OCNQvF~ ئابلىز شاكىر ۋە ئەبەيدۇللا تۇردى !@}wDt
تىكلىدىڭ ھەيكەل f|\onHI)>
(ئاتاقلىق كومپوزىتور ئەبەيدۇللا تۇردىنىڭ ۋاپاتىغا) be.*#[
مامۇت زايىت
ھايات خۇددى يېنىپ - ئۆچەر يورۇق بىرچاقماق، hb}+A=A=+
بەك ئاز ئارمان - مۇرادىغا تولۇق يەتكەنلەر. _h{C_;a[_
كۆپ ئەمەستۇر كۈي - ناخشىدا سەندەك بىر ئۆمۈر، N sXHO
ئەل قەلبىگە روھىي ئوزۇق بېرىپ ئۆتكەنلەر.
YtmrRDQs
o~`/_+
ئاھ، ئىجادكار ئەبەيدۇللام، قەدىرلىك دوستۇم، EV]1ml k$
تۇيۇقسىزلا...سازىڭ يەرگە چۈشتى...چېقىلدى. 0Tx6zO
يۈرىكىمنى چاك - چاك ئەتتى جۇدالىق ھىجران، 6^]+[q}3
بېشىمغا دەرد مۇسىبەتتىن بىر تاغ يىقىلدى. ,o86}6Ag
$a.JSXyxL
ياخشىلارغا كۈن يوق ئىكەن، يامانغا ئۆلۈم ,E S0NA
مەشئۇملۇق بۇ، سەندەك ئىنسان بىمەھەل كەتسە. (A9Fhun
شانھۆرمەتكە سازاۋەر بىر تۆھپىكار ئىدىڭ، s6 uG`F"
دەيتتۇق: ئۇزاق ياشاپ، مىڭلاپ كۈي ئىجاد ئەتسە...
+r2+X:#~T
d,k!qjf=r
رابىيە ھەم سەئىدىنگە كىرگۈزدۈڭ سەن جان، lXW%FH6c+
نۇرغۇن نەزمە كۈيلىرىڭدىن تاپقانتى قانات. 6m}Ev95
مەشرەپ، بەزمە، سەھنىمىزنىڭ بۇلبۇلى ئىدىڭ، 11Q1AN
ناخشاڭ بىلەن ئىدى جۇشقۇن، كۆڭۈللۈك ھايات. Sc]B#/~B
~!B
\(@GU
ھەمكارلىقتا ئۆتكۈزدۇق بىز تالاي يىللارنى، ,LHn90S
ئىجادىمغا ئىلھامچى چىن دوست بولۇپ قالدىڭ. 8W*%aOi5+
يازسام< دىدار غەنىيمەت>نى، ئۇرغۇپ ئىلھامىڭ، kMIcK4.MH
ئاجايىپ ئۇز، زەپ خۇشناۋا ئاھاڭغا سالدىڭ. xQ f*
9}rS(/@
}
كىيگۈزدى بۇ ناخشا ساڭا شۆھرەت تاجىنى، LBw1g<&
مەنمۇ تاپتىم بۇ ناخشىدىن ھۆرمەت - ئىناۋەت. xG~P+n7t5$
قالسۇن ئىزىڭ دېدىم، ئاڭا بېغىشلىدىڭ كۈي، 5'OrHk;u
ئورتاق ئىجاد بەخش ئەتتى بىزگە سائادەت. Z@4Arfl
lU8l}Ndz"
ياشاپ يۈرەر ھۇرۇنلارمۇ بولۇپ ئەلگە يۈك، )8a~L
8oN
ئەپسۇس...ساڭا ئۇزاق ياشاش بولمىدى نېسىپ. \1k79 c
قالدى سەنئەت قەسىرىدە ئۆلمەس كۈيلىرىڭ، <
$D`Z-6
دۇتارىڭنى قولغا ئالار ئەۋلاد ئىز بېسىپ. (d(CT;
)v'WWwXY>
پەزىلەتلىك ئىنسان ئىدىڭ خۇش پېئىل، كەمتەر، U7?;UCmX
جىسمىڭ كەتتى... قالدى نامىڭ، روھىڭ ئالەمدە. NDN7[7E
ئىجادىڭدىن ئەل قەلبىدە تىكلىدىڭ ھەيكەل، A @i
بۇنداق بەخت نېسىپ بولماس ھەممە ئادەمگە...! * `JYC
wo3d#=
4S7v:1~xe
C"y(5U)d
W8G,=d}6
ncaT?~u j
T
6'^EZZY
jVEGj5F;N
ئەل سۆيگەن سەنئەتكار ، كومپوزىتور ، ئۇستاز ئەبەيدۇللا تۇردى 2009-يىلى 1-ئاينىڭ 3-كۈنى ئۈرۈمچىدە كىسەل سەۋەبى بىلەن ئالەمدىن ئۆتتى . ~]sc^[
مەرھۇمنىڭ ياتقان يېرى جەننەتتە بولغاي ! ez7A4>/
1s\Wtw:
% 7hrk
كومپوزىتور ئەبەيدۇللا تۇردىنىڭ سەنئەت ھاياتى }H53~@WP>
gM&{=WDG6
شىنجاڭ ئوپېرا ئۆمىكىنىڭ مۇزىكا ئىجادىيەتچىسى كومپوزىتور ئەبەيدۇللا تۇردىنىڭ سەنئەت ھاياتى قېتىرقىنىپ ئىزدىنىش، جاپاغا چىداپ ئۆگىنىش، يول ئېچىپ ئىلگىرىلەش بىلەن ئۆتكەن ھايات. شۇڭا خەلقىمىز ئۇنىڭ نامىنى پەخىرلىنىش بىلەن تىلغا ئالىدۇ. :'Vf
g[Uq
ئەبەيدۇللا تۇردى 1941 - يىلى غۇلجا شەھىرىدە دۇنياغا كەلگەن. ئۇ بالىلىق چاغلىرىدىلا ئىلى ۋادىسىدىكى ئاتاقلىق خەلق ناخشىچىلىرىنىڭ يېقىملىق ناخشىلىرىغا مەپتۇن بولۇپ ئۇنى ئۆگىنىشكە چوڭقۇر ئىشتىياق باغلىغان ھەمدە چوڭ بولغاندا خەلق ئالقىشلايدىغان سەنئەتكار بولۇشنى كۆڭلىگە پۈككەن. <|HV. O/!
- 1955يىلى ئەبەيدۇللا تۇردى ئاپتونوم رايونلۇق ئورمانچىلىق تېخنىكومىغا قوبۇل قىلىنغان. ئۇنىڭ سەنئەت تالانتى ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ دېققىتىنى قوزغىغان ھەمدە ئوقۇتقۇچىلرىىنىڭ سەمىمىي ياردىمىدە كەسپىنى ئۆزگەرتىپ، 1958-يىلى مەركىزىي تىياتىر ئىنىستىتوتىنىڭ ئاكتىيورلۇق فاكولتېتىغا قوبۇل قىلىنغان. بۇنىڭ بىلەن سەنئەتكە چەكسىز ئەقىدە باغلىغان ئەبەيدۇللا تۇردىنىڭ يۈرىكىدىكى ئارزۇ گۈللىرى پورەكلەپ، قەلبى ئېيتىپ تۈگەتكۈسىز شادلىققا چۆمگەن. ئۇ بۇ مەكتەپتە ئالاھىدە ياخشى نەتىجە بىلەن ئوقۇپ، 1965 - يىلى 3 - ئايدا شىنجاڭ ئوپېرا ئۆمىكىگە تەقسىم قىلىنغان. ئۇ بۇ ئۆمەكتە ئىلگىرى - كېيىن بولۇپ، "كۆرەش يولى" ئوپېراسىدا باش قەھرىمان ۋە سىياسى كوممۇسارنىڭ ئوبرازىنى؛ "قىزىل چىراغ خاتىرىسى" ئوپېراسىدا سەلبى ئوبراز - ياپون ئەسكەرلىرىنىڭ باشلىقى جۇشەننىڭ ئوبرازىنى ۋە باشقا ئىجابى ۋە سەلبى پېرسۇناجلارنىڭ ئوبرازىنى مۇۋەپپىيەتلىك يارىتىپ زور ئالقىشقا سازاۋەر بولىدۇ . (&r.w
ئەبەيدۇللا تۇردى ئوپېرا ئۆمىكىگە كەلگەندىن كېيىن كۆپلگەن چوڭ - كىچىك سەھنە ئەسەرلىرىدە ۋە كونسېرت ئويۇنلىرىدا ئاساسلىق ۋە قوشۇمچە روللارنى ئويناپ زور مۇۋەپپىقىيەتلەرنى قازانغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭ مۇزىكىغا بولغان ئىشتىياقى قىلچە سۇسلىشىپ قالمايدۇ. شۇڭا ئۇ ئۆزىدىكى يوشۇرۇن ئىقتىدارنى جارىي قىلدۇرۇش ئۈچۈن مۇزىكا سەنئىتىنى تىرىشىپ ئۆگىنىپ، كومپوزىتور بولۇشقا بەل باغلايدۇ. ئاخىرى ئۇ ئۆز تىرىشچانلىقى بىلەن ئاكتىيۇر، چالغۇچى، ناخشىچى ھەم كومپوزىتور بولۇپ يېتىشىپ چىقىدۇ . $z6_@`[
ئەبەيدۇللا تۇردى مەركىزىي تىياتىر ئىنىستىتوتىدا ئوقۇۋاتقان مەزگىلىدىلا بىر نەچچە كونسېرت نومۇرلىرىنىڭ مۇزىكىسىنى ئىجاد قىلىدۇ ھەمدە بىر تىياتىردا ئۆزى رول ئېلىپ، رولدىن كېيىن يەنە تىياتىرنىڭ مۇزىكىسىنىمۇ ئۆزى ئورۇنلايدۇ. شىنجاڭ ئوپېرا ئۆمىكىگە كەلگەندىن كېيىن ئاتاقلىق مۇقامشۇناس ۋە كومپوزىتورلارنى ئۇستاز تۇتۇپ، ئۇلارنىڭ مۇزىكا ئەسەرلىرىنى ۋە ئىجادىيەتتىكى ئالاھىدىلىكلىرىنى تەتقىق قىلىپ، ئۆز ئىجادىيىتىنى گۈللەندۈرۈش ئۈچۈن ئاساس سالىدۇ. ئۇ ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقام ۋە خەلق ناخشا - مۇزىكىلىرىنى ئوپېرا مۇزىكا ئىجادىيىتىنىڭ ئاساسى مەنبەئەسى قىلىشتەك ئىجادىيەت يۆنىلىشىدە چىڭ تۇرۇپ، ئوپېرا مۇزىكا ئىجادىيىتىنىڭ ئۆزىگە خاس ئالاھىدىلىكىنى ئەكس ئەتتۈرۈش جەھەتتە ئەتراپلىق ئىزدىنىدۇ ھەم مۇۋەپپىيەت قازىنىدۇ . hDDn,uzpd
ئەبەيدۇللا تۇردى 1972 - يىلى باشقىلار بىلەن بىرگە ئون ئىككى مۇقام مۇزىكىلىرىنى خام ماتىرىيال قىلىپ ئىشلىگەن ئۇيغۇرچە ئوپېرا "قىزىل چىراق" نىڭ مۇزىكا ئىجادىيىتىگە ۋە 1982 - يىلى غىياسىدىن بارات قاتارلىقلار بىلەن بىرگە "ئانا - بالا" ئوپېراسىنىڭ مۇزىكىسىنى ئىشلەشكە قاتنىشىدۇ . 1987 - يىلى "مۇقام ئەجداتلىرى" ناملىق ئوپېرانىڭ مۇزىكا ئىجادىيىتىگە قاتنىشىدۇ. شىنجاڭ كىنو سىتودىيىسى بىلەن شىنجاڭ تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى ئىشلىگەن "يۇرتۇمنىڭ كۈيى" ناملىق ھېكايە فىلىم، "ئىلى ۋادىسىدا مەشرەپ"، "ئىللىق دۇنيا"، "دېھقانلار شادلىقى" قاتارلىق بەتئىي فىلىملەرنىڭ مۇزىكا ئىجادىيەت خىزمىتىنى ئىشلەيدۇ. 1985 - يىلى شىنجاڭ خەلق نەشىرىياتى تەرىپىدىن ئۇنىڭ "باھار قوشىقى" ناملىق ئوركىسلاشتۇرۇلغان مۇزىكىلار توپلىمى نەشىر قىلىنىدۇ. بۇ توپلامغا ئۇنىڭ " ۋەتەن بېغىدا "، "سالام سىزگە مۇئەللىم"، "بىر ئۆمۈر يارىڭ بولاي"، "قەدىرلەيمەن سېنى جانان" قاتارلىق 30 نەچچە پارچە ناخشا - مۇزىكىسى كىرگۈزىلىدۇ. ئۇنىڭ يەنە "ھايات سۆيگۈسى"، "ئانا ۋەتەن"قاتارللىق بىر تۈركۈم ناخشا - مۇزىكىلىرى ئاپتونوم رايونىمىز بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن ناخشا - مۇزىكا ئىجادىيەت مۇسابىقىسىدا بىرىنچى ۋە ئىككىنچى دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشتى. 1982 - يىلى ئۇ ئىشلىگەن "ۋەتەن بېغىدا " ناملىق مۇزىكا مەدەنىيەت مىنستىرلىكى، مەملىكەتلىك مىلەتلەر ئىشلىرى كومىتېتى ۋە رادىئو - تېلېۋىزىيە مىنىستىلىكى قاتارلق ئورۇنلار بىرلىشىپ ئۇيۇشتۇرغان يەككە چالغۇلار بىلەن ئورۇنلانغان مۇزىكا ئىجادىيەت كۆرۈكىدە ئىككىنچى دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشىدۇ .1992-يىلى مەملىكەت بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن "90 - يىللار ناخشىلىرى " مۇزىكا ئىجادىيىتىنى باھالاش پائالىيىتىدە ئۇنىڭ " تۆھپىكار ئەجداد نەسلى بىز" دېگەن ناخشىسى ئۈچۈنچى دەرىجىلىك مۇزىكا ئىجادىيەت مۇكاپاتىغا ئېرىشىدۇ . *VCXihgo
ئەبەيدۇللا تۇردى 1976 - يىلى ئوپېرا ئۆمەك تەركىبىدىكى مۇقام گۇرۇپپىسىنى تەسىس قىلىشقا قاتنىشىدۇ. ئۇنىڭ تەشكىللىشى، تىرىشچانلىق كۆرسىتىشى بىلەن زىكرى ئەلپەتتا، ھۈسەنجان جامى قاتارلىقلار بىلەن بىرگە "راك مۇقامى"، "چەبىيات مۇقامى"، "مۇشاۋرەك مۇقامى"، "ئوششاق مۇقامى" قاتارلىق مۇقاملارنى رەتلەپ ئۆزلەشتۈرىدۇ. شىنجاڭنىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى داستانچلار، ھاپىزلار ۋە قوشاقچىلاردىن كۆپلىگەن خەلق ناخشا - مۇزىكىلىىنى كۆڭۈل قويۇپ ئۆگىنىدۇ. ماتىرىيال توپلايدۇ. ھەمدە ئون ئىككى مۇقامنىڭ ۋاريانتلىرىنى، يەرلىك ئاھاڭلارنى تەتقىق قىلىدۇ. RbB.q p
ئەبەيدۇللا تۇردى ئۈزلۈكسىز ئىزدىنىپ مۇزىكا ئىجادىيىتىدە ئۆزىگە خاس يول تۇتىدۇ. "قېرى يىگىتنىڭ تويى" ناملىق درامىنىڭ مۇزىكىسىنى ئىشلەپ، سەھنە ئەسرلىرى مۇزىكىسىنى ئىشلەشتە يەنە بىر قېتىم بۆسۈش خاراكتېرلىك يېڭىلىق يارىتىدۇ. ۋە ئاپتونوم رايونىمىز بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن تىياتىر كۆرىكىدە بىرىنچى دەرىجىلىك مۇزىكا ئىجادىيەت مۇكاپاتىغا ئېرىشىدۇ. &$+AXzn
ئەبەيدۇللا تۇردى جۇڭگو مۇزىكانتلار جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى، جۇڭگو مۇزىكانتلار جەمئىيىتى شىنجاڭ شۆبىسىنىڭ ئەزاسى، شىنجاڭ ئون ئىكى مۇقام ئىلمىي جەمئىيىتىنىڭ ئەزاسى قاتارلىق ۋەزىپىلەردە بولغان . JtE M,tK
{p2!|A&a