1-جىگەرنىڭ تۈزۈلىشى: 
  جىگەر بەدەن ئىچىدىكى ئەڭ چوڭ بەز ۋە مۇھىم ماددا ئالماشتۇرۇش ئەزاسىدۇر. قۇرامىغا يەتكەن كىشىلەرنىڭ جىگىرى تەخمىنەن 1500-1200گىرام يەنى بەدەن ئېغىرلىغىنىڭ 40دەن بىر ياكى 50دەن بىر قىسىمغا تەڭ كېلىدۇ. ھامىلە ۋە بوۋاقلارنىڭ جىگىرى قۇرامىغا يەتكەنلارنىڭ  جىگىرىدىن ئېغىرراق بولۇپ بەدەن ئېغىرلىغىنىڭ 20دەن بىر ياكى 16دەن بىر قىسىمغا تەڭ كىلىشى مۇمكىن.   جىگەرنىڭ سىرىتقى شەكلى شىنا شەكلىدە بولۇپ، سىرىتقى يۈزى دۇمباق ۋە پاقىراق، ئاستىنقى يۇزى ئويمان كېلىدۇ پۇتۇن جىگەر ئاساسەن ئوڭ ۋە سول جىگەر ياپراقلىرى دەپ ئىككى قىسىمغا بۆلىنىدۇ. ئوڭ ياپرىغى چوڭ ۋە قېلىنراق، سول ياپرىقى ياپىلاق نېپىزرەك كېلىدۇ. چوڭلار جىگىرىنىڭ ئوڭ ياپرىغىنىڭ ئېغىرلىغى سول ياپرىغىنىڭ ئېغىرلىغىنىڭ تەخمىنەن ئالتە ھەسسىسىگە تەڭ كېلىدۇ.





    جىگەرنىڭ تىنى يۇمشاقراق، سىرىتقى نېپىز پەردە بىلەن ئورالغان بولىدۇ. مەزكۇر نېپىز پەردە جىگەر دەرۋازىسى (جىگەر قان تۇمۇرلىرى، ئۆت كانىلى، ئەسەپلەر كىرىدىغان جاي)ئارقىلىق جىگەر ئىچىگە كېرىپ جىگەرنى سانسىز ئۇششاق ياپراقچىلارغا بۆلىۋىتىدۇ. ئۇلار جىگەر ياپراقلىرى دەپ ئاتىلىدۇ. 0.5-2مىللىلىتىرغىچە چوڭلۇقتا بولۇپ، جىگەر ھۇجەيرىلىرىنىڭ تىزلىشىدىن ھاسىل بولغان ئالىملارنىڭ مۆلچەرلىشىچە بىر ئادەمنىڭ جىگىرى 450مىڭدىن 500مىڭغا قەدەر كىچىك جىگەر ياپراقلىرىدىن تەشكىل تاپىدىكەن.     جىگەرنىڭ قان بىلەن تەمىنلىنىشى باشقا ئەزالارنىڭكىگە ئوخشىمايدۇ. جىگەر بىرلا ۋاقىتتا جىگەر ئارتىرىيەسى  ۋە دەرۋازا ۋىنا قېنىنى قوبۇل قىلىدۇ. دەرۋازا ۋىنا تۇمۇر قېنىنى ئاشقازان، كىچىك ئۈچەي، چوڭ ئۈچەي ماسارىيقا تۇمۇرلار ، ئاشقازان ئاستى بېزى ۋە تالدىن كېلىدۇ،. ئاشقازان ۋە ئۈچەيلەردە شۇمۇرۇلگەن ئۇزۇقلۇق ماددىلار ۋە ئىنسان بەدىنىگە زىيانلىق ماددىلارنىڭ ھەممىسىنى قان ئايلىنىشقا كېرىشتىن ئىلگىرى جىگەرگە كېرىپ بىر تەرەپ قىلىنىشى لازىم. شۇڭا جىگەرنىڭ ماددا ئالمىشش ۋە بەدەننى قوغداش جەھەتتىكى رولى ئىنتايىن مۇھىم. شۇ سەۋەپتىن قەدىمقى ھۆكۇمالار جىگەرنى <<روھى تەبىئىنىڭ ۋە قۇۋۋىتى تەبىئىنىڭ مەنبەسى>>دەپ توغرا مۆلچەرلىگەن. جىگەردىن ئۆتىدىغان قان تۇمۇر جىگەر ۋەرىد تۇمۇرى ئارقىلىق جىگەردىن چىقىپ تۆۋەنكى كاۋاك كۆك تۇمۇرىغا كېرىدۇ.    
     جىگەر قىزىل قان تۇمۇرنىڭ دەرۋازا ۋىنا تۇمۇرىنىڭ تىگىشلىك ئۇششاق شاخچىلىرى پۇتۇن جىگەرنىڭ تىنىغا تارقالغان. جىگەر ھۈجەيرىلىرىدە ھاسىل بولغان ئۆت سۇيۇقلىقىمۇ مەزكۇر قان تۇمۇرلار يېنىدىكى ئۇششاق نەيچىلىرىدىن تەدرىجى چوڭ نەيچىلەرگە يېغىلىپ ئاقىۋەت چوڭ ئۆت نەيچىسى ئارقىلىق جىگەردىن چىقىپ ئۆت خالتىسىغا قويۇلۇپ زاپاس ساقلىنىدۇ .


.2-جىگەرنىڭ خىزمەتلىرى:
  1. قەنىت ئالمىششنى باشقۇرىدۇ.
(1)يىيىلگەن ئۇزۇقلۇقلاردىكى گىلىكوزا ،فىروكتوزا، لاكتوزا قاتارلىقلاردىن جىگەر شىكىرى گىلىكوگىن ھاسىل قىلىپ ئۆزىدە ساقلايدۇ.
(2)بەدەن ھەركەتلەنگەن چاغلاردا (تەنتەربىيە ھەركىتىدە)ئاچلىقتا ۋە قىزىتما ئۆرلىگەن چاغلاردا بەدەننىڭ ئۇزۇم قەنتى سەرپىياتى ئېشىپ كېتىدۇ. بۇنداقتا جىگەر شىكىرى پارچىلىنىپ قاندىكى شىكەر مىقدارىنى تەڭشەپ بەدەن قۇۋۋىتىنى ساقلايدۇ.
(3)بەدەن ئىچىدە ياغ ئاقسىل كۆپىيىپ كەتكەندە جىگەر ئۇلارنىڭ بىر قىسىمىنى جىگەر شىكىرىگە ئايلاندۇرۇپ زاپاس ساقلايدۇ .
 2.ئاقسىل ئالمىشىشنى باشقۇرىدۇ.
(1)ئاقسىل ماددىسىنى زاپاس ساقلايدۇ.
(2)قان شىكىرىدىكى ئاقسىللارنى، خۇسۇسەن ئاق ئاقسىلنى ھاسىل قىلىدۇ.
(3)ئامىنو كىسلاتا ئالماشتۇرۇشقا قاتنىشىپ ئورىيانى ھاسىل قىلىدۇ.
3.ياغ ئالمىششنى كونتىرول قىلىدۇ.
(1)ئوت ئىسپىرىشى،لىتىسىتىن، كىتون ماددىلىرىنى ھاسىل قىلىدۇ.
(2)ياغ ماددىسىنىڭ ساقلىنىشى ۋە ھاسىل بولىشىغا تەسىر كۆرسىتىدۇ .
.4.قان ھاسىل قىلىدۇ ۋە قاننىڭ ئۇيۇش خۇسۇسىيتىنى ئىدارە قىلىدۇ.
(1)جىگەر ئىنساننىڭ تۆرەلمىلىك ۋە يېڭى تۇغۇلغان بوۋاقلىق دەۋرىلىرىدە قان ئىشلەپ چىقىرىلىدىغان بازىدىن ئىبارەتتۇر.
(2)تۇمۇر، مىس ماددىلىرىغا ئوخشاش قان ھاسىل بولۇشقا لازىملىق خام ماتىرىياللارنى زاپاس ساقلايدۇ.
(3)قان ھاسىل قىلىدىغان ۋە قاننىڭ ئۇيۇش پائالىيتىگە تەسىر كۆرسىتىدىغان باشقا ئامىللارنى ئىشلەپ چىقىرىدۇ. ۋە زاپاس ساقلايدۇ. ئاساسلىقى ۋىتامىن <>ياكى ۋىتامىن <> ئائىلىسىدىكى ۋىتامىنلار. ۋىتامىن D ۋە K لارنى بىرىكتۇرۇپ چىقىرىدۇ. ساقلايدۇ.
5.زەھەرسىزلەندۇرۇش رولىنى ئوينايدۇ.
(1)ماددا ئالمىشش مەھسۇلاتلىرى (بولۇپمۇ ئاقسىل ئالمىشش مەھسۇلاتلىرى)نىڭ زەھەرلىك خۇسۇسىيتىنى يوقىتىدۇ.
(2)ئەپىيۇن جىنىسلىق دورىلار، بىر قىسىم زەھەرلىك جىنىسلىق دورىلار ئۇخلاتقۇچى دورىلارنىڭ زەھەرلىرىنى بوزۇپ تاشلايدۇ ياكى مۆتىدىللەشتۇرىدۇ.
6.چىقىرىپ تاشلاش رولىنى ئوينايدۇ.
(1)ئۆت ھاسىل قىلىدۇ ۋە ئۆت خالتىسىغا چىقىرىپ بېرىدۇ.
(2)ئۆت بوياق ماددىلىرىنى ئالمىشىشقا (جىگەر مەنبەلىك سېرىقلىق چۈشۈش  پەيدا بولۇشقا مۇناسىۋەتلىك ماددىلارنىڭ ئالمىشىشىغا)قاتنىشىدۇ ۋە تەسىر كۆرسىتىدۇ.
(3)جاراسىملار ۋە ئۇلارنىڭ زەھەرلىرىنى ھورمۇنلارنى ۋە باشقا ماددىلارنى چىقىرىپ تاشلاش رولىنى ئوينايدۇ.
7.سۇ ئالمىششقا تەسىر كۆرسىتىدۇ.
(1)بەدەنگە كېرەكلىك سۇنى زاپاس ساقلايدۇ. سۇنىڭ بەدەندىكى ئالمىشش جەريانىغا تەسىر كۆرسىتىدىغان بىر قىسىم ھورمۇنلارنى بوزۇۋىتىدۇ.
(2)قاننى زاپاس ساقلايدۇ ۋە قان ھەجىمىگە تەسىر كۆرسىتىدۇ .
.8.باشقا روللىرى :
قارشى تەنچە(ئانىتىتىلا ) ۋە بەزى فىرمىنىتلارنى ھاسىل قىلىدۇ. قېرىغان قىزىل قان دانچىلىرىنى بوزۇپ تاشلايدۇ. بەدەن ھارارىتى ھاسىل بولۇشقا تەسىر كۆرسىتىدۇ.

يۇقارقىلاردا قىسقىچە بايان قىلىنغان مەزمۇنلاردىن جىگەرنىڭ ئىنسانلار ھاياتىدا قانچىلىق مۇھىم رول ئوينايدىغانلىغىنى بىلىۋالغىلى بولىدۇ.    

[ بۇ يازمائەرشىدىنتەرپىدىن2009-02-09 18:36دە قايتا ت ]

بىلىۋالدىم رەھمەت ئۇستام  

بىلىۋالدىم   تېۋىپ  جاناپلىرى   ھى  ھى  ھى  .....   

پاھ ! نىمە دىگەن تەپسىلى چۈشەندۈرۈشلەر بۇ ؛
جىگەر ئادەم بەدىنىدىكى قان ئىشلەپ چىقىردىغان ئەڭ مۇھىم ئەزالارنىڭ بىرى ؛
ئەمما مەنمۇ قىستۇرما قىپ قوياي ؛  بەزى ھايۋانات جىگىرى يىيىشكە ئامراق كىشىلەر  جىگەر يىيىشتەقۇرۇت بارمۇ يوق ئالاھىدە دىققەت قىلىشى كېرەك ، قۇرۇت [جىگەر ئۈستى ئاق بېلىق شارچىسىدەك يۇمۇلاق نەرسىلەر بولسا ،مانا  بۇنداق جىگەرلەرنى يىيىشكە بولمايدۇ ]جىگەر يىيىش گەرچە كۆزگە پايدا قىلدىغان بولسىمۇ ،بەزى ھايۋانات جىگەرلىرى تالغا قۇرۇت چۈشۈش ، ئوپكىگە قۇرۇت چۈشۈش ،جىگەرگە  قۇرۇت چۈشۈش كېسەللىكلىرىنى پەيدا قىلىدۇ ، بۇ كېسەللىكلەر چوڭ ئوپراتسىيە قىلىش ئارقىلىقلا  ئاندىن داۋالىندۇ ؛ بۇ خىل كېسەللىكلەر
ھازىر  دۆلەت تەرىپىدىن  پۇلسىز ئوپراتسىيە  بىلەن داۋالايدۇ ؛ بۇ خىل كېسەللىك ئالامىتى بولسا
مەسلەن : تالغا قۇرۇت چۈشكەن بولسا ئاشقازان قاتتىق ئاغرىغاندەك باشلىنىدۇ ، ئۇدا نەچچە رەت شۇنداق  قاتتىق ئاغرىيدۇ ؛
بۇ چاغدا چوقۇم دوختۇرغا بېرىپ تەكشۈرتىشى زۆرۈر ؛

jigardakmuhumazaningbadandikirolinibiliwalduktima igisiga rahmat       

يىپ تارتىپ تۇمۇر تۇتۇپ ئىگەللىگەن ماتىريالىڭمۇ ؟
پوشكالچى تىۋىپ ئاغىينەمنىڭ ئالدى  

رە خىىمە ت سسسز گە  

رەخمەت سىزگە
بۇنى مۇشۇنداق (جىگەرنى) تەرتىپلىك ئورۇنلاشتۇرغان ياراتقۇچىغا مىڭ شۇكرى

نەقىل

بۇ مەزمون5قەۋەتتىكىكۆلتىگېننىڭ2009-02-07 15:17دە يوللىغان يازمىسى  :
يىپ تارتىپ تۇمۇر تۇتۇپ ئىگەللىگەن ماتىريالىڭمۇ ؟
پوشكالچى تىۋىپ ئاغىينەمنىڭ ئالدى  

hahahahahahahahhaha
puxkalqi dapmu tiwip barma amdi?

         ئاڭلاشلىما  كۈندە ئۈچ ۋاخ ھاراق ئىچىدىغان  يىگىتلە،،،،   ھاراق دەل شۇ جىگەرگە زىيانلىق،،،،،   مەنمۇ ئەمدى پۇشايمان قىلىۋاتىمەن  ، ئىسىت مىنىڭ جىگەرلىرىم نىمە بولۇپ  كەتكەندۇ ؟؟...........

جىگەرنى ئاسىراشتانىمىلەرگە دىققەت قىلىمىز؟

سەلكىن مۇنبىرىدىكى باشقۇرغۇچىلار كىچە -كۈندۈز ، تىنىم تارىتماي جاپالىق ئىشلەۋاتقىنىغا مانا بۈگۈن 7 يىل بولدى ...
بىز نىڭ نىشانىمىز يەنىلا شۇ تار دائىرىدىن ئېيىتقاندا ، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ تور ئىشلىرى تەرەققىياتى ئۈچۈن كۈرەش قىلىشتۇر ...
شۇنداق نىشانغا يېتىش ئۈچۈن  ، ئەزىزلىرىمىزگە ئەڭ مۇھىم بولغان بايلىق  يەنىلا ساغلاملىقتۇر !

شۇڭا بۇ مۇنبەردىكى ساغلاملىق ئۈچۈن كۈرەش قىلىۋاتقان بارلىق باشقۇرغۇچى ۋە كونا -يېڭى سەلكىنداشلارغا سەلكىن نامىدىن
ئالاھىدە رەخمەت ئىيتىمەن !

جىگەر بىزنىڭ ئەڭ مۇھىم رەئىس ئەزالىرىمىزنىڭ بىر خىلىدۇر ...

ئۇ گۆشكە ئوخشاش بىر خىل بەز شەكىللىك ئەزادۇر . جىگەرنىڭ ئىچىدىن كەلگەن تومۇرلار كەيلۇسنى تارتىدۇ ، بۇنىڭدىن
ماددىلار ھاسىل بولىدۇ ، جىگەردە بىر قانچە خىل ئارتۇقچىلىقلار بار . جىگەرنىڭ ئوڭ قانىتى چوڭ ، سول قانىتى كىچىك بالا
جىگەردىن ئىبارەت . بالا جىگەر ئاشقازانغا تېگىپ تۇرىدۇ . جىگەردىن چىققان بىر تومۇر بولۇپ ، قاندىن سۇنى ئايرىيدۇ.
بۇ سۇنى بۆرەككە ھەيدەيدۇ ، يەنە بىر تومۇر بولۇپ ، بۇ بۆرەكتىن سۇنىڭ جىگەرگە كېلىپ قېلىشىنى توسىدۇ . بۆرەكتىن قاننى
تارتىپ ، سۇنى قالدۇرىدۇ . جىگەردە كەيلۇس ھاسىل بولغاندا پەيدا بولغىنى كۈچلۈك سەپرا دېيىلىدۇ ، بۇ ئۆت خالتىسىغا
بارىدىغان  تۆشۈك بىلەن ئۆتكە بارىدۇ .

بىلمىگەنلىرىمنى بىلىۋېلىشىمغا ياردەم بەرگىنىڭىزگە رەھمەت . ئاللاھ سىزنى سالامەت بولۇشقا نېسىپ قىلغاي !

جىگەردىكى جىگەر ئويمىنىغا جايلاشقان ئۆت بولسا ، ئادەم ئۈچۈن ناھايىتى چوڭ رول ئوينايدۇ . ئۆت سويۇقلۇقى 12 بارماق ئۈچەيگە تۈكۈلۈش بىلەن ئۈچەينى يەڭگىلەشتۈرىدۇ ھەمدە قاننى سوۋۇتۇپ ، پۈتۈن بەدەندە ئايلىنىشقا ياردەم بىرىدۇ .

جىگەرنىڭ مىزاج بەلگىلىرى :

قاتتىق ئۇسسۇزلۇق ، ئىشتىھاسى كەملىك ، قىزىقلىق ، سۈيدۈكنىڭ رەڭلىك بولۇشى ، ئىسسىقلىقنىڭ زىيان قىلىشى ، رەڭگىنىڭ
سېرىق بولۇشى ، تومۇرنىڭ تېز ئۇرۇشى ئىسسىقلىقنىڭ بەلگىسىدۇر .
لەۋ ۋە تىلنىڭ ئاق بولۇشى ئۇسسۇزلۇقنىڭ بولماسلىقى ، سۈيدۈكنىڭ ئاق بولۇشى ، رەڭگىنىڭ بۇزۇلۇشى ، ئارتۇق ئاچلىق مانا
بۇلار سۇغۇقلۇقنىڭ بەلگىسى ؛
ئېغىزنىڭ قۇرۇشى ، قۇرۇق بولۇشى ، تومۇرنىڭ قاتتىق ئۇرۇشى قۇرۇقلۇقنىڭ بەلگىسى ؛
يۈزنىڭ بودۇلۇپ قېلىشى ، تىلنىڭ ھۆل تۇرۇشى ، قوۋۇرغا گۆشلىرىنىڭ بوشاپ قېلىشى ، ئۇسسۇزلۇقنىڭ بولماسلىقى ھۆللۈكنىڭ بەلگىسىدۇر .

خېلى يىتىشىپ قاپسەن-ھە قارىۋاي تىۋىپ؟