ھە! ئەلىشىر ناۋايىغا بولىغان چۇشەنچىمىز خېلى چوڭقۇرلاشتتى. {W-w0{| %  
رەھمەت جاپا چىكىپسىز!

ئارتۇق سۆزلەش بىھاجەت.. N"%Qqed^HZ  
تىما ئىگىسىگە تەشەككۈر............

تەسىرلىككەن جۇما،،،مەھمۇد قەشقەرىمۇ ئەينى چاغدا ياخشى كۆرگەن ئادىمى چولپان بىلەن توي قىلىدۇ ، كىيىن ئوردىدا يۈز بەر قىرغىنچىلىقتا چولپان مەھمۇد قەشقەرىنى قوغدايمەن دەپ قازا قىلىدۇ،،شۇنىڭ بىلەن مەھمۇد قەشقەرىمۇ مەڭگۈ تەنھا ئۆتىدۇ،، D vIe:GA  
ئىككى ئالىمنىڭ يالغۇز قېلىش جەريانى ئوخشىمىسىمۇ ئەمما تەغدىرى ئوخشاش ئىكەن،، JoBc/tuK  
تېما ئىگىسىگە رەھمەت،،

مەن مۇ بىردىن بىر ئۇقۇپ چىقاي

مەن ئىنكاس ئارقىلىق ساقلىۋېلىپ  تەپسىلى ئۇقۇپ چىقاي  تېمىڭىزغا رەخمەت

مەن بۇنى بىلمەيدىكەنمەن  مانا ھازىر بۇنى بىلۋالدىم.رەھمەت!

نەۋائىنىڭ  مۇھەببەت  پاجىئەسى   بىر  كىتابتا  بار  لىكىن  قايسى  كىتاپلىقى ئىسىمدە  قالماپتۇ . yT*zWOF  
مەن  شۇ  قۇرلارنى  ئۇقۇۋاتقاندا كۆزۈمگە  ياش  كەلگەن (زاڭلىق  قىلماڭلار ) #"h(:l%  
شۇ  ۋاقىتتا  نەۋائى  ۋە  ئۇنىڭ  يارىغا  ئاتاپ ئۇزۇن  بىر  شىئىر  يازغانىدىم ..كىيىن  بىر...تەرىپىدىن يوقاپ  كەتتى ... p<]0!"o  
نەۋائىنىڭ  يارىنىڭ  ئىسمى  گۈل بولۇپ  نەۋائى بىر كۈنى (جۈمە كۈنىغۇ دەيمەن ) شىكاردىن  قايتىۋېتىپ سۇ ئېلىپ  يانغان  ئۇشبۇ  گۈل  ئىسىملىك  قىزنى ئۇچرىتىپ  قالىدۇ . قىز  لاتاپەت گۈزەللىك  جەھەتتە تەڭداشسىز  ئىدى . qyET,Px  
ئىسمىمۇ گۈل ، جىسمىمۇ گۈل ، ئۆزى ھەم بىر گۈل ، =;gp{@BMP  
شۇ گۈلنىڭ ئىشقىدا كۆيۈپ  بولدى كۈل . a9"RK6CK  
قىز قەلەمدىمۇ  يىتىلگەن  بولۇپ نەزمگە  ناھايىتى  ئۇستا  ئىدى . f)tsp|dR=  
ئاز  مەزگىلدىن  كىيىن نەۋائى  قىزنىڭ  ئۆيىگە  ئۆزىگە  ئۆزى  ئەلچى  بولۇپ  كېلىدۇ . قىزنىڭ  ئاتىسى قىزى  رازى  بولسا  ئۆزىنىڭمۇ  رازى  ئىكەنلىكىنى  ئېيتىدۇ ،  قىزمۇ ھەم  رازىلىق  بىرىدۇ . JSkm3F~  
شۇنداق  كۈنلەرنىڭ  بىرىدە نەۋائىنىڭ  يېقىن  دوستى  ھۈسەين  بايقارا قىزنىڭ  مەھەللىسىدىن  ئۆتۈپ  كىتىۋېتىپ  قىزغا  ئاشىق  بىقارار  بولۇپ  قالىدۇ . ئىشق  ئوتى  پادىشاھنى  بارغانچە  قىيناشقا  باشلايدۇ . ئەمما ئۇ  دوستى  نەۋائىنىڭ  بۇ  قىز  بىلەن   پۈتۈشكىنىدىن  بىخەۋەر  ئىدى . 7XE3})  
چۈشەين  بايقارا  بۇ  ئىشنى  نەۋائىيغا ئېيتىپ قىزنىڭ  ئائىلىسىگە  ئەلچى  بولۇپ  بېرىشنى ئېيتىدۇ . DgMy{"5cn  
بۇ  ھالەتنى  كۆرۈڭ ،،،جاھاندا  مۇنداقمۇ  ئىشلار  مۇنداقمۇ دوسلار  بار . E=I_X}\D  
نەۋائى بەكمۇ  ئازابلىنىدۇ . ۋە  ئاخىرى دوستى  ئۈزۈن  قىزنىڭ  ئائىلىسىگە  ئەلچى  بولۇپ  بارىدۇ . .............. Sc^@i6;  
]Rd0$9'  
ئاخىرىنى  سەل  تۇرۇپ يوللاي

ياخشى يوللاپسىز، رەھمەت سىزگە...... h)4Y*oDq  
_v2CK@SM  
                                                 مەن ئەلشىر ناۋايى توغرىسىدا كۆپ نەرسىلەرنى بىلمەيتىم، )0a}efN"  
                                                

راستىنى دىسەم مەنمۇ بۇ تىمىنى ئۇقىۋىتىپ ھەجەپ چولتىلا يېزىپ قۇيۇپتا دىگەن ئويغا كەپ قاغان .........بۇنداق تىمىلارنى باغۋەننىڭ ئەجىر قىلىپ تەپسىلىي يازدىغىننى بىللەتتىم ~~~~

ئۇيغۇر خەلقنىڭ پەخىرلىك پۇشتى ، ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتىنىڭ ئالەمشۇمۇل پىركامىللىرىدىن بىرى، ئۇيغۇر مەدەنىيەت تارىخىدا ئەبۇ نەسىر ئەل فارابى ۋە ۋە يۈسۈپ خاس ھاجىپتىن كىيىنكى يەنە بىر يۈكسەك ئۈلگە ، دۇنيا شىئىرىيەت گۈلزارىنىڭ تۈركىي تىل فاساھىتىدىكى ساھىپقىران ئۇستازى ، پەلسەپىسى ھىكمەت جاۋاھىراتىنىڭ مىسلىسىز سەمەرىسى ، 15- ئەسىردىكى شەرق مەدەنىيەت تەرەققىياتىدا تەڭداشسز تۆھپە قوشقان مەشھۇر گۇمانىستىك شائىر ، مۇقامشۇناس خەتتات ، جامائەت ئەربابى ، مۇتەپەككۇر ئۆلىما نىزامىددىن ئەلىشىر نەۋائىي 1441-يىلى 2 - ئاينىڭ 9 - كۈنى (ھىجرىيە 844-يىلى رامىزاننىڭ 17سى)تىمۇرىيلەر سۇلالىسىدىكى مۇھىم مەدەنىيەت مەركەزلىرىنىڭ بىرى بولغان خۇراساننىڭ ھىرات شەھرىدە دۇنياغا كەلگەن . ,M $d#Pp/  
بۇ يىل نەۋائىي تۇغۇلغانلىقىىڭ 568يىللىق خاتىرە كۈنى   4<m-55  
نەۋائىي 15 يېشىدىلا ئىككى تىلدا ئىجاد قىلغۇچى شائىر سۈپىتىدە تۇنۇلغان بولۇپ 25 يېشىدا يەنى 1466-يىلى ئۆز شىئىرلىرىنى توپلام قىلىپ <دەسلەپكى دىۋان دەپ ئىسىم قويغان > . ]84r}L q9  
1469-يىلى رەسمىي تۇنجى دىۋانى <بەدەئىئۇل بىدايا > نى تۈزۈپ چىققان . 1480-1487 يىللىرى ئىككىنچى دىۋانى <نەۋادىرۇن نىھايا> نى تۈزگەن . 1483-1485-يىللىرىغىچە <ھەيرەتۇل - ئەبرار > < پەرھاد -شىرىن < لەيلى - مەجنۇن > < سەبئەئى - سەييار > CL\mlf+  
<سەددىي ئىسكەندەر > دىن ئىبارەت بەش داستاندىن تەركىپ تاپقان خەمسە توپلىمىنى تاماملىغان. \tJt4];qL  
50مىڭ مىسرالىق بۇ ئالەمشۇمۇل ئەسەرنىڭ دۇنياغا كىلىشى نەۋائىي ئىجادىيىتىنىڭ يۈكسەك پەللىسىنى نامايان قىلدى .   ~1F3#WG  
1488- يىللىرى ئىران شاھلىرى تارىخىغا بىغىشلىغان <تارىخىي مۈلكى ئەجەم >نى 1490-يىلى< ھالاتى سەيد ھەسەن ئەردىشىر >دىگەن ئەسىرىنى ھەمدە شىئىرىيەتتى مۇئەمما ژانىرىغا بېغىشلانغان <رىسالەتى مۇئەمما> نى 1491 - يىللىرى 300 دىن ئارتۇق ئەدىب شائىرلارىڭ ھايات  ئىجادىيەتلىرى بايان قىلىنغان < مەجالىسۇن نەفائىس>ناملىق مەشھۇر ئەسىرىنى 1492 - يىلى ئارۇز ۋەزن نەزەرىيىسىگە بىغىشلانغان < مىزانۇن ئەۋزان > نى ھەمدە ئۇستازى ئابدۇراھمان جامىيغا بېغىشلانغان < خەمسەتۇل مۇتەھەييىرىن > نى 1496 - يىلى دوستى ، ئالىم پەھلۋان مۇھەممەدكە  بېغىلشلانغان <ھالاتى پەھلىۋان مۇھەممەت> نى يېزىپ تاماملىغان . 1*y&Z\+  
نەۋائىي ئىجادىيىتىدىكى يەنە بىر يۈكسەك چوققا 3132 دانە شىئىر 44900 مىسرادىن تەركىپ تاپقان چوڭ تىپتىكى مۇكەممەل دىۋانىدۇر .   Ax^~3Xi.Q  
يەنە بالىلىق چاغلىرىدا سۈيۈپ ئۇقۇغان دۇنيا قاراشلىرىنىڭ تىكلىنىشىدە تۈررتكىلىك رول ئوينىغان پەرىئىددىن ئەتتارنىڭ < مەنتىقۇتتەير > ئەسىرى ئاساسدىا يىىزپ چىققان< لىسانۇت تەير >  < مۇھاكىمەتۇل لۇغەتەيىن > دىن ئىبارەتتۇر . BL"bf6v  
نەۋائىي 1500 يىللىرى پارس تىلىدا يازغان شىئىرلرىنىڭ تۇلۇق توپلىمى بولغان < دىۋانى فانى >   zqun)-s  
نى پۈتتۈرگەن . 6!d2}3(  
بۇنىڭدىن باشقا <مۇنشەئات > < مۇراجىئەتنامە > < سىراجۇل مۇسلىمىن مۇسۇلمانلىق نۇرلىرى > < چىھىل ھەدىس > < مەھبۇبۇل قۇلۇب كۈڭۈللەر سۈيگۈسى > < پۇسۇلى ئەربەئە تۆت پەسىل > < لىستەئى زۇرۇرىيا ئالتە زۈرۈرىيەت > < چاھار دىۋان قاتارلىق ئەسەرلىرىمۇ دۇنيا مەدەنىيەت خەزىنىسىدكى بىباھا گكھەرلەردۇر . ~9
-H  
نەۋائىي يەنە ئۆز نۆۋىتىدە يىتىشكەن مۇقامشۇناس بولۇپ ، ئۇستازى ئابدۇراھمان جامىيدىن مۇزىكا ئىلمىنى ئۆگەنگەن . < نەۋا > ناملىق بىر مۇقامنى ئىجاد قىلىپ ئالەمگە تاراتقان . 400 يىلدىن بىرى جاراڭلاپ كىلىۋاتقان ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقامىغا نەۋائىنىڭ 1253 مىسرا شىئىرى غەزىلى تىكسىت قىلىنغان بولۇپ 12 مۇقام تىكستلىرىنىڭ 70% تىن كۆپرىكىنى ئىگەللەيدۇ . ) Nvb2 ts/Ei  
,
q'Idj$Z  
ھاياتىنىڭ ئاخىرىغىچە ئىجاد بىلەن ياشىغان بۇ بۈيۈك نامايەندە 1501-يىلى 1-ئاينىڭ 3 - كۈنى 60 يېشىدا ئالەمدىن ئۆتكەن . ۋە ئۈزى ھايات چىغىدا تەييارلىتىپ قۇيغان قۇددۇسىيە جامەسىنىڭ يىنىدىكى قەبرىگە دەپن قىلىنغان . دوستى پادىشاھ ھۈسەيىن بايقارانىڭ تەشەببۇسىبىلەن پۈتۈن ھىرات خەلقى بۇ كاتتا شائىرنىڭ ۋاپاتىغا  يەتتە كۈن  ھازا تۇتقان . cEiOk&xQ  
{ 
1991-يىلى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى خەلقئارا مىقياسىدا  نەۋائىي تۇغۇلغانلىقىنىڭ 500 يىللىق خاتىرە مۇراسىىمى ئۆتكۈزدى ھەمدە 1991 - يىلىنى < خەلقئارا نەۋائىي يىلى> قىلىپ بىكىتتى .  بۇ تارىخىي ئەھمىيەتكە ئىگە زور خاتىرىلەش ئىنسانيەت مىقياسىدا نەۋائىي شان - شۆھرىتى  تەسىرىنىڭ كىڭىيىپ كىتىۋاتقانلىقىدىن دىرەك بەرمەكتە .

بايامقى  تىمامنىڭ  ئاخىرىنى  كىيىنرەك  يازسام  بولغۇدەك ...

مەن بۇرۇن ئاڭلىغان ،لېكىن بۇنى كۆرۈپ بىلىمىم تېخىمۇ كۆپەيدى ،سىزگە رەخمەت،

نىمىدىگەن تەسىرلىك مۇھەببەت! (*BfkJ;]qz  
ناۋائىنىڭ پاك ئشىقى -مۇھەببەت تەسۋىرلەنگەن شېئىرلىرىنىڭ ئۆزىلا ناۋائىنىڭ ئىچكى دۇنياسىنىڭ قانچىلىك زىل ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بىرەلەيدۇ.. T]tCNDP  
cW@A_  
ناۋائى دوستى ئۈچۈن ئۆز سۆيگۈسىدىن ۋاز كەچتى.. z 
بۇنى يەنە بىر نوقتىدىن تەھلىل قىلىپ باقساق، BmS> >=  
ناۋائى ئۆز سۆيگۈسىدىن ئالىجاناپلىق بىلەن كەچكەن شۇ پەيتتە ، قىزنىڭ كۆڭلىنى، قىزنىڭ ئۆزى سۆيمىگەن باشقا بىر ئادەمگە خوتۇن بولغاندىكى ھىسياتىنى ئويلىمىدى! SuDsqQ:W  
دىمەك، بۇ  بۇ ئالىيجاناپلىق 3 ئادەمنىڭ بەختىسزلىكىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى!

ئالىپتىكىن يا يازمايلا ئولتۇرماپسىز `  ياكى ھەممىنى يىزىۋەتمەپسىز