rFX>'tZA+  
gHi/ih#  
قەبىر زىيارىتى مەيلى قايسى دىندا ياكى ئۆرپ-ئادەتتە ۋەياكى پىكىردە بولسا بولسۇن دېگۈدەك پۈتۈن ئىنسانلار تەرىپىدىن ئېلىپ بېرىلىدىغان بىر پائالىيەت، شۇنداقلا بىر ئۆرپ-ئادەتتتۇر. چۈنكى ئىنساننىڭ تىرىكىمۇ ئۆلۈكىمۇ قىممەتلىكتۇر. ھەتتا دىققەت قىلىدىغان بولساق، نۇرغۇن ئىنسانلار ھاياتتىكى ۋاختىدا قەدىر قىممىتى بىلىنمەيدۇ-يۇ، ۋاپاتىدىن كېيىن تېخىمۇ قىممەتلىك بولۇپ قالىدۇ. مەسىلەن ئاتا-ئانىسىنى ھايات ۋاختىدا تاشلىۋەتكەن نۇرغۇن كىشىلەر، ۋاپاتىدىن كېيىن ئۇلارنىڭ قىممىتىنى بىلمىگەنلىكىنى چۈشىنىپ يېتىپ، پات-پات مازىرى بېشىغا بېرىپ زىيارەت قىلىشنى ئۆزلىرىنىڭ مۇھىم ئىشلىرى قاتارىدا قويىدۇ... شۇنىڭدەك پۈتۈن ھاياتىنى دىنى، ۋەتىنى ۋە مىللىتىنىڭ كەلگۈسى ۋە بەختى ئۈچۈن پىدا قىلغان نۇرغۇن ئالىملارنىڭ ئەھۋالىمۇ يۇقىرىدىكىدىن پەرقلىق ئەمەس. ياشىغان ۋاختىدا خىلمۇخىل بوھتانلار چاپلىنىدۇ، ۋەتىنىدىن ھەيدىلىدۇ، تۇرمىلارغا تاشلىنىدۇ؛ قىسقىسى ئىنساننىڭ قولىدىن كېلىدىغان پۈتۈن ئەسكىلىكلەر ۋە ناچارلىقلىقلار ئۇنىڭغا رەۋا كۆرۈلىدۇ. ئۆلگەندىن كېيىن ئاندىن ئۇنىڭ دېگەن سۆزلىرى، قىلغان پائالىيەت ئۈستىدە تەھلىل قىلىنىپ ھۆرمەتلىنىپ، مازارلىرىغا گۈل تاشلىنىشقا باشلىنىدۇ... بۇ بىر مۇسۇلمانغا يارىشىدىغان ئەخلاق ئەمەس!    قەبىر زىيارىتىنىڭ ئىسلام دىنىدىمۇ ئالاھىدە ئورنى بولۇپ پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام :  «قەبىرلەرنى زىيارەت قىلىڭلار؛ چۈنكى قەبىرلەرنى زىيارەت قىلىش سىلەرگە ئاخىرەتنى ئەسلىتىدۇظ.» دېيىش ئارقىلىق، قەبىر زىيارىتىنىڭ زىيارەتچىگە بولغان پايدىسىغا دىققەتلەرنى بورىماقتا. )قاراڭ: ئىبن ماجەھ، جەنائىز، 47).  يەنە بىر رىۋايەتتتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ مۇنداق دېگەن:  «سىلەرنى قەبرىنى زىيارەت قىلىشتىن چەكلىگەنىدىم، ئەمدى قىلساڭلار بولىدۇ». (مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.)    بۇنىڭدىن باشقا كىشىلەرنىڭ، ئۆتمۈشى بىلەن تارىخىي ۋە مەدەنىيەت ئالاقىسى ئورنىتىشىدا؛ شەخىسلەردە دىللەرنىڭ ئېرىشى، ئۆزىنىڭ بارلىقى، ۋەزىپىسى ۋە نىشانى هەھەققىدە ئىزدىنىشىنىڭ مەيدانغا كېلىشىدە قەبىر زىيارىتىنىڭ ئالاھىدە تۆرتكىسىنىڭ بارلىقىنى ئېيتىشقا بولىدۇ.    قەبىر زىيارىتى،مازارغا قاراپ تۇرۇپ، مازاردىكىلەرگە سالام بەرگەن ھالدا باشلىشى لازىم. ھەدىسلەردە قەبرىستاندكىلەرگە بېرىلىدىغان سالامنىڭ ۋە دۇئانىڭ قانداق بولىدىغانلىقى كۆرسىتىلگەن بولۇپ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دېگەن:  «ئى مۇئمىلەر! سىلەرگە سالام! ۋەدە قىلىنغان نەرسىلەر سىلەرگە كەلدى، ئەتە كۆز ئالدىڭلارغا ھازىر بولىدۇ، ئەگەر ئاللاھ تائالا خالىسا، بىزمۇ سىلەرگە قوشۇلىمىز، ئى ئاللاھ! بەقىدىكىلەرنى مەغفىرەت قىلغىن»، دەيتتى.    (مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.)    يەنە بىر رىۋايەتتە: «ئى مۇئمىن مۇسۇلمانلار! سالام سىلەرگە! ئاللاھ تائالا خالىسا بىزمۇ سىلەرگە قوشۇلىمىز، ئاللاھ تائالادىن بىز ئۈچۈن ۋە سىلەر ئۈچۈن ئامانلىق تىلەيمىز». (مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.)    يەنە بىر رىۋايەتتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دۇئا قىلغان: «ئى قەبرە ئەھلى! سىلەرگە سالام! ئاللاھ تائالا بىزنى ۋە سىلەرنى ئەپۇ قىلغاي، سىلەر بىزدىن بۇرۇن كەلگۈچىلەر، پات يېقىندا بىزمۇ سىلەرگە ئەگىشىپ كېلىمىز»، دېدى. (تىرمىزىي رىۋايەت قىلغان.)    قەبىرلەرنى زىيارەت قىلغاندا دىققەت قىلىدىغان بەزى ئىشلار بولۇپ، ئۇلارنى مۇنداق خۇلاسىلەش مۇمكىن:    1- قەبىرگە قاراپ تۇرۇپ ناماز ئوقۇشقا بولمايدۇ.    2- قەبىرنىڭ ئۈستىگە ئولتۇرۇشقا ؤە ۋە يەنچەشكە بولمايدۇ. (مۇسلىم، جەنائىز، 33)    3- قەبىرلەرنى زىيارەت قىلغاندا كىچىك كىچىڭ كۆڭۈل ۋە ئەدەبلىك بولۇش لازىم. )تىرمىزى، جەنائىز، 46)    4- قەبىرنىڭ يېنىدا قەبىردىكى ئۆلۈكنىڭ رازىلىقىنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن قۇربانلىق ياكى نەزىر قىلىش ھارامدۇر. چۈنكى قۇربان كەسمەك بىر ئىبادەت بولۇپ؛ ئىبادەت پەقەتلا ئاللاھ تەئەلا ئۈچۈن قىلىنىدۇ.    5- قەبىرلەر كەبىگە ئوخشاش تاۋاپ قىلىنمايدۇ.    6- ئۆلۈكلەردىن ياردەم تىلەشكە، بۇنىڭ ئۈچۈن مازار تاشلىرىغا لاتا، قول ياغلىق، يىپ ۋە باشقا نەرسىلەر باغلاشقا بولمايدۇ. بەزى مازارلاردىكىگە ئوخشاش ھاجەتلىرىنىڭ ئادا قىلىنىشى ئۈچۈن ئاللاھ تەئەلاغا دۇئا قىلىشنىڭ ئورنىغا مازارنىڭ يېنىدىكى بىر قىسىم دەرەخلەرگە يىڭنە، پىچاق ۋە شۇنىڭغا ئوخشىغان نەرسىلەرنى چوقۇش قەتئىي خاتادۇر. چۈنكى بۇنىڭ كىشىگە ھېچقانداق پايدىسى يوق. ئەكسىچە ئىنساننى شېرىككە ئېلىپ بارغانلىقى ئۈچۈن گۇناھكار بولىدۇ.    7- بەزى قەبىر ۋە قەبرىستانلىقلارنىڭ كېسەللىكلەرگە شىپا بەرگەنلىكىگە ئىشىنىش ۋە بۇلارنىڭ تاش، تۇپراق ۋە دەرەخلىرىنى مۇقەددەس دەپ بىلىش ئىسلام دىنىنىڭ تەۋھىد ئەقىدىسىگە پۈتۈنلەي زىتتۇر.    8- قەبرىستانلىقتا ئاۋازنى يوقۇرى كۆتۈرۈپ يىغلاشقا بولمايدۇ. xu"QC/,9  
pU,pup$52  
R!Xrxl$4  
مەنبە ئاخىرەت ئىسلام تورى؛

بۈگۈن بۇ مۇنبەر تور موللىلىرىنىڭ جەننىتىگە ئايلاندى جۇمۇ  ساناقسىز ھەدىسلەر تىزىلدى D{#Q4";]  
ئۇيغۇرنىڭ پۇتىغا ھۆل خىش قويۇشنى پىلانلىغان ئىنكاسلار ھەممە ياقنى قاپلىدى

ئۇنداق ئەمەستۇ بۇ نىگارەمۇ ئادەمنىڭ  پۇتىغا ھۆل قىش قويامدىكى ؟ مەن دىققەت قىلاي جۇما  قاپقانلا قويۋەتمىسۇن  ماڭا 

ياخشى دىمەكتىن باشقا گەپ يوق باشقا گەپ قىلسا ***** بۇلىدىغان گەپ }-`y3  
تۈرمىدىكى جىنايەتچىگىلا ئوىشاپ قالىدىكەن ئەدەم  h,0U-R9  
يا ئەركىن پىكىر قىلغىلى بولمىغان ئەركىن پىكىر قىلىدىغان تېمىلار جىق بولسا بىزمۇ ئازادە ئولتۇرۇپ موخوركىمىزنى ئوراپ قويۇپ ئىنكاس يازساق نىمىدىگەن ياخشى نەگىلا قارىسى باش ئايىقى يوق ھەدىس ئىچىمنى سىقىپ ئۇففففففففففففففا  تاڭمۇ اتتى ئەمدى ماڭىمەن

ئۇنداق ئىش قولۇمدىن كەلمەيدۇ جۇمۇ تالىپ ئەپەندى.    

ئىشەنسەم بولدىكەن ئەمسە  سىزگە  ؟

نىگارەنىڭ ئېيتقانلېرى بەرھەق،بىزمۇ دىن بىلەن پەننى بىرلەشتۇرۇپ ئىلىپ ماڭغان بولساق ياخشى بۇلاتتى،ھازىر بىز دىننىڭ ئۇيۇشتۇرۇش كۇچىنىڭ نەقەدەر قۇدرەتلىك ئىكەنلىكىنى تۇنۇپ يىتەلمەيۋاتىمىز.

ئۇنداقمۇ دەپ كەتمەڭ بىر كۈنلەردە مەنمۇ سەلكىنگە بىر كىشىلىك  ھەسسەمنى  قوشۇپ  .ئشەنچىڭىزگە،ئېرىشىۋالامەن.

ھـــــــــــــــــــــــە.............................

تۇپراق بىشىغا بارساملا مىنى غەم باسىدۇ ، ئويچان كۆزلىرىم بىلەن قەبرىگە قاراپ ئۇزۇنغىچە ئولتۇرۇپ دۇئا قىلىپ كىتىمەن

قەستەن جىدەل چىقارمىساڭلار قانداق ...؟  بىر ئوبدان تىمىنى سۇقاش مەيدانىغا ئايلاندۇرۇشنى خالايدىغان ئوخشىمامسىلە،،،،،،،،،،،، OeuFQ5%$  
fVO}kw0Y  
سىلە باشتا  تور موللىللىرى دەپ تىل سالغاندىكىن باشقىلارمۇ سىلىگە شۇنداق سېسىق گەپ قىلماي نىمە دەيدۇ،،؟

زادى ئاياللار قەبرىستانلىققا بارسا توغرا بولامدۇ-بولمامدۇ ؟
%j7h"\  
مەن كېچىگىمدىن بولمايدۇ دىگەن تەربىيەنى ئاڭلىغان ،لېكىن msEh`p&Yq  
قۇمۇلغا بارغاندا ئۇ يەردە قەبرىستانلىق بىر ساياھەت ئورنىغا Hvm,c{)  
ئايلىنىپ قاپتۇ ،بىرىپ شۇنداق گۇناھلىق ئىش قىلغاندەك ھېس قىلغانتىم !

ئىملا خاتالىقى بار....ئەسلى ....قەبرە،قەبرىلەر... S~c(m  
ياخشى تېمىكەن، تېما ئىگىسىگە رەھمەت. داۋاملىق يوللاپ تۇرۇڭ.

چوڭلارنىڭ تۇپراق بىشىغا چىقسام ئۆزۇمنى ھازىرلار ئۆلۇپ كەتسەم ، گۇناھتىن ساقىت بولسام دىگەنلەرنى ئويلاپ كىتىمەن    

سىرلىق  شائىر سىزنىمۇ  كۆرگىلى بولىدىكەن  ھە  سەلكىندە؟قوللىغىنىڭىزغا رەھمەت.