چەۋەندازلار بلوگى

بۇ دۆلەت مانا شۇنداق قۇرۇلغان
Bu Dölet mana mushundaq qurulghan

باش مىنىستىر ئەردوغان، «تۈرك مىللىتى ئۆتمۈشتىمۇ دۈشمەنگە باش ئەگمىگەن
ۋە بۇندىن كېيىنمۇ ھەم قەتئىي باش ئەگمەيدۇ» دەپ سۆز قىلدى

(18-03-2009)- تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى:

مىللىي ئازادلىق ئۇرۇشىنىڭ ئەڭ مۇھىم ئاساسلىرىدىن بىرى بولغان 18 - مارت
شىھىتلىرىنى خاتىرىلەش كۈنى ۋە چانەققەلئە دېڭىز زەپىرىنىڭ 94 - يىلى قىزغىن
مۇراسىملار بىلەن خاتىرىلەندى.

چاناققەلئەدىكى مۇراسىملاردا سۆز قىلغان باش مىنىستىر رەجەب تاييىب ئەردوغان،
چاناققەلئە زەپىرىنىڭ تەڭداشسىز داستان ئىكەنلىكىنى ئېيتتى.

ئانتانتا دۆلەتلىرى 1915 - يىلى ئوسمان ئىمپىراتورلىقىنىڭ پايتەختى ئىستانبۇلنى
ئىشغال قىلىش پىلانىنىڭ ھالقىلىق باسقۇچى سۈپىتىدە، ئەڭ كاتتا دېڭىز ئارمىيە
ئەترەتلىرىنى ئىشقا سېلىپ، چاناقەلئە بوغۇزىدىن بۆسۈپ ئۆتۈش ئۈچۈن
تېرىشىپ باققان ئىدى.

بىراق تۈرك ئارمىيىسى ماددىي ئىمكانىيەتلىرىنىڭ شۇنچە يېتەرسىزلىكىگە پىسەنت
قىلماستىن، دۈشمەننىڭ زامانىۋى قوراللار بىلەن قىلغان ھۇجۇملىرىغا تاقابىل تۇردى.
ھەمدە 1915 - يىلى 18 - مارتتا دۇنيانىڭ ئەڭ كۈچلۈك دېڭىز قوشۇنىنى
ۋەيران قىلىپ، چانەققەلئە بوغۇزىدا سۇغا غەرق قىلدى.

چاناققەلئەدە ئىنتايىن مۇھىم دېڭىز زەپىرىنى قولغا كەلتۈرگەن تۈرك ئارمىيىسى،
شۇنىڭدىن كېيىنكى فرونتلاردا قۇرۇقلۇقتىن قىلىنغان ھۇجۇملارغا قارشى ئۆزىنى
مۇداپىئە قىلىش ئۈچۈن ئىنتايىن ئېغىر قانلىق بەدەللەرنى تۆلىدى.

تۈرك ئارمىيىسىنى دېڭىز ئۇرۇشى بىلەن يېڭەلمەيدىغانلىقىنى چۈشۈنۈپ يەتكەن
ئاۋسترالىيە ۋە يېڭى زىللاندىيەنىڭ بىرلەشمە ئارمىيىسىنىڭ ئانزاك قىسمى
25 - ئاپرىل ۋە 6 - ئاۋغۇست كۈنلىرى گەلى بولۇ يېرىم ئارىلىغا
ئەسكەر چىقىرىپ ئەڭ قانلىق ئۇرۇش باشلىدى.

شۇنىڭ بىلەن دۇنيانىڭ ئەڭ تار ئۇرۇش مەيدانىدا ئاجايىپ قانلىق گىرەلەشمە
ئۇرۇش يۈز بەردى.

مۇستاپا كامالنىڭ «مەن سىلەرنى ھۇجۇم قىلىشقا ئەمەس، ئۆلۈشكە بۇيرۇيمەن»
دېگەن سۆزى بىلەن باشلانغان ۋە تارىخ سەھىپىلىرىگە ئالتۇن ھەرپلەر بىلەن يېزىلغان
قۇرۇقلۇق ئۇرۇشى تۈركلەرنىڭ جاسارىتىنى ۋە چۇڭقۇر ۋەتەن سۆيگۈسىنى
مەڭگۈگە نامايان قىلدى.

بۇ ئۇرۇشتا 500 مىڭ كىشى ھاياتىدىن ئايرىلدى. جەمئىي 253 مىڭ شەھىتنى
قۇربان بېرىش ئارقىلىق ۋەتىنىنى قوغدىغان جەسۇر تۈرك خەلقىنىڭ بۇ شانلىق
تارىخى دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدىكى مۇستەملىكە دۆلەتلەرنىڭ
ئازادلىق ئۇرۇشلىرىغا ئۆرنەك بولدى.

چاناققەلئە 18 - مارت تەنتەربىيە زالىدا چاناققەلئە دېڭىز زەپىرىنىڭ 94 - يىلىنى
تەبرىكلەش مۇناسىۋىتى بىلەن تۈنجى قېتىم مۇراسىم ئۆتكۈزۈلدى.

مۇراسىمدا باش مىنىستىر رەجەب تاييىب ئوردوغان، چاناققەلئە زەپىرىنىڭ
تەڭداشسىز بىر داستان ئىكەنلىكىنى ۋە بۇ داستاننى يازغان قەھرىمانلارنىڭمۇ
مەڭگۈ ھايات ئىكەنلىكىنى جاكارلىدى.

مۇستەقىللىق ئۇرۇشىنىڭ نەقەدەر مۇھىم ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكى
تەكىتلىنىپ تۇرىشى لازىملىقىنى قەيت قىلغان باش مىنىستىر ئەردوغان،
«تۈرك مىللىتى ئۆتمۈشتىمۇ دۈشمەنگە باش ئەگمىگەن ۋە بۇندىن
كېيىنمۇ ھەم قەتئىي باش ئەگمەيدۇ» دەپ سۆز قىلدى.

ئىنتايىن كۆپ ساندىكى خەلق ئاممىسى قاتناشقان بۇ مۇراسىمدا شېئىرلار ئوقۇلدى،
خەلق ئويۇنلىرى كۆرسىتىلدى.

 بۇ تېما ت ر ت تورىدىن ئېلىندى. كۆرۈپ ھەقىيقەتەنمۇ تۈركلەرنىڭ جاسارەتلىك بىر مىللەت ئئكەنلىكى نامايەن قىلىنغانلىقى ئۈچۈن يۆتكەپ كىلىندى.