ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮ ﺳﯩﺘﯩﯧﺘﻨﯩﯔ ﻣﻮﻝ ﻣﯧﯟﯨﻠﯩﻚ ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭﻯ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﻴﯩﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯘﺳﯘﺵ ﺧﺎﺭﺍﻛﺘﯧﺮﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﻣﯘﯞﻩﭘﭙﻪﻗﯩﻴﻪﺕ ﮬﻪﻡ ﺑﻪﺩﯨﺌﻰ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﭼﯧﻠﻘﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯘﺗﯘﻗﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﮬﺮﻩﺕ ﻗﺎﺯﺍﻧﻐﺎﻥ ﻣﻪﺷﮭﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻢ ، ﺗﺎﻻﻧﺘﻠﯩﻖ ﺋﻪﺩﯨﺐ ،ﺗﯘﮬﭙﯩﻜﺎﺭ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭙﭽﻰ . 6l]:7)E"  
ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ 1933-ﻳﯩﻠﻰ 9-ﺋﺎﻳﻨﯩﯔ 28-ﻛﯘﻧﻰ ﺋﺎﺗﯘﺷﻨﯩﯔ ﻣﻪﺷﮭﻪﺩﻛﻪ ﺗﯘﺗﺎﺵ ﺑﺎﻏﺌﯧﺮﯨﻖ ﻛﻪﻧﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯘﻗﯘﻣﯘﺷﻠﯘﻕ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺪﻩ ﺩﯗﻧﻴﺎﻏﺎ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ،ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ، ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﺋﯩﺪﻯ ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﮕﺎﻧﻪ ﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺘﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭﮔﻪ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﺯﯗﺳﻰ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ( ﺷﯘﻛﯩﺮﯨﻠﻼ ) ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺕ ﻗﯘﻳﯘﻟﻐﺎﻥ ،   .G2r  
ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﺍ ﺗﻪﺭﻩﭖ ﺑﻮﯞﯨﺴﻰ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﮬﺎﺟﯩﻢ 1910-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰﯨﺴﺘﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﺴﯩﻖ ﻛﯘﻝ ﺑﯘﻳﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﺭﺍﻗﻮﻝ ﺷﻪﮬﯩﺮﮔﻪ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻣﻪﻣﺘﯩﻤﯩﻦ ﮬﺎﺟﯩﻤﺪﯨﻦ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺧﯘﺭﯗﻡ ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﻏﺎﻥ ، ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ( ﺋﯘﻛﺘﻪﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ) ﻧﯩﯔ ﺋﺎﻟﺪﻯ-ﻛﻪﻳﻨﯩﺪﻩ ﻗﺎﺭﺍﻗﻮﻝ ، ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﻠﻪﺭ ﺩﻩ ﺋﯘﻗﯘﻏﺎﻥ ،ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﺋﺎﺗﯘﺵ ﺗﯘﺭﻛﯘﻟﻠﯘﻙ ﺧﯘﺟﺎ ﻗﺎﺳﯩﻢ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﺎﻳﻨﯩﯔ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﺠﻰ ﭘﻪﺭﺯﻩﻧﺘﻰ ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺑﯩﺮﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺰﻯ ﺋﯩﺪﻯ ، ﺧﯘﺟﺎ ﻗﺎﺳﯩﻤﺒﺎﻱ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺋﻪﻧﺠﺎﻥ ﺷﻪﮬﯩﺮﯨﺪﻩ ﺋﯘﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﺸﯩﭗ ﺳﻮﺩﺍ-ﺗﯩﺠﺎﺭﻩﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺷﯘﻏﯘﻟﻼﻧﻐﺎﻥ . 1920-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﮬﯧﻴﺖ ﮬﺎﺭﭘﯩﺴﯩﺪﺍ ﺧﯘﺟﺎ ﻗﺎﺳﯩﻤﺒﺎﻱ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﻟﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭘﺎﺭﺍﯕﻠﯩﺸﯩﭗ ﺋﯘﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﻗﯩﺰﻯ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﻐﺎ ﻧﺎﺱ ﺧﺎﻟﺘﯩﺴﯩﻨﻰ ﻛﯘﺗﯘﺭﯗﭖ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﺘﯩﻜﻰ ﻧﺎﺱ ﺳﺎﺗﻘﯘﭼﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻳﯩﺪﯨﻦ ﻧﺎﺱ ﺋﻪﻛﯩﻠﯩﺸﻜﻪ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﺎﻥ ، ﺷﯘ ﺋﺎﺭﯨﺪﺍ ﺋﻪﻧﺠﺎﻥ- ﻗﻮﻗﺎﻥ ﻗﯩﺸﻼﻗﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺗﯘﺭﻩﺟﺎﻥ ﺑﺎﺳﻤﯩﭽﯩﻠﯩﺮﻯ ﺧﯘﺟﺎ ﻗﺎﺳﯩﻤﺒﺎﻳﻨﯩﯔ ﮬﻮﻳﻠﯩﺴﯩﻐﺎ ﺑﺎﺳﺘﯘﺭﯗﭖ ﻛﯩﺮﯨﭗ ﺧﯘﺟﺎ ﻗﺎﺳﯩﻤﺒﺎﻳﻨﻰ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﺘﻪ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﺷﯘﭖ ﺋﻮﻗﻘﺎ ﺗﯘﺗﯘﭖ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ،ﺑﯘ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺩﻩ ﭘﻪﻗﻪﺕ ﻧﺎﺱ ﺳﯧﺘﯟﺍﻟﻐﯩﻠﻰ ﭼﯩﻘﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﻼ ﺋﺎﻣﺎﻥ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ،،،، kh]]  
ﻗﺎﺭﺍﻗﻮﻟﺪﺍ ﺗﯘﺭﯗﭖ ﺑﯘ ﭘﺎﺟﯩﺌﻪﺩﯨﻦ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﮬﺎﺟﯩﻢ ﺗﯘﻗﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﯨﺘﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﻗﺎﺭﺍ ﻳﯩﺘﯩﻢ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﻗﯩﺰﻧﻰ ﺋﻪﻧﺠﺎﻧﺪﯨﻦ ﻗﺎﺭﺍﻗﻮﻟﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﯩﮕﻪ ﻳﺎﻧﺪﯗﺭﯗﭖ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻠﻪﭖ ، ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﺎﻥ ، ﻛﯧﻴﻨﭽﻪ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻧﻪﯞﺭﻩ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﻨﻰ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﮕﻪ ﭼﯧﺘﯩﭗ ﻗﯘﻳﻐﺎﻥ ، .AWx5?JS*  
ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻥ 1920-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﻗﺎﺭﺍﻗﻮﻝ ، ﺗﺎﺷﻜﻪﻧﺘﻠﻪﺭﺩﻩ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ، ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯘﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﺑﻮﻟﺸﯩﯟﯨﻜﯩﺰﻣﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﮔﻪ ﺧﯧﻠﻰ ﭼﯘﯕﻘﯘﺭ ﺋﯘﭼﯩﺮﻏﺎﻥ ، 1930-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﺪﺍ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﮬﺎﺟﯩﻢ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﺴﻰ ﺋﺎﺗﯘﺷﻘﺎ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ، ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻤﻤﯘ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ، 1933-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ . 1933-ﻳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﯞﻩ 1934-ﻳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﺮﻯ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﻧﻰ ﻣﻪﺭﻛﻪﺯ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮬﺎﻟﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ ، ﮬﻪﺭﺑﻰ ﻛﯘﭼﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻗﺎﻧﻠﯩﻖ ﻛﯘﺭﻩﺷﻠﯩﺮﻯ ﺧﯘﺟﯩﻨﯩﻴﺎﺯ ﮬﺎﺟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺳﯩﺘﺎﻟﯩﻦ ﮬﯘﻛﯘﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﯞﺍﺳﺘﻪ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﯩﺸﯩﻢ ﺗﯘﺯﯗﺷﻰ ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﻘﺎﻥ ، ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ 1934-ﻳﯩﻠﻰ ﻳﺎﺯﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻣﻪﮬﻤﯘﺕ ﺷﯩﺠﺎﯓ ﺟﻪﻧﯘﺑﻰ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﮬﻪﺭﺑﻰ ﮔﺎﺭﻧﯩﺰﻭﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ، ﻟﻴﯘﺑﯩﻦ ﺑﺎﺵ ﻗﻮﻣﺎﻧﺪﺍﻧﻰ ﺳﺎﻻﮬﻴﺘﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍﺷﻠﯩﻖ ﺷﻪﮬﻪﺭ ، ﻧﺎﮬﯩﻴﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﯗﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ،ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺭﺋﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﺧﯘﻧﺠﯩﺮﺍﭖ ﺋﯧﻐﯩﺰﯨﺪﺍ ﺗﺎﻣﻮﮊﻧﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ، ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺳﻪﯞﻩﺏ ﺗﯘﭘﻪﻳﻠﯩﺪﯨﻦ 1835-ﻳﯩﻠﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﺋﺎﻳﺎﻟﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﯞﻩ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻟﻴﯘﺑﯩﻨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﺪﻩ ﻗﺎﺭﺍ ﻣﺎﺷﯩﻨﺎ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﻰ . ( ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺋﯘﻳﯘﺷﻤﯩﺴﻰ )ﺩﺍ ﺳﺎﻧﺎﻳﻰ ﻧﻪﭘﯩﺴﻪ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﭘﺎﺋﺎﻝ ﻗﺎﺗﻨﯩﺸﯩﭗ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ . ﺋﯘﺯﺍﻕ ﺋﯘﺗﻤﻪﻱ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﺋﯘﻟﻜﯩﻠﯩﻚ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﻧﺎﺯﺍﺭﯨﺘﯩﺪﻩ ﺟﯘﺑﯩﯔ ، ( ﻣﺎﯞﺯﯦﻤﯩﻦ ) ﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﻣﯘﭘﻪﺗﺘﯩﺶ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ، 1937-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﭼﯘﭼﻪﻙ ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﺋﯩﺪﺍﺭﯨﺴﮕﻪ ﺑﺎﺷﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺗﻪﻳﯩﻨﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ، ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻏﯘﻟﺠﺎ ، ﺑﯘﻳﻨﻰ ﻛﯧﺴﯩﻚ ، ﻣﻪﮬﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﺎﻏﯩﺴﻰ ﺷﺎﻩ ﮬﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯖﻜﯩﺪﻩ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺯﮔﯩﻞ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ، ﻛﯧﻴﯩﻦ ﭼﯘﭼﻪﻛﻜﻪ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﭘﺎﻟﺘﺎﺧﯘﻥ (ﭘﺎﻟﺘﺎﺑﺎﻳﯧﭗ) ﻧﯩﯔ ﻗﻮﺭﯗﺳﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻠﺪﻩﻙ ﺗﯘﺭﻏﺎﻥ ، 1939-ﻳﯩﻠﻰ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﻰ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﮕﻪ ﻳﯘﺗﻜﻪﻟﮕﻪﻧﺪﻩ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ . 1939-ﻳﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ (ﻏﻪﺭﺑﻰ ﺯﺍﻝ) ﺩﯨﻜﻰ ﻳﯩﻐﯩﻨﻐﺎ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﺎﮬﻪﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺷﯧﯔ ﺳﯩﺴﻪﻱ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻟﻐﺎ ﺋﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻣﯩﮕﻪ ﻗﺎﻣﺎﻟﻐﺎﻥ ، ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺩﻩﺳﻠﻪﭖ (ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﻪﺳﭽﯩﺘﻰ ) ﺋﯘﺩﯗﻟﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺭﯗﺩﺍ ﺋﯘﻟﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ، ﺋﯘ ﺩﻩﺳﻠﻪﭖ (ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻣﻪﺳﭽﯩﺘﻰ )ﺋﯘﺩﯗﻟﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﺎ، ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﺎﻕ ﻣﻪﺳﭽﯩﺖ ﻗﻮﺭﻭﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﺳﯩﻨﯩﭙﺘﺎ ، ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﻻﻕ ﺑﯧﺸﻰ ﻣﻪﮬﻪﻟﻠﯩﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﻰ 5-ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﻣﺎﺋﺎﺭﯨﭗ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﺴﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ، ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﺑﯘ ﻗﻴﯩﻦ ﻛﯘﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﺗﯩﻜﻜﯘﭼﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﺎﺋﯩﻠﯩﻨﻰ ﻗﺎﻣﺪﯨﻐﺎﻥ ، F> d#P  
1944-ﻳﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﻟﯘﻡ ﺑﯩﺮ ﻛﯘﻧﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺗﯘﺭﻣﯩﺪﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ، ﺋﯘﺯﯨﻨﯩﯔ ﺧﺎﺗﺎ ﻗﯘﻳﯘﭖ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻛﯩﺸﻰ ﺷﯘ ﻛﯘﻧﯩﻼ ﺋﯘﻱ ﺑﯩﺴﺎﺗﯩﻨﻰ ﺳﯧﺘﯩﭗ ، ﯨﻮﺗﯘﻥ-ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﭘﻪﻳﺰﯨﯟﺍﺗﻘﺎ ﺗﻪﯞﻩ ﻗﻮﺷﺌﺎﯞﺍﺗﻠﯩﻖ ﺭﻭﺯﻯ ﺋﺎﺧﯘﻥ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮬﺎﺭﯞﯨﻜﻪﺷﻨﯩﯔ ﺋﯘﺳﺘﻰ ﻛﯩﮕﯩﺰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻳﯩﭙﯩﻠﻐﺎﻥ ﺋﺎﺕ ﮬﺎﺭﯞﯨﺴﯩﻨﻰ ﻛﯩﺮﺍ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻛﯧﭽﯩﻠﻪﭖ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﻗﺎﺭﺍﭖ ﻳﯘﻟﻐﺎ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ،، 
?JG@I[  
ﺑﯘ ﻗﯧﺘﯩﻤﻘﻰ 95 ﻛﯘﻧﻠﯘﻙ ﺳﻪﭘﻪﺭ ، ﮔﯘﺩﻩﻙ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯘﭼﯘﻥ ﺋﯧﻴﯩﺘﻘﺎﻧﺪﺍ ، ﺋﯘﺯ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ . ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﭼﯘﻝ ﯞﻩ ﺑﯘﺳﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺗﯘﻧﯘﺷﯘﺵ ﭘﯘﺭﺳﯩﺘﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ . ﺋﻪﻳﻨﻰ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ، ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ- ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﻰ ﻳﻮﻟﻰ ﮬﺎﺯﯨﺮﻗﯩﺪﻩﻙ ﺗﺎﻍ ﺑﯘﻳﻼﭖ ﻗﯘﭖ-ﻗﯘﺭﯗﻕ ﭼﯘﻝ-ﺑﺎﻳﺎﯞﺍﻧﺪﺍ ﻣﺎﯕﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﻮﻝ ﺑﯘﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﻳﯘﺭﺕ-ﺑﻮﺳﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺋﺎﺭﻻﭖ ﻣﺎﯕﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﯞﺍﺕ ﻳﻮﻝ ﺋﯩﺪﻯ ، ﺋﻪﻧﺌﻪﻧﯩﯟﻯ ﺋﺎﺩﻩﺕ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﻳﯧﻘﯩﻦ ﻳﯘﺭﺗﻼﺭﺩﺍ ﻧﯘﯞﻩﺕ ﺑﯘﻳﯩﭽﻪ ﮬﻪﭘﺘﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﺭﻛﯘﻧﻰ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﺋﯘﻻﺭ ﮬﻪﺭ ﻛﯘﻧﻰ ﺩﯦﮕﯘﺩﻩﻙ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻛﯘﺭﯗﭖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰ ﻛﯘﺯﯨﺘﯩﭗ ﻣﺎﯕﻐﺎﻥ ، ﺑﯘ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﯞﻩ ﺳﻪﭘﻪﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮﺍﺗﻠﯩﺮﻯ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﻤﻤﻪﺗﻠﯩﻚ ﺑﺎﻳﻠﯩﻖ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ . 6qP*X`"Y8  
ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺗﯘﻝ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ﭼﻮﯓ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﺎﻧﺎﺭﺧﺎﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ (ﺟﺎﻧﻘﻮﺭﻏﺎﻥ) ﺩﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﺭﯗﺩﺍ ﺗﯘﺭﺩﯨﻐﺎﻥ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ . ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯘﺩﯗﻝ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺷﯘ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯘﺷﻜﻪﻥ ، ﺷﯧﯔ ﺳﯩﺴﻪﻱ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﯞﯗﺟﯘﯕﺸﯩﻨﻨﯩﯔ ﮬﻮﻗﯘﻕ ﺋﯘﺗﻜﯘﺯﯞﯨﻠﯩﺶ ﭘﻪﻳﺘﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻗﺎﻻﻳﻤﯩﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺗﯘﭘﻪﻳﻠﻰ ﺭﺍﺳﺘﺘﯩﻨﻼ ﺧﺎﺗﺎ ﻗﯘﻳﯘﭖ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻥ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﻳﯧﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﻛﯘﻧﻨﯩﯔ ﺋﻪﺗﯩﺴﻰ ﻗﯘﻟﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ، ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﮬﯧﻴﯩﺘﻜﺎﻩ ﺟﺎﻣﻪﺳﻰ ﻳﯧﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻨﺎﻳﯩﺘﯩﻠﻼ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺩﻭﺭﯨﺨﺎﻧﯩﺪﺍ ﺩﻭﺭﺍ ﻳﺎﺳﺎﺵ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯘﺭﯗﻧﻼﺷﻘﺎﻥ ، ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ 12-13 ﻳﺎﺷﻠﯩﻖ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﻰ ﮬﯧﻴﯩﺘﻜﺎﻩ ﻣﻪﺳﭽﯩﺘﻨﯩﯔ ﻣﯘﺩﻩﺭﺭﯨﺴﻰ ﺩﻭﻙ ﻗﺎﺭﯨﮭﺎﺟﯩﻤﻨﯩﯔ ﺷﺎﮔﯩﺮﺗﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﯗﺳﯘﻝ ﻗﺎﺭﯨﻐﺎ ﺩﯨﻨﻲ ﺗﻪﻟﯩﻢ ﺋﯧﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ،،،،،،،،،، 0dY!>H   
+;9;mOV9  
1946-ﻳﯩﻠﻰ( ﺋﯘﭺ ﯞﯨﻼﻳﻪﺕ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ﯞﺍﻗﯩﺘﻠﯩﻖ ﮬﯘﻛﯘﻣﯩﺘﻰ) ﺑﯩﻠﻪﻥ ﮔﯘﻣﯩﻨﺪﺍﯓ ﮬﯘﻛﯘﻣﯩﺘﻰ ﺑﯩﺮﻟﯩﻜﺘﻪ ﺗﯘﺯﮔﻪﻥ ( 11 ﻣﺎﺩﺩﯨﻠﯩﻖ ﺑﯧﺘﯩﻢ ) ﻧﯩﯔ ﺭﻭﮬﯩﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻤﯘ ﺗﯘﺭﻣﯩﺪﯨﻦ ﻗﯘﯨﻴﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ : %TG\$  
ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺩﯨﻨﻲ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﻧﻰ ﻗﺴﻘﺎ ﻣﯘﺩﺩﻩﺕ ﺋﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ . 1950-ﻳﯩﻠﯩﻐﯩﭽﻪ ﻧﻪﺯﻩﺭ ﺑﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺩﺍﺭﯨﻠﻤﯘﺋﻪﻟﻠﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﯘﺗﺘﯘﺭﺍ ﺳﯩﻨﯩﭙﯩﺪﺍ 4 ﻳﯩﻞ ﺋﯘﻗﯘﻏﺎﻥ ، `'B<e3S^'  
1950-ﻳﯩﻠﻰ ﻏﻪﺭﺑﻰ ﺷﯩﻤﺎﻝ ﻳﺎﺷﻼﺭ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﯩﺴﻰ ﯸﻪ ﺋﯘﻗﯘﻏﯘﭼﯩﻼﺭ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﯩﺴﻰ ﻗﯘﺭﯗﻟﺘﯩﻴﻐﺎ ﯞﻩﻛﯩﻞ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﻗﺎﺗﻨﺎﺷﻘﺎﻥ ، ﻳﯩﻐﯩﻨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺷﯩﺌﻪﻥ ، ﺑﯧﻴﺠﯩﯔ ،ﺗﯩﻴﻪﻧﺠﯩﻦ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺷﻪﮬﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩ ﺋﯧﻜﯘﺳﻜﯘﺭﺳﯩﻴﻪﺩﻩ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ، 1950-ﻳﯩﻠﻨﯩﯔ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺳﺎﺑﯩﻖ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯩﻨﯩﺴﺘﯩﺘﯘﺗﯩﻨﯩﯔ ﺑﯩﺌﻮ-ﺧﻤﯩﻴﻪ ﻓﺎﻛﯘﻟﺘﯧﺘﯩﻐﺎ ﺋﯘﻗﯘﺷﻘﺎ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ، 1952-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘﻗﯘﺵ ﭘﯘﺗﺘﯘﺭﯗﭖ، ﻣﻪﻛﺘﻪﺑﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯﯨﮕﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﻪﻗﺴﯩﻢ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ، ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻰ ﺟﯘﯕﮕﯘ ﻛﻮﻣﻤﯘﻧﯩﺴﺘﯩﻚ ﭘﺎﺭﺗﯩﻴﺴﯩﮕﻪ ﺋﻪﺯﺍ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ،   rrP`JQ[a  
ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ، ﺋﯘﺳﯘﻣﻠﯘﻛﻠﻪﺭ ﻓﯩﺰﯨﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﺴﻰ ، ﺋﯘﺳﯘﻣﻠﯘﻛﻠﻪﺭ ﭘﺎﺗﺎﻟﻮﮔﯩﻴﺴﻰ، ﮬﺎﺷﺎﺭﻩﺗﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ، ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺩﻩﺭﺳﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﻩﭘﺘﯩﻦ ﻓﯩﺰﯨﻜﺎ ، ﻣﺎﺗﯧﻤﺎﺗﻜﺎ ، ﺑﯩﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﻪ ، ﺧﯩﻤﯩﻴﻪ ﯞﻩ ﺋﺎﮔﺮﺍﻧﻮﻣﯩﻴﻪ ﺳﯩﻨﯩﭙﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ، ﻣﺎﺭﻛﯩﺴﯩﺰﯨﻢ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﻯ ، ، ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ، ﺩﻩﺭﺳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﺗﻜﻪﻥ . ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘ ﺋﻪﻣﺪﯨﻼ 19 ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻯ ، ﺋﯘ ﺩﻩﺭﺱ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﻯ ﺑﻪﻙ ﻛﯘﭖ ﯞﻩﺯﯨﭙﻪ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺑﯘﻟﻐﺎﭼﻘﺎ ﭼﺎﺭﭼﺎﭖ ﺋﺎﻏﯩﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ ، ﺷﯘ ﺳﻪﯞﻩﺑﺘﯩﻦ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺩﺍﯞﺍﻻﻧﻐﯩﻠﻰ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﺗﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯧﺮﻏﯩﺰﯨﺴﺘﺎﻥ ﭼﯧﮕﯩﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﮔﯘﺯﻩﻝ ﺗﯘﻳﯘﻥ ﺑﺎﻳﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﺋﯘﭺ ﺋﺎﻱ ﺋﺎﺭﺍﻡ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ ، ﺑﯘ ﺟﻪﺭﻳﺎﻧﺪﺍ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺷﯘﺥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺮﻏﯩﺰ ﻗﯩﺰﻯ ﺋﯘﻧﯩﯖﺪﺍ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﺎﻟﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ، ﻣﯘﺷﯘ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻛﯧﻴﯩﻦ ( ﺋﺎﻟﺘﯘﻧﻘﯩﺰ) ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﮬﯧﻜﺎﻳﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ،، >h On  

Mx
2" "e  
1953-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺷﯩﺌﻪﻧﺪﯨﻜﻰ ﻏﻪﺭﺑﻰ ﺷﯩﻤﺎﻝ ﺋﯘﻧﯩﯟﯦﺮﺳﯩﺘﯧﺘﻨﯩﯔ ﻣﺎﺭﻛﯩﺴﯩﺰﯨﻢ ﺋﺎﺳﭙﯩﺮﺍﻧﺘﻮﺭﻳﺴﯩﮕﻪ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﻳﯩﻞ ﭼﺎﻣﺴﯩﺪﺍ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺋﺎﺷﯘﺭﻏﺎﻥ، ﺋﺎﺳﭙﯩﺮﺍﻧﺘﻮﺭﻳﯩﻨﻰ ﭘﯘﺗﺘﯘﺭﯗﭖ ﺋﺎﻧﺎ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﮕﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻣﺎﺭﻛﯩﺴﯩﺰﯨﻢ ﻛﺎﻓﯩﯩﺪﺭﺍﺳﯩﺪﺍ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺑﯩﺮ ﻧﻪﭼﭽﻪ ﺧﯩﻞ ﺩﻩﺭﺱ ﺋﯘﺗﻜﻪﻥ ﯞﻩ ﺑﯘ ﺩﻩﺭﺳﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﺩﻩﺭﺳﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺗﯘﺯﯗﭖ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ، ﺑﯘ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭﻟﯩﻖ ﻳﺎﺵ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﻰ 1955-ﻳﯩﻠﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ( ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯩﻨﯩﺴﺘﯩﺘﻮﺗﻰ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﮊﯗﺭﻧﯩﻠﻰ ) ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﻧﻪﺷﺮﻯ ﻧﯩﯔ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﻣﯘﮬﻪﺭﺭﯨﺮﻟﯩﻜﯩﻨﻰ ﻗﯘﺷﯘﻣﭽﻪ ﺋﯘﺳﺘﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻐﺎﻥ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺭﻩﺳﻤﻰ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﺎﻥ ، ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﯩﻠﺪﺍ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﻪﻟﻘﯩﻨﯩﯔ XI ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﯨﻜﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺑﯘﻳﯘﻙ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﻰ 1956-ﻳﯩﻠﻰ ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﮊﯗﺭﻧﺎﻟﻨﯩﯔ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﮬﻪﻡ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﺳﺎﻧﯩﺪﺍ ﺋﯩﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ، "<$^"[k}N  
ﺑﯘ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ( ﻗﻮﺗﺎﺩﻏﯘﺑﯩﻠﯩﻚ ) ﯞﻩ ( ﺗﯘﺭﻛﻲ ﺗﯩﻠﻼﺭ ﺩﯨﯟﺍﻧﻰ) ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰ ﺳﺎﮬﻪﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﺋﯩﻠﻤﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﯩﺪﻯ ، ﺋﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﻰ ﺳﻪﯞﻩﺑﯩﺪﯨﻦ 20-ﻳﯩﻞ ، ﺋﻮﯕﭽﻰ ،ﻗﺎﻟﭙﯩﻘﻰ ﻛﯩﻴﮕﻪﻥ ،. 1975-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘﭺ ﯞﯨﻼﻳﻪﺕ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﯩﻨﯩﯔ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻐﺎ ﺋﺎﺋﯩﺖ ، ﺷﯩﻨﺠﺎﯕﺪﺍ 1944--1949-ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ﺧﻪﻟﯩﻖ ﺋﯩﻨﻘﯩﻼﺑﻰ ،، ﺩﯦﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﻳﯧﺰﯨﭗ ﺗﺎﻣﺎﻣﻠﯩﻐﺎﻥ ، ﻣﯩﺠﯩﺖ ﻗﺎﺳﯩﻢ ،ﻣﯘﺯﺍﭘﭙﻪﺭ ﺋﻪﺯﯨﺰﻟﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﻟﯩﺸﯩﭗ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ، ﺋﻪﻣﻤﺎ ، ﺷﯘ ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻯ ﺟﯘﯕﮕﯘ ﻣﯩﻘﻴﺎﺳﯩﺪﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ، ﺋﯩﺴﺘﯩﻞ ﺗﯘﺯﯨﺘﯩﺶ ﮬﻪﺭﻛﯩﺘﻰ ، ﻧﯩﯔ ﺗﻪﺳﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ﻣﯧﯟﯨﻠﯩﺮﻯ ﻧﻪﺷﯩﺮ ﻗﯩﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻥ ،   nD*1$f6yL  
ﺑﯘ ﮬﻪﺭﻛﻪﺕ ﺑﺎﺷﻠﯩﻨﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﯓ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ . ﻳﯧﺰﺍ ﺗﯘﺭﻣﯘﺷﯩﻨﻰ ﻛﯘﺭﻣﯩﮕﻪﻥ ﻳﺎﺵ ﻣﺎﺭﻛﯩﺴﯩﺰﯨﻤﭽﻰ ، ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﺎﮬﺎﻧﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﺎﺷﻼﻧﻐﯘﭺ ﻛﻮﭘﯩﺮﺍﺗﯩﭙﻼﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻰ ﻛﻮﭘﯩﺮﺍﺗﯩﭙﻘﺎ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰ ﻗﯩﻠﺪﯗﺭﯗﺷﻘﺎ ﺳﺎﭘﻪﺭﯞﻩﺭ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻛﺎﺩﯨﺮﻻﺭ ﺗﯘﺭﻛﯘﻣﯩﺪﻩ ﻣﺎﺭﺍﻟﺒﯧﺸﻰ ﻧﺎﮬﯩﻴﺴﯩﻨﯩﯔ ﺳﯧﺮﯨﻘﺒﯘﻳﺎ ﻳﯧﺰﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﺷﺎﻛﺎﻟﺌﺎﯞﺍﺕ ﻛﻪﻧﺘﯩﮕﻪ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﯩﭗ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﻛﺎﺩﯨﺮ ﺑﯘﻟﯘﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ ، ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻳﯩﻠﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺗﯘﻳﯘﻗﺴﯩﺰ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﮕﻪ ﭼﺎﻗﯩﺮﺗﯩﻠﻐﺎﻥ ﮬﻪﻡ، ﺋﯘﯕﻐﺎ ﻣﺎﻳﯩﻞ ، ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﯨﻠﯩﭗ ﻛﯘﺭﻩﺵ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ، ، ﺳﻮﻝ ،ﭼﯩﻠﻠﯩﻖ ﻛﯧﺴﯩﻠﯩﮕﻪ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﺎﺳﺎﻥ ﮔﯩﺮﯨﭙﺘﺎﺭ ﺑﯘﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﮬﻪﺭ ﺧﯩﻞ ﺋﯘﺳﯘﻟﻼﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯗﻳﺎﻧﻜﻪﺷﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﭘﻮﺗﯧﺮﯦﺘﯩﻨﻰ ﻣﯘﮬﻪﺑﺒﻪﺗﻠﯩﺸﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﻗﯩﺰﻯ، ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯩﻨﯩﺴﺘﯩﺘﯘﺗﻰ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﭘﺎﻛﯘﻟﺘﯧﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﺳﺴﯘﻝ ﺋﻮﻗﯘﺗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ ﺭﻩﻧﺎ ﻣﻪﺧﺴﯘﺗﻨﯩﯔ ﭘﯘﺭﺗﯧﺮﺗﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﯘﺷﯘﭖ ﮬﻪﺟﯟﻯ ﺭﻩﺳﯩﻤﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯩﺰﯨﭗ ﻣﻪﻛﺘﻪﭖ ﺗﺎﻣﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﭼﺎﭘﻼﺗﻘﯘﺯﻏﺎﻥ، .;K 56P}-  
ﮬﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻪﻧﻤﯘ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﻛﯧﯖﻪﻳﺘﯩﯟﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻥ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ ﮬﻪﺭﻛﻪﺕ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺑﻮﮬﺮﺍﻥ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ،ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﺘﯩﻜﻰ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ ﺋﺎﻛﺘﯩﭙﻠﯩﻚ ﺑﺎﺭﻏﺎﻧﺴﯧﺮﻯ ﺋﯘﻣﯘﻣﻰ ﺟﻪﻣﯩﻴﻪﺕ ﺋﻪﺳﻪﺑﯩﻴﻠﯩﻜﯩﮕﻪ ﺋﺎﻳﻠﯩﻨﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ، ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺳﺎﺑﯩﻖ ﺳﻪﯞﯦﺖ ﺋﯩﺘﯩﭙﺎﻗﯩﻐﺎ 1950-ﻳﯩﻠﻠﯩﺮﻧﯩﯔ ﺋﯘﺗﺘﯘﺭﻟﯩﺮﻯ ﻛﯘﭼﯘﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﺪﯨﻦ ﺋﻪﻧﺴﯩﺮﻩﭖ 1958-ﻳﯩﻠﻰ -ﺋﯘﻧﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﻪﺗﻜﯩﻠﻰ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ، ﻟﯧﻜﯩﻦ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ، ﺑﯘ ﻛﯘﻧﻠﻪﺭ ﺗﯧﺰﻻ ﺋﯘﺗﯘﭖ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ ، ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻨﯩﯔ ﺗﻪﻟﯩﭙﯩﮕﻪ ﻗﻮﺷﯘﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﯩﻼﺟﯩﺴﯩﺰ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ،   h: ;i"/fG  
1959-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ، ﺋﻮﯕﭽﻰ .. ﻗﺎﻟﭙﯩﻘﻰ ﻛﻪﻳﮕﯘﺯﯗﻟﯘﭖ ، ﭘﺎﺭﺗﯩﺪﯨﻦ ﯞﻩ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﺘﯩﻦ ﮬﻪﻳﺪﻩﭖ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﯩﭗ ، ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﻟﻪﺵ ﺋﻮﺭﻧﯩﻐﺎ ﺋﻪﯞﻩﺗﯩﻠﮕﻪﻥ ، ﭘﯘﺗﻜﯘﻝ ﺟﯘﯕﮕﯘ ﺟﻪﻣﯩﻴﯩﺘﻰ ﺋﺎﭼﺎﺭﭼﯩﻠﯩﻖ ﻗﻪﮬﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﻗﯩﻴﺎﻣﯩﺘﯩﺪﻩ ﻗﯩﻴﻨﯩﻠﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﺷﯘ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻳﯧﺮﯨﻢ ﻳﯩﻠﻨﻰ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﻨﯩﯔ ﺩﯦﮭﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ،ﻣﻪﻳﺪﺍﻧﻠﯩﺮﺩﺍ، ﺳﺎﻧﺠﯩﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯩﺮﺳﯩﺪﯨﻜﻰ ﻏﻪﺭﺑﻰ ﮔﯘﺑﻰ ﭼﯘﻟﻠﯩﻜﯩﺪﻩ ﯞﻩ ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ، ﺟﺎﭘﺎ-ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺕ، ﺩﻩﺭﺕ-ﺋﻪﻟﻪﻡ ﯞﻩ ﺋﺎﭺ-ﺯﺍﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﯘﺗﻜﯘﺯﮔﻪﻥ ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻣﯘﺷﻪﻗﻘﻪﺗﻠﯩﻚ ﻛﯘﻧﻠﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﯘ ﺭﻭﺱ ﺗﯩﻠﻰ ﺋﯘﮔﯩﻨﯩﯩﺸﻨﻰ ﺋﯩﺰﭼﯩﻞ ﺩﺍﯞﺍﻣﻼﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ، ﺑﯘ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﻛﯘﻧﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﻟﻪﺵ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﺍ ﺗﯘﻧﯘﺷﻘﺎﻥ ﺩﯗﺳﺘﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﻛﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﯦﮭﯩﻢ ﻛﯘﭖ ﻳﺎﺭ-ﻳﯘﻟﻪﻙ ﺑﯘﻟﻐﺎﻥ . ﺋﺎﺑﺪﯗﻛﯧﺮﯨﻢ ﺋﺎﺑﺪﯗﺭﯦﮭﯩﻢ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻨﻨﯩﯔ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ 1930-ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ، ﺳﺎﻧﺎﻳﻰ ﻧﻪﭘﯩﺴﻪ،،ﺩﻩ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻧﺪﻯ ، 1961-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺋﻪﻣﮕﻪﻙ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪﻟﻪﺵ ﺋﻮﺭﻧﯩﺪﯨﻦ ﻗﻮﻳﯘﯞﯦﺘﯩﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ، 1962-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻣﺮﺍﺧﺎﻧﯩﻢ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﻟﻐﯩﻠﻰ ﺑﯩﺸﻪﻙ( ﺋﻪﻳﻨﻰ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ﻓﺮﻭﻧﺰﻯ ﺩﯦﻴﻠﻪﺗﺘﻰ) ﺗﯩﻦ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ، ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺷﯘ ﭼﺎﻏﺪﯨﻼ ﺩﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 1961-ﻳﯩﻠﻰ 11-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺋﺎﻟﻪﻣﺪﯨﻦ ﺋﯘﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺧﻪﯞﻩﺭ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ . +tK6B4{  
ﺋﺎﺑﺪﯗﺷﯘﻛﯘﺭ ﻣﯘﮬﻪﻣﻤﻪﺗﺌﯩﻤﯩﻦ ﺗﺎﺭﯨﺦ ﮬﺎﺳﯩﺮﺍﭖ-ﮬﯘﻣﯘﺩﻩﭖ ﺋﯧﻐﯩﺮ ﺗﯩﻨﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ، ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﻰ ﺋﻪﻧﺴﯩﺰﻟﯩﻚ. ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ ﺳﻮﻟﭽﯩﻠﻠﯩﻖ ﺷﻪﺧﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻤﻤﯩﺘﻰ ﺋﻪﺭﺯﯨﻤﻪﺱ ﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ، ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﯨﻨﻰ ﺋﯘﻳﯘﻧﭽﯘﻗﻘﺎ ﺋﺎﻳﻼﻧﺪﯗﺭﯗﭖ ﻗﯘﻳﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﺎﺷﯘ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﻛﻠﯩﭙﯩﻨﻰ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺧﺎﺗﯩﺮﺟﻪﻡ ﮬﺎﻳﺎﺕ ﻳﻮﻟﯩﻨﻰ ﺗﺎﻟﻠﯩﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ،ﺋﯘﺯﯗﻧﯩﯔ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻰ ﺗﯘﻳﻐﯘﺳﯩﻨﻰ ﻗﻪﺩﯨﺮﻟﻪﺷﻨﻰ ﮬﻪﻣﻤﯩﺪﯨﻦ ﺋﻪﻻ ﺑﯩﻠﯩﭗ .، ﻛﯘﺳﻪﻥ ﻗﯩﺰﻯ ، ﺭﻩﻧﺎ ﻣﻪﺧﺴﯘﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﯘﻱ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻣﻪﻗﺴﯩﺘﯩﺪﻩ ﺋﯘﺭﯗﻣﭽﯩﺪﻩ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﻗﺎﺭﺍﺭ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﯩﻼﺟﯩﺴﯩﺰ 1962-ﻳﯩﻠﻰ 4-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺑﯘ، ﺋﻪﻧﺴﯩﺰ ﻳﯩﻠﻼﺭﺩﯨﻜﻰ ، ﺋﺎﺷﯩﻖ-ﻣﻪﺷﯘﻗﻼﺭ ، ﻧﯩﯔ ﺗﻮﻳﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﻳﯘﭖ ، ﺩﯗﻧﻴﺎﻟﯩﻘﺘﯩﻜﻰ ﻳﺎﻟﻐﯘﺯ ﺋﻮﻏﻠﯩﻨﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﮔﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﯗﭖ ، ﺑﯩﺸﻜﻪﻛﻜﻪ ﻗﺎﻳﺘﯩﭗ .exQFI(te  
ﻛﻪﻧﻜﻪﻥ ﮬﻪﻡ ﺋﯩﺰﭼﯩﻞ ﺧﻪﺕ ﺋﺎﻻﻗﯩﺴﻰ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ .

خەلقىمىزگە ئۆزىنىڭ ئىستىداتى ۋە ئۆچمەس تۆھپىلىرى بىلەن تۇنۇشلۇق بولغان مەشھۇر مۇقامشۇناس ،شائىرە مەلىكە ئاماننىساخان تەخمىنەن مىلادىيە 1523-يىلى دۇلان تىزناپ دەرياسى بويىدىكى غازكۆل يېزا قومۇشلۇق مەھەللىسى كەمبەغەل بىر ئۇتۇنچى ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن ،ئاماننىسا توغرۇلۇق تەپسىلىي ھەم ئىشەنچلىك مەلۇماتلار بىزگە موللا ئىسمەتۇللا بىننى موللا نىئمەتۇللا مۆجىزىنىڭ «تەۋارىخى مۇسقىيۇن» (مۇزىكانتلار تارىخى) ناملىق قىممەتلىك ئەسىرى ئارقىلىق يىتىپ كەلگەن بولۇپ ئۇ ئۆزىنىڭ بۇ ئەسىرىدە ئاماننىساخان توغرۇلۇق تۆۋەندىكىلەرنى يازىدۇ : >u5K.tPR  
)i>-~  
....ئون يەتتىنچى پىرى مەلىكە ئاماننىساخان خېنىم ئىدى ،بۇ خېنىم سۇلتان ئابدۇرەشىدخاننىڭ خانىشى ئىدى ،ئۇ ئۆز دەۋرىنىڭ يىگانە شائىرەسى بولۇپ «دىۋان نەفىسى» ناملىق شىرىن بىر كىتاپ يازغانىدى ،خەتتاتلىقتا ئۈستۈن ماھارەتكە ئىگە ئىدى ،مۇزىكا ئىلىمىدىمۇ شۇنداق كامالەت ئىگىسى ئىدىكى ،سۇلتان ئۇنىڭغا تاقەتسىز ئاشىق ۋە ئىختىيارسىز شەيدا بولغانىدى .سۇلتان ئۆز ۋەزىر-ئەمىر ۋە لەشكەرلىرى بىلەن پايتەخىت يەركەندىن ئاتلىنىپ چىقىپ ،تارىم دەرياسىنى بويلاپ ،تەكلىماكان دەشتىگە شىكارغا يۈزلەندى ۋە بىرنەچچە كۈن شۇ ئەتراپتا بولدى .سۇلتاننىڭ كىچىلىرى پۇقراچە ياسىنىپ ،قۇنۇچى مۇساپىر سۈپىتىدە سەھرا ياقىسىدىكى ئۆيلەردە غېرىبانە قونىدىغان ۋە شۇ يول بىلەن ئەمەلدارلارنىڭ رەئىيەگە زۇلۇم-سەتەم قىلغان-قىلمىغانلىقىنى تەكشۈرىدىغان ئادىتى بار ئىدى .بىر كۈنى شۇ يۇسۇندا ئەكرەم ئاتلىق بىر مەھرىمى بىلەن خارابى بىر ئۆيگە قونۇچى سۈپىتىدە كىردى ،بۇ ئۆي مەھمۇد ئاتلىق ئوتۇنچىنىڭ ئۆيى ئىدى ،بۇ مەلىكە بولسا شۇ مەھمۇد نىڭ قىزى ئىدى ،سۇلتان ئۆينىڭ بولۇڭىدا تۇرغان بىر تەمبۇرنى كۆرۈپ قېلىپ ،مەھمۇدتىن تەمبۇر چېلىپ بىرىشنى تەلەپ قىلدى ،مەھمۇد :«مەن تەمبۇر چېلىشنى بىلمەيمەن ،مۇشۇ قىزىمىز ماڭا تەمبۇر ئېلىپ بەر دەپ خاپا قىلىپ ئالدۇرغان، قىزىم چالىدۇ » دەپ جاۋاپ بەردى ،سۇلتان :«ئەمسە قىزىڭىز چېلىپ بەرسۇن » دىدى .مەھمۇد قىزىغا ئەمىر قىلدى ،قىز تەمبۇرنى ئېلىپ پەنجىگاھ مۇقامىغا شىنداق چالدىكى ،سۇلتان ھەيران قالدى ،بۇلۇپمۇ قىز ئۆزى يازغان بىر شىئىرنى مۇقامغا سېلىپ ئوقۇغاندا ،سۇلتان قىزنىڭ مۇھاببىتىدە كۈيۈپ بىھۇش بولۇپ كەتتى ،شىئىرنىڭ باشلانمى بېيىتى مۇنداق ئىدى :  u0U{g@  
y3^&ml^  

سەڭا يۈز شۈكۈر يارەپ بىزگە ئادىل پادىشاھ قىلدىڭ ، fG~TU(5  
فەقىر-مىسكىنغە ئابدۇرەشىدخاننى پەناھ قىلدىڭ . Cf\7>  
بۇ غەزەلنىڭ چۈشۈرگە بېيىتى مۇنداق باغلانغانىدى : /$"orwX!  
نەفىسى كىچە –كۈندۈز قىل دۇئا تەڭرى تەقدىسىگە ، '1o 
كى شاھىڭ ھەققىدە قىلماي دۇئا قاتتىق گۇناھ قىلدىڭ .

Axh (j~s  
       MC_x'%  
      غەزەل تامام بولۇشىغا سۇلتان ئالدىردپ :«نەفىسى دىگەن شائىر كىم ؟سىز بۇ غەزەلنى نەدىن ئۆگەنگەن ؟» دەپ سورىغانىدى ،قىز «خەقنىڭ غەزىلىنىمۇ ياد ئېلىپ ئوقۇمدىكەن ؟مەن ناۋائىي ،فۇزۇلىي ،زەلىلىنىڭ شىئىرلىرىدىن باشقىنى ئوقۇمايمەن ،بۇ غەزەل ئۆزۈمنىڭ ،نەفىسى دىگەن مىنىڭ تەخەللۇسۇم » دەپ جاۋاپ بەردى ،سۇلتان ئۇنىڭ قانچە ياشقا كىرگەنلىكىنى سورىغانىدى ،ئاتىسى «13 ياشقا كىردى » دەپ جاۋاپ بەردى ،سۇلتان تېخىمۇ ھەيران بولدى .ئاڭغىچە ئاماننىسا خېنىم قۇپۇپ ،ئۆزى يازغان بىرنەچچە شىئىرلارنى ئەكىلىپ كۆرسەتتى ، خېتىنىڭ ھۆسنى ئۆزىنىڭ ھۆسنى بىلەن بەسلىشەتتى ،پادىشاھ بۇ خەتنى شۇنچە كىچىك نارەسىدەنىڭ يازغانلىقىغا ئىشەنمەي :«قېنى ئەمسە ،مەن قاراپ تۇراي ،بىر شىئىر يېزىپ بېقىڭ » دىگەنىدى ،قىز دۈۋەت-قەلەم ۋە قەغەز ئېلىپ كېلىپ تۆۋەندىكى بېيىتنى يازدى : %IMw% TH  

a} g+i`  

يارەب بۇ بەندە قىلدى ئەجەپ سۇئىزەن مەڭا ، x|
_#$V  
گۇيا بۇ ئۆيگە ئۈندى بۇ ئاخشام تىكەن مەڭا .

l[8'r
D  
4-F8&0^I%  
      سۇلتان كۈلدى ،ئىشەندىم ،ماڭا ھەجۋى قىلمىسىلا دىدى ۋە مەھمۇد بىلەن تاشقىرىغا چىقىپ «بىز ھېلى كىلىمىز » دەپ كىتىپ قالدى .ئۇ لەشكەرگاھىغا بېرىپ  ،ۋەزىر-ئەمىرلەرگە بولغان ئەھۋالنى بايان قىلدى ،بېشىغا تاج كىيىپ ،ئۈستىگە دەۋاج ياپتى ،دەرھال ئون قوي ۋە ئەتلەسلەر تەييارلاندى ،تۈن يېرىمدا قىرىق كىشى مەھمۇدنىڭ ئۈيىگە كېلىپ مەقسەدنى بايان قىلدى ،پادىشاھ ئۈزىنى ئاشكارە قىلىپ ،توي قىلىپ قىزنى نىكاھىغا ئالدى .خۇدايىتائاللاھ بۇ قىزغا شۇندق ئەقىل پاراسەت ئاتا قىلغان ئىدىكى بۇنى تەرىپلەپ ئولتۇرۇشنىڭ ھاجىتى يوق ،«دىۋان نەفىسى» نى يازدى ،خۇتۇن –قىزلارغا نەسىھەت قىلىش مەزمۇنىدىكى «ئەخلاقى جەمىلە »(گۈزەل ئەخلاق) ناملىق بىر كىتاپ يازدى .«شورۇھۇلقۇلۇب» (قەلىبلەر شەرھى) ناملىق بىر رىسالە يازدى ،شائىرلىق ۋە نەغمىچىلىك ۋە خەتتاتلىق توغرىسىدا بۇنداق مەنىلىك كىتابلار ئاز ،«ئىشرەت ئەنگىز» (شادلىق قوزغىغۇچى) ناملىق مۇقامنىمۇ بۇ مەلىكە ئىجاد قىلغانىدى ،كۈچلۈك رەشىك تۈپەيلىدىن سۇلتان بۇنى ئۆز نامىدا قىلىۋالغان ھەم شۇ بۇيىچە نەغمىچىلەرگە ئۆگىتىلگەن ،بۇ مەلىكە 34 يېشىدا تۇغۇتتا ۋاپات بولغان دىيىلىدۇ ،مەلىكە ئالەمدىن ئۆتكەندىن كېيىن ،سۇلتان ئۆزىنى ئۆلتۈرەۈدەك ھالغا يىتىپ سەۋدايىلىق كىسىلىگە مۇپتىلا بولدى ،سۇلتان ئاخىرى يىغلاپ ئالەمدىن ئۆتتى دىيىلىدۇ .» 1V%w
*1y  
U\A
WF$(p  
      ئاماننىسا ھەققىدە يەنە موللا سالىھ كاشغەرىنىڭ «چىڭگىزنامە» دىگەن ئەسىرىدە «...خان ئاخىرى بىر رەئىف لۇلىنى ئالدىلەر ،چۈچۈك خانىم سەرزەنىش (تاپا-تەنە) قىلدى :<<سەن لۇلىنى ئالدىڭ>> دەپ ،خان بۇ روبائىينى توساتتىن ئېيتتىلەر : z#3CunUP^n  
kl:!A $L  

مەھبۇب ئەگەر كۆڭۈل قەبۇلى بولسە ، |]]pBBFc  
شىرىن ھەرەكەت ،خۇش ئۇسۇلى بولسە . #;OV BaJ  
جان ئوتراسىدا ئانىڭكى يولى بولسە ، b~Ej
9  
نى ئەيىب ئانىڭ ئەسلىسى لۇلى بولسە ، Z+B( 
خانىم ھەم گۈزەشىت (كەچۈرۈش) قىلدىلەر .»

FPu_@Xa,"  
`lPLljxD@  
دەپ يېزىلىپ ئاماننىساخاندىن بىشارەت بېرىلگەن . j || !Hb  
>f:,`&sx  
      بۇ يەردىكى «لۇلى » سۆزى ئەينى ۋاقىتتىكى تارىم ۋادىسىدىكى دولان دىيارىدا ياشاپ كەلگەن سەنئەتخۇمار مەكىت خەلقىگە  قارىتىلغان بولۇپ ،ئۇلار فىئۇدال مۇتەئەسسىپ ئىشانلار تەرىپىدىن كەمسىتىلىپ «لۇلى» دەپ ئاتالغانىدى .بۇ ئاماننىساخاننىڭ  ناخشا –ئۇسۇلغا ماھىر ،ئاددى ،سەنئەتكار خەلىقنىڭ پەرزەنتى ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ بېرىدۇ . Cg#Gk|iA  
O:"!|c.sD  
      يۇقىرقى تارىخى ماتىرياللاردىن شۇنى بىلىۋېلىشقا بولىدۇكى مەلىكە ئەماننىساخان بىر ئاددى ،كەمبەغەل ئۇتۇنچى ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن ،ئۆزىنىڭ گۈزەل لاتاپىتى ۋە بىلىمى بىلەن سۇلتاننىڭ ياقتۇرىشىغا ئىرىشىپ ئۇنىڭ بىلەن توي قىلغان .مەلىكە ئاماننىساخان ئوردىغا كىرگەندىن كېيىن سۇلتان ئابدۇرەشىدخاننىڭ ھەقىقى سۆيگۈسىگە ئىرىشكەن ،ئەل ئارىسىغا بېرىپ مۇقامنى قېزىش ،توپلاش ،رەتلەش ،يۇرۇشلەشتۈرۈشتىن ئىبارەت بۈيۈك ئىشتا ئۇنىڭ قوللىشىغا ھەم ھىمايە قىلىشىغا ئىرىشكەن بولسىمۇ ئوردىدىكى بىر قىسىم مۇتەئەسسىپ ۋەزىر –ۋۇزۇرالار ۋە دىنى ھوقۇقنى قولغا ئېلىۋالغان خوجا-ئىشانلار بىرلىشىپ ئۇنىڭغا ئۆكتە قوپقان .ئۇلار« ئوردىنى مۇقامچىلار ئىگەللەپ كەتتى ،قوللىرىغا ساز تۇتۇشىۋالغان زىدى پەس تىجىمەللەر خالىغانچە كىرىپ ئوردىنى قەلەندەرخانىغا ئايلاندۇرۇپ قويدى ،خانلىقنىڭ غەزىنىسىدىن نۇرغۇن ئاقچىلار بىھۇدە خەجلىنىپ كەتتى ،خانىش ئاماننسا خېنىم ئاشۇ تىجىمەل مۇقامچىلارغا مۇبارەك جامالىنى ئۇچۇق-ئاشكارا كۆرسىتىپ بىللە ساز چېلىشىپ ،مۇقەددەس دىنىي ئىسلامىمىزغا مۇىالىپ كىلىدىغان گۇناھلىق ئىشلارنى قىلىۋاتىدۇ » دىگەندەك بەدناملارنى چاپلاپ مۇقامدىن ئىبارەت بۇ بۈيۈك مەنىۋىي رەھ غەزىنىسىنى يوقىتىۋەتمەكچى بولۇشقان . bN|"@O~YE  
g|_wM%7v  
      مەلىكە ئاماننىسا خېنىم ئەنە شۇنداق چەتكە قېقىش ،يۇشۇرۇن ئاھانەت قىلىشلارغا چىداپ مۇقام رەتلەش ،شىئىر يېزىش ئىشلىرىنى بىر كۈنمۇ توختىتىپ قويمىغان ،قىدىرخان يەركەندىدەك مەشھۇر مۇقام ئۇستازلىرى ئۇنىڭغا ھەرجەھەتتىن ياردەمدە بولغان ،سۇلتان ئابدۇرەشىدخانمۇ قەتئىي نىيەتكە كېلىپ ئۇنى قوللىغان .ئاماننىساخان سۇلتاننىڭ مۇھاببىتىدىن ۋە ئادالەتلىكىدىن سۈيۈنۈپ ئۇنىڭغا ئاتاپ مۇنداق بىر پارچە شىئىر يازغان ،بۇ شىئىر ھەم ھازىرغىچە مۇقام تېكىستلىرى بىلەن بىللە زامانىمىزگىچە يىتىپ كەلگەن : SmKuGr$q  
wD'CP Wfl  

كىشى كەلدى جاھانغا كۆردى تەڭسىزلىك بالاسىنى ، ^J7THjh]iu  
خۇداۋەندە قۇبۇل قىلغىن فەقىرلەر ئىلتىجاسىنى . iL|iKrIHm  
ئادالەت بىرلە دۇنياغا ھۆكۈم سۈرسە ئۇلۇغ خىسلەت ، &S=hnpE  
شۇڭا ئەل باشپاناھ دەرلەر دىيارىم پادىشاھىنى . 9 r~iK  
AH@f'>&X  
چىمەندە گۈل ئېچىلغاندا قىلۇر بۇلبۇل نىچۈك تاقەت ، >6 KC  
شۇ چاغ بۇلبۇل تۇرالامدۇ جاراڭلاتماي ناۋاسىنى . V"y?`P=&!  
ھەقىقەت ۋە ئادالەتنىڭ ئۇلۇغ سەردارىنى يادلاپ ، w;fed3vy]x  
نەفىسە چالدى شۇكرانە قىلىپ بۇ پەنجىگاھىنى

. 1?5L {@Lw  
@|g @#G^*)  
      بىراق زامان چاقى تەتۈر چۆگىلەپ، ئاياللارئارىسىدىن  چىققان بۇ لاتاپەتلىك ،بىلىملىك ،قەيسەر مۇقام خانىشى تەخمىنەن  مىلادىيە 1557-يىلى ئوردىدا تۇغۇت ئۈستىدە ۋاپات بولغان . ئۇ ۋاپات بولۇشنىڭ ئالدىدا ۋەسىيەت قىلىپ مۇنداق دىگەن :«مەن بۇ ئالەمدىن كېتىمەن ،ئەلنىڭ مەرىپىتى ئۈچۈن بىر ئۆمۈر تىرىشتىم ،بۇنىڭدىن باشقا سەرمايەم ،ياخشى خىسلەت ،پەزىلىتىممۇ يوق . ئۆز ھاياتىمدا يېزىپ چىققان مەنىۋى ئۈمۈدۈم –غەزىنەمنى باقىي ئالەمگە ئېلىپ كېتەي .قۇمۇش قەلەملىرىمنىڭ قېرىندىسى بىلەن سۇ  ئىسسىتىپ مېنى يۇيۇڭلار ،مەلىكە رازىيەنىڭ ياقۇت يېزىقى بىلەن يېزىلغان مەسھەپ شىرىپنى تېخى كۈچۈرۈپ بولالمىغانىدىم ،قىزلارنىڭ بىرى ئاخىرنى يېزىپ ئەلگە تەقدىم قىلسۇن ،پاتىمە بىننى ئەھمەدنىڭ خۇش خەتنى بىلەن قەبرەمگە   خاتىرە   يېزىڭلار.... ،..» dG)vS[,{
 
5S@Ed ?2  
       (ئاماننىساخاننىڭ تۇغۇلغان ھەم ۋاپات بولغان ۋاقتى ئېنىق ئەمەس ،شۇنداق بولسىمۇ تەۋارىخى مۇسقىيۇندا ئېيتىلغان ،مەلىكىنىڭ 34 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەنلىكى ،سۇلتان ئابدۇرەشىدخاننىڭ مەلىكىنىڭ ئۈلۈمىدىن كىيىن سەۋدايىلىق كىسىلىگە گىرىپتار بولۇپ ئالەمدىن ئۆتكەنلقكى توغرىسىدىكى بايانلارغا ئاساسەن  مەلىكە ئاماننىساخاننى ھىجرىيە 930-يىللارنىڭ باشلىرى  يەنى  مىلادىيە 1520-يىللارنىڭ ئوتتۇرلىرى دۇنياغا كېلىپ ھىجرىيە 930-يىللارنىڭ ئوتتۇرلىرى يەنى  مىلادىيە 1550-يىللارنىڭ ئاخىرلىرى ئالەمدىن ئۆتكەن دەپ قاراش مۈمكىن ). *%x~RItmF*  
MwW0eigG  
شۇنداق قىلىپ ئۇيغۇر خەلقىنىڭ بىباھا گۈھىرى بولغان ئون ئىككى مۇقامنى   رەتلەش ،يۈرۈشلەشتۈرۈش .ئەل ئارىسىغا تارقىتىش ئىشلىرىغا ناھايتى زور تۆھپىلەرنى قوشقان ،خەلىقنىڭ مەدەنىيەت ،ئەدەبىيات –سەنئەت ئىشلىرىنىڭ راۋاجلىنىشى ئۈچۈن يۈرەك قېنىنى سەرپ قىلغان بۇ يالقۇنلۇق يۈرەك سۇقۇشتىن بىمەھەل توختىغان بولسىمۇ لېكىن ئۇنىڭ شۇ ئۆچمەس تۆھپىلىرىنىڭ شەرىپىتىگە  خەلقىمىز ئۇنى تاكى   ھازىرغىچە قەلبىنىڭ چوڭقۇر قېتىدا ساقلاپ ،نامىنى يادلاپ،ئۇنىڭ  خاتىرىسى ئۈچۈن ئابىدىلەرنى قاتۇرۇپ ،روھىنى تاۋاپ قىلىپ كەلمەكتە ھەم كەلگۈسىدىمۇ ئۇنىڭ مۇبارەك مۇقام خانىشىلىق نامى ئەۋلادلار قەلبىدە مەڭگۈ  ئورنىغۇسى.