قىز - يىگىتلەرگە مەسلىھەت
y%--/; MS SHMR (ناھايىتى شەپقەتلىك ۋە مىھرىبان ئاللانىڭ ئىسمى بىلەن باشلايمەن)
BvlY\^ avS9 "e ھەممىمىزگە مەلۇم،ئائىلە جەمىيەتنىڭ مۇھىم
بىر تەركىبى قىسمى.ئىناق ئائىلە قۇرۇشنىڭ ئاساسى ئەرلەر ئۈچۈن مىھرىبان ،كۈيۈمچان ۋاپادار ئاياللار بىلەن ئۆيلىنىش بولسا ، بىز ئاياللار ئۈچۈن ۋىجدانلىق، ئىمانلىق، ئۆزىنى ۋە ئايالىنى قوغدىيالايدىغان ئەرلەرگە ياتلىق بولۇشتۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن ياخشى لايىق تاللاش ئىنتايىن مۇھىم .بۇلۇپمۇ بىز ئىسلام ئوغۇل - قىزلىرى ئۆزىمىزگە لايىق تاللاشتا قاتتىق ئېھتىياتچان بۇلىشىمىز، بۇ ئىشقا ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىشىمىز لازىم .چۈنكى ئىنساننىڭ ئىچكى دۇنياسىغا كىرىپ چىققىلى بولمىغانلىقتىن ئۇنىڭ چىن ماھىيىتىنى بىلگىلى بولمايدۇ.تاشقى قىياپىتىگە قاراپ ئىشەنگەن ئادەملەرنىڭ ھەممىسىنىڭ پاك،ۋاپادار چىداملىق بۇلۇپ چىقىشى ناتايىن .تاشقى كۆرىنىشىگە قاراپ ئىشەنگەن ئادەملەردىن كۆپىنچە ھاللاردا چاتاق چىقىدۇ.ئۇنىڭ ئۈستىگە ، ھازىر جەمىيەتكە قارايدىغان بولساق،شۆھرەت قازىنىش كويىدا،يۈز-ئابروي،مال-دۇنيا ئارقىسىدىن قوغلىشىدىغانلار كۈندىن كۈنگە كۆپىيىپ،ھەتتا پۇل-مالنى دەپ مىھىر-مۇھەببەتسىز توي قىلىش ئەھۋاللىرى كۆرىلىۋاتىدۇ.بۇنداق قىلمىش ئۇلۇغ ئىسلام دىنىمىز تەرپىدىن قاتتىق چەكلىنىدۇ.يۇقىرقى مەخسەتتە توي قىلغۇچىلارنىڭ بەخىتلىك بۇلالىشى مۇمكىن ئەمەس .بۇنداق قىلىش ھەقىقەتەن چوڭ ئەخمىقانىلىقتۇر.ئۇنداقتا قانداق قىلغاندا ياخشى لايىق تاللىغىلى بولىدۇ؟زادى قانداق كىشىلەرنى لايىق قىلىپ تاللىساق،دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە مەڭگۈ بەخىتلىك بولالايمىز؟بۇ ھەقتە پۇتكۈل مەخلۇقات ئاجىز كەلگەن ئىشلىرىدا ياردەم سورايدىغان،دۇنيا ۋە ئاخىرەتنىڭ ئىگىسى،
ئاسمان -زىمىن ۋە ئۇنىڭ ئوتتۇرسىدىكى بارلىق مەۋجۇداتنىڭ ياراتقان پەرۋەردىگارى،
[u3^R] شانۇ شەۋكەتلىك ئاللاھنىڭ سۆزلىرىگە قۇلاق سالايلى.بۇ ھەقتە ئاللاھتائالا «قۇرئان كەرىم»دە قانداق ئەرنىڭ قانداق ئايالغا ،قانداق ئايالنىڭ قانداق ئەرگە لايىق ئىكەنلىكىنى تۇنۇشتۇرۇپ مۇنداق دەيدۇ:«يامان ئەرلەر يامان ئاياللارغا لايىقتۇر،يامان ئاياللار يامان ئەرلەرگە لايىقتۇر،ياخشى ئەرلەر ياخشى ئاياللارغا لايىقتۇر،ياخشى ئاياللار ياخشى ئەرلەرگە لايىقتۇر....»(سۈرە نۇر 24-سۈرە ،26-ئايەت). «مۇناپىق ئەرلەر بىلەن مۇناپىق ئاياللار(مۇناپىقلىقتا ۋە ئىماندىن يىراق بۇلۇشتا)بىر -بىرىگە ئوخشايدۇ.» (سۈرە تەۋبە 9-سۈرە 67-ئايەت) «مۆئمىن ئەرلەر بىلەن مۆئمىن ئاياللار بىر بىرى بىلەن دوستتۇر (سۈرە تەۋبە 9-سۈرە 71-ئايەت)
/C<}:R يۇقىرقى ئايەتلەردىن روشەنكى ،ھەرقانداق نەرسىنىڭ ئۆز خىلى بۇلۇپ ، ھەممە نەرسە ئۆز خىلىغا مۇناسىپ.شۇڭا ئىنسانمۇ ئۆزىگە مۇناسىپ لايىق تاللىشى كېرەك.كىمكى بۇ قانۇنىيەتتىن چەتنەپ كىتىدىكەن،ئۇ ھەرگىزمۇ بەخىتلىك بولالمايدۇ.
(K"t] سۆيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز بىز ئىسلام ئوغۇل-قىزلىرىنىڭ ئېزىپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن،يەنى توي قىلىش ئۆمۈرلۈك ئىش بۇلۇپ ،ئۇنىڭدا ئادەتتىكى سودا-سېتىقلارغا ئوخشاش سىناپ بېقىش،خالىغانچە قايتۇرۋېتىش بولمىغانلىقتىن،ئىرادىمىزگە خىلاپ ھالدا ئۆزىمىزگە مۇناسىپ بولمىغان كىشىلەر بىلەن توي قىلىپ بەخىتسىز بۇلۇپ قالماسلىقىمىز ئۈچۈن ،توي قىلغۇچىلارنىڭ قايسى مەخسەتتە توي قىلسا بۇلىدىغانلىقىنى ۋە ئۇلارنىڭ قايسىسىنىڭ بەخىتلىك بولىدىغانلىقنى بايان قىلىپ ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان بىر ھەدىستە مۇنداق دىگەن:«كىشىلەر توي قىلىشتا بايلىق،چىراي،نەسەب ۋە دىيانەتتىن ئىبارەت تۆت نەرسىنى ئاساس قىلىدۇ.دىيانەتنى تاللىغىن.ئەگەر ئۇنداق قىلمىساڭ زىيان تارتىسەن»(«مىشكاتۇل مەسابىھ»267-بەت).بۇ ھەدىستە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام كىشىلەر توي قىلىشتا بىر قەدەر ئۇمۇملاشقان تۆت خىل سۈپەتنى بايان قىلىپ ئاخىرىدا دىيانەتنى تاللاپ ئۇنى بىرىنجى ئۇرۇندا قۇيۇش لازىملىقىنى ئېيتقان.ئەلۋەتتە توي قىلىش ئۈچۈن قىز-يىگىتنىڭ بىر-بىرىنى چۈشىنىشى تولىمۇ مۇھىم.قارشى تەرەپنى بىر قېتىم كۆرۈش بىلەنلا چۈشىنىش ھاسىل قىلىش ناتايىن. شۇنداق تۇرۇقلۇق بەزى كىشىلەر لايىق تاللاشتا قارشى تەرەپنىڭ ئەخلاقى ۋە دىيانىتىدىن بىخەۋەر ھالدا ،دۇنيانىڭ قاتتىقچىلىقلىرىغا تاقابىل تۇرۇشتا ياردىمى بۇلار دىگەن مەقسەتتە ئۇنىڭ بايلىقىنىلا كۆزلەيدۇ. بەزىلىرى بولسا ئۆز لايىقىنىڭ ئەخلاقى ۋە دىيانىتى بىلەن ھېساپلاشماي ئۇنىڭ مەنسىپى ۋە ئۇنىڭ جەمىيەتتىكى ئورنىنى ئاساس قىلىدۇ.يەنە بەزىلىرى قارغۇلارچە گۈزەللىك قوغلىشىپ چىراينىلا كۆزلەيدۇ.ئمما ئەقىللىق كىشىلەرنىڭ ئەڭ ئاۋال ئويلايدىغىنى قارشى تەرەپنىڭ گۈزەل ئەخلاقى ۋە دىيانىتى بۇلۇشى كېرەك.مانا بۇ پەيغەمبىرىمىزنىڭ تەۋسىيەسىدۇر.شۇنداق دىيىشكە بۇلىدۇكى ،دىيانەت دىگەن سۈپەت يۇقىرىقى ئۈچ سۈپەت بىلەن بىرگە تېپىلسا ياخشىدۇر.ئەگەر باشقىسى بولمىسىمۇ دىيانەت بۇلۇشى كېرەك،ئۇ ھەممىدىن يۇقىرى تۇرىدۇ.سۆيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز بىز ئىسلام ئوغۇل-قىزلىرىنى كىشىلەرنىڭ دىيانىتىدىن خەۋەرسىز ھالدائۇلارنىڭ ئىقتىسادىغا ياكى گۈزەللىكىگە ياكى نەسىبىگە ۋە ياكى جەمىيەتتىكى ئورنىغا بىرىلىپ توي قىلىشتىن توسقان. چۇنكى ئەر - ئاياللىق ھايات كۆپلىگەن مەسئولىيەت ۋە مۇشەققەتلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھاياتتۇر .بۇ ھايات شارائىتلارنىڭ تەسىرى بىلەن ئۆزگىزىپ تۇرىدۇ. ناۋادا ئەر - ئاياللىقنىڭ ئاساسى پۇل-مالنىڭ ئۈستىگە قۇرۇلۇپ قالسا ، پۇل-مال مۇقىم تۇرمايدۇ،جاھان ئۆزگىرىپ تۇرىدۇ. تۆنۈگۈنكى كاتتا بايلارنىڭ بۈگۈن قەلەندەر بولۇپ كېتىۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ تۇرۋاتىمىز. بۈگۈنكى كاتتا بايلارنىڭ ئەتە قاناق گاداي بولۇپ قېلىشىنى كىم بىلسۇن ! مال - دۇنيا قولدىن ئۇشتۇمتۇت كىتىپ قالسا بۇنداق تۇرمۇشنىڭ ئاساسى شۇئان يىمىرىلىدۇ . ئەگەر ئەر - ئاياللىق تۇرمۇش پەقەت تاشقى قىياپەت ،گۈزەللىك تەرىپىدىن قۇرۇلۇپ قالسا،گۈزەللىك ھەمىشە بىرخىل تۇرمايدۇ . ئادەم يىللارنىڭ ئۆتىشى بىلەن قېرىيدۇ،ئۆزگىرىدۇ،ھەرخىل تەبىئي ئاپەتلەر ۋە كېسەللەر تۈپەيلىدىنمۇ چىراي سەتلىشىپ قالىدۇ ،ھەتتا بەزىدە تۇيۇقسىز يۇز بەرگەن
a7NX~9g ئوت ئاپىتىمۇ قەددى- قامىتى كىلىشكەن ،چىرايلىق بىر ئادەمنى كۆزنى يۇمۇپ ئاچقىچە بەدبەشىرە قىلىپ قويىدۇ.ئەر - ئاياللىق تۇرمۇش
QQjMC' ئورۇن - مەرتىۋە،مەنسەپ ئۈستىگە قۇرۇلغان تۇرمۇشمۇ بۇ ئىككىسىدىن تۇيۇقسىز ئايرىلىپ قالسا شۇئان ئۆز رولىنى يوقىتىدۇ. شۈبھىسىزكى بۇنداق شاراھىتتا ئەر - ئايال ئوتتۇرسىدا چوقۇم ماجرا چىقىدۇ ياكى ئاجرىشىدۇ، ئەڭ بولمىغاندىمۇ كۆڭۇلسىزلىك ،بەخىتسىز
UE\@7 ھالدا بىللە ياشاشقا مەجبۇر بولىدۇ . سەۋەپ شۇكى ، بۇ خىل ھايات ئاسان ئۆزگەر
مەيدىغان ئىنسانىي خىسلەتنى ئاساس قىلماستىن،بەلكى ئۆزگىرىپ تۇرىدىغان شەخسىي مەنپەئەتنى ئاساس قىلغان.ئەگەر ئەر-ئاياللىق تۇرمۇش دىيانەتنى ئاساس قىلىپ قۇرۇلىدىكەن،دىيانەت مۇسۇلماننىڭ قەلبىدىكى ئەڭ مۇستەھكەم،ئەڭ كۈچلۈك نەرسە بولغاچقا،مۇسۇلماننىڭ بارلىق ئېگىدارچىلىقلىرى يوقالغان تەقدىردىمۇ،ئۇنىڭدىكى دىيانەت،ھېسىيات يوقالمايدۇ،ئۇ مەڭڭۈ قالىدۇ.ھەممىمىزگە ئايانكى،مۇسۇلمان كىشى مەيلى ئەر بولسۇن ياكى ئايال بولسۇن،باياشات ياخشى كۈنلەردە ئاللاھقا شۈكۈر قىلىدۇ،قاتتىق ئېغىر كۈنلەردە ئاللاھقا سەۋېر قىلىدۇ.رىئاللىققا ئىمانى ۋە سەۋېر-تاقىتى بىلەن مۇئامىلە قىلىدۇ. ئامىتى كەلسە باشقىلارغا ھاكاۋۇرلۇق قىلمايدۇ،زىيان تارتسا ئاھ ئۇرۇپ كەتمەيدۇ ھەم تاپا-تەنە قىلمايدۇ.دىيانەتنى ئاساس قىلىپ قۇرۇلغان ئائىلىدىكى ئەر-ئايال مانا مۇشۇنداق بولىدۇ. ئۇلار رىئاللىققا قانائەتچانىلىق بىلەن مۇئامىلە قىلىدۇ.ئۇلار قارشى تەرەپنىڭ ئۆزلىرى ئۈستىدىكى ھەقلىرىنى تۇلۇق تۇنۇيدۇ ۋە ئادا قىلىدۇ.شۇنىڭ ئۈچۈن ھەممىدىن ئېسىل ۋە ئەڭ مەڭگۈلۈك ئۆزگەرمەيدىغان سۈپەت دىيانەتتۇر.توي قىلغۇچىنىڭ جۆرىسىدىن ئىزدەيدىغان ئەڭ ئاۋۋالقى نەرسىسى دىيانەت بۇلىشى لازىم.شۇڭا بىز ئىسلام ئوغۇل-قىزلىرى دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك بەخىت - ساادىتىمىزگە چېتىشلىق بولغان بۇ مەسىلىگە تولىمۇ ئېھتىياتچان بۇلىشىمىز ،قىلچە بىخۇدلۇق قىلماسلىقىمىز ،بۈيۈك ئاللاھ ۋە سۈيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز كۆرسەتكەن دانا تاللاشنى قۇبۇل قىلىشىمىز كېرەك.بۈيۈك ئاللاھ ۋە رەسۇللاھ بىزگە شۇنچىلىك كۈيۈنگەن،شۇنچىلىك كۆڭۈل بۆلگەن تۇرسا بىز ئۆز قەدىر-قىممىتىمىزنى بىلەلمەي، ئىسلام كۆرسەتكەن يولدىن ئېزىپ، ئۆز نەپسى خاھىشىمىز بويىچە لايىق تاللىساق بولامدۇ؟
=09j1:''
قەدىرلىك قېرىنداشلار، يۇقىرىقى بايانلاردىن ئايانكى، ئىسلام دىنى بىز ئىسلام ئوغۇل-قىزلىرىغا لايىق تاللاش ھوقۇقىنى بەرگەندىن سىرت، يەنە قانداق لايىق تاللاش كېرەكلىكىنى قانۇنىي ئاساسلار ئارقىلىق ئېنىق كۆرسەتكەن. ئاللاھ ھەممىمىزنى ياخشى لايىق تاللاشقا ۋە شۇ ئارقىلىق دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە بەخىتلىك ياشاشقا نېسىپ قىلغاي - ئامىن! m9>nvrQ
[ بۇ يازما گۈلئايىم. تەرپىدىن2008-10-21 08:29دە قايت ]