ئەدەبىي ئوبزورچىلىقنىڭ ئىجادىيەتتىكى رولى

（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
ھازىرقى ئۇيغۇر ئەدەبىياتىمىز يەنە بىر يېڭىچە گۈللىنىش دەۋرىگە كىردى، يېزىلىۋاتقان ئەسەرلەر ژانىر، شەكىل جەھەتتىن كۆپ خىللاشتى، ئۇسلۇب جەھەتتىن يېڭىلاندى. بولۇپمۇ رومانچىلىقىمىز جانلىنىپ، قىسقىغىنە ۋاقىتتا 200 دىن ئارتۇق رومان نەشر قىلىندى. بۇ ھال ئەدەبىياتىمىزدا گۈللەنگەن يېڭى ئەدەبىي مۇھىتنى بارلىققا كەلتۈردى. بۇنىڭغا ئەگىشىپ، يېڭىدىن گۈللىنىۋاتقان تور ئەدەبىياتىمۇ ئۆزىگە يارىشا ئەدەبىيات سورۇنى بولۇش سۈپىتى بىلەن ئەدەبىيات سېپىدىكى ئىزدەنگۈچىلەر، ھەۋەسكارلار، ئوقۇرمەنلەر ئۈچۈن بوشلۇق ھازىرلاپ، ئەدەبىيات بېغىنىڭ ھۆسنىگە ھۆسن قوشتى.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）

（http://bbs.oylirim.cn）  b* }$ t2 F* V* V/ I! ?" r8 E    بۈگۈنكى دەۋر ئەدەبىياتىمىزنىڭ بۇنداق يۈكسەكلىككە كۆتۈرۈلۈشىنى، ئۆزىنىڭ بارلىق يۈرەك قېنىنى ئەدەبىياتىمىزغا سەرپ قىلىۋاتقان، تالاي راھەت ۋە تۇرمۇش مەئىشىتىنىڭ مېھرىدىن كېچىپ، ئوقۇرمەنلەرنىڭ مەنىۋى تۇرمۇشىنى بېيىتىۋاتقان، ئۆز ئانا تىلى، ئانا ئەدەبىياتىنىڭ تەرەققىياتىغا ئۈنسىز كۈچ قوشۇۋاتقان يازغۇچى، شائىرلارنىڭ ئەجرىدىن ئايرىپ قارىغىلى بولمايدۇ، ئەلۋەتتە. سۆز نۆۋىتىدە شۇنىمۇ مۇئەييەنلەشتۈرۈش كېرەككى، ئەدەبىي تەنقىدچىلەرمۇ ئەدەبىياتىمىزنىڭ تەرەققىياتى، سىجىللىقى ئۈچۈن لىللا باھالارنى بېرىپ، ئىنكار قىلغىلى بولمايدىغان تۆھپىلەرنى قوشۇپ كەلدى.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）

（http://bbs.oylirim.cn）8 A& \7 U$ d, P8 t. q8 r    ئوبزورچىلىرىمىزدىن مۇھەممەد پولات، ئازاد رەھمىتۇللا سۇلتان، ئارسلان ئابدۇللا تەھۇر، كېرىمجان ئابدۇرېھىم، قاۋسىلقان قامىجان، يالقۇن روزى، ئەنۋەر روزى، ئايسىمە ئىدىرىس، ئەلىجان ئوبۇل خەنجەر، ھەبىبۇللا مىجىت قاتارلىقلار ئەدەبىيات تەتقىقاتى ھەم نەزەرىيەسىگە ئىجابىي ئاساس سالماقتا ھەم تەسىر كۆرسىتىپ كەلمەكتە. تەتقىقاتى، ئوبزورچىلىقى، يۆلىنىشى بولمىغان ئەدەبىيات داغدۇغىسىز، تالاش – تارتىشسىز ھەم مۇھاكىمىسىز قالىدۇ. بۇنداق ئەدەبىيات بېغىنى بەدىئىي قىممىتى تۆۋەن، مەزمۇنى چۇۋالچاق، تېتىمسىز ئەسەرلەر قاپلاپ كېتىدۇ. بۇنداق ئەدەبىياتنىڭ كەلگۈسىدىن ئېغىز ئېچىش تولىمۇ تەس. شۇڭا ئەدەبىي ئوبزورچىلارنىڭ ئۇيغۇر ئەدەبىياتىدىكى ئورنىغا ھەم ئۇلارنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيەتكە كۆرسىتىدىغان تەسىرىگە سەل قاراشقا بولمايدۇ.
（http://bbs.oylirim.cn）4 z  |: N) y( q1 T' R1 E& i（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    گەرچە بۈگۈنكى دەۋر ئەدەبىياتىمىزدا بەلگىلىك تەرەققىيات بولۇۋاتقان بولسىمۇ، ئەدەبىي تەنقىدچىلىك سۇسلاپ قېلىۋاتىدۇ. ياخشى يېزىلغان بىر تۈركۈم شېئىر – داستانلار، ھېكايە، پوۋېست، رومانلار ھېچقانداق بەس – مۇنازىرە قوزغىيالمىدى. ئوبزور – ماقالىلەر ئىجاد قىلىنىۋاتىدۇ دېيىلگەن تەقدىردىمۇ، تەڭدىن تولىسى ماختاشلا بولۇپ، تەنقىدىي ماقالىلەر ئاز يېزىلماقتا. ئەجىبا بىزدىكى پىروزا، شېئىر – داستانلار شۇنچە مۇكەممەل، شۇنچە نۇقسانسىزمىدۇ؟ ياخشى يېزىلغان ئەدەبىي ئەسەرلەرنىڭ مۇنازىرىسىز قېلىشى، ئوبزورچىلىقىمىزدا ماختاشنىڭ ئەۋج ئېلىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەب زادى نەدە؟（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    ئىقتىدارلىق بىر ياش ئوبزورچىنى بىلەتتىم، ئۇنىڭ يېقىنقى يىللاردىن بۇيان يازغان ماقالىلىرىدە ماختاش، كۆڭۈلچەكلىك خاھىشى پەيدا بولۇپ قالدى. يازغانلىرى خۇددى مەجبۇرلانغان، ئۆز رايى بويىچە بولمىغاندەكلا. كېيىن ئۇ ئاساسەن يازماسلا بولدى. ئۇ نەزەرىمدە ئەدەبىياتنى خېلىلا چۆكۈپ تەتقىق قىلغان، بىر قەدەر مۇكەممەل نەزەرىيەۋى ئاساسقا ئىگە، تىلى ئۆتكۈر ئوبزورچى ئىدى. كېيىن ئۇنىڭ مۇنۇ سۆزلىرى ماڭا قاتتىق تەسىر قىلدى ‹‹... ئەسەرنى ماختاپ كۆككە كۆتۈرسىڭىز يازغۇچى ئەلۋەتتە خۇشال بولىدىكەن، ھەتتا رەھمەتلەر ئېيتىپ، تەشەككۈر خەتلىرىنى ياغدۇرۇۋېتىدىكەن، ئىلھاملىنىپ تېخىمۇ كۆپ يازىدىكەن. ئەمما يازغانلىرىدا سەۋەنلىك ئوخشاشلا تەكرارلىنىۋېرىدىكەن. ئوقۇرمەنلەر بىزنى سۇۋاقچى، كۆتەمىچى دەپ تىللايدىكەن. يازغۇچىمۇ ئادەم، ئۇمۇ ئۇنداق ياكى مۇنداق سەۋەنلىكلەردىن خالىي بولالمايدۇ. ئۇنىڭ ئەسەرلىرىمۇ ئەلۋەتتە شۇنىڭ ئىچىدە. مېنىڭ ھېچقانداق شەخسىي ئاداۋىتىم بولمىغان بۇ جاپاكەش <قەلەمكەشلەر>گە يامان بولۇپ قالغۇم يوق...››（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）

（http://bbs.oylirim.cn）; @+ m. Y' U/ m2 t    بەزى يازغۇچىلار نېمە ئۈچۈن تەنقىدلىنىشتىن قورقىدۇ؟ بۇنىڭ سەۋەبى تەنقىدنىڭ چىن پاكىت بولغانلىقىدا.
（http://bbs.oylirim.cn）2 t( t( l% o8 W% _" T' a0 q1 @（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）
    ھەر تەرەپتىن پىشقان يازغۇچى ئۆزىنىڭ كامالەتكە يەتكەن – يەتمىگەنلىكىنى دەڭسەپ تۇرىدۇ. تەنقىد شۇ دەڭسەشلەرگە ھەمدەم بولۇشنىڭ ياخشى ئۇسۇلى، شۇڭا ئۇنى قارشى ئېلىشىمىز كېرەك. بەزىلەر ئۆز ئەسىرىنى ناھايىتى ياخشى بولدى، بەكلا مۇكەممەل يازدىم دەپ قارايدۇ. ئەمما يازغۇچىنىڭ ئاشۇ قانائەتچانلىقى بەلكىم ئۇنىڭ ئالغا ئىنتىلىشىگە بەلگىلىك توساق پەيدا قىلىشى مۇمكىن. كۆپ ساندىكى يازغۇچى باشقىلارنىڭ ئۆز ئىجادىي ئەمگىكىگە ئەھمىيەت بېرىشىنى ئۈمىد قىلىدۇ. ناۋادا بېرىلگەن باھا كۈتكىنىدەك بولمىسا، مەسىلىنى ئۆزىدىن كۆرمەي، تەنقىدچىدىن ئاغرىنىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئوبزورچىلار ئەسەرنىڭ يېتەرسىز تەرەپلىرىدىن ئېغىز ئاچماي، ماختاشقىلا ياكى ئۈنچىقماي تۇرۇۋېلىشقىلا مەجبۇر بولىدۇ. مانا بۇ ئوبزورچىلارنىڭمۇ، يازغۇچىلارنىڭمۇ ئەجەللىك ئاجىزلىقى.（بۇ مەزمۇن پۈتۈنلەي ئويلىرىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن،تور ئادرېسى::http://bbs.oylirim.cn/ ）

（http://bbs.oylirim.cn）+ _3 ^5 Q# u. Y6 P( T1 [# Q+ a( `9 _% B    يازغۇچىنىڭ ئەسىرىدىكى يېتەرسىزلىكنى ھىچكىم كۆرسىتىپ بەرمىسە، بۇ ئەسەرنىڭ ئوقۇرمەن بىلەن يۈز كۆرۈشۈشىنىڭ ھېچقانچە ئەھمىيىتى بولمايدۇ. شۇڭا يازغۇچى قەلەمكەشلەر تەنقىدكە توغرا يۈزلىنىشى كېرەك. ئەسەرگە بېرىلگەن كىچىككىنە تەنقىدتىن ئاچچىقلىنىشىنىڭ ھاجىتى يوق. چۈنكى، ئەدەبىياتتا سان ئەمەس، سۈپەت ئەڭ مۇھىم. يازغۇچى بەزىدە ئادىل بولمىغان تەنقىدكە، يامان غەرەز بىلەن قىلىنغان تۆھمەتكە ئۇچراپمۇ قالىدۇ. توردا ياكى مەتبۇئاتلاردا بەزى ‹‹باھالىغۇچى››لار ئاپتورنىڭ ئەسىرىنى ئەمەس ئۆزىنى باھالايدۇ، ئەدەبىي تەنقىدتە شەخسىي غەرەزنىمۇ ئارىلاشتۇرۇۋالىدۇ. مېنىڭچە بۇلار ئەدەبىياتىمىزنىڭ ھەقىقىي ئوبزورچىلىرىغا ۋەكىللىك قىلالمايدۇ، ئەلۋەتتە.
（http://bbs.oylirim.cn）* t# v9 P9 Q* h4 g3 ?
（http://bbs.oylirim.cn）3 [" L0 m% M& \0 l    ئەدەبىياتىمىز، يازغۇچىلىرىمىز تەنقىدكە موھتاج. يازغۇچى تەنقىدكە توغرا پوزىتسىيە تۇتۇشنى بىلمىسە، ئەدەبىيات ساھەسىدە ھەقىقىي يازغۇچى بولالمايدۇ. تەنقىدكە توغرا مۇئامىلە قىلىش يازغۇچىنىڭ مۇھىم مەسئۇلىيىتى. توغرا تەنقىد يازغۇچىلارغا ھازىرقى ئورنىنىڭ قەيەردە ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بېرىدۇ. چۈنكى، يازغۇچىنىڭ ساپاسىنى ئوقۇرمەننىڭ ئۆزىگە بېرىلگەن تەنقىدىگە قانداق ئىنكاس قايتۇرىدىغانلىقىغا قاراپ ئۆلچىگىلى بولىدۇ.(تامام)