http://salkin.cn/english/ سالقىن http://www.yadikar.com
  • «
  • 1
  • 2
  • 3
  • »
  • Pages: 1/3     Go
سەلكىن
سەلكىن تورى ، ئالغا!!!
ئالاھىدە تۆھپە مۇنبەر باشقۇرغۇچى
دەرىجىسى : مۇنبەر باشلىقى


UID نۇمۇرى : 2
نادىر تېما : 53
يازما سانى : 218
شۆھرەت: 17770 كىشىلىك
پۇل : 56225242 سوم
تۆھپە: 1014 ھەسسىلىك
ياخشى باھا: 1280 نۇمۇر
قوللاش: 801 نومۇر
ئالقىش: 1476 كىشلىك
دوستلۇق توپى: دۇستلۇق
توردىكى ۋاقتى : 2063(سائەت)
تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-06-08
ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-08
خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

 ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى بىلەن سۆھبەت ( قەلىب ساداسى 3- سان )

باشقۇرۇش ئەسكەرىتمىسى :
بۇ يازمىنى ئەلئارا نادىرلىدى .(2009-02-28)
ئەسسالامۇ - ئەلەيكۇم تورداشلار ، سەلكىن شىركىتى ۋە سەلكىن تور بېكىتىدىن ھەممىڭلارغا سالام ! QrI&UEb  
  سەلكىن تور بېكىتى « قەلىب ساداسى » پروگراممىسىنىڭ 3- سانى بۈگۈن سىلەر بىلەن يۈز كۆرۈشتى . بۇ قېتىمقى پروگراممىمىزغا تەكلىپ قىلىنغان مېھمان يېڭى دەۋىر ئۇيغۇر پەلسەپىۋى ئىدىيىلىرىنىڭ ئاساسچىلىرىدىن بىرى ، ﺋﺎﻟﯩﻢ، ﺗﯚﻫﭙﯩﻜﺎﺭ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ ، ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻧﻪﺷﯩﺮﯨﻴﺎﺗﭽﯩﺴﻰ، شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرى ژۇرنىلىنىڭ مۇئاۋىن باش مۇھەررىرى ، ﻧﺎﺗﯩﻖ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ئەپەندى .
fu?G23  
بۇ قېتىمقى پروگراممىمىزنى يېقىندىن قوللىغان<< شىنجاڭ گۈليۈرەك خەلقئارا سودا چەكلىك شىركىتى>> ، <<شىنجاڭ گۈللەن خەلقئارا سودا چەكلىك شىركىتى>> ، <<مۇنتاژ مىدىيا تېخنىكا تورى>>،<< چىن ماچىن ستۇدىيىسى >> ،<<پەرىزە گىرىم قىلىش،ھۆسىن تۈزەش مەركىزى>>،  قاتارلىق ئورۇنلارغا ئالاھىدە رەھمەت ئېيتىمىز . NzhldA}ZD  
C?&`Pc7w  
" :nn 1  
تۆۋەندە مەزكۇر پروگرامما فىلىمى ھوزۇرۇڭلاردا بولىدۇ . Z7fPrQ+@7  
15os  
سەلكىن تور بېكىتىدىن كۆرۈش I]nDjMl  
1- سان :  
_mvKYh  
;Q"}~$,S1  
2- سان : a]o%W8O]G  
eVWTo.\  
S:& e  
سوخۇ تورى مۇلازىمىتىرىدىن كۆرۈش }1R/,,"  
1- سان : 2)_mtdYd  
.he)+D>_Q  
^LUIOpy2-  
2- سان :  :,Y06#  
6eb\S3^  
P}P&SyJ  
تۆۋەندىكىسى سۆھبەتكە دائېر بىر قىسىم سۆرەتلەر : =m(`tJR  

  ZV i%N  

  C4)7USE  

  unoq  

  g9#,JLP  
سۆھبەتنىڭ يازما خاتىرىسى
( ئىزاھات : سۆھبەت ۋاقتى ئۇزۇن  ، بەزىى گەپ - سۆزلەر ئېنىق بولمىغاچقا يازما خاتىرىسىدە گەپ - سۆز ياكى ئىملا خاتالىقى بولۇشى مۈمكىن ، تورداشلارنىڭ ئەپۇ قىلىشىنى ۋە تۈزۈتۈش پىكىرلىرىنى بىرىشىنى تۆۋەنچىلىك بىلەن ئۈمىت قىلىمىز . )   5~On6E:  
      ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم،سەلكىن تور بىكىتىنىڭ ئەزىز مىھمانلىرى،سەلكىن توربىكىتى قەلىپ ساداسى پروگگىراممىسنىڭ3-سانى ئارقىلىق يەنە سىلەر بىلەن يۈز كۆرۈشكەنلىكىمدىن ئىنتايىن خۇشالمەن.مەن پىروگگىرامما رىياسەتچىسى پەرىدە ئەنۋەر. y51q!Q6MKS  
    بۇ قېتىمقى پىروگگىراممىمىزغا تەكلىپ قىلىنغان ئەزىز مىھمىنىمىز بولسا: يېڭى دەۋىر ئۇيغۇر پەلسەپىيۋىي ئىدىيىلىرىنىڭ ئاساسچىللىرىدىن بىرى ئالىم، تۆھپىكار تەرجىمان، زامانىمىزدىكى داڭلىق ئۇيغۇر نەشىرياتچىسى، شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ژۇرنىلىنىڭ مۇئاۋىن باش مۇھەررىرى، ناتىق ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى بولىدۇ. بىز بۇقېتىمقى پروگگىراممىمىز ئارقىلىق ئىسلامجان شىرىپ ئاكىنىڭ ھاياتى پائالىيەتلىرى بىلەن تۇنۇشۇپ چىقىمىز، شۇنداقلا ئۇنىڭ مۇھىم تەتقىقات نەتىجىسى بولغان ياشاش سەنئىتى ناملىق ئەسىرى ھەققىدە چۈشەنچىلەرگە ئىگە بولۇش بىلەن بىرگە، مەزكۇر ئەسەرگە باشلاشتۇرۇپ بىز مۇھىم دەپ قارىغان بىر قانچە ئاتالغۇ ۋە مەسلە ھەققىدە ئىسلامجان شىرىپ ئاكىدىب تەلىم ئالىمىز. HH tif[  
j#>2^S 8  
رىياسەتچى : ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم، ئىسلامجان ئاكا \ 8/QW &  
$~IvBT  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى : ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام MXRG3 )$u$  
x@$ 9a7Nj  
رىياسەتچى : ئالدى بىلەن سىزنىڭ قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى چىقىرىپ بىزنىڭ قەلىب ساداسى پروگگىراممىزمىزغا قەدەم تەشرىپ قىلغانلىقىڭىزغا سەلكىن تورىدىكى تورداشلار نامىدىن شۇنداقلا سەلكىن شىركىتى نامىدىن چىن كۆڭلۈمدىن رەھمەت ئېيتىمەن. رەھمەت سىزگە! (GO` =oDY  
"MG 1Ot  
ئۇنداق بولسا بۈگۈنكى سۆھبىتىمىزنى باشلاپ كەتسەك، ئۇنداقتا ئالدى بىلەن ئىسلامجان ئاكا، سىزنىڭ مۇشۇ ھاياتى پائالىيەتلىرىڭىز، شۇنداقلا ئىجادىيەت مۇساپىلىرىڭىزنى ئۆز ئېغزىڭىزدىن بىر تەپسىلىي ئاڭلاپ باققان بولساق. شۇ ھەقتە بىر توختىلىپ ئۆتەمسىز؟ t-)>N   
. +aFWC0y  
  D9)o8b:4  
'pb|B}TG  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى : رەھمەت، مەن مەخسۇس شىئر يازىدىغان ياكى ھىكايە يازىدىغان ۋە ياكى مەلۇم بىر كەسىپنىڭكى   ھەۋىسى بولماي ،  مۇشۇ خىزمەت جەريانىدا ئۈزەمنىڭ قىزىقىشى بۇيىچە ئىجتىمائىي پەنلەرنىڭ تۈرلۈك ساھەلىرىگە كىرگەن ئىدىم. مەن 1968-يىلى مىللەتلەر ئۇنۋېرستىتىنى پۈتتۈرۈپ، يەكەن ناھىيىلىك پارتىكۇم تەشۋىقات بۈلۈمىگە خىزمەتكە بارغان. مەن مەكتەپتىكى ۋاقتىمدا دادامنىڭ تاپشۇرۇقى بۇيىچە نۇرغۇن نەرسىلەرگە ئەتراپلىق قىزىقاتتىم  . دادامنىڭ بىر دىنىي ئۆلىما ئادىشى بۇ تۇلىمۇ مىنىڭ چۇقۇم ئۇقۇشىمنى ئارزۇ قىلاتتى. مەن يەكەنگە بارغاندىن كىيىن يەكەندە تەشۋىقات بۆلۈمىدە ئىشلىگەنتىكىن مىنىڭكى ئارزۇيۇم ناھايىتى ئوڭۇشلۇق ھەل بولدى، بۇ نىمە دىسە، مەن چەكسىز كىتاپلار دەرياسىغا كىرىشنى خالايتىم. مىللەتلەر ئۇنۋېرستىدا ئۇقۇۋاتقان ۋاقتىمدىمۇ بىزنىڭكى ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادىمىيىسى جۇڭگۇ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادىمىيسىنىڭ مىللەتلەر ئىنىستىۇتى  بىزنىڭ مەكتەپتە ئىدى. بۇ يەردە ئابدۇرىشىت ئىسلام مىنى ئەنۋەر ئايتۇتىدەك ئىككى ئالىمىمىز شۇ يەردە خىزمەت قىلاتتى، مەن شۇلارنىڭ باھانىسىدە نۇرغۇن نەرسىلەرنى شۇ يەردە ئۇقۇغان. يەكەنگە بارغاندىن كىيىن كىتاپلارنى ئۇلىۋالدىم . يەكەن كۈتۈپخانىسىدا چەكسىز كىتاپلار ساقلانغان. بۇلار بۇ كىتاپنى كۆيدۈرىۋاتقان ۋاقتىدا بارغانلىقىم ئۈچۈن، مەدەنىيە ئىنقىلابىدا ئۇلارنىڭ نۇرغۇن كىتاپلارنى يىغىۋېلىپ كۆيدۈرۈپ يۇقىتىۋاتقان  ۋاقىتلاردا بارغانلىقىم ئۈچۈن، مەن تەشۋىقات بۈلۈمىدىكى رولۇمدىن پايدىلىنىپ تىگىشلىك كىتاپلارنى قۇتقۇزىۋېلىش، تىگىشلىك كىتاپلارغا ئىگە بولۇش بەزى چاغلاردا دىنىي كىتاپلار ئارىسىدىمۇ بەزى پەننىي كىتاپلار تېپىلىشى، بۇلۇپمۇ قۇرئانى كەرىمنىڭ شۇ يەردە خەنزۇتىلى نۇسخىللىرى. ئۇيغۇر تىلى نۇسخىللىرى يوق. مەن شۇنىڭغا ئاساسەن مەن شۇنى ئاساسەن يەكەندە تاپقان. شۇڭا مىنىڭچە يەكەندىكى خىزمىتىم بىرقەدەر مۇۋەپپىقىيەتلىك بۇلالماي 75-يىلىغىچە شۇ يەردە ئىشلىدىم. ئىشلىگەندىن كىيىن 75-يىلى جەنۇبىي شىنجاڭ بۇيىچە ئىشتىن سىرىتقى ئاپتۇرلانىڭ نەمۇنچىسى بولۇپ، ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزدا ئاز سانلىق مىللەتلەر تىل يېزىقىدا كىتاپ لاھىيەلەش، نەشىر قىلىش خىزمىتى بولدى. ئىسپات يىغىنى چوڭ يىغىن. ئۇ چاغدا سەيپىدىن ئەپەندىنىڭ نەسىرى چىققان ۋاقتى ئىدى. شۇ ۋاقتىدا مەن شۇ يىغىنغا كىلىپ، يىغىنغا قاتناشقاندىن كىيىن ئۇ يەردە نۇرغۇنلىغان ئاز سانلىق مىللەتلەر تىل-يېزىق مەسلىسىدە قانداق قىلىپ ياخشى راۋاجلاندۇرىمىز؟ قانداق قىلىپ ئاز سانلىق مىللەتلەر تىل-يېزىقىدا كىتاپلارنى ئوبدان نەشىر قىلىمىز؟ مىللىي مەدىنىيىتنى جۇڭگۇ مەدىنىيىتىنىڭ مۇھىم بىر قىسىمى دەپ ھىساپلاپ، بۇنى قانداق راۋاجلاندۇرىمىز دىگەن تىمىدا ناھايىتى ھەيۋەلىك يىغىن بولغان. بۇ مەيلىسكە مەركەزدىن ئەل-ئاغىنىمىز ، ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادىمىيىسىدىكى ھەرقايسى ئىنىستىتوتلاردىن ئالىملار توپلانغان ناھايىتى ھەيۋەلىك يىغىن ئىدى. شۇ يىغىن ئۈستىدە مۇشۇ قەشقەردىمۇ ھەربىر ۋىلاييەتتە ئىشتىن سىرىتقى تەرجىمان تەھرىر گۇرۇپپىسى قۇرىمىز دىگەن گەپ بولۇپ، قەشقەر چوڭ، باشقا يەردى بىر گۇرۇپ قۇرۇلسىمۇ ئەمما قەشقەردە چۇقۇم مەشرەپ بولۇشى كىرەك دىگەن پىكىردە تېخى ياش، چۇس ۋاقتىم تېخى. شۇ گۈدەك ۋاقتىمدا شۇ پىكىرنى ئوتتۇرىغا قويغان بولغاندىكىن، بىزنىڭكى ئەيسا شاكىر دىگەن مەدەنىيەت پەرۋەر، ناھايىتى سالماق، بىزنىڭ قەشقەرنىڭ مۇئاۋىن ۋالىيسى، بىزنىڭ رەھبىرىمىز مىنى ئېلىپ كەلگەن، شۇ ۋاقىتتا ئۇ ياش بولسىمۇ ئۇ ناھايىتى مۇھىم بىر نەرسىنى دىدى دەپ مىنى بالدۇر ئىتتىردى، شۇ ئىشلارغا كونكىرىت دۇكىلات يازدى، بۇ ئىشلار ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزدا ھەل بولمىغانلىقى ئۈچۈن بېيجىڭغا يوللىۋەتتى. مەن شۇ ئارلىقتا قەشقەردىۋىي گە يۆتكىلىپ كەلدىم. قەشقەر دىۋىي گە يۆتكەپ كىلىپ يەرلىك پارتىكومىتىتتا 76-يىلى بىر نەزەرىيە تەتقىقات بۈلۈمى دىگەن بۈلۈمنىڭ باشلىقى بولدۇم. شۇ ۋاقتىدا مەسلىلەر ئوتتۇرىغا قۇيۇلۇپ ،نەشىر قۇرىمىز دەپ لاھىيە قىلدۇق، لىكىن بۇ لاھىيە نەشىريات 5-4يىل ھېچ ئىش قىلماي تاقىلىپ كەتتى. تاقىلىپ كىتىشىدە نەشىرياتنىڭ قۇرغۇچىلىرى گەرچە ۋايىغا يەتكۈزمەكچى بولساقمۇ، لىكىن دىۋىي مىنى خىزمەتكە چىقىشقا رۇخسەت قىلمىدى ،   . مۇشۇنداق بۆلۈمدە ئىشلەيتىم. باشقىلار چىقتى، شۇنىڭ بىلەن بۇ سۆرىلىپ كىتىپ 79-يىلى بىز ماۋجۇشىنىڭ ئون چوڭ مەسئۇلىيىتى دىگەن كاتتا ئەسىرى چىققان. بۇ ئەسەر شۇ چاغدىكى جۇڭگۇنىڭ ئىقتىسادىنى بۇراش ھەققىدىكى چوڭ يىتەكچى ئىدىيە ئىدى. مەن شۇ ۋاقتىدا بۈلۈم باشلىقى بۇلۇپ مۇشۇ يەرگە كەلدىم. ئاپتۇنۇم رايۇنلۇق پارتىيە-مەكتەپ ئۇقۇغۇچىللىرى ئۇقۇشقا كەلگەن ۋاقتىدا، قەشقەردە ئۇيغۇر نەشىريات قۇرىمىز دىگەن گەپ بۇلۇپ، قۇرۇلۇپ ئىشى ئاقماي چۇۋۇلۇپ كەتتى، بىراق ئىقتىسادىنى ئاساسى يوق. بۈلەك قۇرۇلمىسى مۇكەممەل ئەمەس. مۇشۇنى قۇرۇش ھازىرقى بىزنىڭ شىنجاڭدىكى مەدەنىيەت قۇرۇلىشىدىكى چوڭ مەسلە دەپ شۇنى مەن دوكىلات يېزىپ ئوتتۇرىغا قويدۇم. ئوتتۇرىغا قويغاندىن كىيىن، يىغىندا ماڭا بىرنەچچەيلەندىن ياردەمگە بىر ماشىنا بەردى. ئەلۋەتتە بۇنى بىزنى قوللاپ چىققان بىر مۇنچە ئادەملەر بۇلۇپ، بىز بۇنى ھۆكۈمەتنىڭ رەئىسىنى تاپتۇق، تۆمۈر داۋامەتنى تاپتۇق، كىيىن ئىسمايىل ئەمەتنى تاپتۇق. ئۇلارنىڭكى مەسلىھەتى بۇيىچە مەن ئەڭ ئاخىرىدا بېيجىڭغا باردىم. بېيجىڭغا بېرىپ ئۇيغۇر نەشىرياتىنى تۇنجى قېتىم ئۆز قۇلۇم بىلەن گوۋۇيۇەندىن تەستىقلىتىپ ئەكەلدىم. مەن شۇنىڭدىن كىيىن تەشۋىقات بۈلۈمىدىن ئۇيغۇر نەشىرياتىغا چىقىپ مۇئاۋىن باش مۇھەررىر بولدۇم. زور تىرىشچانلىق بىلەن قىلىپ، ئۇنىڭكى ئادەملىرىنى تاللاپ، ئۇنىڭكى مەيلى تەھرىرلىق قۇرۇلمىسى بولسۇن، مەيلى زاۋۇت قۇرۇلمىسى بولسۇن، مەيلى پۈتكۈل نەشىرياتنىڭكى مەمۇرى ئىلمىي باشقۇرۇش ئىشلىرى بولسۇن مەن ئۇنىڭغا ئوتتەك قىزغىنلىق بىلەن تىگىپ، تىز پۇرسەتتە تىز سۈرئەتتە180 نەپەر ئادەمنى ئەكىلىپ نەشىر قۇرۇپ ئىشلىدۇق. نەشىر قۇرغاندىن كىيىن مەركىزىي پارتىيە مەكتەپكە رەھبىرى كادىر تەربىيلەيمىز دەپ ئىككى يىللىق كۇرسقا باردىم. مەن ئۇ يەردە پەلسەپە ئاسپىرانتلىقتا ئۇقۇدۇم. قايتىپ كەلگەندىن كىيىن قەشقەردە ئىشلەپ  90-يىلى  ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادىمىيىسىگە يۆتكەلدىم. يۆتكەپ كىلىپ ئۇزاققا بارماي، ئىجتىمائىي پەنلەر ساھەسىدە بىرلەشمىسى قۇرۇلدى. مەن شۇ ئىجتىمائىي پەن سەھاسىدىكى بىرلەشمىسىنىڭكى شۇ چاغدىكى ۋاقىتلىق رەھبەرلىك ئورنىمنىڭ مۇئاۋىنى بولۇپ، بىر تەرەپتىن ژۇرناللارنى باشقۇردۇم، بىر تەرەپتىن مالىيەسىنى باشقۇردۇم، ۋە مەمۇرى ئىشلىرىنى باشقۇرۇپ تۇراتتىم. بىر مەزگىلدىن كىيىن ئەمدى مەخسۇس ژۇرنال تەرەپتە بولدۇم. دىمەك مىنىڭكى ئىشلىرىم مەن قىلىۋاتقان مەمۇرى ھەم ئىلمىي خىزمەتلەرگە قاتنىشىش، رەھبەرلىك قىلىش جەريانىدا ئۈزەمنىڭ ئىشتىياق ئوت قويماي، كۈنلۈگى ھۈكۈمەتنىڭ نۇرغۇنلىغان مەمۇرى يىغىنلىرىدا ، مەمۇرى مەيلىسلىرىدە خۇددى جاڭگالدىن چىققاندەك تەستە چىقىمەن بۇنداق يىغىنلارغا، شۇنداق بولسىمۇ مەن ما ئىشىمنى باشتىن ئاخىر قۇيۇپ قويماي، مەن ۋەتىنىمنىڭ، قان-قېرىنداشلىرىمنىڭ، مەن بىر ئۇيغۇر زىيالىيسى بولغان ئىكەنمەن، مەندە قەرىز بار، مەن ئۇلارغا قەرىزدار. مەن يۇرتۇمغا، مىللىتىمگە، بولۇپمۇ مىنى بېقىپ ئۆستۈرگەن مۇشۇ مىللەتنىڭ ئارقىدا قېلىشىغا مەن جاۋاپكار، چۈنكى مەن مەشرەپ باشلىقى،ژۇرنال باشلىقى، ئەمدى گىلاستۈك تاقاپ يۈرسەم بولمايدۇ. چۇقۇم مەن ئۈزەمنى تاۋلاپ، ھازىرقى زاماننىڭ ئىلغار زىيالىيسىغا ئايلاندۇرۇشۇم كىرەك دەپ، مۇشۇ ئەڭ ئاخىرى  ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرىگە كەلگەندىن كىيىن مەسئۇل بۇلۇپ ئۇزاق ئىشلىدىم. شۇنىڭ بىلەن مىنىڭكى ھاياتىمنىڭ 30-نەچچە يىل تەھرىرلىك بىلەن ئۆتتى. مەن خىزمەتكە قاتناشقىلى 40يىل بولۇپتۇ. 40يىلدىن ئاشتى. مۇشۇ جەرياندا مەن ئاساسەن ئىجتىمائىي پەندىكى ھەربىر تەرەپلەردىن ئەمدى مەن بۇ جەرياندا مۇشۇ تەرجىمە قىلغان كىتاپلارنىڭكىدەك ئىسىمگە كەلسە، ئىسىمگە كەلگەنلىرىدىن مەسلەن:بىلىش ۋە ھەقىقەت، تەجرىبىسىزلىكمۇ ياكى ماركىسىزىملىق ئىدىيىسىمۇ، باھار دىگەن رومان، يەتتە ئېغىز دىگەن رومان، دۇنيانىڭكى 5000يىلى دىگەن تارىخى مەتبۇئە قاتارلىق 4-5مىليۇن ئەتراپىدىكى ھەرخىل پەنلەرنىڭ ئەدەبىيات سەنئەت، تارىخ قاتارلىق بىرنەچچە كىتاپلارنى تەرجىمە قىلغان. بۇنىڭ سانلىرىنى ئۇنتۇپ قالدىم. مەن شۇ جەرياندا ئاساسەن خالىغان ۋاقتىمدا ماقالە يازىمەن، خالىغان ۋاقتىمدا تەرجىمە قىلىمەن. ئەمما ماۋۇ تالانت مەسلىسى كاللامغا 80-يىللاردىن باشلاپ ناھايىتى چىڭ ئورناشتى. مەن ئۈزەمنىڭ مەمۇرىي خىزمەت جەريانىمدا كىتاپ، گىزىت، ژۇرنال، سەنئەت، كۈتۈپخانا، كىتاپخانا دىگەن يەرلەرگە خىزمەتلەر كۆپ ئىشلەندى. شۇنداق بولغانقى ئۈچۈن مەن بۇ جەرياندا، بىزنىڭ مىللىتىمىزنىڭ تەن قۇرۇلىشى  ناھايىتى بىرتەرەپلىمە بولۇپ قېلىۋاتقانلىقىنى، مىللىتىمىزنىڭ ئاساسى جەھەتتىن ئەڭ ئەقىللىق ئادەملىرىمىزنىڭ ئىككى ئىشنى ئېلىپ كىتىۋاتقانلىقىنى، بىرسى، مەمۇرى رەھبەر بۇلۇش يۇلىغا كەتكەن، پۇل تېپىشقا كەتكەن، شۇنىڭ ئۈچۈن پۇل تاپقانلار مەيلى ھاسىراپ ئەڭ ئاخىرىدا يۈرەكلىرى سۇقۇپ تا كىسەل بولغىچە بۇ پۇلدىن مىھرىنى ئۈزەلمەي تۇرغان ئەڭ ئاخىردا بۇنىڭدىكى جاسارەت پۇل بىلەن ئاخىرلاشقان، ئۇنىڭ مىللىتىمىزگە مەڭگۈلۈك قالدۇرغان نەرسىسى بولماي، بالا-چاقىللىرىغا قالدۇرغان ئۆي ماكانلىرى، پۇللىرى بولسىمۇ، لىكىن ۋەتىنىمىزنىڭ باغرىدا گۈل بۇلۇپ تەكرار ئېچىلىدىغان بىر غۇنچە مەدەنىيەت ئۈچۈن ئۇلار بىر بەرسىنى قالدۇرالمىغان. مەمۇرى رەھبەرلىرىمىز بولسا ھەركۈنى ئىشقا ئورۇنلاشتۇرۇشلارنى ناھايىتى جىددى يىغىنلاردا يۈرۈپ ئۇلارنىڭ بەزىللىرى مەدەنىيەتلىك ئەرباپلارغا ئايلانسىمۇ، لىكىن بەزىللىرى بىلىمنىڭ ئارقىدا قېلىپ، ئۇلار داۋاملىق گىزىت ژۇرناللاردىكى شۇئارلار خاراكتىرلىق نەرسىلەر بۇلۇپ كىتىپ ھەربىرسى بىلەن بىر مەسلىدە سۆزلەشسىڭىز ئىنساننىڭ ئىچكى دۇنياسىنى ئېچىش، ئۇنىڭدىكى يۇشۇرۇن قابىليەتلەرنى قېزىش مەزمۇنىغا كەلسىڭىز ئۇلار ناھايىتى بىر قورقۇنچلىق دەرىجىدەئۇلار بىر رامكىغا كىرىپ كەتكەن. شۇنىڭ بىلەن مەن توختا.. بۇ ھىكايە يېزىش ۋە ياكى باشقا ئىش بارلىق يازغۇچىلىق ئەمەلىيەتكە مۇشۇنىڭغا توغرىنىلىشى  كىرەك، بىزنىڭ رىئاللىقىمىز نىمە؟ بىزدىكى پەن ئالىملىرىمىزنىڭ بولمىغانلىقى، بىنىڭ رىئاللىقىمىز نىمە؟  زور كارخانىلارنىڭ بولمىغانلىقى، زاۋۇت كارخانىلارنىڭ قۇلىمىزدا بولماسلىقى، بۇلارنى قولغا كەلتۈرۈشنىڭ ئۇسۇلى نىمە؟  چۇقۇم تالانتلىق ئادەملەرنىڭ مەيدانغا چىقىپ دۇنياۋى سودىغا، دۇنياۋىي رىقابەت قىلالايدىغان كارخانىلار تەرەپكە، ۋە شۇ ئارقىلىق ناھايىتى زور تۈركۈمدىكى ئىجاتكار ئالىملارنى توپلاشقا باغلىق. شۇڭا مىنىڭ تەتقىقاتىم مۇشۇ نىشانغا مېڭىشى كىرەك، دەپ مەن ياشاش سەنئىتىنى يېزىشقا باشلىدىم. ياشاش سەنئىتىدە، بىز باشلاپ ھازىرقى تالانىت ھەققىدە تالانىتشۇناسلىق،  تالانىتلىقلار ۋە ئۇلارنىڭ رۇلىنى جارى قىلدۇرۇش توغرىسدا، تالانىت بۇسۇغىسى،  ئەقىل ۋە پەزىلەت،  ئادەم ۋە ئىقتىدار، كىرزىسىت ۋە بەرپاچىلىق دىگەن ئالتىدەك كىتاپ يازدىم. ماۋۇ تۆت توم قۇشۇلۇپ ئون تومدەك كىتاپ يېزىپتىمەن. ئەمدى مىنىڭ ياشاش سەنئىتىچۇ دىسە، مۇشۇ كىتاپلار ئاساسىدا مىنىڭ رەسمىي ئۈزەمنىڭ كۆڭلىدە ۋەتىنىم ئۈچۈن، خەلىق ئۈچۈن، مىنى تەربىيلىگەن كومپارتىيە، مىنى بېقىپ ئىمىتىپ ئۆستۈرگەن ئانامدىن تارتىپ ھازىرغىچىلىك مەن ئۈچۈن يۈرەكلىرىنى سەرىپ قىلىۋاتقان قېرىنداشلىرىمغا بىر جاۋاپ بىرىدىغان كىتاپنى يازاي،  بۇكىتاپ چۇقۇم ھازىرقى زاماندىكى نەزەرىيە ئۇپۇقىنىڭ  بىر چىكىگە چىقىقشى كىرەك، ئۈزەمنىڭ كۆڭلۈمدە. بولمىسا مەن بۇرۇنراق ئۆلۈپ كەتسەممۇ بۇلىۋىرىدۇ دەپ تۇتۇش قىلغان كىتاپ. بۇنىڭكى ھازىر چىققان قۇلىڭىزدىكى بۇ تۆت توم كىتاپ بۇنىڭكى ئىجادىيەت ۋادىسى، ئۆڭلۈك ۋادىسى دىگەن ئىككى ۋادىنىڭ بىرىنجى ئىككىنجى قىسىملىرى تۆت كىتاپ. بۇ مىنىڭ پىلانلىغان يەتتە ۋادا. {c?FsT2  
9hx-My*+  
  -_m/808  
79Q=-#  
رىياسەتچى : مەزكۇر ئەسەرنىڭ تەھرىرىمۇ مۇشۇ كىتاپنى ئۇقۇغاندىىن كىيىن تۇماندىن خۇددى بىر ئاپتاپقا چىقىپ قالغاندەك، مەلۇم بىر بىلىم دەرياسىدا ئېقىۋاتقاندەك ھىس قىلدىم دەپ يازغان. ئەمدى سىز مۇشۇ ئەسەرنىڭ ئاپتۇرى بۇلۇش سۈپىتىڭىز بىلەن مۇشۇ ئەسەردىكى يېڭىلىق ۋە ئەھمىيەتلىىك بولغان مەزمۇنلار قايسىلار دەپ دەپ قارايسىز؟ مۇشۇ ھەقتە بىر توختىلىپ ئۆتكەن بولسىڭىز؟ . j< @V _  
$3UM5*30s  
  B#.o_  
ar5O3=t|Z  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى : ئەمدى بۇ ئەسەرنىڭ نوقتىللىرىنى چۈشۈنۈشتىن بۇرۇن، ئەسەر قانداق يېزىلدى .نىمە مۇددىئادا،  مىنىڭ قارىشىمچە، ھازىر قاياقتا تام بىر چىقىش يۇلى بۇلۇش كىرەك. چىقىش يۇلى دىگەننى چوڭ بىر دۆلەت، ھۈكۈمەت، مىللەت، بىر ئائىلە، بىر كارخانا ھەممىسى دەيدۇ. مىنىڭچە چىقىش يۇلى نىمە ئۈچۈن چىقىش يۇلىنى ئىزدەپ قالدۇق؟  بۇنىڭدا بىز ئاساسەن كىرزىستقا يۇلۇقىۋاتىمىز. كىرزىست دىگەن نىمە؟  كىرزىىست ھازىرقى دۇنيانى پارتلاپ تەرەققىي قىلىۋاتقان ئىقتىساد. ھەربىي ماھارەت، سودا سانائەتتىكى تىزلىك بىنىڭكى ئىقتىدار قابىلىيىتىمىزنى قىستاپ قويدى. بىزنىڭ ئىقتىدار قابىلىىيىتىمىز ئۇنىڭغا يىتىشىپ ماڭالمىغانلىقتىن نۇرغۇنلىغان تەرەپلەردى بىز بىرخىل ۋەھىمە چەكمەكتىمىز. بۇ نىمىنى كۆرسىتىدۇ،  بۇقانداق كىرزىست، مىنىڭچە بۇ بىر ئىقتىدار كىرزىست،  يەنە بىلىملەر كىرزىستى. مىنىڭچە كىرزىسنىڭ مۇشۇنداق ئۆتۈپ كىتىشنىڭ يۇلى نىمە، يېڭى بىر قىممەتكە ئىگە كۆز قاراشقا، ياشاش قابىلىيىتىگە ئىگە بۇلۇش مەسلىسى. بىز نەچچە ۋاقىتتىن بېرى ئاساسەن بىر قەدەر بىكىنمە جەمئىيەتتە ياشىدۇق. بىز ئۇنىڭلاردىن ھالقىپ كەتكەن ئىشلارغا يول قويمايدىغان، ھەربىر ئېغىز گەپنى مىڭ قېتىم سانتىلاپ، سىنتىزلاپ ئۇنىڭغا رادىكال سۆزلەر بىلەن تەربىيە بىرىدىغان، ئەمما ئەركىن پىكىرگە يول قويمايدىغان بىر خىىل بىكىنمە ھالەتتە ياشاپ كەلدۇق. بۇ بىزنىڭكى ئىقتىدارىمىزنىڭ دۇنياۋى رىقابەتكە، دۇنياۋى سودا-سانائەتكە قاتنىشىش ئىقتىدارىمىزنىڭ تۈۋەن بۇلۇشى سەۋەپ بولدى. بۇلۇپمۇ ناھايىتى ئۇزاق ھۈكۈم سۈرگەن ئاتالمىش مەدەنىيەت ئىنقلابىي، مەدەنىيەتكە قارشى شۇملۇق جۇڭگۇ خەلقىنىڭ ئەركىن پىكىرىنى بۇغۇپ قويدى. بۇلۇپمۇ شىنجاڭدا بىزنىكى كونكىرىت ئۇيغۇر خەلقىنى، قازاق خەلقىنى، قىرغىز خەلقىنى ئالىدىغان بولساق، بۇلارنىڭ پىكىر ئىچكىرىگە قارىغاندا تېخىمۇ بىكىنمە بۇلۇپ قالدى. شۇڭا مەن بۇ كىتاپنى مۇشۇنداق بىكىنمە ھالەتتە ئىقتىدارسىز قېلىپ كەلگۈسى ھاياتىدىن ئەنسىرەۋاتقانلارنىڭ يۈرىكىدىكى ۋەھىمىنى كۈتۈرۈش ئۈچۈن يېزىۋاتىمەن. مىنىڭچە بۇ كىتاپنىڭ باش مۇددىئاسى، كامالەتلىك بىر ئىنساننى پەيدا قىلىش. كامالەتلىك ئىنسان قانداق ئادەم، مىنىڭچە ئىنساننىڭكى تەن قۇرۇلمىسى، جىسمانىي قۇرۇلما جەھەتتىن ئېلىپ ئېيىتقاندا بارلىق ئىنسانلار ئوپمۇ ئوخشاش. شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن تىرىشىپ ھەرقانداق ئادەمنىڭ ئۇلۇغلۇققا ئايلىنىپ كىتىدىغان نوقتىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا،  بارلىق ئادەم مۇقەددەس. ئادەملەرنى خارلاش، ئۇنىڭ ئەركىنلىكىگە تىگىش، ئۇنىڭ پىكىرلىرىنى بۇغۇش، قاراپ تۇرۇپ ئۈزىنىڭ كىچىككىنە مەرتىۋىللىرى ئارقىلىق كىشىلەرنى خورلاش بۇ مىللەت ئىچىدىكى بىر خىل شۇملۇق. بىر مىللەتنىڭ ئورنىدىن دەس تۇرۇپ، بۇلۇپمۇ بىزدەك ئاز سانلىق مىللەتنىڭ جۇڭگۇدىن ئىبارەن بۈيۈك ۋەتىنىمىزدە دەس تۇرۇپ خىزمەت قىلىشىمىز ئۈچۈن، بىزنى باشلاپ كىتىۋاتقان خەنزۇ خەلقىنىڭ قەدەملىرىگە يىتىشىپ مېڭىش ئۈچۈن چۇقۇم بىزدە مىڭلاپ ئالىملار بۇلۇشى كىرەك. زور تەتقىقاتچىلار بۇلۇشى كىرەك. ھەرخىل تىلدا سۆزلەيدىغان، ھەرخىل پەندە سۆزلەيدىغان مۇتەخخەسسىس بۇلۇشى كىرەك. ئەگەر بىز مۇشۇ كۈندىكى رادىئو، تېلېۋىزۇر،  گىزىتلەرگە قارايلى،  رادىئو، تېلېۋىزۇرلاردىن، گىزىتلەردىن ياخشى نەرسىلەرنى كۆرىدۇ. لىكىن ناھايىتى كۆپ ۋاقتى سەنئەت نۇمۇرلىرى. ئۇيغۇر قاناللىرى دىگەن نىمە ئىش قىلىدىغان نەرسە دىسىڭىز،  ئۇيەردە ئايرىم مەدەنىيەت قاناللىرىدا بەزى شەخسىيلەرنى تۇنۇشتۇرۇپ قۇيىدۇ. لىكىن ئۇنىڭدا دۇنياۋىي رىقابەتكە چۈشىدىغان ئالىم يوق! ئۇ قاناللاردا. جۇڭگۇغا نەزەرىيە تەتقىقات ئۈزىنىڭ تەلىماتىنى يارتىدىغان ئادەم يوق. بۇ يەردە مۇخپىر بولغان، ئۇ يەردە مۇنداق ئورمان ئالغان، باشلىق بولغان، مۇنچە قېتىم مۇكاپاتلانغان دىگەندەك ئادەملەرنى سۆزلەيدۇ. مۇشۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن بىزنىڭ مىللىتىمىزنىڭ باللىرى قانداق قارايدىغانغا، ھازىرقى ئالىي مەكتەپ ئۇقۇغۇچىللىرى ھېلقى شالدۇرغۇچنى ئېلىپ كىردى ھازىر ئۇ مەيدانغا. ھازىر مىليۇنلاپ بالىلار شۇنى كۆرمەكتە. ئۇيغۇرنىڭ باللىرى داۋاملىق ئۇسۇل ئوينىغاننى، ناخشا ئېيىتقاننى كۆرمەكتە. ئەمدى ئاز-تولا چەتئەلدە ئۇقۇپ كەلدىم، مۇنچە تىل ئۈگۈنۈپ ئۇ يەردە مۇنچە پۇل تاپتىم دىگەنلەر بار. ئەگەر بۇ مۇشۇنداق كىتىۋېرىدىغان بولسا مىنىڭچە ئىنساننىڭ كامالىتى يىتىلمەيدۇ.مەسىلەن ،   ياشاش سەنئىتىنى بىزنىڭ مەملىكىتىمزدە ئىلان قىلىنغان 36 تەدبىرنى، ۋە ياكى نۇرغۇنلىغان كىتاپلارنى ئۇقۇدۇق. ئۇ كىتاپلارنىڭ بەزىللىرى ئالاقىگە ماھىر بولسىڭىز مۇنچە پۇل تاپىسىز، مۇنداق قىلىسىز، گىپىڭىز ئوڭ بۇلۇپ  ئۇ بۇ بولسا ئۇتۇۋالىسىز دىگەن گەپلەر ناھايىتى جىق. ئۇ بولسا نىمە دىسە،  مەلۇم ۋاقىتلىق ئىشلارنى ھەل قىلىش ئۈچۈن، مەلۇم تاكتىكا، مەلۇم تېخنىكا، مەلۇم دەرىجىدىكى ئەدەپ، مەلۇم دەرىجىلىك شىرىن سۆز، مەلۇم دەرىجىدىكى كىيىم-كىچەك، تەقى-تۇرۇق. لىكىن بىزنىڭ مەقسىتىمىز بۇنداقلا بۇلىدىغان بولسا، مۇشۇنچىۋالا نەچچە مىليۇن ئادەمنى پەقەت ئاشۇنداق سەنئەت تەلەپلىرى بىلەن چۆگلىتىپ يۈردىغان بولساق بولمايدۇ. بىزدە ناھايىتى يۇقۇرى سەۋىيىلىك سەنئەتلەر چىقىپ دۇنيادا ھەيۋەتلىك مەيدانلار ئۈچۈن پۇل تاپالمىدى، ھەيۋەتلىك رومانلار چىقىپ دۇنيانى قاپلىيالمىدى. ئەمدى بىزدە بارى-يوقى مۇقام دىسەك ئەگەر مۇقامنىمۇ ھازىرقى زاماننىڭ ئىھتىياجى بۇيىچە يېڭىدىن ئوپرالاشتۇرۇلغان ۋە فىلىملەرنى ئىشلەش خىزمەتلىرى ئىشلەنمىدى. بۇنى ئەمدى بىز تېخى لىنتىغا ئېلىپ ياشلارغا تۇنۇشتۇرۇش سەۋىيەسىگە يەتتۇق. مۇشۇنداق بولغان ئىكەن، مىنىڭچە مۇشۇنداق سەنئەتخۇمار، ئۇيۇنخۇمار، چايخۇمارلىق مۇشۇنداق نەرسىلەر كۆپىيىپ ئۇيغۇر خەلقىنى بىرخىل  ئۇششاق ئىشلارغا ئالدىراپ .... 91ZTi~h  
h=b^AT+T  
ياشاش سەنئىتى – ئىنساننىڭ بىر ھەيۋەتلىك ئادەمنى قۇرۇپ چىقىش سەنئىتى،  ئۇ بىر زاۋۇت قۇرغان تەقدىلوگىيەگە، سۈرەتكە تارتقانغا، خەت يازغانغا، بىرەر كەسىپكە ئوخشىمايدۇ. ئۇ ئادەم تالانتىنىڭ بارلىق شاخلىرىغا تەرەققىي قىلغان چەكسىز   زىخىيە ھەركىتى. بىزنىڭ ئالىي مەكتەپلىرىمىزدە، ئوتتۇرار مەكتەپلىرىمىزدا ھازىرغىچىلىك زىھىن سىناش دىگەن گەپنى فىرانسىيدىن كۈچۈرۈپ ئەكىلىپ ئىشلەتكەن بولسىمۇ، ۋەتىنىمىزنىڭ باغرىدىن ئۈسۈپ چىققان ئالىملارنىڭ زىھىن ھەركىتى، ئىقتىدار ھەركىتى، ئەقىل، ئىجادىيەت، ئىجادىي ئىقتىدار مەسلىللىرى ھەققىدە مۇھاكىمە بولمىدى. بۇنىڭدىن دەرىسلىك تۈزۈلمىدى، بۇ ئىنتايىن زو خاتالىق. شۇڭا مەن مۇنداق دەۋىرنىڭ ئارقىسىدا قالغان خۇراپىي،  مۇشۇ كاۋاكنى ئىتىش ئۈچۈن ئۇنىڭغا چىداپ يېزىۋاتىمەن دە، مەن بۇنىڭدا قانداق قىلىمەن دىسە، بىلىنى باغلاپ ئومىغا بارىدىغان، بەل تۇتۇشۇپ چېلىشىدىغان يىگىتلەردەك دۇنيا بۇيىچە خەلىقئارا سودىغا كىرەلەيدىغان، خەلىقئارا ئىلمىي رىقابەتلەردە ئاساسىي نەزەرىيەلەرنى كۈتۈرۈپ چىقىرالايدىغان، مەملىكىتىمىزنىڭ ئەمەلىي زامانىيۋىلىشىش ئىقتىسادىي ھەركىتىدە بىرەر نەمۇنە تۇرغۇزالايدىغان ئەركەكلەرنىڭ پەيدا بۇلۇشى ئۈچۈن، ئۇغۇل قىزلىرىمىزنىڭ مۇشۇنداق ئادەملەرنى بىر كۈنى كۈرەرمەن دىگەن ئۈمۈد بىلەن يېزىۋاتقان نەرسە. بۇ يەتتە توم. مەن بۇنى يەتتە توم دىسەم بۇ كىتاپ ئىككىسىلا تۆت توم بۇلۇپ كەتتى. مەن بۇنى ئىمكانقەدەر قىسقارتىپ، ئىمكانىيەتنىڭ بارىچە ئۇيغۇرلار ئاڭلىمىسا بولمايدىغان گەپلەرنى قىلىمەن، ئۇشۇق گەپ يازمايمەن. مۇشۇ كىتاپ ئالىي مەكتەپلەر قىلمىغان، پەنلەر ئاكادىمىيلىرى قىلمىغان، ھەتتا يازغۇچىلار جەمئىيىتى، ئەدەبىيات-سەنئەتچىلەر بىرلەشمىسى، مەدەنىيەت نازارىتى دىگەندەك نۇرغۇنلىغان ئىلمىي سىستىمىلاردىن داۋران كۈتۈرۈپ يۈرۈپ ھېچ زامان يادىمغا يەتمەيۋاتقان ئىشلار بولغانلىقى ئۈچۈن پەقەت بۇ ئىشقا ئىختىيار قىلدى. مەن بۇنىڭدىن كىيىن ۋەتىنىمدىن، خەلقىمدىن ھېچقانداق نەرسە تەلەپ قىلمايمەن. مەن بۇ كىتاپتىن شۇ بالىلارنىڭ ئۈزىنىڭ خارلىنىپ قالماسلىقى ئۈچۈن، شۇ كىشلەرنىڭمۇ دۇنيادا بىلمەي، بىخۇد مەن مۇنداق ئالدىم، چۇجاڭ بولدۇم، يا ئۈزەم باي بولدۇم، دىگەن ئۇششاق گەپلەر ئەمەس. ئىنسانىي بىر ھاياتنىڭ قەدىر-قىممىتىنى تۇنىدىمۇ-تۇنىمىدىمۇ؟ مەن زادىي كامالەتلىك ئىنسان بۇلىدىغان يولنى بىلەمدىم-بىلمەمدىم؟ دەپ سۇئال قۇيۇدىغان يەرگە بېرىپ قېلىشى ئۈچۈن تەقدىم قىلىۋاتقان ئىش. مەن ئەمدى بۇنىڭدا ئۆڭلۈك دىگەن قەھرىماننى تىكلەيمەن. =\3u_ 9HW  
= .w aKW;  
  }rNXxW&:,  
PBr[-  
رىياسەتچى : ئۆز ئىجادىي تەتقىقاتلىرىڭىزغا بىرلەشتۈرۈپ ئۇقۇرمەنلەر چۈشۈنۈشكە تىگىشلىك بىر قانچە مەسلىلەر ھەققىدە بىر چۈشەنچە بىرىپ ئۆتكەن بولسىڭىز. سىز ئۆڭلۈك دىگەن سۆزنى قانداق تاللىدىڭىز؟ ئۇنىڭدا قانچە مەزمۇن بار؟ مۇشۇ ھەقتە چۈشەنچە بىرىپ ئۆتكەن بولسىڭىز؟ :}qc ([  
Pk )e`!lt  
  6Xr*F(LR  
3Ehn }z  
بىزنىڭ تارىخىمىزدا ئۆ، ئىلىگ، بىلىگ، دىگەن سۆزلەر بولغان، بۇ سۆزلەر ئاۋۋال كۆك،  گۆك دىگەن سۆزدىن كەلگەن. بۇ يۇرۇقلۇق ئازاتلىق، دانىشمەنلىك، بىلىملىك، ئىجادكارلىق دىگەن سۆزلەرنىڭ نىگىزىدىن كىلىپ چىققان سۆز. ھازىر ئۆڭلۈك دىگەن سۆزنىڭ بىۋاستە بىزگە تىكىلىشىچۇ دىسە، يۈسۈپ خاس ھاجىپ ئۆزىنىڭ كىتابىدا تۆت شەخسىيدىن تىكىلگەن كۈن تولدى، ئاي تولدى، ئۆلدۈرمىش، ئوتقۇرمۇش. ئۆلدۈرمىش ھەر يىلى دەپ خانغا سۆزلەۋاتقان دانىشمەن كىشى شۇ يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ ئۆزى. ئۆڭلۈك شۇنىڭ ھازىرقى نەۋرىسى. ئۇيغۇردەك قارا خاننى قوغداپ ئالقىنىدا تۇتۇپ تۇرغان دانىشمەننىڭ، ئۇيغۇرنىڭ بۈيۈك ھاياتىدا قايتىدىن پەيدا بۇلۇشى. كىتاپتىكى مەقسەت شۇنداق دانىشمەن كىشىلەر ھازىرقى كۈندە خاقاندىن باشلىققىچە يىگىرمە خىل ئادەم بىلەن سۆزلىشىدۇ. شۇ يىگىرمە خىل ئادەمنىڭ ھەممىسىگە ئازماي، جايىدا جاۋاپ بىرىدۇ. دۆلەتنىڭ تاغدەك ئىشلىردىن ئۆينىڭ قۇمدەك ئىشلىرىگىچە باشقۇرىدۇ. شۇ دانىشمەن كىشىنىڭ ئىسمىنى بىز ئۆڭلۈك دەپ ئاتايمىز. شۇ دانىشمەن كىشنىڭ ئىمىنى ئۆڭلۈك دەپ ئاتايمىز، ئەسلى ئۆگدۈرمىش ئەمەسمۇ؟ لۈك قۇشۇمچىسى ھازىر بىزنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ ھەربىر ئاتنىڭ كەينىگە چى، لىك، لىق نى قۇشۇمىز ئەمەسمۇ، شۇنداق بولغان چاغدا بىر ھۈنەرۋەن كاسىپنىڭ ئىسمى چىقىدۇ. ئۆڭلۈك دىگەن قانداق ئادەم دىسىڭىز بۇ ئۆڭلۈك ئۆزى مەلۇم بىر كەسىپنىڭ باشلىقى ياكى ئۇ كەسىپنىڭ ماھىرى دىگەن گەپ، بۇ بارلىق كەسىپلەردە ھەيۋەتلىك ئادەملەرنى بارلىققا كەلتۈردىغان بىر خىل روھ . ئەمدى ئىمان دىگەن نىمە دىسە، بىر شەيئىنى توغرا تۇنۇماق، ۋە ئۇنىڭغا ئىشەنمەك دەپ جاۋاپ بىرىدۇ. بۇ ئۆڭلۈك دىگەن نىمە دىسە، ھازىرقى زاماننى توغرا تۇنۇماق، ۋە ئۈزىنىڭ ھايات قالدىغانلىقىغا ئىشەنمەك دىمەكچى ھەرقانداق بۇران، ھەرقانداق ئاپەت، ھەرقانداق ياۋۇز بۇلۇشىدىن قەتئىي نەزەر مەۋجۇتلۇق ئۈچۈن تىرىشىدىغان بىر ئادەمنىڭ سىمۋولى. بۇ ئادەمنىڭ قان تۇمۇرلىرىدا ئېقىپ يۈرىدۇ. لىكىن ئەمما بۇ روھ ماۋۇ ئاۋۇ دەپ كۆرسىتىدىغان شەكىل ياكى بىرەر ئادەمنى كۆرسىتىش مۇمكىن ئەمەس. ئۇ مۇشۇنداق بىر روھ.  بۇ ئادەمنى قانداق قىلىدۇ دىسىڭىز، مەلۇم بىر يېڭى ئىدىيە بىلەن ئۆزىنى زامانغا لايىقلاشتۇرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە يەنە شۇ ئىدىيىسىنى ئەجىلى ۋە مەھشەرلىك قىلىش ئۈچۈن تىرىشىدۇ. ئەجىلى دىگىنىمىز نىمە؟ دۇنيانىڭ ئايلانمىسى قانۇنى بۇيىچە مەڭگۈ يۇقىلىپ كەتمەيدىغان بىر كۇچا بار. ئۇ كۇچا بىزنىڭ كۆزىمىزگە كۆرۈنمەيدۇ. لىكىن ھۇشيار بولساق دىلىمىز تۇيۇپ تۇرىدۇ، مەسلەن بىز ئوت ئىلىكتىر ئىستانسىسىنى قۇردۇق، سۇ ئىلىكتىر ئىستانسىسىنى قۇردۇق، شامال ئىلىكتىر ئىستانسىسىنى قۇردۇق، بۇ قانداق گەپ؟ بۇ كۈچنى كىم كۆرگەن؟ ھېچقايسىمىز كۆرگەن ئەمەس. كۈچ مەۋجۇت ئەمەستەك بىزگە كۆزىمىزگە ھېچ نىمە كۆرۈنمەيدۇ. بۇ قانداق بايقالدى دىسە، بۇ تەبىئەتنىڭ تەبئىي كىتىۋاتقان رىتىمىدا ئىنسان ئۆز ۋۇجۇدىدىن يەنى تەن تىۋىشلىرىدىن تاپقان ئالىملارنىڭ بايقىشى بۇيىچە، ھە شامالدا مۇنداق كۈچ بار، سۇدا مۇنداق كۈچ بار. دىمەك، مەيلى ئوت، مەيلى سۇ، ۋە ياكى شامال بولسۇن ھەممىسى تەبىئەتكە ئايلانما كۈچ بۇلۇپ ھېچقانداق ئادەمنىڭ كۈزى كۆرمەيدۇ. شامال ھەتتا سىزنى ئۆرىۋەتكىلى كەلسىمۇ سىز ئۇنى كۆرمەيسىز. دىمەك، ئۆڭلۈك نىمە ئىش قىلىدىغان ئادەم، مانا مۇشۇنداق كۈچتىن پايدىلىنىپ، ئۈزىنىڭ تەن تىۋىشلىرى ئارقىلىق بايقاپ، بۇنى شۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ گۇمران بۇلۇشىنى، داھى بۇلۇشىنى، ئالىم بۇلۇشىنى، كارخانىچى بۇلۇشنى، باي بۇلۇشنى ئۇمۇمەن گۈزەللىكنىڭ بارلىق تەرەپلىرىنى ئىزدەپ كۆرىدۇ. بارلىق رەزىللىككە قارشى ماھارەتلىرىنى ئۆستۈرۈش ئۈچۈن تىرىشىدۇ. مەسلەن ئۇ بىر قاغا بولسا رەسمىي قارچۇغا بۇلۇشنى ئويلايدۇ. ئەگەر بىر قۇچقاچ بولسا ھۆپۆپ بۇلۇشنى ئويلايدۇ، ئۇ ئۆردەك بولسا سۇدىن چىقىپ ئۈزىدىغان غازدەك بۇلۇشنى ئويلايدۇ. ئاققۇنى دوراشنى ئۈگۈنىدۇ. دىمەك، بۇ قەتئىي ئۈزىنىڭ ئىقتىدار سەۋيىسىگە قانائەت قىلمايدۇ. بۇ مۇشۇنداق بىر ئادەم. بۇ ئادەمنىڭ ئۈزىنى زامان سەۋيىسىدە ئالىي مەرتىۋىلەرگە كۈتۈرۈش ھەم شۇ مەرتىۋىدىن ئۆزىگە ئىز قالدۇرۇش. بۇنىڭدا تارىخى ئىز، ھازىرقى زاماننىڭ تەلىپى ۋە كەلگۈسىدە قالىدىغان تەجرىبە قاتارلىق ئۈچ خىل ئالامەت بار. ئۆڭلۈك دىگەن مۇشۇنداق مەزمۇندىن تاللانغان ئادەم. بىز بۇ ئادەمنىڭكى ئۆڭلۈك قانداق چىقتى دىسە، مەندە ئەسلىي بىزنىڭ مىللىتىمىزنىڭ ئۆزلۈك ئۆزلۈك ئۆزلۈك ئۆزلۈك دەيدىغان گەپ بار، ئۆزلۈك دىگەن زادى نىمە؟ ئۇ بالىلار، نۇرغۇنلىغان ياش ئاپتۇرلار ئۆز دىگەن گەپنى كۈتۈرۈپ چىقىپ، ئۇنى بىر ماقالىلەرنى يېزىپ، ھەتتا كىتاپلارغا ماۋزۇ قۇيۇپ مۇنداق بولۇپ كەتتى. ئەمما ئۆزلۈك نىمە ئىدى دىسە، ئۆزلۈك دىگەن مەسلەن، ئۇمۇمەن بىر ئاتالغۇ بۇلۇپ، ئۆزلۈك شەخسىي ئېيىتقان ۋاقتىمدا مەن بۇلىمەن. كوللىكتىپ ئېيىتقاندا ماۋۇ ئولتۇرغانلار بۇلىمىز. مىللەت ئېيىتقاندا ھەممە مىللەت بىر ئۆزلۈك بۇلىمىز. دۆلەتكە بىر ئۆزلۈك بۇلىمىز. بۇ نىمىنى كۆرسىتىدۇ دىسە، ئەلۋەتتە مۇشۇنداق بىر تەمىنات، ئۈزىنىڭ يىمەك-ئىچمىكى، ئۇنىڭ ماددى ياكى مەنىۋى تۇرمۇشى، تەلىپى، يىتىلىشى كىرەك. ئۆزلۈك دىگەندە يولداشلار مۇشۇنداق مەسلىنى ھەل قىلىش دىگەن مەزھەپ تۇتىدىكەن. مىنىڭ تەكشۈرۈشۈم بۇيىچە ئۆزلۈك دىگەن، بىزدە ھازىر تەرجىمە ئارقىلىق خاتا قۇبۇل قىلىدىغان قايتىش بۇلۇپ، بىزنىڭكى پاسپورت، سالاھىيەت كىنىشكىسىنى كىملىك دەپ ئاتىدۇق، كىملىك مەسلىسىمىز بىر سۆز ھەل بولدى. ئەمدى بىز كىملىك مەسلىسى ھەل بولغاندىكىن، بىزنىڭ ئۇ يەردە كىملىك بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇ يەردە يەنە ئۆزلۈكنى ئۇلاپ ئىشلىتىشنىڭ ھاجىتى يوق. كىمسەن؟ مەن پۇستانە، پۇستانە مىللەتتىن، پۇستانە دىندا، پۇستانە ۋەتەندە. بۇ مەسلىلەر ھەل بولغاندىكىن ئۆزلۈك دىگەن ئۆڭلۈكچۇ دىسىڭىز، مانا بۇ ئۆزلۈك چەمبىرىكىدە تۇرۇپ ئۈزىنىڭ بارلىق ئىھتىياجلىرىنى بىلىدۇ، بايقايدۇ. ئۇنى ھەل قىلىش ئۈچۈن ئۇ دۇنياۋى بىر تەڭلىكتىكى بىلىمنى ئىزدەيدۇ. ئۆزىنى گۇمران قىلىۋالغان چاغدا، كۆپرەك ئەھۋالدا ئەگەر توغرا تەشۋىق قىلىنمىسا، بۇ ئۆز مەنپەئەتنىلا كۆزلەيدىغان، ئۆزىنىڭ ئائىلىسىنى كۆزلەيدغىان، ھەر بىر ئادەم ماددىي مەنپەئەتلىرى ئۈچۈن تويماي ئېتىلىپ يۈرۈپ، ھەر بىرسى شۇ بۇيىچە قۇرىتلاغا ئايلىنىپ كىتىدىغان ئەھۋاللار كىلىپ چىقىدۇ. بىر ۋەتەندە سەدىقە، ھەتتا، مىڭ يىل بۇرۇنقى دىنلاردىمۇ سەدىقە بار. ئۆڭلۈكچۇ دىسە،  ئۆزىنى باشقىلارنى خىزمىتى ئۈچۈن بەخشەندە قىلىش رۇھى، ئۆڭلۈك مۇشۇ سۈپەتلەر بىلەن سۈپەتلىنىدىغان ئادەم. ئۆڭلۈكنىڭ بايانى مەخسۇس مۇشۇ ئىككى توم كىتاپلار بىلەن تۈگمەي، يەنە بىزدە ئۆڭلۈك دىگەن يەتتە قىسىملىق كىتاپتا ئۆڭلۈكنىڭ بارلىق ئالامەتلىرى بىر-بىرلەپ بايان قىلىنىدۇ. مەسلەن ئىجادىيەت، بۇ يەتتە ۋادىدا كىلىپ چىققان دىسىڭىز، ئۆڭلۈكىمىز قانداق كىلىپ چىققان دىسىڭىز، بۇ بىزنىڭ پۈتۈن دۇنيا بۇيىچە ئەقىل بۇلىقىنى ئاچىدىغانلار ھازىر مۇشۇ پروئېت دىگەن ئادەمنىڭ ئىتتىۋو سىپرىۋو دىگەن ئۈچ بالداقلىق سىستىمىسىنى قۇبۇل قىلدى. ئۇنىڭدا بىز ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلساق، خەنزۇچە... دەيدۇ. بىز بۇنى ئۇيغۇرچىغا قۇبۇل قىلغاندا ئۆزلۈك، ئۆملۈك ، ھۆرلۈك دەپ تەرجىمە قىلىدۇق. بۇنىڭدا بىزنىڭكى مەنتىقىمىزدە ئويلىنىپ قارىساق، يۈسۈپ خاس ھاجىپ تۆتلىك گەپ قىلغان، بىزنىڭ ئالتۇن يارۇق تۆتلىك گەپ قىلغان،. مەسلەن: سابا تاڭ سەھەر، باغ چىچەك، ئورمان ھاۋا، ھاۋا، چىچەك، ئورمان، يىلتىز، زىمىن، مۇشۇ سەككىزدىن ئۈتۈشۈپ مۇشۇ ئايلانمىدا مەۋجۇت بۇلىمىز دىگەن. يەنى ھەرقانداق بىر جانلىق، ھەرقانداق بىر زىرائەت، ھەرقانداق بىر شەيئىي مۇشۇ سەككىز خىل ئۈتۈشمىدىن ھاسىل بۇلۇپ تۇرىدۇ دىگەن، بۇددىزىمنىڭ مەنتىقىسى. بۇنىڭ بۇددىزىمدىن يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ  دىسە، كۈن تولدى، ئوبىيكتىپ ھەقىقەت، بىر مىللەت بىر دۆلەت تەرەققى قىلىشى ئۈچۈن كۈرەش قىلىشى كىرەك. ئاي تولدى، ئۇنىڭ ئۈچۈن پۈتۈنلەي بىر ئىگىلىكنى پىلانلاپ، بۇنى خەلىققە بەخىتلىك تەمىن ئىتىدىغان ئاش-ئۇزۇق رىسىققا ئىگە بۇلۇش كىرەك. ئۆدۈلمۈش ئۇنى ھەل قىلىش ئۈچۈن دانىشمەنلىك لازىم.ئوتخۇرمىش، بۇنىڭغا تېخىمۇ تىنىچ ياشاش ئۈچۈن ئەخلاقى چىگرالار ئېنىق بۇلۇشى كىرەك دىگەن تۆت ئادەمدە بۇ.  تۆت ئادەمنىڭ سۆھبىتى ئەڭ ئاخىرىدا قارخانىدىن ئىبارەت بىر دۆلەتنىڭ تۈۋرىكىنى تىلەيدۇ. يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ سۈزىدە ئېيىتساق، يۈسۈپ خاس ھاجىپ بۇ كىتاپتا ناھايىتى نۇرغۇن نەرسىلەرنى سۆزلىگەن، لىكىن بۇ ئادەم بىزنىڭ پۈتۈن دۇنيا بۇيىچە دىسەكمۇ بۇلىدۇ، ئىلىم فىزىسكىسىنى فىزىكا دىگەن ھەرىكەت دىگەن گەپ، جىسىمنىڭ ھەركىتى خىمىيە دىگەن ئالمىشىش، گىرەلىشىش دىگەن گەپ. بۇ فىزىكا يەنى ئىنسان ئەقلىنىڭ فىزىكىلىق ھەركىتىنى ئوتتۇرىغا قۇيۇپ، ئىلاھى كىتاپلاردىن يەنى ساماۋىي كىتاپلاردىن ئىنسانىي دەھلىي كىتاپلارغا ئۈتۈدىغان ھالقىنى تەتقىق قىلغان ئادەملەردۇر. بۇ قانداق گەپ دىسىڭىز، شۇ ۋاقىتقىچىلىك ئارلىقتا ئۇ دىن بۇ بۇ دىن دەيمىز، نۇرغۇنلىغان نەرسە بۇ خۇدا، بۇ پادىشاھ ، بۇ ۋەزىر دەپچۇ ئوردىدا يۈرگەن گەپ. يۈسۈپ خاس ھاجىپ كەلگەن ۋاقتىدا، ئاللاھ سىنى ياراتقان ئىكەن ساڭا ئەقىل تەقسىم قىلدى. ئاللاھ نىمە ئىش قىلىدۇ؟.  تاغلارنى، دەريالارنى، يۇلتۇزلارنى، بارلىق سەييارىلەرنى ھەمدە بارلىق ئالەملەرنىڭ سىستىمىسنى ياراتقۇچى. ئىنساننى ئاللاھ ئەقىل بىلەن ياراتقان ئىكەن، ، دىگەن نەرسىنى ئوتتۇرىغا قۇيۇپ، ئۇ ئادەمنىڭ ئوتتۇرىغا قويغىنى ئىلىم ئىگەللەش ئىنساننىڭ بۈيۈك ۋەزىپىسى، شۇڭا قۇتاتقۇبىلىك. cj<*S35  
RjBCs'[y  
بۇ ئادەم بىلىمنى ئۈچ سىستىمىغا بۈلىدۇ، ئەركەك ئىلىم، چىشى ئىلىم، ئەكەك ئىلىم دىگىنىمىز، تەبىئەت، يارىتىلغان دۇنيا، بۇنى ھېچقانداق ئادەم ئۇياق-بۇياق قىلالمايدۇ. ھېچ ئادەم ئوتنى ئۈچۈرەلمەيدۇ، ھېچ ئادەم سۇنى يۇقىتىۋىتەلمەيدۇ، نەچچە ئادەم تاغلارنى تۈزلىۋەتسىمۇ، لىكىن ئۇمۇميۈلۈك يۇقۇتىۋىتەلمەيدۇ. ئۇنى يۇقىتىمەن دەپ تۈزلىگەن بىلەن ئۇنىڭ تاش-تۇپرىقى مەۋجۇت،  شۇڭا ئادەم ھەرقانداق ئىشتا، گۇيا سۇ ئېقىپ كىتىۋاتقان بولسا ئۇنىڭ ئۈستىدىكى شال. بىرتال ياغاچ ئېقىپ كىتىۋاتقان بولسا ئا ئېقىپ كىتىۋاتقان سۇ تەبىئەت، تۈپىسىدە لەيلەپ تۇرغان شال ئادەم. ئادەمنىڭ تەبىئەتنى ئۇياق-بۇياق قىلىش ھەددى ئەمەس. شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن تەبىئەت ئەركەك ئىلىم. ئۇ سۇئال سۇرايدۇ: مەسلەن، بۇ يەردە بىر دەرەخ بار، ئۇ يەردە بىر ھايۋان بار، بۇ يەردە بىر تاغ بار. مەن نىمە؟ سەن بىلەمسەن؟ دەپ سۇرايدۇ. دىلىمىز شۇنىڭغا تىگىزلەنگەندىن كىيىن، ھە دەپ، ئۇياققا بىر قاراپ، بۇياققا بىر قاراپ، پىلتىڭشىۋاتقىنىنى بېلىق دەيمىز، ئۇچۇپ كىتىۋاتقىنىنى قۇش دەيمىز، ئاۋۋال دىلىمىز ھەزىم قىلىپ ئەشۇ شەيئىنى ئاتايدىغان تىلنى بىزگە بىرىدۇ. ئەمدى چىشى ئىلىم دىگەنچۇ دىسىڭىز، بىز ئادەم سۇرايمىز، سۇرىغۇچى، ئاۋۇ سۇئال سۇرايدۇ، بىز جاۋاپ بىرىمىز، ماۋۇ گۈل، ماۋۇ دەرەخ، ماۋۇ تاغ دەپ. دىمەك ئىلىم مانا مۇشۇنداق ئىككى خىل بۇلۇپ، ئەركەك، چىشى دەپ ئايرىلىدۇ. بۇ ئىككىسى گىرەلىشىپ، رەسمىي بىر-بىرىنى چۇڭقۇر ھەزىم قىلغان ۋاقتىدا، ئىككى ئۇغۇل تۇغۇلىدۇ. بۇ ئىلىمنىڭ ئۈچىنى تۈرى. بۇ نىمە دىسە، ئەقىل ۋە ئەخلاق. ئەقىل ۋە ئەخلاق بۇ پۈتۈن دۇنيانىڭ زىننىتى. بۇ زىننەت ئادەمنىڭ ئىچى ۋە تېشىنى زىننەتلەپ تۇرىدۇ. بىزنىڭ كىتابىمىزدا مۇشۇنداق بىر مەسلىنى يۇرۇتۇش ئارقىلىق، بىزنىڭ ئادەملىرىمىزنى يېڭى باشتىن ئىجادكارلىققا باشلاپ كىرمەكچى. ئۈلۈم ئۇقۇمىنى بىز كونكىرىت قانداق چۈشەندۇق دىسىڭىز، بۈگۈنكى ياشاش ئۇسۇلى ئاددىي يەپ-ئىچىپ مەۋجۇت بۇلۇش ئۇسۇلى ئەمەس، بۇ ئادەمچە ياشاش ئۇسۇلى دەپ چۈشەندۇق. ھازىر بىنىڭ مەملىكىتىمىزدە ئۈچ خىل ياشاش ئۇسۇلىنى تۇنۇشتۇرۇپ ئۈتىمەن. بىرىنجىسى، بۇرۇن بىز مەملىكىتىمىزدە بۆرىنى تۇتىم قىلغان. بۆرە تۇتىمى ئەسلىي ئۇيغۇرلارنىڭ، تۈرۈكلەرنىڭ تۇتىمى. ئۇ ئۇغۇزخان بۇۋىمىزنىڭ تۇتىم بولغاندەك. ھازىر مەملىكىتىمىز بۇيىچە langbaoبۈرە يۇلى،بۆرىچە ياشاش ئۇسۇلى چىقتى.بۆرىچە ياشاش ئۇسۇلىدا بۆرىگە ئوخشاش بۆرىنىڭ بارلىق قىلىقلىرىنى، بىر ھايۋاننىڭ كەسكىن، رەقىپلىرىگە ھۇجۇم قىلىدىغان ھەرقانداق بىر يىمىكىنى ئۆزى ئوۋلايدىغان بۇ روھىنى كۆچۈرۈپ، جۇڭگۇ كارخانچىللىرىغا تەدبىقلاپ بۆرە يۇلى چىقتىدە. بۇنىڭغا غا باققاندا بۆرىدە ئاچكۆزلۈك، ئادەم ئىز باسمىغان جاڭگاللارغا كىرىش، دۈشمەنلىرىگە ناھايىتى ھۇشيار بۇلۇش، رەقىپلىرى يولۋاستەك،شىردەك چوڭ نەرسىلەر بولسا دەرھال ئۇيۇشۇپ، بىللە ئېتىلىش قاتارلىق خۇسۇسىيەتلەرنى ئادەملەرگە تەدبىقلاۋاتقان گەپتە بۇ. بىز ئەمدى بۆرىچە ياشاش ئۇسۇلى دىگەندە بىز كۈرۈپ ئويلىدۇقكى، ئادەملەر ھەقىقەتەن بۆرىدەك جەسۇر لۇق بولغىنى ياخشى. لىكىن بىزنىڭ بۇۋىللىرىمىز نىمە بۇلۇپ بۆرىنى تۇتىم قىلىپ ھازىر باشقا دىنلارغا ئۆتۈپ كەتكەن؟ دىمەك ئىنسانىيەتنىڭ تەرەققىياتى مەلۇم بىر ھايۋان ياكى مەلۇم بىر مىجەزدە تۇرماستىن، ئۇ ئەڭ يېڭى ئىدىيەلەرنى قوغلىشىپ ماڭىدۇ. ئادەم دىگەن ئەمەلىيەتتە ھىسيات قەلەندىرى. ئۇ مەيلى قانداق شارائىتتا بولسۇن، جىسمانىي جەھەتتىكى يىمەك-ئىچمەكنى قاندۇرۇش بىلەن بىرگە ئەڭ ياخشى كۆرىدىغان نەرسىللىرىنى قوغلاپ يۈرۈپ ئۆلۈپ كىتىدۇ. ھازىرمۇ شۇنداق پۈتۈن جاھان شۇ. مۇشۇنداق بولغاندىكىن ھىسيات جەھەتتە پىكىرگە تايىنىش بىرىنجى ئۇرۇندا تۇرىدۇ. پىكىر،  ئەمدى بۆرە ھەرقانچە جەسۇر بولغان تەقدىردىمۇ، ئۇ بىرخىل باشقىلارنى ئىتتىپاقلاشتۇرۇش، باشقىلارغا خەيىر-ئىھسان قىلىدىغان نەرسە يوق. ئۇنىڭدا دىيانەت يوق. ئۇنىڭدا ھۇجۇمكارلىقلا بار. شۇڭا بىزنىڭ يىتىلىش، مۇكەممەل ئادەم بۇلۇش، كامىل بىر ئىنسانغا ئايلىنىشنىڭ چارىسى بۆرىلىك مىجەز ئۈستىگە يەنە تېخىمۇ ياخشى ئەخلاقى مىجەز، خۇلىق قۇشۇش مەسلىسى بار. شۇڭىلاشقا بىز بۆرىچە ياشاش ئۇسۇلىنى ئۇمۇمەن ئۇسۇلى دەپ قاراشقا بولمايدۇ. بۇنىڭدا ئىلگىرلەش كىرەك، دەپ قارىلىدۇ. ھازىرقى ئالىمچە ياشاش ئۇسۇلى نىمە دىسە پۈتۈن دۇنيا بۇيىچە ھازىر بۇلۇپمۇ ياۋرۇپا ئامرىكىنىڭ  ھەربىر ئادەمنى ئالىم قىلىش مۇمكىن. ئالىم دىگەن نىمە؟ ئالىم دىگەن ئەمەلىيەتتە كىشلەر بىلمەيدىغان نائېنىق، سىرلىق كىشلەر بىلمەيدىغان نەرسىلەرنى ئېنىقلاپ كىشىلەرگە ئېنىق قىلقپ بىرىدىغان ئادەم. بىر ئالىم بىز بىلمەيدىغان بىر يۇلتۇزدىكى بىز بىلمەيدىغان مىكرو نەرسىلەرنى پارچىلاپ ئۇنى تەنگە قۇبۇل قىلىشنى تەتقى قىلىپ چىققان بولسا بىر ئادەمچۇ دىسە باغۋەن كۈچەتلەر توغرىسىدا، بېلىقچى سۇ توغرىسىدا، چارۋىچى ھايۋاناتلار توغرىسدا بەكرەك بىلىدۇ. ئۇلار شۇ مەسلىلەرگە جاۋاپ بىرىشتا ئالىم جاۋاپ بىرىشتا ئالىم قىلمىغان ئىشنى قىلىشى مۇمكىن. ئادەم دىگەن نىمە دىسىڭىز، ئادەملەر خۇددىي ئالىملارغا ئوخشاش ھەركۈنى بىر نەرسىنى توغرا، خاتا دەپ تۇرىدىغان نەرسە. مۇشۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن ئادەملەرنىڭ ئۇقۇم تۇرغۇزۇش، بۆرە ئۇقۇمىدىن ئالىم ئۇقۇمىغا، ئالىم ئۇقۇمىنى تۇرغۇزۇشتا كىچىك بىر مەسلە ئۈستىدە ئۇقۇم تۇرغۇزۇش ۋە تۇلۇقلاش، ئۇنىڭغا ئوخشايدۇ. ھەربىر ئادەمنىڭ ئالىم بۇلۇپ كىتىش ئىمكانىيىتى بار. شۇڭا بىز بۇ يەردە بۆرىچە ياشاش، بۆرە ئۈستىگە بىلىم تۇلۇقلاش، ئالىملىق يۇلىنى، تەمكىنلىك يۇلىنى، ئەخلاق يۇلىنى تاللىشىمىز كىرەك دەپ قارىدىم. ئەمدى مەسلە بۆرە بولدۇق، ئالىم بولدۇق دىگەننىمۇ، بۇ ئىجادىيەت دىگەن ناھايىتى مۇرەككەپ جەريان. ئىنساننىڭ ھاياتى ھەرخىل زىت زىددىيەتلەرگە تولغان، بۇنى ھەل قىلىش ئۈچۈن مۇساپە كىرەك. بۇنىڭغا قانداق ئادەم لازىم، قەتئىي ئىنتىلىشلىك، ئىرادىلىك ئادەم كىرەك. بۇنى بىز ئودۇبۇس يۇلى دەپ چۈشەندۇق. ئودۇبۇس دىگەن يۇنان ئەپسانىللىرىدىكى گەپ. ئودۇبۇس دىگەن نىمە دىسە، ئودۇبۇس دىگەن بىر تىبەت پادىشاھنىڭ بالىسى لايئوس دىگەننىڭ بالىسى. ئەمدى بۇ جەريان ناھايىتى مۇرەككەپ جەريان. بۇنىڭكى ئەڭ مۇھىمى ئاتىسى تەرەپتىن خانلىققا باشقا بىرسىنى تۇرغۇزماقچى بولۇپ، بۇنى بىر كىچىك تۇقالدىن تۇغۇلغان بولغاچقا چىقىرىۋەتكەن. بۇنى چىقىرۋىتىشتە بىر جاڭگالغا تاشلىۋىتىدۇ. جاڭگالغا تاشلىۋەتكەندىن كىيىن بىر پادىچىغا ئۇچرايدۇ. پادىچى بالىنىڭ پۇتى چىگىكلىك تاشلىۋەتكەنلىكىنى كۆرۈپ (ئودوبۇس دىگەن پۇتى چىگىكلىك بالا دىگەن گەپ ئىكەن.) ئاخىردا بۇنى يەنە بىر پادىشاھلىق ئارقىلىق پادىشاھلىقنىڭ ئالدىغا ئاپىرىپ، "مەن پادىچىڭىز، مۇنۇ-مۇنۇ مەسلىلەرگە يۇلۇقتۇم،" ئەڭ ئاخىرىدا ئۆز بالىسىنىڭ بېقىندى بالا ئىكەنلىكىنى بىلىپ... نى تاللىمايدۇ. شۇ خاپىلىق بىلەن يانىدۇ، يېنىپ كىتىۋېتىپ نەچچە قېتىم ئىبادەتخانىغا كىرىپ سەن چۇقۇم ئاناڭنى ئالىسەن، داداڭنى ئۆلتۈرىسەن، مۇشۇنداق ۋەھشىي كۈنلەرگە قالىسەن، سىنىڭ قۇلۇڭغا قالغان ئىش ئەڭ ئاخىرىدا يامان ئاقىۋەتكە قالىدىغىنى بالا، شۇم تەقدىر سىنىڭ پىشانەڭدە بار دىدى. راسىت دىگەندەك كىتىۋېتىپ بىرسى ھارۋىدا ئىككىسى كىتىۋېتىپ يول تالىشىپ قېلىپ بىرنى ئۇرسا ئۆلۈپ كىتىپتۇ. قارىسا ئۇ دادىسى. ئۇ پادىشاھ شۇ كۈنى ئىبادەتخانىغا ناماز ئۇقۇغىلى كىتىپ بېرىپتىكەن. ئۇنىڭ ئانىسى كىنىزەك پادىشاھنىڭ ئايالى، ئۇ ئادەم ئۆلۈپ كەتكەندىن كىيىن كىمدە-كىم ئاشۇ تاغدا بىر شۇم نەرسە بۇلۇپ دىپىنكىسى دەيدۇ. شۇ سۇئاللارنى سۇراپ، سۇئاللارنى سۇرىغان ئادەمگە جاۋاپ بىرەلىسە ئۇنى قۇيۋىتىدىكەن، جاۋاپ بىرەلمىسىە ئۇنى يەيدىكەن. نۇرغۇن ئادەمنى ئۆلتۈرۋەتكەن. ئەڭ ئاخىرىدا خاننىڭ بالىسىنىمۇ ئۆلتۈرىۋەتكەن. شۇنىڭ ئۈچۈن خان كىمكى ئاشۇ شۇم نەرسىنى يۇقىتالىسا خانلىقىمنى شۇنىڭغا بىرىمەن دەپتىكەن. ھەم ئۈزەمنىڭ سىڭلىسىنىمۇ شۇنىڭغا خۇتۇنلىققا بىرىمەن دىگەن. ئەڭ ئاخىرىدا بۇ ئودۇپۇس شۇ سپىكىسنىڭ سۇئالىغا جاۋاپ بىرىدۇ. ئۇ بىر مەخلۇق ئەمدى. تىنى ئادەمگە ئوخشايدۇ، قۇلاق، مۈڭگۈزلىرى بار،  بىر تەرىپى جادۇگەر، بىر تەرىپى ئادەمگە ئوخشايدىغان نەرسە، مەخلۇق. ئودۇپۇس مەخلۇقنىڭ ھەممە سۇئاللىرىغا جاۋاپ بەرگەنلىكى ئۈچۈن بۇ ئادەم ئۇنى پۈتۈن مەملىكەت بۇيىچە ئالقىشلاپ، پادىشاھلىققا ئولتۇرغۇزۇپ، سىڭلىمنى بىرىمەن دىگەندىكىن سىڭلىسى ئۇنىڭكى ئانىسى ئىكەنتۇق. شۇنىڭ بىلەن بۇ ئادەم يامان ئاقىۋەتكە قالغاندىكىن، بۇ نىمە ئىش بۇ؟ پۈتۈن مەملىكەتتە كىسەل تارقاپ كىتىدۇ. ۋابامۇ تارقاپ كىتىدۇ. ئەڭ ئاخىرىدا كىسەللەرنى داۋالىيالماي ئىبادەتخانىغا بېرىپ، دىلپېردىن سۇرىسا، مۇشۇنداق بىر شۇملۇق بار. شۇ شۇم ئادەم مۇشۇ مەملىكەتتىن ھەيدەپ چىقىرىلمىسا، تەخىت ياخشى قۇرۇلمىسا، بۇ مەملىكەتتە ئاپەت تۈگمەيدۇ، دەپتۇ. شۇنىڭ بىلەن ئۇ تەكشۈرۈپ-تۈكشۈرۈپ قارىسا ئۆزى شۇ. بىر پادىچى ئاشۇ ئادەم شۇ دەپ كۆرسىتىپتۇ. دىمەك ئودۇپۇس يۇلى نىمە دىسە، بۇ ئادەم ئەڭ ئاۋۋالەن بولدى تەكشۈرمەڭ دەيدۇ. لىكىن زادىي ئەھۋال نىمە؟ خەلىقلەر نىمە ئۈچۈ ن ئۆلۈپ كىتىدۇ دەپ تۈكشۈرۈپ قارىسا مۇشۇ ئادەم شۇ يامان ئىشنى قىلغان. ئەمما ئۇ بىلمەيدىغان، بۇ ئودۇبۇسچى دىگەن نىمە دىگەن ۋاقتتتا، ئۆزى قارىغۇ ھالەتتە تۇرغاندا يەنى پەن بىلىملىرى بىلەن قۇراللانمىغان، ئۆزى كاللا ئىشلەتمىگەن، دۇنيانىڭ ئۇلۇغ ياشاش ئۇسۇلىنى بىلمىگەن پەيىتتە ئادەم مۇشۇنداق قاراملىق ھالەتتە تۇرسا، يامان ئاقىۋەتلەر بۇلىدۇ. بۇنى ھازىرقى ھەربىر ئادەمگە تەدبىقلساق. ھەربىر ئادەمنىڭ بىلىم مۇكەممەللىكى، ئىجادىيەت قابىلىيىتى، ئەخلاق سۈپىتى. ئۇمۇمەن جۇڭگۇچە قىلىپ ئېيىتقاندا بىر ساپا سۈپىتى شۇ دەرىجىگە يەتمىگەن بولسا، بۇ ئودۇبۇسقا ئوخشاش قارىغۇلارچە چوڭ گۇناھلارنى ئۆتكۈزۈپ، بۇ مەملىكەتتە ئارام بەرمەيدىغان يەرگە ئەكىلىپ قۇيىدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ مەسلىدە ئودۇبۇس تەكشۈرۈپ ئېنىقلاپ، يۈزدە-يۈز تاپقاندىن كىيىن، ئاخىرىدا ئۆزىنىڭ كۆزىگە يىڭنە تىقىپ، قارىغۇ قىلىپ ،تۆۋە قىلىپ چىقىپ كىتىدۇ. بولدى ۋەتەننى ئېلىڭلار سىلەر، مەن چىقىپ كىتىپ ۋەتەن قۇتۇلىدىغان ئىش بولسا ئۆزۈمنى قۇربان قىلاي دەپتۇ. دىمەك ياشاش ئۇسۇلىدا ھەربىر مەسلە ئالدىدا مۇشۇنداق كەسكىن، خاتالىققا ئودۇبۇستەك كۆزىنى قارىغۇ قىلىۋىتىدىغان بولسىمۇ، ۋەتەننى قۇتۇلدۇرۇپ قالىدىغان روھ بۇلۇشى كىرەك بىر ئادەمدە. مۇشۇنداق بولغان ئۆڭلۈكنىڭ ئۈچ قاتلىمىدىكى بۆرىچە ياشاش، ئالىمچە ياشاش، ئودۇبۇسچە ياشاش دىگىنىمىز ئۈچ قاتلامدىن ھالقىغان بۇ ئۆڭلۈك ئۆلدۈرمىشكە ئوخشاش ھەم ئەخلاقى خاتا ئىش قىلمايدىغان دۆلەتنى پاكىز ساقلايدىغان، ھازىرقى زاماننىڭ ھەم بىلىمى بار ھەم ئەخلاقى بار ياخشى ئادەم دىگەن گەپ. *h",gN=  
^ B/r@/TZ  
  dg<+R _]  
`C05N0  
رىياسەتچى : ئۇنداقتا ئۇدۇم ھەققىدە بىر چۈشەنچە بەرگەن بولسىڭىز؟  يەنە ئۇنىڭدا قانداق مەزمۇنلار بار؟ \H3&e3{  
\0Tu@TZ  
  6%3`Q 9  
q |KTh  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :ئۇدۇم دىگەندە دىل تۇغۇلىرىنى، قەلىپ تۇيغۇلىرىنى ئۇدۇملاش دىگەن مەزمۇندا. -}%P9W%k$  
?+7 .of  
چۈنكى ئۇدۇم دىسە نۇرغۇن ئادەملەر ئاتا-بۇۋىلىرىمىزدىن قالغان ھەممە نەرسىنى ئۇدۇم ياكى شۇنىڭكى ئىرسىي گىن قاتارىدا چۈشۈنىدۇ. مەن دەۋاتقان ئۇدۇم، ئىرسىيەتلىك جىسمانىي مەسلە ۋە ياكى ئاتا بۇۋىلىرىمىزدىن قالغان تارىخى نەرسلەر بولماي، ئىنسانىيەتنىڭ ھۇشيارلىق ھەم ئەقلىنى ئۆستۈرۈش. ئىجادكارلىق ئۇدۇمى. (=fF<|W] \  
rW.Hc0 qW  
بىزدىكى ئۇدۇم ھازىرقى پۈتۈن ئىنسانىيەتنى نەزەردە تۇتقان ۋاقتىدا ئۇدۇمنى ئىنسانىيەتنىڭ ئەقىل-پاراسەتلىك بۇلۇپ يىتىلىشىدىكى ئۇدۇملار نىمە؟ بىرىنجىسى- ئەندىشلەر ئۈستىدە تەپتىش قىلىش. ئىنساننىڭ ھاياتى بەزى ۋاقىتتا ياخشى بەزى ۋاقىتتا يامان بولغاندەك، بەزى ۋاقىتتا قۇرساق تويغان، بەزى ۋاقىتتا ئاچ قالغان، يامان كۈنگە قالغاندەك ئۆزگىرىش بۇلۇپ تۇرىدۇ. مۇشۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن كىشلەرنى داۋاملىق بىر ئەندىشە قاپلاپ تۇرىدۇ. ئۇنىڭ ئۈستىگە تەبىيەت ئۆزگىرىشى، بەزى چاغلاردا سىياسىي ئۆزگىرىش، بەزى چاغلاردا دىنى ئۆزگىرىش قاتارلىق نۇرغۇنلىغان مەسلىلەر بۇلۇپ تۇرىدۇ،داۋاملىق ئەندىشە تۇغۇلۇپ تۇرىدۇ. مۇشۇنداق ئەندىشىلەرگە كەلگەن ۋاقىتتا ئىنسانىيەتنىڭ ئەڭ ئىسىل خىسلىتى نىمە دىسە، بۇ خىسلەت چىكىنىش،  قورقۇش، چۈشكۈنلىشىش، بۇزۇقلۇق قىلىش ئەمەس. مۇشۇنداق شارائىتلاردا مۇشۇنداق ئەندىشە پەيد قىلىۋاتقان ئىشلار ئۈستىدە تەپتىش يۈرگۈزۈش. مىللىتىم ئارقىدا قالدى مەندە نىمە مەسلە بار؟ مەن مۇنۇ ئىشلارنى يېڭىپ چىقالمىدم. ياكى مەسلەن مىنىڭ مىللىتىم بىر مەيدان ئولىيمپىك مەيدانىغا چىقالمىدى. دىۋانى لوغەتۇل تۈركتە ھازىر مەسلەن تۈركىيە جەمئىيىتىدە دىۋاننى تەتقىق قىلىپ دوكتۇرلۇق    ئۇنۋان ئالغانلارنى. بىزدە تېخى ئۈزىمىزنىڭ كىتابىنى ئۈزىمىز تەتقىق قىلىپ بىر مەيدان دوكتۇر بولغان يوق. پۈتۈن دۇنيادا بىز شۇنچە تەرەققىيات بولغانلىقىنى بىلىمىز. لىكىن ئۈزىمىز قىلىۋاتقان ئىش قانچىلىك؟ مەن شۇ تەرەققىياتقا ماسلىشالاۋاتامدىم؟ دىمەك مۇشۇنداق مەسلىلەر ئۈستىگە يۇلۇققان ۋاقتىمىزدا، ئۆزىنى تەپتىش قىلىش. ئۆزنىڭ ھەرقانداق كەم يىرى بولسا ئۇنى ئەينەن كۆرۈپ، ئۇنى تۈزتىۋېلىشقا ئالدىراش مەسلىسى. بۇ نەرسىلەردە خۇراپىي نەرسىلەرگە بۇغۇلۇپ قالماسلىق. يەنە بىرسى ئىككىنجى تەجرىبە، ئەندىشىلىك يامان ئىشلار بولغاندا ئۆزىنى تەپتىش قىلىپ، ئۆزىنى تۈزىتىش ئارقىلىق شۇ ۋەزىيەت، شۇ جەمئيەتتە ياشاش ئىمكانىيىتىنى يارىتىش دىگەن گەپ. ئىككىنجىسى نىمە دىسىڭىز، يېڭى بىر دۇچارلىق. بىزگە ئەندىشە سالغان دۇچارلىق ئۈستىدە مۇسابىقىگە جۈرئەت قىلىش مەسلىسى. ئىنسانىيەتنىڭ پۈتۈن تارىخىدا ئىنسانىيەت ئەقىلىنى ئاللاھ بىۋاستە ئۇنىڭغا پۈۋدەپ كىرگۈزۈپ قويدىمۇ ياكى ئىنسانىيەت ئەمەلىيەتتە بىر-بىرلەپ بىلىپ يەتتىمۇ دىگەن مەسلىدە دىنىي قاراش، پەننىي قاراش، دىنىي قاراش بىلەن پەننى قاراشتا ھەر ئىككىلىسىدە خۇراپىيلىق ياكى دۇغمادىسلىق ياكى بۇنىڭغا ئەينەن جاۋاپ بىرىش مەسلىسى بار. بىزنىڭ كۈزىتىشىمىزچە ئىرانباغ ۋەقەسى، ئىرانباغ ۋەقەسىدە ئاللاھ تائاللا ھەۋۋا ئانام، ئادەم ئاتامنى جەننەتتىن قوغلايدۇ. ئۇلار ياخشى- ياماننى پەرقلەندۈردىغان ھېلقى مىۋىنى يەپ تاشلىغانلىقى ئۈچۈن. ئۇنى مىۋىنى يىمە، باشقا مىۋىلەرنى يىسەڭ بۇلىدۇ، ئەمما بۇ مىۋىنى يىمە دىگەن. يىمە دىگەن مىۋىنى يىگەنلىكى ئۈچۈن، ھەۋۋا ئانام بىلەن ئادەم ئاتام ئىككسى جەننەتتىن جازالىنىپ قوغلىۋىتىلدى. جەننەتتىن قوغلانغان ۋاقىتتا ئۇلار قورقۇپ بىردەم بۇ بۇلۇڭغا مۈكۈپ بىردەم بۇ بۇلۇڭغا مۈكۈپ، ئەڭ ئاخىرىدا ئۈزىنىڭ تۇرمۇشىنى، ئۆزى ئالىدىغان يولنى بىلمەيتى. چۈكى ئۇلار شۇ ۋاقىتقىچىلىك ئارلىقتا يالىڭاچ ياشاۋاتقان. ئۆزىنى سەزمەيدۇ. شۇ ۋاقىتقىچىلىك ئۇلار ئۆزىنىڭ يالىڭاچ تۇرغىنىنى بىلگىدەك ئەقىل يوق. ئاللاھنىڭ بېغىدا ئويناپ يۈرگەن گەپ. شۇ باغدىن ھەيدەپ چىقىرىلغان مەسلە نىمە دىسە، بۇ بىرخىل دۇچارلىق.  بۇنداق ۋاقتىدا چۈشكۈنلىشىپ، كەينىگە چىكىنىپ كىتىش ياكى خۇداغا قارشى تۇرۇپ ئۇنىڭغا مۇشىت ئېتىش ياكى ھازىرقى بىزنى باشقۇرۋاتقان پادىشاھ بولسا ئۇنىڭ بىلەن مۇشىتلىشىپ يۈرۈپ ھە؟ ئاخىرى ئۆزىنى يۇقۇتىۋىتىش ئەمەس، يېڭى بىر يول تېپىشقا مۇسابىققىلىشىش. بىزنى جازالىغۇچى ياكى ئاللاھ تائاللا بىزنى جەننەتتىن ھەيدەپ چىقارغان بولسا بىز ئەقىل تېپىپ ئاللاھ تائاللانىڭ رايىنى ئالىمىز. RXwiz|?u  
~]0Rj)f  
شۇنىڭ بىلەن بۇ ئىككىيلەن ئاللاھنىڭ تەكلىپى بىلەن ئەر-ئايال بۇلىدۇ. ئۇنىڭدىن ھابىل ۋە قابىل دىگەن ئىككى ئۇغۇل تۇغۇلىدۇ. ھابىل تېرىقچى، قابىل چارۋىچى، تۆگىچى بۇلىدۇ. مۇشۇنىڭ بىلەن ئۇلار بۇ دۇنيادا مۇسابىقىگە جۈرئەت قىلىپ ئاللاھنىڭ تاپشۇرۇقى بۇيىچە ئەقىل ئىشلەتكەنلىكى ئۈچۈن، بىرىنجى دۇچارلىقتا ئىنسان ئەقىل كىرىپ دىھقانچىلىق، چارۋىچىلىق قىلىدۇ. ئەمدى ئوت مەسلىىسىچۇ دىگەندە، بۇ ھەقتە دىنىي رىۋايەتلىرىمىزمۇ بار، پەننىي ئارخىلوگ قىلغان نەرسىلىرىمىزمۇ بار. پەننىي تەتقىقات نەتىجىلىرىدىن قارىغاندا، ئىنسانىيەت ئۇزاق مۇددەت مۇشۇ ھىندى ئوكيان ئاستىدىكى ئورمان-چاتقاللاردا يەنى تىروپىك بەلۋاغدا ياشىغان. تىروپىك بەلۋاغدا ياشىغاندا ھەممە ئادەم يالىڭاچ، ھەممە ئاەەمدە قۇرال يوق، ۋە ياكى ئۇلار بېلىقلارنى ئوۋلاپ يىيىش، ياكى شۇ ئەتراپتىكى ھايۋانلارنى خام يىيىش بىلەن ياشاۋاتقان ئىكەن. بۇلار نۇپۇس كۆپىيىپ – كۆپىيىپ ئاخىرى پاتمىغاندىن كىيىن، ھازىرقى تىروپىك بەلۋاغ ئەتراپىغا پاتمىغاندىن كىيىن تەرەپ-تەرەپكە تارقىغان. تارقىغان ۋاقتىدا ئاساسەن ھىندى چىن تەرەپكە، جەنۇبىي ياۋرۇپا تەرەپكە، شىمالىي ئامرېكە تەرەپكە ماڭىدۇ. ئەڭ ئاخىرىدا ئۇلار بىزنىڭ ئوتتۇرا ئاسىيا تەرەپكە چىقالمايدۇ. چىقالماسلىقتىكى سەۋەپ بىزدىكى قاراقۇرۇم، پامىر، ئالتاي تاغلىرى ئۇلارنى تۇسۇپ تۇرغانلىق ئۈچۈن چىقالمايدۇ. ئۇ چاغدا ئىنسانلار يالىڭاچ ئۇ يانغا چىقسا مۇزلاپ تۈگەيدۇ. ئۇلار يۈز قېتىملاپ ئۇرۇنۇپ، ھازىرقى تەتقىقات بۇيىچە، ھەۋۋا ئانام، ئادەم ئاتامنىڭ تېرىقچىلىق، باللىرىنى تاپقان ۋاقتى 60مىڭ يىل ئەتراپىدا. بۇنىڭدىن 45مىڭ يىل بۇرۇن، بۇلاردىن بىر تۈكۈم ئادەملەر كاراچى دېڭىزى ئارقىلىق پامىرغا چىققان. ئۇلار مۇشۇ يەرگە نەچچە قېتىملاپ چىقىپ ئۆلۈپ-ئۆلۈپ ئاخىرى كۈچ بۇلۇپ، قىش بۇلۇپ يۈرگەندىكىن، بۇلار قېچىپ كىتىشنى بىلەلمەي، قېچىپ ئۈلگۈرەلمەي تەكرار-تەكرار ئۆلىدۇ. ھابىل، قابىللار مۇشۇ تەرەپكە مېڭىپ قاچقانلار. بۇ تەرەپكە ئۆتكەنلەرچۇ دىسە، ھەقىقەتەن مۇشۇ نوھنىڭ باللىرى نوھنىڭ ئىككىنجى ئوغلى  ياپەسنىڭ باللىرىدۇر. مانا مۇشۇ دەۋاتقان رىۋايەتتىكى ئادەملەر چىققاندا، بىرىنجى قېتىم ئەقىل ئېچىپ، يەنى ئوت بولمىسا مۇزلاپ ئۆلۈپ كىتىدىغانلىقىنى، ئىسسىقلىق بولمىسا كىيىم كېيمىسە بولمايدىغانلىقىنى بايقىغان. شۇڭىلاشقا تارىم مەدىنىيىتىدە پۈتۈن دۇنيا مەدەنىيىتىنىڭ مەركىزىي رايۇنى دىگەندە، ياكى پۈتۈن دۇنيا بۇيىچە تارىم تارىخنىڭ يادروسى، تۈل مەسلىگە جاۋاپ بىرىدىغان يەر دىگىنىمىز، مانا مۇشۇنداق ئوت ئېلىش مەسلىسىنى، شۇ چاغدىكى ياپەس، . مەن مۇشۇنداق قۇرغاق رايۇندا تۇرۇپ قالدىم، قانداق كۆكەرتىمەن بۇ يەرنى دىگەندە، دادىسى ئىسىمى ئەزەم يېزىلغان ياداتاشنى بىرىپ، سەن بېشىڭغا كۈن چۈشكەن ۋاقتىدا ئىسمى ئەزەمنى ئۇقۇپ، تاشقا پۈۋلىسەڭ يامغۇر چۈشىدۇ دەپ ياداتاش بەرگەن دەپ رىۋايەت بار. بىرىنجى قېتىم تاشنى، ياداتاش دەپ ئاپرىدە قىلىپ، شۇڭا يامغۇر تىلەپ ئاسماندىن يامغۇر چۈشۈرىشىمىز شۇ. مانا شۇ ۋاقتىدا ھەم يامغۇرغا ئىگە بولغان، يامغۇر چۈشۈرۈشنى ئۈگەنگەن، ھەم مۇشۇ يەردە كىيىم كىيىشنى ئۈگەنگەن. دىمەك بىر دۇچارلىق، يەنى يالىڭاچ قالسا ئۆلۈپ كىتىدىغان دۇچارلىق، شۇ ۋاقتىدا ئىنساننىڭ ئەقلىنى غىدىقلاپ، ئويلاپ-ئويلاپ ئاخىرى بىر دانىشمەن قېرىنىڭ يادىغا يىتىپ، تاشلار بىرسى-بىرسىگە سۇقۇلۇپ چىقىۋاتقان ئوتلارغا قاراپ ھە... دەپ شۇنىڭ بىلەن ئوت ئېلىشنى ئۈگەنگەن. شۇنىڭ بىلەن ئىنساننىڭ ئەقلى ئېچىلغان. ئىككىنجى مەسلىدە، مۇشۇنىڭغا ئوخشاش، كىيىن قارىسا نۇرغۇنلىغان كۆمۈر كانلار، نىفىت كانلارنىڭ ئۈستى ئۇچۇق، ئوت كىتىۋاتقان. ئۇنىڭغا چۈشۈپ قالغان نۇرغۇنلىغان تاشلار چۈشۈپ ئۇنىڭدىن رودىلار كۆيۈپ تۈمۈر بۇلۇپ قېلىۋاتقانلارنى كۆرۈپ، ئاتلىق مەدەنىيىتى، قىلىچ-قالقان ياسايدىغان مۇنداق نەرسىلەر ئىجاد قىلىنىشقا باشلىغان. شۇنىڭغا ئوخشاش بىزنىڭ ھازىرقى كۈنۈمىزدىچۇ، ھازىرقى كۈنۈمىزدىمۇ ھەرقانداق بىر ئىشقا دۇچار بولغان ۋاقتىمىزدىمۇ، بىر ئويلاش، بىر تىرىشچانلىق ئارقىلىق، يەنە ئەقىل تېپىپ ئۈتۈپ كىتىمىز. دىمەك ئىنسانىيەتنىڭ ئەقىل تەجرىبىسىدە ئىككىنجى تەجرىبە: دۇچارلىق ئالدىدا مۇسابىقىگە غەيرەت قىلىش. بۇ ئىنسانىيەتنىڭ ئەقىل تېپىشىدى ئۇدۇم. ئەقلى كۈنلىدىن ئەقلى جۈسئىي ئىدى. بىزنىڭ بۇرۇنقى بۇۋىلىرىمىز ئىنسانىي كامىل دىگەننى نىمە دىسە، ھازىرقى زاماننىڭ تىلىدا، تەبىئەت، كائىنات بىلەن بىرلەشكەن ئادەم دەيمىز. بۇۋىلىرىمىزچۇ دىسە، خۇدا بىلەن بىرلىشىپ كەتكەن، يەنى ئۆزى ئىستىغپىرا بىلەن ئاللاھنىڭ دەرگاھىغا غەرىق بۇلغان ئادەم دەيمىز. بۇ غەرىق بۇلۇش نىمە دىگەندە، بۇۋىلىرىمىزنىڭ ئەقلى كۈنلى دىگىنى، مۇشۇ تەبىئەت، بىز ھېچقانداق قىلىپ ئۆزگەرتەلمەيدىغان ياراتقۇچىنى ئەقلىي كۈنلى دەيمىز. ئەقلى جۈسئىي دىگىنىمىز ئەقلىي كۈنلىدىن يارىتىلغان بىزنى ئەقلى جۈسئىي دەيمىز. بىزنىڭ تىنىمىزدە تۇڭۇمىز، ئىسسىيمىز، ئاچىمىز، تۇيۇمىز، خۇشال بۇلۇمىز، خاپا بۇلۇمىز، كۈلۈمىز، يىغلايمىز. بۇ نىمە دىسىڭىز، بىزنىڭ تىنىمىزمۇ خۇددى تەبىئىيەتتە بۇلۇۋاتقان ئالەمگە ئوخشاش، ئۆتكۈر قۇياشنىڭ ھارارىتى بىلەن ئۆتكۈر قۇباتنىڭ سوغۇقى كىسىشكەن مۇشۇ نوقتىدا يىشىلشاھ پەيدا بۇلۇپ تەڭپۇڭ بۇلۇپ بىز ياشاۋاتقاندەك، بىزنىڭ ۋەتنىمىزمۇ تەبىئەت بىلەن تەڭپۇڭ بولغان ۋاقتىدا، ئاندىن كىيىن تەرەققىيات تىز بۇلىدۇ، يەنى ئەقلىمىز بىزنىڭ كۈنلى ئەقلىنىڭ قانۇنىيىتىنى  بىلىش ئارقىلىق بولىدۇ. ھەرقانداق ئادەم چۇقۇم ئۆزىنىڭ بەدىنىكى ئۆزگىرىشلەرنى تەبىئەت بىلەن سېلىشتۇرالايدىغان، تەبىئەتتىكى كۆرگەن نەرسىلىرىنى ئۆز بەدىنىدىكى ئۆزگىرىشلەر بىلەن تەڭپۇڭ قىلالايدىغان ھالەتكە كەلگەن چاغدا، بۇ ئادەم ئەقلىي جەھەتتىن  . مەسلەن، بۇنى جەمئىيەتكە تەدبىقلىساق، جەمئىيەت ھەر قاتلام ئىستىمال، ھەممە ئادەم يەيمەن دەپ تۇرىدىغان جەمئىيەت. بۇ ھەر بىر ئادەمنىڭ ئىشلەپ چىقىرىشى بىلەن تەمىن ئىتىلىدۇ. ئەمدى جەمئىيەتنىڭ تەڭپۇڭلىق نىمە دىسە، جەمئىيەتنىڭ تەڭپۇڭلىقى ئىستىمال قانچىلىك بولسا، ئۇنىڭدىن ئۈستۈن ئىشلەپ چىقىرىش، ئاندىن تەڭپۇڭ بۇلىدۇ. بۇنى ئادەمنىڭ ئەقلىگە تەدبىقلىغاندىچۇ دىسە،  ئىستىمال، بۇ كىرىم. چىقىمچۇ؟ ئىختىرات ئىجادىيەت. دىمەك ئىنسانىيەتنىڭ ئۈچىنجى تەجرىبىسى، ھەرقانداق بىر نەرسىنى تەبئەتنىڭ ئۇمۇمىي قانۇنىيىتى بىلەن تەڭپۇڭلاشتۇرۇپ، قادىرى كۈچنىڭ ئۆزىدە ئىپادىلىرىنى بىلىدىغان ۋە ئۆزىنىڭ ئەقلىنى تەبىئەتنىڭ قانۇنىيەتلىرىنى بايقاشقا ئىشلىتەلەيدىغان ئادەم بۇلۇش مەسلىسى. مۇشۇنداق تەڭپۇڭلاشتۇرۇش، يەنى ئىستىمال بىلەن چىقىم، ئىختىرانى تەڭپۇڭلاشتۇرۇش ئەقلىي بولغاندىلا ئاندىن جەمئىيەت تەڭپۇڭ، تىنچ، ئىتتىپاق بۇلىدۇ. چۈنكى پۈتۈن دۇنيا بۇيىچە ئالىدىغان بولساق، ئىنسانلار ئىستىمال بۇيۇملىرىنىڭ يىتىشمەسلىكى بىلەن جەڭ قىلىدۇ. يەر تالىشىدۇ، سۇ تالىشىدۇ، پۇل تالىشىدۇ. مەسلەن: شىۋىتلار...  نۇرغۇن مىساللار بار. يەھۇدىلارنى ئالىمىز دەيمىز. نىمە ئۈچۈن مۇشۇلارنى ئۇنداق-مۇنداق دەيمىز دىسە، ئىستىمال قىلىش بىلەن بىرگە ئىختىرا قىلىش كۈچى ئىنتايىن كۈچلۈك بولغانلىقى ئۈچۈن تەڭپۇڭ ياشاۋاتقان ئادەملەر. شۇڭا ئىنسانىيەتنىڭ تەجرىبىلىرىدىن قارىغان چاغدا، ئەندىشىلىك ئىشلارغا يۇلۇققان ۋاقىتىدا، ئۆزىنى تەپتىش قىلالايدىغان، يەنە مەسلىگە يۇلۇققاندا ئۇنىڭ بىلەن مۇسابىقىگە چۈشەلەيدىغان، ئىنسانىيەتنىڭ ئۇمۇمىي تەرەققىياتى بۇيىچە كۈنلى ئەقلى بولسا، بىزدە جۈسئىي جەھەتتىن ئېيىتقاندا مىللەتنى، ئۆزىمىزنى شۇنىڭغا توغرىلىيالايدىغان بولغان ۋاقتىمىزدا، ئىنسانىيەتنىڭ ئەقىل-پاراسىتىنىڭ ئۆسۈشتىن ۋەكىللىك قىلىدۇ دىگەن گەپ. مۇشۇ چاغدا بىز پاراسەت بۇيىچە ئۇدۇم قوغلىشىپ ماڭغان بۇلىمىز. ھەرگىز نەپسىمىز بۇيىچە ئەمەس. "#]l Q  
_+ 
  ONtbhe#t  
mP)`3{cl^  
رىياسەتچى : ئىسلامجان ئاكا، مۇشۇ تەدبىق دىگەن ئۇقۇمغا تەبىر بىرىپ باققان بولسىڭىز. ئۇنى قايسى جەھەتلەردىن ئويلىدىڭىز؟ مۇشۇ ھەقتە سۆزلەپ بەرگەن بولسىڭىز؟ abd{)!E>3.  
?(2!d/OA  
  ==%Gdy  
_ L,b:j~  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :تەدبىق دىگەندە، يۇقۇرىدا ئۆڭلۈك ئۇقۇمىنى ئېنىقلىدۇق. لىكىن ئىنسانىيەتنىڭ ئەقىل-پاراسەتتە ئۇدۇم قوغلىشىش ئۇسۇللىرىنى دەپ ئۆتتۇق. تەدبىق مانا مۇشۇ ئىنسانىيەت ياراتقان يۇقۇردىكى بۆرىچە ياشاش، ئالىمچە ياشاش، ئۇدۇبۇسچە ياشاش. بىز بۇنى ئۆڭلۈكچە ياشاش، ئۆڭلۈك دىگەن مۇشۇ ئالاھىدىلىكلەرنىڭ ھەممىسىنى قۇبۇل قىلغان، شۇ ئارقىلىق ئۆزىنىڭ كەم يەرلىرىنى تولدۇرغان، لىكىن مىللىي ئالاھىدىلىك بۇيىچە ئۆزىنىڭ بۇۋىلىرى ئۆلدۈرمىشتەك بىر دانىشمەننىڭ تېخى دۇنيادا تۇغۇلمىغانلىقى ئۈچۈن، يەنە شۇ دانىشمەننى تېپىش، شۇ دانىشمەندەك ياشاش دىگەن گەپ. مۇشۇنى ئۆزىمىزگە تەدبىقلاش مەسلىسى. بۇنىڭدا ئۆزىمىزگە تەدبىقلىغان ۋاقتىمىزدا، مۇنداق تەرەپلەرگە دىققەت قىلىمىز. بىرسى ھەربىر ئادەم ئۆزىمىزگە تەدبىقلايمىز دىسە، ھەربىر ئادەم ھەرگىز مەن لېيفىڭدىن ئۆگۈنىمەن، مەن سادىر پالۋاندىن ئۆگۈنىمەن، مەن نۇزۇگۇمدىن ئۆگۈنىمەن دىگەنلا گەپ ئەمەس. بۇ شۇ سادىر پالۋاندىكى روھنى ئۆزەمگە سىڭدۈرۈش مەسلىسى. ئەشۇ يەردىكى ئالىملىقنى ئۆزەمگە سىڭدۈرۈش مەسلىسى. يەنى ئۆگدۈرمىشنى بۈگۈنكى ئۆڭلۈك قىلىپ ياساپ چىقىش مەسلىسى. بۇ تەدبىق مۇشۇنداق مەزمۇننى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. بۇنىڭغا تارىخى مىساللارنى كۆز ئالدىمىزغا كەلتۈرۈشكە بۇلىدۇ. مەسلەن، يۈسۈپ خاس ھاجىپ بۇۋىمىز مۇشۇنچىۋالا بىر ھەيۋەتلىك ئىلىم سىستىمىسىنى قۇرۇپ چىقىشتا قانداق بولدى دىسە، ئۇ شۇ زامانلاردا ناھايىتى كۆپ رىيازەتلەرنى چەكتى. ئۇنىڭ ئوردىدا ئىلگىر ئولتۇرغان يىرى ناھايىتى شاتلىق، لىكىن شۇ ئىلىمگە يىتىش جەريانى ناھايىتى مۇرەككەپ. ئەڭ ئاخىرىدا بۇ ئادەم مۇشۇنچىۋالا كۆپ ئىدىيەلەرنى ئوتتۇرىغا قويغان ۋاقىتتا، نۇرغۇنلىغان روھانىي، خۇراپىي ئادەملەر شۇ يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ پىكىرىنى بەرگەن شۇ ئۆگدۈرمىشنىڭ پىكىرىگە قۇشۇلماستىن ئۇلارنى ھەر تەرەپتىن ئارىغا ئالماي، بۇزەك ئەتكەن تەرەپلەر بار. شۇنداق بولغنلىقى ئۈچۈن بۇ ئادەم نەچچە قېتىم قاقشىغاندەك، بۇ پەسلەرنى كۆزۈم كۆرمىسۇن، مۇشۇنداق ناچارلىشىپ كەتكەنلەرنى كۆزۈم كۆرمىسۇن دەپ، تاغدا كىيىكتەك يايراپ يۈرسەممۇ، مۇشۇنداق پەسلەرنى تۈزەلمىسەم تاغلاردا كىيىكتەك يايراپ يۈرگىنىم ياخشى دىگەن يىرىمۇ بار. يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ بۇ قاراشلىرى نىمىنى كۆرسىتىدۇ دىسە، مۇشۇنداق شارائىتلار بولسىمۇ، شۇ ئىلىمنى ئىزدىنىپ ئەڭ ئاخىرى دۆلەتنى تۈزۈدىغان تەرەپكە يىتىپ بارىدۇ، ئۆزى بىر ئىنسان بۇلىدۇ. ئەمدى بۇنىڭغا جالالىدىن رۇمى ھەممە مىللەتلەر كۆرۈۋاتقان كاتتا ماشايىخ. جالالىدىن رۇمىنىڭ مەستەۋى دىگەن كىتابى، ھازىر پۈتۈن دۇنيا ئىنگىلىزتىلى، رۇس تىلى، نىمىس تىللىرىغا تەرجىمە قىلىندى. ئۇ ياقتىن ئاڭلىسام ھەتتا خەنزۇتىلىغىمۇ تەرجىمە قىلىنىپتۇ دەپ ئاڭلىدىم. بىزنىڭ مەھمۇد قەشقىرىنىڭ قەبرىسىنى ئېنىقلىغان ۋاقتىمىزدا، مو قىلىپ  شۇ چاغدىكى قەشقەرنىڭ قازىسى ئەلىم ئاخۇنۇم دىگەن كاتتا ئالىم، مەھمۇد قەشقىرىنىڭ قەبرىسىگە مو قىلىپ بەرگەن كىتاپ شۇ. مەسلەن شۇنى يازغان كىشى بىلەن ئەڭ يېقىن دوستى شەمشىدىن تەبلىز دىگەن ئادەم بار. شەمشىدىن تەبلىزمۇ ھەقىقەت ئىزدەپ  كۇنياغا بارغان. بۇ ئادەم جالالىدىن رۇمى بىلەن كۆرۈشكەن. كۆرۈشكەن ۋاقىتتا بۇ ئىككىيلەن پىۋانى توشقان ئالىملار. قۇرئانىي كەرىملا ئەمەس، قۇرئانىي كەرىمدىن باشقا نۇرغۇنلىغان دىنىي كىتاپلارنى تەپسىر قىلغان. شۇ ئادەملەر ئاخىرى شۇ كىتاپلار بىلەن توختىماي، ئەڭ ئاخىرىدا سۇنى بۇلاقنىڭ ئۆزىدىنلا ئىچىش دىگەن يەرگە كەلگەن. بۇ نىمە دىسە، ئۆز قەلبىدە بىر ئىجادىيەت پىكىرىدە بۇلۇش ياشاشنىڭ ئەڭ ئالى مىزانى دەپ قارىغان. بۇنىڭدا بىزنىڭ تەدبىق دىگىنىمىز، مانا بىزنىڭ كۆڭلىمىزمۇ يۈسۈپنىڭ كۆڭلى بۇلۇش كىرەك. جالالىدىننىڭ كۆڭلى بۇلۇش كىرەك. شەمسىدىن تەبرىزىنىڭ كۆڭلى بۇلۇشى كىرەك. ئەمدى بۇلار ئىنسانى كامىل دىگەننى قانداق چۈشەنگەن دىگەندە، ئىنسانى كامىل مانا مۇشۇ ئۆزىنى تەڭرى بىلەن تامامەن بىرلىشىپ كەتكەن، تەبىئەت بىلەن بىرلىشىپ كەتكەن، ئۆزىنىڭ ئۇمۇمى ئەقىل-پاراسىتى كائىنات بىلەن بىرلىكتە تاپالايدىغان مۇنداق ئادەملەر. تەدبىقلىغان ۋاقتىمىزدا، بىز بۇ ئىمتىھاندىن ئۆتتۇق، ئۇنى يادلىۋالدۇق ئەمەس، بىزنىڭ دەۋاتقىنىمىز مەيلى قۇرئانىي كەرىمنى ئۇقۇغان ئۆلىما، مەيلى بىزنىڭ پەننىي ئالىي مەكتەپلىرىمىزدە ئۇقۇۋاتقان پىروففىسسۇرلار بولسۇن، بۇلارنىڭ پەزىلىتىدە چۇقۇم تەييار نەرسىلەرنى يادىلاش ئەمەس، يېڭىدىن ئۆزى مەسلىلەرنى ئوتتۇرىغا قۇيۇدىغان، ئۆزىدىكى كەمچىل يەرلەرنى تاپالايدىغان ئادەملەر بۇلۇش، يەنى سۇنى بۇلاقنىڭ ئۆزىدىن ئىچىش، يەنى ئۆزىنى ئۇنۇتقان ھالدا تەبىئەت قانۇنلىرىغا ئۆزىنى توغرىلاش. مۇشۇ مەسلە بىزنىڭ تەدبىق دىگىنىمىزدىكى بىرىنجى  . ئىككىنجى ئىش نىمە دىسىڭىز، بىز ناھايىتى چوڭ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزنىڭ ئاساسلىق غوللۇق ئەزاسى، بىزنىڭ نامىمىزدا شۇ ئاپتۇنۇم رايۇن قۇرۇلغان. بۇ رايۇن قانداق رايۇن دىسە، ئۆزىنىڭ تارىخدىن بۇيان جۇغراپىيە ئالاھىدىلىكى بۇيىچە كەم بۇلۇپلا قالماستىن، بۇ نۇرغۇن دىنلارغا ھەۋەس قىلغان، دىنلارنى قۇبۇل قىلغان، ھەتتا دىنلارنى ئىجاد قىلغان قىزغىن ئىتقدچى رايۇن. ئىتقادچى بولغانلىقى ئۈچۈن، بىز بۇ رايۇندا دىنىي مەسلىلەرنى توغرا تۇنۇش، يەنى قۇرئانى كەرىم ئىلىم، ئۇ ئاللاھنىڭ كالامى، تەبىئەتتىكى تۆت تابو . يەنى ئوت، ھاۋا، سۇ، تۇپراقتىن ئىبارەت تۆت ئىلىمىنىتتىن قۇرۇلغان مۇشۇ دۇنيانى يىشىپ چۈشەندۈرۈپ، شۇنىڭ قانۇنىيەتلىرىنى جەمئىيەتكە تەدبىقلاپ، بەخىتلىك تۇرمۇش كەچۈرۈشكە يول كۆرسىتىدىغان ماياك. ئەگەر بىز بۇ كىتاپ ئۇنداق قىلماستىن، بىز ئۇنىڭ مەزمۇنىنى بىلمەي تۇرۇپ، كائىناتلارنى قۇرئانى كەرىمنىڭ رۇھى بۇيىچە، تەبئىي پەنلەرنى ئۆگەنمەي، مۇشاھىرە قىلماي يەنى تەتقىق قىلماي بۇ قۇرئانى كەرىمنى ئەرەپچە ئۇقۇپ ۋە يادىلاپ، ئۇنىڭ مەزمۇنىنى چۈشەنمەي ئۆمۈرۋايەت ئۆتۈپ كىتىدىكەنمىز بىز ھەرگىز ياخشى ئادەم بۇلالمايمىز. يەنى بىز زامانغا لايىق ئادەم بۇلالمايمىز. ھەم ياخشى مۇسۇلمانمۇ بۇلالمايمىز. بۇ يەردىكى مەسىلە دىنى رايۇن بولغانلىقى ئۈچۈن، بىز شۇ قاتاردىكى ئەلھەمدۇللا مۇسۇلمان بولغانلىقىمىز ئۈچۈن، تەدبىقلىغان ۋاقتىمىزدا، بىرسى ئالىملىرىمىزنى تەدبىق قىلىپ، سۇنى بۇلاقنىڭ ئۆزىدە ئىچسەك، ئىككىنجسى، مۇشۇنداق يادلامچى، دورامچى، باشقىلارنى دورايدىغان، ئەرەپ تەلەپپۇزۇدىلا خەتمە-قۇرئان قىلىدىغان، لىكىن ئۆزىنىڭ ۋەتىنىدىكى ئۇلۇغلۇقنى تۇنۇمايدىغان مۇنداق بىر مۇناپىق يولدىن يېنىش مەسلىسى. بۇ مۇسۇلمانچىلىق ئەلۋەتتە كىتاپ بىلەن تەبئىيەتنىڭ مۇناسىۋىتىنى، كىتاپ  بىلەن ئادەمنىڭ مۇناسىۋىتىنى، كىتاپ بىلەن بىز ياشاۋاتقان دۆلەتنىڭ مۇناسىۋىتىنى، كىتاپ بىلەن بىزنىڭ كەلگۈسى بەخىت-سائادىتىمىزنى بىرلەشتۈردىغان بىر يولدا مېڭىشىمىز كىرەك. مىنىڭ دەۋاتقىنىم قۇرئان كەرىم ۋە باشقا دىنىي كىتاپلارنى ئۇقۇغان ۋاقتىمىزدا،  بىز چۇقۇم پەننىي كىتاپلارنى ئۇقۇساق ئاندىن توغرا چۈشىنەلەيمىز. بۇ دىننى بىز دىن بىلەن پەننى بىرلەشتۈرۈپ، زىتلەشتۈرمەي ئېلىپ بارالايمىز. ئەگەر بىز پەننى ئۇقۇدۇق دەپ دىننى رەت قىلىدىكەنمىز، بۇنى ئۇقۇدۇم دەپ ئۇنى رەت قىلىدىكەنمىز مىنڭچە بولغاندا تەڭپۇڭسىزلىق بولىدۇ. شۇڭا شىنجاڭدا ياشاۋاتقان ھەربىر كىشى تەدبىقنىڭ ئىككىنجى مەنىسىدە، دىنىي مەسلىلەرگە، دىنىي كالاملارغا، پەننى مەسلىلەرگە، پەننى كىتاپلارغا ھەم توغرا مۇئامىلە قىلىپ چۇقۇم ھازىرقى زامان تەلىپىدىكى ئىلمي تەرەپكە مېڭىش، ھەر ئىككى پەن ۋە دىننى زاماندا ياشاش، كۈچىيىش. ئۈزىمىزنىڭ كەلگۈسى ئىستىقبالىمىزنى قولغا كەلتۈرۈشكە قىسمەت بۇلۇش مەسلىسى مۇھىم ئۇرۇندا تۇرىدۇ دەپ ئويلايمەن، بۇ كىتاپلار مەسلىسى. ئۈچىنجى مەسلە: ئەۋلىيا-ئەنبىيالار مەسلىسى، بىز رەسۇلىمىز،ھە جانابىي رەسۇلىمىزدىن ئايرىغاندىن كىيىنكى ئەھۋالدا پەيغەمبەر يوق. ئۇنىڭ ئالدىدا يۈزلەپ پەيغەمبەرلەر بار. بىزدىكى قىسسەسۇل ئەنبىيا شۇلارنىڭ خاتىرىسى. شۇ چاغدىكى ئەۋلىيا-پەيغەمبەرلەر خۇدا ئەمەس. ئۇ شۇ چاغدا ھازىرقى زاماندىكى ھەقىقىي سۇنى ئۆز بۇلاقتىن ئىچىدىغان يەنى ئۆز ۋىجدانى بىلەن ئۆزىنىڭ قەلبىدە ئىجادىي ئوينايدىغان. ئۆزىنىڭ ھاياتىنى قۇرىدىغان، ئۆز ھاياتىدا باشقىلارنىڭ رىسقىغا چاڭ سالماسلىق ئاساسىدا ھالال ئۆتكۈزىدىغان ئادەملەرگە ئوخشايدىغان كىشىلەر. ئۆز ۋاقتىدا ئۇلارنىڭ بەزىسىگە ۋەھىي كەلگەن، بەزىسگە كەلمىگەن. شۇ چاغدىكى شۇ پەيغەمبەرلەر شۇ چاغدىكى تۇتۇۋاتقان يوللارنى بۈگۈنكى كۈندە شۇنى يادىلاۋەرمەي، بۈگۈنكى كۈندە شۇلارغا ئوخشاش ناھايىتى تىرىشچان، ھەم ئاللاھنىڭ تەبئىتىنى چۈشۈنىدىغان، ئون قەۋەت پەلەكنى چۈشۈنىدىغان، دۇنيانى چۈشۈنىدىغان ئادەملەرنى ئۆزىمىزنىڭ ئارىسىدىن كۆرۈشكە، ئۆزىمىزنىڭ ئارىسىدىن شۇ كونىلارنى يادىلاۋەرمەي بۈگۈنكى كۈندە شۇنداق ئادەملەرنى ئەڭ ئاخىرىدا پەيغەمبەرلەردەك چىقمىسىمۇ، ئەۋلىيادەك ئالىملارنى ئارىمىزدىن چىقىرىشقا جۈرئەت قىلىدىغان ھەمدە شۇنداق ئادەملەرگە كەڭ قۇرساق، ھە دىسە ئۆزىمىز بىلىدىغان نەرسىلەرنى، ئۇنى بىلمىدىم، بۇنى  بىلمىدىم دىمەي،  تېخى ئاۋۇ بىلىپ كەتتى، مۇنداق قىپتۇ دەپ، ھازىر مۇشۇ نۇرغۇنلىغان ئادەملەردە بۇ روماننى ئۇقۇدۇم، بۇ ھىكايىنى ئۇقۇدۇم دەيدۇ. توغرا، روماننى ئۇقۇڭ، ھىكايىنى ئۇقۇڭ ناھايىتى ياخشى ئىش قىلىپسىز. لىكىن بىر ئىلمىي كىتاپنى ئون قېتىم قېتىرقىنىپ ئۇقۇپ مەزمۇندىكى ئىشنى چۈشەنسىڭىز، يۈز قېتىم رومان ئۇقۇغاندەك بۇلىسىز. مەن مۇشۇ كىتاپلارنى يازغان ۋاقتىمدا مىڭلاپ كىتاپلارنى ئۇقۇغان بۇلۇشىم مۇمكىن. مىڭ كىتاپ ئۇقۇمىغان بولسام ھېچ بولمىغاندا يۈز پارچىدىن ئارتۇق كىتاپ ئۇقۇيمەن. شۇ ئۇقۇش جەريانى نىمە دىسە، ئەمەلىيەتتە ئۆزەمنىڭ ئىدىيەسىدىكى مۇشۇنداق خۇراپىي نەرسىلەرگە ياكى بولمىسۇن ئۆتمىشتىكى نەرسىلەرگىلا باغلىنىپ قالغان بۆگۈنكى ھاياتنى ئۇنتۇپ كىتىپ، يەنى ئەنئەنىۋى، خۇراپىيلاشقان نەرسىلەردىن ئۈزىمىزنى تارتالمايۋاتىمىز. نۇرغۇن ئادەملەر بىلىم ئالمىغان، بىلىم بىلەن قۇراللانماي تۇرۇپ چىقىپ كەتكىدەك سەكرەپ تۇرۇپلا بىر-بىرى بىلەن بىر ئېغىز گەپنى تالىشىپ زىتلىشپلا ياشايدۇ. بۇ مۇسۇلمانچىلىقنىڭ يۇلى ئەمەس، زامانىيۋىي بۇلۇشنىڭ يۇلى ئەمەس. زامانىيۋى بۇلۇشنىڭ يۇلى چۇقۇم ھازىرقى زامان ئىلىملىرىمىنى ناھايىتى ياخشى بىرىلىپ ئۆگۈنۈپ، شۇ ئەۋلىيالارنى، شۇ ئەۋلىيالارنىڭ ھازىرقى ئىزباسارى بولغان ئادەملەرنى ئارىمىزدىن چىقىرىشقا مەدەت بولغان بىر ياخشى ئەخلاقى مىزان تۇرغۇزۇش كىرەك، دەپ قارايمەن. بەشىنجىسى: ئەڭ ئاخىرىدا بىز ئۆڭلۈك بۇلۇش ئۈچۈن، ھازىر ئۇدۇم تەدبىقلاۋاتىمىزغۇ؟ ئۆڭلۈك دىگەن قانداق نەرسىنى بايا دەپ ئۆتتۈم. بۇ گۇيا بىزنىڭ كۆڭلىمىزدە بىرخىل ئۇرۇق بۇلۇش كىرەك. بۇ ئۇرۇق نىمە؟ ھەقىقەت قوغلىشىش. مەيلى تەبىئەتتىن بولسۇن، مەيلى جەمىيەتتىن بولسۇن، مەيلى بىزنىڭ جىسمانى بىزنىڭ جىسمانىي قۇرۇلىشىمىزدىن بولسۇن تەبىئەت قانۇنىمىزغا، جەمىئيەت قانۇنىمىزغا، بىزنىڭ ياشاش قانۇنىمىزغا ئۇيغۇن كىلىدىغان ھەقىقەتلەرگە باش ئۇرۇش. ھەل بولمىغان نەرسىلەرنى چىداپ، قېرىنداشلىرىمزغا چۈشەندۈرۈپ ئۆزىمىزنى ئىدىيە ئازاتلىقىغا ئىرىشتۈرشىمىز كىرەك. مۇشۇنداق بولغان ۋاقتىدا خۇددى خېمىرتۇرۇچ خېمىرنى بولدۇرغاندەك، بىرتال ئۇرۇق تېرىپ بىر تۈپ دەرەخ ئۈنۈپ چىققاندەك بىزنىڭ مىللىتىمزدە كۆكلەش بۇلىدۇ. ئەگەر بىزنىڭ قەلبىمىزدە ئۇنداق بىرنىمە يوق دورادىكەنمىز، دورىغان دىگەن مەڭگۈ يۇقىلىش دىگەن گەپ، مەڭگۈ ئاجىزلاش، مەڭگۈ ئارقىسىدا قېلىش، ئۆمىلەش دىگەن گەپ. بۇ دوراش مەلۇم تەرەپلەردە ئۇنى تەقلىد ئېلىش، ئۆگىنىش، ئۆز ئارا ئالماشتۇرۇش بۇلىدۇ. لىكىن ھەممە ئادەم يېڭىلىق ياراتسامكەن دەيدىغان بىر ئىنتىلىش. ئەگەر ئۆزى بىر دىنىي ئىبادەت قىلىدىغان ئادەم بولسا مىنىڭچە، كۆڭلۈمنى دېڭىزدە كەڭ قىلساڭ ئى ئاللاھ ، تاغدەك چوڭ قىلساڭ ئى ئاللاھ ،مەنمۇ سىنىڭ ئۇلۇغلىرىڭدەك بولسام دەپ دۇئا قىلسا مىنىڭچە ئىبادەت بۇلىدۇ. ھەم شۇ ئىبادەت دىگەن ئاشۇ داشۆدە ئۇقۇۋاتقان، بىر پۈتۈن ۋۇجۇدى بىلەن ئۇقۇۋاتقانلارمۇ ئىبادەت. ھەربىر ئادەمنىڭ ئىجادىيەت قىلىپ ئاشۇ يەردە مىللىتىمزىنىڭ ئالغا بېسىشى ئۈچۈن تىرىشىپ يېزىقچىلىق قىلىۋاتقان ئىبادەت. ھەربىر ئادەمنىڭ تىرىشپ ئېتىزدا ئىشلىشى، ھەربىر ئادەمنىڭ چارۋا بېقىشى ۋە باشقا كارخانا ئېچىشى بىرخىل ئىبادەت. ھەربىر بىزنىڭ ھاياتىمىزنى قوغدايدىغان ياخشى ھەركەتلەرنى دىن بىلەن زىتلەشتۈرمەسلىك لازىم. بىز داۋاملىق بەش پەرىزنى ئادا قىلىمىز دىگەن بىلەن بىرگە ئەڭ مۇھىمى بۇنىڭ مەزمۇنىنى چۈشىنىش. ئۇنى ھاياتىمزىنىڭ ھەركىتىگە ئايلاندۇرۇش بىرىنجى ئۇرۇندا تۇرىدۇ. باشقا يەرلەردە مۇنداق دىيىشنىڭ ھاجىتى يوق، لىكىن بۇ بىزنىڭ دىنىي رايۇن بولغاچقا، مۇشۇنداق ئارلاش سۆزلەش توغرا كىلىدۇ. مۇشۇ جەھەتلەردە ئۆزىمىزگە تەدبىقلاپ، تەدبىقلايدىغان نەرسە نىمە دىسە، ئىساننىڭ جاسارىتى، ئۇنىڭ ئەقلى، پاراسىتى تامامەن ئۆزىنىڭ تىرىشچانلىقىدىن. ئۇ خۇتەننىڭ قاشتېشىغا ئوخشايدۇ. ئۇنى گۈل چىكىپ، نەقىش قىلىپ ئالەمچە باھاغا سېتىشىمىزمۇ مۇمكىن. ئۇنى بىلمەي تاشلىۋىتىپ تەكلىماكاننىڭ قۇمىدا تاپالماسلىقىمىزمۇ مۇمكىن. مىنىڭچە بىز ئەشۇنداق رادىكال ھالدا ياكى ئەرەپچە سۆزنى ئىككىگە بۈلۈپ كۆرەڭلىدۇق، ياكى ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ ياكى ئالىي مەكتەپنىڭ دەرسىنى ئىككى قىلىۋېلىپ كۆرەڭلىدۇق. بىز كۆرەڭلەپ شۇنىڭ بىلەن بىرگە باشقىلارغا ۋەسىيەت ۋاقتىمىزدا، بىز گۇيا قۇمغا چۆكۈۋاتقان تاش. بىز ئۇلاردىن ئازات بۇلۇپ دىلىمىزنى ئەركىن پىكىرگە قۇيۇپ بىرىپ، تىرىشىپ ئالغا بېسىۋاتقان ۋاقتىمىزدا گۇيا بىز ئۆڭلۈك. ئۇ چاغدا، بىز نەقىش، گۈل بۇلۇشىمىز مۇمكىن. تەدبىقلاشنى مەن مۇشۇنداق چۈشۈنىمەن. w3s{RY  
f,/$>feK1  
  )?|GQ/Q7  
 
رىياسەتچى : ئۇنداقتا  تەلىم ئۇقۇمىنى قانداق چۈشىنمىز  ؟ W8'mSWP c  
Sxf 1=GQ  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :تەلىم دېگەندە مەن مۇشۇ ئۆڭلۈكنى تۆت ئۇقۇم  بۇيىچە تەسەۋۋۇر قىلغان. ئۆڭلۈك ئۇقۇمىنى قانداق چۈشىنىسىز ؟ئۇنداق  بولسا ئۇنىڭغا نىسپەتەن ئۇقۇمنىڭكى ئارقسدا قانداق  ئۇدۇم بۇلۇش كېرەك؟ .ئۇدۇمنى قانداق تەدبىقلايمىز؟ .ئنسانىيەتنىڭ ئەقىل پاراسەتنى ئۆستۈرۈش تەدبىقىىنى قانداق تەدبىقلايمىز ؟ تەدبىق مەسىلىسى ئۈچىنىچى .تەلىم دىگىنىمىز تۆتىنچىسى ،ئەمدى تەلىم دىگىنىمىزدە :ئىنسان ئومۇميۈزلۈك  ئۆزى تەلىم-تەربىيەنى ئېلىپ بارىمىز .مۇشۇ  تەلىم-تەربىيەنى ئېلىپ بارغان ۋاقتىمىزدا مەكتەپ تەربىيىسى ،جەمىئيەت تەربىيسى ،ئائىلە تەربىيىسى ۋە شۇنىڭدەك شەخسى تەلىم ـ تەربىيە  بار .  مۇشۇنىڭ ئىچىدە تەلىم ـ تەربىيە دېگەندە ئومۇمى جەھەتتىن ئېلىپ ئېيىتقاندا  بىر ئۆزى  يارىماس ئادەمگە كۆڭلىدە ئالىم دەرىس ئۆتسىمۇ مىنىڭچە ئۇ ئادەم يەنىلا ئۆزى بىلگەننى قىلىدۇ ،ھەرقانچە بىر ئادەمنى تامغا يۆلەۋەرسەكمۇ سىيرىلىپ كەتكەندەكلام ئىش ،بۇ مائارىپ شەكلىدە ،تالانىت ھەربىر ئادەمنىڭ قەلبىگە كۈمۈلگەن سىرلىق ئوت ئۇ ئىككىنچى بىر ئادەمنىڭ قەلبىدە بۇلۇشى ناتايىن  بۇ خۇددى دۇنيادىكى بارلىق ئىنسانلاربىر بىرىگە ئوخشىمىغاندەك ،گەرچە ئادەمنىڭ شەكلى ئوخشاش بولسىمۇ چىراي شەكلىدە ھەربىر ئادەمدە پەرىق بولغاندەك تالانتىمۇ شۇنداق پەرىق بولىدۇ .بۇنى ئاچىدىغان ئادەم ئۆزى .مەسىلەن بىر ئادەم بېلىق تۇتۇشقا ھەۋەس قىلسۇن ،يەنە بىرى قۇش ئوۋلاشقا ھەۋەس قىلسۇن ،ئۈچىنچىسى بولسا باغ ئېتىشكە ،ئۈچ خىل ئادەمدە  ئۈچ تالانىت بۇلۇپ چىقىدۇ .شۇڭا بۇ يەردە تەلىم ـ تەربىيە  مەسىلىسدە مىنىڭ قارىشىمچە ئائىلە تەلىم ـ تەربىيەسى ئىنتايىن مۇھىم ،ۋە شۇنىڭدەك مەكتەپ تەربىيىسىمۇ ،،جەمىئيەت تەربىيىسىمۇ ئىنتايىن مۇھىم .بۇلارنىڭ ھەربىرىنىڭ ئۆزىگە لايىق رولى بار .بۇنىڭ ئىچىدە ئەڭ مۇھىمى بولسا ئۆزىنى ـ ئۆزى تەربىيلەش ، ئۆزىنى ـ ئۆزى يارىتىش ،ئۆزلىگىدىن ئۆگىنىش .مىنىڭچە  بۇ تەلىم ـ تەربىيەنىڭ يادروسى شۇڭلاشقا تەلىم ـ تەربىيە دېگەندە ئۆڭلۈك ئۆزىنى ـ ئۆزى تەربىيلەيدۇ .ئۈندۈرمشنى قاراخاننىڭ پادىشاھى تەربىيلەيدۇ دېمەيدۇ ،تىيىپجاننى پۈتۈن غۇلجۇلۇقلا بىر يەرگە كىلىپ تەربىيلىمەيدۇ .شۇنىڭغا ئوخشاش، ھەربىر ئالىمنى باشقىلار ئۇقىتىدۇ ،تەربىيلەيدۇ  لىكىن ئالىم قىلالمايدۇ . ئالىم دىگەننى كولدۇما ئېسىپ چاڭ سۇقاپلا  ئۇنى ئالىم دەيدىغان نەرسە ئەمەس ،ھەتتا سىزنىڭ قوشنىڭىزنىڭ خىيالىدا سىز بىلمىگەنلىگىڭىز  ئۈچۈن شۇ ئادەمنىڭ خىيالى ئۇنى ئاستا ـ ئاستا ئالىملىققا ئېلىپ بارىدۇ ،  بۇ داۋاملىق تىرىشچان ئادەملەر قەدەممۇ ـ قەدەم  يىتىپ بارىدىغان گەپ .ئەگەر بىر ئادەم قەتئىي نىيەتكە كىلىپ مەن زۇڭتۇڭ بولاي ،ئالىم بولاي ،ھەيۋەتلىك بايغا ئايلىنمەن ،چىمپىيون بولىمەن دىگەن يەرگە كەلسۇن مىنىڭچە ھەرقانداق كىشى شۇ دەرىجىگە بارالمىسىمۇ شۇنىڭدىن تۆۋەنرەك دەرىجىگە بارىدۇ .تالانىت دىگەن ھەربىر ئادەمنىڭ كۆڭلىدە ئوخشىمايدىغان بىر خىل شاخ .بۇنىڭدا ئوخشىمىغان مىۋە بار .ئۇنى ھەربىر ئادەم ئۆزى تەربىيلەپ تاپىدىغان گەپ ،بىز ھېلىقى  لىنكولىن دىگەن ئادەمنى ئامېرىكىنىڭ زۇڭتۇڭى بولغان شۇنى تەسۋېرلىگەن ۋاقىتتا داۋاملىق شۇنىڭ ئەخلەتخانىدىن بىر كىتاپنى تېپىۋېلىپ شۇ كىتاپنى ئۇقىغاندىن كىيىن ئۆزى تەسىرلىنىپ كىتىپ شۇڭا ئۆزى تىرىشپ زۇڭتۇڭ بولغان دەيمىز .باشقىلارنىڭ مۇشۇنداق  مەسىلەن :سادىر پالۋانمۇ  قوۋغىسىنى ئېلىپ تامنى تېشەمدۇ ،ئەمدى ئۇ نۇزۇگۇممۇ ھەيۋەتلىك قىز  بولمىسا مانجۇلارغا  قارشىلىق كۆرسىتەلمەيدۇ ،تەلىم ـ تەربىيەدە مىنىڭچە ،ئاشۇ تۆت فىلىمنىڭ ئىچىدە ئۆزىنى ـ ئۆزى تەربىيلەشتە مەركەز قىلش كېرەك .مۇشۇنداق بولغاندا ئۆگلۈككە يىتىش ئاسان بولىدۇ . BKuNF"M  
R( vk8'  
رىياسەتچى : ئىقتىدار نىمىدىن تەركىپ تاپىدۇ ؟ .02J-h!YO<  
F/0;p%:  
 ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى : ئىقتىدار دىگەن : ھازىرقى دەۋېر ئىجادىيەت دەۋرى شۇنىڭ ئۈچۈن ئاساسلىق ئورۇندا تۇرىدۇ .‹‹بۇرۇن ئادەم ۋە ئىقتىدار››  دىگەن كىتاپتا تۆت تۈرلۈك مەسىلىنى ئۇتتۇرغا قويغان .بۇ  تۆت تۈر : ئەقىل ،بىلىم ، ماھارەت ،مۇھىت دىگەنلەرنى ئوتتۇرغا قويغان .مەن تېخىمۇ ئىلگىرلەپ  تەپەككۇر شەكلى ۋە مۇددىئاسى دىگەننى ئوتتۇرغا قويدۇم ،چۈنكى تۆت خىل ئالامەت بولسىمۇ مۇددىئايىڭ نىمە ؟ نەگە ئشلەتمەكچى دېگەندەك مەسىلىنى ھەل قىلمىساق بولمايدىكەن .يەنە بىرسى تەپەككۇر چۇ دىسە ؟داۋاملىق بىر نەرسىنى يادىلۋېلىپ ياكى بىر نەچچە فورمىلارنى يادقا ئېلىۋالسا لىكىن ئۇنى ئۆزى ئىجاد قىلمىسا ئۆزىدە بىر پىكىر بولمىسا بالىلارنى قانداق يىتەكلەيدۇ ؟شۇنىڭ ئۈچۈن بىز مۇشۇنداق مەسىللەرنى ئۆتكۈزۋەتمەستىن تەپەككۇر قىلىپ  تەپەككۇر شەكلىنىڭ مۇھىملقىنى ھېس قىلىشىمىز كېرەك . 9{ZO(8-+  
;T Gi$Uq#  
تەپەككۇر شەكلى دېگەندە ئىجادىي تەپەككۇر مىنىڭچە ئىجادىي تەپەككۇر ھەرقانداق ساۋاتلىق ،ساۋاتسىز ،بىلىملىك ياكى بلىمسىزلارنىڭ ھەرقاندىقى قىلىشقا مۇمكىن بولىدىغان ھەرقايسىسى ئۆز لايىقىدا قىلالايدىغان تەپەككۇر شەكلى دەپ قارايمەن .مەن بەشكېرەمنىڭ گۈلكەنىت دېگەن يېزىسىدا چوڭ بولغان بىزنىڭ يۇرتىمىزدا يەر قىس ئەتراپ ساي بىز ئۇيەردە لاي ئىتىپ تەپەككۇر قىلىدىغان ،ئاشۇ سايدا لاي ئېتىپ ئېتىز ئاچاتتۇق .ئېتىزلىرىمىز ئۇزاق مۇددەتتە كەڭرى بۇلاتتى ،ئىجادىي تەپەككۇرمۇ ،خۇددى ماۋۇ ئېتىزنى ماۋۇ ئېتىزغا قوشقاندەك ئەسلى يوق بىر ساي شۇ سايغا بىز ئېتىز قىلىش ئۈچۈن تەپەككۇر قىلدۇق ،ئۇ يەرگە قانداق مىۋە قويىمىز ئۇ بىر قاتلام  ،قايسى مىۋە ياخشى دىگەندە ئۇ بىر قاتلام ،نەدە  ،قانچە پۇلغا ئالىدىكەن  دىگەن ئۇ بىر قاتلام ،قايسى زاۋۇتتا ئشلەپچىقىرىدىكەن ئۇ بىر قاتلام . دىمەك ئىجادىي   تەپەككۇر ھەرقانداق ئادەم قىلشقا بولامدۇ ،بولمامدۇ ؟ مىنىڭچە قىلىشقا بولىدۇ . /{{6xtp(  
Q$Z+?8i  
ئىقتىدار دىگەن مەزمۇننى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ .ئىجادىي ئىقتىدار بۇنىڭ ئىچىدىكى يادرولۇق شەكلى ،تەپەككۇر شەكلىدە ـ ئىجادىي تەپەككۇر شەكلى دەيمىز . 5Sl`0<  
,x^,ML;\U  
رىياسەتچى : ئۇنداقتا كامالەتلىك ئادەم دېگەن ئۇقۇمنى قانداق چۈشىنىمىز ؟ %RIb3K  
iOA(.KL,N%  
   ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :  كامالەتلىك ئادەم دېگەن ئۇقۇمنى يۇقىردا سۆزلەپ ئۆتكەن ھەممە نەرسە قۇشۇلغان ئادەم . بىز يۇقىردا سۆزلىگەن ئالتە تۈرلۈك ئىقتىدارنى ئۆزىگە جەملىگەن ھەم ئەمەلدە قۇيالىغان ئادەمنى كامالەتلىك ئادەم دەيمىز . pol6"dt?l  
-5lG%fdi  
كامالەتلىك ئادەمنىڭ ئالاھىدىلكى :ئىنتايىن زېرەك ،بىز نەزەر بىلەن ئۆزەمنى قانداق قىلىپ كۈچەيتىمەن ،جامائەتنى قانداق قىلىپ كۈچەيتىمەن ،بالامنى قانداق ھەيۋەتلىك ئادەمگە ئايلاندۇرىمەن دىگەنلەرنى پىلانلايدۇ ،ئۇنىڭ كۆڭلىدە ئۆزىنىڭ پىكرى بار ،ئۇلۇغلارنىڭ گىپىنى ئاڭلىسا توغرا بولسا مۇشائىرە قىلىدۇ ،خاتا بولسا سۈكۈتتە تۇرىدۇ . T=#2#E  
w2qfY7zp  
 رىياسەتچى :ئۇنداقتا ئاتاـ بوۋىللىرىمىزنىڭ  ئىقتىدارى ۋە ئىجادىيەتلىرىگە قانداق قارايسىز ؟ Vm_?U@7E  
NC^[nxg  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :بىزنىڭ ئاتا – بوۋىلىرىمىز تۇنجى ئەخلاقى ئىچىلغان ئىنسانلار گورۇھى، بىزنىڭكى  مىللىتىمىزنىڭ ئۆسۈپ چىققان ماكانى، ئاساسەن تەڭرىتاغنىڭ ئىككى تەرىپى،  ئالتاي تاغلىرى، بولۇپمۇ تارىمدىن خارىزغىچە بولغان مەركىزىي  ئاسىيا بىزنىڭ بوۋىلىرىمىز باشلاپ كەلگەن، بۇ زىمىن قۇرغاق، مۆتىدىل. پەسىل ئېنىق، ئادەم تۆت پەسىل ئېنىق بولغان ۋاقتىدا ئەقلى ئىقتىدارى تېز تەرەققى قىلىدۇ.  تولۇق ئسسىق ۋە تولۇق مۇزلۇق رايونلاردا ياشىسا تۇرمۇش شارائىتىنى ئۆزگەرتىش تەس بولۇپ، ئەقلى تېز تەرەققى قىلمايدۇ. بىزنىڭ قەۋمىمىز بار، ئۇلۇغ ھەم شۇنداق بولىدىغانلىقى ئۈچۈن، بىزنىڭ قەۋمىمىز ئاسىياغا ئورۇنلاشقانلىقى ئۈچۈن ئەقلى يېتىلىشتە دۇنيا بويىچە بىرىنچى ئورۇندا تۇرىدىغان خەلىقلەر بىز. Xs2q6n>:-  
yP-AXKQ4  
بىز بىرىنچى تارىمغا كىرگەن ئىنسانىيەت، ھازىر پامىردىن، تارىمدىن تىپىلىۋاتقان نەرسىلەر ناھايتى مۇقەددەم، خام يېمەكلىكلەرنى پىشۇرۇپ يېيش، كېيىم كىيىشىنى، ئات ئۇلاقنى كۆندۈرۈش، تۆمۈر قوراللارنى ياسىغان، شۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن، بىزنىڭ يىراق بوۋىلىرىمز بۇنىڭ ئەڭ بېشى سۇمىر دەپ ئاتالغانلار، بىزنىڭ يېراق بوۋىمىز، ئۇنىڭدىن كېينكىسى سۇلتاغ، توغرى دېگەن ئادەملەر، سۇلتى دېگىنىمىز ئاساسلىقى شامانىزىم دەۋرىدىكى ئات، توغرى دېگىنىمىز بىزنىڭ بۇددىنىزىم دەۋرىمىزدىكى ئات. ئاخىردا بىز تۈرك ئۇيغۇر خەلىقى مۇشۇلا بىلەن بىللە ،شۇ ئەجدادلىرىمىز باسقان، مەسىلەن بىز جۇڭخۇا خەلىق جۇمھىرىيىتىنىڭ ئەزاسى بىز . بىز بۇ يەردە ئوق دورىسى ،كومپاس قەغەزچىلىك ، مەنپەئەتچىلىك ئىجاد بولدى دەپ خۇشال بولىمىز ھەم پەخىرلىنىمىز ،خۇددى مەنپەئەتچىلىككە ئوخشاش بۇنىڭدىن بۇرۇن ئۇيغۇر خەلىقىنىڭ بوۋىللىرى ياساپ چىققان, بىزنىڭ مەدەنىيتمىز سوغۇق كۆپرەك بۇلىدىغان جۇڭگونىڭ غەرىپتىن شىمال رايونىدا ياشاپ كېلىۋاتقان ياكى ئالتاي ،تەڭرىتاغ رايونلاردا ياشايمىز ...ھەتتا بەزىدە ئورال تەرەپلەرگە ،كاپتال تەرەپكە ئورالغىنىمىز بار .بۇرۇن بىزدە بومبا ياساش ،ئاساسەن كىرسىن ھازىرقى ماي شۇ چاغدىكى ئۈستى ئۇچۇق نېفىت قۇدۇقلاردا بومبا ياساپ بومبىنى ئوت بىلەن ئاتىدىغان ،ئاندىن كىگىز ياسىغان ،كىگىزچىلىك بىزنىڭ چوڭ سانائىتىمىز ،ئەتلەس ،گېلەم دېگەنلەر بىزنىڭ كىيىنكى سانائىتىمىز ،يېمەك – ئىچمەكنى پۇشۇرۇش جەھەتىتمۇ كۆمەچ شەكىلدە تەرەققىي قىلىپ چارۋىچىلقنىڭ  پىششقلاپ چىقىرىدىغان مەھسۇلاتى مۇشۇ يەردىن باشلانغان .دېمەك خېمىر بىلەن گۆشكە ئوخشاش يەنە بوۋىللىرىمىزنىڭ ئالاھىدە ئىنئام بەرگەن يەرلىرى ھارۋىلارنى ياسىغان .ھارۋىنى قانداق ياسىغان دىگەندە ؟ ئوغۇزخان جورچىتلەر ئۈستىگە باستۇرۇپ بېرىپ غەلىبە قىلىپ قايتىپ كەلگەندىن كىيىن ئولجىلارنى ئەكىتىدىغان نەرسە يوق  ، جانسىز نەرسىگە جانلىق مالنى قوشسا تارتقىلى بولىدىغانلىقىنى ئىجاد قىلغاندىن كىيىن ئوغۇزخان ئۇنىڭغا قانغالۇق  دەپ نام بەرگەن،(قانغالۇق دىگەن ئۇيغۇرلارنىڭ بوۋىسى) . ئۇ يەنە رىمغا ھۇجۇم قىلىپ قايىتقاندىن كىيىن ئۇيەردە سال ياسىغان ئادەمگە قىپچا دەپ نام بەرگەن ھارۋا ،سال قاتارلىقلارنى ئېدىل دەرياسىدىن ئۆتىدىغاندا ياسىغان .شۇ چاغدا ئاتا - بوۋېللىرىمىز  ئىجادىيەتنى قوللايدىغان،ھەرقانداق ئشتا ئۆزى مۇستەقىل ئۆزىگە تايىنىپ قورال- ياراقلارنى ئۆزى بىلىدىغان. .ئەڭ ئاخىرىدا مەھمۇد قەشقىرىنىڭ يەرنى يۇمىلاق قىلىپ مەركىزىگە قۇيۇشتىكى سەۋەپ نەچىچە مىڭلىغان يىلىدىن بۇيان بىزنىڭ ئىجادىيىتىمىزنىڭ قەرەلى ۋە شەكلى . #du35(We!  
v?.mq=n?  
بىز ھازىر  بارلىققا كەلگەن ئەسەرلەرگە قارايدىغان بولساق ئوغۇزخاننىڭ داستانىدىن دىۋان لوغەت تۈركى ،قۇتات غۇبىلىك  .....قاتارلىقلارنىڭ سەۋىيسىگە ،قۇرۇلمىسغا قارايدىغان بولساق بۇنىڭغا باشقا دۆلەتتىكىلەرنىڭ خىيالىغا كەلمىگەن، .ئۇنى بەزىلەر ئۇنىڭغا ئوخشۇتۇپ بۇنىڭغا ئوخشۇتۇپ باقىدۇ .ھەر ئادەم ئۆزىنىڭ ئۇقۇغان كىتابلىرىغا قاراپ ئۇنى – بۇنى دەيدۇ ،لىكىن يۈسۈپ خاس ھاجىم ھازىر قويغان  ئىلىم سېستىمىسى تا ھازىرقى ئەركەك – چىشىدىن تۇغۇلغان ئەقىل  ۋە ئەخلاق مۇشۇ ئىلىم فىزىكىسى  ھازىر تەرەققىي قىلىپ ئېينىشتىيۇن، نىيوتىنلارنىڭ تەلىماتلىرىدىمۇ ئىسپاتلىنىپ تۇرىۋاتقان ئىش  ،قويغان تەلىپ  ئۇلارنىڭ قويغىنى كىتاپ ئەمەس پۈتۈن بىر دۇنيانى ئىلىم بىلەن ئۆزگەرتىدىغان لىنىيەنى تەتقىق قىلىدىغان ئۇسۇلنى ،مىتوتنى ئوتتۇرغا قويغان . q&fw sF>C  
T3P@  
مەھمۇد قەشقىرىنىڭ كىتابىنىمۇ دىۋان لوغەت تۈرك، بۇنىڭدا ئوتتۇرغا قويغىنى ھېچنىمىگە ئوخشىمايدۇ .روسىيەنىڭ ئالىمى بارتولىك (ئاسىيانى تەتقىق قىلشتا ناھايىتى چوڭ ئاتالغان ئادەم  ) مەھمۇد قەشقىرى يازغان بۇ كىتاب باشقا قەبىلەدە يوق ئۇسلۇپتا يېزىلغان .ئۇ ئۆزى مۇستەقىل پىكىر قىلغان دەيدۇ. n94U+ A3  
N{k:9 Nl  
ئەمدى مۇشۇ بىزنىڭ خەنزۇ ئالملىرىمىزدىن ناھايىتى كاتتا شەخىسلەر چىقتى .ئەدەبىيات تارىىخمىزنى قايتا يېزىش دىگەننى ئوتتۇرغا قويغاندا بىز قۇتاتغۇبىلىكنى دىۋان لوغەتنى تەرجىمە قىلىپ ئۆگەنمىگەنلىگىمىز چوڭ خاتالىق دەيدۇ – دە.  بىزنىڭ سۇدۇڭفۇ ، سۇشى قاتارلىق شائىرلىرىمىز بولغان(  تاڭ دەۋىرلىرىنىڭ شائىرلىرى )لىكىن بۇ شائىرلارنىڭ يازغىنى ئەڭ يۇقىرسىى يىگىرمە مىسىرالىق ،ئەڭ كىچىكى ئىككى مىسىرالىق بۇلۇپ ،بىز ھېچقانداق بۇندا ھەيۋەتلىك ئەسەرنى يازغان ئەمەس يېنىمىزدا شۇندا ئۇلۇغ ئادەم تۇرسا بىز نىمىشقا ئۆگەنمىدۇق؟ئەمدى ھازىر بۇ بىزنىڭ ئەدەبىيات تارىخىمىزدا يوق ،بۇ بىزنىڭ جۇڭگونىڭ ئەدەبىياتىنى تۇلۇقلاشتا چەكسىز نەرسە بىزنىڭ ئەدەبىياتىمىزنى نەچچە يۈز يىل ئالدىغا سۈرىدۇ .شۇنىڭ ئۈچۈن بۇنى ئىتراپ قىلىپ ئەدەبىيات تارىخىمىزنى قايتا يېزىپ چىقىشىمىز كېرەك دەيدۇ .نىمە ئۈچۈن قايتا يازىدۇ دىسىڭىز ، بۇرۇنقى خانلىقلارنىڭ بۇنداق ئەسەرلىرى بولغان ئەمەس .تازا تىگىدىن ئېيىتسىڭىز  ھازىرمۇ بىزنىڭ جۇڭگۇدا ئالقىشقا ئىگە بولغىدەك سەنئىتىمىز  بار مىللەت ،جۇڭگودا ئۈستىن ئورۇندا تۇرىمىز. لىكىن بىز بۇنى دۇنياغا تۇنۇشتۇرىدىغان پەتئىلىك جەھەتتە ،دۇنياغا دۇنياۋى سەنئەت قىلىپ ئېلىپ چىقىش جەھەتتە بىزنىڭ  قابىلىيىتىمىز بەزى مىللەتلەرگە سېلىشتۇرغاندا ئارقىدا تۇرىدۇ .مىنىڭچە بىزنىڭ ئىجاتچانلىقىمىز تارىختىكى ئىجاتچانلىققا قارىغاندا ھازىرقى ئىجاتچانلىقىمىز ئانچە ئەمەس دەپ قارايمەن .يەنە كىلىپ بىزنىڭ مىللتىمىزدە ئاتا – بوۋىللىرىمىزنىڭكى ھەر ئشنى ئۆزى مۇستەقىل ئويلايدىغان ،ئۆزى سۆزلەپ ،ئۆزى قۇلىدا  قىلىدىغان خەق . ھازىر نۇرغۇن نەرسىلەردە ئۇيغۇرلار  ئۆزىگە ئىشەنمەيدىغان ،باشقىلار بىزنىڭ مىللىتىمىزدىن ئاسمانچە بىر ئالىم چىقسىمۇ  خەنزۇچە كىتابتا باردەك ياكى باشقا كىتابدا باردەك كۆرمەيدۇ .نىمە ئۈچۈن دىسىڭىز ئۇلاردا دىن تاۋاللۇپ كەتكەن .بۇ ئۆزىنىڭكى ھەيۋەتلىك ئۇلۇغ مىللەت ئىكەنلىكىنى ئۇنۇتقان .بۇ مىللەتنىڭ ئىجادىيەت تارىخىدا جۇڭگودىمۇ،ياۋرۇپادىمۇ، باشقا ھېچقانداق مىللەتتە يوق بولغان ئىجادىيەتلەر بولغان .بۇ ئىجادىيەتلەرنىڭ بەزىللرى گەرچە كارخانلىشىپ ،سانائەتلشىپ دۇنياۋىي يامراپ تۇرالمىسمۇ ئۇبىر خەلىقنىڭ قەلبىدە بار ،شۇ قەلىبىدىكى بىخ ھازىر جۇش ئۇرۇپ بەزىسى دۇختۇرلۇق ،بەزىسى ئاشخانا ،بەزى ۋاقىتتا كارخانا سېستىمىسى بۇلۇپ شەكىللىنىۋاتىدۇ .مىنىڭچە مۇشۇنداق ئىجادىيەت يۇلىغا ماڭسا ئۇيغۇرلاردا ھەم پۇل بولىدۇ ھەم ئەقىل بولىدۇ .مۇشۇ ئاتا – بوۋىمىزدىن قالغان ئېرسى گېن نىمە دىسە بىزدىكى ئىجادىيەت روھى ئويلاش ،ئۆز قۇلى بىلەن ئىشلەش روھى بىرىنچى ئورۇندا تۇرىدۇ .بىزنىڭ ئاتا – بوۋىللىرىمىزنىڭكى مەن مۇشۇ ئەنقەرەگە بارغاندا شۇنى ھېس قىلدىمكى ئۇلار مۇشۇ دىۋان لوغەت تۈركى دىگەننى ئادەتتىكى بىر كىتاب ئەمەس پۈتۈن مەركىزى ئاسىيا پۈتۈن خەلىق چۈشىنىپ كىتىپتۇ. نىمىشقا دىسە مۇشۇ تىلنى مۇشۇ مەھمۇد چىقمىغان بولسا بىزمۇ ۋايران بولاتتۇق دەپ قارايدىكەن .شۇڭا بىزدىكى بۇ بۈيۈك ئالىملارنى باشقىلارغا سېلىشتۇرۇش تەس ئەمما بۇنى بىز تۇنۇپ داۋاملىق قەدىرلەپ ھەربىرسىمىز ئۆيلىرىمىزگە رەسىملىرىنى ئېسىپ ،ئۇنىڭ كىتاپلىرىنى ئۇقۇپ ۋە شۇنىڭ ئىزچىسى بولغان ھازىرقى مىنەۋۋەر يازغۇچىللىرىمىزنىڭ كىتابلىرىنى ئوقۇپ  بۇنى قەلبىمىزگە پۈكىشىمىز كېرەك . بۇنى باشقا تىللاردا باشقىلارغا تارقىتىشىمىز كېرەك .ئەگەر بىزنىڭ نەرسىمىز تارقايدىكەن مەن شۇنىڭغا ئشىنمەن ئۇلارمۇ دۇنيادا بىزنىڭ ھەيۋەتلىك مىللەت ئىكەنلىكىمىزنى بىلىپ قالىدۇ ..ئەگەر بىز  ئۆزىمىزنىڭ گىپىدە ئۆزىمىز ئىگە بۇلۇپ باشىقىلارغا ئۇقتۇرمىساق بۇنى خەق  تۇنىيالمايۋاتقان گەپ ...مەن دەيمەن شۇ مىللەتلەردە ئۆرىپ بولمىسا بۇنىڭدا شۇ مىللەتلەردە يوق پىكىرلەر بار دەپ قارايمەن . R-|KZ&sow  
/+|wyIUW  
رىياسەتچى : ئۇنداقتا بىز پەلسەپە ئۇقۇمىنى قانداق چۈشىنىمىز ؟ B +c+K]  
5{Ntxe  
پەلسەپە دېگەن :بىزنىڭ بارلىق مەكتەپلىرىمىزدە ئوقۇۋاتقان پەلسەپە دەرىسلىگى بار ،دۆلەت باشقۇرغۇچىلاردىن تارتىپ ئاددى پۇقرالارغىچە تارتىپ پەلسەپە، پەلسەپە دەيمىز .پەلسەپە دىگەندە نۇرغۇن ئۇقۇملارنى يادلاپ بىر ئۆمۈر كۈيىدىغان كىشىلەر بار .ئەمدى پەلسەپەپىنى ھاياتتا تەدبىقلاپ ياخشى بىر ئىش قىلىش ئۆزىنىڭ تۇرمۇشىنى ياخشىلاش ئۈچۈن مۇندا چۈشىنىش كېرەك دەپ قارايمەن ،پەلسەپە نىمە قىلدۇ دىگەندە ،ئادەم زادى نىمە ئۈچۈن ياشايدۇ ،دىگەن مەسىلىگە جاۋاپ بىرىدىغان مەسىلە ،نىمە ئۈچۈن ياشايدۇ دىگەندە بەزىلەر ئۆزەم ئۈچۈن بەزىلەر دىنىم ئۈچۈن بەزىلەر مىللىتىم ئۈچۈن دىيىشى مۇمكىن .نىمە ئۈچۈن بولسۇن ئومۇمەن قىلىۋاتقاندا ئادەم مەلۇم نەرسە ئۈچۈن ياشايدۇ ، مۇشۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن قانداق ياشايدۇ دىگەن مەسىلىدە ،بۇ مىنىڭچە مەلۇم نەرسە ئۈچۈن ياشايدۇ دىگەندە ئەڭ ئاخىرىدا بۇ بىر ئىتقادقا بېرىپ تاقىلىدىغان دۇنياۋىي قاراش مەسىلىسى ،مەسىلەن بىز ماركىسسىزىمچىلار پەلسەپە بويىچە  ماددا ئاڭنى بەلگىلەيدۇ ،تاشقى دۇنيادىكى نەرسىلەر بىزنىڭ ئىچكى دۇنيارىمىزنى بەلگىلەيدۇ دەپ قارايمىز .بۇ بىرخىل پەلسەپىۋى قاراش ،لىكىن بۇ تىئورمىنى مىڭ قېتىم دەۋەرسەك بىزگە بىرتال ئۈزۇم چۈشمەيدۇ ئاسماندىن . بۇ قانداق ۋاقىتتا جايلىنىدۇ دىسە ، سەن نىمە ئۈچۈن ياشايسەن دەپ سورسا بىرسى ئادەم دىگەندە ئۆزىنىڭ نەپىسى ۋە ئەخلاقى بار تەلىپى بار نەرسە شۇنداق ۋاقىتتا ماۋۇنىڭ ئۈچۈن ياشايمەن دەيدۇ ،بۇ بىر دۇنيا قاراش نىمە ئۈچۈن دىسە مۇشۇ تارىختىن بۇيانقى ئاساسلىق نىمە ئۈچۈن ياشايمىز دىگەن ھەل قىلىۋاتقان مەسىلىنى پۈتۈن دىللارنى مىسىلغا ئېلىشى مۇمكىن .مەسىلەن بۆرە بۇلۇپ قالسا بۆرىنىڭ روھى ئۈچۈن ئسلامغا كىرگەندە ئسلامنىڭ روھى ئۈچۈن ،بۇدداغا كىرگەندە بۇددىزىم ئۈچۈن مانا مۇشۇلا ئۈچۈن ياشايمىز .قانداق ياشايمىز دىگەن مەسىلىدە كۈندە ئىبادەت قىلىۋەرسەك قورسىقىمىز ئاچىدۇ ،بۇنى قانداق ھەل قىلىمىز ؟بىرى روھتىكى مەسىلە بولسا بىرى ئەقلىدىكى مەسىلە .مۇشۇ ئىنسانىيەت ئەقلىنى ھەل قىلىشتا ،بىرسى پەن يۇلى بىلەن ياشايمىز دىگەن قاراش يەنە بىرسى دېمۇكراتىك يول بىلەن ياشايمىز دىگەن قاراش ئاساسى ئورۇندا.بىزنىڭ سوتسىيالىزىممۇ تىگىدىن ئېيتقاندا دىمۇكراتىيە ئۈچۈن قۇرۇلغان ،دېمۇكراتىيەنى ئازات قىلغان بىر لىنيە(ماركىسىزىم دىگەن) شۇڭا ئنسانىيەتنىڭكى ھازىرقى قانداق ياشايمىز دەپ بەرگەن جاۋابى پەن ۋە دېمۇكراتىيە يولى بىلەن ياشايمىز .بۇنىڭ ئەڭ ئاخىرقى نەتىجىسى كوممىنىزىم بولىدۇ .ئەمدى كوممىنىزىمغا قانداق شەكىلدە قانداق بارىدىغىنىمىزغا ھېچقايسىمىز قانداق پەرەزلەرنى قىلغىنىمىز بىلەن ماددا- فورمىلارنى تۈزەلمەيمىز .مۇشۇنداق بولغانلىقى ئۈچۈن بىز بىرسى ئىلىم – پەن ئۆگىنىش ھەربىر كىشىى ئۈچۈن ئېيتقاندا قانداق ياشايمىز دىگەندە ھەربىرىمز ئۈچۈن تەلەپ ،دېمۇكراتىيە دىگىنىمىز ئومۇمى قىلىپ ئېيىتقاندا ئىنسانى ھوقۇقنى ئىتراپ قىلىش ،كىشىنىڭ ھەققى ،ئىززەت – ئېكرامىنى ساقلاش ھەربىر ئىنساننىڭ ۋەزىپىسى. قايسى بىر ئادەم قايسى بىر گوروھ كىشىلەرنىڭ مەنپەتىگە چېقىلىدىكەن ،بىر تۈركۈم ئنسانلار بىر تۈركۈم  ئادەملەرنى بوزەك قىلىدىكەن ،بىر تۈركۈم كىشىلەر يەنە بىر تۈركۈم ئادەملەرنى ئۇنداق – بۇنداق دەپ ھەيدەپ يۈرۈيدىكەن ،بۇ ئىنسانىيەتنىڭ بىر – بىرىگە يول قويمايدىغان مەسىلە .پەلسەپە مىنىڭچە مانا مۇشۇنداق دېمۇكراتىيەنى، پەننى بۇزىۋاتقان  كىشلەرنىڭ  ئىناق ياشىشىنى بۇزىۋاتقان نەرسىلەرنىمۇ تۈزىتشنى ئۆز ئچىگە ئالىدۇ . پەن ۋە دېمۇكراتىيە ئىنسانىيەتنىڭ  پەلسەپىۋىگە بەرگەن جاۋابى،ئەڭ ئاخىرقى رىتسپى ئنسانلار بۇنى كونكىرىت ئىجرا قىلغاندا قانداق بولىدۇ ؟كونكىرىت ئىجرا قىلغان جىسمانىي ئادەم قانداق ۋاقىتتا قوسىقمغا تاماق يەيمەن، كىيىنىمەن، تۇراي جاي لازىم دىگەندەك مەسىلە. مۇشۇنداق مېڭىپ ئەڭ ئاخىرىدا ئۆزۇم ئۈچۈن ، مىللىتىم ئۈچۈن، جەمئىيتىم ئۈچۈن، ھەتتا ئەڭ ئاخىرىدا ئېتقادىم ئۈچۈن بولىدىغان گەپ .مۇشۇنداق بولغان ۋاقىتتا ئادەم جەمئىيەت ئۈچۈن ئۆزىنى سەرىپ قىلىدىغان، تەغدىم قىلىدىغان دەرىجىگە بېرىش مەسىلىسنى پەلسەپە ھەل قىلىدۇ .بۇ پەلسەپىنىڭكى ئۇمۇمى ھەل قىلىدىغان ئنسان نىمە ئۈچۈن ياشايدۇ؟ قانداق ياشايدۇ؟ دېگەنگە   بەرگەن ئابستىراكىت نەزىريىۋى جاۋابى ئەمدى بۇنى ھەربىر ئادەم ئەمەلىيلەشتۈرگەندىچۇ؟ ھازىر ئادەمنى مەركەز قىلىمىز  دەيدۇ . بۇنى 2000-يىل بۇرۇن گىرىتلە ‹‹ئادەم بارلىق شەيىئلەرنىڭ ئۆلچىمى پۈتۈن دۇنيادىكى بارلىق شەئىيلەرنىڭكى مىزانى ئۆلچىمى ئادەم›› دېگەن مەسىلىنى ئوتتۇرغا قويغان .ئەمدى نۇرغۇنلىغان ئالىملار بار دەيمىز ،بىرسى تۇپراقتىن ،بىرسى سۇدىن بىرسى ھاۋانى تەتقىق قىلىدۇ دەيلى، ئومۇمەن قىلىپ ئېيىتقاندا ھەممىنى تەتقىق قىلىدىغان ئالىمى بار. ئادەمنى ئەڭ نىگىزلىك، پەلسەپىۋىلىك قارىغان ۋاقتىدا ،ئادەمنىڭكى پەلسەپىۋىلىك مەزمۇنى نىمە؟ ئادەمنى مەركەز دەمسەن، دىمەمسەن نىمە دىسەڭ دەۋە، تۇپراقنى تەتقىق قىلىپ ئالىم بولامسەن نىمىلا قىلساڭ مەيلى، لىكىن پەلسەپە ئنسانى ھاياتنى يۈكسەك بىر بالداققا كۆتۈرۈش ئۈچۈن ئنساندا تېخى ئېچىلمىغان سىرنى ئېچىش پەلسەپىنىڭ باش ۋەزىپىسى.پەلسەپىنىڭ ئەڭ يۈكسەك ۋەزىپسى ئادەمگە ئۆزىنىڭ كەم جايلىرىنى ئۇقتۇرۇش، ئادەمدە يۇشۇرۇن تۇرغان قابىلىيەتنى تېپىش، ئادەمدە ھازىرغىچە ھەل بولمايۋاتقان ئنسانىيەت تېخى گۇدايى ئەزەل بۇلىۋاتقان ئنسانىيەت ئۆزى توغرا دەپ كەتسىمۇ، لىكىن تەبىئەت قۇبۇل قىلالمايۋاتقان، جەمىيئەت قۇبۇل قىلالمايۋاتقان،بىر مىللەت قۇبۇل قىلسىمۇ يەنە بىر مىللەت قۇبۇل قىلالمايۋاتقان مەشئەللىك مەسىللەرنى ئويلىشىش پەلسەپىنىڭ ۋەزىپىسى .بۇنى ھەل قىلشتكى نىگىز ئنسانلارغا ئازادلىق بىرىش، ھۆرلۈك بىرىش، بۇنىڭدىكى ھۆرلىكنىڭ تۈپ مەقسىتى يۇشۇرۇپ تۇرغان قابىلىيەتنى ئېچىش . ئنساننى بۇرۇنقى قابىلىيەتسىز، بىلىمسىز ، تىلەمچى ھالەتتىن ھەيۋەتلىك باشقلارغا سەدىقە بىرەلەيدىغان، ئشلەپچىقىرالايدىغان،ئىجاد قىلالايدىغان ئادەمگە ئايلاندۇرۇش مىنىڭچە پەلسەپىنىڭكى ئەڭ يۇقىرى ۋەزىپىسى. بۇنى مىلادىدىن بۇرۇن ئۆتكەن سوقرات ئۆزىنى بىلىش دەپ ئاتىغان. ئۇنىڭ ئۆزىنى بىلش دىگىنى نىمە دېگەندە ئۆزىنىڭ كەمچىللىكىنى بىلىش،بىلىمسىزلىكىنى بىلىش، تەبىئەت ئالدىدا، دۇنياۋى بىلىم ئالدىدا، بىزنىڭ تارىختىكى ئۇلۇغ ئالىملىرىمىز ئالدىدا ئۇلارنىڭ بىلىملىرىنى يىغساق بىز ھېچنىمە ئەمەس ،ھەمدە ئۇلارنىڭ ئۆزىمىزنىڭ بىلىمسىز، ئەقىلسىز ئىكەنلىكىنى تۇنۇش ۋە  تۇنۇتۇش پەلسەپىنىڭ ئاساسلىق مەسىلىسى . مۇشۇنى تۇنىغان ۋاقىتتا ئادەمدە ھالقىش، كەم يەرلەرنى تۇلۇقلاش ئۇنىڭدا ئىجادى تەدبىر قوللىنش بولىدۇ. داۋاملىق ماختاش،خۇشامەت قىلىش بۇ ئادەمنى ئەخمەق قىلىدىغان جاڭگال.قېتىپ كەتكەن كىتاپلانى ئۆمۇرۋايەت ئوقۇپ،ھېچقانداق تەپەككۇر قىلماي،يىڭى نەرسىنى ئىجاد قىلمايدىكەن ئۇمۇ بىرخىل جاھالەت ئۇنى ھەرگىز مەدەنىيەت دىگىلى بولمايدۇ. مەدەنىيەت دىگەن ئەركىن پىكىرلەرنى قىلدىغان بىرخىل تىنچ ئىتتپاق دىگەن ھەقىقى مەنزىرسىنى ئېچىپ بىرەلەيدۇ .       r+u6z[  
`5o*+z|n!  
پەلسەپىنى بۇنىڭدىن كىيىن كىتاپلار بۇيىچە يادلاش ئەمەس،مەن قانداق؟ ئادەم ئىچكى دۇنيارىمدا قانداق سىرلار بار؟ مەن قايسى كەمچىلىكلىرىمنى يۇشۇرۇپ ئۆزۇمنىڭ بىلمەيدىغىنىنى بىلىدىغان قىلىپ ساختىپەزلىك قىلىۋاتىمەن؟ مىنىڭ مىللىتىمنىڭ ئومۇميۈزلۈك ئالغا باسالمىغاندىكى سەۋەپ نەدە؟ ئۇ مىللەتتە يۇشۇرۇن كۈچلەر بارمۇ؟ جۇڭگونىڭ قۇرۇلىشىغا يارامدۇ؟ ئەگەر يارايدىغان بولسا بۇ يولنى قانداق ئاچىمىز . بىزنىڭ بارلىق ئەقلىمىز پەقەت تىل ياكى قۇرۇق گەپتىمۇ ياكى ئنساندىكى يۇشۇرۇن قابىلىيەتىنى ئېچىپ دۇنيالاشتۈرۈشمۇ ياكى مەملىكەتلەشتۈرۈشمۇ؟ مۇشۇلارنىمۇ ھەل قىلش مىنىڭچە پەلسەپىۋىدىكى ئاساسلىق مەسىلىسى . {B9 8`  
"]rQP5W  
ئەگەر ئۇيغۇر خەلىقىنىڭ قابىلىيەتلىرى ئېچىلمايدىكەن،بىزنىڭ جۇڭگوغا خىزمەت قىلىدىغان دەرىجىگە بارمايدىكەن، بۇ ھەرگىزمۇ پەلسەپە بولمايدۇ. ^0 |A [  
Ae)LX$`  
رىياسەتچى: ئۇنداقتا مۇشۇ ئۇيغۇرلاردىن رايون،دۆلەتلەردىن مەشھۇر شەخسلەرنىڭ چىقىشىغا ئۈمىد بارمۇ؟ بۇ مەسىلىگە سىز قانداق قارايسىز؟ s\Uw0WB  
N9ENz#E7  
 ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :مەن  بىر خەنزۇ ھېكمىتىدە مۇنداق ئاڭلىغان بىر دانە سەي كاۋىسى مۇشۇ كىشى ئاشۇ كاۋىنى ھەرقېتىمدا ئاستا- ئاستىدىن بېسىپ شۇنداق چىڭداپ بۇ كاۋا پشقان ۋاقىتتا قارياغاچنىڭ ياغىچىدەك قېتىپتۇ. خۇددى ھەرە بىلەن كەسمىسە بولمايدىغاندەك دەرىجىدە قېتىپتۇ. بۇ نىمىنى كۆرسىتىدۇ دىسە بىر شەيئىى ۋەزىيەتنىڭ، جەمىئيەتنىڭ تەرەققىياتىغا يىتىشەلمەي،تولا بېسىمغا ئۇچىراۋەرسە بىر تەرەپتىن  قېتىپ ئۇنىڭ بەدەنلىرى چىدام بولىدۇ .بۇ بىر ئىككىنچىسى :ئۆز كەمچىللىكلىرىنى تۇنىماي مەلئۇن بولغان بولسا ھازىرقى ئالىملىرىمىزنىڭ ئۆزىدە ساقلىنىپ ياتقان يۇشۇرۇن كۈچلىرىنى  ئېچىش تەلىماتلىرىغا بەيئەت قىلىپ ئەگەريېقىندا  تىرىشىپ ئۆگەنسە ئۇ ئۆزىنىڭكى ئىچكى دۇنياسىنى ئاچسا ئۆزىنىڭ كامالەتكە يەتكىنىنى بىلسە ئۇ بىر خىل ئنتىلىش بۇلىدۇ. يەنە بىرسى :ئۆزىنىڭ ھاقارەتلىك تۆۋەن ئورۇنغا چۈشۈپ قالغانلىق، بەزى ئادەملەر بار، ئۇنداق – بۇنداق ھاقارەتلەرگە ئۇچىرىغان خەپ توختاپتۇر دەپ ئۇمۇ بىرخىل بېسىم بۇلۇپ قالىدۇ. مەن يەھۇدىي مىللىتىنىڭ كىتابىنى ئۇقۇدۇم،ئۇنداق قىلدى،بۇنداق قىلدى دەپ نۇرغۇن ئاڭلاپ كەتتىم .ئەمدى يەھۇدى مىللىتىنى دورايدىكەنسەن سەن مەڭگۈ يەھۇدىي بۇلالمايسەن دەيمەن .چۈنكى يەھۇدىي سەن قىلمىغا ئشلارنى قىلىپ بولدى،ئۇ يەھۇدىينىڭ كىتانىدا سەن ئۆگۈنۈپ ئۈلگۈرەلمەيدىغان بەزى مەسىلىلەر بار. سەن قانداق قىلغاندا يەھۇدىغا ئوخشاش بولىسەن دىگەندە يەھۇدىي  قىلمىغان ئشتىن بىرنى قىلغاندا. شۇ يەھۇدىيلارمۇ نۇرغۇن رىيازەتلەردىن كىيىن مۇشۇنداق بولغان .ئەمدى بىزنىڭ جوڭگودىكى ئالىملىرىمىز كۆپىنچە يازغان ۋاقىتلىردا جۇڭگونىڭ كىلىپ چىقىش ئەھۋاللىرىنى يەھۇدىي خەلىقىنىڭ ئەھۋاللىرىغا سېلشتۇرۇپ يەھۇدىيلاردەك بولمىغان بولساقمۇ باشقاچەتئەل تاجاۋۇزچىلارنىڭ ئاستىدا ئىزىلگەن ئۇزاق ۋاقىت ئاش ناننىڭ ئازادلىقنىڭ قەدرىگە يەتكەن خەق شۇڭا بىز ئازادلىقنى قوغدايمىز . ھەم مۇشۇنداق پۇرسەتتىن پايدىلىنىپ دۇنياۋىي سانائەت،دۇنياۋىي ئىقتىسادىي لىنىيە ئورنىتىىز دەپ تىرىشىۋاتىدۇ. مىنڭچە بۇ يەھۇدىنى ئەمەس جۇڭگو ئۇنىڭغا ئوخشىمايدىغان بىر ئشنى قىلىۋاتىدۇ. بىز شۇ جۇڭگولۇق بىز شۇ لىنىيە بويىچە ئۆزىمىزگە ئۆگىنىش يۇلىنى ئالساق بۇلىدۇ. بىز سەنئەتكار سېخىي ،خىزىر سۈپەت، كىشلەرگە بەھىر بىرىدىغان ئۈلگىنى تىكلىمەكچىغۇ بىز ،داۋاملىق كىشىلەرنى داۋاملىق كىشىىلەرنى دەخلى قىلىدىغان ئشلار بىلەن شۇغۇللانمايمىز .يەھۇدىيلار بولسا شۇنچە ئۆز قەبىيلىسىدىن باشقا دۆلەتتىكىلەرگە ئۆچ بولىدىغان كېسەلگە گىرىپتار بولدى . مىنىڭچە بىر مىللەت داۋاملىق باشقىلار بىلە قېيىشىدىغان، ئۆزىدىن باشقىغا ئۆچ بۇلىدىغان، بۇنداق بىر ھالەتكە چۈشۈپ قالسا، بىر كۈنى گۇم بۇلىدۇ. بىزنىڭ مىللىتىمىز مىھمان دوست بۇلۇپلا قالماي، ناھايىتى كەڭ قۇرساق، ھەيۋەتلىك، چىداملىق، سەۋىرلىك مىللەت بۇ. بۇ ھەرگىز ھەممە نەرسىنى قۇبۇل قىلىۋىرىپ بۇلغىنىپ كىتىش ئەمەس، بۇ مىللەتنىڭ ئەڭ ئاخىرىدا يۇشۇرۇن كۈچى بار. يۇشۇرۇن كۈچى نەدە دىسە، يېڭىدىن تۇغۇلىۋاتقان پىكىرلەردە. مەن شۇنىڭغا ئىشىنىمەنكى، بىزدە جۇڭگۇدەك دۆلەتكە تېتىيدىغان ئەمەس، دۇنياغىمۇ تېتىيدىغان ئالىملار چىقىدۇ. ئۇ گەپ بىزنىڭ مىللىتىمىزنى ئۇنى بايقىۋېلىشتىكى كۆزىنىڭ بۇلۇشىدا. ئۇنى نىمە قىلىۋاتقانلىقىنى بىلگىدەك ئۆلچەم، سەۋىيە كىرەك. 8aM : U:w  
6~IZ.8PY  
  b.]fSR:sx  
yCR`d7Aa-  
رىياسەتچى: ئۇنداقتا سۆھبىتىمىزگە مۇناسىۋەتسىز سۇئالدىن بىرنى سۇرىسام، ئالدىمىزدا ھىلى تۈركى مىللەتلىرىنىڭ نۇرۇز بايرىمى كىلىش ئالدىدا تۇرىۋاتىدۇ. مۇشۇ نۇرۇز بايرىمى ھەققىدە چۈشەنچە بىرىپ ئۆتكەن بولسىڭىز. [!,2pnv  
/XCu,b :  
  |69}!1^t  
-G0cj;Va  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى :نۇرۇز بايرىمى ھەققىدە ناھايىتى كۆپ ئادەملەر، كۆپ پىروففىسسورلار، ئالىملار بۇرۇن سۆزلەپ ئۆتكەن، بىز بۇنى تەكرارلايلى، نەۋرۇز بىنىڭ ئالتاي تىلى تەۋەسىدە يەنى مەركىزى ئاسىيا تىلىدا، ئاريان تىلى ۋە تۈركى تىل تۇلۇق ئايرىلىپ كەتمىگەندىكى ئاتالغۇ بۇلۇپ، نەۋرۇز، نەۋباھار، ھازىر ئۇنى بەزىلەر پارىسچە ئىراژ دەيدۇ. بۇ ئالتاي تىلىنىڭ ئانا مەدەنىيەت ۋاقتىدىكى ئاتالغۇ بۇلۇپ، نەۋ  \يېڭى\ ، باھار \ئەتىياز\ ۋە ھەرقەدەر |||||||| قارىتىلىدۇ، شۇڭىلاشقا ھازىر ئامرېكا ۋە ياۋرۇپا تىللىرىدىكى ھىندى ياۋرۇپا تىلىدا \نېيۇۋس\ دىگىنى ئاخبارات، خەۋەر، يېڭى خەۋەر دىگىنى. شۇنىڭغا ئوخشاش بۇ يېڭى شۇ ۋاقتىمىزدىكى ئاتا-بۇۋىلىرىمىزنىڭ تىلىدا يېڭى باھار، باش ئەتىياز، ئىشلەپ چىقىرىشقا، چارۋىلارنى تاغ-يايلاقلارغا قۇيۇپ بىرىشكە، باغ-ۋارانلارنى باشقۇرۇشقا يەنى ئىشلەپ چىقىرىشقا ئۇمۇميۈزلۈك كىرىشىش ئۈچۈن ئېلىپ بارىدىغان بىر بايرام بۇلۇپ، بۇ بايرام، بۇ نەۋرۇز مىللىتىمىزنىڭ، بۇۋىلىرىمىزنىڭ ئۆزى ئىجاد قىلغان، ئۆز تىنىمىز ۋۇجۇدىمىزدىن چىققان، ئۆز زىمىنىمىزغا خاس بولغان بىر بايرام. بىزنىڭ بايراملىرىمىزنىڭ ئىچىدىكى باشقا ھەرقانداق بايرامغا قارىغاندا نۇرۇز ئەڭ ئېسىل ئەنئەنىگە يەنى ئىلەپ چىقىرىشقا، ھاياتلىقنى ساقلاشقا، يېڭى-يېڭى يىللارنى كۈتىۋېلىپ ھۇسۇل ئېلىپ مىللەتنى روناق تاپقۇزۇشقا قارىتىلغان ھېچقانداق خۇراپىيلىق يوق ئىسىل بايرام. مىنىڭچە نۇرۇزنى ھۆكۈمىتىمىزگە ئىلتىماس قىلىپ، بۇنى تېخى رەسمىي بايرىمى قاتارىغا، مىللەت بايرىمى قىلىپ تىكلەپ بولغىچى ئارلىقتا، بۇنى خۇددى ئۆزىمىزنىڭ بالا-چاقىسىنى، ئاتا-ئانىسىنى ياخشى كۆرگەندەك ياخشى كۆرىشىمىز كىرەك. ئەمدى بۇنى شەكىل جەھەتتىن قىلىپ ئېيىتقاندا، مەسلەن: قازاقلار، قىرغىزلار، ئۆزبەكلەر ۋە باشقىلارنى دىسەك، شۇلار بىزنىڭ تۈركى خەلىقلەردە نۇرغۇن قەبىلىلەر بولغان. ھازىر 44خىل تىلدا سۆزلەيمىز.  بۇ تىلنىڭ دائىرىسى ناھايىتى كەڭ، بۇ تىلدا بىزنىڭ بۇ يەردىن تاكى قېلىپ قالغۇچە بولغان ئارلىقتا نۇرغۇنلىغان مىللەتلەر ئۆتكۈزىدۇ. بۇلار ھەممىسى بىزنىڭ تىلىمىزدا يەنى تۈركى تىلىدا سۆزلىشىدىغان خەلىقلەر. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ نۇرۇز بايرىمىنىڭ ئۆتكۈزۈش شەكىللىرىدىن ئېلىپ ئېيىتقاندا، باھار، ئەتىيازلىق تېرىم ئىشلىرىنى كۈتىۋېلىش بايرىمى. نۇرۇز بايرىمىنى ئۆتكۈزگەن ۋاقىتتا بۇغداينى تېرىپ ئىچىپ زىرائەتنىڭ بىخ ئۇرۇپ ئۈنۈشىنى ئۈمۈد قىلىپ دۇئا قىلىدىغان، بۇرۇنقى نۇرۇز بايراملرىمىزدا، زاراھەتنى ئۆتكۈزۈپ، چوڭ نەزىر بىرىپ، شۇ نەزىردە تىگىشلىك ئويناپ، تىگىشلىك نەرسىلەر بىلەن بۇنى تەبرىكلەپ ئىشلەپ چىقىرىشقا كىرىشىدىغان مۇشۇنداق بىر بايرام. مىنىڭچە بۇ بايرامنىڭ تارىخى ئەھمىيىتى باشقا بايراملارنى بېسىپ چۈشىدۇ. بۇنى بارلىق ئادەم خۇددى قۇربان ھېيىت، رۇزا ھېيىت ئۆتكۈزىۋاتقان ۋاقتىمىزدا، نۇرۇزدىن ئىبارەت ئاناجان ئىززەت ئىكرامىمىز ئۈچۈن قۇرۇلغان بۇ بايرامنى جېنىدىنمۇ ئارتۇق كۆرۈش كىرەك. :F)3-$@  
0}HL b*  
  _Wa0*+L  
k9WeN5  
رىياسەتچى: ئىسلامجان ئاكا، سىزنىڭ قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى چىقىرىپ بىزگە ئۆزىڭىزنى ھاياتى پائالىيەتىرلىڭىز شۇنداقلا تەتقىقات نەتىجىلىرىڭىز، بۇلۇپمۇ ياشاش سەنئىتى ناملىق كىتابىڭىزغا تەپسىلىي چۈشەنچە بەرگەنلىكىڭىزگە تورداشلار نامىدىن يەنە بىر قېتىم رەھمەت ئېيتىمەن! رەھمەت سىزگە! gH{VdF.7o  
h1Y 
گۈليۈرەك خەلىقئارا سودا چەكلىك شىركىتى تەمىنلىگەن بىر يۈرۈش ساغلاملىق مەھسۇلاتلىرىنى سىزگە كۆڭۈل سوۋغىسى سۈپىتىدە سوۋغا قىلىمىز. رەھمەت سىزگە!  h%|yT+;  
ئىسلامجان شىرىپ ئەپەندى : رەھمەت! \1G'xAO)  
}Dp#vrYzP  
  تۆۋەندىكىسى ئىسلامجان شىرىپ ئاكىنىڭ تەرجىمىھالى ve:V S4#q  
tfag>B8  
fkh[<={U  
kUk-?#  
-j'*Q\U4u  
Dn,.DXg  
ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮىپنىڭ قىسقىچە تەرجىمھالى 81WrpMu3tn  
8c'Nw59  
$/r4>  
H3cczT|sS  
ﺋﺎﻟﯩﻢ،ﺗﯚﻫﭙﯩﻜﺎﺭ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ،ﺯﺍﻣﺎﻧﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺩﺍﯕﻠﯩﻖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻧﻪﺷﯩﺮﯨﻴﺎﺗﭽﯩﺴﻰ،ﻧﺎﺗﯩﻖ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ1947-ﻳﯩﻠﻰ 3-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺷﻪﻫﺮﯨﺪﻩﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ، ﺑﻪﺷﻜﯧﺮﻩﻡ،ﺋﺎﯞﺍﺕ ﻳﯧﺰﺍ،ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺷﻪﻫﯩﺮﯨﺪﻩ ﺗﻮﻟﯘﻗﺴﯩﺰ،ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻠﻪﺭﺩﻩﺋﻮﻗﯩﻐﺎﻥ 1976-ﻳﯩﻠﻰ ﺝ ﻙ ﭖ ﮔﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ.ﺋﯘ «ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﻣﯘﻧﺒﯩﺮﻯ»ﺗﻪﻫﺮﯨﺮ ﻫﻪﻳﺌﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ،ﺟﯘﯕﮕﻮ ﺋﺎﺯ ﺳﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ،ﺋﯩﺪﯨﻴﻪ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰﺟﻪﻣﺌﯩﻴﺘﯩﻨﯩﯔ ﺩﺍﺋﯩﻤﯩﻲ ﻫﻪﻳﺌﻪﺕ ﺋﻪﺯﺍﺳﻰ،ﺟﯘﯕﮕﻮ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕ-ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ(ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ) ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﺘﯩﻨﯩﯔ (ﻗﯘﺭﯗﻣﯩﻨﯩﯔ)ﺩﺍﺋﯩﻤﯩﻲ ﺋﻪﺯﺍﺳﻰ،«ﻗﯘﺩﺍﻏﯘﺑﯩﻠﯩﻚ»ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ(ﻗﯘﺭﯗﻣﯩﻨﯩﯔ) ﺋﻪﺯﺍﺳﻰ،«ﺋﻮﻥ ﺋﯩﻜﻜﻰﻣﯘﻗﺎﻡ» ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺟﻪﻣﺌﯩﻴﺘﯩﻨﯩﯔ(ﻗﯘﺭﯗﻣﯩﻨﯩﯔ) ﺋﻪﺯﺍﺳﻰ ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﻫﺎﻻﺵ ﻛﻮﻣﺘﯧﺘﻰ(ﻗﯘﺭﯗﻣﻰ) ﺋﯩﺸﺨﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦﻣﯘﺩﯨﺮﻯ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﺋﯘ 1967-ﻳﯩﻠﻰ ﺳﺎﺑﯩﻖ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﻣﯩﻠﻠﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺘﯩﺘﯘﺗﯩﻨﻰ،1985-ﻳﯩﻠﻰ ﺝ ﻙ ﭖ ﻣﻪﺭﻛﯩﺰﯨﻲ ﭘﺎﺭﺗﯩﻴﻪﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﭙﯩﺮﺍﻧﺘﻠﯩﻖﺳﯩﻨﯩﭙﯩﻨﻰ ﭘﯜﺗﺘﯜﺭﮔﻪﻥ.ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ-ﺋﺎﺧﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻳﻪﻛﻪﻥ ﻧﺎﻫﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﭘﺎﺭﺗﻜﻮﻡ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺕﺑﯚﻟﯜﻣﻰ.ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﯞﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﺎﺭﺗﻜﻮﻡ ﺗﻪﺷﯟﯨﻘﺎﺕ ﺑﯚﻟﯜﻣﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﻧﻪﺷﯩﺮﯨﻴﺎﺕ-ﺋﺎﺧﺒﺎﺭﺍﺕ ﻛﺎﺩﯨﺮﻯ.ﻧﻪﺯﻩﺭﯨﻴﻪﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ(ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ) ﺑﯚﻟﯜﻣﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦ ﻣﯘﺩﯨﺮﻯ،ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﯞﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ -ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦ ﺭﻩﺋﯩﺴﻰ،ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﯞﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﻪﻥ-ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕﺟﻪﻣﺌﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﯔ(ﻗﯘﺭﯗﻣﯩﻨﯩﯔ) ﺭﻩﺋﯩﺴﻰ،ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦ ﺑﺎﺵ ﻣﯘﻫﻪﺭﺭﯨﺮﻯ.ﺗﺎﺷﻘﯘﺭﻏﺎﻥﺗﺎﺟﯩﻚ ﺋﺎﭘﺘﻮﻧﻮﻡ(ﺋﯚﺯ ﺋﻪﺭﻙ) ﻧﺎﻫﯩﻴﻪﺳﯩﺪﻩ ﻛﻪﺳﭙﯩﻲ، ﻣﻪﻣﯘﺭﯨﻲ ﺧﺎﺩﯨﻢ ،ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﯩﺴﻰ ﻣﻪﻣﯘﺭﯨﻲ ﺭﻩﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚ ﮔﯘﺭﯗﭘﭙﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ،ﺗﻪﻫﺮﯨﺮ ﻫﻪﻳﺌﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﺎﯞﯨﻦﻣﯘﺩﯨﺮﻯ،ﻣﺎﻟﯩﻴﻪ ﺭﻩﻫﺒﻪﺭﻟﯩﻚﮔﯘﺭﯗﭘﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯩﺸﻠﯩﮕﻪﻥ.ﺋﯘ ﺋﯚﺯﻧﯩﯔ 33ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ ﺧﯩﺰﻣﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﺪﺍ ﺗﯩﻨﯩﻤﺴﯩﺰ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺶ،ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﺶﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ«ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﻣﯘﻧﺒﯩﺮﻯ»ﻧﻰ ﻳﺎﺧﺸﯩﻼﭖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩﻼﺭﻏﺎ ﺯﯦﻤﯩﻦ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﺵﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﻗﻪﺩﻩﻣﻠﻪﺭﻧﻰ ﺑﯧﺴﯩﭗ،ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔ ﺋﺎﻟﻘﯩﺸﯩﻐﺎ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ،ﻣﻪﺧﺴﯘﺱ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ،ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﻠﯩﺮﻯ ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪ،ﺗﺎﺭﯨﺦ،ﺋﻪﺩﻩﺑﯩﻴﺎﺕ ﺳﺎﻫﻪﻟﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﻧﺎﺩﯨﺮ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻘﻤﯘ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﻨﯩﯔﺩﯨﻘﻘﯩﺘﯩﻨﻰ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ؛ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﯞﺍﻗﺘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﻪﺩﻩﺑﯩﻲ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕ، ﺗﺎﺭﯨﺦ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻰﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﺘﯩﻨﻰ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻫﺎﻳﺎﺕ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﯩﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﺎﻧﭽﻪﺗﯜﺭﮔﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﭽﺎﻗﻼﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ: ﺋﯚﺯﻧﯩﯔ «ﭼﻪﺕﺋﻪﻝ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﻫﯧﻜﺎﻳﯩﻼﺭ»(ﺋﯜﭺ ﻗﯩﺴﯩﻢ)،«ﺩﯗﻧﻴﺎﻧﯩﯔ ﺑﻪﺵ ﻣﯩﯔ ﻳﯩﻠﻰ»(ﺋﯜﭺ ﺗﻮﻡ)،«ﺟﺎﯓ ﭼﯩﻴﻪﻥ ﻫﻪﻗﻘﯩﺪﻩﻫﯧﻜﺎﻳﯩﻼﺭ»،«ﺑﯩﻠﯩﺶ ﯞﻩ ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺕ»،«ﺋﯩﺨﺘﯩﺮﺍﭼﯩﻠﯩﻖ ﺑﻮﺳﯘﻏﯩﺴﻰ»،«ﻳﯩﻠﺘﯩﺰ»،ﻏﻪﺭﺑﯩﻲ ﻳﯘﺭﺕ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕﺗﺎﺭﯨﺨﻰ"...ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ (ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﺧﻪﺕﻫﯧﺴﺎﺑﯩﺪﺍﺟﻪﻣﺌﯩﻲ ﺗﯚﺕ ﻣﯩﻠﻴﻮﻥ ﺧﻪﺕ)ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﻳﻮﻝ ﺋﯧﭽﯩﭗ ﻣﯧﯖﯩﺶ ﺋﻪﻫﻤﯩﻴﯩﺘﯩﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﻏﺎﻥ،ﻫﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻤﻠﯩﻖ ﮊﯗﺭﻧﺎﻟﺪﯨﻜﻰ(ﺗﻪﺭﮔﯩﺪﯨﻜﻰ) ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﻩﺭﯨﺠﯩﯩﺴﻨﻰﺋﯚﺯﻯ ﺑﯩﯟﺍﺳﺘﻪ ﺧﻪﻧﺰﯗ ﺗﯩﻠﯩﻐﺎ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ .ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ(ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ) ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ:2000-ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯜﺯﮔﯩﭽﻪ40ﻧﻪﭼﭽﻪ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪ ﺋﯧﻼﻥﻗﯩﻠﻐﺎﻥ(ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﻪﺯﯨﻠﯩﺮﻯ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﯩﻐﺎ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ)؛ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﻳﯧﯖﻰ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭﻧﯩﯔﺋﯧﭽﯩﻠﯩﺸﯩﻐﺎ ﺩﺍﺩﯨﻠﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﺗﺎﺷﻼﭖ «ﺗﺎﻻﻧﺘﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ»،«ﺋﻪﻗﯩﻞﯞﻩ ﭘﻪﺯﯨﻠﻪﺕ»،«ﺋﺎﺩﻩﻡ ﯞﻩ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭ»،«ﻛﯩﺮﺯﯨﺲ ﯞﻩ ﺑﻪﺭﭘﺎﭼﯩﻠﯩﻖ»،«ﺗﺎﻻﻧﺖ ﺑﻮﺳﯘﻏﯩﺴﻰ»،«ﻳﺎﺷﺎﺵﺳﻪﻧﺌﯩﺘﻰ».....ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺟﺎﻣﺎﺋﻪﺗﭽﯩﻠﯩﻜﻰ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺯﻭﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﻗﻮﺯﻏﯩﻐﺎﻥ 2004-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻛﺎ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺗﺎﻻﻧﺘﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ،ﭘﻪﻟﺴﻪﭘﻪﮔﻪ ﺋﺎﺋﯩﺖ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﺗﻮﻣﻠﯘﻕ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﻧﻪﺷﺮﮔﻪ ﺗﺎﭘﺸﯘﺭﺩﻯ،ﻣﯘﺋﻪﻟﻠﯩﭙﻨﯩﯔﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﻣﻪﺯﻣﯘﻥ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻦ ﻳﯧﯖﻰ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﺗﯩﻞ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﯩﻤﯘ ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﯩﻠﯩﻜﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﭖ،ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﻪﺭﺗﯩﻠﯩﺪﺍ«ﺋﻪﺭﺩﻩﻡ»،«ﺋﯚﮔﻠﯜﻙ»ﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺗﯩﻠﻰ ﺳﯚﺯﻟﯩﺮﻯ ﻛﻪﯓ ﺋﯘﭼﺮﺍﻳﺪﯗ.ﻟﯧﻜﺴﯩﻴﻪ ﯞﻩ ﺩﻩﺭﺱﻣﯘﻧﺒﯩﺮﯨﺪﻩ: ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﻣﻪﺗﺒﻪﺋﻪ ﺗﯧﺨﻨﯩﻜﺎ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﻰ،ﺑﻮﺭﺗﺎﻻ،ﺧﻮﺗﻪﻥ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﭘﯧﺪﺍﮔﻮﮔﯩﻜﺎﺋﯩﻨﺴﺘﯩﺘﯘﺗﻰ،ﺋﯜﺭﯛﻣﭽﻰ ﺗﯧﻠﯩﯟﯦﺰﯨﻴﻪ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺴﯩﺴﻰ،ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺗﯧﻠﯩﯟﯦﺰﯨﻴﻪ ﺋﯩﺴﺘﺎﻧﺴﯩﺴﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻳﻪﺭﻟﻪﺭﺩﻩﻟﯧﻜﺴﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﻟﯩﮕﻪﻥ ،ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﺗﻪﺷﻜﯩﻼﺗﭽﯩﻠﯩﻖ ﺟﻪﻫﻪﺗﺘﻪ:ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻧﻪﺷﯩﺮﯨﻴﺎﺗﻰ،ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺳﻪﻧﺌﻪﺕ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻨﯩﯔ ﻗﯘﺭﻏﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔﺑﯩﺮﻯ ﺑﻮﻟﯘﭖ،. ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﯩﻨﻰ ﺋﻪﯓ ﺩﻩﺳﻠﯩﭙﯩﺪﻩ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ﺝ ﻙ ﭖ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭ ﯞﯨﻼﻳﻪﺗﻠﯩﻚ ﭘﺎﺭﺗﯩﻴﻪﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻨﯩﯔ ﺳﯩﻨﭙﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯩﺠﺮﺍ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺳﻤﺎ ﻣﺎﺷﯩﻨﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﺘﯘﺭﯗﭖ ﺑﺎﺳﻤﺎ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻝ ﺑﺎﺳﯩﺪﯨﻐﺎﻥﺑﺎﺳﻤﺎﺧﺎﻧﺎ ﻫﺎﻟﯩﺘﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﺘﯩﻦ ﺑﯧﻴﺠﯩﯖﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﺘﯩﻦ ﺑﯧﻴﺠﯩﯖﻐﺎ ﺑﯧﺮﯨﭗ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻠﯩﺸﯩﺶ ﺋﯩﺸﯩﻐﯩﭽﻪﺑﺎﺷﺘﯩﻦ ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻛﯜﭼﯩﮕﻪﻥ. 2005-ﻳﯩﻠﯩﻘﻰ 10-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩ ﻣﻪﻣﻠﯩﻜﻪﺕﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯚﺗﻜﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ «ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺋﺎﻟﯩﻤﻰ ،ﺗﯩﻠﺸﯘﻧﺎﺱ ﻣﻪﻫﻤﯘﺩ ﻛﺎﺷﻐﻪﺭﯨﻴﻨﯩﯔ ﺗﻪﯞﻩﻟﻠﯘﺩﯨﻨﯩﯔ 1000ﻳﯩﻠﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺧﺎﺗﯩﺮﯨﻠﻪﺵ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﻰ»ﻧﻰ ﺋﯧﭽﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻛﺘﯩﭗ ﺗﻪﺷﻪﺑﺒﯘﺳﻜﺎﺭﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔﺑﯩﺮﻯ.ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭙﻨﯩﯔ «ﺋﺎﺩﻩﻡ ﯞﻩ ﺋﯩﻘﺘﯩﺪﺍﺭ»،«ﺗﺎﻻﻧﺖ ﺑﻮﺳﯘﻏﯩﺴﻰ»ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﻪﺳﻪﺭﻟﯩﺮﻯ ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺧﻪﻟﻖ ﻫﯚﻛﯜﻣﯩﺘﻰﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ(ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ) ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺑﺎﻫﺎﻻﺵ ﻛﻮﻣﯩﺘﯧﺘﻰ(ﻗﯘﺭﯗﻣﻰ) ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ-ﺋﺎﻳﺮﯨﻢ ﻫﺎﻟﺪﺍ1-،2-ﺩﻩﺭﯨﺠﯩﻠﯩﻚ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﻘﺎ،ﺋﯚﺯﻯ 1998-ﻳﯩﻠﻰ ﺩﯙﻟﻪﺕ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﻯ ﻣﻪﻫﻜﯩﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺗﻪﺳﺘﯩﻘﻠﯩﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯚﻫﭙﯩﺴﻰ ﺑﺎﺭ ﻣﯘﻧﻪﯞﯞﻩﺭﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺲ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ. ﺋﯘ ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺋﻪﻣﮕﻪﻛﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ«ﻛﯩﺘﺎﺏ ﻣﯘﻧﺒﯩﺮﻯ»ﮊﯗﺭﻧﯩﻠﯩﺪﺍ،ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ«ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺰﺩﻩﺵ»ﮊﯗﺭﻧﯩﻠﯩﺪﺍ،ﯞﻩ ﺑﺎ ﺷﻘﺎ ﮔﯧﺰﯨﺖ -ﮊﯗﺭﻧﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ«ﺟﯘﯕﮕﻮ ﻧﻪﺷﺮﯨﻴﺎﺗﭽﯩﻠﯩﺮﻯ»، «ﺟﯘﯕﮕﻮ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺴﻠﯩﺮﻯ»،«ﺟﯘﯕﺨﯘﺍ ﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻠﯩﺮﻯ».....ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﻟﯘﻏﻪﺕ ﻫﻪﻡ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﯘﺳﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﻮﺭﯗﻥﺋﯧﻠﯩﭗ،ﺟﯘﯕﺨﯘﺍ ﺧﻪﻟﻖ ﺟﯘﻣﻬﯘﺭﯨﻴﺘﯩﺪﯨﻼ ﺗﻮﻧﯘﻟﻐﺎﻥ ﻣﯘﺗﻪﺧﻪﺳﺴﯩﺲ ﺑﻮﻟﯘﭘﻼ ﻗﺎﻟﻤﺎﻱ،«ﺩﯗﻧﻴﺎﯞﻯ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺕﺋﻪﺭﺑﺎﺑﻠﯩﺮﻯ» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺋﻮﻛﻴﺎﻧﯘﺳﺘﺎ ﺩﯗﻧﻴﺎﯞﻯ ﺷﻪﺧﺴﻠﻪﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﺍﺗﻮﻧﯘﺷﺘﯘﺭﯗﻟﯘﭖ،ﺩﯗﻧﻴﺎﯞﻯ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﻣﯧﺪﺍﻝ ﻣﯘﻛﺎﭘﺎﺗﯩﻐﺎ ﺋﯧﺮﯨﺸﻜﻪﻥ.ﺋﯘ ﺑﯘ ﺷﻪﺭﻩﭘﻠﻪﺭ ﺋﺎﻟﺪﯨﺪﺍ ﻫﻪﺭﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻗﺎﻧﺎﺋﻪﺗﻠﯩﻨﯩﺶ ﯞﻩ ﺑﻮﺷﯩﺸﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺸﻼﺭﺩﯨﻦ ﺧﺎﻟﯩﻲ ﻫﺎﻟﺪﺍ ﺋﯩﺰﺩﯨﻨﯩﯟﺍﺗﻘﺎﻥ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﮕﻪ ﺩﺍﯞﺍﻣﻠﯩﻖﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻻﭖ،ﺋﯚﺯﻧﯩﯔ ﻧﻪﺷﺮﺩﯨﻦ ﭼﯩﻘﻘﺎﻥ ﻳﯩﺮﯨﻚ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ ﺋﻪﺳﯩﺮﻯ «ﻳﺎﺷﺎﺵ ﺳﻪﻧﺌﯩﺘﻰ»ﮔﻪ ﺋﯘﻻﭖ،ﺋﻪﻗﯩﻞﺑﯘﻟﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﺸﺘﯩﻜﻰﻫﺎﻟﻘﯩﻠﯩﻖ ﺗﯧﻤﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ ﻫﻪﻡ ﺧﻮﺗﯘﻥ-ﻗﯩﺰﻻﺭ ﺳﺎﻫﻪﺳﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻳﯧﯖﻰ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﻨﻰ ﻳﺎﺯﻣﺎﻗﺘﺎ.ﺑﯘ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﭽﯩﻤﯩﺰﺋﯚﺯﻧﯩﯔ ﺋﺎﻻﻫﯩﺪﻩ ﺗﯚﻫﭙﯩﺴﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺋﯚﺯﮔﯩﭽﻪ ﺑﯩﻠﯩﻢ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﻨﻰ ﺋﺎﭼﻘﺎﻥ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭ ﻗﺎﺗﺎﺭﯨﺪﯨﻦﺋﻮﺭﯗﻥ ﺋﺎﻟﺪﻯ. ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻛﺎ ﮔﻪﺭﭼﻪ 2005-ﻳﯩﻠﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ ﺳﻪﭘﻜﻪ ﭼﯧﻜﯩﻨﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﯩﻤﯘ،ﻫﯧﻠﯩﻬﻪﻡﻳﯧﺰﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖ،ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ (ﺋﺎﺭﺍﺷﺘﯩﺮﻣﺎ)ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﻨﻰﺋﯩﺸﻠﻪﯞﺍﺗﯩﺪﯗ.«ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻧﻠﻪﺭ ﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﻣﯘﻧﺒﯩﺮﻯ»ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﮊﯗﺭﻧﺎﻟﻨﯩﯔ(ﺗﻪﺭﮔﯩﻨﯩﯔ) ﺗﻪﻫﺮﺭﯨﺮﻟﯩﻚ ﺧﯩﺰﻣﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﯩﺸﻠﻪﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯩﺮﮔﻪ ﻳﺎﺵ ﺗﻪﻫﺮﺭﯨﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻦ ﻣﻪﺭﯗﭖ ﻣﯘﻫﻪﻣﻤﻪﺩﺋﻪﻣﯩﻦ،ﻫﻪﺯﺭﻩﺕ ﺋﯧﻠﻰ ﺋﯚﺯﺑﺎﺷﻨﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﭖ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯜﺭﯛﯞﺍﺗﯩﺪﯗ. 2006-ﻳﯩﻠﻰ 5-ﺋﺎﻳﺪﺍ ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥﺳﺎﻫﻪﺳﯩﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮﻟﻪﺷﻤﯩﺴﻰﯞﻩ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﻣﻪﻣﯘﺭﻻﺭ، ﺯﯨﻴﺎﻟﯩﻴﻼﺭ ﻗﻪﺷﻘﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻟﯩﻢ،ﺗﯚﻫﭙﯩﻜﺎﺭ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﺎﻥ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥ ﺷﯧﺮﯨﭗ ﺋﺎﻛﯩﻨﯩﯔﺋﯩﺠﺎﺩﯨﻴﻪﺕ ﺋﯩﻠﻤﯩﻲ ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﻳﯩﻐﯩﻨﻰ ﺋﯧﭽﯩﺸﻨﻰ ﻣﯘﻫﺎﻛﯩﻤﻪ ﻗﯩﻠﺪﻯ. qC(F-\Z4j  
<Yuo.  
(
ﻣﻪﺯﻛﯘﺭ ﻣﺎﻗﺎﻟﻪﺝ ﻙ ﭖ ﺵ،ﺋﯘ،ﺋﺎ،ﺭ ﭘﺎﺭﺗﯩﻴﻪ ﻣﻪﻛﺘﯩﭙﯩﻨﯩﯔ «ﻫﻪﻗﯩﻘﻪﺗﻨﻰ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻴﻪﺗﺘﯩﻦ ﺋﯩﺰﺩﻩﺵ» ﮊﯗﺭﻧﯩﻠﯩﻨﯩﯔ 2000-ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ 3-ﺳﺎﻧﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﺴﻼﻣﺠﺎﻥﺷﯧﺮﯨﭙﻨﯩﯔ ﺋﯚﻣﯜﺭ ﺑﺎﻳﺎﻧﻰﺋﺎﺳﺎﺳﯩﺪﺍ ﻳﯧﺰﯨﻠﺪﻯ.)
بۇ يازمىنىڭ يېقىنقى باھالىنىش ئەھۋالى :
  • پۇل :+99(ئالىپتىكىن)
  • تۆھپە:+1(ㄨ_EXPRESS) كۆپ ئەجىر سى ..
  • salkin mtv
    سەن كۈلسەڭ پۈتۈن دۇنيا كۈلىدۇ، سەن يىغلىساڭ دۇنيادا بىر سەنلا يىغلايسەن . ئۆزىمىزنى ئۆزىمىز قۇتقۇزايلى !!
    چوققا [باش يازما] ۋاقتى : 2009-02-28 23:50 |
    ㄨ_EXPRESS
    دەرىجىسى : يېڭى ئەزا


    UID نۇمۇرى : 37835
    نادىر تېما : 0
    يازما سانى : 45
    شۆھرەت: -4 كىشىلىك
    پۇل : 235 سوم
    تۆھپە: 0 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: -4 نۇمۇر
    قوللاش: -4 نومۇر
    ئالقىش: -4 كىشلىك
    توردىكى ۋاقتى : 50(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2009-02-03
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-04-09
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    قەلب ساداسى پىروگراممىسىنىڭ بۇندىن كېيىنكى سانلىرىدا سودا جەھەتتە ئۇتۇق قازانغان رادىل ئابلاغا ئوخشاش تالانىت ئىگىلىرىنىمۇ زىيارەت قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.....
    ئىزدەش تورى
    چوققا [1 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 00:02 |
    erk uzun
    dilhux003
    دەرىجىسى : كۆنگەن ئەزا


    UID نۇمۇرى : 31262
    نادىر تېما : 0
    يازما سانى : 246
    شۆھرەت: 100 كىشىلىك
    پۇل : 10552296 سوم
    تۆھپە: 5 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 99 نۇمۇر
    قوللاش: 99 نومۇر
    ئالقىش: 128 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: *ئۇيغۇرشاھ*
    توردىكى ۋاقتى : 147(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-12-21
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-13
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    ئالدى بىلەن بۇيەردىن ئورۇن ئىلىپ قويۇپ ئاندىن كۆرەي <~;|(-j x  
          
    سۈمەييە
    بىلوگىمنى سەيلەقىلىڭ :http://dilhux003.salkin.cn

    دىلخۇش ئويغاق ئېچىىۋەتكەن كۆزىنى ،
    ئۇ تاپىدۇ چوقۇم يولنىڭ تۈزىنى .
    دىلخۇش غالىپ تونىتىدۇ ئۆزىنى ،
    دىلخۇش قەيسەر كۆتىردۇ يۈزىنى .

                   <دىلخۇش>


                                  دىلخۇش
    چوققا [2 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 00:48 |
    تەلەي
    دەرىجىسى : يېڭى ئەزا


    UID نۇمۇرى : 6810
    نادىر تېما : 0
    يازما سانى : 34
    شۆھرەت: -8 كىشىلىك
    پۇل : 900651 سوم
    تۆھپە: 0 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: -2 نۇمۇر
    قوللاش: -1 نومۇر
    ئالقىش: -3 كىشلىك
    توردىكى ۋاقتى : 78(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-10-31
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-04-21
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    سەلكىن شىركىتىنىڭ تور تېلېۋىزىيسى تۈرىنى يولغا قويغانلىقىدىن ئىنتايىن خۇشالمەن. ئۆرلە سەلكىن.........
    [ بۇ يازماتەلەيتەرپىدىن2009-03-03 22:04دە قايتا تەھر ]
    بۇ يازمىنىڭ يېقىنقى باھالىنىش ئەھۋالى :
  • پۇل :+500(گۈليار)
  • چوققا [3 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 01:08 |
    بولاق ئۇزۇن
    ئىشەنچ
    سەلكىننىڭGoogleئېلاننى چىكىمەن
    مۇنبەر باشقۇرغۇچى سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى ( يىگىت )
    دەرىجىسى : مۇنبەر باشلىقى


    UID نۇمۇرى : 3
    نادىر تېما : 23
    يازما سانى : 7548
    شۆھرەت: 1176556 كىشىلىك
    پۇل : 4602144 سوم
    تۆھپە: 924600 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 1537 نۇمۇر
    قوللاش: 965 نومۇر
    ئالقىش: 2189 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: ھەۋەسكار
    توردىكى ۋاقتى : 25775(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-06-08
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    مەنمۇ ئىلىپ قوياي
    [color=red] ئاۋال ئۆزۈڭنى سۆي ، ئاندىن ئۆزگىنى.
    سەن كۈلسەڭ ، پۇتۇن دۇنيا كۈلىدۇ
    سەن يىغلىساڭ دۇنيادا پەقەت  بىر سەنلا يىغلايسەن
    ئۆزىمىزنى ئۆزىمىز قۇتقۇزايلى.[/color]
    چوققا [4 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 01:39 |
    www.nixan.cn
    hontaj
    ئېكران سەنئىتى ئۈچۈن ئالغا!
    ئالىي ئەزا
    دەرىجىسى : ئالىي ئەزا


    UID نۇمۇرى : 1771
    نادىر تېما : 0
    يازما سانى : 333
    شۆھرەت: 134 كىشىلىك
    پۇل : 463 سوم
    تۆھپە: 0 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 91 نۇمۇر
    قوللاش: 134 نومۇر
    ئالقىش: 307 كىشلىك
    توردىكى ۋاقتى : 734(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-06-27
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    پەلسەپە بىر مىللەتنى، بىر دۆلەتنى ۋە بىر ئادەمنى ئۆزگەرتىدىغان، جىسمى يوق، لىكىن تەسەۋۋۇر كۈچى زور بولغان بىر ئىجتىمائى پەن. UX pUS[k  
    پەلسەپە ئالدى بىلەن تىلنى جايىغا ئىشلىتىش، تىل بايلىقىغا مول بولۇشنى تەلەپ قىلىدۇ،  ئۇيغۇرچە ئۆز ئانا تىلىمىز... خەنزۇچە دۆلەت تېلىمىز... ئېنگىلىزچە دۇنيا تېلىمىز.... مۇشۇ ئۈچ خىل تېلنى ۋاقتىدا ئۆگىنىپ، جايىغا ئىشلەتمىسەك، يەنىلا ياشاشنىڭ ھەقىقى مەنىسنى چۈشەنمىگەن بولىمىز... شۇنداقلا مىللەتكە يۈزسىزلىك قىلغان ھېسابلىنىمىز. '"$xA~h;v  
    دۆلىتىمىز قانۇنىدىمۇ ئېنىق قىلىپ مىللى مەدەنىيەتكە بۇزغۇنچىلىق قىلىش قىلمىشىغا ئىغىر چارە كۆرۈلگەن. DVX]7fC?  
    ئىسلامجان ئەپەندىنىڭ بۇندىن كېىينكى خىزمەتلىرىگە مۇۋاپىقىيەت تېلەيمەن.
    http://idc.xj88.cn
    مونتاژ مېدىيا تېخنىكا تور بېكىتى - مىللى مەدەنىيەتنىڭ بۆشۈكى!
    چوققا [5 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 01:50 |
    www.nixan.cn
    ناز
    ۋەتەن-بېرىشكە بولمايدىغان جان!
    ئالاھىدە ئىلگىرلەش ئالاھىدە باشقۇرغۇچى ئىلغار باشقۇرغۇچى سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى (قىز) ئۆمۈرلۈك شەرەپ
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 23057
    نادىر تېما : 5
    يازما سانى : 2204
    شۆھرەت: 23 كىشىلىك
    پۇل : 26265334 سوم
    تۆھپە: 483 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 2607 نۇمۇر
    قوللاش: 2311 نومۇر
    ئالقىش: 2526 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: *ئۇيغۇرشاھ*
    توردىكى ۋاقتى : 163(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-10-15
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-13
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    ئورۇن زاكاس
    salkin mtv
    مۇبادا دوزاقتا بولسىمۇ ۋەتەن،مەڭگۈ بىر مۇھاجىر جەننەتكىمۇ سەن.....!!!
    ھايا-ئىماننىڭ جۈملىسىدىندۇر،ۋەھالەنكى،ئىمانلىق كىشى جەننەتتىدۇر!
    سۇلتان بولۇپ خان ئۆتكەن،ئۇيغۇرۇمسەن جاھاندا،ئالەم شاھىد بولغانتى،سەن تارىخنى يازغاندا...........!!!!!
    مېنىڭ يۇرتۇم ماڭا زۇلۇم قىلغان تەقدىردىمۇ سۆيۈملۈكتۇر،مېنىڭ خەلقىم ماڭا بىخىللىق قىلغان تەقدىردىمۇ سىخىيدۇر!
    چوققا [6 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 07:58 |
    xjalexa.cn
    يۇكسەل2757
    دەرىجىسى : يېڭى ئەزا


    UID نۇمۇرى : 34341
    نادىر تېما : 0
    يازما سانى : 9
    شۆھرەت: 0 كىشىلىك
    پۇل : 71 سوم
    تۆھپە: 0 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 0 نۇمۇر
    قوللاش: 0 نومۇر
    ئالقىش: 0 كىشلىك
    توردىكى ۋاقتى : 13(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2009-01-13
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    سەلكىن شىركىتىدىن بەك خوش بولدۇم ..مۇشۇنداق ئىسىل ئالىملىرىمىز بىلەن يۇز كورۇش تىرگىنىڭلارغا كوپ رەخمەت... 9>:ZG^'  
      ئىسلامجان شىرىپ ئاكىنىڭ ۋەتەن پەرۋەرلىكىدىن بەك سۇيۇندىم... 9 s3hn=l  
       توغرا، ئۇيغۇر مىللىتى -ئۇلۇغ مىللەت... N-jf  
                ................. $?GPZU,  
                           ....................       .
    salkin mtv
    چوققا [7 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 12:37 |
    گۈل-چۈشى
    قـىـزغىنىـمـەن سېنى يـاتلاردىن
    ئۆمۈرلۈك شەرەپ ئالاھىدە ئىلگىرلەش يازما يوللاش ئۇستىسى سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى (قىز) ئالاھىدە باشقۇرغۇچى ئالاھىدە تۆھپە تەشۋىقات ئەلچىسى
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 9572
    نادىر تېما : 5
    يازما سانى : 3258
    شۆھرەت: 2320 كىشىلىك
    پۇل : 50865 سوم
    تۆھپە: 1264 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 4633 نۇمۇر
    قوللاش: 4758 نومۇر
    ئالقىش: 7315 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: ~مۇنقەرىز~
    توردىكى ۋاقتى : 276(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-02-12
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-04-10
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    ئالىم،تۆھپىكار تەرجىمان،زامانىمىزدىكى داڭلىق ئۇيغۇر نەشىرىياتچىسى،ناتىق ئىسلامجان شېرىپ1947-يىلى 3-ئايدا قەشقەرشەھرىدە تۇغۇلغان، بەشكېرەم،ئاۋات يېزا،قەشقەر شەھىرىدە تولۇقسىز،تولۇق ئوتتۇرا مەكتەپلەردە ئوقىغان 1976-يىلى ج ك پ گە كىرگەن.ئۇ «ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرى»تەھرىر ھەيئىتىنىڭ مۇدىرى،جۇڭگو ئاز سانلىق مىللەتلەر پەلسەپە،ئىدىيە تارىخى جەمئىيتىنىڭ دائىمىي ھەيئەت ئەزاسى،جۇڭگو ئۇيغۇر مەدەنىيەت-تارىخ تەتقىقات(ئاراشتىرما) جەمئىيتىنىڭ (قۇرۇمىنىڭ)دائىمىي ئەزاسى،«قۇداغۇبىلىك»ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ(قۇرۇمىنىڭ) ئەزاسى،«ئون ئىككى مۇقام» تەتقىقات جەمئىيتىنىڭ(قۇرۇمىنىڭ) ئەزاسى ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەن ئەسەرلىرىنى باھالاش كومتېتى(قۇرۇمى) ئىشخانىسىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى بولغان. ئۇ 1967-يىلى سابىق مەركىزىي مىللەتلەر ئىنستىتۇتىنى،1985-يىلى ج ك پ مەركىزىي پارتىيە مەكتىپىنىڭ ئاسپىرانتلىق سىنىپىنى پۈتتۈرگەن.ئىلگىرى-ئاخىر بولۇپ يەكەن ناھىيىلىك پارتكوم تەشۋىقات بۆلۈمى.قەشقەرۋىلايەتلىك پارتكوم تەشۋىقات بۆلۈملىرىدە نەشىرىيات-ئاخبارات كادىرى.نەزەرىيە تەتقىقات(ئاراشتىرما) بۆلۈمنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى،قەشقەرۋىلايەتلىك پەلسەپە -ئىجتىمائىي پەن ساھەسىدىكىلەر بىرلەشمىسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى،قەشقەر ۋىلايەتلىك پەن-تېخنىكا ئىجادىيەت جەمئىيىتىنىڭ(قۇرۇمىنىڭ) رەئىسى،قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىنىڭ مۇئاۋىن باش مۇھەررىرى.تاشقۇرغان تاجىك ئاپتونوم(ئۆز ئەرك) ناھىيەسىدە كەسپىي، مەمۇرىي خادىم ،ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەن ساھەسىدىكىلەر بىرلەشمىسى مەمۇرىي رەھبەرلىك گۇرۇپپىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى،تەھرىر ھەيئىتىنىڭ مۇئاۋىن مۇدىرى،مالىيە رەھبەرلىك گۇرۇپىسىنىڭ باشلىقى بولۇپ ئىشلىگەن.ئۇ ئۆزنىڭ 33يىللىق خىزمەت تارىخىدا تىنىمسىز ئۆگىنىش،ئىزدىنىش ئارقىلىق«ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەنلەر مۇنبىرى»نى ياخشىلاپ ئۇيغۇر تەتقىقاتچىلارغا زېمىن تەييارلاش جەھەتتە ئەھمىيەتلىك قەدەملەرنى بېسىپ،جامائەتنىڭ ئالقىشىغا ئىگە بولۇپلا قالماستىن،مەخسۇس ئىلمىي ئەسەرلىرى،ئىلمىي ماقالىلىرى پەلسەپە،تارىخ،ئەدەبىيات ساھەلىرىدىكى نادىر ئەسەرلىرى ئارقىلىقمۇ جامائەتنىڭ دىققىتىنى قوزغىغان؛ئىسلامجان شېرىپ قەشقەردىكى ۋاقتلىرىدا ئەدەبىي ئىجادىيەت، تارىخ تەتقىقاتى بىلەن ئۆز ئىجادىيتىنى باشلىغان بولۇپ، ئۇنىڭ ھايات پائالىيىتى ۋە ئىجادىيىتىنى تۆۋەندىكى بىر قانچە تۈرگە يىغىنچاقلاشقا بولىدۇ. تەرجىمە جەھەتتە: ئۆزنىڭ «چەت ئەل ھەققىدە ھېكايىلار»(ئۈچ قىسىم)،«دۇنيانىڭ بەش مىڭ يىلى»(ئۈچ توم)،«جاڭ چىيەن ھەققىدە ھېكايىلار»،«بىلىش ۋە ھەقىقەت»،«ئىختىراچىلىق بوسۇغىسى»،«يىلتىز»،غەربىي يۇرت مەدەنىيەت تارىخى"...قاتارلىق تەرجىمە ئەسەرلىرى (خەنزۇچە خەت ھېسابىداجەمئىي تۆت مىليون خەت)ئارقىلىق ئۇيغۇرلار يول ئېچىپ مېڭىش ئەھمىيىتىگە ئىگە بولغان بىلىم مەنبەلىرىنى تونۇشتۇرغان،ھەر قېتىملىق ژۇرنالدىكى(تەرگىدىكى) ئەسەرلەرنىڭ مۇندەرىجىىسنى ئۆزى بىۋاستە خەنزۇ تىلىغا تەرجىمە قىلغان .ئىلمىي تەتقىقات(ئاراشتىرما) جەھەتتە:2000-يىلى كۈزگىچە40نەچچە پارچە ئىلمىي ماقالە ئېلان قىلغان(ئۇلارنىڭ بەزىلىرى خەنزۇچىغا تەرجىمە قىلىنغان)؛ئۇيغۇرلار ئارىسىدا يېڭى پەنلەرنىڭ ئېچىلىشىغا دادىللىق بىلەن قەدەم تاشلاپ «تالانتشۇناسلىق»،«ئەقىل ۋە پەزىلەت»،«ئادەم ۋە ئىقتىدار»،«كىرزىس ۋە بەرپاچىلىق»،«تالانت بوسۇغىسى»،«ياشاش سەنئىتى».....قاتارلىق ئىلمىي ئەسەرلىرى بىلەن ئۇيغۇر جامائەتچىلىكى ئارىسىدا زور تەسىر قوزغىغان 2004-يىلى ئىسلامجان شېرىپ ئاكا ئۆزىنىڭ تالانتشۇناسلىق ،پەلسەپەگە ئائىت يەتتە توملۇق كىتابىنى نەشرگە تاپشۇردى،مۇئەللىپنىڭ ئەسەرلىرى مەزمۇن جەھەتتىن يېڭى بولۇپلا قالماستىن تىل جەھەتتىمۇ ئۆزگىچىلىككە ئىگە بولۇپ،ئەسەرلەر تىلىدا«ئەردەم»،«ئۆگلۈك»دېگەندەك قەدىمقى ئۇيغۇر تىلى سۆزلىرى كەڭ ئۇچرايدۇ.لېكسىيە ۋە دەرس مۇنبىرىدە: ش،ئۇ،ئا،ر مەتبەئە تېخنىكا مەكتىپى،بورتالا،خوتەن قەشقەر پېداگوگىكا ئىنستىتۇتى،ئۈرۈمچى تېلىۋېزىيە ئىستانسىسى،ش،ئۇ،ئا،ر تېلىۋېزىيە ئىستانسىسى قاتارلىق يەرلەردە لېكسىيە سۆزلىگەن ،ئىجتىمائىي تەشكىلاتچىلىق جەھەتتە:قەشقەر ئۇيغۇر نەشىرىياتى،قەشقەر سەنئەت مەكتىپىنىڭ قۇرغۇچىلىرىنىڭ بىرى بولۇپ،. قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىنى ئەڭ دەسلىپىدە ئىسلامجان شېرىپ ج ك پ قەشقەر ۋىلايەتلىك پارتىيە مەكتىپىنىڭ سىنپلىرىنى ئىجرا ئېلىپ باسما ماشىنلىرىنى ئورۇنلاشتۇرۇپ باسما ماتېرىيال باسىدىغان باسماخانا ھالىتىگە كەلتۈرۈشتىن بېيجىڭغا بېرىپ كەلتۈرۈشتىن بېيجىڭغا بېرىپ نەشرىيات قىلىپ تەستىقلىشىش ئىشىغىچە باشتىن ئاخىرى كۈچىگەن. 2005-يىلىقى 10-ئايدا قەشقەردە مەملىكەت بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن «ئۇيغۇر ئالىمى ،تىلشۇناس مەھمۇد كاشغەرىينىڭ تەۋەللۇدىنىڭ 1000يىللىقىنى خاتىرىلەش ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى»نى ئېچىشىنىڭ ئاكتىپ تەشەببۇسكارلىرىنىڭ بىرى.ئىسلامجان شېرىپنىڭ «ئادەم ۋە ئىقتىدار»،«تالانت بوسۇغىسى»دېگەن ئەسەرلىرى ش،ئۇ،ئا،ر خەلق ھۆكۈمىتى ئىجتىمائىي پەن تەتقىقات(ئاراشتىرما) نەتىجىلىرىنى باھالاش كومىتېتى(قۇرۇمى) تەرىپىدىن ئايرىم-ئايرىم ھالدا1-،2-دەرىجىلىك مۇكاپاتقا،ئۆزى 1998-يىلى دۆلەت ئىشلىرى مەھكىمىسىنىڭ تەستىقلىشى ئارقىلىق ئالاھىدە تۆھپىسى بار مۇنەۋۋەر مۇتەخەسسىس مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن. ئۇ يۇقىرىدىكى ئىلمىي ئەمگەكلىرى بىلەن ئۇيغۇرچە«كىتاب مۇنبىرى»ژۇرنىلىدا،ئۇيغۇرچە«ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدەش»ژۇرنىلىدا،ۋە با شقا گېزىت -ژۇرناللاردا خەنزۇچە«جۇڭگو نەشرىياتچىلىرى»، «جۇڭگو مۇتەخەسسىسلىرى»،«جۇڭخۇا ئەربابلىرى».....قاتارلىق لۇغەت ھەم ئوكيانۇسلاردىن ئورۇن ئېلىپ،جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىدىلا تونۇلغان مۇتەخەسسىس بولۇپلا قالماي،«دۇنياۋى مەدەنىيەت ئەربابلىرى» دېگەن ئوكيانۇستا دۇنياۋى شەخسلەر قاتارىدا تونۇشتۇرۇلۇپ،دۇنياۋى ئالتۇن مېدال مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن.ئۇ بۇ شەرەپلەر ئالدىدا ھەر قانداق قانائەتلىنىش ۋە بوشىشىپ قېلىشلاردىن خالىي ھالدا ئىزدىنىۋاتقان ساھەسىگە داۋاملىق چوڭقۇرلاپ،ئۆزنىڭ نەشردىن چىققان يىرىك ئىلمىي ئاراشتىرما ئەسىرى «ياشاش سەنئىتى»گە ئۇلاپ،ئەقىل بۇلىقىنى ئېچىشتىكى ھالقىلىق تېمىلاردىن ئائىلە ھەم خوتۇن-قىزلار ساھەسى بويىچە يېڭى كىتابىنى يازماقتا.بۇ تەتقىقاتچىمىز ئۆزنىڭ ئالاھىدە تۆھپىسى ئارقىلىق ش،ئۇ،ئا،ر بويىچە ئۆزگىچە بىلىم ساھەسىنى ئاچقان ئالىملار قاتارىدىن ئورۇن ئالدى. ئىسلامجان شېرىپ ئاكا گەرچە 2005-يىلى ئىككىنچى سەپكە چېكىنگەن بولسىمۇ،ھېلىھەم يېزىقچىلىق،تەتقىقات (ئاراشتىرما)ئىشلىرىنى ئىشلەۋاتىدۇ.«ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەنلەر ساھەسىدىكىلەر مۇنبىرى»ناملىق ژۇرنالنىڭ(تەرگىنىڭ) تەھررىرلىك خىزمىتىنى ئىشلەش بىلەن بىرگە ياش تەھررىرلەردىن مەرۇپ مۇھەممەدئەمىن،ھەزرەت ئېلى ئۆز باشنى تەربىيىلەپ يېتىشتۈرۈۋاتىدۇ. 2006-يىلى 5-ئايدا ش،ئۇ،ئا،ر ئىجتىمائىي پەن ساھەسىدىكىلەر بىرلەشمىسى ۋە قەشقەردىكى مەمۇرلار، زىيالىيلار قەشقەردە ئالىم،تۆھپىكار تەرجىمان ئىسلامجان شېرىپ ئاكىنىڭ ئىجادىيەت ئىلمىي مۇھاكىمە يىغىنى ئېچىشنى مۇھاكىمە قىلدى.
    بۇ يازمىنىڭ يېقىنقى باھالىنىش ئەھۋالى :
  • شۆھرەت:+10(ئۇيغۇرىيە23.) ئەجرىڭىزگە ب ..
  • پۇل :+100(گۈلگۈن) ئەستايىدىل ئ ..
  • salkin mtv
    يول ئارىسى يۈرەكنى ئىزەر ،
    دەردىمىزنى بىر ئاللاھ سىزەر .
    ئەمدى مەن ئۇنىڭ كۈيلەشلىرىگە ئۆچ بولغانچە ئۇ باغرىنى قان قىلىدۇ . مەن ئۇنىڭدىن ئۆزۈمنى قاچۇرغانچە ئۇ ئىسسىق جېنىنى ماڭا دان قىلىدۇ......
    چوققا [8 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 12:38 |
    سەۋرې
    ﻫﻪﻣﻤﻪ ﺍﻟﻠﻪ ﻏﺎ ﻣﯘﻫﺘﺎﺟﺪﯗﺭ!
    سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى ( يىگىت ) ئىلغار باشقۇرغۇچى يازما يوللاش ئۇستىسى ئۆمۈرلۈك شەرەپ
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 12829
    نادىر تېما : 3
    يازما سانى : 1833
    شۆھرەت: 1831 كىشىلىك
    پۇل : 34575 سوم
    تۆھپە: 100 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 1505 نۇمۇر
    قوللاش: 1102 نومۇر
    ئالقىش: 1609 كىشلىك
    توردىكى ۋاقتى : 2303(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-04-29
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    گەپ سۆزلىرىدە ئالامەت ئوچۇق-يورۇق ئاكىمىزكەن . ئاللاھ ئۆمرىنى ئۇزۇن قىلغاي!. ئائىلىسىگە بەخىت -شاتلىق تىلەيمەن .  ئاللاھ ئۆمۈدلۈك ئىنساننى مۇرادىغا يەتكۈزگەي!.
    salkin mtv
    ئاللاھنى ئويلىسام ئۆزۇمنىڭ يەنىلا مەۋجۇت بولۇپ تۇرالايدىغىنىمنى ھىس قىلىمەن !!......
    ئۇيغۇرۇم گۈلدۇر گۇيا ، مەن  سايرىغان بۇلبۇلگۇيا .
    ئۇيغۇرۇم مىسلى كەبى ئاي ، مەن بىر تال يۇلتۇزىمەن.
    ئۇيغۇرۇم كۈلگەن قۇياش ، مەن ئۇنىڭ ئاپتاپىمەن.
    ئۇيغۇرۇم بولسا ئەگەر ئوت ،مەن ئاڭا پەرۋانىمەن.
          ..........سەۋرې شىئىرلىرى.................
    چوققا [9 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 13:14 |
    ئابدۇقادىر
    كۈلكەڭ ئۈچۈن
    ئالاھىدە ئىلگىرلەش مۇنبەر قىززىقچىسى سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى ( يىگىت )
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 1198
    نادىر تېما : 1
    يازما سانى : 7633
    شۆھرەت: 10915 كىشىلىك
    پۇل : 13581 سوم
    تۆھپە: 620 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 8058 نۇمۇر
    قوللاش: 7611 نومۇر
    ئالقىش: 6992 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: تەبەسسۇم
    توردىكى ۋاقتى : 1870(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-06-19
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-12
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    2005-يىلى ئىككىنجى سەپكە چىكىندى دىگەننى قانداق چۈشەنسەك بولىدۇ گۈل چۈشى!!
    salkin mtv
    كىم دادېسىدىن چوڭ؟ ھا ھا ھا ھا
    يىشۇنىڭ چىچى يوق دېسە كىم ئىشىنىدۇ؟ھې ھې ھې ھې
    چوققا [10 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 13:15 |
    سۈبھىدىكى ياپراق
    كۈلۈپ ياشا ياپرىقىم
    ئىجاتچان ئەزا ئالىي ئەزا ئۆمۈرلۈك شەرەپ سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى (قىز) موللا تاپقاق
    دەرىجىسى : ئالىي ئەزا


    UID نۇمۇرى : 948
    نادىر تېما : 5
    يازما سانى : 2344
    شۆھرەت: 2796 كىشىلىك
    پۇل : 90001347 سوم
    تۆھپە: 147 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 50 نۇمۇر
    قوللاش: 1561 نومۇر
    ئالقىش: 2280 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: ياپراق
    توردىكى ۋاقتى : 710(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-06-17
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    قايسى كۈنى ئىسلامجان شىرىپى دىگەن كىمۇ ؟ دەپ سورسام ، ھەممىسى مىنى ئەيىپلەپ كەتكەن. 7+ UFU& 6  
    شۇ خىجىللىقىمدا خەپ ئاشۇ سۆھبەت خاتىرسىنى 10 قىتىم كۆرمىسەم دىگەن ئىدىم. مانا ئەمدى بىلىۋالدىم.    
    salkin mtv
     باغرى قان بولغان كىشىنىڭ دەردىنى دەرىدمەن بىلۇر،
    دەردى يوق بىدەرىد كىشىلەر بەلكى دەرىدمەندىن كۈلۇر.
    كۈلمىگەي ھىچكىم بىراۋدىن، ئۆتنە ئالەم بۇ زامان،
    ياخشىنى يامان دىگەن يامان ئۆزى قالماس ئامان.
    كۆرمەيىن باسما تىكەننى،تارىتما ھەرگىز دەردىنى،
    يۈرمىگىن ئاخىر كىيىپ مەندەك كۇلايۇ جەندىنى.
    چوققا [11 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 13:55 |
    ئېنتىل
    ﺍﻟﻠﻪ ئامانەت
    ئالاھىدە ئىلگىرلەش ئالاھىدە باشقۇرغۇچى
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 9691
    نادىر تېما : 2
    يازما سانى : 1632
    شۆھرەت: 2038 كىشىلىك
    پۇل : 2146611186 سوم
    تۆھپە: 539 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 1760 نۇمۇر
    قوللاش: 1780 نومۇر
    ئالقىش: 1287 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: *ئۇيغۇرشاھ*
    توردىكى ۋاقتى : 485(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-02-15
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-12
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    مېنىڭ ئورنۇم ئولتۇرۋالماڭلا
    salkin mtv
    ئىزچىل تىرىشىش، ئۈزلۈكسىز ئالغا ئىلگىرلەش مەۋجۇتلۇقنىڭ كاپالىتى

    قىزچاك  مۇلايىم بۇلۇڭ ،يۇۋاش بولماڭ ،راسچىل بۇلۇڭ ،سىر ساقلاشنى ئۇنۇتماڭ ،مەردانە بۇلۇڭ ،ئىسراپخور بولماڭ ،ساداقەتمەن بۇلۇڭ ،ئۇرۇنسىز قۇربان بەرمەڭ ،سەمىمى بۇلۇڭ ،زىيان تارتماڭ،رايىش بۇلۇڭ ،گۈشۋاش بولماڭ ،ئالغا ئىنتىلىڭ ،ئۆتمىشنى ئۇنۇتماڭ ،ئەخلاقلىق بۇلۇڭ ،تارتىنچاق بولماڭ ،يۇركىڭىزدە يالقۇنجاپ تۇرغان ئوت بولسۇن ،لىكىن كۇزىڭىزدە زەرچە ياش بولمىسۇن
    چوققا [12 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 13:57 |
    پەيلاسوپ
    مەن ساڭا ئۆچ!بىلەمسەن؟!
    سەلكىننىڭ سادىق ئەزاسى ( يىگىت ) ئالىي ئەزا تەشۋىقات ئەلچىسى ئۆمۈرلۈك شەرەپ ئىجاتچان ئەزا
    دەرىجىسى : ئالاھىدە تەكلىپ


    UID نۇمۇرى : 11529
    نادىر تېما : 7
    يازما سانى : 4753
    شۆھرەت: 5736 كىشىلىك
    پۇل : 10400461 سوم
    تۆھپە: 4200 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 4702 نۇمۇر
    قوللاش: 4517 نومۇر
    ئالقىش: 4830 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: ئەرۋاھلار
    توردىكى ۋاقتى : 737(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2008-03-25
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-13
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    سۈرەتلىك فېلىم چىقمىغاچقا ئورۇن زاكاس.
    salkin mtv
    ئۆزۇڭنى بىل،ئۆزگىنى قوي!
    ئۆزىنى مىللىي ئالاھىدىلىكى بىلەن تەرەققىي قىلمىغان مىللەت كەلگۇسىدە يوقىلىدىغان مىللەت!!!!!!!
    چوققا [13 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 15:04 |
    گۈليار
    ئانا ھەممىسى سەن ئۈچۈن !!
    دەرىجىسى : باشقۇرغۇچى


    UID نۇمۇرى : 5689
    نادىر تېما : 2
    يازما سانى : 890
    شۆھرەت: 7301 كىشىلىك
    پۇل : 1792238 سوم
    تۆھپە: 3127 ھەسسىلىك
    ياخشى باھا: 2296 نۇمۇر
    قوللاش: 1306 نومۇر
    ئالقىش: 3512 كىشلىك
    دوستلۇق توپى: مۇسۇلمان
    توردىكى ۋاقتى : 1135(سائەت)
    تىزىملاتقان ۋاقىت:2007-09-14
    ئاخىرقى كىرگىنى:2009-05-14
    خەت چوڭلىقى : كىچىك نورمال چوڭ

     

    ئىسلامجان شېرىپ ئاكىنىڭ بۇندىن كېيىنكى  ئشلىرىغا زور ئۇتۇقلارنى تىلەش بىلەن بىرگە تۇرمۇشىنىڭمۇ بەخىت سائادەت ئىچىدە ئۆتىشىنى ئۈمىد قىلىمەن ......
    salkin mtv
    دادا !! پۇتىڭىزنى بىر قېتىم يۇيۇپ قويسام ~~~
              
      گۈليار تور بېكىتى قايتىدىن ئېلان قىلىندى قېنى
    [url=http://www.gulyar.com]www.gulyar.com[/url]
    چوققا [14 - قەۋەت] ۋاقتى : 2009-03-01 15:24 |
    كۆرۈلگەن تېما خاتىرىسى كۆرۈلگەن سەھىپە خاتىرىسى
    • «
    • 1
    • 2
    • 3
    • »
    • Pages: 1/3     Go
    سەلكىن مۇنبىرى » قەلىب ساداسى
    
    oy muluk