نىتىزى: تىراگېدىيەنىڭ مۇزىكا جەۋھىرىدىن تۇغۇلۇشى
نىتىزى: تىراگېدىيەنىڭ مۇزىكا جەۋھىرىدىن تۇغۇلۇشى
تەرجىمە قىلغۇچى:
زۇلپىقار بارات ئۆزباش
نىتىزىنىڭ تۇنجى ئەسىرى «تىراگېدىيەنىڭ تۇغۇلۇشى» 1872- يىلى نەشر قىلىندى. بۇ كىتاب ئۇنى ئىلىم- پەن ساھەسىدىكىلەر بىلەن يېقىنلاشتۇرۇش ئۇياقتا تۇرسۇن، ئەكسىچە تېخىمۇ يىراقلاشتۇرۇۋەتتى. كىتابقا بېرىلگەن بىردىنبىر باھادا: «كىم بولۇشىدىن قەتئىينەزەر، مۇشۇنداق بىر كىتابنى يېزىش ئۇنىڭ ئىلمىي ھاياتى ئاخىرلاشقانغا باراۋەر» دەپ يېزىلدى.
بۇ كىتاب ئۇنىڭ خىزمەتداشلىرىنىڭ ھاقارەتلىشى ۋە كەمسىتىشىگە ئۇچرىدى. سەۋەبى ناھايىتى ئېنىقكى، ئۇ غەرب ئىلىم- پەن ئەنئەنىسىنى قەدرىلەيدىغان ئەقلى بايان بىلەن پەلسەپىۋى بايان، ئىجادىي تەسۋىر بىلەن بەدىئىي تەسۋىر ئوتتۇرىسىدا ئايرىلغان ئۆلچەمگە تەھدىت سالغانىدى. بۇ ئاجايىپ تەڭداشسىز، ئۇلۇغۋار غايىگە ئىگە ئەسىرىدە ئۇ مۇنۇلارنى يېشىشكە تىرىشقان. 1. يۇنان كىلاسسەك تىراگېدىيەسىنىڭ كېلىپ چىقىشى؛ 2. ئىنسانىيەت مەدەنىيىتى بىلەن ئىدىيەسىدە ساقلىنىۋاتقان ئەقلىي ۋە ئېستېتىك تەجرىبىلەر ئوتتۇرىسىدىكى نېگىزلىك پەرق؛ 3. نېمە ئۈچۈن تۇرمۇشنىڭ ئېتېتىك شەكلى ئاساسىي ئورۇندا، ئەقلىي شەكلى ئىككىنچى ئورۇندا بولىدۇ؟ 4. نېمە ئۈچۈن زامانىۋى مەدەنىيەت زەئىپ؟ ئۇنى قانداق جانلاندۇرۇش كېرەك؟
ئۇ كىتابتا مۇلاھىزە، مېتافورا، تارىخقا پۈتۈلمىگەن قىزىقارلىق ئىشلار، نەسىھەت، قىزغىن مۇنازىرە ھەمدە شېئىرىي ئالاھىدىلىك قاتارلىق ۋاستىلەردىن پايدىلىنىپ ئۆز نۇقتىنەزەرلىرىنى شەرھلەپ دەلىللىگەن، شۇنداقلا ئكزىنىڭ ئالىملارنىڭ نەزەرىدە «مەسىلە پەلسەپىچىسى» گە ئايلىنىپ قېلىشىنىڭ سەۋەبىنى يورۇتۇپ بەرگەن. ئۇ ئۆزىنىڭ ئۇسلۇبىنى ئەنئەنىۋى ئىپادىلەش ئەقلىي ئىپادىلەش بىلەن چەكلەپ قويۇشنى خالىمايتتى. ئەكسىچە، ئۇ تىلنىڭ تۆمۈر قەپىزىنى تەۋرىتىۋەتتى، شۇنداقلا ئۇ شائىر شېللېرغا ئوىشاشلا شۇنىڭغا ئىشىنەتتىكى، «كۆڭۈلنىڭ مەلۇم مۇزىكىلىق مايىللىقى بىرىنچى ئورۇندا تۇرىدۇ، ئۇنىڭدىن قالسا پوئېزىيە بولىدۇ.»
(مەنبە: شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى تەرىپىدىن 2002- يىلى نەشر قىلىنغان «نىتزى» ناملىق ئىنگلىزچە- خەنزۇچە- ئۇيغۇرچە سېلىشتۇرما ئوقۇشلۇق)
يازما ھوقۇقى: پاساھەت ئەدەبىي تەرجىمە بلوگى
يازما ئادىرىسى: ?p=11855
