ئورخۇننى قوللامسىز؟ | مۇنبەر خېتىنى نورمال كۆرەلمىگەنلەر | مۇنبەرنى ئىشلىتىش قوللانمىسى | Munber hetni Nurmal Korelmigenler |
toram
دەرىجىسى :شەرەپلىك ئەزا |
|
---|
يۇقۇرقى خەرىتە 12 - ئەسىرنىڭ ئاخىرى يەنى چىڭگىزخان موڭغۇللارنى بىرلىككە كەلتۇرۇشتىن ئىلگىرىكى ئاسىيا خەرىتىسى . خەرىتىدىكى دوگلەك ئورۇن چىڭگىزخاننىڭ موڭغۇللارنى بىرلىككە كەلتۇرۇپ 4 ئەتراپقا كىمەيچىلىكنى باشلىغان ئورۇن . تاجاۋۇزچىلىق ئۇرۇشى باشلىنىشتىن ئىلگىرى ئاسىيادا دۆلەتلەر مۇنداق ئورۇنلاشقان . شەرقى جوڭگۇ ئىككىگە بولۇنگەن --- جەنۇپتا خاڭجۇنى مەركەز قىلغان جەنۇبى سوڭ سۇلالىسى ، شىمالدا بىيجىڭنى مەركەز قىلغان توڭغۇس مىللىتىنىڭ جۇرجۇتلىرى ياكى جۇرجىت خانلىقى ( بۇ خانلىق خەنزۇچە تارىخى ماتىرياللاردا جىن سۇلالىسى دەپ ئاتىلىدۇ ) بار بولغان . جوڭگۇنىڭ غەربى ئوتتۇرا قىسمىدا يەنى كەڭسۇ ۋە ئوردۇس ئەتراپىدا تۇبۇت مىللىتى بىلەن قان قىرانداش بولغان تاڭغۇت پادىشالىقى ( بۇ پادىشاھلىق خەنزۇچە تارىخى ماتىرياللاردا شى فۇ دەپ ئاتىلىدۇ ) بار بولغان . تارىم ئويمانلىقىنىڭ شىمالى ، تۇرپاندىن كۇچاغىچە بولغان جايلاردا ئۇيغۇرلارنىڭ قۇجۇ خانلىقى بار بولغان . تارىم ئويمانلىقىنىڭ جەنۇبى ، ئىسسىق كول ۋە چۇ دەرياسى ۋادىسىدا موڭغۇل ئېرقى ۋە خەنزۇ مەدىنىيىتىدىن شەكىللەنگەن قارا قىتان خانلىقى بار بولغان . ماۋرۇئەننەر ۋە پۇتكۇل ئېراندا بولسا خارەزىم خانلىقى بار بولغان . ئۇلارنىڭمۇ غەربىدە باغدات ئابباسىلار خەلىپىلىگى بار . كىچىك ئاسىيادا بولسا سالجۇق تۇرۇكلىرىنىڭ سالجۇق خانلىقى بار ئىدى . 13- ئەسىرنىڭ دەسلەپكى يىللىرى چىڭگىزخاننىڭ موڭغۇللارنى بىرلىككە كەلتۇرۇپ ئالدى بىلەن ئېرتىش دەرياسى بويىدىكى نايمان خانلىقىغا ھۇجۇم قىلىشتىن باشلانغان موڭغۇللارنىڭ كىڭەيمىچىلىك ئۇرۇشى دۇنيا تارىخىدا زور ئەپەت خاراكتىرلىك يوقۇتۇشلارنى ئېلىپ كەلدى . چىڭگىزخاننىڭ شەرقى ئېراندىكى بۇزغۇنچىلىقى ئاتىللانىڭ ياۋرۇپادىكى ، مىھراكۇلانىڭ ھىندىستاندىكى ۋەھشى قىلمىشلىرىدىن زور دەرىجىدە ئېشىپ كەتكەن . ئۇ ۋە ئۇنىڭ ئەجداتلىرىنىڭ بىرقاتار كىڭەيمىچىلىك ئۇرۇشلىرى نەتىجىسىدە نۇرغۇنلىغان كىشىلەرنىڭ جىنىغا زامىن بولغان . ئۇنداقتا بۇ قىتىمقى موڭغۇللارنىڭ كىمەيمىچىلىك ئۇرۇشىدا زادى قانچىلىك كىشى جىنىدىن ئايرىلغان ؟ بۇ قىتىمقى كىڭەيمىچىلىك ئۇرۇشىدىن ئىلگىرى جەنۇبى سوڭ سۇلالىسى ،جۇرجىت خانلىقى ۋە تاڭغۇت پادىشالىقىدىلا 150 مىليۇندىن ئوشۇق نوپۇس بار ئىدى . بۇنىڭ ئىچىدە جۇرجىت خانلىقىدا 60 مىليۇن نوپۇس بولۇپ 1234 - يىلىغا كەلگەندە 10 مىيۇنغا ، جەنۇبى سوڭ سۇلاسىدا 80 مىليۇن ئاھالە بار بولۇپ 1279 - يىلىغا كەلگەندە 18 مىليۇنغا چۇشۇپ قالغان . تاڭغۇت پادىشالىقىدا 10 مىليۇن ئاھالە بار بولۇپ ئۇلار تامامەن قىرىپ تۇگۇتۇلگەن . ئوتتۇرا ئاسىيا ، غەربى ئاسىيا ۋە شەرقى ياۋرۇپا قاتارلىق جايلاردا 90 مىليۇنغا يىقىن كىشى ئولتۇرۇلگەن . يۇقارقى مەلۇماتلار بويىچە ھىساپلىغاندا بۇ قىتىمقى تالاپەتلىك ئۇرۇشلاردا جەمى 200 مىليۇندىن ئوشۇق كىشى ھاياتىدىن ئايرىلغان . |
||
![]() |
kapqigay
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Qutghur
دەرىجىسى :يۈز بېشى |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
mavlan
دەرىجىسى :يۈز بېشى |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
niyazdixan
دەرىجىسى :كۇلۇب باشلىقى |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ulughbek
دەرىجىسى :يۈز بېشى |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
kapqigay
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hajim525
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
hector
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
urdek
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
yagma
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
jazire
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
jazire
دەرىجىسى :لەشكەر |
|
||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|