10-ئاينىڭ 20-كۇنى ئەزەربەيجان كوماندىسى تۈرك دېربىسىدا ھىدىنىك يىتەكچىلىكىدىكى تۈركىيە كوماندىسىنى يەڭدى.پۇتكۇل ئەزەربەيجان خەلقى خوشاللىققا چۆمدى، بۇ مەيدان مۇسابىقىنىڭ خوشاللىقى ھەتتا ئەزەربەيجاننىڭ ئولىمپىكنىڭ چىمپىيونلىقىنى ئالغاندىكى خوشاللىقىدىنمۇ ئېشىپ كەتتى.
1991-يىلى سابىق سوۋىت ئىتتىپاقى پارچىلانغاندىن كىيىن ،دەسلەپتە روسىيە كوماندىسى بىلەن ئۇكرائىنا كوماندىسىدىن باشقىلىرىنىڭ نەتىجىسى ئانچە ياخشى بولمىغان.بولۇپمۇ ئەزەربەيجانغا ئوخشاش كۇچى ئاجىز ،ياۋروپا پۇتبول جەمىيىتىگە ئەزا دۆلەتلەرنىڭ نەتىجىسى تېخىمۇ ناچار ئىدى، ئەزەربەيجان مالتاغا ھەتتا 5:0نەتىجە بىلەن ئۇتتۇرۇپ قويغان.ئۆزبىكىستان بولسا ئاسىيادا بىر قىتىم بولچىمۇ ئاسىيا چىمپىيونلىقىنى بولسىمۇ ئالغان.
20يىلدىن كىيىن ئەزەربەيجانمۇ ياۋروپادىكى باشقا كوماندىلارنى ئۇتالايدىغان ھالەتكە كەلدى.ئۇلارنىڭ تەرەققىيات جەريانى خوشنىمىز ئۆزبىكىستانغا ئوخشاپ كىتىدۇ.
مىنىڭ بىلىشىمچە ئۆزبىكىستاننىڭ 20يىلدىن بۇرۇنقى ھالىتى دىيارىمىزنىڭكىدىن ئانچە پەرقلىنىپ كەتمەيى، ھەتتا بىزنىڭكىدىنمۇ ناچارمىكىن دەپ ئويلايمەن.ئەينى ۋاقىتتا ئۆزبىكىستاننىڭ يىللىق GDPسى 420دوللار بولۇپ ، %40ئادەم ئىشسىز ئىدى.
ئۇنىڭدىن باشقا ئۆزبىكىستاننىڭ پۇلى سومنىڭ يەرلىكتە ھۆكۇمەت قىممىتى ۋە خەلق ئارسىدىكى قىممىتى دەپ ئىككى خىل قىممىتى بار ئىدى.
2005-يىلىغا كەلگەندە دۆلەت ئىچىدىكى بىر قاتار مەسىلىلەر ھەل بولدى، سومنىڭ ئىككى قىمىتى بولمايدىغان بولدى،لېكىن شۇنداق بولسىمۇ دۆلەتنىڭ پۇتبولغا بولغان ئەھمىيەت بېرىشى يەنىلا بۇرۇنقىدەك ئىدى. 2005-يىلى ئۆزبىكىستان دۆلەت كوماندىسى بۇرۇن جوڭگوغا تېرىنىر بولغان خوددۇننى باش تېرىنىرلىققا تەكلىپ قىلدى.ئۇنىڭ يىللىق مۇئاشى پەقەت 200مىڭ دوللار ئىدى. ئۇ يەنە ئۆزبىكىستان تارىخىدىكى تۇنجى روس تىلى سىستىمسىدىن بولمىغان تېرىنىر ئىدى.
ئەينى ۋاقىتتا ئۆزبىكىستاننىڭ ئەڭ چوڭ چولپىنى كىيىۋ دىنامودا توپ ئوينايدىغان شاسكىخ بولۇپ ،ئۇنىڭ ئالدىغان مۇئاشى بىلەن دۆلەت ئىچىدىكى پۇتبولچىلارنىڭ مۇئاشىنى سىلىشتۇرغىلى بولمايتى.دۆلەت ئىچىدە پەقەت پاختىچى مەيدانىلا خەلقئارا مۇسابىقە ئۆتكۇزگىلى بولىدىغان بىردىنبىر مەيدان ئىدى.شۇنداق بولسىمۇ بۇ مەيداننىڭ ھالىتى يەنىلا 60-يىللاردىكى كوممونانىڭ سەۋىيىسىنى ساقلاپ قالغان.
ئۈچ يىلدىن كىيىن ئاسىيا ئۇزغۇنلار لوڭقىسىدا تۇيۇقسىز بىر ناتونوش كوماندا پەيدا بولۇپ قالدى ئۇ بولسىمۇ ئۆزبىكىستان قۇرلۇشچى كوماندىسى. مېنىڭ بىر ئۆزبەك خىرىدارىمنىڭ دەپ بېرىشىچە بۇ كوماندىنىڭ ئىسمى بۇنداق ئەمەسكەنتۇق ، كىيىن قۇرلۇشچىغا ئۆزگەرتىلگەن.ئەينى ۋاقىتتىكى كوماندىلارنىڭ ئىسمى يەنىلا سوتسىيالسىتىك ئىسملار ئۇسلۇبىنى ئالغان بولۇپ ، پاختىچى ، قۇرلۇشچى، دوستلىق،نىفىتچى دىگەندەك كوماندىلار بار ئىدى.
كىيىن رىۋالدو بۇ كۇلۇپقا يۆتكەلدى، رونالدونىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى مۇئاشى توغىرىسىدا ھەرخىل گەپلەر بار. بەزىلەر سەككىز مىليون ياۋرو دەيدۇ، ئاخىرىدا رىۋالدو ئۈچ يىللىق توختام تۈزگەن بولسىمۇ،ئارلىقتا ئىككى يېرىم مىليوننى ئاز ئالغانلىقى ئۇچۇن بىر يول بۇرۇن توختامنى بۇزۇپ قايتىپ كەتتى.
قۇرلۇشچى كوماندىسى كىيىن ئىسىمىنى يەنە بۇنيودكورغا ئالماشتۇردى.بۇ كوماندا ئەسەبىيلىشىشكە باشلىدى. كوماندىدىكى ئەزالارنىڭ مۇئاشى بارغانسىرى رىكورت بۇزۇپ ئۆرلەشكە باشلىدى.رىۋالدو كىلىشتىن بۇرۇنمۇ ئۆزبىكىستاننىڭ مۇئاشىنى ئاڭلاپ ئىشەنمىگىسى كەلگەن .كىيىن 400مىڭ ياۋرو توختام ھەققىنى ئالغاندىن كىيىن بۇنىڭغا ئىشەنگەن.
ئۇنىڭدىن كىيىن زىكو بۇ يەردە تۆت ئاي تېرىنىرلىق يىلدى ھەمدە 1مىليون ياۋرو ئېلىپ كەتتى، زىكو بۇ يەردە خىلى جىق پۇل تاپالايتى ، لېكىن ئۇ بۇ يەرنىڭ تۇرمۇشىغا كۆنەلمىگەنلىكى ئۇچۇن كىتىشكە مەجبۇر بولدى.
شۇنىڭ بىلەن بىرگە بۇنيودكور ئېتىئونى سېتىۋالماقچى بولدى،بۇنيودكور پەقەت ئىتىئو بىلەن تۆت ئايلىقلا توختام تۈزمەكچى ئىدى،ئىتىئو بۇ كوماندىنىڭ ئىسمىنى ئاڭلىغاندا كۈلگۇسى كەلگەن . لېكىن ھەرئايدا ئۇنىڭغا 6مىليون ياۋرو بېرىدىغانلىقىنى ئاڭلاپ تۇرۇپلا قالغان ، چۇنكى ئۇ بۇ يەردە تۆت ئاي توپ ئوينىسىلا 25مىليون ياۋرو تاپالايتى.چۇنكى مۇئاشتىن سىرت يەنە بىر مىليون ياۋرو توختام ھەققى بار ئىدى.كىيىن ئۇ يەنىلا بارسلونادىن كەتمەسلىكنى قارا قىلدى ،شۇنداق بولسىمۇ ئۇ يەنىلا ئۆزبىكىستانغا كىلىپ بىر مىليون ياۋرونى ئېلىپ كەتتى.ئۇنىڭدىن باشقا يەنە مىسسى. پويۇل، خاۋىلار ئۆزبىكىستانغا كېلىپ بىر مىليوندىن ئېلىپ كەتكەن.
2009-يىلى سىكىلارى كەلدى ئۇنىڭ ئايلىق مۇئاشى بىر مىليون ياۋرو ئىدى، ئۇ بۇ يەردە 18ئاي تۇردى، شۇنداق قىلىپ ئۇ 18مىليوننى ئېلىپ كەتتى.
ئۇنىڭدىن باشقا ئۆزبىكىستاننىڭ يەرلىك ماھىرلىرىنىڭ مۇئاشىمۇ تىك سىزىق بويىچە ئۆستى. ئىككى يىلنىڭ ئالدىدا يىللىق مۇئاشى 100مىڭ دوللار بولغان بۇرۇنقى ئاسىيا پۇتبول ئەپەندىسى جاپپاروۋشاڭخەينىڭ 300مىڭ دوللارلىق مۇئاش توختامىنى كۆرۇپ ،ئۆزىنىڭ مۇئاشىنىڭ بىر مىليون 500مىڭ ئىكەنلىكىنى ئېيتىپ رەت قىلدى.
بۇنيودكورنىڭ پەردە ئارقىسىدىكى خوجايىنى بولسا گۇلنارە كارىموۋا، ئۆزبىكستان پىرىزدىنىتى كارىىموۋنىڭ چوڭ قىزى . ئۇنىڭ بايلىقى كۆپ بولسىمۇ ئۆزبىكىستاندىكى ئەڭ چوڭ باي ئوسمانوۋنىڭ بايلىقىغا يەتمەيتى، ئوسمانوۋنىڭ قولىدا ئارسىنال كوماندىسىنىڭ %24پايچىكى بولۇپ،شەخسى مۇلىكى بىر مىليارد600مىليون دوللاردىن ئاشىدۇ، ئۇنىڭ جەمتىدە يەنە مىلابار ئوسمانوۋ بار بولۇپ ، ئۆزبىكىستاننىڭ زۇڭلىسى، ئۆزبىكستان پۇتبول جەمىيىتىنىڭ رەئىسى.ئۇ پۇتۇن دۆلەتنىڭ پۇل-مۈلۈك ۋە يىمەك-ئىچمەك كەسپىنى كونتىرول قىلىۋالغان.
ئوسمانوۋ جەمەتى بىلەن كارىموۋ جەمەتى بولغاچقا ،ئۆزبىكستان پۇتبولچىلىقى ھازىر پۇلدىن ئەنسىرمەيدىغان بولدى.لېكىن تاشكەنىتنىڭ پۇتبولچىلىرىنىڭ تەقدىرىنى بىر كىچىدىلا ئۆزگەرتىۋەتكەن ئادەم دەل گۇلنارە . گۇلنارە نىڭ شەخسى مۇلكى 700مىليون دوللار بولۇپ ،ئۆزبىكىستاننىڭ بايلار قاتارىدا 5-ئورۇندا تۇرىدۇ.ئۇ ناخشا سەھنىسىگىمۇ كىرىپ باققان بولۇپ ، پىلاستىنكىسى سىتىلىش جەھەتتە بىر مەزگىل دۆلەت ئىچىدە بىرىنجى ئورۇندا تۇرغان.سودا بىلەنمۇ شۇغۇللانغان بولۇپ ،كىيىم-كىچەك،زىبۇ-زىننەت،كۆچمە تىلىفون،چايچىلىق ساھەلىرىدە ئەڭ ئالدىنقى ئورۇندا تۇرىدۇ.ئۇ يىقىندىن بۇيان سىياسى بىلەنمۇ شۇغۇللىنىۋاتقان بولۇپ ، بۇرۇنقى يولدىشى ئافغانىستانلىق باي مەسۇد بىلەن ئاجراشقاندىن كىيىن ئۇنىڭ ئۆزبىكىستاندىكى ھەممە بايلىقىنى ئېلىۋالغان.
گۇلنارەنىڭ پۇتبولغا قىزىقىشى جەنۋەدە بارسىلونا كوماندىسىنىڭ رەئىسى لابورتا بىلەن تونىشىپ قىلىشتىن باشلانغان.شۇنىڭ بىلەن ئۇ قۇرۇلۇشچى كوماندىسىنى قۇرۇلۇپ تۆت يىل بولار بولماي ئاسىيا ئۇزغۇنلار لوڭقىسىنىڭ يېرىم ھەل قىلغۇچ مۇسابىقىسىغا ئەكىردى. قۇرۇلۇشچى بىلەن بارسىلونامۇ تۇققان كوماندا بولۇپ قالدى.
گۇلنارە، ئوسمانوۋ قاتارلىق بايلار پۇتبولغا مەبلەغ سالغانلىقى ئۇچۇن ،ئكزبىكىستان پۇتبولچىلىقى ھەممىنىڭ دىققىتىنى تارتىشقا باشلىدى، 2009-يىلى ئوسمانوۋ 2010-يىلى بىز دۇنيا لوڭقىسىغا قاتنىشالماسلىقىمىز مۇمكىن، لىكىن 2014چوقۇم قاتنىشىمىز دىدى.
لېكىن بىر يىل ئۆتە -ئۆتمەي بۇنيودكور نىڭ تەقدىرىدە ئۆزگىرىش يۇز بەردى،سىكىلارى كەتتى، ئۇنىڭ ئورنىغا قاسىموۋ چىقتى، رىۋالدو كەتتى، ئۇ ھەتتا بۇنيودكوردىكى ئاشپىزىنىمۇ ئېلىپ كەتتى، ئەلۋەتتە ئاشپەزنىڭ مۇئاشىنىمۇ بۇنيودكور چىقىراتتى.باشقا چەتئەللىك ماھىرلارنىڭ ھەممىسى قىچىپ كەتتى. ئالدىدا تىلغا ئېلىپ ئۆتكەن جاپپاروۋمۇ كورىيەگە يۆتكىلىپ كەتتى.
چۈنكى گۈلنارە پۇتبولغا مەبلەغ سالماس بولدى، بەزىلەر بۇنى ئۇنىڭ كىيىم-كىچەك بازىرىدا ئۆزىنىڭ ماركىسى گۈلىنى چىقارغانلىقىدىن كۆردى، يەنە بىر قىسىم كىشىلەر ئۇنى دادىسىنىڭ ئورنىنى باسماقچى شۇڭا پۇتبولنى تاشلىدى دەپ ئويلىدى، يەنە بىر قىسىم كىشىلەر بولسا لاپورتا گۇلىنارەنى تشلىۋەتتى، شۇڭا ئۇ پۇتبولنى تاشلىۋەتتى دەپ ئويلىدى.
ئەزەربەيجاننىڭمۇ پۇتبولنىڭ تەرەققى قىلىشى ئۆزبىكىستاننىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئوخشايدۇ ،لىكىن ئوخشىمايدىغىنى ئەزەربەيجاننىڭ تەرەققى قىلىشىدا نىفىت ئاساسلىق ئامىل.ئەزەربەيجاندا گابارە دەيدىغان بىر كۇلۇپ بار، ئۇلار پۇلنى گەرچە گۇلنارەدەك خەجلىمىگەن بولسىمۇ ،لېكىن ئۇلار بۇرۇنقى ئېنگىلانىدنىڭ ئوتتۇرا بىكى ئادامىسنى چاقىرىپ ئەكەلدى، ئادامىس ئۆزىمۇ بۇنداق يۇقىرى مۇئاشنى رەت قىلالمايدىغانلىقىنى ئېيىتتى.گابارانىڭ خوجايىنى بولسا تەلا ھەيداروۋ،دادىسى بولسا دكلەت ئىنىرگىيە مىنىستىلىكىنىڭ مىنىستىرى. ئۇنىڭ پىرىزدىنىت بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى قويۇق،پىرىزدىنىتنىڭ بالىسىنىڭ بولسا پۇتبولغا ئوتتەك ئىشتىياقى بار.شۇڭلاشقا ئەزەربەيجاننىڭ پۇتبولچىلىقىدا پۇل كەملىمەيدۇ ، شۇڭا ئۇلار فۇرگىسنى دۆلەت كوماندىسىغا تەكلىپ قىلدى.ئۇلار يەنە پۇل ئارقىلىق بىر قىسىم تۈركىيە، گىروزىيە، سىربىيەپۇتبولچىلىرىنى ئازاربەيجان ئۇچۇن توپ تىپىشكە ماقۇل قىلدى.
مەيلى ئەزەربەيجان بولسۇن ياكى ئۆزبىكىستان بولسۇن پۇل ئارقىلىق دەرىجىدىن تاشقىرى كۇلۇپ قۇردى ھەمدە بۇ ئارقىلىق دۆلەت كوماندىسىنىڭمۇ سەۋىيىسىنى يۇقىرى كۆتۇردى، لېكىن بۇ بايلار بىر كۇنى پۇتبولدىن زىرىكسە ئۇ چاغدا بۇلارنىڭ ھالىغا ۋاي.
ئانا تۇپراق تورىدىن سەنسىز0903 خەۋىرى
[ بۇ يازمىنىsansiz0903دە2010-10-24 19:44قايتا تەھرى ]
