خەلىق قىزىقچىسى سەلەي چاققان lD)ZMaaS3  
             Rsd~t_a1  
6|:K1bI)  
سەلەي چاققان بېغىنىڭ ئالدىدىن ئۆتۈپ كىتىۋاتقان ۋاقىتتا،ئىشىك ئالىدىدا خىزمەتكارى بىلەن تۇرغان ئامبالنىڭ خوتۇنى ئۇنى گەپكە سالماقچى بولۇپ؛ L|ZxB7xk  
_ ھەي سەلەي،ئەجەپ تىز مېڭىپسەن ،پۇتى كۆيگەن توخۇدەك،_دەپتۇ. 0h/bC)z  
سەلەي چاققان ئۇنىڭ نىيىتىنى چۈشىنىپ؛ ZDny=&>#  
_ ھە ئشىككە يۆلىنىپ تۇرۇپ قاپلا سولىشىپ قالغان خوخىدەك، _ دەپ جاۋاپ بىرىپتۇ. n=Ze p{^  
_ ۋىيەي ،بۇنىڭ گىپىگە قاراڭلار ،بۇرىتىنى دىڭگايتىۋاپتۇ جىگدىلىكتىكى خوخىدەك ، _ كۈلۈپ كىتىپتۇ ئامبالنىڭ خوتۇنى. 9`y@2/!Y  
_ ئالدىراپ ھىڭگايمىسىلا ئۈكلىۋەتكەن چوقىدەك ، _ دەپتۇ سەلەي چاققان. R*0]*\C z  
_ ھەي نىمانچە بويۇڭ ئۇزۇن ، كاردىن چىققان سوقىدەك ، _ دەپتۇ ئامبالنىڭ خوتۇنى. UOIB}ut V  
_ بويۇمنى دىسىلە چىناردەك ،بوينۇمنى دىسىلە يېڭى جۇۋازنىڭ ئوقىدەك ، _ دەپتۇ سەلەي چاققان. 6mV-+CnYC  
_ چوڭچىلىق قىلما ، ئەينەككە قارا ، كۆرۈنىسەن خۇددى دوقىدەك ، _ دەپتۇ ئامبالنىڭ خوتۇنى تىرىكىپ . QjOO^6Fh  
_ ۋاي خېنىم ،كىمنى كۆرسىلە چاپلىشىۋالمىسىلا ،كۇرۇك توخۇنىڭ پوقىدەك ، دەپتۇ سەلەي چاققان. 7f] qCZ<0V  
3c%_RI.  
y0f:N U  
سەلەي چاققان لەتىپىلىرىنىڭ 1987- يىلى ئوكرائىنا جەمھۇرىيتىنىڭ ئاتاقلىق تەتقىقاتچىسى تىپكۇننىڭ جاپالىق ئەجرى بىلەن نەشىر گە تەييارلانغان << دۇنيا قىزىقچىلىرى >>ناملىق توپلامغا ، ئۇيغۇر خەلىقىنىڭ بۈيۈك دانىشمەنلىرى سۈپىتىدە كىرگۈزۈلگەنىلىگى __ بۇ داڭدار تارىخى شەخىسكە ۋە بۇ مەڭگۈ لۈك تىمىغا ھۆرمەت قىلىدىغان ، قىزىقىدىغان دۇنيا جامائەتچىلىگى ، جۈملىدىن ئۇيغۇرلارنىڭ ئەبىدىل ئەبەت مىللى ئىپتىخارلىق ھىس قىلىدىغان كاتتا ئىشىدۇر،ئەلۋەتتە. "7q!u,u  
ZyM7)!+kPa  
سەلەي چاققاننىڭ ئەسلى ئىسمى مۇھەممەد سالىھ، قىسقىچە ئېيتقاندا مەتسەلەي، ئۇنىڭ << ئەپچىلەم>> ، << موللا>> ، << چاققان>> دېگەندەك لەقەملىرى كۆپ بولغان، كېيىنرەك ئەسلى ئىسمىغا << چاققان>> سۆزى قوشۇلۇپ، << سەلەي چاققان>> ئاتىلىپ كەتكەن.
iC{(vL0P+  
سەلەي چاققان تەخمىنەن مىلادىيە 1790-يىللىرى قەشقەر ۋىلايىتى كوناشەھەر ناھىيىسى ئوپال يېزىسىدا ھۈنەرۋەن ئائىلىسىدە تۇغۇلىدۇ. ئۇنىڭ ئاتىسى مۇھەممەد ئاخۇن مال بېقىپ، موزدۇزلۇق، ناۋايلىق قىلىپ كۈن كەچۈرگەن بولۇپ، كېيىن مالدىنمۇ ئايرىلىپ، كۆپ ئۆمرى ناۋايلىقتا ئۆتىدۇ. `>0%Ha  
5^D094J|^  
بىر كۈنى سەلەي چاققان بەگدىن سوراپتۇ ؛ qjObu\r  
_ بىگىم سىلى بىدە كۆكىنى نىمانچە كۆپ يەيدىلا ؟ Lk)I;;  
_ ئاتتەك بولۇش ئۈچۈن ،_ دەپتۇ بەگ گەپتە يەڭمەكچى بولۇپ. 5dGfO:Dy_  
_ توغرا ئويلاپتىلا ،قاچانغىچە ئىشەك بولۇپ يۈرۈيدىلا ، بۇيىل ئەتىيازدىن پايدىىلىنپ ، ئاتقا ئايلىنىۋالسىلا ! _ دەپتۇ سەلەي چاققان. |8pSMgN  
n}b{u@$  
g$ HL::  
سەلەي چاققان مالنى ياخشى تونۇيدىغان سىنچى، چىۋەر ئوغلاقچى، راۋابچى، مۇئامىلىدە مۇلايىم، خۇش چاقچاق دادىسىنىڭ تەسىرىدە زېھنى ئۆتكۈر، قولى ئەپچىل، كۈلۈپ تۇرىدىغان ئوچۇق بالا بولۇپ يېتىلىپ، كىچىكىدىنلا كۆزگە كۆرۈنۈشكە باشلايدۇ. بالىلارنىڭ كوچا ئويۇنلىرى، توي - تۆكۈنلەردە، بارات كېچىلىرىنىڭ تۈنەك ئويۇنلىرىدا بالىلارنىڭ باشلامچىسى بولىدۇ. لېكىن، ئاتا - ئانىسى ئۇنىڭ << يامان كۆزدىن خالىي >> بولۇشى ۋە ياش زېھنىنى بىلىمگە سەرپ قىلىشى ئۈچۈن ئۇنى مەكتەپكە ئوقۇشقا زورلايدۇ. ئۇ دىنىي مەكتەپتە ياخشى ئوقۇپ، ئۈچ-تۆت يىل ئىچىدە ئەرەبچە، پارسچە كىتابلارنى سۇدەك ئوقۇيالايدىغان بولىدۇ. كېيىن قەشقەر شەھىرىدىكى تاغىسى زېرىپ زەرگەرنىڭ ياردىمى بىلەن قەشقەر شەھىرىدىكى خانلىق مەدرىسىدە ئوقۇيدۇ ئەمما، ئۇ بۇ بىلىم دەرگاھىدا ئۇزاق ئوقۇيالمايدۇ، ئاتىسى ۋاپات بولۇشى بىلەن شەھەرگە كۆچۈرۈپ كەلگەن ئائىلىسىگە ئۆزى قاراشقا مەجبۇر بولىدۇ. سەلەي ئاتىسىنىڭ قەرزلىرىنى تۆلەپ، ئۆينى ئۆزى باقىدىغانلىقىنى ئىزھار قىلىپ، ئانىسىغا تەسەللى بېرىدۇ. ئاتا كەسپى ناۋايچىلىقنى داۋاملاشتۇرۇپ، تىرىكچىلىك كويىغا كېرىپ كېتىدۇ. سەلەي ئاتىسىنىڭ يالغۇز ھۈنىرىنىلا ئەمەس، باشلانغۇچ ھالدا سەنئەتنىمۇ - ناخشا ئېيتىش، راۋاب چېلىش، چاقچاقنىمۇ ئۆگىنىدۇ. قەشقەر شەھىرىدىكى تۈرلۈك تاماشا، تۆي-تۆكۈن، باراۋەت، مەشرەپ، تاۋاپ-سەيلىلەرگە قاتنىشىپ، خەلق ئارىسىدىكى خىلمۇ خىل سازەندە، شائىر، قوشاقچى، ئۇسسۇلچى، ئويۇنچى - دورامچى، مەسخىرىۋاز، سۆزمەن قىزىقچىلارغا ئارىلىشىپ، ئۇلاردىن ئۆگىنىدۇ. ئۇنىڭ چاقچاقلىشىش جەھەتتىكى، تالانتىمۇ چاپسان ئۆسىدۇ. ئۇ شۇ چاغلاردا 20ياشلاردا بولسىمۇ، سۆز ئويۇنلىرىدا تەڭتۇشلىرىدىن ئۆتۈپ كېتىدۇ. كۈندىن-كۈنگە نامى يېزا، شەھەرلەرگە تارىلىشقا باشلايدۇ. كىچىكىدىن خەلقنىڭ جەبىر - كۈلپەتلىرىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرۈپ ئۆسكەن سەلەي ئەمدى بولسا، يۇقىرى تەبىقىلەرنىڭ ئەيش-ئىشرەتلىك تۇرمۇشىنى يېقىندىن كۆرۈپ سېلىشتۇرۇپ، ئاڭ - سېزىم جەھەتتە بارا-بارا ئويغىنىپ، كەمبەغەللەرگە يان بېسىشقا باشلايدۇ. WMHYOJR  
&\I 
سەلەي چاققان شەھەردە بىر سودىگەرنىڭ دۇككىنىدا ئولتۇرسا ، بىر كۇرۇك توخۇنى قولتۇقىغا قىستۇرىۋالغان بىر بەڭگى كىرىپ كەپتۇ. '<3h8\"  
سەلەي چاققان ھەيران بولۇپ ؛ =@ acg0  
_ سىز نىمىشقا ئىت بىلەن بىللە يۈرۈيسىز ؟ _ دەپ سوراپتۇ .  
_ سەلەي ئاخۇن ،سىز خاتالاشتىڭىز ، بۇ ئىت ئەمەس توخۇ ،_ دەپتۇ بەڭگە . >-\^)z  
سەلەي چاققان تىزلا جاۋاپ بىرىپتۇ ؛ *Lxt{z`9  
_ بىلدىم ، مەن توخۇ بىلەن پاراڭلىشىۋاتىمەن. Lc?"4  
[<5/s$,i  
>?OUs>}3y2  
سەلەي چاققان ئاتا كەسپى - موزدۇزلۇق، ناۋايلىقتىن باشقا، تۆمۈرچىلىك، بابكارلىق، ياغاچچىلىققا ئوخشاش نۇرغۇن ھۈنەرلەرنى بىلسىمۇ، ئۇ ئاساسەن ناۋايچىلىق بىلەن كۈن كەچۈرىدۇ. ئۇ شۇ ئارىدا بىر مەزگىل قەشقەر ھاكىمى زوھۇرىدىن بەگ ھوزۇرىدا ئوردا قىزىقچىسى ۋە باش ئاشپەز سۈپىتىدە ئىشلەيدۇ. لېكىن، ئوردا ھاياتى بۇ ئەركىن، خۇش كۆڭۈل ۋە تېتىك سەلەي ئۈچۈن بەكمۇ خورلۇق ۋە زېرىكىشلىك تۇيۇلىدۇ. ئۇنىڭغىچە ھاكىمدارلار جانغا زىق بىلەن مىخ بولۇپ تۇرىدىغان سەلەينىڭ << كۈلكە-قىزىقچىلىرى >> دىن جانلىرى جاق تويۇپ، سەلەينى كۆزدىن نېرى قىلىشنى كۆزلەيدۇ. V dvj*I
 
سەلەي چاققان باشقا جايلاردىمۇ - يەركەن، خوتەن، ئاقسۇغا ئوخشاش شەھەرلەردىمۇ بولىدۇ، ئاتۇشتىمۇ كۆپ تۇرىدۇ. بۇ جەرياندا ئۇنىڭ بىلىم، ھۈنەر ۋە قىزىقچىلىق ماھارىتىنى بېيىپ، ناخشا، ساز، ئۇسسۇل، قوشاقچىلىق ئويۇنلىرىدىن ئىبارەت خەلق سەنئىتىدە، بولۇپمۇ قىزىقچى - سۆزمەنلىكتە تارىختا ئۆچمەس داڭق قالدۇرىدۇ. ئۇ مىلادىيە 1850-يىلى 60ياشتىن ئېشىپ ئالەمدىن ئۆتىدۇ. 50dN~(;p  
سەلەينىڭ قىزىقچىلىقى ئۇنىڭ يۇمۇرىستىك ئاجايىپ سۆز ئويۇنلىرى ساھىبى ئىكەنلىكىدە نامايان بولىدۇ. ئۇنىڭ بۇ جەھەتتىكى تالانتى ئۇنىڭ لەتىپە، ھەجۋى ھېكايە ۋە ھەجۋىي ناخشا-قوشاقلىرىدىن ئايدىڭ-ئاشكارا كۆرۈنۈپ تۇرۇپتۇ. wh8;:<|  
E.;Hm;  
ئوپالدا جىرىم قويۇش مەزگىلىدە ، تەرلەپ پىشىپ جىرىم قويۇۋاتقان سەلەي چاققاندىن بىرسى سوراپتۇ. I L7kpH+y  
_ سەلەي ئاكا ، سىللە نىمىشقا ھەر يىلى مۇشۇ بىر يەرگىلا جىرىم قويىدىلا ؟ *g %bdO  
_ بۇ يەردە بولتۇر كولانغان تەييار ئورەكلەر بار ، بۇيىل يەنە ئورەك كولىمىساقمۇ بولىدۇ ._ دەپتۇ سەلەي چاققان. O-ENFA~E;v  
_ ئۇنداقتا بۇلتۇر قويغان جىرىملار قېنى ؟_ دەپ سوراپتۇ ئۇ كىشى . -O,:~a=*_  
_ ۋاي ئۇكام نىمانچە سوراۋىرىدىغانسەن .دەپتۇ سەلەي چاققان، _ بۇلتۇرقى جىرىملار دوتەي يامۇلىغا يوللانغان دوكىلات ئىچىگە كىرىپ كەتتى . = 03G~7B>  
nh0gT>a>@  
سەلەي - سىلىق ۋە ئۆتكۈر لەتىپە ماھىرى، ئۇ يالىڭاچ، قوپال كۈلكە سۆزلەرنى ئەمەس، ئەكسىچە ناھايىتى سىلىق - سىپايە، ياپتا گەپلەر قىلىشنىڭ ئۇستىسى، ئۇنىڭ سۆزلىردىن دۈشمەن ياكى قارشى تەرەپلەرمۇ سېھىرلىنىپ، تۇيماي قېلىپ، كۈلۈپ تۇرىدۇ. |OAiHSW"V  
سەلەينىڭ قايسى دائىرىدىكى لەتىپىلىرى، شاڭخو، چاقچاقلىرى بولسۇن، يات سىنىپ، يات تىپنى تەنقىدلەشكە، ئۆزىنى-دوستىنى بولسا ئۇلۇغلاشقا، نۇقسانى بولسا ئۇچۇقداشقا قارىتىلىدۇ. سەلەي چاققان لەتىپىلىرى ناھەقچىلىققا قارشى تۇرىدىغان ئادالەتپەرۋەرلىكنى، خۇراپىي، مەھۇم پىكىرلەرگە قارشى روشەن ھۆر پىكىرلىكنى، نادانلىقنىڭ قۇلى بولماي، پاراسەتنىڭ پىدائىيسى بولۇشنى تەرغىب قىلىپ، چىرايلىق ۋە ئەڭ تەسىرچان كۈلكە دەستۇرلىرى سۈپىتىدە جاراڭلايدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۈستۈن تەبىقىلەر ياكى شۇنىڭغا مەنسۇپ شەخىسلەر سەلەينىڭ كۈلكىسىنى بوغۇپ ياكى ئۇنىڭ لەتىپىلىرىنى ئەخلاقسىز، بىھايا لەتىپىلەرگە ۋە ئۇنى لەت قىلىش قورالى سۆز-چۆچەكلەرگە ئايلاندۇرۇشقا ئۇرۇنۇپ كەلگەن. ھاكىمدار، روھانىي ۋە ئازغۇنلار سەلەي لەتىپىلىرىنى يېزىققا - كىتابلاغا ئېلىش بۇياقتا تۇرسۇن، ھەتتا تىلغا ئېلىپمۇ قويمايدۇ، پۈتۈن كۈچ ۋە ئىلاجىنى ئىشلىتىپ، باشقىلارنىمۇ تىلغا ئالمايدىغان قىلىشقا ئۇرۇنىدۇ. تىلغا ئالغان ھالەتتىمۇ ئۇلارنى ئۆزلىرىنىڭ خۇنۇك بوياقلىرى بىلەن ياساپ بۇزىدۇ ۋە ئۆزگەرتىدۇ. /=l!F'  
سەلەي چاققان دائىم ئۈمىدۋارلىق روھى بىلەن سۇغىرىلغان لەتىپە، قوشاق ۋە پاراڭلىرىدا قارنى توق جانابلارنىڭ سىياقى سۆلەتلىك؛ سۇمباتلىق كۆرۈنگەن بىلەن قەلبى كاۋاك ياكى ئىچى پۈتۈنلەي پىسىق-پاسات، ئەيىب-نۇقسانلار بىلەن تولغانلىقىنى ئاشكارىلاپ تاشلايدۇ. Vv5T(~  
<\uDt
bK  
بەگ ، قازى ،يۇرۇت چوڭلىرى ئوردىغا يىغىلىپ زىياپەت ئۆتكۈزۈپتۇ .ئۇلار سەلەي چاققاننىڭ بىر قىزىقچىلىق قىلىپ بىرىشىنى تەلەپ قىپتۇ . \(=xc2  
_ بولىدۇ ، _ دەپتۇ سەلەي چاققان ،_ ھۆرمەتلىك مىھمىنلارغا قانداق قىزىقچىلىق قىلىپ بەرسەم بولىدىكىن ؟ S76MY&Vx23  
مىھمانلار كىچىك بالىنىڭ قىلىقلىرىدىن بىرەرنى دوراپ بىرىشىنى ئۆتۈنۈپتۇ . T*Ge67  
سەلەي چاققان مىھمانلارنىڭ زىياپەتكە كىيىپ  كەلگەن ، يېڭى تون __ سەرپاي ۋە ئاپپاق سەللىلىرىنى ئۆتنە ئاپتۇ _ دە ،ئۆز كىيىملىرىنى سېلىۋىتىپ ، ئۈستى ئۈستىلەپ كىيىپتۇ . سەللىلەرنى بېشىغا يۆگەپتۇ . روماللارنى بىلىگە باغلاپتۇ . ئاندىن ئۇ پىشايۋان ئالدىدىكى يۈندە ئورىگىگە پالاققىدە سەكرەپتۇ _ دە پىلتىڭلاپ ئۈزۈشكە باشلاپتۇ . قاپقارا لايغا مىلەنگەن تون سەرپايلارنى كۆرگەن بەگ ، قازى ئاخۇنۇملار بۇنىڭغا چىدىماستىن ۋاقىرىشىپ كىتىپتۇ )+Z.J]$O-  
^?\|2H  
سەلەي چاققان لەتىپىلىرى شۇنى كۆرسىتىدۇكى، ئۇ ئۆز سۆز قىزىقچىلىقىدا ئۇيغۇر تىلىدىكى كۈلكە پەيدا قىلغۇچى جىمىكى سۆز، ماقال ۋە ئىبارەتلەردىن پايدىلىنىشقا ئۇستا. بۇنىڭغا مىسال قىلىپ، << تېتىقسىزلىققا قېتىقسىزلىق>> ، << دېھقان ئۇلۇغ>> ، << كۈچۈك>> ، << كىچىك>> لەتىپىلىرىنى ئاتاشقا بولىدۇ. ئۇ خەلق ئېغىز ئىجادىنىڭ جىمىكى ساتىرىك، يۇمۇرىستلىق نەمۇنىلىرىدىن، قىزىق بېيت، قوشاق، ھەجۋى چۆچەك، لەتىپە، چاقچاق شاڭخو ۋە باشقىلاردىن كەڭ پايدىلىنىدۇ.
'r_Fi5[q  
سەلەي - دانا قىزىقچى، ئۇنىڭ دانالىقى ھە دېسىلا كۈلكە پارتلىتىدىغان لەتىپىلىرىدىلا ئەمەس، قارشى تەرەپنىڭ پاراسەتسىزلىكىنى ئايىماي پاش قىلىپ، ئولتۇرغۇزۇپ قويىدىغان، شاھىتلار ۋە ئاڭلىغۇچىلار ئىشنىڭ تېگىگە تەپەككۇر بىلەن كېيىن يېتىپ، ئاندىن مەغرۇرانە كۈلىدىغان لەتىپىلىرى بىلەن ئەمگەك ئەھلىنىڭ قايغۇسىغا شادلىق بېغىشلايدىغان ئاقىلانە مەسلىھەت تىپىدىكى لەتىپىلىرىدە نامايان بولىدۇ. ئۇنىڭ شۇنداق دانالىقىغا - سۆزدە چېچەنلىكىگە << كۈن ياخشى>> ، << ئېتىقاد >> ، << دوزاخ نەدە>> ، << قازاننىڭ دۈم كۆرۈنۈشى يامان>> ، << ئۈجمە سايىسىدا>> دېگەن لەتىپىلەر دەلىل بولالايدۇ. t5i58@{~  
~@QAa (P.  
سەلەي ھازىر جاۋاب قىزىقچى، ئۇنىڭ سۆز-ھەرىكىتى قىزىق بولۇش بىلەن بىللە قىرلىق، مەزمۇنلۇق ۋە يۇقىرى ھارارەتلىك، بۇنىڭغا ئۇنىڭ كۆپ ھۈنەرلىك ئىكەنلىكى، سەنئەتكارلىقى، كۆرگەننى ئەينەن دورايدىغان تەقلىدۋازلىقى ۋە كۈلكە ھەرىكىتىدە ئىجادىي تېز كارلىقى مىسال بولىدۇ. So~QZ%YA  
&w`Ho)P  
سەلەي چاققان شەھەر ھاكىمىنىڭ ھوزۇرىدا ئىشلەپ يۈرگەن مەزگىلىدە بىر ئاغىنىسى ئۇنىڭدىن سوراپتۇ. BG.8 q4[  
_ يۇرۇت چوڭلىرى ھاكىمنى بەك ماختىشىدۇ ، ئېيتىڭا ، ئۇنى مۇنچە ماختۇغىدەك ئەقلى زادى قانچىلىك؟ >o`+j$j  
_ كۆرمىدىڭىزمۇ ؟_ دەپتۇ سەلەي چاققان جاۋابەن ._ ئۇنىڭ ئەقلى كۆپ بولغاچقا بېشىغا پاتماي ، قوسىقىغا چۈشىۋاپتۇ. =WZ9|
e  
9B83HV4J  
مەلۇمكى، تارىخنى خەلق يارىتىدۇ، شۇنىڭدەك ئۇنىڭ قەھرىمانلىرىمىزنىمۇ خەلق يېتىشتۈرىدۇ. دېمەك، فولكلور قەھرىمانى، بولۇپمۇ ئۇنىڭ ئەڭ تەسىرچان، ئەڭ تارقىلىشچان، ئىخچام ۋە ئۆتكۈر ژانىرى - لەتىپە قەھرىمانىنىمۇ خەلق يارىتىدۇ. قىزىقچىلىق قەھرىمانلىرىمۇ خەلقتىن ئۆگىنىپ يېتىشىدۇ. سەلەي چاققانىڭ تەرجىمھالىدىن مەلۇمكى، ئۇ كىچىكىدىنلا ئۇستا راۋابچى، ماھىر غەزەلخان بولغان ئاتىسىدىن نۇرغۇنلىغان قوشاق، بېيىت ۋە موزدوزخانىلارمۇ سەنئەت ئوچىقى بولۇپ كەلگەن. سەلەينىڭ ئاتىسى مۇھەمەتنىڭ ھويلىسىدىكى موزدوزخانىدىن ھېچقاچان ئادەم ئۈزۈلمەيتتى. ئۇ يەرگە يىغىلغانلار تۈرلۈك جەڭنامىلەر، چۆچەكلەرنى ئېيتىشىپ ياكى دۇتار، راۋاب، تەمبۇر چېلىشىپ، ناخشا ئېيتىشىپ كۆڭۈل ئىچىشاتتى. موزدوزخانىدا كۆرگەن، ئاڭلىغانلىرى ياش سەلەينىڭ دىلىغا ئۆچمەس بولۇپ ئورناپ قالىدۇ. سەلەي مەدرىسىدە ئوقۇغان چاغلىرىدا شەرق كىلاسسىكلىرىنىڭ ئىجادىيىتى بىلەن يېقىندىن تونۇشىدۇ، شۇنداقلا ئۇيغۇر كىلاسسىك شائىرلىرىنىڭ، ئالىملىرىنىڭ ئەسەرلىرىنى زوقمەنلىك بىلەن ئۆگىنىدۇ. ناھايىتى نۇرغۇن ھېكايە، غەزەل، نەقىل ۋە ھېكمەتلەرنى بىلىۋالىدۇ. تۇغما تالانت ئىگىسى بولغان سەلەي چاققان ئۈچۈن مۇنداق قولايلىق شارائىتلار ئۇنىڭ قوشاقچىلىقتىمۇ قابىلىيىتىنىڭ پەرۋاز قىلىشىغا مۇمكىنلىك بېرىدۇ. سەلەي ھەقىقەتەن ماھىر ۋە قايناق ئىلھاملىق، ھوزۇر بەخىش قوشاقچى. ئۇنىڭ قوشاقلىرى ئەمگەكچىگە روھ، ئاشىققا ئارام، دەردمەنگە داۋا، زالىمغا زاۋال، جاھىلغا جۇۋالدۇزاۇزاۇر، ئۇنىڭ قوشاقلىرىدا ۋەتەنپەرۋەرلىك، بايلارغا قارشى كۈرەش قىلىش روھى يالقۇنلاپ تۇرىدۇ. شۇڭلاشقىمۇ ئۇنىڭ قوشاقلىرى شەكىل جەھەتتىن بولسۇن، مەزمۇن - ئىدىيە جەھەتتىن بولسۇن، ئاددىي خەلقنىڭ كۆڭلىگە ناھايىتى يېقىن. 2>9..c  
W >}T$a}\  
;p 
مەنبە ؛سەلەي چاققان لەتىپىلىرى .

[ بۇ يازما ئەمەتجـان تەرپىدىن2008-12-01 23:31دە قايت ]

ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار .تودېشېم بۇ تىمىنى ياخشى يوللاپسېز ،بىزنىڭ ياشلىرىمىز تەرىپىدىن ئۇنتۇلۇپ كىتىۋاتقان قىززىقچىمىز نى بىرسى ئۇمۇ رەھمەت سېز گە

بۇ تېمىڭىز ئارقىلىق بۇ مەشھۇر شەخسنى ئەسلەتتىڭىز

ئۆزلىرىمۇ ئەمەت چاققان بوپ كىتىۋاتىلا مۇشۇ كۈنلەردە   @0`Q  
سەلەي چاققان بىر يۇرتتىن ئوخشىماملا ~

نوقۇل ھالدا كۇلدۇرۇشنىلا ئەمەس،بەلكى مەلۇم بىر مەقسەت ئۇچۇن ئىيتىلىدىغان سەلەي چاققان لەتىپىلىرى فولىكلورىمىزنىڭ كەم بولسا بولمايدىغان مۇھىم قىسمى ............

بەك قىزىقارلىق لەتىپىللىرى بار جۇمۇ ؟ رەھمەت.

Quote:

بۇ مەزمون3قەۋەتتىكىمۇنقەرىزنىڭ2008-12-01 23:15 دە يوللىغان يازمىسى   : hf>JW[>Xo  
ئۆزلىرىمۇ ئەمەت چاققان بوپ كىتىۋاتىلا مۇشۇ كۈنلەردە   L~SM#?z:ue  
سەلەي چاققان بىر يۇرتتىن ئوخشىماملا ~

سىزمۇ يىتىشىپ قالاي دەپسىزغۇ مانا...........

مەن سەلەي چاققاننى لۈكچۈنلۈك دەپ ئاڭلىغانتىم. قاچانلاردا قەشقەر ئوپالغا كىلىۋالغان بولغىيتتى. ,IF3VE&r  
ھەقىقەتەن قىزىزىق لەتىپە-چاقچاقلىرى بار جۇمۇ بۇ ئادەمنىڭ!! C:xgM'~+  
  

يۇمۇر - چاقچاقلىرىدا ھازىر جاۋاپ بۇلۇپ  رەقىبلىرىنى قىيىن ئەھۋالغا  چۈشۈرۈپ قۇياتتى
dU<\FW_  
كەمبەغىللەرگە ئامراق ئادەم ئىدى

بۇ ئېتوتنى بىرچاغلاردا ئابدىكىرىم ئابلىز ئويناپ يۇرمەمتى،  ئەمدى مۇنبەردىكىلەر ئويناۋاتامسىلەر

مەنمۇ بىر ئىككىنى كەلتۈرەي h pf,44Kg  
PU8>.9x  
بىر كۈنى سەلەي چاققان بەگ بىلەن تويغا بېرىپتۇ . تويغا يىتىپ كېلىپلا قورساققا ئالدىراپ كەتكەن بەگ سەلەي چاققانغا ئىشەكنىڭ چۇلۋۇرىنى تۇتقۇزۇپ قويۇپلا توي بولغان ئۆيگە پالاقشىپ كىرىپ كېتىپتۇ .بىر ھازا ئۆتكەندىن كېيىن بەگ جىق يەۋىلىپ ئاران ئىغاڭلاپ چىقىپتۇ ۋە سەلەي چاققاندىن سوراپتۇ :ھە سەلەي ،ساڭا تويدا بىرەر نەرسە تەگدىمۇ ؟ h;TN$ /
 
تەگدى،تەگدى  -دەپتۇ سەلەي چاققان _بىرى سىلىدىن ئاشقان سۆڭەكنى تالاغا تۆككەنتى ،بىرسى كېلىپ پۇتۇمغا تەگدى |WP}y-Au
 
-مەن ئۇنى دېمىدىم - دەپتۇ بەگ تىرىكىپ-سەن بۇ تويدا بىرەر نەرسە يېدىڭمۇ دەپ سوراۋاتىمەن ؟ wWkMvs  
-ۋاي يېمەمدىغان بېگىم ،سىلىنىڭ قورساقلىرى بەك يوغان شۇڭا سىلىنى تويماي قالارمۇ دەپ غەملىرىنى يېدىم @T.+:U@S  
-مەن سېنى بىرەر نەرسە ئىچتىڭمۇ دەپ سوراۋاتىمەن_ دەپتۇ بەگ تېخىمۇ تىرىكىپ Rf4}((y7Y\  
ۋاي ئىچتىم بېگىم _دەپتۇ سەلەي چاققان _سىلە  بىلەن ئىككىنچى تويغا بارمايمەن دەپ قەسەم ئىچتىم OsT|MX  
MCO2(E-  
-I?8\  
3\}>nE  
بىر كۈنى  سەلەي چاققان بىر تويغا بېرىپتۇ .سورۇن راسا قىزىۋاتقاندا سەلەي چاققاننىڭ يېنىدا ئولتۇرغان بىر باي يەل قويۇپ بېرپتۇ .سەلەي چاققان تۇيۇپ قېلىپ ئاۋازىنى كۆتۈرۈپ توۋلاپتۇ : خالايىق !  باي غوجام يەل قويۇپ بەردى..... vnN0o5  
باي نومۇستىن ئۆلگۈدەك بوپتۇ ۋە سەلەي چاققاننى نوقۇپ دەپتۇ : ھەي سەلەي،ھەي سەلەي بۇ گەپنى تېشىڭغا چىقارماي  ئىچىڭدە ساقلىساڭ بولمامدۇ ؟ Kn=0AdM  
سەلەي چاققان جاۋاپ بېرىپتۇ : ۋاي باي غوجام ،سىلىمۇ يەلنى تېشىلىرىغا چىقارماي ئىچىلىرىدە ساقلىسىلا بولمامدۇ ؟ Y&<]:)  
      

تىمىڭىزغارەھمەت

Quote:

بۇ مەزمون6قەۋەتتىكىنازنىڭ2008-12-01 23:18 دە يوللىغان يازمىسى   : gS~H1Ro  
سىزمۇ يىتىشىپ قالاي دەپسىزغۇ مانا...........

H ni^S  
يوقسۇ يوقسۇ تەقسىر Rlewp8?LB  
پىقىرنى قانداقمۇ سەلەي چاققان ھەزرىتىم بىلەن سىلىشتۇرغىلى بولسۇن !

  خىلى ئو بدان كەلتۈ رۇپسەن     0zr27ko  
      بىزلەر  مۇ  ئازراق  ئۈ گۈ  نۈ پ قويساق  بو لامدۇ نىمە