tOd&!HYL P90 y I ;oKZ!ND GxI!{oi2 4 I
k{ 20 - ئەسىرنى باشلىرىدا تەكلىماكان قۇملىقىدىن ئۇچىسىغا ئۇچلۇق قالپاق تېرە ئىشتان ھە ئۆتۈك كەيدۈرۈلگەن « قوڭۇر چاچ ، ئورا كۆز ، قاڭشالىق » كىشىلەرنىڭ مومىيا جەسەتلىرى تېپىلىپ ، ئىلىم ساھەسىنى ھەيرانلىققا سالغانىدى. ئەنگىلىيلىك جويسى قاتارلىق ئانتروپولىگلار مۇكەمملەر ساقلانغان بۇ جەسەرلەرنى تەتقىق قىلىش ئارقىلىق ھازىرقى ئۇيغۇرلار بىلەن قەدىمكى تارىم ئاھالىسىنىڭ بىۋاستە قانداشلىق مۇناسۋىتىنىڭ بارلىقىنى دەسلەپكى قەدەمدە دەلىلىگەن بولسا ، ئامرىكىلىق ۋىليام مىكگاۋرىن قاتارلىق تارىخچىلار ئۆتۈك بىلەن ئىشتاننىڭ قەدىمكى تارىملىقلارنىڭ ئىنسانىيەتكە تەقدىم ئەتكەن بۈيۈك ئىجادىيىتى ئىكەنلىكىنى ئۆز ئەسەرلىرىدە شەرھىلىگەنىدى . تەبىئىي پەن ئالىملىرىمۇ سىتەيىننىڭ ئامرىكا خارۋارد ئۈنۋىرىستىتىدا قەدىمكى تارىملىقلارنىڭ جەسەتكە چاكاندا قوشۇپ كۆمۈش ئادىتىنى نۇقتا قىلىپ تۇرۇپ سۆزلىگەن نۇتىقىدىن ئىلھام ئېلىپ ، چاكاندىنىڭ مىكروبقا ، چىرىشكە قارشى تۇرۇش رولى بارلىقىنى تۇنجى قېتىم بايقىغانىدى . ئارىدىن يېرىم ئەسىر ۋاقىت ئۆتكەندىن كىيىن لېنىن قاتارلىق پىرولتارىيات داھىيلىرىنىڭ زامانىۋى تېخنىكا بىلەن قاتۇرلغان جەسەتلىرى سېسىشقا باشلىغان مەزگىللەردە، تەكلىماكاندىن تېرىسىگە چىرىشتىن ساقلاش مەلھىمى سۈرتۈلگەن مومىيا جەسەتلەرنىڭ تېپىلىشى دۇنيا ئىلىم پەن ساھەسىدىكىلەرنى ھەيران قالدۇردى. IS{wtuA.
نەنجىڭ ئۈنۋېرىستىتى ، جوڭگو ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادىمىيىسى ، دۆلەتلىك مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ئىدارىسى قاتارلىق ئورۇنلار كۆنچى دەريا ۋادىسىدىن تېپىلغان كىرورەن گۈزىلى ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك دەپنە بۇيۇملىرى ئۈستىدە كاربون 14 كىسلاتالىق تەجىربىسى ئارقىلىق رادىئاكىتپلىق ئانالىز يۈرگۈزۈپ مۇتلەق يىل دەۋىرىنى 6412 ( + - ) 117 يىل قلىپ بەلگىلەپ خەلىقئارغا ئېلان قىلغاندىن كىيىن ياپونىيىدىكى بەزى ئالىملار « ئەگەر 6400 يىل بۇرۇنلا ئاشۇنداق تەرەققىي قىلغان مەدەنىيەت بار ئىدى دىيىلسە جوڭگو ، ھىندىستان قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ مەدەنىيەت يىل دەۋرى ئاغدۇرۇلۇپ كەتمەمدۇ ؟ ئۇ مومىيالارنى نىمىلا دېگەن بىلەن كىروران دۆلىتى قۇرۇلغان خەن دەۋرىدىن ئىلگىرىكى دەۋىرلەرگە مەنسۇپ قىلۋىتشىكە بولمايدۇ، ئەڭ قەدىمكى سۈرگەندىمۇ 2600 يىلدىن ئاشمايدۇ » دەپ ئىتراز بىلدۈردى . ( بۇ مەزمۇن كىروران مەدەنىيىتى ماقالىلەر توپلىمى ناملىق كىتابتىن ئېلىنغان ، خەنزۇچە نەشرى 137 - 139 - بەتلەر ) نەتىجىدە بىيجىڭ ئۈنۋىرىستىتى تارىخ فاكۇلتىتى قايتا تەجىربە ئىشلەپ « كىروران گۈزلى » نىڭ يىل دەرىدىنى 4000 يىل قىلىپ بېكىتتى . شاڭخەي تەبىئەت مۇزىيخانىسى بۇ جەسەتلەرنى يۆتكەپ كېتىپ بىر نەچچە يىل تەتقىق قىلش ئارقلىق ھاياتلىق ئىلمى بويىچە قىممەتلىك بىرىنچى قول ماتىرياللارغا ئېرىشتى. ئاپتونۇم رايونلۇق مۇزىيمۇ بۇ جەسەتلەرنى چەت ئەللەرگە قەدەر ئاچىقىپ كۆرگەزمە قىلدى، 2~1SQ.Q
بۇ دۇنيا بىلەن خوشلىشىپ قۇم ئاستىدا ياتقىنىغا نەچچە مىڭ يىللار بولغان ، سۆزلىيەلمەيدىغان ئاشۇ جەسەتلەر بىزنى يۇرتىمىزنى دۇنياغا تونۇتتى ، ئېنىقكى تەكلىماكاندىن تېپىلغان « ئۆلۈك بۇيۇملار » نىڭ شۆھرىتى ، ئىلمىي قىممىتى شۇنچە زور بولغان يەردە ، يەنە بۇ زىمىندىن يىراق قەدىمكى زامانلاردىن داۋاملىشىپ كەلگەن تىرىك مەدەنىيەت جانلىق تارىخنىڭ - ئىپتىدائىي قەبىلىلەرنىڭ بايقىلىپ قىلىشى ئىلىم پەن ساھەسىگە مۆلچەرلىگۈسىز دەرىجىدە تەسىر كۆرسىتەتتى، ?FeYN+qR
بۇ مەزمۇنلار « تارىمنىڭ يۈرىكىدىكى ئوت » ناملىك كىتابنىڭ 25 - ، 26 - بەتلىرىدىن ئېلىندى . دەل مۇشۇ مەزمۇن توغىرلىك قالايمقان ئىنكاس
يازغۇچىلارنىڭ ئىنكاسى مەجبۇرىي ئۆچۈرلىدۇ ( باغۋەن )
,]ma+ (| Pw7]r
[#<-ZC#T*
xd q?/^E
\ =?a/
h:b)Wr
t9k zw*U9
1b `1{%
M)J5;^["
n Mq,F#`3N
]«ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ» -- ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻴﻠﯩﻜﻰ ﯞﻩ ﺑﯩﺠﯩﺮﯨﻢ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺳﻪﯞﻩﺑﻠﯩﻚ ﺗﻮﻟﯩﻤﯘ ﻣﻪﺷھﯘﺭ . ﺋﯧﻠﯩﻤﯩﺰ ﺋﺎﺭﺧﯩﺌﻮﻟﻮﮔﻠﯩﺮﻯ ﺑﯘ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﺟﻪﺳﻪﺗﻨﻰ 1978 - ﻳﯩﻠﻰ ﻛﯚﻧﭽﻰ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻳﺎﻍ ﺋﯧﻘﯩﻨﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﻗﻪﯞﺭﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﻗﯧﺰﯨﭗ ﭼﯩﻘﺎﺭﻏﺎﻥ ، ﺑﯘ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻘﻨﯩﯔ ﻟﻮﭖ ﻛﯚﻟﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﻰ 70 ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﺷﻪھﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﻛﻮﺭﻻ ﺗﻪﺭﻩﭘﻜﻪ ﻳﯜﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻳﻮﻟﻰ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻛﯚﻧﭽﻰ ﺩﻩﺭﻳﺎﻧﯩﯔ ﻗﯘﺭﯗﻕ ﺋﯧﻘﯩﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﻰ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﻛﯩﻠﻮﻣﯧﺘﯩﺮﻏﯩﻤﯘ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯗ . ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮒ ﯞﺍﯓ ﺑﯩﻨﺨﯘﺍ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﻯ ﺑﯘ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ھﻪﻗﻘﯩﺪﻩ : " ﺑﯘ ﻗﻪﺩﯨﻤﻜﻰ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﺘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﯩﺰﮔﻪ ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﺪﺍ ﻧﺎھﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ، ﺭﺍﻳﻮﻥ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻰ ﯞﻩ ﻳﻪﺭﻟﯩﻚ ﻣﯩﻠﻠﯩﻲ ﺋﺎﻻھﯩﺪﯨﻠﯩﻜﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﻠﯩﻚ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﻪﺭﺩﻯ . " ﺩﯦﮕﻪﻥ . ( ﯞﺍﯓ ﺑﯩﻨﺨﯘﺍ ﺋﻪﭘﻪﻧﺪﯨﻨﯩﯔ "ﻳﯩﭙﻪﻙ ﻳﻮﻟﻰ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﯩﻴﯩﺴﻰ ﺋﯜﺳﺘﯩﺪﻩ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ" ﻧﺎﻣﻠﯩﻖ ﻣﺎﻗﺎﻟﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﻧﻪﺷﺮﻯ 188 - ﺑﻪﺕ ) L:KF_W.I+
« ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ» ﺑﺎﻳﻘﺎﻟﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺋﯧﻠﯩﻤﯩﺰﺩﯨﻜﻰ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮔﻼﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺗﻘﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ھﻪﻡ ﺩﻩﭘﻨﻪ ﺑﻮﻳﯘﻣﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺟﺮﯨﺒﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﯨﻦ 3800 ﻳﯩﻞ بۇرۇنقى ﺩﻩﯞﺭﮔﻪ ﻣﻪﻧﺴﯘﭖ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﯧﻜﯩﺘﻜﻪﻥ . Q 04al=
ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺗﻼﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ « ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ» ﯞﺍﭘﺎﺕ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﺗﻪﺧﻤﯩﻨﻪﻥ 40 - 45 ﻳﺎﺷﺘﺎ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ، ﻗﺎﻥ ﺗﯩﭙﯩﻨﯩﯔ O ، ﺑﻮﻱ ﺋﯧﮕﯩﺰﻟﯩﻜﯩﻨﯩﯔ 155.8 ﺳﺎﻧﺘﯩﻤﯧﺘﯩﺮ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺋﯧﻨﯩﻘﻼﻧﻐﺎﻥ . 2@ n{yYwy
ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮒ ﻣﯘ ﺷﯘﻧﻴﯩﯔ خانىم : « ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ» ﻧﯩﯔ ﺋﻪﻳﻨﻰ ﭼﺎﻏﺪﯨﻜﻰ ھﺎﻟﯩﺘﯩﻨﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﻟﻪﻳﺪﯗ : " ﺑﯘ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺘﻰ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻣﯘﻛﻪﻣﻤﻪﻝ ﺳﺎﻗﻼﻧﻐﺎﻥ ، ﺑﻮﻳﻰ 1 ﻣﯧﺘﯩﺮ 50 ﺳﺎﻧﺘﯩﻤﯧﺘﯩﺮ ، ﺟﻪﺳﻪﺗﻨﯩﯔ ﻳﯜﺯﻯ ﺳﯜﺯﯛﻙ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻧﯧﭙﯩﺰ ﻟﻪﯞﻟﯩﺮﻯ ﭼﯩﯔ ﻳﯘﻣﯘﻟﻐﺎﻥ . ﺟﻪﺳﻪﺗﻨﯩﯔ ﺗﯧﺮﻩ ، ﺗﯩﺮﻧﺎﻕ ﯞﻩ ﭼﺎﭼﻠﯩﺮﻯ ﺳﺎﺭﻏﯘﭺ ﻗﻮﯕﯘﺭ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻣﯜﺭﯨﺴﯩﮕﻪ ﺗﻪﺑﯩﺌﯩﻲ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ ... " R$h<<v)%
«ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ » ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﻗﻪﺑﺮﯨﺴﻰ ھﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﺎﺭﺧﯧﺌﻮﻟﻮﮒ ﺋﺎﺑﺪﯗﻗﻪﻳﻴﯘﻡ خوجا ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﭖ ﻳﺎﺯﯨﺪﯗ : « ﻟﻪﻫﻪﺕ ﺳﻮﻗﯘﭼﺎﻕ ﺗﯚﺕ ﭼﺎﺳﺎ ﻗﯧﺰﯨﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﭼﻮﯕﻘﯘﺭﻟﯘﻗﻰ ﺑﯩﺮ ﻣﯧﺘﯩﺮ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﺍ ، ﺋﯘﺯﯗﻧﻠﯘﻗﻰ 1.74 ﻣﯧﺘﯩﺮ ، ﻛﻪﯕﻠﯩﻜﻰ 0.7 ﻣﯧﺘﯩﺮ . ﻟﻪھﻪﺕ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺟﻪﺳﯩﺘﻰ ﺋﻮﯕﺪﯨﺴﯩﻐﺎ ﻳﺎﺗﻘﯘﺯﯗﻟﻐﺎﻥ ﭘﯧﺘﻰ ﺩﻩﭘﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ . ﻳﯜﺯﯨﮕﻪ ﻛﻪﻧﺪﯨﺮ ﭼﯩﯟﯨﻘﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﻧﺎھﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﯧﻠﯩﻦ ﯞﻩ ﺯﯨﭻ ﻗﺎﺗﯘﺭﯗﭖ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺧﯩﻞ ﺋﺎﻻھﯩﺪﻩ ﻳﺎﭘﻘﯘ ﻳﯧﭙﯩﻠﻐﺎﻥ . ﺋﺎﻳﺎﻟﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﻗﻮﯕﯘﺭ ﺭﻩﯕﻠﯩﻚ ﻛﯩﮕﯩﺰﺩﯨﻦ ﺗﯩﻜﯩﻠﮕﻪﻥ ﺋﯘﭼﻠﯘﻕ ﻗﺎﻟﭙﺎﻕ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻗﺎﻟﭙﺎﻗﻨﯩﯔ ﺳﻮﻝ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻝ ﻗﯘﺵ ﭘﯩﻴﻰ ﻗﯩﺴﺘﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥ . ﺋﯘﭼﯩﺴﯩﻐﺎ (ﺑﻪﺩﻩﻧﻨﯩﯔ ﻳﯘﻗﯘﺭﻗﻰ ﻗﯩﺴﻤﯩﻐﺎ ) ﻗﻮﯕﯘﺭ ﺭﻩﯕﻠﯩﻚ ﻳﯘﯓ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﺎ ﻳﯚﮔﻪﻟﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯘﭖ ، ﻛﯧﭙﻪﻧﻠﯩﻚ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺑﯘ ﻳﯘﯓ ﺗﻮﻗﯘﻟﻤﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﺮﻏﺎﻗﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﭼﻼﭖ ﺗﻪﻳﻴﺎﺭﻻﻧﻐﺎﻥ ﺑﯩﮕﯩﺰﺳﯩﻤﺎﻥ ﻳﺎﻏﺎﭼﻼﺭﺩﯨﻦ ﻧﺎھﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﯧﻠﯩﻦ ﯞﻩ ﺯﯨﭻ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﺎﺗﯘﺭﯗﭖ ﺗﻮﻗﯘﻟﻐﺎﻥ . ﺗﻪﻛﺘﯩﮕﻪ ﻳﯘﻣﯘﻻﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻻھﯩﺪﻩ ﺑﻮﻳﯘﻡ ( ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﺋﺎﻻھﯩﺪﻩ ﺑﻮﻳﯘﻣﺪﯨﻦ ﺳﯘ ﺋﯚﺗﻤﻪﻳﺪﯗ ) ﻗﻮﻳﯘﻟﻐﺎﻥ . ﭘﯘﺗﯩﻐﺎ ﻛﯩﮕﯩﺰ ﺗﯧﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻦ ﺗﯩﻜﯩﻠﮕﻪﻥ ﻳﻮﭘﯘﭺ ﻛﯩﻴﮕﯜﺯﯛﻟﮕﻪﻥ ..... » ( "ﺷﯩﻨﺠﺎﯓ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﻪﻥ ﻣﯘﻧﺒﯩﺮﻯ" ﮊﻭﺭﻧﯩﻠﻰ 1997 - ﻳﯩﻠﻠﯩﻖ 21 - ﺳﺎﻧﻰ 76 - ﺑﻪﺕ ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﭼﻪ ﻧﻪﺷﺮﻯ ) 9%o 32eo,3
«ﻛﺮﻭﺭﺍﻥ ﮔﯜﺯﯨﻠﻰ» ﻧﯩﯔ ھﺎﺯﯨﺮﻗﻰ ﺑﯩﺰ ﻛﯚﺭﯛﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺭﻩﺳﯩﻤﻰ ﻳﺎﭘﻮﻧﯩﻴﻪ ﺩﯙﻟﻪﺗﻠﯩﻚ ﺋﯩﻠﯩﻢ - ﭘﻪﻥ ﻣﯘﺯﯦﻴﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﺸﯘﻧﺎﺳﻠﯩﻖ ﺗﻪﺗﻘﯩﻘﺎﺕ ﺋﻮﺭﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﺋﯩﻠﻐﺎﺭ ﺋﯧﻠﯩﻜﺘﯩﺮﻭﻧﻠﯘﻕ ﻣﯧﯖﻪ ﺋﯜﺳﻜﯜﻧﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻳﺎﺭﺩﯨﻤﯩﺪﻩ ﺋﻪﺳﻠﯩﮕﻪ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﻟﮕﻪﻥ . JK7G/]j+Ez
fbyd"(V 8r
qJf?o.Pv
S pIv#?
Eh)fnqs_d}
كىروران قەدىمىي شەھىرى(كىروران دۆلىتى -يەنى كۇن ئىمپېرىيىسى ) شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنڭ چاقىلىق ناھىيىسى تەۋەسىدىكى لوپنۇر كۆلىنىڭ غەربىي قىسمىغا جايلاشقان.قەدىمدە ھاۋاسى مۆتىدىل ،سۇيى مول ،مۇھىتى بوستانلىق ،يەرلىرى مۇنبەت بۇلۇپ بوغداي تېرىللاتتى .چارۋابېقىلاتتى ،كىگىز،گىلەم ئىشلەپ چىقىرلاتتى .يۇڭ رەخت تۇقۇلاتتى ،تېرە ئاشلاپ كۆن -خۇرۇم ئىشلىنەتتى .ئاھالىلىرى كۇن ئىلاھىغا چوقۇناتتى .ئۇستىگە كۇننىڭ سۇرىتى چۇشۇرۇلگەن جەڭ بايرىقى تۇتاتتى .يۇڭدىن تۇقۇلغان كىيىم ۋەقۇش پەيلىرى قادالغان ئۇچلۇق توماق كېيەتتى .كىروران قەدىمىي شەھىرى خەن سۇلالىسى دەۋرىدە غەربى رايونغا بېرىشتىكى مۇھىم ئۆتەڭ بۇلۇپ ،شەرىق-غەرپ مەدەنىيەت ئالاقىسى تارىخىدا ئىنتايىن مۇھىم رول ئوينىغان ،كىيىنچە قۇرۇپ كېتىش سەۋەبىدىن غايىپ بولغان.تارىخىي ھۆججەت ۋە ماتىرىياللار دا كىروران قەدىمىي شەھىرىنىڭ ئورنى ھەققىدە ئېنىق خاتىرە بولمىغاچقا ،كىشىلار نەچچە مىڭ يىللاردىن بۇيان كىروران قەدىمىي شەھىرىنىڭ سىرىنى ئېچىشنىڭ ئامالىنى تاپالماي ،تارىختىكى سىرلىق تېپىشماققا ئايلانغان. ,5P0S0*{
9sM!`Lz{
1 190-يىلى شىۋېتسىيىلىك ئېكىسپېدتسىيىچى سېۋېن ھېدىن لوپنۇر كۆلىنىڭ غەربى قىسمىنى تەكشۇرۇش جەريانىدا ،غايەت زور بۇددا مۇنارى ۋە زىچ جايلاشقان ئاھالىلار ئولتۇراق ئۆي خارابىلىرىنى بايقىغان،كىيىنچە ئارخېئولوگىيلىك قېزىش ئارقىلىق بۇ جايىنىڭ نەچچەمىڭ يىلنىڭ ئالدىدا يوقاپ كەتكەن كىروران قەدىمىي شەھىرى ئىكەنلىكنى دەلىللىگەن . j}#w )M
8:q1~`?5"b
كىروران قەدىمىي شەھىرى قائىدىسىز چاسا شەكىلدە سېلىنغان بۇلۇپ ،شەرقىي شەھەر سېپىلىنىڭ ئۇزۇنلىقى 333مېتىر ،جەنۇبىي شەھەر سېپىلىنىڭ ئۇزۇنلىقى 329مېتىر ،غەربىي ۋە شىمالىي شەھەر سېپىلىنىڭ ئۇزۇنلىقى 327مېتىر ،شەھەر سېپىلىنىڭ ھەممىسى سوقما تام بىلەن قۇپۇرۇلغان .جەنۇبىي ۋە غەربىي شىمالىي شەھەر سېپىلىنىڭ ئوتتۇرىسىدا بىردىن يوچۇق قۇيۇلغان بۇلۇپ ،جەنۇب ۋە غەربىىي شىمال تەرەپتىكى شەھەر دەرۋازىسى بۇلۇشى مۇمكىن.غەربىي شىمال تەرەپتىكى شەھەر دەرۋازىسىنى ھازىرمۇ ئېنىق پەرىق ئەتكىلى بۇلىدۇ. 7kC^
30@T3
~kV/ !=
كىروران قەدىمىي شەھىرى ئىچىدىكى ئەڭ ئىگىز قۇرۇلۇش شەھەرنىڭ شەرقى قىسمىغا جايلاشقان ئىگىزلىگى 10.4مېتىر كىلىدىغان بۇددا مۇنارى ؛ئەڭ ئۆزگىچە قۇرۇلۇش خارابىسى شەھەرنىڭ ئوتتۇرا قىسمىدىكى ئۈچ ئېغىز ئۆي خارابىسى ؛شەھەرنىڭ ئەتراپىدا يەنە بەزى ياغاچ ،يۇلغۇن ، قۇمۇچتىن ياسالغان ئاھالىلار ئولتۇراق ئۆيلىرى قاتارلىقلارنىڭ خارابىسى ،تۇر خارابىسى ۋە قەدىمي قەبرىستانلىقلار بار. l&[O
@s*-%N^:[L
^ G]J ,+
^ "E^zHM(
SV4E0c>
5 ; C|
0J*??g-n
\Dm";Ay>
a"1t-x
!"AvY y9
ئەسلىگە كەلتۈرۈلگەن كىروران دۆلىتىنىڭ تەقلىدىي سۈرىتىمىش 2g
`o
uo:J\ E
L<c4kw
'yc JMYP8
wVXS%4|v
ئەسلى سۈرەت ?5__oT
hF?1y `20
'6`3(TK.a
Rh2 +=N
< {p4V|:
f5"k55 }
n8 0?N}
uc{ Ihw
\\ij(>CI
N% B>M7-=
j_[tu!~
=s{> Fsm1
