شىراق ( تارىخىي ھېكايە )

ئارتۇچ

	شىراق （http://bbs.oylirim.cn）0 B: A* L, F- r% \: {9 xئابدۇللا ساۋۇت （http://bbs.oylirim.cn）3 I3 O0 {- W# o4 k% u4 w مىلادىيىدىن بۇرۇنقى 633-يىللار، ياز ئېيىنىڭ باشلىرى ئىدى.كېچىلىرى ھىندىقۇش تاغلىرى تەرەپتىن غەربىي شىمالغا قاراپ ئاققان سوغۇق ئېقىم، تۇرانتۈزلەڭلىكننىڭ بىپايان قۇچىقىدىكى بارلىق ناباداتلارغاتەھدىت سالاتتى. بىراق، كۈندۈزلىرىقارا قۇم چۆللۈكلىرى ③ دە كۆتۈرۈلگەن ئىزغىرىنشامال، بۇ ۋادىغا ئىسسىق ھارارەت تارقىتاتتى.كۈن قىزىغانسېرى بۇ ھارارەت كۈچىيىپ، يەر - زېمىن تونۇر تەپتىدەك يالقۇنجاپ، ساي، ئېدىرلىقلارداۋە ئۇپۇققىچە تۇتاشقان تۈزلەڭلەردە توپ - توپ گىرىمسەن پەيدا قىلاتتى. پامىر چوققىلىرىدىكىقار - مۇزلار ئېرىپ، جىرا بويلاپ سىرغىپ − تارام ھاسىل قىلىپ ئېقىپ، كەڭ تاغ ئېتەكلىرىدەقوشۇلۇپ سىر ۋە ئامۇ دەريا لىرىدە كۆۋرەپ - تاشقىنلايتتى. بەرقۇتتەك يېشىللىققاپۈركەنگەنئېكىنزارلار، كۈن نۇرىدا تاۋلانغان چىمەنلىك يايلاقلاردا تېخى چېچەك چىقارمىغان ئوت- چۆپلەرنى يەپ سەمرىۋاتقان مال - ۋارانلار تەبىئەت ۋە ھاياتلىقنىڭجىلۋىسىنى نامايان قىلىپ تۇراتتى. （http://bbs.oylirim.cn）! ~& Q2 g7 C6 E* l  J+ x' Iشۇنداق تىنچ، ئاسايىشلىق بىر پەيتتە، خەزەر دېڭىزى⑤ غەربىجەنۇب تەرىپىدىنتۇيۇقسىز دەھشەتلىك قارا بوران كۆتۈرۈلدى-دە، ئاچ بۆرىدەك ھۇۋلاپ، تۇڭگۇزدەك چىرقىراپ تۇران ۋادىسىغا قاراپ سۈرۈلۈشكە باشلىدى.قارا بوران تېخىمۇ قۇتراپ، ھەش - پەش دېگۈچە تۇران زېمىنىنىڭ زور بىر قىسمىنى يالماپ- يۇتۇپ كەتتى. باغلار، ئورمانلار، چېكى كۆرۈنمەس ئېكىنزارلار قارا بوراننىڭ رەھىمسىززەربىسى − زوراۋانلارنىڭ ئىپلاس تاپىنى، جەڭ ئاتلىرىنىڭ تۆمۈر تاقىلىق تۇياقلىرى ئاستىداپۈتۈنلەي ۋەيران قىلىندى. ھەممە يەر ئۆلگەنلەرنىڭ − ئەر، ئايال، مالچى، تېرىقچى، سودىگەر،گۆدەك بالىلار ... نىڭ سېسىغان جەسەتلىرى بىلەن تولدى. بۇ ئېچىنىشلىق قىسمەتلەرگەشاھىت تۇران زېمىنى ئاچ قالغان ھېسابسىزقاغا - قوزغۇنلارنى ۋە باشقا نۇرغۇن گۆشخور ھايۋانلارنى ئۆز باغرىغا چىللاپ، دۆۋە- دۆۋە جەسەتلەر بىلەن مېھمان قىلىشقا، كۈتۈۋېلىشقا مەجبۇر بولدى. ئارال دېڭىزى⑥ ئۆزتارىخىدادەھشەتلىك قىرغىندىنبىرنەچچە قېتىم قايناپ تاشقان، ھازىرمۇ قىرغىن ئىچىدە قايناپ تاشماقتائىدى. ئاشۇ تاشقىنتۈپەيلى ۋەھىمىلىك سادا چىقىرىپ ھۆركىرىگەن دولقۇنلار قىرغاقلارغا زەرب بىلەن ئۇرۇلاتتى.ھەر بىر ئۇرۇلغانداچاچرىغان بۇژغۇنلاردىنئەتراپقا ئاجايىپ قاڭسىق، بەتبۇي ھىد تارىلاتتى. بۇ ھىد − ھاياتلارئۈچۈن ئۆلۈم پۇرىقى ئىدى. چۈنكى، ئارال دېڭىزىغا قۇيۇلۇۋاتقىنى سۇ ئەمەس، بەلكى، سىرۋە ئامۇ دەريالىرىغا تولۇپ ئېقىپ كېلىۋاتقان قىپقىزىل قان ئىدى. （http://bbs.oylirim.cn）4 _  V2 [) ^' A3 A0 z, Kيارىلانغان، قېچىپ قۇتۇلۇپ، سەرگەردانلىقتا يۈرگەن، تۇتقۇنقىلىنغان تۇرانلىقلار -نىڭ داد- پەريادى گويا قارا قۇم چۆللۈكلىرىدە كۆتۈرۈلگەنبەھەيۋەت قۇيۇنلاردەك پىرقىراپ، ئۇچۇپ كۆككە ئۆرلىمەكتە ئىدى ... بۇ پاجىئەلەرنىڭ سەۋەبكارى − بېشىغا مىس دۇبۇلغا، ئۈستىگەپولات زەنجىرلىك ساۋۇت كىيگەن، ئىسپاھان① ، شىراز② قالقىنى بىلەن قوراللانغان، خىل،يۈگۈرۈك پارس ئاتلىرىغا مىنگەن، ھەددى - ھېسابسىز ھەربىي قوشۇن ھەمدە بۇلارنى باشلاپكېلىۋاتقان كىيانيان سۇلالىسىنىڭ توققۇزىنچى پادىشاھى، باسقۇنچى داراⅠئىدى. ئالدىدا تۇغچىلەشكەرلەر، ئۇنىڭدىن كېيىن ھەربىييۈرۈش تەرتىپى بويىچە ھۇجۇمچى قوشۇن، تەخت بىلەن ئوردا چېدىرىنى كۆتۈرگەن قوشۇن، ئوردالەشكەرلىرى كېلەتتى. ئوردا لەشكەرلىرىنىڭئوتتۇرىسىدا ئالتۇن جابدۇقلار بىلەن بېزەلگەنشاھانە ئارغىماقتا پادىشاھ دارا مەغرۇر ئولتۇراتتى. ئۇنىڭ كەينىدە بولسا كۆز يەتمەسسەپ گويا قارا چۈمۈلىدەك قىمىلدىشىپ كېلىشەتتى. ھەممىنىڭ ئاخىرىدا ئات، تۆگە، پىللارغاقورال - ياراغ، ئوزۇق - تۈلۈك ئارتىشقان ئارقا سەپ تەمىنات قوشۇنى كېلەتتى. دارانىڭلەشكەرلىرىنىڭ ئايىغى تەگكەنلىكىيەرلەردە قانلىق قىرغىن ئىزلىرى قالماقتا ئىدى. لەشكىرىيدارا Ⅰ نىڭ قوشۇنى بارلىققارشىلىقلارنى رەھىمسىزلەرچەباستۇرۇپ، ناھايىتى تېز سۈرئەت بىلەن ئىلگىرىلەۋاتاتتى. دارا Ⅰ نىڭكۆزلىگەن مەنزىلىپامىر بىلەن تەڭرىتاغنىڭ غەرب، شەرق ئېتەكلىرىدىكى چەكسىز كەتكەن سۇلۇقيايلاق، قارا چىلان تۇپراقلىق مۇنبەت تېرىلغۇلار، باغۇ بوستانلىق يېزىلار، يېڭىدىنگۈللىنىۋاتقانشەھەرلەردىن ئىبارەت ئىدى. دارا Ⅰ بۇنىڭغا قانائەت قىلمايتتى. ئۇ، بۇ يەرلەرنى ئۆزئىشغالىيىتىگە ئالغاندىن كېيىنمۇ ھەربىي يۈرۈشنىتوختاتمايتتى. چۈنكى، ئۇنىڭ شۆھرەتيالقۇنلىرىدا كاۋاپ بولغان ۋۇجۇدى ئاچ كۆزلىرىگە تاقەتسىزلىك ئۇچقۇنلىرىنى تۇتاشتۇرغانىدى.مانا، شۇ ئۇچقۇن تېخىمۇ يىراقلارغائوت يېقىش ئىستىكىدە چاقنىماقتا ئىدى. يەنە ئۇ، ئۇزاق،تېز ھەربىي يۈرۈشلەردە، شىددەتلىك، قانلىق باستۇرۇشلاردا، قىرغىن قىلىشلاردا ھارغانئاتلىرىنى تارىم دەرياسى بىلەن لوپنۇر كۆلىدە سۇغىرىپ، «بۈيۈك» كىيانيان سۇلالىسىنىڭكەيقۇباد③  داراپ ④ ، داراپتىن ئۆزىگە مىراسقالغان قانلىق تۇغىنى ئانماچىن تاغلىرى⑤ داشنى مەقسەت قىلاتتى ...  تۇران جەسەتكە تولۇپتۇ!  ئارال دېڭىزىدا قان!  دارا كېلىۋاتىدۇ!  يېغى كەلدى! مانا بۇ قورقۇنچلۇق قىقاس - چۇقان،ۋەھىمىلىك خەۋەر كۆزنى يۇمۇپ - ئاچقۇچە بولغان ئارىلىقتا چوگېر، مۇز تاغ، خانتەڭرىچوققىلىرىدىن ھالقىدى. قۇرۇم تاغلىرى بىلەن تەڭرىتاغلىرىنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى پايانى يوقچۆل ۋە بوستانلىقلار ئۈستىدىن ئۇچۇپ ئۆتۈپ، ئۇزاقتىن بېرى بىر خىلدا تىنچ ياتقان ئويمانلىقنىلەرزىگە سالدى. كروران شەھىرى② دىن چىققان شاتۇرلار چاقماق تېزلىكىدە ئىلگىرىلەپ،داراⅠئېلىپ كېلىۋاتقان بالايىئاپەت توغرىسىدىكى شۇم خەۋەرنى دۇنخۇاڭ③دىن تاكى جاڭيى غىچە يەتكۈزدى. بۇغرا بۇزلۇق ⑤،ئاسكۇملۇق تەڭرى⑥ ۋە قۇت تاغ⑦  - تېشىدىكى سانسىزلىغانقەبىلىلەر شۇم خەۋەردىن ساراسىمىگە چۈشتى، جىددىيلەشتى. ئاقساقاللار كېڭىشىچاقىرىپ،يېغىنىڭ ئالدىنى توسۇش توغرىسىدا پەرمان چىقاردى. `   （http://bbs.oylirim.cn）) ~3 i0 d7 d. y( R. Zئۇرۇش تەييارلىقى باشلاندى، ئون دەريا ۋە توققۇز دەريا ۋادىلىرىدىكىئىچكى - تاشقىئوغۇزلارنىڭ بارلىق  ئەرلىرى لەشكەرلىككەتىزىملىنىپ قوراللاندى. ئوغۇزلارنىڭ بىر تارمىقى − پامىر ئېتەكلىرىدە ياشايدىغان قەبىلە− ساكلار ھەممىدىنبۇرۇن كېڭەش ئۆتكۈزدى. ساكلار قاپاقلىرى سېلىنغان ھالدا بارگاھنىڭئەتراپىغاتوپلاندى، بارگاھ ئىچىدە ساك ئاقساقاللىرىدىن 20 - 30 كىشى بار ئىدى. بىرئاش پىشىم ۋاقىت ئۆتتى، ئوڭ تەرەپتىكىلەرنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئولتۇرغان قېرى ساك ئورنىدىنتۇرۇپ،جىملىقنى بۇزدى: ھەي قېرىنداشلار! - دېدى ئۇ، بارگاھ ئىچىدىكىلەرگە تەكشى قارىۋالغاندىنكېيىن، − بېشىمىزغا ئېغىر كۈنلەر كېلىۋاتىدۇ، بالا - قازا بوسۇغىمىزغىلا كېلىپ قالدى.يېغىغا قارشى قوزغالمىساق، يېغى بىزدىن سوراپ ئولتۇرمايلا بېشىمىزدا قىلىچئوينىتىدۇ.بالا - چاقا، مال - ۋارانلىرىمىز ۋەيران بولىدۇ. بىزنى بېقىپكېلىۋاتقان مۇقەددەس ئاناتۇپراق قان بىلەن بويىلىدۇ. گەپ قىلىڭلار! ياكى شۇنداق بولۇشنى كۈتۈپ تۇرىمىزمۇ؟! （http://bbs.oylirim.cn）7 z8 o% b; ^- Xبارگاھ ئىچىنى ئېغىر پۇشۇلداش، ئۇلۇغ - كىچىك تىنىشلار قاپلىدى،قېرى ساكنىڭ سۆزى ئۆز تەسىرىنى كۆرسەتكەنىدى. （http://bbs.oylirim.cn）" p. }# d) o' j: V− ياق، − ساقال - بۇرۇتى قاپقارا، كۆزلىرى يېنىپ تۇرىدىغانبىر ساك قولىنى كەسكىنشىلتىدى، − كۈتۈپ تۇرۇش − ئۆلۈم بىزگە! يېغىنى توسۇش كېرەك! خەۋەرلەردىنقارىغاندا، سېلىنگا دەرياسى-، خانگايتاغلىرى بىلەن بايانقارا تاغلىرى  غىچە بولغانكەڭ زېمىن قوزغالدى. ئۇلار دۇنخۇاڭغا توپلىنىپ، تارىمدىن ئۆتۈپ بۇياققا كېلىۋاتىدۇ.بىز ئالدىنقى سەپتە، شۇڭا دەرھال قوراللىنىپئاتلىنىشىمىز كېرەك. ,   （http://bbs.oylirim.cn）& P# g" G3 h9 B  N& C− بۇ، دانا پىكىر! − ئۇنداقتا، ھەممىمىز ئۆز قەبىلىلىرىمىزدىن لەشكەر توپلايلى. − بولىدۇ، جان كەتسىمۇ مەيلى! （http://bbs.oylirim.cn）6 o# j! N' Y8 A# F+ [5 A3 Fشۇ پىكىرلەر بولۇۋاتقاندا، ئۇشتۇمتۇت بارگاھ سىرتىدا ئىككىئەركەكنىڭ تاكاللاشقان ئاۋازى ئاڭلاندى. شۇئان بارگاھ قورۇقچىسى كىرىپ كەلدى. ئاقساقاللارغاھۆرمەت - تەزىم قىلغاندىن كېيىن، ئۇ:«بىر ناتونۇش پادىچى ئاقساقاللار بىلەن كۆرۈشىمەندەيدۇ، كىرگىلى قويمىسام جېدەللەشكىلى تۇردى» دەپ مەلۇمات بەردى. كېڭەش قاتناشچىلىرىدەماللىققا بىرنېمە دېيەلمىدى. چۈنكى، ئادەت بويىچە كېڭەش بولۇۋاتقان جايغا ئاقساقاللاردىنباشقا ھەرقانداق كىشىنىڭ كىرىشى مەنئى قىلىناتتى. − بىرەر مۇھىم خەۋەر ئېلىپ كەلگەن بولمىسۇن يەنە، − دېدىقېرى ساك، − قائىدىگە خىلاپ بولسىمۇ كىرسە ...    ھېچكىم ئۈندىمىدى. بۇ ھېلىقى پادىچىنىڭ كىرىشىگە قوشۇلغانلىقىنىڭمۇ- قوشۇلمىغانلىقىنىڭمۇ ئىپادىسى ئەمەس ئىدى. قېرى ساكنىڭ تاقىتى تۈگىدى، «باشلاپ كىر!»دېدى ئۇ. باشقىلار قېرى ساكقا تەئەججۈپ ئىلكىدە قاراپ قېلىشتى. بارگاھ قورۇقچىسى ھايالشىمايلابىر كىشىنى باشلاپ كىردى. ناتونۇش كىشى ئاقساقاللارغاتەزىم بەجا كەلتۈردى، قورۇقچىچىقىپ كەتتى. ئاقساقاللار ناتونۇش پادىچىنىڭ ۋىجىكبويىغا، تىتىلىپ كەتكەن تېرە كىيىملىرىگەكۆز يۈگۈرتۈشتى. （http://bbs.oylirim.cn）: Z! Z4 F! l9 P7 H3 @4 N* z− ئاۋۋال ئۆزۈڭنى مەلۇم قىل! نېمە ئادەمسەن؟ − دېدى قېرىساك. （http://bbs.oylirim.cn）4 x, V7 y) E# r3 l6 C− مېنى شىراق دېيىشىدۇ، يۇرتۇم مۇز تاغنىڭ شەرقىي يايلاقلىرى،پادىچىمەن.    （http://bbs.oylirim.cn）, e7 I5 u: H" A7 C1 \شىراقنىڭ تەمتىرىمەي، ئېنىق، دادىل سۆز قىلىشى ئاقساقاللارنىھەيران قالدۇردى. ئۇنىڭ ئاۋازى ئوچۇق، جاراڭلىق بولۇپلا قالماستىن، ئۆزىنى ئەركىن،تېتىك تۇتۇشى، قاراشلىرىدىكى قەتئىيلىك ۋە تولۇپ تاشقان ئىشەنچ ھەممىسىنى تاڭ قالدۇرغانىدى.    （http://bbs.oylirim.cn）, k+ `3 f; E- t- p& M  h7 j− سۆزلە، نېمە مۇددىئا بىلەن كەلدىڭ؟! شىراق جۈرئەتلىنىپ، يۇقىرى ئاۋازدا مۇددىئاسىنى بايان قىلدى: − ھۆرمەتلىك ئاقساقاللارنىڭ نېمە ئىش توغرىسىدا كېڭىشىۋاتقانلىقىنىبىلىپ تۇرۇپتىمەن.ھەممىمىزگە مەلۇم، ياۋ بوسۇغىمىزغىلا كېلەي دەپ قالدى، بارلىق ئوغۇز ۋە ساكلىرىمىزئۇرۇشقا تەييارلىنىۋاتىدۇ. مۇبادا ئۇرۇش باشلىنىپ قالسا بىز ياۋنىقىرىمىز، ياۋ بىزنىقىرىدۇ، ياۋ قىرىلسىغۇ مەيلى، بىراق ئۆزىمىز قىرىلساق ... - شىراق سەل تۇرۇۋېلىپ سۆزىنىداۋاملاشتۇردى، − دېمەكچى بولغىنىم، مەن ساكلارنىڭئىچىدىكى ئەڭ كەمبەغىلى، ئاچ - يالىڭاچھالەتتە تۇرۇۋاتقان خوتۇن- بالىلىرىم بار. ئەگەر سىلەر خوتۇن - بالىلىرىمنىڭ ھالىدىنخەۋەر ئېلىپ تۇرۇشقا ۋەدە بەرسەڭلار، مەن ئۆز ھاياتىم بەدىلىگە باسقۇنچى دارا لەشكەرلىرىنىتەلتۆكۈس گۇمران قىلىپ، ساك، ئوغۇز ۋە باشقا بارلىق قەبىلە - قېرىنداشلىر-ىمنى، مۇقەددەس، ئۇلۇغ تۇپرىقىمنىبالايىئاپەتتىنخالاس قىلىمەن!    （http://bbs.oylirim.cn）& F/ Z7 r8 d1 @" I6 J1 eشىراقنىڭ بۇ مەردانە سۆزلىرى بارگاھ ئىچىنى تىمتاسلىققا چۆمگۈزدى.بىر قىسىم ئاقساقاللارنىڭمەسخىرىلىك تىكىلگەن كۆزلىرىدىكى سوغ نەزەر شىراقنىڭ شىجائەت، ئىرادە جۇشقۇنلاپ تۇرغانقەلبىنى شۈركەندۈردى، ئازابلىدى. لېكىن شىراق جەسۇر قىياپەتتە تۇرۇپ، كۆكۈچ كۆزلىرىدەپارلاۋاتقان ئىشەنچ نۇرى بىلەن ئۇلارغا قادالدى. （http://bbs.oylirim.cn）, {3 g: X* w+ h/ p# B6 v% z; h# l− دېگىنە، لەشكىرىي دارانى قانداق يوقاتماقچىسەن؟ − سەن بىر، ياۋ تۈمەنمىڭ، بۇنى بىلەمسەن؟   − سېنىڭ كۈچۈڭ نېمىگە يېتىدۇ؟!   − سېھىرگەرمۇ يا سەن؟ （http://bbs.oylirim.cn）* D/ x- Y" p' o. C' s+ r0 [− ياق، بۇ ساراڭ بولسا كېرەك.   تۇشمۇتۇشتىن ياغقان سوئاللار ئالدىدا شىراق قەددىنى تىك تۇتۇپتۇرىۋەردى، چىرايىدىكى قەتئىيلىكمۇ قىلچە ئۆزگەرمىدى. ئۇنىڭ ئويلىغىنى بار ئىدى. لېكىندېگۈسى كەلمەيتتى،ئۇ، ئەھۋالغا قاراپ ئىش كۆرمەكچى ئىدى. （http://bbs.oylirim.cn）( j) m9 f" E5 t: w/ l/ Yشىراق، ئاقساقاللارنىڭ ئۆزىگە ئىشەنمەي تۇرغانلىقىنى سېزىپ،يەنە سۆز قىلدى:    − مېنىڭ يالغۇزلۇقۇم، ياۋنىڭ كۆپلۈكى قىل سىغمايدىغان ھەقىقەت.لېكىن مەن ياۋ بىلەن ئېلىشىمەن، قانداق ئېلىشىشىم كېرەكلىكىنى ھازىر دەپ بېرەلمەيمەن.ئەمما، جەڭگە تەييارلانغان بارلىق ساكلار، قېرىنداش قەبىلىلەر خاتىرجەم ئۆز ئىشىنىقىلىشسۇن،ياۋنى بۇياقلارغا كەلتۈرمەيمەن. لېكىن سىلەر بايا دېگەن تەلىپىمنىئورۇنداڭلار ...! ئاقساقاللار بىر - بىرىگە قاراشتى، ھەممە كۆزلەردە شىراقنىڭقەيسەرانە ئىرادىسىگە بولغان ئىپتىخارلىق تۇيغۇسى جىلۋىلەندى.   − خوتۇن - بالىلىرىڭغا بىز ئىگە، − ئاقساقاللار شۇنداق دېيىشتى.   （http://bbs.oylirim.cn）( I- ~* v2 {7 p/ H$ l  I. Yشىراق بىلەن ئاقساقاللار بارگاھتىن چىقىشتى، شىراق لام -جىم دېمەستىن بارگاھنى ئوراپ تۇرغان ساكلار توپىنى يېرىپ ئۆتۈپ، نېرىراقتىكى چۆپلۈكتەئىككى ئوغلىنىباغرىغا تېڭىپ ئولتۇرغان ئورۇق، سولغۇن، ياش جۇۋاننىڭ ئالدىغا باردى.ئۇ، بالىلىرىنى قۇچىقىغا ئېلىپ سۆيدى، پۇرىدى. خوتۇنىغا خوشلىشىش سۆزلىرىنى ئېيتتى.شۇئارىدا ئاقساقاللار ساكلار توپىغا شىراقنىڭ بىر ئۆزى يالغۇز ياۋ ئۈستىگەبارىدىغانلىقى، قالغانلارنىڭ ھازىرچەلەشكەر بولمايدىغانلىقىنى كېڭەشنىڭ قارارى سۈپىتىدە ئېلان قىلدى. شىراق مەزمۇت قەدەمبىلەن مېڭىپ، ئاقساقاللار بىلەن ساكلار توپىنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى سەيناغا كىرىپ كەلدى.:   （http://bbs.oylirim.cn）7 ~4 @9 }1 B% L3 ~شىراق ئۇچىسىدىكى يىرتىق تېرە چاپىنىنى سېلىپ تاشلىۋەتتى،تېرە بۆكىنى ساكلار توپىئۈستىدىن قاڭقىتىپ نەلەرگىدۇ ئېتىۋەتتى. − چورۇقۇڭنى ماڭا بېرىۋەتكىن! - دېدى شىراق يېنىدىكى ياشساكقا، − بەدىلىگە مال ئەمەس، بەلكى ساڭا تىنچ كۈن، بەختلىك تۇرمۇش ھەدىيە قىلىشىممۇمكىن. ياش ساك ئىككىلىنىپ تۇرمايلا يېپيېڭى شىر چورۇقنى سېلىپ بەردى.شىراق چورۇقنى كىيىپ، بوغۇزى بىلەن قونچىدىن تېرە شوينا بىلەن مەھكەم باغلاپئورنىدىن تۇردى، بىرساك ئاقساقىلى ئۇنىڭ ئالدىدا ھازىر بولدى ۋە قوينىڭ ئەيلەنگەن تېرىسىگەسىزىقشەكىللەر بىلەن پۈتۈلگەن ۋەسىقە خېتىنى تاپشۇردى:    （http://bbs.oylirim.cn）1 w* M; R4 Z" v− ئاشۇ تەسكەيدىكى چوڭ يايلاق ۋە يىلقا، كالا، قوي ... لىرىبىلەن سېنىڭ خوتۇن - بالىلىرىڭغا مەنسۇپ قىلىندى. （http://bbs.oylirim.cn）. C- t. O0 N5 }# t- J% W8 u6 r- يەنە كەم بولسا بىز بار، خاتىرجەم بول، − دېدى يەنە بىرساك ئاقساقىلى شىراقنىڭمۆرىسىگە ئۇرۇپ تۇرۇپ. （http://bbs.oylirim.cn）7 \2 q2 s- a% k: p4 `' Cشىراق كۆزىگە ياش ئالدى، ياش تامچىلىرى يۈزىنى بويلاپ قىسقا،يىرىك ئۆسكەن قارا ساقاللىرى ئارىسىغا سىڭىپ كەتتى. （http://bbs.oylirim.cn）% D: H& e; G; S. \- رەھمەت ئاقساقاللار، قېرىنداشلار!- شىراقنىڭ بۇرۇتلىرى تىترىدى، لەۋلىرى ئۈمچەيدى،ئۇ يۇقىرىقى سۆزىنى ئاران دېيەلىدى، يەنە نېمىلەرنىدۇر دېمەكچى ئىدى، دېيەلمىدى. بارگاھقورۇقچىلىرىدىن ئىككىسى شىراقنىڭ خوتۇن - بالىلىرىنى سايىۋەنلىكتۆگىگە ئولتۇرغۇزۇپ توپ ئارىسىدىنئۆتتى. شىراق قولىدىكى تېرە پۈتۈكنى خوتۇنىغا بەردى، ئەر- خوتۇن بىر - بىرىگە قاراشتى، گەپ- سۆز قىلىشمىدى. كۆز ياشلىرى ئارقىلىق بىر- بىرى بىلەن خوشلاشتى. قورۇقچىلار تۆگىنىيېتىلەپ قېرى ساك كۆرسەتكەن يايلاققا قاراپ مېڭىشتى. شىراقنىڭ خوتۇنى ھەدەپ كەينىگەقاراپ يۇم - يۇم يىغلايتتى، بالىلىرى «دادا، دادا ...!» دېيىشىپ نالە قىلاتتى. （http://bbs.oylirim.cn）2 p! N6 s  n& k( Cشىراق بۇغا مۈڭگۈزىدە ساپلانغان كەڭ ئىنلىق، ئۆتكۈر خەنجىرىنىئالدى - دە، بۇرنىنى، ئىككى قۇلىقىنى كېسىپ تاشلىدى. ساكلار بۇ ھەرىكەتتىن چۆچۈپ ۋارقىراشتى.شىراق گويا ھېچنېمە بولمىغاندەك خەنجىرىنى غىلاپقا سالدى، يەرگە ئۈزۈلۈپ چۈشكەن تەنپارچىلىرى دىك - دىك قىلىپ سەكرەپ توختاپ قالدى. شىراقنىڭ بوينى، يۈزى، قورساق، دۈمبىلىرىقانغا بويالدى. ئۇنىڭ كىندىك قىنى تۆكۈلگەن بۇ زېمىنغا ئىككىنچىقېتىم ئۆز قىنىنى تۆكتى.    （http://bbs.oylirim.cn）3 l1 ?1 P4 u+ A- R3 r1 m7 fشىراق ئوزۇق - تۈلۈك سېلىنغان خالتا ئېسىلغان ئۇزۇن تاياقنىمۈرىسىگە سالغىنىچە ساكلار توپىنى ھەيران قالدۇرۇپ يولغا راۋان بولدى ... （http://bbs.oylirim.cn）; U1 c2 j) X0 J- q- A6 I  d) R) W* Q （http://bbs.oylirim.cn）; N3 x4 e% a8 s% S4 d8 w( x *      *         * （http://bbs.oylirim.cn）! p& T$ x3 ]3 k  Y2 s- n) yشىراق ئۈستۋېشىدىكى قان داغلىرىنى سۈرتمەستىن يولىنى داۋامئەتتۈرەتتى، ئەلمىساقتىن ئىنسان ئايىغى تەگمىگەن، تومۇز ئىسسىقىدا ئوتتەك يېلىنجاپتۇرغان چۆل، سايلاردىن، «مۇز تاغ ئاتا» غا تۇتىشىپ كەتكەن تاغ تىزمىلىرى ئاستىدىكىقورقۇنچلۇق ھاڭلار يېنىدىن، قىرلىق تاشلار ئۈستىدىن، تاقىر دالىلاردىن، ئېگىز تىكداۋانلاردىن، سۈرلۈك تىلسىماتلار ئىچىدىن يول تېپىپ باراتتى. ئۇنىڭغا ئاچلىقمۇ، ئۇسسۇزلۇقمۇ،يول ئازابىمۇ كار قىلمايتتى. قانچە كۈن، يول يۈردى، قانچىلىك مۇساپىنى بېسىپ ئۆتتى، بۇنىسى شىراق ئۈچۈن نامەلۇمئىدى. ئۇنىڭغا پەقەت بىرلا مەقسەت كۈچ بېغىشلايتتى. شۇ كۈچ ئۇنىڭغا ئوزۇق، سۇ، ئارامئىدى. كۈن چىقتى، پاتتى. كېچە بولدى، تاڭ ئاتتى. ۋاقىت − شۇ تەقلىتتە دەۋر قىلىپ ئۆتۈۋەردى،ئاخىر كۆزلىگەن نىشان ئۇنىڭ ئالدىدا زاھىر بولدى. شىراق، سىر دەرياسىنىڭ باش ئېقىنىغايېتىپكەلگەنىدى. قاتمۇ قات تاغلار تىزمىسىدىكى چوڭقۇر جىرالار ئارىسى، تاشلىق ساي،يايلاقلار، چۆللەر، ئېقىن بويلىرى، ئىسسىق كۆل① دارا Ⅰ نىڭ لەشكەرگاھىغا ئايلانغانىدى. چىمەنلىك يايلاق ئۈستىگە دارا Ⅰ نىڭچېدىرى تىكىلگەنىدى. دارا Ⅰ نىڭ چېدىر ئەتراپى ئوردا لەشكەرلىرىنىڭ چېدىرلىرى بىلەن قورشالغانبولۇپ، ئۇنىڭ تۆت ئەتراپىدا، لەشكەر تۈرلىرى ئايرىم - ئايرىم چېدىرلارنى تىككەنىدى.شاھانە چېدىر يېنىدىكى ئېگىز موما ياغاچنىڭ ئۇچىغا كىيانيان سۇلالىسىنىڭ تۇغى ئېسىلغانىدى،بۇ تۇغ ئۆز ئەتراپىدىكى مىڭلىغان ھەربىي تۇغلارغا كوماندا بېرىۋاتقاندەك تىنماي لەپىلدەيتتى.لەشكەرلەر ياققان گۈلخانلارنىڭ قويۇق ئىس - تۈتەكلىرى ئات تېزەكلىرىنىڭ قاڭسىقھىدىشامال بىلەن قوشۇلۇپ ئاچچىق پۇراق تارقىتاتتى. بۇ سۈرلۈك، ھەيۋەتلىك ھەربىيتۇرالغۇنىكۆرگەن كىشى جەزمەن ئۆزىنى يوقىتىپ قوياتتى. ئەمما، شىراق ئۆزىنىيوقىتىپ قويمىدى. تاغقاپتىلىدىن پەسكە قاراپ چۈشتى، ئۇ ئەڭ دەسلەپ ئۇچرىغان ھەربىي چېدىر ئالدىدىن ئۆتكەندىلائۆزىنى كاچاتلاپ: «شاھقا ئەرزىم بار! ئەي شاھ دارا، ئۇلۇغسەن! بۈيۈكسەن! شاھىنشاھىمسەن!پۇشتۇ پاناھىمسەن!بىچارە، ئاجىز، ناتىۋان قۇلۇڭ ساڭا ئەرز ئېيتىپ كەلدى!» دەپ توۋلاپ، زار - زار يىغلاپياش تۆكۈپ ماڭدى. دەم ئېلىۋاتقان، تاماق يەۋاتقان، قوراللىرىنى تازىلاۋاتقان، ئاتلىرىغايەم بېرىۋاتقان لەشكەرلەر قۇلاق - بۇرنى يوق، يالىڭاچ، بەتبەشىرە، قەلەندەر سۈپەت ناتونۇشئادەمنىڭ ھالىنى كۆرۈپ كۈلۈشتى، يىرگىنىپ نېرى كېتىشتى. قاراۋۇللارمۇئۇنىڭ غەلىتە قىياپىتىدىنھەيران بولۇشۇپ كۈلۈپ، توسۇشنى، سوراق قىلىشنى يادىدىن چىقىرىشتى. شىراق چېدىرلارنىئارىلاپ كېتىۋەردى. شۇ تەرىزدە ئۇ ئىككى ئاش پىشىم ۋاقىتچەماڭدى. شاھ ئوردىسىغا 50- 60 قەدەم قالغاندىلا ئۇ توسالغۇغا دۇچ كەلدى. ئوردا قاراۋۇللىرى ئۇنى بىرقەدەم ئالدىغاسىلجىشقا يول قويمىدى. شىراق شۇئان ئۆزىنىيەرگە ئېتىپ، يۇمىلىنىپ، داد - پەرياد كۆتۈرۈپ،بايىقى گەپلىرىنى تەكرارلاپ يىغلاشقا باشلىدى. خېلىدىن كېيىن بۇ ۋەقە لەشكەرلەر، چاپارمەنلەر،ئوردا ياساۋۇلى ۋە ھۇدەيچى ئارقىلىق دارا Ⅰ گە مەلۇم قىلىندى. ئۇ دەسلەپ پەرۋا قىلمىدى، كېيىنئويلىنىپ قالدى. كۆڭلىگە بىر ئىش كەلدى، ئاخىر ئىجازەت بەردى. شىراق ئىككى نەپەر لەشكەرنىڭنازارىتى ئاستىدا شاھ چېدىرىغا يالاپ ئېلىپكىرىلدى ۋە تەختكە روبىرو قىلىپ تۇرغۇزۇلدى.ئالتۇن تەختتە مەغرۇر گىدىيىپئولتۇرغان دارا Ⅰ شىراقنىڭ مېيىپ - مەجرۇھ قىياپىتىنىكۆرۈپ، قاپاقلىرىنىتۈردى ۋە ئاۋازىغا ھەيۋەتلىك تۈس بېرىپ: «ئەرزىڭنى ئېيت!» دەپ خىتاب قىلدى. （http://bbs.oylirim.cn）( l: s8 [9 V) o- Pشىراق ئالدىرىمىدى، ئۇ ئاۋۋال شاھ دارا Ⅰ گە،ئاندىن تەختنىڭئىككى تەرىپىدە مەرتىۋە سالاھىيىتىگە مۇناسىپ ئورۇن ئېلىشقان ۋەزىر- ۋۇزرا ۋە ھەربىي قوماندانلارغا سالام بەجا كەلتۈردى. -ئەي شاھلارنىڭ شاھى، ئالەمنىڭ نۇرلۇق ماھى، ئەلنىڭ پۇشتىپاناھى!سەن ئادىلسەن، قۇدرەتلىكسەن! غەزىپىڭدىن تاغلار تىترەيدۇ، دېڭىزلار تاشىدۇ. ھەق ۋەئادالىتىڭدىن ئىنسان قۇت تاپىدۇ، مېھىر - شەپقىتىڭدىن كائىنات بەھرە ئېلىپ،كۆكىرىپ - ياشنايدۇ. مەن سېنىڭ ئالەمگە مەشھۇر نام - شەرىپىڭنى، تىللاردا داستان تەۋسىپلىرىڭنى،قۇدرىتىڭنىڭ چەكسىزلىكىنى، سەلتەنىتىڭنىڭ مەڭگۈلۈكلۈكىنى ئاڭلاپ، ناھايىتى يىراق ئوغۇزلارئېلىدىكى ساك قەبىلىسىدىنمەن، سەندىن پاناھ تىلەپ كەلدىم، ئەي شاھ، ئەرزىمگە قۇلاقسالغىن. مەن ساڭا ئىتائەت ئىزھار قىلىش ئارزۇسىدا بولغانلىقىمئۈچۈن، مۇشۇ قىسمەتكەدۇچار بولدۇم. قېرىنداشلىرىمغا: «ئۇلۇغ شاھ دارا ئالىيلىرىغائىتائەت قىلايلى، ئەل بولايلى»دېسەم، ئۇلار رەھىمسىزلىك بىلەن بۇرۇن، قۇلاقلىرىمنى كېسىپ تاشلىدى. «خائىن» دەپ ھاقارەتلىدى،خورلىدى، لەنەت ياغدۇردى. ھەتتا ئۆلتۈرمەكچى بولۇشتى. پەيت تېپىپ قاچتىم. مىڭ بىر جاپادادەرگاھىڭغا داد ئېيتىپ كەلدىم. ئەي سەلتەنىتى ئۇلۇغ، شەۋكەتلىك شاھىم!  مېنىڭ ھالىمغايەت، ساكلاردىن قىساس ئېلىشىمغا ياردەمبەرگىن. مەن بىچارە قۇلۇڭدىن مەرھەمەتلىرىڭنى ئايىمىغىن، مېنىڭ ئەرز - دادىم شۇ! （http://bbs.oylirim.cn）  ^4 L  i0 C0 ?, S& wدەردمەن بىلەن دادىخاھنىڭ كۆزلىرى بىر - بىرىگە ئۇدۇل تىكىلىشتى،شىراق دارا Ⅰ نىڭ كۆزىگە مىختەك تىكىلىپ تۇراتتى. ئۇ ھازىرھېچنېمىدىن ھېيىقمايتتى. شاھنىڭ ئۇنىڭ دائىم قەھرلىك ئۇچقۇنلار چاقناپ تۇرىدىغان كۆزلىرىدە قىزىقىش،ھاياجان ئەكس ئەتتى. بۇنىڭدىنكېيىنكى يۈرۈشتە تېز ئىلگىرىلەش، شۆھرەت، غالىبىيەتنىڭتۇغىنى يەتتە ئاسماننىڭ قەھرىگىچە كۆتۈرۈپ لەپىلدىتىش ئۈچۈن ئۇنىڭغا دەل شىراققائوخشاش ئۆز ئېلىدىن يۈز ئۆرۈگەن، كىيانيان دۆلىتىگە ساداقەتمەنلىك بىلەن خىزمەت قىلىدىغاننۇرغۇن كىشى كېرەك بولاتتى. （http://bbs.oylirim.cn）% U$ H/ Z, ~0 \. V% G; R: B5 pدارا Ⅰ سەل جىمجىتلىقتىن كېيىن، ئورنىدىنتۇرۇپ تەختتىنچۈشتى. ئوتقاشتەك جۇلالىنىپ تۇرغان يۇمشاق پايانداز ئۈستىدىن مېڭىپشىراقنىڭ ئالدىغاكەلدى. ئۆزىگە تەلمۈرۈپ - نىجاتلىق تىلەپ تۇرغان مەجرۇھ قاچقۇننىڭ تۇرقىغا ھېسداشلىقنەزەرى بىلەن تىكىلدى. − سېنىڭ ئەرز - دادىڭسىزمۇ مەن بەرىبىر ئاشۇ زېمىننى زەبىتقىلىمەن. ساكلارنى، ئوغۇزلارنى پاك - پاكىز قىرىپ تاشلايمەن. سەپىرىمنىڭ مەنزىلى سېنىڭئېلىڭ ۋە ئۇنىڭئۇ تەرىپىدىكى يىراق ئەللەر. قېنى ئېيتقىنا، ئوغۇز ئېلى ماڭا ياۋاشلىقبىلەن ئىتائەت قىلماسمۇ؟ مېنىڭ غالىب قوشۇنلىرىمنىڭ ھەيۋىتىدىن قورقماسمۇ؟   （http://bbs.oylirim.cn）% F: [0 Q2 B4 D/ {دارا Ⅰ سۆزىدىن توختاپ، ئۇزۇن، سېمىز، تۈكلۈك بارماقلىرىنىپۈكۈپ قاس چىقىرىپ، پايانداز ئۈستىدە ئۇيان - بۇيان ماڭدى. سارغۇچ، قويۇق چاچلىرى ئۈستىدەدىڭگىيىپ تۇرغان ئالتۇن تاج، زەر چاپىنىنى بېلىدىنقىسىپ تۇرغان كەڭ، قاپارتما نەقىشلىكئالتۇن كەمەر ۋە كەمەرگە ئېسىلغان كۈمۈش قىنلىق، ئىسپاھان پولىتىدىن سوقۇلغان قىلىچدارا Ⅰ نى تېخىمۇ سۈرلۈك، ھەيۋەتلىك كۆرسىتەتتى. − قۇدرەتلىك ئۇلۇغ شاھىم، − شىراق، شاھنىڭ كەينىگە ئۆرۈلۈپئۆزىگە قاراپ جاۋاب كۈتۈۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، سۆزنى داۋام ئەتتى، − ساكلار نۇرغۇن خەق،ئۇلارغا ئون ئوغۇز، توققۇز ئوغۇز دەپ ئاتىلىدىغان ئۇيغۇر قەبىلىلىرىنى قوشقاندا، ئۇخەقنىڭھېسابىغا سان يەتمەيدۇ. ئۇلار تۇرغان زېمىننىڭ ئۇچ - چېكى يوق. شاھ ئالىيلىرى،تىلىم كۆيسىمۇ ئالدىڭدا ھەق سۆزنى قىلاي، ئۇلاردىكى لەشكەرلەرمۇ كۆپ، قۇمنى ساناش مۇمكىن،بىراق لەشكەرلىرىنى ساناپ بولۇش مۇمكىن ئەمەس. لەشكەرلىرىنىڭ ھەممىسىئۇستا چەۋەنداز،ئۇلار ئات ئۈستىدە تۇرۇپ، ئالدىغا قاراپ قانچىلىك تېز ۋە زەرب بىلەن قىلىچ ئۇرسا، ئىككىيانغىمۇ، ئارقىسىغىمۇ شۇنچىلىك تېز ۋە چاققان قىلىچئۇرىدۇ. نەيزە ئۇرۇش، ئوقيا ئېتىشتىمۇخۇددى شۇنداق. ئۆلۈم دېگەننى پىسەنتىگەئالمايدۇ. لېكىن ئۇلارنى بابلاش، مەغلۇپ قىلىشتەس ئەمەس. مەن كىچىكىمدىن پادا بېقىپ، دالا كېزىپ ئۆسكەچكە، ئۆز ئېلىمنىڭ تاغ، دەريا،كۆل، يايلاق، يېزىلىرىنىڭيەر تۈزۈلۈشىنى بەش قولدەك بىلىمەن. سېنىڭ لەشكەرلىرىڭنى بىخەتەرباشلاپ ئاپىرىپ، ئۇلارنىڭ بىخۇد - بىپەرۋا تۇرغان پەيتىنى تاللاپ ھۇجۇم قىلىشقا كاپالەتلىكقىلالايمەن. ئۇلار قانچىلىك بۇرۇنئەل بولسا شۇنچە خۇش بولىمەن، ئاچ كۆز ئاقساقاللىرىنىڭ بېشىنى يەپ، ئۇلۇغ شاھ داراⅠ ئالىيلىرىنىڭقولىدا ئەلنىڭ خاتىرجەم ھايات كەچۈرۈشىنى ئارزۇ قىلىمەن ... دارا Ⅰ ئالدىدىكى چاقماقتەك سۆزلەۋاتقان شورلۇق پادىچىنىڭئۆزىگە كۆرسىتىۋاتقان ساداقەتمەنلىكىنى كۆرۈپ، رازىمەنلىك بىلەن بېشىنى لىڭشىتتى ھەممىيىقىدا كۈلۈپ قويدى - دە، بىر بېسىپ، ئىككى بېسىپ پايىغا قەدەم قويدى، تەختكە چىقىپ ئولتۇردى.   − ئەي ئالەمپاناھ! - دېدى شىراق، − رەقىبلىرىمدىن قىساس ئېلىشتاسېنىڭ ئىلتىپاتىڭغا،ياردىمىڭگە موھتاجمەن. ئەگەر مالال كۆرمىسەڭ، لەشكەرلىرىڭگە ئەمرقىل. ئۇلار تېز ئاتلىنىپ،ساكلارنىڭ ئاچ كۆز، رەھىمسىز ئاقساقاللىرىنىڭ قانلىرىنى ئاققۇزسۇن، ئۆي - ماكانلىرىنى خانىۋەيران قىلسۇن.ئۇلار ھازىر غەپلەتتە، ئۇلار چوقۇم تارمار بولىدۇ. لېكىن لەشكەرلىرىڭ يەتتە كۈنگە يەتكۈدەكئوزۇق، سۇغەملىۋېلىشى لازىم. يارايسەن! - دېدى شاھ خۇشال بولۇپ، − مەن سېنىڭ قىساسىڭنىئېلىپ بېرىمەن. لەشكەرلىرىمگە سەن يول باشلا، مەن مۇشۇ يەردە قېلىپ، قوماندان رانۇسچاتتىن غەلىبە خەۋىرىنى كۈتىمەن! （http://bbs.oylirim.cn）1 v, D9 k- K$ q8 x  {- _" e3 Dئالىي ھەربىي كىيىم كىيگەن، ئېگىز گەۋدىلىك، سۈرلۈك قوماندانرانۇس چات دارا Ⅰ نىڭ ئۇدۇلىغا كېلىپيۈكۈنۈپ تۇرۇپ، تەختنىڭ ئەڭتۆۋەن پايىسىغا پېشانىسىنى تەگكۈزدى ۋە ئورنىدىن تۇرۇپ، كەينىگە ئۈچ قەدەم شوخشىدى، ئاندىن: «ئۇلۇغشاھىمىز ئۈچۈن جېنىم پىدا!» دەپ قەسەمياد قىلدى. （http://bbs.oylirim.cn）7 f, g% d* T8 }0 w5 V （http://bbs.oylirim.cn）# d  c6 p% l5 K, r. o+ [2 m *    *      * （http://bbs.oylirim.cn）2 L+ R( d: Q& d" I% }ئېلبورس تاغلىرى① - ھا ۋاسى ياخشى، ئوت - چۆپلىرى مول يايلاقلارداتوپ - توپ بولۇپ يۈرگەن توسۇن ئاتلار ئارىسىدىن تاللاپ تۇتۇپ كېلىنىپ ئۇستا ئاتچىلارنىڭقولىدا كۆندۈرۈلگەن قۇلا ئارغىماقپات - پات پۇشقۇرۇپ، كىشنەپ، رانۇس چاتنىڭ ئاق ئېتى بىلەن بەسلىشىپ رەقىبىگە يول بەرمەيكېلەتتى. قۇلا ئارغىماقتا پادىچى شىراق ئولتۇراتتى. لەشكەرلەر يولغا ئاتلىنىش ئالدىدا،شاھ ئۇنىڭغا مۇشۇ ئاتنى سوۋغاقىلىپ بەرگەن. مىراخور بېشى- قۇلا ئارغىماقنىڭ تىزگىنىنىشىراققا تۇتقۇزغاندا، شىراق شاھ ئالدىدا دەسلەپ ئېيتقان سۆزلىرىنى يەنە بىر قېتىم تەكرارلاپ،شاھنىڭخاتىرجەم بولۇشىنى تىلىگەن. ئەنە ئۇ ۋەدە بويىچە ئىران لەشكەرلىرىنى ئەگەشتۈرۈپكەلمەكتە.    ئىران لەشكەرلىرى مىنگەن ئاتلارنىڭ تۇيىقى تەگكەن تاش - شېغىللارغېجىلىپ ئۇپرايتتى.تۇياقلار ئاستىدىن كۆتۈرۈلگەن قويۇق، سېرىق چاڭلار ئاسمان - پەلەكنىقاپلاپ، كۈن نۇرىنىتوساتتى. بوراندەك دەۋرەپ كېلىۋاتقان لەشكەرلەرنىڭ باش - ئاخىرىغا كۆز يەتمەيتتى. ئونبېشى،يۈزبېشى، مىڭبېشى، لەكمىڭبېشىلىرىنىڭ يېنىدا بىردىن تۇغچى لەشكەر كېلەتتى. يىراقتىنقارىغاندا، تىك كۆتۈرۈلگەن تۇغلارنىڭكۆپلۈكىدىن پامىر تاغلىرىنىڭ بەل - يامزاللىرى،جىلغىلىرى، بەئەينى قويۇق ئورمانزارلىققا ئايلىنىپ قالغاندەك كۆرۈنەتتى. نەيزىدەك ئۇچلۇق،كۆككە تىرەلگەن ئاق قار - كۆك مۇزلۇق چوققىلار قاتمۇقات ھەرە چىشلىق تىزما تاغلار،يايلاقلار، ئاندا - ساندا گۈل - گىياھ ئۈنگەن تاشلىق سايلار، چۆللەر، ئورمانلار، بوستانلىقلاربارا - بارا ئارقىدا قالدى. ئاتلار تەرلىدى، ھاردى. تاقىلىرى ئۇپراپ تۈگەپ، تۇياقلىرىنېپىزلەپ كەتتى. لەشكەرلەر تومۇز ئاپتىپىدا كۆيۈپ كۆسەيدەك قارىداپ كەتتى. قىزىق شاماليۈزلەرگە ئۇرۇلۇپ نەپەسلەرنى قىساتتى. ئوزۇق - تۈلۈك ئازىيىۋاتاتتى، تەشنالىق يۈرەكلەرنىكاۋاپ قىلاتتى. شىراق ئىران لەشكەرلىرىنىسۇسىز، تاقىر يوللاردىن ئېلىپ كېلىۋاتقاچقا،ئاچلىق، ئۇسسۇزلۇق، ئاپتاپ، سەپەر ئازابى لەشكەرلەرنىڭ ھاياتىغا كۈندىن - كۈنگە  ئېغىر خەۋپ يەتكۈزۈۋاتاتتى. لەشكەرلەرنىڭ ئاغزىقۇرۇپ، كالپۇكلىرى گەز باغلاپ يېرىلىپ، ھالىبارغانسېرى بەتتەرلەشتى. يۈرۈش ئاستىلاشقاباشلىدى، نۇرغۇن لەشكەرلەر ۋە ئاتلارنىڭئۆلۈكلىرى ئارقىدا قالدى. لەشكەرلەر سېپى گاھ- گاھ بۇزۇلۇپ، چېچىلىپ، مىڭبېگى، يۈزبېشىلىرىنىڭ قانلىق قىلىچى ئاستىدا يەنە ئۆز سېپىنىتۈزەيتتى. − ھەي ساك! − دېدى رانۇس چات بىر كۈنى شىراقنىڭ ئالدىنى توسۇپ،چۈنكى ئۇنىڭ سەۋر - تاقىتى تۈگىگەن ئىدى. ئۇ قىلىچىنى شىراقنىڭ بوينىغا تەڭلەپ تۇرۇپسۆزىنى داۋام قىلدى، − سېنىڭ ئېلىڭگە يەتتۇقمۇ؟ يەنە قانچىلىك يول ماڭىمىز؟! بىزنىخەتەرگەباشلىدىڭمۇ - نېمە؟! شىراق جاۋاب بەردى: （http://bbs.oylirim.cn）5 ~" [6 W8 x; s9 F* M: I/ U, [− غەزىپىڭگە پايلىماي مېنى چېپىۋەتسەڭ مەيلى، قېرىنداشلىرىمغا− ساكلارغا ياخشىلىققىلاي دېسەم ئۇلار قۇلاقلىرىمنى، بۇرنۇمنى كېسىۋەتتى. ئەمدى شاھدارا Ⅰ ئالىيلىرىغا كۆرسەتكەن ساداقىتىم بەدىلىگە سەنقوپۇپ بوينۇمنى كېسىۋەتسەڭ مەيلى. مەن شۇنداق شور پېشانە، كىمگە ۋاپا قىلسام شۇنىڭدىنماڭا جاپا كېلىۋاتىدۇ. ئەمدىكى يول بەكمۇ خەتەرلىك، مېنىڭ ياردىمىمسىز سەن ساك - ئوغۇزلەشكەرلىرىنىڭ يوشۇرۇن ئورنىنى تېپىپبارالمايسەن. خەير، قىلىچىڭنى كۆتۈرگەن ئىكەنسەن،ئالدىراپ قىنىغا سالما، چاپ! چېپىۋەت!    （http://bbs.oylirim.cn）  ~: G0 d: Y4 C9 p2 y" c. Qشىراق رانۇس چاتنىڭ ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋېتىشىگە ئىشەنمەيتتى.چۈنكى، پۈتكۈل كىيانيان لەشكەرلىرىنىڭ تەقدىرى گويا ئېشەككە چېتىپ قويۇلغان تۆگە كارۋانلىرىنىڭتەقدىرىگەئوخشايتتى. ئۇلار شىراق نەگە باشلىسا شۇ تەرەپكە مېڭىشقا مەجبۇر ئىدى. رانۇسچات شىراققا ئەگىشىپ تاغلار ئارىسىدىكى خەتەرلىك، قىيىن يوللارنى بېسىپكېلىۋاتقاندىلا،ئۆزىنىڭ ۋە پۈتكۈل قوشۇننىڭ شىراقتىن ئايرىلالمايدىغانلىقىنىسەزگەنىدى. ئۇ بۇ رېئاللىقنىتەن ئېلىشقا مەجبۇر بولغانىدى. ئۇنىڭ شىراقنىڭبوينىغا قىلىچ كۆتۈرۈشى پەقەت قۇرۇق پوپوزاقىلىشتىن باشقا نەرسە ئەمەس ئىدى. شۇڭائۇ، شىراقنىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، قىلىچنىشارتلا تارتىۋېلىپ قىنىغاسالدى. بۇ ئۇنىڭ شىراققا يولنى داۋاملاشتۇرۇش توغرىسىدا بەرگەنبېشارىتى ئىدى. − لەشكەرلىرىڭ بوش، چىدامسىز ئىكەن، − دېدى شىراق، رانۇسچاتنىڭ ئالدىدا كېتىۋېتىپ، − بۇيرۇق قىل، بۇنداق سۆرىلىپ ماڭسا، مەنزىلگە يېتىپ بېرىشىمىزتەس. ئۇلار سەپەرگە ئاتلانغان ۋاقىتتىكىسۈرئەت بىلەن ئىلگىرىلىسۇن. ئالدىمىزدىكىمۇشۇ قۇملۇقتىن ئۆتسەكلا ساكلارنىڭ بۇرنى ئاستىدىنچىقىمىز - دە، تۇيۇقسىز ھۇجۇم قىلىمىز.   رانۇس چات بىردىنلا يۇمشاپ قالدى. بايىقى قەھر - غەزەپلىكھالىتى پۈتۈنلەي غايىببولغانىدى. ئۇنىڭ ئالدىدا شىراق كۆرسەتكەن چەكسىز قۇملۇق نامايانبولدى. بۇ، دۇنياغا مەشھۇر تىلسىمات تەكلىماكان قۇملۇقى ئىدى. رانۇس چاتنىڭ چاپارمەنلىرىپۈتۈن سەپنى بويلاپ چېپىپ قومانداننىڭ تېز يۈرۈش توغرىسىدىكى بۇيرۇقىنىيەتكۈزۈشتى.ھالسىزلىنىپ جېنى ھەلقۇمغا كېلىپ قالغان، كۈچ - قۇۋۋىتى تۈگىگەن لەشكەرلەر گويا بوينىدىنباغلاپ تارتقاندەك مەجبۇرىي يوسۇندا بىرقەدەم - بىرقەدەمدىن ئالغا سىلجىشقا باشلىدى.سەپنىڭ ئارقىسىدا ئۆلۈكلەر قالاتتى، ئىگىسىزئاتلار ئېچىنىشلىق كىشنەيتتى. كىچىكىدىنتارتىپ ئاچ - توق، يېلىڭ - يوپۇڭ ئۆسكەن، قىشتا مۇزلاپ، يازدا كۆيۈپ چېنىققان، كۈرمىڭمۇشەققەتلەرنى، ئاچچىق سەرگۈزەشتلەرنىباشتىن ئۆتكۈزگەن، ئىرادىسى قەيسەر، قورقماس باتۇرشىراق ھېلىمۇ چىشىنى چىشلەپ، ھەممىگە بەرداشلىق بېرىپ سەپنىڭ ئالدىدا كېلىۋاتاتتى.ئۇنىڭ تاپىنى ئاستىدا ئوتتەك قىزىپ كەتكەن پايانسىز قۇملۇق، ئۈستىدە ئوت شارىدىن چېچىلغانيالقۇن، كۆڭۈل ئېكرانىدا بولسا ئۆز ئېلىنىڭ پاجىئەلىك تارىخىدىن ئېچىلغان بەتلەر ۋاراقلانماقتائىدى.ئۇ، قۇرۇپ يېرىلىپ كەتكەن كالپۇكلىرىنى تامشىپ قويۇپ، ئۆز - ئۆزىگەپىچىرلىماقتا: «ۋەتەنپەرۋەرئەجدادلىرىمىز، شىر يۈرەك خاقانلىرىمىز زامان - زامانلاردىن بېرى بىزلەرگە ئاتا مىراسبولۇپ كېلىۋاتقان بۇ تۇران زېمىنىنى يات يېغىلارنىڭ ئاياغ ئاستى قىلىشىدىن باتۇرلۇقبىلەن قوغداپ كەلگەن. تەڭداشسىز باتۇر خاقانىمىزئاپراسياپ ① ۋۇزچى يېغىلارنى تۇرانزېمىنىغا بىر قەدەممۇ يولاتماي، ئۇلارغا قارشى قىلغان ئۇرۇشلىرى تىللاردا داستان بولۇپ،بىزگە داۋاملىق كۈچ - غەيرەت ئاتا قىلىپ كەلمەكتە. بۈيۈك خاقانىمىز ئاپراسياپ كېيىنكىئۇرۇشلارنىڭبىرىدە، ھىيلىگەر كەيخىسراۋنىڭ مەرگەن ياللاپ يوشۇرۇن ئاتقان زەھەرلىك ئوقىداھالاك قىلىندى. لېكىن تۇراننىڭ ئەركىنلىكى ئۈچۈن بولغان جەڭلەر بۇنىڭ بىلەن توختاپقالمىدى. ئەجدادلىرىمىز قانلىق جەڭلەرنى قىلغان، جان ئالغان، جان بەرگەنىدى. -مانا بۈگۈنكى كۈندە دارا Ⅰ يەنە تاجاۋۇز قىلىپكىرىپ، تۇراننى قانغا بويىۋەتتى.ئەمدى تارىم ۋادىسىنى دەسسەپ چەيلىمەكچى، بىزنىيوقاتماقچى. ياق، پاجىئەلىك ئۆتمۈشنىڭتەكرارلىنىشىغا يول قويغىلى بولمايدۇ. ئاھ ۋەتىنىم! ئوغۇزلىرىم، ساكلىرىم! خاتىرجەمبولۇڭلار، ئەمدى سىلەرگە خەۋپ - خەتەر يېتىپ بارالمايدۇ ... رانۇس چات باشلىغان لەشكەرلەر شىراققا ئەگىشىپ كەلمەكتە،ئۈستىدىن كۈن ھارارىتى، ئاستىدىن ئوتلۇق قۇمنىڭ ھارارىتى دارا Ⅰ نىڭلەشكەرلىرىنىقاتتىق قىينىدى، ئاتلىرىنى كاردىن چىقاردى. ئات يۈرسە تۇيىقى، قۇش ئۇچساقانىتىكۆيىدىغان قىزىق قۇملۇق ئىچىدە لەشكەرلەر ئاتلىرىنى يېتىلەپ، پىيادە ھالدا قۇمبارخانلىرىغايامىشاتتى، يۇقىرىغا چىقىشقا چامى يەتمەي دومىلاپ چۈشەتتى. يەنە بارخانلارنىئارىلاپئۆمىلەپ ئىلگىرىلەيتتى. قوشۇن ئالدىدا مەنزىل كۆرۈنمەيتتى، قۇمدىن، چەكسىز قۇملۇقتىنباشقا ھېچنېمەكۆرۈنمەيتتى. رانۇس چات پەقەت شۇ چاغدىلا ئۆزلىرىنىڭ ئاددىي بىر مېيىپپادىچىتەرىپىدىن ئالدانغانلىقىنى بىلدى، رانۇس چات بۇ ئەلەمگە چىدىمىدى. كۆككە تاقاشقانغۇرۇر مۇنارىسى ئۆرۈلۈپ، كۇكۇم - تالقان بولدى، ۋۇجۇدى سېزىملىرىنى يوقىتىپ، قوماندانلارغاخاس ھەيۋەتلىك بەستى لايدەك بوشاپ كەتتى. رانۇس چاتنىڭ نېرۋا سىستېمىلىرىدا غەلىتە،ئاجايىپ قورقۇنچلۇق تۇيغۇ پەيدا بولدى. ئۇ، قەھر - غەزەپ يالقۇنىدا قىزارغان، قان تولغانكۆزلىرىنى چەكچەيتىپ، شىراققا ۋارقىرىدى: − ئەي تېگى پەس، ئىپلاس! شاھىمىز ئالدىدا قىلغان ۋەدەڭگەئەمەل قىلمىدىڭ، بىزنىئالدىدىڭ! بىزنى ساكلارنىڭ قېشىغا ئەمەس، بەلكى بارسا كەلمەسيولغا باشلاپ كەپسەن. ئوزۇق، سۇمۇ تۈگىدى. يەم - خەشەكمۇ يوق. بۇ چەكسىز جەزىرىدە يائالدىغا، ياكەينىگە ماڭالمايمىز. ئېيتە، ساك لەشكەرلىرى نەدە؟ ئەي ئالدامچى! （http://bbs.oylirim.cn）# [9 \- C0 c4 ]− ھا ... ھا ... ھا...! باتۇر شىراقنىڭ ئۆز مەقسىتىنىڭ بۇنداق توسالغۇسىز، تېز پۇرسەتتەئەمەلگە ئېشىشىغائەقلى يەتمىگەنىدى. ھازىر بولسا ئۇ ئۆزىمۇ تەسەۋۋۇر قىلالمىغان ئالەمشۇمۇلزور غالىبىيەت نۇرىنىڭ ۋەتىنىنىڭ بەخت - ئىقبالىنى يورۇتۇۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، چەكسىزخۇشاللىققا چۆمدى. ئۇ كۆكسىگە پاتمايقالغان ئىپتىخارلىق ھېسلىرىنى جاراڭلىق كۈلكىلىرى بىلەن ئىپادىلىدى. （http://bbs.oylirim.cn）" b2 j. E- j2 ^' i1 P: _شىراق ئاتتىن چۈشۈپ، تىزگىننى قويۇۋەتتى. قۇلا ئارغىماق ھالسىزلانغانلىقتىنمۇياكىئىگىسىنىڭ يېنىدىن كېتىشنى خالىمىدىمۇ، ئىشقىلىپ، شىراقنىڭ يېنىدا پۇشقۇرۇپ تۇرۇۋەردى.شىراق رانۇس چاتنىڭ ئالدىغا كېلىپ، ئاۋازىنى يۇقىرى كۆتۈرۈپ مەردانىلىكبىلەن مۇنداق دېدى: （http://bbs.oylirim.cn）+ m* z1 i3 S. ?6 B. R1 X( f− مەن يەڭدىم! يالغۇز بىر ئۆزۈم پۈتكۈل زور قوشۇننى يەڭدىم!جانىجان قەبىلىلىرىم، ئانىجان تۇپرىقىمنىڭ بېشىغا كەلگەن بالايىئاپەتنى پايانسىز قۇملۇققادەپنە قىلدىم! ئەي رانۇس چات ئەنە كۆر، بۇ − ئۇلۇغ تەكلىماكان قۇملۇقى، سەن ھازىردەل شۇقۇملۇقنىڭ ئوتتۇرىسىدا تۇرۇۋاتىسەن. تۆت تەرەپنىڭ قايسىسىغا ماڭساڭمۇ، بەرىبىريەتتەكۈنلۈكتىن يول. ئوزۇقۇڭ، سۈيۈڭ تۈگىدى. ئەمدى خالىغان تەرەپكە ماڭ، بەرىبىرھالاك بولىسەن.مېنى ۋەدەڭگە ئەمەل قىلمىدىڭ، دەمسىنا! مەن ئۆز خەلقىم، ئانا ۋەتىنىم ئالدىدا قىلغانۋەدەمگە ئەمەل قىلدىم چەكسىز ئىزتىراپقا چۈشكەن رانۇس چات قىلىچىنى شارتتىدە سۇغۇرۇپمەغرۇر قىياپەتتەقاراپ تۇرغان شىراقنىڭ بوينىنى نىشانلاپ قىلىچ چاپتى. شىراقنىڭ كاللىسىقۇم ئۈستىدە دىك - دىك سەكرىدى، تېنىمۇ غۇلاپ چۈشتى، ئۇنىڭ قېنى ئۈچىنچى قېتىم ئۆزتۇپرىقىغا تۆكۈلدى .... （http://bbs.oylirim.cn）% l; o. L0 o, Z9 z0 p （http://bbs.oylirim.cn）: [1 x6 T1 Z. b) H/ Q5 r* _0 d ئىزاھاتلار: （http://bbs.oylirim.cn）4 d* k+ X% _, V2 S. L5 {) j （http://bbs.oylirim.cn）6 ?) H  u- Z; |9 P! |8 ? （http://bbs.oylirim.cn）( d& |6 t7 x0 G1 h① ئابدۇللاساۋۇت 1950 - يىلى ئاقتۇ ناھىيىسىدە تۇغۇلغان. يازغۇچى. ئۇنىڭ «دات باسماس قىلىچ»،«تاش بوران» (ھېكايە)، «چاقماق»،  «ھاياتلىق زەنجىرى» قاتارلىق ھېكايە، پوۋېست،رومانلىرى نەشر قىلىنغان. بۇ ئەسەر مىللەتلەر نەشرىياتى 1999 - يىلى نەشر قىلغان «شىراق»ناملىق تاللانما ھېكايىلەر توپلىمىدىن قىسقارتىپ ئېلىندى. （http://bbs.oylirim.cn）  C2 x  ~1 D  K" g② تۇران تۈزلەڭلىكى− ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تۈزلەڭلىك، تارىخىي مەنبەلەردە قەيت قىلىنىشىچە قەدىمكى زامانلاردامۇستەقىل دۆلەت بولغان. （http://bbs.oylirim.cn）) [1 T# F* m; |& K5 z4 T③ قارا قۇمچۆللىرى − تۈركمەنىستاندىكى چۆللۈكلەر. （http://bbs.oylirim.cn）; P8 Z$ G2 o  ]+ M* |④ سىر، ئامۇدەريالىرى − ئوتتۇرا ئاسىيادىكى دەريالار. （http://bbs.oylirim.cn）" `- {" b* @% y( ?8 e⑤ خەزەر دېڭىزى− كاسپىي دېڭىزىنىڭ بۇرۇنقى ئاتىلىشى. （http://bbs.oylirim.cn）+ Q! p8 Y8 i/ {8 A# o$ M  L' h⑥ ئارال دېڭىزى− سىر، ئامۇ دەريالىرى قۇيۇلىدىغان كۆل. （http://bbs.oylirim.cn）; c1 r# A' w- O& }( _0 J※※※ （http://bbs.oylirim.cn）$ C& \6 e9 D; C0 @2 u① ئىسپاھان− ھازىرقى ئىران شەھىرى. （http://bbs.oylirim.cn）" Q6 K/ i3 H7 }4 T% \② شىراز −ھازىرقى ئىراننىڭ شىمالىدىكى شەھەر. ③ كەيقۇباد− كىيانيان سۇلالىسىنىڭ پادىشاھى − «تارىخىي ھەمىدىيە» دىن. ④ داراپ −كىيانيان سۇلالىسىنىڭ پادىشاھى − «تارىخىي ھەمىدىيە» دىن. （http://bbs.oylirim.cn）; K7 e2 x9 X" r⑤ ئانماچىنتاغلىرى − چىڭخەي، گەنسۇ چېگراسىدىكى تاغلار. ※※※ ① چوگېر −قارا قۇرۇم، ھىندىقۇش تاغلىرىنىڭ قوشۇلمىسىدىكى چوققا. （http://bbs.oylirim.cn）) X  V3 V& }6 w( C. _% a② كروران شەھىرى− لوپنۇر كۆلى بىلەن چەرچەن ناھىيىسى ئوتتۇرىسىدىكى قەدىمكى شەھەر، ھازىر خارابىغائايلانغان. （http://bbs.oylirim.cn）* b% f2 G- n% Y8 Q2 l③دۇنخۇاڭ − گەنسۇ ئۆلكىسىنىڭ جاڭيى ۋىلايىتىدىكى شەھەر، بۇرۇنساكلار ياشىغان. ④ جاڭيى −ھازىرقى گەنسۇ ئۆلكىسىنىڭ بىر ۋىلايىتى، بۇرۇن ساكلار ياشىغان. （http://bbs.oylirim.cn）# Z) R- q6 v. X  j) S8 n⑤ ⑥ ⑦ ⑧ ⑨ − بۇغرا بۇزلۇق، ئاسكۇملۇق تەڭرى، قۇت تاغ، ئوندەريا، توققۇز دەريا − ئۇيغۇر يۇرتىدا غايەت زور ئىككى تاغ بولۇپ، بىرىنىڭ ئېتى بۇغرابۇزلۇق، يەنە بىرىنىڭ ئېتى ئاسكۇملۇق تەڭرى ئىدى. ئىككى تاغنىڭ بىر تەرىپىدە يەنە بىرتاغ بولۇپ، قۇت تاغ دېيىلەتتى. بۇ تاغنىڭ بىر يېرىدە ئون دەريا بولۇپ، يەنە بىر يېرىدەتوققۇز دەريا ئاقاتتى ... قەدىمكى ئۇيغۇرلارنىڭ ماكانى بۇ ئىككى دەريا ۋادىسى بىلەنتاغلارنىڭ ئارىسىدىكى يايلاقلار ئىدى. ئون دەريا بويىغا ماكانلىشىپ ياشىغانلار «ئونئۇيغۇر»، توققۇز دەريا بويىغا ماكانلىشىپ ياشىغان خەلقلەر «توققۇز ئۇيغۇر» دەپ ئاتالغان. − «ئۇيغۇركلاسسىك ئەدەبىياتى تېزىسلىرى» دىن -5 （http://bbs.oylirim.cn）4 K2 c6 u. y% a+ J （http://bbs.oylirim.cn）4 F' f+ c$ V: D4 d9 s ⑩ سېلىنگادەرياسى − موڭغۇلىيىدىكى بىر دەريا. （http://bbs.oylirim.cn）1 x8 F. f$ Y& Kخانگاي − موڭغۇلىيىدىكىتاغ. بايانقارا− چىڭخەيدىكى تاغ. （http://bbs.oylirim.cn）! z& R6 b0 k4 j3 g- C （http://bbs.oylirim.cn）& t6 |; I6 q8 Z3 C& M) N/ }+ l （http://bbs.oylirim.cn）2 V! m9 [! a% y5 H, P2 c2 ~# U※※※ （http://bbs.oylirim.cn）* q% m3 T* h) y& M$ Z3 T （http://bbs.oylirim.cn）7 l% D! p: w. e ① ئاپراسياپ − ئاپراسياپ قەدىمكى تۇران پادىشاھى زال، فەرىدۇنبىلەن جەڭ قىلغان. ئاپراسياپ قەشقەرنى پايتەخت قىلغان. قاراخانىيلار سۇلالىسى ئۆز نەسەبلىرىنىئاپراسياپقا باغلايدۇ. （http://bbs.oylirim.cn）, }# z2 M5 z* v8 D; X# p6 w; |5 m4 I9 [− «تارىخىيھەمىدىيە» دىن. （http://bbs.oylirim.cn）8 g$ r& x8 `3 P! i3 @ «دىۋان لۇغەتىت تۈرك» دە: «قاراخانىيلار خانىدانلىقىنىڭ بارلىقخاقانلىرى ئۇنى (ئاپراسياپنى) ئۆزلىرىنىڭ ئەڭ قەدىمكى ئەجدادى دەپ ھېسابلايدۇ»، يەنەئۇنىڭ ئىسمى «ئالىپ ئەرتۇڭا» دەپ ئاتالغان. بۇ ھەقتە «قۇتادغۇبىلىك» تىمۇ مەلۇماتلاربار. （http://bbs.oylirim.cn）% F+ O6 P4 g9 f% u* B% V5 c （http://bbs.oylirim.cn）+ o8 b  s4 m, ]; a+ [5 I# U3 p （http://bbs.oylirim.cn）, T2 }4 U; Q! d* s) M0 }/ P! y+ q, Eمۇھاكىمە ۋە مەشىق: 1. بۇ ھېكايىدە تارىخىمىزدىكى مەشھۇر«شىراق رىۋايىتى» ئاساسىي تېما قىلىنغان. سىز ھېكايىنى تەپسىلىي، پىششىق ئوقۇپ چىقىڭۋە ھېكايە ۋەقەلىكىنى بايان قىلىش ئاساسىدا ئەستە ساقلىۋېلىڭ. 2. 1) شىراق قەبىلە ئاقساقىلىنىڭ ئالدىغا نېمە ئۈچۈن باردى؟ 2) شىراق سەپەرگە ئاتلىنىشتىن بۇرۇن قانداق قىلدى؟ （http://bbs.oylirim.cn）0 E# x' ~- B! k% e8 Y1 o7 U% d3) شىراق دارا1 نىڭ ئالدىغا كىرگەندە پادىشاھ نېمە ئۈچۈن ئۇنىڭدىنگۇمانلانمىدى؟ 4) شىراق قانداق قىلىپ، يالغۇز ئۆزى شۇنداق زور قوشۇننى مەغلۇپقىلالىدى؟ بېرىلگەن ھەربىر تەپسىلاتتا شىراقنىڭ قانداق خاراكتېر ئالاھىدىلىكى گەۋدىلەنگەن؟ ئومۇمىي باھا: يۇقىرىقىلارنى يىغىنچاقلاش ئاساسىدا شىراقئوبرازىغا باھا بېرىڭ. 3. سىز ئىلگىرى دەرسلىكتە قەھرىمانلارنىڭ ئوبرازى تەسۋىرلەنگەنبەزى ئەسەرلەرنى ئوقۇغان. بۇ قېتىم بۇ ھېكايىنى ئوقۇش ئارقىلىق شىراقتىن ئىبارەت بۇقەھرىماننىڭ ئوبرازى بىلەن تونۇشتىڭىز، ئۇنداقتا، سىز مۇشۇنىڭغا ئالاقىدار تۆۋەندىكىئىككى مەسىلە ھەققىدىكى قارىشىڭىزنى ئوتتۇرىغا قويۇپ بېقىڭ. 1) سىز ئىلگىرى ئوقۇغان ئەسەرلەردىكى قەھرىمانلارنىڭ ئوبرازىغاسېلىشتۇرغاندا، شىراق ئوبرازىنىڭ ئوخشىمايدىغان تەرىپى قايسى؟ 2) سىز ئىلگىرى قەھرىمانلىقنى قانداق چۈشەنگەن؟ بۇ ھېكايىنىئوقۇغاندىن كېيىن قەھرىمانلىق ھەققىدىكى چۈشەنچىڭىزدە قانداق تولۇقلىنىش بولدى؟ 5. دەرستىن سىرتقى ۋاقىتتىن پايدىلىنىپ، خەلق ئەدەبىياتىغادائىر كىتابلاردىن «شىراق رىۋايىتى» نى تېپىپ چىقىپ ئوقۇڭ ھەمدە ئەسلىي رىۋايەت بىلەنبۇ ھېكايىنى سېلىشتۇرۇپ، بولسا جەدۋەللەشتۈرۈپ ئاپتورنىڭ بېيىتقان جايلىرىنى بىلىۋېلىڭ. （http://bbs.oylirim.cn）: ?! `% j: J& R(مەنبە: تولۇق ئوتتۇرا تىل-ئەدەبىيات زۆرۈر دەرسلىك 3-كىتاب 23- بەتتىن ئېلىندى. 2011-12-16) （http://bbs.oylirim.cn）. B! V- g1 n8 ?- p; ?