمىلىك تۇيۇلاتتى. ئاياللار ۋاقىتلىق ئوچاقلىرىغا ئوت قالاپ، كەچلىك غىزا تەييارلاشسا، ئەرلەر ئىگىز چاقلىق جەڭ ھارۋىلىرى ئارىسىدا قىلىچۋازلىق مەشقى ئېلىپ بېرىۋاتاتتى. قاياقتىندۇر،بۆشۈكتىكى بالىلارنىڭ ئەنسىز يىغىسىمۇ ئاڭلىنىپ قالاتتى.ئەمما شۇ تاپتا،بارىگاھ ئوتتۇرىسىدىكى ئالاھىدە زىننەتلەنگەن بىر چېدىردا پۈتۈن بەگلىكنىڭ ئىستىقبالى مۇھاكىمە قىلىنىۋاتاتتى. H~|JeBH  
ئىگىز بوي،كۆتمەك ساقال،چىمچىق كۆز كەلگەن پالتابەگ يۇقۇرىدىكى مامۇق كۆرپىلەردىن ياسالغان تەختتە تورۇسقا قارىغىنىچە خىيال سۈرمەكتە ئىدى.ئوڭ تەرەپتە توققۇز نەپەر، سول تەرەپتە توققۇز نەپەر بولۇپ، جەمئىي ئون سەككىز سانغۇن قاتۇرۇپ قويغان ھەيكەلدەك تىك تۇرۇشاتتى. ئۇلارنىڭ كۆزلىرى بەگ ئاتىنىڭ تال- تال بۇرۇتلىرىغىچە تىكىلگەن بولۇپ، نەزەرلىرىدىن كىچىككىنە ئۆزگۈرۈشلەرنىمۇ ساقىت قىلىشمايتتى.بىر نەۋكەر يۈگۈرۈپ كىرىپ تىزلاندى: A7T60Tz  
--- دوبۇرغغۇ سانغۇن بىلەن ئايخېنىم بىر نەپەر قىرىنداش ئاغامىزنى باشلاپ كەلدى. 7]#%Dlc
 
ئۇنىڭ مەلۇماتىغا ئۇلۇشۇپ،دوبۇرغۇ، ئايخان بومبا ساقالنى باشلاپ، بەگ ئاتىغا سالام بەردى. بەگ ئاتا بىر پەس سىنچىلاپ قارىۋەتكەندىن كىيىن، قوللىرىنى كېرىپ ئورنىدىن تۇرۇپ كەتتى. S+*Ce]<  
--- ۋاي سەنمىدىڭ،قېرىنداشىم بارىسقان؟ تاس قاپتىمەن ئاڭقىرالمىغىلى. قانچە ياشار ۋاقىتلار- ھە بۇ تىز ئۆتكەن؟ .Fr8 >is>J  
--- شۇنى دەيمىنا، ساجۇدىن يېنىپ كەلگىنىمدىن كىيىن، ئۇ تەرەپكە ئۆتەلمىدىم. كىيىن ئىۋىرغولغا، ئاندىن لولانغا بەگ بولغېنىڭنى ئاڭلىغانمەن ، لېكىن مەن ئىزدەلمىدىم. Vs ,!se Q  
--- مانا ئەمدى باشىمغە قارا كۈن چۈشتى،ياردىمەڭنى ئايىماسسەن ئالىپ قېرىنداشىم؟ يۈر،مەسلىھەتلىشەيلى! --- خۇشاللىقى قېنىغا سىغمايۋاتقان بەگ ئاتا بارىسقاننى يېتىلەپ،ئىچكەركى چېدىرغا كىرىپ كەتتى ۋە بىر ئاش پىشىم ۋاقىتتىن كىيىن يېنىپ چىقىپ،ئورنىغا ئولتۇردى: (/u+  
--- ئۇلۇغ دولانغۇت ئېلىنىڭ بەگلىرىدىن بولمىش مەن شۇنى جاكالايمەنكى، بارلىق تاۋرانداچلار ئىشىتكەي ھەم ئەلا بىلگەي؛ تاڭ ئاتقاندا تەسگاھ قىلىشقا يۈرىمىز.بىر يول نېرىسىغا بارىپ مۆكۈنىمىز ۋە ياۋلارنى كۈتۈپ، ئۇلار كەلگەندە ئەدەپلەيمىز.--- بەگ چىرايلىرىغا شاتلىق يۈگۈرىۋاتقان سانغۇنلارغا بىر- بىرلەپ قاراپ چىقىپ سۆزىنى داۋام قىلدى،--- دولى قاغان قازا قىلغاندىن بۇيان ياۋچىلار بىزنى بوزەك قىلىپ كەتتى. بىز خۇددىي تېرىقتەك چېچىلىپ، ئەشناندەك ئېزىلدۇق. كۈن چىقار تەرەپتىكى دەشتى ئاتا، ئىۋىرغول،كىروران،لولان قاتارلىق جايلار ياۋلارنىڭ تاپىنى ئاستىدا قالدى. ئۇلار بىلەن ئېلىشمىدۇق ئەمەس، تازا ئېلىشتۇق. لېكىن ياۋچىلار ئۈستىن كېلىپ، نۇرغۇن بەگلىكلىرىمىزنى يوق قىلىۋەتتى.پەقەت بىزلا كۈن پاتاردىكى قېرىنداشلىرىمىزنى پاناداپ،بۇ ياققا سۈرۈلدۇق. ياردەمگە كېلىدىغانلار تىخى كەلمىگەن ئەھۋال ئاستىدا تەسگاھ ئېچىش ،گەرچە مۈشكۈل بولسىمۇ ،يەنىلا بەلنى باغلىماي بولمىدى. O<}
eXU  
--- بېگىمىزگە بارىكاللا! --- سانغۇنلار تەڭلا توۋلاشتى. R[p!8'6P  
--- مانا بۇ كىشى بارىسقان بولىدۇ، دولى قاغان ھايات ۋاقتىدا ئۇنىڭ بىلەن ئىككىمىز لاغكىغا ئەلچىلىككە بارغان. بۇندىن كىيىن ئۇ بىزگە ھۆكمەتچى بولىدۇ.--- سانغۇنلار قۇللۇق دېيىشىپ، بارىسقانغا سالام بېرىشتى.بارىسقان سالامنى ئىلىك ئالغاچ دېدى: <)sn P  
--- مەنمۇ قېرىنداشلار بىلەن بىر جان، بىر تەندىمەن. بايا بەگ ئېيىتقاندەك، دولى قاغان قازا تاپقاندىن كىيىن مەشرىق دولانلىرى چېچىلىپ كەتتۇق. مەن ۋە توغراقلىقنىڭ ئۇ تەرىپىدىكى قېرىنداشلىرىم ياۋچىلارنىڭ مەغرىپكە سۈرىلىۋاتقانلىقىنى بۇرۇنلا ئاڭلىغان. ئەمما بۇ دەرىجىدە ئىكەنلىكىنى ئويلىماپتۇق. بىز ئەمدى بىر غۇلاچ يەرنىمۇ تارتتۇرۇپ قويماسلىقىمىز كىرەك. دولانغۇت بەگلىكلىرىدىن باشقا يەنە ئۆپ- چۆرىمىزدە كۈنگەت، كۈسەن،چالمادان قاتارلىق قېرىنداش ئەللەرمۇ بار؛ تېرىم دەرياسىنىڭ يۇقۇرى ئېقىمىدا بارچۇق،ياركەنىد،مامكەنىد،ئوپۇغۇر،قارلۇق،سۇللاغ،ئۇدۇم قاتارلىق ياردەمچىلىرىمىزمۇ بار .ھەممىمىز بىر ئوغۇز ئۇرۇقىدىن بولغاندىكىن، بىرلىشەلەيمىز. GhI4 RN4(~  
--- بۇ دەمدىن باشلاپ، پۈتۈن بەگلىك جەڭگىۋار ھالەتكە ئۆتسۇن! --- پالتا بەگ بارىسقاننىڭ سۆزىدىن كىيىن بۇيرۇق بەردى:--- ئوڭ قول ، سول قول سانغۇنلار بارلىق لەشكەر ۋە ئۇرۇش ھارۋىلىرىنى تەييارلاپ،تاڭ ئاتماستىن ئاتلانغاي! zki9 OOd  
--- باش ئۈستىگە! ,\H7$T  
سانغۇنلار چىقىپ كېتىشكەندىن كىيىن، بارسقان بەگكە دېدى: Uq +}u+  
--- ئەمدى مەن بېرىپ، قىشلاقلاردىكى ئوۋچى ۋە تېرىمچى يىگىتلەرنى يىغىپ كىلەي. mu8?LG>>,  
--- تۈن نىسبىگىچە ساقلايمەن،--- دېدى بەگ جاۋابەن ۋە دوبۇرغۇغا قارىدى،--- سەن ئوقياچى ئالىپلەرنى باشلاپ،ئالدىن چارلىغىن. =4QrfB}D  
--- مەنمۇ شۇ قوشۇندا باراي،--- ئايخان دەرھال ئاتىسىغا يېلىنىۋىدى،پالتابەگ قىزىغا زوقلىنىپ قارىدى. eKzt+7Ym  
--- بارساڭ بار،لېكىن ئوقتىن ئۇششا،قىلىچتىن ھېزى بول. 087p ]c@Gu  
بەگ قول تۇتۇشۇپ چىقىپ كېتىۋاتقان قىز- يىگىتكە قاراپ،كۆڭلىنىڭ چوڭقۇر يېرىدە پەيدا بولىۋاتقان ئەلەمدىن خۇرسىنىپ قالدى.تەسگاھ بولمىغان بولسا،ياۋچىلار قۇتراپ كەتمىگەن بولسا بۇ ئىككىسىنىڭ تويى بولاتتى.دوبۇرغۇنىڭ ئاتىسىمۇ رىيازەت چېكىپ، يىراقلارغا كەتمىگەن بولاتتى. ئەڭ مۇھىمى يىگىرمە ئىككى مىڭ دولانغۇت كىشىلىرى سەرسان بولۇپ يۈرمەس ئىدى.ھەي تەسگاھ......! VG8nD`I ,  
g ei$?7  
3 !470^/ q  
+OH 5_Ujk  
ئۇلۇغ ياۋچىلارنىڭ ئالدىن يۈرەر قوشۇنى بەكمۇ كۆرەڭلەپ كەتكەن ئىدى. ئۇلار خۇددىي تەڭداشسىز بوراندەك يوپۇرلۇپ، تارىم دەرياسىنىڭ ئاخىرقى ئېقىمىدىكى چوڭ- كىچىك شەھەرلەرنى خانىۋەيران قىلىشتى. ئادەملىرىنى تىرە- پىرەڭ قىلىپ، يىزا- قىشلاقلارغا ئوت قويدى.ئىش قىلىپ، بارغانلا يەرنى ئالماي قويمىدى. « قانداق قىلىپ كۆكئارىتتىن ساجۇغىچە بولغان جايلارنى بېسىپ ياتقانكىن بۇ دولانغۇتلار،--- دەپ ئويلايتتى ئۇلۇغ ياۋچىلارنىڭ ئالدىن يۈرەر قوشۇننىنىڭ سانغۇسى ئەكەمىش،--- بىز مەشرىقتىكى چاغدا داڭقىنى كۆپ ئاڭلىغان، خەنلىكلەر دولى،لولى دەپ ئاتىغان باتۇر خەلىق مۇشۇلار ئىدىغۇ؟ شىمالدىكى قۇجۇلۇقلار، جەنۇپتىكى چالمادانلىقلارمۇ كۆرۈنمەيدۇ. ئەھۋالدىن قارىغاندا بىزنىڭ سەلتەنىتىمىز پۈتكۈل جاھانغا ئايانكەن. لېكىن بىزمۇ باشقىلار تەرىپىدىن قوغلانغان-دە. مۇشۇ تەرەققىدە يۈرۈپ، سولىغىچە بارىمىز، ياركەنىد،مامكەنىدلەرنى ئېلىپ،ئۇدۇننى ئىستىلا قىلىمىز.بۇنىڭ بىلەن بىپايان تېرىم ۋادىسى ئىلكىمىزگە ئۆتۈپ،پامىر ئىگىزلىكىدىن ھالقىيمىز.....». %( d.Toi  
ئاتلىق قوشۇن دەريا بويلاپ كېلىۋاتاتتى.گەرچە لەشكەرلەرنىڭ سۇلغۇن چىرايىدىن ئۇزۇنغا سوزۇلغان بۇ يۈرۈشكە نارازىلىقلىرى ئىپادىلىنىپ تۇرسىمۇ، يەنىلا قۇرال- ياراقلىرى خىل، ساۋۇت- دوبۇلغۇلىرى ئۆزگىچە بولغانلىقتىن جەڭگىۋارلىقى يوقالمىغان ئىدى.كۈن نەيزە بويى ئۆرلىگەن ۋاقىتتا قوشۇن قويۇق توغراقلىققا كىردى.تۈزلەڭدە يۈرۈشكە ئادەتلىنىپ قالغان ياۋ لەشكەرلىرى توغراقلار ئارىسىدا خىلىلا قىينالدى. بىردىن چاتقاللار ئارىسىدىن ئىسقىرىتقان ئاۋاز ئاڭلاندى-دە، جەڭ دۇمباقلىرى گۈلدۈرمامىدەك ياڭرىغىلى تۇردى.ياۋ لەشكەرلىرى ئۆزلىرىنى ئوڭشاپ بولغىچە ،يا ئوقلىرى يامغۇردەك ئۇچۇپ كېلىپ،بۇ كۆرەڭ قوشۇننى ساراسىمگە سېلىپ قويدى.كۆزنى يۇمۇپ- ئاچقىچە بولىۋاتقان بۇ ۋەقەدىن قاتتىق چۆچىگەن ئەكەمىش ئارقىغا چىكىنىۋاتقان ئىككى نەۋكىرىنى نەيزىلەپ ئۆلتۈرۈش ئارقىلىق ،قوشۇننى جەڭگە چاقىردى.بىراق بۇ چاغدا مۆكتۈرمە ئوقياچىلار قىلىچلىرىنى يالىڭاچلاپ،ياۋ ئۈستىگە تاشلانغانىدى. دوبۇرغۇ قوش قىلىچىنى ئوينۇتۇپ، يىگىرمە- ئوتتۇزدەك ياۋ لەشكىرىنى جېنىدىن جۇدا قىلغاندىن كىيىن، ئەكەمىش تەرەپكە بۇرۇلدى. نىمىلا دېگەن بىلەن ئەكەمىشمۇ باتۇر ئادەم ئىدى. ئورا كۆز، سېرىق ساقال، ياپىلاق بۇرۇن كەلگەن بۇ ئادەم لىياڭجۇدىن ساجۇغىچە بولغان نۇرغۇن جەڭلەرنى بېشىدىن كەچۈرگەن بولغاچقا، دوبۇرغۇنىڭ ھەيۋىسىدىن ئانچە قورقۇپ قائالمىدى. ئىككى باتۇر ئىككى ئاش پىشىمغىچە ئېلىشقان بولسىمۇ بىر- بىرىنى يىڭەلمىدى. ئادەملىرىنىڭ بارا- بارا ئازلاپ كېتىۋاتقانلىقىنى سەزگەن ئەكەمىش ئاخىر چىكىندى- دە، ئېتىنى قۇيۇندەك چاپتۇرۇپ توغراقلىقتىن چىقىپ كەتتى. جەڭ تامام بولدى.پالتابەگ ئېدىتلاپ كۆرىۋىدى،ياۋ لەشكەرلىرىدىن تۆت يۈزگە يېقىن ئادەم ئۆلۈپتۇ، ئاتمىشش نەچچىسى ئەسىرگە چۈشۈپتۇ. دولانغۇت لەشكەرلىرىدىنمۇ قىرىق نەچچە كىشى قازا قىلىپتۇ.بەگ ئىككى يۈزچە لەشكەرنى قالدۇرۇپ، چوڭ قوشۇن بىلەن قونالغۇغا قايتتى. N X=4&$q  
كەچتە بارىگاھ يېنىدىكى ئوتلاقتا غەلىبە مەشرىپى ئۆتكۈزىلدى.ئاپپاق ساقاللىق بىر بوۋاي توغراق كۆتىگىدىن ياسالغان تولۇمسىمان دولان قالۇنىنىڭ تەڭكىشىدە،ئۆچكە ئۈچىيىدىن تارە قىلىنغان ساتارىنى چېلىپ،باشلىنىش مۇقامىنى ئېيتقاندىن كىيىن، ئىككى نەپەر جەللىچى جەللە ئۇرۇشقا باشلىدى، ئۇنىڭغا بەرباپ،قىل غىجەك،يالغۇزەك،سوزناي ،ئىسقىرىتلار قوشۇلدى. ئۇچلۇق قالپاقلىرىنى سىڭايان كېيىشكەن توققۇز ئەركەك بۇرۇتلىرىنى تولغۇشۇپ، بىردىن،جەمئىي توققۇز جۇۋاننى ئۇسۇلغا تارتتى. ئۇلار توققۇز جۇپ بولۇپ،ئۆزلىرىگە خاس بولغان چەبدەس ھەركەت،گۈزەل خۇلۇقلار ئارقىلىق ئوقيا ئۇسۇلىنى ئويناپ،مەشرەپ ئەھلىنى تولىمۇ خۇشال قىلىۋەتتى. بىرىنچى نەغمە ئاخىرلاشقاندا،قارا ئۆتۈك كىيىپ، سېرىق تونىنىڭ ئۈستىگە نەقىشلىق كەمەر باغلىغان بىر يىگىت سازچىلارنىڭ يېنىدىكى مەشرەپ بېگىنىڭ ئالدىغا تىزلاندى: O;BG{]Cg>  
--- دات بېگىم،قۇللىرىنىڭ ئەرزى بار! R]7}!8;2  
--- قېنى، ئېيت! ea7?i(Oi[  
--- ياۋنى مەغلۇپ ئېتىپ، تەسگاھ شاتلىقىغا چۆمگەن ئۇشبۇ پەيتتە، بىر نائەلى خۇشال بولماپتۇ.چىرايىدىن تۈتەك ياغدۇرۇپ،مەشرەپ ئەھلىگە قايىل بولمايۋاتىدۇ. jxpyf{^}  
--- قېنى ئۇ بەدىبەخ؟ ;N16_5.  
--- ئەنە ئاۋۇ. --- يىگىت توپ ئىچىدىن بىرەيلەننى كۆرسەتتى. = Mrvl,  
--- جاساقچى! --- مەشرەپ بېگى قاتتىق توۋلىغانىدى، ئىككى يىگىت يۈگۈرۈپ چىقىپ،ھىلىقى كىشىنى سۆرەپ چىقتى. uBd1w^$=  
--- گۇناھىڭنى بىلەمسەن؟ gYQuKR GA  
--- بىلمەيمەن،بېگىم. qC8@mW;>/  
--- ھۇ گەدەنكەش! چىرايىڭدىن مۇز ئۆرلەپ تۇرىدۇ، يەنە بىلمەيمەن دەيسەنغۇ؟ eOzYDDXj  
--- مېنىڭ چىرايىم تۇغۇلۇشۇمدىلا شۇنداق بېگىم، ھەرقانچە خۇشال بولساممۇ ھىجىيالمايمەن. C$/=TOk  
--- بۇ گەدەنكەشكە بىر تونۇر سامسا يېقىلسۇن!--- مەشرەپ بېگى ھۆكۈمنى ئىلان قىلىۋىدى، باياقى ئىككى يىگىت «گۇناھكار»نى تىزلاندۇرۇپ، ئۈستىۋاشلىرىنى پۈتۈنلەي سالغۇزىۋەتتى ۋە ساپال قاچىدا سوغۇق سۇ ئەكىلىپ، دۈمبە قىسمىغا چاچتى. ئاندىن دۈمبىنى شاپىلاقلاپ قىزارتىۋەتكەندىن كىيىن، مانا سامسا دەپ توۋلىشۇپ،بىرھازا مۇشلاپ كەتتى. «گۇناھكار»نىڭ ۋايجانلىشىنى ئاڭلىغان مەشرەپ ئەھلى ئۈچەيلىرى ئۈزۈلگىچە كۈلۈشتى.كىيىن ئىككى يىگىت « ئەمدى پىشقان سامسىنى قومۇرىمىز» دېگىنىچە ھىلىقىنىڭ ئەتلىرىنى چىمداپ موتۇغېلى تۇردى. شۇنداق قىلىپ بۇ ئويۇن «گۇناھكار»نىڭ «تۆۋىسى» بىلەن ئاخىرلىشىپ،ئىككىنچى قېتىملىق نەغمە- ئۇسۇل باشلىنىپ كەتتى. kK
,&M(L  
5cT}fg E  
4 3-Q<-m g  
VRMEnE[}.  
توغراق ئورمانلىقىنىڭ كېچىسى بەك ۋەھمىلىك بولىدۇ. نامەلۇم ھايۋانلارنىڭ ھۇۋلاشلىرى،قۇرۇت- قوڭغۇزلارنىڭ چىرىلداشلىرى،توغراق ياپراقلىرىنىڭ شىرىلداشلىرى دەھشەتلىك قاراڭغۇغا قوشۇلۇپ كىشىنى شۈركۈندرىدۇ.شۇ تاپتا، توغراق شاخچىلىرى ئارىسىدا ئوقيالىرىنى بەتلەپ تۇرۇشقان دولانغۇت يىگىتلىرىنىڭ جەڭگىۋارلىقى بارا- بارا سۇسلۇشۇشقا باشلىغانىدى. ]GRK@8&L  
--- كۆزۈڭ تورلاشتىمۇ؟ --- ئاستا پىچىرلىدى ئۆزلىكىدىن زىرىكىشلىك ھېس قىلىپ قالغان تاربىش ئىسىملىك يىگىت يېنىدىكى ھەمراھىغا. ipx.rQxH N  
--- تورلاشمامتىكى ئەمىسە. مەنچە ياۋلار ئەمدى كېلەلمەيدۇ،ئۇلارنىڭ خورىكىنى ئۈزىۋەتكەن تۇرساق. بۇنچىلىك قىينىلىپ كەتمىسەكمۇ بولاتتى. Y)W ~a a  
--- ئۇنداق دېمە، ئۇلار بىزنى دەشت ئاتىدىن قوغلاپ كەلدىغۇ؟ ئۇنىڭ ئۈستىگە بەگ ئاتىمىز بىلەن سانغۇلىرىمىز ،ياۋلار چوقۇم كېلىدۇ، ئۇلارنىڭ چوڭ قوشۇنى تېخى بار دەپ، مۇداپىئەنى كۈچەيتتى. ھەر ھالدا سەگەكرەك تۇرغىنىمىز تۈزۈك. eShAq^-*I  
--- ئۇغۇ شۇنداق، بىراق بىزنى تەڭرى ئۇرىۋاتىدۇ. uE2(D.|NN  
--- قارا كۈنلەرمۇ تۈگەپ كېتىدۇ ئاغىنە. ئۇزۇن ئۆتمەي كۈن پاتاردىكى قېرىنداشلىرىمىز ياردەمگە كېلىدۇ.ئۇ چاغدا بىزمۇ ئۇلغۇيىمىز. [EJ<:|HWk  
دەل شۇ چاغدا دەريا بويىدىكى قونالغۇ تەرەپتىن قىقاس- چۇقان ئاۋازى ئاڭلىنىپ، مۆككۈچىلەرنىڭ دىققىتىنى تارىتتى. B~zX<v"  
--- بارىگاھدا تەسگاھ باشلىنىپتۇ! --- كىمدۇر بىرى پەس،لېكىن تىترەڭگۈ ئاۋازدا شۇنداق دېگەنىدى،يىگىتلەر تېخىمۇ ساراسىمگە چۈشتى. mqhy@}  
--- ئوتتۇز ئوغۇل بۇ يەردە قېلىپ، قالغانلىرىڭلار مەن بىلەن يۈرۈڭلار! --- مۆكتۈرمە قوشۇننىڭ سانغۇسى جىددىي بۇيرۇق قىلىپ،قونالغۇ تەرەپكە چاپتى. ئۇلار كېتىپ، ئانچە ۋاقىت ئۆتمىگەن ئىدى، خۇددىي تاغدىن چۈشكەن كەلكۈندەك پەيدا بولغان ياۋ لەشكەرلىرى ئوتتۇز ئوغۇلنىڭ ئۈستىگە تاشلاندى. ئوتتۇز ئوغۇل باتۇرلۇق بىلەن ئېلىشقان بولسىمۇ،بىردەمنىڭ ئىچىدىلا ئىسسىق قانلىرىنى ئاققۇزۇپ،مەڭگۈلىك ئۇيقۇغا كېتىشتى..... B}[&<,  
قونالغۇنى ساراسىمگە سالغان ياۋ چەۋەندازلىرى پەقەت يۈزچىلا ئادەم ئىدى. ئەسلىدە ئۇلۇغ ياۋچىلارنىڭ چوڭ قوشۇنىمۇ چاقماق تىزلىكىدە يېتىپ كەلگەن بولۇپ،بەش يۈز كىشىلىك ئالدىن يۈرەر قىسمىنىڭ ھالاكىتىنى ئاڭلىغاندىن كىيىن، ئەكەمىشنىڭ پىكرى بويىچە مۇشۇ ھىلىنى ئىشلىتىشكەن ئىدى. يۈز نەپەر چەۋەنداز دەريانىڭ شىمالىي بۆلىكىنى بويلاپ، خېلى ماڭغاندىن كىيىن، دەريادىن ئۆتكەن ۋە دولانغۇتلارنىڭ غەربىي بېقىنىدىن ئات سېلىپ، تەسگاھ ئاچقان ئىدى. پالتابەگ ۋە ئۇنىڭ سانغۇنلىرى كۈن چىقىش تەرەپنىلا ئويلىغانكى،ھەرگىز كۈن پاتار تەرەپنى خىيالىغا كەلتۈرۈشمىگەن ئىدى.ئۇنىڭ ئۈستىگە ياۋلارنىڭ ئۇ تەرەپتىن كېلىشى زادىلا ئەقىلگە سىغمايدىغان ئىش دەپ قارالغانىدى.ئەمما ئەكەمىشنىڭ پىلانى ئەمەلگە ئاشتى.يۈز نەچچە چەۋەندازنىڭ چۇقان- سۈرەنلىرىگە ئالدانغان پالتابەگ قونالغۇ-بارىگاھسىدىن ئەنسىرەپ،توغراقلىقتىكى توساقنى بوشۇتۇپ قويدى.شۇنىڭ بىلەن ياۋچىلارنىڭ چوڭ قوشۇنى توغراقلىقتىن ئۆتۈپ، دولانغۇتلارغا ئومۇمىيۈزلىك تاشلاندى. XxfGQ72  
جەڭ دېگەن ئەنە شۇنداق تۇيۇقسىز بولىدۇ، بەزىدە كىشى ھىچنىمىگە ئۈلگۈرمەيلا جان بېرىدۇ، بەزىدە تېخىمۇ باتۇرلىشىپ، ھايات- ماماتلىق كۆرىشىگە ئاتلىنىدۇ. ئادەملەر بىر- بىرلەپ يېقىلدى،باشلار تورۇكلاپ چۈشتى،قانلار دەريا بولۇپ ئاقتى. ئەنە، ئۆزى قېرىسىمۇ ئىرادىسى قېرىمىغان بومبا ساقال بارىسقان ئۆز قولى بىلەن بىر يۈز ئەللىك ياۋ لەشكىرىنى يەر چىشلەتكەندىن كىيىن، ئارقىدىن ئۇرۇلغان بىر قىلىچ بىلەن ئاتتىن دۇمىلاپ چۈشتى ۋە غەزەپلىك ئىڭراپ جان ئۈزدى. ئەنە، ئۆز بىخۇتلۇقىدىن پۇشمان يالقۇنىدا پۇچۇلىنىۋاتقان بەگ ئاتا، سەپدېشىنىڭ يېقىلغېنىنى كۆرۈپ،كۆزلىرىدىن ئۇچقۇن چاچراتقىنىچە ئون تۆت نەپەر دۈشمەننى نەيزىلەپ ئۈلگۈردى. شۇ تاپتا ئۇ كۈچتىنگىرنىڭ كۈچتىنگىرى، چەۋەندازنىڭ چەۋەندازى ئىدى، لېكىن، غايىپتىن كەلگەن بىر دانە ساداق ئوقى بوغىزىغا سانچىلىپ قېلىپ، ئۇنىمۇ جەھەننەمگە ئېلىپ كەتتى. @J&e?]%  
دوبۇرغۇ بىلەن ئايخان ياۋچىلارنىڭ قورشاۋىدا قالغانىدى.ئۇلار ئېلىشقانسىرى غەزەپكە كەلدى،قېرىنداشلىرىنىڭ ھالاكىتىنى كۆرگەنسىرى باتۇرلىشىپ كەتتى. ئۇلارنىڭ قۇلاقلىرىغا ئانا- بالىلارنىڭ، بوۋاي- مومايلارنىڭ ئېچىنىشلىق نالىدىن باشقا ھىچنىمە ئاڭلانمايتتى.ئايغىر بىلەن چىلان تورۇققىمۇ رەخمەت، ئۇلارمۇ ئىگىلىرىگە ئوخشاشلا تىتىكلىشىپ كەتكەنىدى.... لېكىن، ياۋ لەشكەرلىرى ئوتتۇز مىڭ ئىدى. شۇ سەۋەپتىن، سەككىز لەشكىرى بىلەن ئون تۆت مىڭ بالىلار،ئاياللار،قېرى- چۆرىلەردىن تەركىپ تاپقان بەگ ئاتىنىڭ ئادەملىرى تاڭ ئاتقىچە قىرىپ تاشلاندى، ئەسىرگە ئېلىندى ياكى دەشتى- باياۋانلارغا قوغلاندى. ) `i-^M  
جەڭ ئاخىرلاشقاندا گەرچە كۈن نەيزە بويى ئۆرلەپ چىققان بولسىمۇ،دەريا ساھىلىنى يەنىلا قويۇق ئىس- تۈتەك قاپلاپ تۇراتتى. 4Qm]`vly  
G%+wO5i;  
5 lxHf6]y6v  
:ZMY!v",  
ئۈچ كىشى ئانچە كەڭ بولمىغان تۆپىلىكتىن ھالقىپ، يىمىش جىگدىلەر بىلەن ئورالغان مەھەللىگە كىرىپ كەلدى ۋە قاپاق تىرەكلىك بىر ھويلىنىڭ ئىشىكىنى چەكتى. )0/Fvf!2  
--- ئىنىچمۇ ئاغا؟ --- تاربىش ئىشىكنى قىيا ئېچىپ، ھەيرەتتە قالغان ئوتتۇرا بوي، چاچ- ساقاللىرىغا ئاق كىرگەن كىشىگە ئىگىلىپ سالام قىلدى،--- مەن ئىنىلىرى قاربىشنىڭ ئوغانى ئەمەسمۇ ؟ ?l!w+x-  
--- ھەئە، سەنمىدىڭ تاربىشجان؟ كۈن چىقاردا ئىدىڭلارغۇ؟ TmU=\og  
--- كۈن چىقاردا قارا كۈن بولۇپ، بۇياققا كېلىپ قالدۇق،ئاغا. [wY=wTOr,?  
--- قېنى، كۆلبىگە كىرىڭلار،كۆلبىگە! m#>TTTt.  
ئۈچەيلەن چالغا ئەگىشىپ، ھويلىغا كىردى. ۋاسا تاملىق بۇ ھويلا كۆپ سەرەمجانلىق بولمىسىمۇ،ئاسمانغا تاقاشقىدەك ئىگىز تىرەك،تىرەككە ئېسىلدۇرۇپ پەرۋىش قىلىنغان كاۋا پىلەكلىرى ئۆزگىچە بىر ئازادىلىكنى كۆرسىتىپ تۇراتتى. ئىچكىرىدىن ئەللىك ياشلاردىن ھالقىغان بىر موماي قۇراق كۆرپىدىن ئىككىنى كۆتۈرۈپ چىقتى. y(}/5yb{8N  
--- ھويلا سالقىن، مۇشۇ جايدا ئولتۇرۇڭلار ،بالىلىرىم.ۋىيەي،نىمە ئىش بۇ ؟ ھەممىڭلارنىڭ چېكىسىدە يارا ئىزى تۇرىدىغۇ؟--- موماينىڭ ئۆتكۈر كۆزى مىھمانلارغا تىكىلدى.--- كىمگە قارىلىق تۇتتۇڭلار چىكەڭلارنى تىلىپ؟ L.r)x;!UW  
موماينىڭ سۇئالىدىن ئۆتكەنكىنى ئېسىگە ئالغان ئايخان ئەڭ بۇرۇن يىغلاپ تاشلىدى.دوبۇرغۇ بىر دەملىك سۈكۈتتىن كىيىن دېدى: e8D?@d  
--- دەشتى ئاتادىكى دولانغۇت بەگلىكلىرىنىڭ ھەممىسى ھالەك بولدى.بەزىلىرى ئۇيسۇنلارغا كەتتى، بەزىلىرى قۇجۇ،پىشامشانلارغا كەتتى. بىز بولساق مىڭ تەسلىكتە بۇ تەرەپكە ماڭغانىدۇق، ياۋچىلار قوغلاپ يۈرۈپ تىرە- پىرەڭ قىلىۋەتتى. zIZgybSg!.  
--- ياۋچىلار ھەققىدە بىزمۇ ئاڭلىغان،--- بوۋاي ئېغىر خۇرسىندى،--- ئەمما بۇ ھالدا ئىكەنلىكىنى ئويلىماپتۇق. نىمىشقا خوشنا ئەللەردىن ياردەم سۇرىمىدىڭلار؟ 9!.:>!e,Y9  
--- مەشرىقتىكى خوشنىلارنى ياۋلار ئۆزلىرىگە قارام قىلىۋالغان،ئامال بولمىدى. بۇ تەرەپكە ئاتام باشلىق بىر يالىۋاچلار ئۆمىكى ياردەم تەلەپ قىلىپ، بۇرۇنلا يېنىپ كەلگەنىدى، يېقىندا ئۇقساق، ئۇلار شەھرىيار جاڭگىلىدىن ئۆتكەندە يۇلىغۇچلارغا ئۇچراپ، پاجەلىك ئۆلتۈرىلىپتۇ . /: :m1n  
بوۋاي بىلەن موماي قوللىرىنى چېكىسىگە قويۇشۇپ، شامان ئادىتى بويىچە دۈرۈت ئوقۇپ، ئۆلگەنلەرگە تەزىيە بىلدۈردى. -t;e2#e  
--- قاربىش ھازىر نەدە؟ --- بوۋاي باياتىندىن بىرى ئۇنتۇپ قالغان ئىنىسىنى ئېسىگە ئالدى. _Dtg[   
--- بىز ياۋچىلار بىلەن تۇنجى قېتىم تەسگاھ قىلىشتىن بۇرۇن، ئاتام بىلەن ئانىمام سودا قىلىش ئۈچۈن تابغاچ ئېلىدىكى لاغكىغا كەتكەنتى،ھازىر قەيەردىلىكىنى بىلمەيمەن. jkd} 
--- تەڭرى ئامان قىلغاي! --- يەنە بىر قېتىم ئېغىر تىنىۋەتكەندىن كىيىن دېدى، --- بۇ قىسمەتمۇ ئۆتۈپ كېتىدۇ. سىلەر مۇشۇ جايدا تۇرۇپ قېلىڭلار. بۇ جاينى قەدىمشە دەپ ئاتايمىز، ئافراسىياپنىڭ قەدىمى تەگكەن جاي. خەخلىرى دولانغۇتلاردىن،ئاز- تۇلا ياغما، قارلۇق، چېگىللەرمۇ بار. كۈن پاتار تەرەپتە بارچۇق،مامكانىد،ياركەنىد دەپ ئاتىلىدىغان دولانغۇتلارمۇ بار. يۇقۇرىدا سۇللاغ، بېقىنىمىزدا ئۇنسۇ، قۇملۇقنىڭ ئۇ تەرىپىدە ئۇدۇن خانلىقلىرى بار، بارچىسى ئوغۇز ئەۋلاتلىرى، ئۆزئارا باشپانا بولىدۇ. --- بوۋاي دوبۇرغۇنىڭ قولى يوقلۇقىنى سېزىپ قالدى،--- بىر قولىڭىز تەسگاھدا كېسىلىپتۇ- دە ئوغان؟
3+H8-  
--- ھىچقىسى يوق ئاغا، تەسگاھ دېگەن شۇنداق بولىدۇ.--- دەپ كۈلۈمسىرىدى دوبۇرغۇ،--- ئەگەر تاربىش بىلەن ئايخان مېنى قۇتۇلدۇرۇپ ئەپقاچمىغان بولسا ، مەنمۇ ئون كۈن يىراقلىقتىكى شۇ يولدا ئۆلگەن بولاتتىم. WjbL%)f'  
--- شۇ ياۋچىلار دېگەن يەجۇجى- مەجۇجىلار ئەمەستۇ- ھە؟--- سورىدى موماي. 3svtrFa  
--- ئۇلۇغ ياۋچىلار دېگەن ئەسلىدە دەشتى ئاتىنىڭ كۈن چىقار تەرىپىدە ياشايدىغان خەلىق ئىدى، ئىلگىرى بىزنىڭ ئاتا- بوۋىلىرىمىز بىلەن ئەپ ئۆتكەن. ئۇلارنىڭ شىمالىدىكى ھونلار بوزەك قىلغانلىقتىن ، بىز تەرەپكە سۈرۈلدى، ئەشۇ ھونلار بىلەن قانداش بولغان دولانغۇتلارغا تەسگاھ قىلدى. ئۇلار ھازىر سۇللاغ،كۇشانلارنى ئالمىغىچە توختىمايمىز دېيىشىپ، مەغرىپ تەرەپكە بېسىپ كېلىۋاتىدۇ، سۈرئىتى بورانغا،رەھىمسىزلىكى قۇيۇنغا ئوخشايدۇ... _Q\wQ_  
ھەممە سۈكۈتكە چۆمدى. AChb%Kw?i  
c"^m)G+S_  
isQ,!l %  
o4@ .O?M  
مۇناسىۋەتلىك سۆزلەر لۇغېتى: rqR.'2;  
يالىۋاچ ___ ئەلچى. S5DS8  
شالۋۇر ___ ئىپتىدئىي ئۇسۇلدا ئاشلىنىپ،رەخت ھالىتىگە كەلتۈرۈلگەن ھايۋان تېرىسى. K>m`3.rr <  
ساداق ___ ئوقيانىڭ دەسلەپكى تۈرى. BT|1%4-0  
دولانغۇت ___ ئۇيغۇر دولان قەبىلىسىنىڭ قەدىمكى يازما نامى. z_dNy0-Dz  
ياۋچىلار ___ ئۇلۇغ ياۋچىلار، $B6g?'!B  
تەسگاھ ___ جەڭ،قىرغىن،يېغىلىق. 82d*zngH  
ناسارىلار ___ بۈگۈنكى ئىراننىڭ قەدىمكى ئاھالىسى. ;5M:yXt  
تاۋرانداچلار ___ قوماندانلار،سانغۇنلار. Fi
GpnP  
ئەشنان ___ شاپتۇل. /L\TQisn  
دەشتى ئاتا ___ دۇنخۇاڭ،دۇنخۇنىڭ قەدىمكى ئۇيغۇرچە نامى. 4 w0f7#/  
ھۆكمەتچى ___ مۇشاۋۇر،ئەقىلدار،بۇيرۇق بەرگۈچى. Be]5  
لاغكى ___ بۈگۈنكى لوياڭ شەھرىنىڭ قەدىمكى ئۇيغۇرچە نامى. BIW$j&`-  

بۇ يەرنى چەكسىڭىز سىن ھۆججىتى قويۇلىدۇ

q3yyz60  

ئىملانى بەك تەستە تۈزىتىپ بولدۇم، ئەگەردە مېنىڭ كۆزۈمدىن قېچىپ قۇتۇلغان خاتالىقلارنى بايقىساڭلار ئىنكاستا يوللاپ قويارسىلەر ئەزىزىلەر، مەن ئۆزەم تۈزۈتۈپ قۇياي!

ئەمدى قانداراق ھېكايە ئۇقۇغۇڭلار بار؟  قۇم خالتامنى يەنە مالتىلاي ياققۇدەكى بولسا يەنە يوللايمەن! ZEFus3q6;  
YB&B0b3  
r eVPT2DW  
_)CkU}!S  

[ بۇ يازمازارىناتەرپىدىن2009-03-31 11:16دە قايتا تەھ ]

ئەجەپ ياخشى تېمىلارنى يوللاۋاتىسىز   تاتلىق   قولىڭىزغا  دەرت  كەلمىگەي  بۇ  قېتىمقىسىنى ئوقۇپ باقماپتىكەنمەن تەشەككۈر

مەن باشتا  ئورۇن ئىلىپ تۇراي ھە........

زارىنا:ئىملا خاتلىقىنى بايقىمىدىڭىزمۇ ئۆزگەرتىپ قوياي دېگەن /6BM5lr  
ئىملايىڭىز ئاساسەن توغرىكەنغۇ تاتلىق

تۈگىدىما!؟!؟!  

بۇنىڭ ئاخىرنى يوللىماپسىزغۇ ؟

ياخشى ھىكايە ئىكەن ،بودەك قوللىرىڭىزغا دەرت كەلمىسۇن ، XxbG/ew  
ئەجرىڭىزگە تەشەككۈر !  

بەك ياخشىكەن................

تۈگىمىگەندۇ؟پۇخادىن چىقمىدىمغۇ..

ياخشى تىمىلىرىڭىز ئۈزۈلمىگەي  سىڭلىم V.^iQ$AA~  

بۇدا<شامامەت خۇتەندە>دىگەن ھىكايىنى يوللىڭە قۇ..،ما تۇققانلا بىز خۇتەنلىكلەنىڭ يەنە بىر ئۆزگىچە تارىخىنى بىلىپ قالسۇن...(سەل جاپا تارتىسىز ئەمدى،شۇنداقتىمۇ...مەنمۇ ياردەم قىتمە!)

تارىخىي ھېكايىگە ئامراقلىقىمدا شۇنداقمۇ خوش بولدۇم سىڭلى، سىز ئالدىراپ ئىملا خاتالىقىنى سادىر قىلمايسىز، قاتتىق دىققەت قىلىدىغان تۇرسىڭىز، ئىملانى بىرەرسى خاتا يېزىپ سالسىمۇ قاخشايدىغان تۇرسىڭىز،داۋاملىق مۇشۇنداق ياخشى تارىخىي تېمىلارنى يوللىشىڭىزغا تىلەكداشمەن ، تاتلىق سىڭلىم....   

مەن ئىملاسى توغرا تېمىلارنى بەك سۆيۈنۈپ تۇرۇپ ئوقۇيمەن، تىلىمىز گۈزەل بولغاندىكىن توغرا يېزىۋەتسەك گۈل گۈلىگە كېلىپ تېخىمۇ ياخشى بولىدۇ... uE1gRi }E  
مەن بىر پىكىر بىرەي ئەمىسە،  ئادەتتە يېزىق تىلىمىزدا كۆپ چېكىت ئۈچ چىكىت بىلەن ئىپادە قىلىنىدۇ، كۆپ قويۇلسا بولمايدۇ. يەنە بىرى   پەش ۋە چېكىتتىن كېيىن بىر بوشلۇق قويۇلىدۇ ئادەتتە. قارىسام بەزى جايلاردا شۇنداق بەزى جايلاردا ئۇلاپ يېزىلىپتىكەن شۇڭا ئەسكەرتىپ قويدۇم تاتلىق قىز ... c (Wyc1  
توغرا ئىملا تەكىتلەش ياخشى ئەھۋال ھەم يۈزلىنىش سىزنى قوللايمەن ...

ئەمدى قايداراق ھېكايە ئۇقۇغۇڭلار بار ؟ قۇم خالتامنى يەنە مالتىلاي ياققىدەكى بولسا يەنە يوللايمەن! < 
بىزنىڭ ئۇيغۇر تىلىدە يوق سۆزلەر بەك جىقكەن ................................

تېما ئىگىسىنىڭ سۆزى :

ئۈسىتىدىكى ئىملانى تۈزەيمەن دەپ ئاستىغا ئۆزەم بىلىپلا ئېغىز تىلىدا كېلىدىغان سۆزلەردە يېزىۋېرىپتىمەن، بۇندىن كىيىن دىققەت قىلاي كۆپ رەھمەت!

باشقۇرغۇچىلار ۋە بارلىق سەلكىنداشلار سەمىگە: I"`1 VE$`  
پىشقەدەم مارىپچى ،يازغۇچى مەرھۇم مۇختار قادىر ھونزادە ئەپەندى 2006- يىلى يۈرەك كىسىلى بىلەن ئالەمدىن ئۆتتى . شۇڭا مەن كونا ئۇستازىمغا ۋاكالىتەن بۇ ماقالىنى يوللىغان تۇرداشقا چىن كۆڭلۈمدىن رەخمەت ئىيتىمەن . `}[f@OT<   
ئەسكەرتىپ قويىدىغىنىم ئاپتورنىڭ ئىسمىنىڭ بىشىغا مەرھۇم دەپ قىتىپ قويساق ،ياكى كونا قائىدە بويۇنچە تۆت چاسە كاتەك ئىچىگە ئىلىپ قويساق . مەرھۇم يازغۇچىمىزنى قىلغان ئازراق ھۆرمىتىمىز بولوپ قالار. rq]ouSgh  
مەرھۇم ھايات ۋاقتىدا تارىم نىفىتلىك شىركىتى غەربىي جەنۇبىي تارىم چارلاش - ئۆزلۈرۈش شىركىتى( يەنى پوسكام نىفىت بازىسى ) بىرىنىچى ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ ( بۇ ئۇيغۇرچە مەكتەپمۇ ھازىر رەھمەتلىك بولوپ كەتتى ،ھازىر خەنزۇ - ئۇيغۇر قوش تىىللىق مەكتەپ ) مۇدىرى ،پارتىكوم شۇجىسى ئىدى .