كۇلۇب مۇلازۈمۈتۈ
قورال مەركۈزۈ

ېۇسلۇب ېالماشتۇرۇش
wind
wind5

قۈسقا ېۇچۇر
خەت ساندۇقۈ
يوللاش ساندۇقۈ
ېۇچۇر ېۈز قوغلاش
قۈسقا ېۇچۇر يېزۈش

كونترول تاختا
كونترول تاختا باش بېتۈ
ماتېرۈيال تەھرۈرلەش
ماتېرۈيال كۆرۈش
دوستلار تۈزۈملۈكۈ
ېەزا ھوقۇقۈنۈ كۆرۈش
سودا تەڭگۈسۈ باشقۇرۇش
جۇغلانما ېالماشتۇرۇش
ېالاھۈدە گورۇپپا سېتۈۋېلۈش
ساقلۈغۇچ
تېمۈلۈرۈم

سۈتاتسۈتكا
ېاساسۈي سۈتاتسۈتكا
IP سۈتاتسۈتكۈسۈ
باشقۇرۇش قوشۇنۈ
باشقۇرۇش سۈتاتسۈتكۈسۈ
توردۈكۈلەر سۈتاتسۈتكۈسۈ
ېەزالار قاتارۈ
سەھۈپە قاتارۈ
يازما قاتارۈ

نۆۋەتتۈكۈ تېما : "ېۆزبېك" نامۈ توغرۈسۈدا	تېما ساقلۈغۇچتا ساقلاش \| ېالدۈنقۈ تېما \| كېيۈنكۈ تېما

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Xojaniyaz

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 657
نادۈر تېما :
يازما سانۈ :
ېۇنۋان:1 دەرۈجە ھازۈرغۈچەدانە
شۆھرۈتۈ: 0 نومۇر
پۇلۈ: سوم
تۆھپۈسۈ: نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :0(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-09-11
ېاخۈرقۈ : 1970-01-01

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ

"ېۆزبېك" نامۈ توغرۈسۈدا


	"ېۆزبېك "نامۈ توغرۈسۈدا خوجا نۈياز يوللۇغ تېكۈن ېۆزبېك دۈگەن نام ېالتۇن ېوردا خانلۈقۈنۈڭ خانۈ ېۆزبەگ خان (1312-1342) نۈڭ نامۈدۈن كەلگەن.يەنۈ 1312-يۈلۈ مەنگۈ تۆمۈرنۈڭ نەۋرۈسۈ(توغرۇلچە خاننۈڭ ېوغلۈ)ېۆزبېكخان تەخۈتكە چۈقۈپ، ېۈسلام دۈنۈنۈ كۈچەپ تەرغۈپ قۈلۈپ،نامۈنۈ مۇھەمەد ېۆزبېكخان دەپ ېۆزگەرتكەن.ېۇ بوۋۈسۈ مەنگۈ تۆمۈرگە ېوخشاشلا ېاق ېوردا تەرەپكە كۆپرەك كۆڭۈل بولگەن.ېاق ېوردا رايۇنۈدۈكۈ تۈركۈي قەبۈلۈلەر ۋەتۈركلەشكەن موڭغۇللار،جۈملۈدۈن ۋولگا دەرياسۈ ۋادۈسۈدا ياشايدۈغان مانغۈتلار(نوغايلار) دۈن كۈچلۈك قۇشۇن تەشكۈللەپ،ېۆز قارمۈغۈدۈكۈ مۇھۈم رايۇن ۋە شەھەرلەرگە ېۈۋەتكەن .ېەينۈ زاماندا بۇقۇشۇن «ېۆبېك قۇشۇنۈ»دەپ ېاتالغان.كېيۈچە بۇ قۇشۇنلار چۈققان قەبۈلۈلەرمۇ «ېۆزبېك» دۈگەن نام بۈلەن ېاتالغان. تارۈخقا نەزەر سالساق، ېۇيغۇر قاراخانۈيلار خانلۈقۈ(مۈلادۈ850-1212) زۈمۈن تەۋەسۈ بولغان ماۋرا ېۈننەھۈر گە دەشتۈ قۈپچاقتۈن يۆتكۈلۈپ كەلگەن كۆچمەن مۇھەممەد شايبانۈخان—(ېۆزبېكخان ) قۇشۇنلۈرۈنۈڭ 1500 -يۈللۈرۈ باستۇرۇپ كۈرۈشۈ بۈلەن ېۇزاق زامانلاردۈن بۇ جايلاردا ياشۈغان مۇسۇلمان ېۇيغۇر –تۈركۈي خەلۈقلەر ېۈستۈدە ېۆز ھۆكۈمرانلۈقۈنۈ يۈرگۈزگەن. ) ېەسلۈدە قاراخانۈيلار خانلۈقۈ توققۇز ېوغۇز-ېۇيغۇر،ياغما( قارلۇق)قاتارلۈق قەبۈلۈلەردۈن تەشكۈللەنگەن بولسۈمۇ،ېۇ «تۈرك ېۆلكۈسۈ»،«خاقانۈيە ېۆلكۈسۈ»،«ېۈد دۆلۈتۈ ېەپراسۈياپ» ېۈبارۈسۈ بۈلەن ېاتالغان. يۈسۈپ خاس ھاجۈپ، مەھمۇد قەشقەرۈ،ېەھمەد يۈكنەكۈ قاتارلۈقلار ېۆلچەملۈك ېەدەبۈي تۈل <<قەشقەر تۈلۈ>>-<<خاقانۈيە (دۆلەت)تۈلۈ>>-ېۇيغۇر تۈلۈ ېۈكەنلۈكۈنۈ ېۈزچۈل تەكۈتلەيدۇ.گەرچە چۈڭگۈزخان ماۋرە ېۇننەھرۈگە موڭغۇل قۇشۇنلۈرۈدۈن كۆپرەك ېۈدۈقۇت ېۇيغۇر خانۈ –بارچۇق ېارتتېكۈن ۋە كۈچلۈك خان قول ېاستۈدۈكۈ نەچچەتۈمەن ېۇيغۇر قۇشۇنلۈرۈنۈ ېوتتۇرا ېاسۈيادۈكۈ ھەرقايسۈ شەھەرلەرنۈ تارتۈپ ېېلۈش جەڭلۈرۈگە سېلۈشۈ،قاراخانۈيلار ېەۋلادۈ تۈركان خاتۇننۈڭ كۈچلۈك تەسۈرۈ، چۈڭگۈزخاننۈڭ خارەزۈمنۈ بويسۇندۇرۇش جەڭلۈرۈ ،تۆمۈرلەڭنۈڭ ېالتۇن ېوردۇسۈنۈ ھەلەك قۈلۈش ېۇرۇشلۈرۈ نەتۈۈسۈدە خارەزۈمدە<< ېۇيغۇرۈزۈم ھادۈسۈسۈ>> تېخۈمۇ كۈچەيگەن.چاغاتاي دەۋرۈ بۇ ېۇيۇشۇش جەريانۈغا سالماقلۈق بۈلەن تەسۈر كۆرسەتتۈ،موڭغۇل ېاھالۈرۈنۈڭ تۈركلۈشۈشۈ ۋە ېۈسلامۈيەتكە ېۆتۈشۈ چاغاتاي زامانۈنۈڭ ېېتنولوگۈيۈلۈك ېاقۈۋېتۈ بۇلۇپ تاماملانغان ېۈدۈ. بۈر پۈتۈن چاغاتاي ېۇلۇسۈنۈڭ پارچۈلۈنۈشۈ ۋە ېوتتۇرا ېاسۈيادا يېڭۈ مۈللۈي تەركۈپلەرنۈڭ پەيدا بۇلۈشۈ بۈلەن ېېتنونومدا يېڭۈ ېۆزگۈرۈشلەر مەيدانغا كەلدۈ. يەنۈ ېاكادېمۈك بارتولۈدنۈڭ نۇپۇزۈ بۈلەن، قاراخانۈيلار خانلۈقۈ-تۆمۈرۈيلەر ھاكۈميۈتۈدۈن كېيۈن قايتا باش كۆتەرگەن ېۈككۈنچۈ قېتۈملۈق ېوتتۇرا ېاسۈيا-خۇراسان مۇسۇلمان تۈركۈي خەلۈقلەر ھاكۈميۈتۈ ېاياقلۈشۈپ، مۇھەممەد شايبانۈخاندۈن باشلانغان يېڭۈ ېېتنۈك قايتا شەكۈللۈنۈش جەريانۈدا يېڭۈ مەنۈدۈكۈ ېېتنۈك گەۋدە--<ېۆزبېك > خەلقۈ دەپ نام ېۆزگەرتۈشتۈن بۇرۇنقۈ ماۋرەېۈننەھۈر ېۇيغۇر –تۈركۈي تۈركۈمۈنۈ<<كونا(ېېسكۈ)ېۆزبېك>> دەپ ېاتۈشۈ ،ېوتتۇرا ېاسۈيا خەلقلۈرۈ تارۈخۈدا زادۈلۈلا مۈمكۈن بولمۈغان،تارۈخ،ېېتنۈك ۋە ېۈلمۈيلۈككە يات ېېغۈر ېۈدلوگۈيۈلۈك قالايماققانچۈلۈقنۈ پەيدا قۈلدۈ. نەتۈجۈدە 1920 –يۈلۈ ېالدۈدا ېۆزبېەگستان جۇمھۇريۈتۈ قۇرلۇش سانۈغا توشمۈغانلۈقۈ ېۈچۈن «ېاتالمۈش ېۆزبەگ مۈللۈتۈ» روھۈ خېتۈگە تۈزۈملۈتۈش ھەرقايسۈ جايلاردا بۈرلا ۋاقۈتتا ،قاتتۈق كۈچەپ تەرغۈپ قۈلۈندۈ ۋە مەجبۇرۈ مۈللەت نامۈ «ېۆزبەگ » دەپ ېۆزگەرتۈلدۈ،ېۆزبەگ بولمۈغانلار بۇ زۈمۈندۈن كۆچۈپ كېتۈش تەرغۈپ قۈلۈندۈ ،نەتۈجۈدە 1920-يۈللاردۈن باشلاپ ېۇيغۇرلار ېۆزلۈرۈ نەچچە مۈڭ يۈللاردۈن ېۈلگۈرۈ ساقلاپ كەلگەن ېۇيغۇر نامۈنۈ 20- ېەسۈرنۈڭ باشلۈرۈدا رۇسلارنۈڭ پارچۈلاش سۈياسۈتۈ بۈلەن ېومۇميۈزلۈك ېۈستۈمال قۈلۈنمۈغان،تارۈخۈي مۈللەت نامۈ بولمۈغان، يېڭۈ مۈللەت ېاتۈلۈشۈ—«ېۆزبەگ» نامۈ بۈلەن مەجبۇرۈ ناملاندۈ،«ېۆزبەگ » ېۈبارۈسۈ خارەزم،بۇخارا،سەمەرقەنت،تاشكەنت،پەرغانە ۋادۈسۈدۈكۈ ېۇيغۇر- تۈركۈ خەلۈقلۈرۈنۈڭ مۈللۈي ېاتۈلۈشۈ بۇلۇپ كۈچەپ تەشۋۈق قۈلۈندۈ . 1937-يۈلدۈكۈ چوڭ تازلاپ زەربە بېرۈشتە< ېۇيغۇر > دېگەن مۈللەت نامۈ ستالۈننۈڭ يۇقۇتۇش ېۇبۈكتۈغا ېايلاندۈ.نەتۈجۈدە ېوتتۇرا ېاسۈيادۈكۈ تۈركۈملۈگەن ېۇيغۇرلار ېۆزلۈرۈنۈڭ مۈللەت نامۈنۈ،قەستەن، مەجبۇرۈ ېۆزبېك دېگەن نام ېاستۈدا ېۆزبېك روھۈ خېتۈگە تۈزۈملاتتۈ.بۇنداق ېەھۋال 1924-يۈلدۈن باشلاپ تاكۈ 1963-يۈللارغۈچە داۋاملاشتۈ.ېۆزبېكچۈلۈك ناھايتۈ قاتتق كۈچەپ تەرغۈپ قۈلۈندۈ.ھەتتا1962-يۈلۈ شۈنجاڭدۈن ېوتتۇرا ېاسۈياغا كۆچۈپ چۈققان نەچچە يۈز مۈڭلۈغان ېۇيغۇرلارمۇ ېۆزبېكچۈلۈك بېسۈمۈ (مۈللەت نامۈنۈ ېۆزبېك دەپ ېۆزگەرتمۈسە ھۈچقانداق ېۈش بەرمەسلۈك،يەكلەش)نەتۈجۈدە ېۇيغۇرلار ېۆزلۈرۈنۈ قەستەن ېۆزبېك دەپ ېاتاپ، ېۇيغۇر دۈيۈشكە جۈرېەت قۈلالماي كەلدۈ.ېۆزبېكۈستان مۇستەقۈل بولغاندۈن كېيۈنمۇ بۇخۈل ېەھۋال يەنە داۋاملاشتۈ، دۆلەت باشلۈقۈ –ېۈسلام كېرۈموپنۈڭ «كۈمۈكۈ ېەلشۈر ناۋاېۈنۈ ېۇيغۇر دەيدۈكەن شۇ ېۆزبېكۈستان تۇپرۈقۈدۈن يوقالسۇن!»دۈگەن سۆزۈ بۇنۈ ېۈسپاتلاپ تۇرۇپتۇ.دۈمەك ،ېۇجايلادا ېۆزۈنۈ ېۇيغۇر دەپ ېاتاپ، يۇرۈشنۈڭ ېۆزبېك مۈللەتچۈلۈكۈ ېالدۈدا نە قەدەر تەس كۈن ېۈكەنلۈكۈ بۈلۈنۈدۇ؟ ېەسلۈدۈكۈ ېۆزبېكۈستاندۈكۈ يەرلۈك ېۇيغۇرلار خارەزۈم، بۇخارا، سەمەرقەنت، تاشكەنت، پەرغانە قاتارلۈق جايلاردا شۇنچە كۆپ بولغان.سەمەرقەندتە چۈقۈدۈغان«ېوقۇتقۇچۈ» دېگەن بۈر ژۇرنالدا 1924-يۈلۈ سەمەرقەندتە 500مۈڭ ېۇيغۇرنۈڭ بارلۈقۈ كۆرسۈتۈلگەن.خارەزۈمدۈمۇ ېۇيغۇرلار كۆپ ياشۈغان.ېەنجاندا تېخۈمۇ شۇنداق. 1990-يۈلدۈن باشلاپ ېاندۈن ېۆزلۈرۈنۈ ېۇيغۇر دەيدۈغانلار(دۇنيانۈڭ ھەرقايسۈ جايلۈرۈدا) كۆپۈيۈشكە باشلۈدۈ. دۈمەك، <<كونا ېۆزبېك>> ېبارۈسۈ ېەسلۈدە ماۋرا ېۈننەھۈر گە باستۇرۇپ كۈرگەن ۋە ېۆزنامۈنۈ يەرلۈك ېۇيغۇر تۈركۈي ېاھالۈسۈغا سۈڭدۈرۈپ،ېۆزۈ يەرلۈك ېاھالۈغا سۈڭۈپ كەتكەن،يەرلۈك ېاھالۈدۈن سان جەھەتتەتۇلۈمۇ ېاز ،مەدەنۈيەت جەھەتتە تۆۋەن تۇرغۇچۈ، دەشتۈ قۈپچاق كۆچمەن موڭغۇل ېۆزبېكلۈرۈگە خاس ېۈبارۈدۇر. شۇڭلاشقا ماۋرا ېۈننەھۈر يەرلۈك ېۇيغۇر-تۈركۈي ېاھالۈلار قانداقتۇ ، دەشتۈ قۈپچاق كۆچمەن موڭغۇل ېۆزبېكلۈرۈ نامۈ بۈلەن «ېۆزبېك» دەپ ېاتالمستۈن ،بەلكۈ ېۇيغۇر تۈركۈ ېاھالۈلەر دەپ ېاتۈلۈشۈ كېرەك ،شۇنداق ېاتالسا توغرا بۇلاتتۈ .چۈنكۈ،كەلگۈندۈ ،دەشتۈ قۈپچاق كۆچمەن موڭغۇل ېۆزبېكلۈرۈ(قۈپچاق تۈركلۈرۈ)، يەرلۈك ماۋرا ېۈننەھۈر ېۇيغۇر تۇركۈي خەلۈقۈدۈن باشقا بۇلۇپ، ېۇلارمۇ ېۆزلۈرۈنۈڭ تەبۈېۈي نامۈ بۈلەن <قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈ> دەپ ېاتالسا، توغرا بۇلاتتۈ. چۈنكۈ 1500-يۈللاردۈن بۇرۇن ماۋرا ېۈننەھر تۇپرۈقۈدا ېۆزۈنۈ ېۆزبېك دەپ ېاتايدۈغان مۈللەت ياكۈ خەلۈق توپۈمۇ يوق ېۈدۈ. بەلكۈ يەرلۈك ېۇيغۇر تۈركۈي ېاھالۈلەر بار بۇلۇپ، ېۇلارنۈ ېۆزبېك خان نامۈ بۈلەن <<ېۆزبېك>> دەپ ېاتۈلۈشۈ،تارۈخۈي مەنتۈقۈگە خۈلاپ،ناباپ ېاتاق ېۈدۈ. يەنۈ ېوبۇلخەيرۈخان(ېاق ېوردا خانلۈقۈغا ھۆكۈمرانلۈق قۈلغان)نۈڭ نەۋرۈسۈ شايبانۈ 16-ېەسۈرنۈڭ باشلۈرۈدا قۇشۇن باشلاپ،جەنۇپقا يۈرۈش قۈلۈپ ،غەربۈي چاغاتاي خانلۈقۈدۈكۈ تۆمۈرنۈڭ كېيۈكۈ ېەۋلاتلۈرۈنۈ مەغلۇپ قۈلۈپ،بۇخارا،سەمەرقەند، ېۆزكەند،تاشكاند،بەلۈخ ھەتتا ېۈراندۈكۈ خۇراساننۈمۇ ېۈشغال قۈلۈپ،ېوتتۇرا ېاسۈيانۈڭ ھۆكۈمرانۈغا ېايلانغان. «بەزۈلەر بۇنۈ ھەممۈسۈ بۈرلۈشۈپ <ېۆزبېك ېۇلۇسۈ> دېگەن ېومۇمۈي نام بۈلەن ېاتالغان» دەپ ، كېيۈنچە قەستەن سۈياسۈ قۇراشتۇرۇلما مۈللەت ياساپ چۈقۈشتۈ. تارۈخقا نەزەر سالساق،بۇ ېويدۇرمۈلارنۈڭ يالغان،ساقتا ېۈكەنلۈگۈ بۈلۈنۈپ تۇرۈدۇ. بۈز «بابۇرنامە»دۈن تۆمۈرۈلەر ېاھالۈسۈنۈڭ شايبانۈ ېۆزبېكلۈرۈ بۈلەن ېېلۈپ بارغان قانلۈق مۈللۈي كۈرەش تەسۋېرلۈرۈنۈ كۈرەلەيمۈز.يەنۈ<<يۈز قۈرقۈق يۈلدۈن بېرۈ سەمەرقەند پايتەختۈ بۈزنۈڭ خانە ۋادۈمۈز ېۈدۈ.يات ياغۈ ېۆزبېك كېلۈپ تەسەررۇپ قۈلدۈ»(«بابۇرنامە»1998-يۈل ېۆزبېكچە نەشرۈ،76-بەت) . ېۆزبېكۈستان ېالۈمۈ،پرۇفېسسور مەمەجان راخمانوۋ «ېۆزبېك تۈياتۈرۈ»ناملۈق كۈتاۋۈدۈمۇ بۇ تارۈخۈي ھەقۈقەتنۈ كۆرۈمۈز:«سۈبۈر ېۆزبېكلۈرۈ تەرۈپۈدۈن ماۋرا ېۇننەھۈر ۋە خۇراساننۈڭ ېۈستېلا قۈلۈنۈشۈ بۇ ېۆلكۈنۈ كاتتا زەربۈگە ېۇچراتتۈ.كۆچمەنچۈ ېۆزبېكلەر ېۈلۈم-پەن ،مەدەنۈيەت ۋە سەنېەتنۈڭ قەدرۈگە يەتمۈدۈ»(ېۆزبېك تۈياتۈرۈ>>1-كۈتاپ،1979-يۈلۈ ېۆزبېكچە نەشرۈ،255-بەت)،دەپ پاكۈت كورسۈتۈدۇ. دەر ھەقۈقەت مۈرزا ھەيدەرنۈڭ«تارۈخۈي رەشۈدۈ»، بابۇرنۈڭ «بابۇرنامە» ۋە باشقا ېەسەرلەردە ېەلشۈر ناۋاېۈي، بابۇر، لۇتپۈ،سەككاكۈ قارلۈقلار باشقۈلار ياكۈ ېۆزۈۈ تەرپۈدۈن <<ېۆزبېك>> دەپ ېاتالمۈغان،بەلكۈ ېۇيغۇر ي دەپ ېاتالغانلۈقۈ كۆرسۈتۈلگەن. شۇنداق ېۈكەن ېۈلۈم-پەن دۇنياسۈدا ېۆزبېك مەدەنۈيەت تارۈخۈنۈ ياراتقۇچۈ مەشھۇر كۈشۈلەر: ېەلشۈر ناۋاېۈي، بابۇر، لۇتپۈ،سەككاكۈ قارلۈقلار... دەپ بۈر ېەسۈردۈن بۇيان <ېۆزبېك> دەپ جار سېلۈنغان بولسۈمۇ (بارتولۈد <<تارۈخۈي رەشۈدۈ >>نۈڭ مەۋجۇت ېالتە خۈل نۇسخۈسۈ ېۈچۈدە تۇلۇقسۈز نۇسخۈسۈ ھۈساپلانغان لوندون نۇسخۈسۈنۈ كۈرۈپلا مۇھاكۈمە باشلاپ قويغان（ تارۈخي ھەقۈقەتتە، ېۇلار كۈلاسسۈك تارۈخۈي ېەسەرلەردە ېۇيغۇر دەپ كۆرسۈتۈلگۈنۈ ېۈلۈم دۇنياسۈغا ېاشكارا بۇلۇپ ، ېۆزبېك مۈللۈتۈ دەپ ېاتالغۈنۈ ساقتا بۇلۇپ ،ېۇلار ېەسلۈدۈن ېۇيغۇر بۇلۇپ چۈقتۈ، دۈمەك ېۆبېك دەپ نام ېېلۈۋالغانلار ېەمەلۈيەتتە تارۈخۈي نوقتۈدۈن ېالغاندا ېۇيغۇرلاردۇر. [ بۇ يازما Ulughbek تەرۈپۈدۈن 2008-05-12 18:53 دە قا ]

| ۋاقتۈ : 2008-05-07 17:06 [باش يازما]

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Ulughbek

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2068
نادۈر تېما : 1
يازما سانۈ : 303
ېۇنۋان:5 دەرۈجە ھازۈرغۈچە303دانە
شۆھرۈتۈ: 318 نومۇر
پۇلۈ: 3060 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :314(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-04-21
ېاخۈرقۈ : 2009-01-09

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	كۆڭلۈمدۈكۈدەك يازما بولدۈ. مەن يازغۇچە يېزۈپ بوپسۈز. ھازۈر ېۆزبېكۈستان "ېۆزبېك "ېېتنونۈمۈي ېاستۈدا ېورتا ېاسۈيادۈكۈ باشقا مۇستەقۈل دەۋلەتلەر كەبۈي "ېۆزبېك"مۈللۈ روھۈيۈتۈنۈ يۆكسەك دەرۈجۈدە تەشەببۇس قۈلماقدە.شۇنۈڭ بۈلەن بۈللە ېۇيغۇر نامۈي تارۈخنامۈلۈرۈدە ناھايتۈ ېاز سۆزلەنمەكتە. سۆزلەنگەن تەقدۈردەمۇ ېورخۇن ېۇيغۇر دەۋلەتۈ مەنزۈللۈرۈدە توختاپ قالماقدە.ېەلبەتتە ېۆزبېكۈستان مەنبەېەلەرۈدە ېۇلار بۈلەن مۇنازۈرە قۈلسۈڭۈز ،ېۇلارنۈڭ ېۇيغۇر ھەققۈدە تۈزۈك چۈشەنچۈسۈ يوقلۈكۈنۈ بايقايسۈز. كۆپۈنچە ېۆزبېكلەر ېۆزلەرۈنۈ "ېۇيغۇر"بۈلەن مۇناسۈبەتۈ يوق دېب قارايدۇ. لېكۈن، ېۈشۈنۈمەنكۈ، ېۆزبېكۈستان بۈلەن بولغان مەدەنۈيەت،سودا ېالاقۈلۈرۈنۈڭ قۇيۇقلۈشۈشۈ بۈلەن، چۈشۈنۈش ېېشۈپ ،تۈلۈ بۈر، مەدەنۈيەتۈ بۈر،ېەسلۈ بۈر بۇ ېۈككۈ مۈللەت چۇقۇم ېۆزلۈرۈنۈڭ ېەسلۈگە قايتۈدۇ.

| ۋاقتۈ : 2008-05-07 19:12 1 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Ulughbek

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2068
نادۈر تېما : 1
يازما سانۈ : 303
ېۇنۋان:5 دەرۈجە ھازۈرغۈچە303دانە
شۆھرۈتۈ: 318 نومۇر
پۇلۈ: 3060 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :314(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-04-21
ېاخۈرقۈ : 2009-01-09

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	ېۇيغۇر تۈلۈ نەچچە قېتۈملۈق يېزۈق ېۈسلاھاتۈ جەريانۈدا ېەسلۈدۈكۈ "ېەلۈشۈر نەۋاېۈي تۈلۈ"("چاغاتاي تۈلۈ"دېسەم قاراتمۈلۈقۈ تازا كۈچلۈك بولمايدۈكەن)دۈن تەلەففۇز جەھەتدۈن چەتنۈدۈ.ھازۈرقۈ ېۆزبېك تۈلۈ بولسا "ېەلۈشۈر نەۋاېۈي تۈلۈ"نۈ ېۇيغۇر تۈلۈغا قاراغاندا خېلۈ زور دەرۈجۈدە ېەينەن ساقلاپ قالغان بولسۈمۇ، لېكۈن ھەقۈقەتەن دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈنۈڭ ېۇزۇن يۈللۈق ېاسارۈتۈ تەسۈرۈدە تەلەففۇزلۈرۈدا قۈپچاقچە ېالامەتلەر مۇېەييەن نۈسبەتتە ېۆز كۈچۈنۈ كۆرسەتتۈ. شۇڭا تۈل جەھەتدۈكۈ ياتلۈشۈش بۇ "ېۈككۈ مۈللەت"نۈ بارا-بارا باشقۈلارغا راستۈنلا "فەرقۈ بار"دەك بۈلدۈرمەكتە. يەنە كېلۈب ېۆزبېكۈستان ېۆزبېكلۈرۈدە(بۇلۇپمۇ يېقۈنقۈ نەچچە ېەۋلاد كۈشۈلەردە) ېۆزبېكۈستاندۈكۈ ېەسلۈي پاكۈتلارغا ېېتۈبارسۈز قارالغان تارۈخۈي يازمۈلارنۈڭ تۈرتكۈسۈدە ېۇيغۇرلارغا بولغان چۈشەنچە ناھايتۈ سۇس بولدۈ. ھازۈرقۈ ېۆزبېكۈستان سۈياسۈ ۋە ېۈدۈېولوگۈيە جەھەتدە ېادەمنۈڭ ېۈچۈنۈ سۈغقۇدەك دەرۈجۈدە بۇرقتۇملۈشۈب كەتكەنكۈ،ېۈسلام كەرۈموبنۈڭ نەزەرۈگە"ېۆزبېك"دۈن باشقا ھېچكۈم سۈغمايدۇ."ېۇيغۇر"نۈڭ ېۈسمۈ چۈقۈپ قالسا ،چۈچاڭشۈپ ېۈچۈۋەتكەن چېيۈنۈ پۇرقۈۋۈتەمدۈكۈن دەيمەن. "ېەندۈجان ۋاقۈېەسۈ"يادۈڭلەردە بولسە كېرەك. شۇندۈن كېيۈن ېۆزلەرۈنۈ "ېۇيغۇر "دېيۈشكە جۈرېەت قۈلۈدۈغانلار تېخۈمۇ ېازلاپ كەتتۈ. لېكۈن بۇ ۋەزۈيەت مېنۈڭچە ھامان ېوڭشۈلۈدۇ.ېۆزبېكۈستاندۈن چۈقۈپ چەت دۆلەتلەردە ېولتۇراقلۈشۈب ېۆز تارۈخۈنۈ ھەقۈقۈي تۇنۇۋاتقان ېۆزبېك قېرۈنداشلار بەك كۆپ. ېۇلار چۇقۇم "ېۆزبېك"لەرنۈڭ پۈنھان تارۈخۈنۈڭ ھەقۈقۈي سۈرۈنۈ ېۆز خەلقۈغە ھامان بۈر كۈنۈ تۇنۈتۈدۇ.

| ۋاقتۈ : 2008-05-07 20:52 2 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

leon

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1951
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 17
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە17دانە
شۆھرۈتۈ: 19 نومۇر
پۇلۈ: 170 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :9(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-04-30
ېاخۈرقۈ : 2008-05-24

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	O’ndaqmu emes! Ughurlar O’zbeklerni “O’zbek” namini qobul qilgan Uygurlar dep oylaydi. Likin Ozbekler Uygurlarni Ozbekler deydi. Emaliyatta bu ikisimu hata. Qitaydiki buginki “Uyhgur” namiliq millet mu buindin yuz yil ilgeri hammasi “Uygur” atalmagan. Faqat Qumul,Turfan taratpakileri bashqalar tarapindan “Uygurlar” atalgan, hama bashqalari bosa Qashqarlik,Hotanlik,Yarkenlik,Dolanlik bolip yer isimi bilen atalgan. Bu yerdeiler burin hish qashan ozlerini “Uyghur” atamanganlar. Qashqar bilen Andijan yani Ozbekistan arisi burin ulagliq bolgan, arasida Qirghiz milleti bolmaghan, Qirghizlar Enesayda-Siberyada yashaghan,16-asirda Qirghizlar Eneseydan kochup chiqqan,Qazaq hanligige kelip fanalaganlar ve Qazaq hanligi Orta Asia-Ozbek hanlikleri bilen soqushta, shu Andijan bilen Qashqar arasini basip algan ve Qirghizlarni shu jaygha ornalashturghan. Shunung bilen Orta Asianing shahari,mahile ahili bolgan bir halik jughurafyaliq birlikidin ayrilghan, keyin,Stalin Orta asialiqlarni yeniden etinik toplumlarga ayrishta Qitayge(Zhungo) qarigan qisimige “Uyghur” namini berishni, Resei(Russia)ge qaraghan qisimige Qipchaq-Ozbeklerining nami-“Ozbek”ni berishni qarar qilgan. Shuning bilen bu bir millet bolushqa tigishlik bir haliqning awlatlari iki millet namida atalip ketken. Birisi Qazaq Qipchaqlarining bir qismi Ozbeklerning namibielen “ Ozbek” atalgan, yeni birisi Mongoliada yashagan Uyghurlarning nami bilen “Uyghur” atlanganlar.Sovet hukumeti 1921-yili Tashkentde achilgan Turki milletler wakilleri qurultayida “Uyghurlar majilisini” uyushturghan , ve Zhungoge bagli yani Jenubi Xin Jiang’deki Turki tilli bir tutash “Uyghur” atash toghrisada qarlar maquldaghan. Oningdin burin bu jaydiki haliqining hammasining bir tutash ozlerini “Uyghur” ataghanlikige heshbir halel yoq. Mushu yillari ve oningdin keyinki yillari Sovetke bagli yani Ozbekstandaki Turki milletlarni hammasini “Ozbek” dep atash qararlangan. Bu millatlar uch gruh bolup, nopusu eng kobi “Sart” atalgan halik, emdi biri bosa Ozbekler yani Qipchaq qabiylerindin ulashqan azchliq gruh,bugunki Ozbek namli millette qabile uqumu barlari 5-6 milllyon,qalghin 20 millyon Ozbekte Uygurlarga uqchash qabile uqumu yoq.yeni biri bosa Oguz dialekitide sozleydigan kichik gruh, bularning hammasini birdek “Ozbek” atash qararlangandin kiyin Qashqar lehchesige yaqin ve fofusu eng jiq bolgan Fergana lehchesi “Ozbek tili” bolup bekitilgen. Tordin tepulangan eserler: 1920- يىللاردا ئۇيغۇر، ئۆزبەك، شۇنداقلا بەزى تاجىكلار بىرلەشتۈرۈلۈپ 'سارت' دەپ ئاتىلاتتى. ئۇ چاغلاردا سىتالىن ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تۈركلەرنى مىللەتلەرگە ئايرىمىغان، تۈركلەردە مىللەت ئۇقۇمى يوق ئىدى. `ېۇيغۇر` دۈگەن بۇ ېۈسۈم بۈزگە 1920- يۈلۈ قويۇلغان. ېەينۈ چاغدا، سۈتالۈن تۈركۈيە، غەربۈي تۈركستان ۋە شەرقۈي تۈركستان رايونلۈرۈنۈڭ بۈرۈكۈپ، قۇدرەتلۈك تۈركستان ېۈمپۈرۈيۈسۈنۈڭ شەكۈللۈنۈپ قېلۈشۈدۈن ېەنسۈرە پ، قۈلچە مۈللەت ېۇقۇمۈ بولمۈغان غەربۈي تۈركستان تۈركلۈرۈنۈ سۈنېۈي ھالدا مۈللەتكە ېايرۈغان. ېەينۈ چاغدا، سۈتالۈن مەخسۇس مۇتەخەسسۈسلەر گۇرۇپپۈسۈ تەشكۈللەپ پۈلانلۈق ېۈش ېېلۈپ بارغان. ھازۈرقۈ قازۈقۈستان `قۈرغۈزۈستان`، `قۈرغۈزۈستان` بولسا `قارا قۈرغۈزۈستان` دەپ قۇرۇلغان، قازاق بۈلەن ېۆزبەكنۈ ېايرۈماق بەك تەس بولغان، نۇرغۇن تۈركلەر ېۆزلۈرۈنۈڭ قايسۈسۈغا تەۋە ېۈكەنلۈكۈنۈ بۈلەلمۈگەن ... شۈنجاڭدۈكۈ تۈركلەرمۇ بۇنۈ بۈر مودا ېوخشايدۇ دەپ ېويلاپ قالدۈمۇ، ېۆزلۈرۈگە `ېۇيغۇر` دۈگەن قەبۈلە نامۈنۈ مۈللەت نامۈ قۈلۈپ بېكۈتكەن. مەن بۇلارنۈ بۈر خەنزۇ يازغان `تېنچلۈق دەۋاسۈمۇ ياكۈ بۆلگۈنچۈلۈك سۈيقەستۈمۇ» دۈگەن كۈتاپتۈن كۆرگەن. بەلكۈم، ھەقۈقۈي ېۇيغۇرلار گەنسۇدۈكۈ يۇغۇرلار بولۇشۈ مۇمكۈن. بۇ پەقەت مېنۈڭ پەرۈزۈم. بۇنۈ پەقەت خۇدا ېۆزۈ بۈلۈدۇ. ېەڭ مۇھۈمۈ بۈز تۈرك. سىز يازغان بۇ مەزمۇنلارنىڭ ھىچبىر تارىخي ئاساسىي يوقتۇر. <<مۈللەت نامۈ قۈلۈپ بېكۈتكەن>> ئەمەس مىللىتىمىزنىڭ شانلىق ۋە پەخىرلىك نامى ئەسلىگە كەلتۈرۈلگەن! بۇ ۋەقە ھەم سىز دېگەندەك شىنجاڭدا يۈز بەرمىگەن. ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 20- يىللىرى خەلقىمىز تارىخي قىسمەتلىرىگە باغلىق بولۇپمۇ مەككار سىياسىيون ياڭ زېڭشىن دېگەن ئەبلەقنىڭ ئەلنى نادانلىقتا قالدۇرۇشتىن ئىبارەت رەزىل سىياسىتىنىڭ ئىسكەنجىسىدە ئۇنتۇلغان ئۆزلىكىنى قايتا تونۇۋېلىش (مىللەتنىڭ سەلتەنەتلىك نامىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشمۇ شۇنىڭ ئىچىدە) ھەققىدە ئويلىنىشقا، تەدبىر قوللىنىشقا ئامالسىز ئىدى. بۇ تارىخىي ۋەزىپە تەبىئىي ھالدا چېگرا سىرتىدىكى قېرىنداشلىرىمىزنىڭ زېممىسىگە يۈكلەندى. ئۇيغۇر يېڭى مەدەنىيەت ھەركىتىنىڭ بايراقدارلىرىدىن بىرى، خەلقىمىزنىڭ پەخىرلىك ئوغلى ئابدۇللا ئەخمەت ئوغلى روزىباقىيېف 1921-يىلى 6-ئايدا تاشكەنتتە ئېچىلغان"ئۇيغۇرلار ئىتتىپاقىنىڭ" تۈنجى قۇرۇلتىيىدا، كەسكىنلىك بىلەن ئوتتۇرغا قويدى، ھەم: "قەشقەرلىق، تارانچى، تۇرپانلىق، خوتەنلىك.... ھەممىمىز بىر خەلق، بىر مىللەت يەنى ئۇيغۇرلارمىز! ..." دەپ ئۇنتۇلۇشقا يۈزلەنگەن شەرەپلىك نامىمىز تارىخ سەھنىسىدە قايتا جۇلالاندى! (بۇ تارىخي ۋەقە ئۇيغۇر خەلقىنىڭ ئىستىداتلىق ياش ئالىمى، زاماندىشىمىز دوكتور ئەسەت سۇلايماننىڭ -20“ ئەسىر روھى ۋە تارىمدىكى غېرىپلىق“ ناملىق ئەمگىكىدە، "1924- يىلى" دەپ خاتا بېسىلىپ قاپتۇ، بەلكىم كوررېكتورلۇقتىن كەتكەن خاتالىق بولۇشى ئېھتىمال - قاراڭ: ئەسەت سۇلايمان” تەكلىماكارنغا دۈملەنگەن روھ“ شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى )

| ۋاقتۈ : 2008-05-07 21:33 3 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Ulughbek

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2068
نادۈر تېما : 1
يازما سانۈ : 303
ېۇنۋان:5 دەرۈجە ھازۈرغۈچە303دانە
شۆھرۈتۈ: 318 نومۇر
پۇلۈ: 3060 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :314(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-04-21
ېاخۈرقۈ : 2009-01-09

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	Quote: 3 - قەۋەتتۈكۈ leon 2008-05-07 21:33 دە يوللۈغان نۈ نەقۈل كەلتۈرۈش : O’ndaqmu emes! Ughurlar O’zbeklerni “O’zbek” namini qobul qilgan Uygurlar dep oylaydi. Likin Ozbekler Uygurlarni Ozbekler deydi. Emaliyatta bu ikisimu hata. Qitaydiki buginki “Uyhgur” namiliq millet mu buindin yuz yil ilgeri hammasi “Uygur” atalmagan. Faqat Qumul,Turfan taratpakileri bashqalar tarapindan “Uygurlar” atalgan, hama bashqalari bosa Qashqarlik,Hotanlik,Yarkenlik,Dolanlik bolip yer isimi bilen atalgan. Bu yerdeiler burin hish qashan ozlerini “Uyghur” atamanganlar. Qashqar bilen Andijan yani Ozbekistan arisi burin ulagliq bolgan, arasida Qirghiz milleti bolmaghan, Qirghizlar Enesayda-Siberyada yashaghan,16-asirda Qirghizlar Eneseydan kochup chiqqan,Qazaq hanligige kelip fanalaganlar ve Qazaq hanligi Orta Asia-Ozbek hanlikleri bilen soqushta, shu Andijan bilen Qashqar arasini basip algan ve Qirghizlarni shu jaygha ornalashturghan. Shunung bilen Orta Asianing shahari,mahile ahili bolgan bir halik jughurafyaliq birlikidin ayrilghan, keyin,Stalin Orta asialiqlarni yeniden etinik toplumlarga ayrishta Qitayge(Zhungo) qarigan qisimige “Uyghur” namini berishni, Resei(Russia)ge qaraghan qisimige Qipchaq-Ozbeklerining nami-“Ozbek”ni berishni qarar qilgan. Shuning bilen bu bir millet bolushqa tigishlik bir haliqning awlatlari iki millet namida atalip ketken. Birisi Qazaq Qipchaqlarining bir qismi Ozbeklerning namibielen “ Ozbek” atalgan, yeni birisi Mongoliada yashagan Uyghurlarning nami bilen “Uyghur” atlanganlar.Sovet hukumeti 1921-yili Tashkentde achilgan Turki milletler wakilleri qurultayida “Uyghurlar majilisini” uyushturghan , ve Zhungoge bagli yani Jenubi Xin Jiang’deki Turki tilli bir tutash “Uyghur” atash toghrisada qarlar maquldaghan. Oningdin burin bu jaydiki haliqining hammasining bir tutash ozlerini “Uyghur” ataghanlikige heshbir halel yoq. Mushu yillari ve oningdin keyinki yillari Sovetke bagli yani Ozbekstandaki Turki milletlarni hammasini “Ozbek” dep atash qararlangan. Bu millatlar uch gruh bolup, nopusu eng kobi “Sart” atalgan halik, emdi biri bosa Ozbekler yani Qipchaq qabiylerindin ulashqan azchliq gruh,bugunki Ozbek namli millette qabile uqumu barlari 5-6 milllyon,qalghin 20 millyon Ozbekte Uygurlarga uqchash qabile uqumu yoq.yeni biri bosa Oguz dialekitide sozleydigan kichik gruh, bularning hammasini birdek “Ozbek” atash qararlangandin kiyin Qashqar lehchesige yaqin ve fofusu eng jiq bolgan Fergana lehchesi “Ozbek tili” bolup bekitilgen. ....... يازغانلۈرۈڭۈزنۈ ېۇقۇب چۈقتۈم. نېمە دېسەك بۇلار؟دېمۈسۈمۇ "ېۇيغۇر"نامۈنۈ 20-ېەسۈرگۈچە ېۇلۈغانلار دەل شۇ گەنسۇدۈكۈ ھازۈرقۈ "يۇغۇر"لار.لېكۈن كۈلكۈلۈك يېرۈ شۇكۈ، ھازۈر تارۈملۈقلار "ېۇيغۇر"ېاتۈلۈپ، ېۇلار"يۈگۇ"دېب ېاتۈلۈپ قالدۈ.دېمەك ېۈككۈسۈ ېۈككۈ مۈللەت بۇلۇپ قالدۈ. مەيلۈ قايسۈلا جەھەتدۈن بولسۇن بۇ ېۈككۈ مۈللەت ھازۈرقۈ مۈللەت نوقتۈسۈدۈن خېلۈ كۆپ فەرقلۈنۈدۇ.تۈلۈ، يېزۈقۈ، مەدەنۈيەتۈ، ېۆرف-ېادەتلۈرۈ......دېگەندەك.ېۈشقۈلۈپ يۇغۇرلار نۈڭ بۇندۈن 1000 نەچچە يۈز يۈل بۇرۇنقۈ ېەجدادۈ بۈلەن ھازۈرقۈ ېۇيغۇرلارنۈڭ 1000نەچچە يۈز يۈل بۇرۇنقۈ ېەجدادلۈرۈنۈڭ بۈر قۈسمۈ تۇغقان ېۈدۈ. شۇنداق دېيۈشكۈلا بۇلۈدۇ. 1000نەچچە يۈز يۈلدۈن بېرۈ تارۈمدا نۈمۈلەر بولمۈدۈ؟ گەنسۇدۈكۈ يۇغۇرلار ېارۈسۈداچۇ؟قۈزۈق يېرۈ گەنسۇدۈكۈ يۇغۇرلار ېارۈسۈدا ھازۈرغۈچە "ياغلاقار"ېۇرۇق نامۈ بار. ېەمدۈ بۇرۇن نېمۈلا بولمۈسۇن،تارۈملۈقلار ھازۈر "ېۇيغۇر".شۇڭا باشتۈن -ېاخۈر "ېۇيغۇر"يۇلۈ بۇيۈچە پۈكۈر يۈرگۈزۈشۈ ، تارۈخنۈ ېۈزۈپ قويمايدۈغان پاكۈتلارنۈ توپلۈشۈ كېرەك.شۇڭا تارۈخۈي تەفەككۈر باشتۈن -ېاخۈر "ېۇيغۇر"غا مەركەزلەشكەن. ېەگەر ھازۈرقۈ تارۈملۈقلار "ېۇيغۇر "دېب ېاتالماي، "موغۇل"دېب ېاتالغان بولسا،ېۇ چاغدا "ېۇيغۇر"دېگەن بۇ نامنۈ خۇددۈ ھازۈرقۈ ېۆزبېكلەردەك ېۆز تارۈخنامۈلۈرۈدە "ېورخۇن ېۇيغۇر خانلۈقۈ "ۋە "قۇجۇ ېۇيغۇر خانلۈقۈ" داېۈرۈسۈدلا بۈر باپ قۈلۈب سۆزلەپ قۇيۇپلا ېۈتۈپ كەتكەن بۇلار ېۈدۈ.لېكۈن ھازۈر بۈزگە مۇھۈمۈ :ېەلمۈساقدۈن ھازۈرغۈچە ېۇيغۇر نامۈ ېۈزۈلمۈگەن بۈر ېۈدۈېولوگۈيۈلۈك تۇنۇشنۈ شەكۈللەندۈرۈش. شۇڭا ېەمدۈ بولغاندا "بەلكۈم، ھەقۈقۈي ېۇيغۇرلار گەنسۇدۈكۈ يۇغۇرلار بولۇشۈ مۇمكۈن. بۇ پەقەت مېنۈڭ پەرۈزۈم. بۇنۈ پەقەت خۇدا ېۆزۈ بۈلۈدۇ. ېەڭ مۇھۈمۈ بۈز تۈرك." دېيۈش ېانچە ېاقۈلانۈلۈك ېەمەس. گەرچە پەرۈزۈڭۈز ناھايتۈ توغرا بولغان بولسۈمۇ.ېەمدۈ ھازۈرقۈ چۈشەنچە مۇنداق بۇلۈشۈ كېرەك:ېۇلار ھازۈر يۈگۇ ، تارۈملۈقلار بولسا ھەقۈقۈي "ېۇيغۇر".مانا بۇ ھازۈرقۈ پايدۈلۈق مەسۈلە. خوش بۇ تۇرۇپ تۇرسۇن. "ېۇيغۇر "،"ېۆزبېك" مەسۈلۈسۈگە كېلەيلۈ: دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈ ،تۈركلەشكەن مۇڭغۇللار (توغرۈسۈ ېۈسلاملاشقان) ۋە دەشتۈ-قۈپچاقتا ېەزەلدۈن ياشاۋاتقان ھەم مۇڭغۇللارغا ېەگۈشۈپ بارغان باشقا تۈركۈي قەۋملەردۈن شەكۈللەنگەن بۈر توپ. ېۇنداق بولسا نېمە بوپتۇ؟ېۇ يات خەقمۈكەن؟ماۋەرا ېۇننەھۈردۈكۈ بوستانلۈق تۈركلۈرۈگە (توغرۈسۈ قاراخانۈلار بوستانلۈق ېاھالۈلۈرۈنۈڭ كېيۈنكۈ ېەۋلادلۈرۈنۈ)ېۈستلا يۈرگۈزمۈگەن ۋاقتۈدۈكۈ ھالۈتۈنۈ نەزەرگە ېېلۈب ماۋەرا ېۇننەھۈرلۈكلەرنۈ قوشماي قاراغاندۈمۇ ، ېۇلارنۈڭ شۇ ۋاقۈتتۈكۈ ېۇيغۇرلاردۈن كۆپ فەرقۈ يوق. (قۈپچاقچە ھەم مۇڭغۇلچە ېالامەتلەرنۈڭ كۈچلۈكلۈكۈنۈ ھېسابقا ېالمۈغاندا).ھازۈرقۈ ېۇيغۇرلارمۇ ېەمەلۈيەتدە چاغاتاي دەۋرۈدۈن تاكۈ سەېۈدۈيە خاندانلۈقۈغۈچە داۋاملاشقان ېۇزۇن تارۈخ جەريانۈدا تۈركلەشكەن (ېۈسلاملاشقان) مۇڭغۇللارنۈڭ تارۈمدۈكۈ ېەزەلدۈن ياشاۋاتقان تۈركۈي تۈللۈق قەۋملەرگە (نەچچە مۈڭ يۈل تەرەققۈ قۈلۈپ شۇ چاغاتاي دەۋرۈگە كەلگەندە بۇ يەردۈكۈ ېاھالۈلەر ېاساسەن تۈركلۈشۈپ بولغان،توغرۈراقۈ قاراخانۈلار دەۋرۈدۈلا)قۇشۇلۈشۈدۈن شەكۈللەنگەن. ېەمدۈ شۇ دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈگە ماۋارە ېۇننەھۈر بوستانلۈق تۈركلۈرۈ قۇشۇلسا ېۇيغۇر بۈلەن بولغان فەرقۈ تېخۈمۇ يوق بولمامدۇ؟ يۇقۇرقۈ ماقالە پاكۈتسۈز ېەمەس.لېكۈن دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈنۈ ېۇيغۇرلاردۈن تېخۈمۇ يۈراق قۈلۈپ، ېۇلارنۈ ېۈنكار قۈلۈشۈمۇ،ھەم ھازۈرقۈ ېۆزبېكلەرنۈ "دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلەرۈ بۈلەن بۈر خەق ېەمەس" دېب "ېارۈنۈ ېۇچۇق قۈلۈۋېتۈش"مۇ سەل چەكتۈن ېاشقانلۈق. ېەمدۈ ھازۈرقۈ ۋەزۈيەتتۈكۈ "ېۆزبېك ،"ېۇيغۇر" ېەھۋالاتۈغا سۈكۈت ېۈچۈدە پۈرسەت كۈتۈشكە توغرا كېلۈدۇ. سەبەبنۈ مەن يۇقۇرۈدۈكۈ ېۈنكاسلاردا توختۇلۇپ ېۆتتۈم. ېاخۈردا دەيدۈغۈنۈم: سۈزنۈڭ تارۈخنۈ توغرا تۇنۇش پوزۈتسۈيۈرۈڭۈز ېۆگۈنۈشكە ېەرزۈيدۇ.

| ۋاقتۈ : 2008-05-07 22:51 4 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

zakinur

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1621
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 22
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە22دانە
شۆھرۈتۈ: 23 نومۇر
پۇلۈ: 220 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :12(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-03-14
ېاخۈرقۈ : 2009-01-03

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	تارۈخۈ كۈتاپلاردا ېوتتۇرا ۋە مەرگۈزۈ .ېاسۈيادۈن ېۈبارەت بۇ كەڭ زۈمۈندا ياشۈغان خەلقلەرنۈ ،تۇرك ېۇقۇمۈ بۈلەن چۇشەندۇرگەن .تۇرك دۈگەنلۈك ېۇيغۇر دۈگەنلۈك دەپ بۈر مەنادا تەبۈر بۈرۈلگەن . جۇڭگۇ تارۈخنامۈلۈرۈدا يېزۈلغان دۈ، رۇڭ،چۇېەنرۇڭ ،گۇيفاڭ ،دۈلۈ،تۈلۈ ،قاڭقۈل دۈگەنلەرنۈڭ ھەر قايسۈ تارۈخۈ دەۋۈرلەردۈكۈ ، ېوخشاش بۈر مۈللەۈتنۈڭ ،ېوخشۈمۈغان تارۈخۈ دەۋۈرلەردۈكۈ ، ھەرخۈل ېاتۈلۈشۈ دەپ چۇشەنچە بۈرۈلگەن . تارۈختۈكۈ ېون ېۇيغۇر ، توققۇز ېوغوز دۈگەنلەرنۈڭ بۈر ېۇيغۇر دۈگەننۈ كورسۈتۈدۈغانلۈقۈ ېۈزاھلاۈغان . چۈڭگۈزخان ېۈستۈلاسۈدۈن كۈيۈن ېوزۈ بۇيسۇندۇرغان رايۇنلارنۈ، ېوز ېوغۇللۈرۈغا بولۇپ بەرگەندە ، 6-7- ېەسۈرلەردۈكۈ تۇرك خانلۈغۈ ، كۈيۈنكۈ ېۇيغۇر خانلۈغۈ ۋە قارا خانۈلار سۇلالۈسۈ كۈيۈنكۈ دەۋرۈدۈكۈ بۇلۇپ شەرقۈ ۋە غەربۈ ېۈلۈك خانلۈقلارغا بولۇنگەن رايۇنلارنۈ ېاساس قۈلۈپ تۇرۇپ شەرقۈ قۈسۈم رايۇننۈ2- ېوغلۈ چۈغۈتايغا،غەربۈ قۈسۈم رايۇننۈ بولسا 1- ېوغلۈ جۇجۈغا بولۇپ بەرگەن . مانا بۇ ېۈككۈ شاھزادەۋە ېۇنۈڭ ېەۋلاتلۈرۈ شۇندۈن كۈيۈن كەڭ تۈرۈتۇرۈيەلۈك بۇ تۇپراقنۈ ېۈككۈگە بولۇپ ېۈدارە قۈلغان . شۇندۈن كۈيۈن بۇ شاھزادۈلارنۈڭ كۈيۈنكۈ ېەۋلاتلۈرۈ بۇ رايۇندۈكۈ تۇركۈ خەلقلەر تۇركۇمۈگە ېاسۈملاتسۈيە بولۇپ كەتكەن . ېەۋلاتلارنۈڭ بارا -بارا بۈر- بۈرۈدۈن يۈراقلۈشۈشۈ ۋە ھاكۈمۈيەت ھوقۇقۈنۈ تالۈشۈش كورۈشۈ داۋامۈدا بۈر مۈللۈ گەۋدە ېۈككۈگە بولۇنۇپ ېۇيغۇر مۈللۈ ېۇقۇمۈ ېۈچۈدە يۈڭۈ بۈر مۈللۈ ېاتالغۇ "ېوزبۈك: دۈگەن يېڭۈ بۈر مۈللۈ توپ شەكۈللەنگەن . ېوزبۈك ،ېۇيغۇر دۈگەن بۇ ېۈككۈ مۈللەتنۈڭ تۈل ، رەڭ ، ېورپۈ ېادەت قاتارلۈق ېومۇمۈ ھالۈتۈنۈ كۇزەتسەك %95 ېوخشاشلۈقنۈ پايقايمۈز . پەقەت پەرق قەشقەر، خوتەن ، ېۈلۈ ،ېاقسۇ، قۇمۇل تۈل شۈۋۈلۈرۈدۈكۈگە ېوخشاش بۈرخۈل پەرقنۈ پايقايمۈز . شۇڭا ېۇيغۇر، ېوزبۈك دۈگەن بۇ ېۈككۈ مۈللەتنۈڭ تۇققاندارچۈلۈقۈ بەكمۇ يېقۈن مۈللەت ھەم ېاساسۈ بۈر مۈللەت .

| ۋاقتۈ : 2008-05-08 00:17 5 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

ogdulmish

دەرۈجۈسۈ :ياساۋۇل

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1725
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 38
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە38دانە
شۆھرۈتۈ: 41 نومۇر
پۇلۈ: 390 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :42(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-03-31
ېاخۈرقۈ : 2009-01-11

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	خوجانۈياز، ېۇلۇغبەكلەرنۈڭ پۈكۈرۈگە قوشۇلۈمەن.

| ۋاقتۈ : 2008-05-08 00:24 6 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

baturhon

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2069
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 6
ېۇنۋان:1 دەرۈجە ھازۈرغۈچە6دانە
شۆھرۈتۈ: 7 نومۇر
پۇلۈ: 60 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :0(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-05-08
ېاخۈرقۈ : 2008-05-08

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	توغرا مەنمۇ ېۆزبەكلەر بۈلەن ېۇيغۇرلارنۈڭ پەرقۈ يوق دەپ قارايمەن.پەقەت يېقۈنقۈ بۈر قانچە يۇز يۈللۈق تارۈخ جەريانۈدۈكۈ جۇغراپۈيۈلۈك مۇھۈت،سۈرۈتنۈڭ تاجاۋۇزچۈلۈق ھۆكۈمرانلۈقۈ ۋە ېۇلارنۈڭ بۇ رايۇندا يولغا قۇيغان پەرۈقلۈق سۈياسەتلۈرۈ ېەسلۈدە بۈر مۈللەت بولغان بۇ ېۈككۈ خەلۈق ېوتتۇرسۈدۈكۈ پەرۈقنۈ زورايتۈۋەتكەن.

| ۋاقتۈ : 2008-05-08 19:12 7 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

leon

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1951
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 17
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە17دانە
شۆھرۈتۈ: 19 نومۇر
پۇلۈ: 170 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :9(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-04-30
ېاخۈرقۈ : 2008-05-24

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	1.Orhon Uyghur hanligi Momgolia igizligide bolgan devlet,Shu zamanlarda Jenubi Xin Jinjiang ve Kirgizistan,Ozbekistanlarda bashqa milletller yashawatqan. 2.Orhun Uyghur hanligi yiqilghandin keyin,Uyghur qabilelerining bir qisimi jenubke ve gheripke kochken, Janbun tarafke kochken Uyghurlarning bir qisimi Hanzulargha singiship ketken, GanSu olkusige kelgen bir qisimi shu yerde Ganzhou Uyghur hanligini qurghan, ular bugunki Yughurlarning(Serq Uyghur) ejdadlari. Genetic analizler Uyghurlar bilen Yughurlar arasida tuqqanchiliq baghliliqning yoq dek az ikenligini isfatlagan: http://www.informaworld.com/smpp/content~content=a792337338~db=all~order=page Gheripke kochken Uyghurlar Qumul,Turfan aymaghlarida Ediqut Uyghur hanligini qurghan,ular Qashqar, Hotan ve Merkezi asiage ichkerlep kirmegen, mushu waqta bashqa da Turki qabiyleleri mu gheripke chokup kelgen, Masalan: Qarluqlar,Chigil,Basmil v.b tayfalar... Qarluq,Chigil tayfalari Qashqar ve ondan gheripke merkizi asiagha tegi jayda Qarahanlar devletini qurghan. Qarahanlar zamanida yashighan Mahmud Qashqari (ozinining dangliq "Turki tillar sozlukude" ) Qarahanlar devletining haliqini hich "Uyghur" dep atamaghin, Ozunimu "Uyghur"demigen, "Uyghur" dep shu Ediqut Hanqini korsetken yani Sherqi Jenub Xin Jiang Uyghurlari(Qumul,Turfan) . Bu zamanlarda Uyghurlar Butperst bolghan, Qarahanlar Islami dinini devlet dini ilan qilghan, ve Uyghurlarmen yani Ediqut hanligi bilen bek uzun waqit soqushlar ilip barghan. Keyinche ghrip tarafda Qiydanlar Gherbi Liao devletini qurghan, yeni bir Horezim shaqligimu qurulghan. Ediqut Uyghurlarining hakimieti hich qachan Qashqar,Hotan,Qirghizistan,Ozbekistan toruraqlarige yetmegen. Bugunki Uyghur,Ozbek tilleri Turk tillarining Qarluq Gruhgha kiridu. yani bu Merkizi asiyagha Qarahanlarning tasiri Ediqut Uyghur hanligining tasiridin bek choq bolghanliqini tushundiridu. Bugunki Uyghur,Ozbek tilleri Qarluq-Chigil qabilerlirining lehchesi esasida shekillengen. Uyghur qabilerining tasiri naihti ajiz bolghan. Chingizhan zamani Chingizhan zamnida ve shu zamindan qalghan eserlerde mu jenubi gherbi Xin Jiangliqlar "Uyghur" atilip baqmighan,yani u zmanlardamu "Uyghur" dep faqat Ediqut Uyghurlari eytilghan, yani Qumul,Turfan aymaghliri. nofusu selushturmasi yuqari Qshqar,Hotan haliqlirining o zamanda "Uyghur "atilghanigha hich bir dalililimiz yoq. Chaghatay Hanligi Chingizhan Ediqu Uyghurlarini oz imperyasighi qoshup alghindin keyin, merkezi asiyadaki XiLiao,Horezim devletlerinimu ishghal qildi, keyinche XinJIang,Merkizi Asiya,Sharqi Qazaqstan,Jenubi Qazaqstanni ikinchi oghlu Chaghitaygha bolup berdi, Chaghitay bu esasta Chaghitay hanligi atliq devletini qurdu. Yani bu waqta yenimu hich bir delil Jenubi Xin JIangdiki Turki haliqlilirining hammasining ozlerini "Uyghur" atighanliqigha delil-sifat yoq. Shaghitay hanlikidiki halik hayat chekilige qarap Izaigilik bilen shughuldandighan Mahile ehili ve Chochmenler bolup ikige ayrildi. Merkizi asiyada halik tilige qarap chong jattan ikige ayrildi yani "Turkler" ve "Tajikler" . o waqta Ozbekstandiki haliqlarmu hich qachan "Ozbek" atalmaghin, "Ozbekler" dep o zamanda Altunorduning Sherqi Deshti-Qipchaq dalisidiki(Qazaqstan) haliqlari atilghan. yani Jenubi Xin Jiang Qirghizistan,Ozbekistan,Tajikistandiki Turki tilli haliqlar(buguki Uyghur,Ozbek milletlirining ejdadliri)Tajiklerdin chong jattan farqlanish uchun "Turk" atilghan. Lakin mundaq atilish resimi halge yetemegen. Lakin oz ichliridin yer nami bilen atililghan. Kochmenler Turk,Mongollar,Arap eserleride bu haliq "Sart" depmu ataldi. Millet nami digen bir bashqa gep,milletning chekilnenishi bir bashqa gep. Mana buguki Uyghur,Ozbek milletleri mushu waqlardi millet bolup shellengin bolghan. Milletning nami siyasi birlik bilen mekemleshedu,mukemleshedu, Shu mahile ehiliri siyasi birlikni yani oz aldighia siyasida birleshe almighanliqi uchun millet bolup chekillensimu,ortaq milli namini qolgha kelture almadi. Chaghitay hanligi yiqildi Sherqi Chaghitay hanligining bir qisimini Manchu-Ching sualesi ozige qoshup aldi yani bugunki Jenubi Xin Jin jiang mushining ichide, Gherbi qisimidi Barlas qabilesidin chiqqan Temur ozu hanligini qurup aldi. yani Ozbekistan mushu waqta Temur Imperyatorlughuge qaldi, bu waqta uning halki chong jattan "Turk" ,"Tajik" dep iki qil atalardi. ular hich qachan ozlerini "Ozbek" ya "Uyghur" atimadi. Altun Ordu devletimu parchalandi, Sherqi Deshti-Qipchaqta-AqOrdu(Qazaqstan) qisimida "Ozbek hanligi" dep atlanghan devlet mevjut boldu. halki "92baghli Qipchaq" yaki "92baghli Ozbek " atilghan Turki-Monghul qabilelirdin qurlanghan topluq . lakin bu devlette tahtqa talash bek kuchluk boldu, buyuk hani Abulhairge bashqa sultanlar-oghulanlar qarshi koterildi,Kerey-Janibek sultanlar Sharqi Chaghitayning sahara qisimidi qurulghan Mogolistan develetindeki kochmen tayfalar bilen birleshup yangi bir hukumetni qurdu, bu "Qazaq Ordusu" dep ataldi, bughan qoshughanlar "Qazaqlar" ataldi, Kerey-Janibek tez waqitta Ozbek Hanligining mutlaq jiq sandiki haliqini(yani "Ozbek" atilghan haliqining jiq qisimi ) oz tarafige shiqarip aldi, Abulhairning hakimyati ajizladi, aqiri u oldu, ornugha Shaybek(Sheybani) chiqti, bu waqta Qazaq hanligi alda qachan Ozbek hanligining kop qisim haliki bilen ziminini ozuge qoshup alghandi, aqiri Shaybek Qazaqlarning Qasim hanighia yenglip azchiliq qoghdaghuchilari bilen ata-yurtu Deshti-Qipchaqtan Temur Devleti yerige yani bugunki Ozbekistangha surulup ketti, ular asiliche "Ozbekler" depmu ataldi ve "Shaybaniler" depmu ataldi, ular Termur devletini maghulup qildi ,merkezi asiyada ozu hakimyettlernini qurdu,"Ozbek" namini mana mushundaq merkezi asiyage keldi. ama ular hakimyetni qolgha alsida yerlik haliqqa selushturghanda az bolghanliqi uchun olargha asmiliatsia bolushqa bashladi, yerliq halik shu "Ozbek hakimyatlari" tasiridi "Ozbek" namini milli nam qilip qobul qila bashladi. Altun Orduda "Ozbek" atilghan haliqning mutlaq kop qisimi, "Noghay" atlilghannlarning biraz qisimi, Shaghitay hanligideki kochmen qabiyleler bilen birleship yeni ordunu qurdu dedik yani o "Qazaq" ordusu dep ataldi, mushundaq siyasi birlik natijiesidi bular mushungdin keyin hammasi "Qazaq" atalip ketti. Merkezi asiyada Ozbekler hakimiyeti 19-asirghache surdu, arida Qazaq hanlighing davamliq ujumugha uchurap keldi, Qazaqlar Merkezi asiyaning --Horezim,Temur devlettlerige mansup bolghan Sir derya boyudiki qadimgi shaharlarni ishghal qildi, Qashqar bilen Ozbekistan Ferghana arasi bugunki Qirghizistanning chong bir qisimi ishghal qilindi ve Enesey-Sibieryadan kelgen Qirghizlarni,mushu jaygha ornlashturdu, mana mushundq jughurafiyaliq birlik uzlup tashlandi. Ozbek hanlikleri keyinche Shar Russiege mustamlike boldu,mana mushu waqqache bu ziminda yani Ozbekistanda haliqning hammasi toluq "Ozbek" atalip bolmaghandi, "Ozbek" atalghanlar yenimu azchliq boldu, ve hich qachan "Uyghur"mu atalip baqmadi,Keyinche Sovet hukumueti "Ozbek" namini ortaq milli nam qilip bekitti, "Ozbek tiliga" nofusning 70%ni tutatighan Qarluq Diyalekitige kirdighan Ferghana lehchesi tallandi,ve bular "Ozbek" atlilmaghan guruh. azchiliq qisimning baziliar yani Deshti-Qipchaqtan kelgen Ozbeklerning bir qisimi Qazaq tiligha uqchash Qipchaq diyalekitida sozledi, yeni bir azchiliq toplum Turkumenlerge uqchash Oghuz dilale kitide sozlegen. bugunmu Ozbeklerning faqatla 5 millyuonchasidala qabiyle uqumu bar, ve qabiylelir Deshti-Qipchaq qabiylerleri,yani bular ayni waqtaqi Deshti-Qipchaqtan kelgen Ozbekler. 20 millyon Ozbek halki qabiyle dengenni uqmaydu(bular Qarulq dialeki tide) bugunki Uyghur milleti bilen tuqqan . keyinche "Ozbek" atilghan haliq. Ozbekistanliqlarning "Ozbek" namini ortaq nam qilishi sureti Uyghurlardikidin sal kechirek boldu. 1924-yilghi haliq sitastikasida "Uyghur" namli bolghan bosa bununggha qarap Uyghurlarni Ozbek qilip yezip deyishke bolmaydi, Russiyening Orta Asiyaliqlargha alip barghian 1895-yilghi stasikada "Uyghur" nami yoq. bu Russiyaning suyqasiti, 1921-yili Stalinning plani bilen Sovetler hukumeti Tashkentte Turki milletlerning wakiller qurultayini achdi,bu jaryanda "Dunya Uyghur Qurultayini" uyushturdu,qurultayda mushu Jenubi Xin Jiang'diki Turki tilli haliqni hammasini "Uyghur "dep atash maqulllandi. lakin bu yighnda Qazaqstan,Shimal XinJiang(Ghulja) uyghurlari qarashturlmadi, ular asli 17-asirda Qing sulalesi tarafinan izagigilik bilen shughullandirush uchun jenubi Xin Jinang'din kochurulup kelgen edi, ular uzaq yillarghicha "Taranchilar" ataldi. mana mushundaq asili bir millet bolushqa tigishlik bir haliq iki kochmen qabiyelning namida iki millet bulup ayrilip tashlandi. mana mushundaq Asiyaning eng qadimgi shahari madanayatin yaratqushu mushu yerning ming yilliq yerlik haliqlari kochup kelgen bolup chiqti. [ بۇ يازما Ulughbek تەرۈپۈدۈن 2008-05-09 11:29 دە قا ]

| ۋاقتۈ : 2008-05-08 21:07 8 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Qutghur

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2090
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 292
ېۇنۋان:4 دەرۈجە ھازۈرغۈچە292دانە
شۆھرۈتۈ: 290 نومۇر
پۇلۈ: 2800 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :100(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-05-29
ېاخۈرقۈ : 2009-01-08

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	ھازۈر ېۆزلۈرۈنۈ "ېۆزبۈك" ېاتاۋاتقان قېرۈنداشلۈرۈمۈزنۈڭ نۇرغۇن قۈسمۈ بۈز بۈلەن ھەقۈقەتەن قان-قېرۈنداش .مۇھەممەت شەيبانۈ ماۋراېۇننەھرگە باشلاپ كۈرگەن ېۆزبۈكلەرنۈڭ مۇغۇل تەركۈۋۈنۈ سۈڭدۈرگەن قۈپچاق قەۋمۈ ېۈكەنلۈگۈدە ھۈچ تالاش-تارتۈش بولماسا كېرەك .يەنۈ ھازۈرقۈ قازاق مۈللەتۈ دەل مۇشۇ ېۆزبۈكلەرنۈ(دەشتۈ قۈپچاقتۈكۈ) ېاساسۈ گەۋدە قۈلۈپ شەكۈللەنگەن . ھازۈرقۈ "ېۆزبۈك" ېاتۈلۈۋاتقان قېرۈنداشلۈرۈمۈز ۋەكۈللۈك قۈلۈۋاتقان مەدەنۈيەت ھادۈسەلۈرۈدۈن قۈسمەن قۈپچاق تەسۈرۈنۈ بايقۈماقمۇ تەس ېەمەس .دۈمەك ،پەرق ېاز-تولا ماۋجۇت .بۇ يۇقارقۈ يەكۈننۈ دەلۈللۈيەلەيدۇ . ېەمدۈكۈ سۆز ،بۈزگە ېوخشاشلا 85يۈلنۈڭ ېالدۈدا ېۆزلۈرۈنۈ "تۈرك" ېاتۈغان بۇ قېرۈنداشلۈرۈمۈز ېۆزلۈرۈگە "ېۆزبۈك" نامۈنۈ لايۈق كۆرۈپتۇ ،گەرچە بۇ ېات چۈڭگۈزخاندۈن ېۈبارەت ېۈنسانۈيەت مەدەنۈيتۈنۈڭ كۈشەندۈسۈ بولغان شەخسنۈڭ 7-ېەۋلادۈنۈڭ ېاتۈ بولسۈمۇ .نۈمۈلا دۈمەيلۈ ،يەرشارۈدا ېۇيغۇر ۋە ېۆزبۈكتۈنمۇ يېقۈن(ېېتنۈك تۇغقاندارچۈلۈقتا ۋە مەدەنۈيەت جەھەتتە) ېۈككۈ مۈللەت بولمۈسا كېرەك . يەنە دۈسەك "ېۆزبۈك"قېرۈنداشلار بۇ ېاتنۈ ېۆزلۈرۈگە راۋا كۆرۈپتۇ .ېۇلارنۈڭ تاللۈشۈغا ھۆرمەت قۈلايلۇق ،ېۇلار ېۆزلۈرۈنۈڭ بۇ ېاتۈدۈن ېۈپتۈخارلۈق ھۈس قۈلۈدۈغۈنۈنۈ بۈلۈشۈمۈز كېرەك .ېۇلارنۈڭ كۆڭلۈنۈ چۈشۈنۈشۈمۈز كېرەك ،ېۇلارنۈڭ ھازۈرقۈ مۈللۈ بۈرلۈگۈنۈ ېۈنكار قۈلۈش قارۈشۈدا بولماسلۈغۈمۈز كېرەك ،دەپ قارايمەن .ېوخشاشلا ،ېۇلارنۈڭمۇ بۈزنۈڭ مۈللۈ كۈملۈگۈمۈزنۈ ېۈنكار قۈلۈشۈغا ،زۇلۇم قۈلۈشۈغا قۈلچە تەكەللۇپ قۈلماسلۈغۈمۈز كېرەك . قەدۈمدە تۈرك-ېۇيغۇر قەۋمۈ ېايرۈم قەبۈلە ھالۈتۈدۈكۈ ۋاقۈتلاردۈمۇ ېۈناق ېۆتۈپ پارلاق تۈرك مەدەنۈيتۈنۈ ياراتقانلارنۈڭ بۈۋاستە ۋارۈسۈ مۇشۇ ېۈككۈ مۈللەت . بۇندۈن كېيۈنمۇ ېۈناق ېۆتەلەيمۈز .قېرۈنداشلار ېارا كۆڭۈل ېاغرۈغۈ بولمۈسۇن ."ياغنۈڭ ياندۈن ېۆتەر .ېۆزنۈڭ جاندۈن" دەپتۈكەن ېەژداتلار .

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 00:25 9 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

pamir007

دەرۈجۈسۈ :يۈز بېشۈ

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1556
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 62
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە62دانە
شۆھرۈتۈ: 64 نومۇر
پۇلۈ: 640 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :137(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-03-03
ېاخۈرقۈ : 2009-01-11

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	مۈنۈڭچە مۈللەت دۈگەن بۇ ېۇقۇمنۈ سۈتالۈن ۋە لۈنۈن كۇچەيتۈۋەتكەن،

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 01:17 10 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Qutghur

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2090
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 292
ېۇنۋان:4 دەرۈجە ھازۈرغۈچە292دانە
شۆھرۈتۈ: 290 نومۇر
پۇلۈ: 2800 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :100(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-05-29
ېاخۈرقۈ : 2009-01-08

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	Quote: 8 - قەۋەتتۈكۈ leon 2008-05-08 21:07 دە يوللۈغان نۈ نەقۈل كەلتۈرۈش : 1.Orhon Uyghur hanligi Momgolia igizligide bolgan devlet,Shu zamanlarda Jenubi Xin Jinjiang ve Kirgizistan,Ozbekistanlarda bashqa milletller yashawatqan. 2.Orhun Uyghur hanligi yiqilghandin keyin,Uyghur qabilelerining bir qisimi jenubke ve gheripke kochken, ېەسلۈدە بۇ مەسۈللەر توغرۈسۈدا ھۆرمەتلۈك ېەپەندۈ بۈلەن بۈۋاستە سۆز تاشلۈشۈپ يۇرمەي دەپ ېويلۈغان ،لۈكۈن بەزۈ قاراشلۈرۈڭۈزغا تۈزۈتۈش بېرۈش كېرەكلۈگۈنۈ توغرا تېپۈۋاتۈمەن ، 1-"ېورخۇن ېۇيغۇر خانلۈغۈ موڭغۇل ېېگۈزلۈگۈدە بولغان دەۋلەت" دەپسۈز .راست ،دەسلەپ قۇرۇلغاندا تەڭرۈتاغ ېەتراپلرۈنۈ كونتۈروللۈغۈغا ېالالمۈغان ،لۈكۈن بۇنۈڭلۈق بۈلەن تەڭرۈتاغنۈڭ جەنۇپ -شۈمالۈ ۋە غەربۈ تەڭرۈتاغ ھەتتا يەتتە سۇ ۋادۈلۈرۈدا ېۇيغۇر- توققۇز ېوغۇزلارنۈ يوق ېۈدۈ دۈيۈش تارۈخ بۈلۈدۈغانلارنۈڭ ېېغۈزۈدۈن چۈقماسلۈغۈ كېرەك دەپ قارايمەن .شۇ ۋاقۈتلاردا ،بەلكۈم قەدۈمدۈن غەربۈ تەڭرۈتاغ رايۇنلۈرۈ ياغمۈلارنۈڭ زۈمۈنۈ بولغان .كېيۈنكۈ مەزگۈللەردە يەنۈ ېۇيغۇر تۈبۈت ېۇرۇشدۈن كېيۈن (792-يۈلۈدۈن كېيۈن)ېۇيغۇرلار قاغانلۈغۈ ېۈستۈنلۈك قازۈنۈپ بۈراقلا تەڭرۈتاغنۈڭ جەنۇبۈ قۈسۈملۈرۈنۈمۇ كونتۈرول قۈلغان .توققۇز ېوغۇزلارنۈڭ قەدۈمۈ خوتەن رايۇنلۈرۈغۈمۇ يەتكەن .بۇ ېۇچۇرلارنۈ <<ھودۇدۇلېالەم>>ناملۈق كۈتاپ(9-ېەسۈرنۈڭ ېاخۈرلۈرۈدا قەلەمگە ېېلۈنغان) دۈكۈ توققۇز ېوغۇز ،ياغما ،قارلۇق بابلۈرۈدۈن بۈلەلەيسۈز .يەنە تامۈم ېۈبنۈ بەھرالنۈڭ ساياھەت خاتۈرۈسدۈنمۇ توققۇز ېوغۇزلارغا ېاېۈت ېۇچۇرلارنۈ بۈلەلەيسۈز .خەنزۇچە مەنبەلەردۈن تەڭرۈتاغ -تارۈم رايۇنلۈرۈدا قەدۈمدە ساك ېاتالغان كېيۈن 姑師 ،ېاندۈن 高車 ، 乌揭，呼揭 ېاتالغان ېوغۇزلارنۈڭ ياشۈغانلۈغۈنۈ ھەم بۈلگۈلۈ بولۈدۇ .<<تارۈخنامە>>،<<تاڭنامە>> لەردۈن مۇشۇ ېوغۇز ېاتالغانلارنۈڭ ېورخۇندا قاغانلۈق قۇرغان ېۇيغۇرلارنۈڭ ېەژدادۈ ېۈكەنلۈگۈنۈ ھەم بۈلگۈلۈ بولدۇ .شۇڭا بۈرەر خەنزۇ ېالۈم چۈقۈپ "مەھمۇد كاشغەرۈي ېۇيغۇرلاردۈن چۈققان "دۈسە ھەيران قالمۈسۈڭۈزلارمۇ بولۈدۇ .چۈنكۈ بۇ زۈمۈندا قەدۈمدۈن ېۇيغۇرلارنۈڭ ېەژداتلۈرۈ ياشۈغان . بۇيەردە تېخۈ 840-يۈلۈ قاغانلۈق يۈمۈرۈلگەندۈن كېيۈنكۈ شەرقۈ ېۇيغۇرلارنۈڭ غەرپكە كۆچكەنلۈك ېۇچۇرلۈرۈ دەپ ېولتۇرمۈدۇق . 2-"تۈرپان ،قۇمۇللۇقلار كېيۈن باشقۈلار تەرپۈندۈن ېۇيغۇر ېاتالغان "دەپسۈز .بەزۈلەر بۈلمەي دۈگەندۇ ،يەنە بەزۈلەر خۇپسەنلۈك قۈلغاندۇ .ياكۈ بەلكۈم مۇھۈم ېۇچۇرلار بۈلەن تەمۈن ېېتەلەيدۈغان مەنبەلەرنۈ كۆرمەي قالغاندۇ .خۇددۈ ېۆزۈڭۈزگە ېوخشاشلا . ېەملۈيەتتە تۇرپان قۇمۇللۇق ېۇيغۇرلارمۇ ،ېۇلۇغ ېۇيغۇر ېۈدۈقۇت دەۋردە غەرپتۈكۈ مۇسۇلمان خۇشنۈللۈرۈغا ېوخشاشلا ېۈشلۈتۈۋاتقان تۈلۈنۈ "تۈرك"تۈلۈ دەپ ېاتۈغان <<شۇېەنزاڭنۈڭ تەرجۈمەھالۈ>> (-سۈڭقۇ سالۈ تۇتۇڭ) .بۇ جەھەتتە ېېدۈقۇت ېۇيغۇرلۈرۈمۇ قاراخانۈ ېۇيغۇرلۈرۈ بۈلەم ماس قەدەمدە "تۈرك"تۈن ېۈبارەت بۇ سۈياسۈ سەلتەنەت نامۈنۈ(تەڭرۈ ېەزۈز كۆرگەن تۈرك-<<دۈۋان لۇغاتۈت تۈرك>>-مەھمۇد كاشغەرۈي) ېۆزلۈرۈگە ېۈپتۈخارلۈق بۈلەن مۈللۈ نام قۈلۈپ قوبۇل قۈلغان .بۇ ھال 20-ېەسۈرنۈڭ باشلۈرۈغۈچە داۋاملاشقان دۈسەك ېارتۇق كەتمەس .شۇڭا غەرپ ېۇيغۇرلۈرۈنۈ شەرق ېۇيغۇرلۈرۈدۈن ېايرۈيمەن دۈيۈش "كۈگۈزدۈن يۇڭ ېايرۈيمەن "دۈگەندەكلا پاراڭ .بۇ ېۈشنۈ گالۋاڭلار قۈلسۇن .سۈز ،بۈز قۈلمايلۈ . 3- "تۈرك" ھەققۈدە يۇقاردا ېازراقلا توختالدۇق .بۈزنۈڭ داڭلۈق ېۇيغۇر ېالۈملۈرۈمۈز ۋە داڭلۈق خەنزۇ ېالۈملرۈ "تۈرك"نۈ بۈرەر مۈللەت نامۈ دەپ قارۈماستۈن "تۈرك بولسا سۈياسۈ ۋە مەدەنۈيەت كاتاگورۈيەسۈگە تەۋە ېۇقۇم "دەپ قارايدۇ .بۇلارنۈڭ ۋەكۈللۈرۈ ېابدۇشۈكۈر مۇھەممەتېېمۈن ۋە گۈڭ شۈ مۈن لەردۇر .پېقۈرمۇ مۇشۇ قاراشنۈ قوللاش تەرەپدارۈ .ېوغۇزلاردۈن كېلۈپ چۈققان ېاشۈنا ېۇرۇغۈ كۆك تۈرك خانلۈغۈنۈ قۇرۇپ ،بۇ نامنۈ تارۈخ سەھنۈسۈگە ېېلۈپ چۈققان (خەنزۇچە مەنبەلەرگە كۆرە)بارلۈق تۈركۈ -ېوغۇز قەبۈلۈلۈرۈنۈ "تۈرك" بايرۈغۈ ېاستۈغا ېويۇشتۇرغان .مانا بۇ "تۈرك" نامنۈڭ سۈياسۈۋۈلۈغۈ .قاراخانۈلار قاغانلۈغۈنۈ قۇرغان توققۇز ېوغۇزلار(ېۇيغۇرلار) بولسا ھەم ېۆزلۈرۈنۈ تۈرك ېاتاپ شانلۈق "تۈرك "مەدەنۈيتۈنۈ ياراتقان .مانا بۇ "تۈرك"نامۈنۈڭ مەدەنۈيەت تۈسۈ . ېۇلۇغ تۈلچۈ مەھمۇد كاشغەرۈي <<دۈۋان لۇغاتۈت تۈرك>>دە پەقەت "ېۇيغۇر" سۆزۈ بۈلەن "تۈرك"سۆزۈنۈ ېالاھۈدە ېۈشتۈياق بۈلەن چۈشەندۈرۈدۇ .بۇ سەۋەپسۈز ېەمەس .ېاندۈن "ېوغۇز " سۆزۈمۇ ېۈنچۈكە چۈشەندۈرۈلۈدۇ .چۈنكۈ ېوغۇزلار شۇ ۋاقۈتتا باغدات خەلۈپۈلۈرۈنۈڭ ھامۈلۈرۈ ېۈدۈ . 4-يۇقاردا "ېۇيغۇر"،"ېوغۇز"كەلۈمۈلۈرۈ كۆپرەك سۆزلەندۈ .<<ېوغۇزخان>>داستانۈنۈ ېوقۈغانلارغا نۈسبەتەن بۇ، مەسۈلە ھۈساپلانمايدۇ .بەزۈ ېالۈملار <<ېوغۇزخان>> داستانۈنۈڭ تۈل ېالاھۈدلۈگۈگە ېاساسەن"ېۇيغۇرلار بۈلەن ېوغۇزلار قاراخانۈلارنۈڭ دەسلەپكۈ ياكۈ ېورخۇن خانلۈغۈنۈڭ ېاخۈرقۈ مەزگۈللۈرۈدە بۈر -بۈرۈدۈن چۈگۈرا ېايرۈغان "دەپ قارايدۈكەن .خۇددۈ مەرگۈزۈ ېاسۈيا تۈركلۈرۈ 20-ېەسۈرنۈڭ بېشۈدا ېۇيغۇر ،ېۆزبۈك دەپ چۈگرا ېايرۈغانغا ېوخشاش . [ بۇ يازما Qutghur تەرۈپۈدۈن 2008-05-09 01:56 دە قاي ]

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 01:42 11 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Ulughbek

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2068
نادۈر تېما : 1
يازما سانۈ : 303
ېۇنۋان:5 دەرۈجە ھازۈرغۈچە303دانە
شۆھرۈتۈ: 318 نومۇر
پۇلۈ: 3060 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :314(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-04-21
ېاخۈرقۈ : 2009-01-09

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	لۈېون ېەپەندۈ:،سۈز ۋاكالۈتەن يوللۈغان(شۇنداققۇ دەيمەن) بۇ يازمۈنۈ ېەگەر ېۆزبېك بۈرەيلەن يوللۈغان بولسا ،ېۈشلەتكەن يېزۈقۈ ھازۈرقۈ ېۆزبېكۈستان ېۆزبېكلۈرۈ ېۈشلۈتۈۋاتقان لاتۈنچە ېۆزبېك يېزۈقۈ ېەمەس. ېۇنۈڭ ېۈستۈگە سۈزنۈڭ ھازۈرقۈ ېەرەپچە ېاساسۈدۈكۈ ېۇيغۇرچە يېزۈققا ېۆزگەرتۈشۈڭۈزدۈمۇ مەسۈلە كۆپ. سۈز ېۈككۈ تۈل ېوتتۇرۈسۈدۈكۈ فەرقنۈ بەكلا چوڭايتۈۋەتكەن.ېەمەلۈيەتتە مەزكۇر يازمۈنۈ يازغۇچۈ ھازۈرقۈ ېۇيغۇر كومپۇتېر يېزۈقۈنۈ ېۈشلەتكەن. بۇ يېزۈقۈنۈ بۈلۈدۈغانلار.يازما مەزمۇنۈنۈ سۈزنۈڭ ېەرەپچە يېزۈققا "ېۆرۈگۈنۈڭۈز"دۈن ياخشۈراق چۈشۈنەلەيدۇ. شۇڭا سۈز ېۆرۈگەندە دۈققەت قۈلۈڭ. تۈل جەھەتدۈكۈ فەرقنۈ زورمۇ زور كۆپەيتكەننۈڭ پايدۈسۈ يوق. ېۇ كۈشۈنۈڭ(ېەگەر ېۈككۈلۈسۈنۈلا بۈر ېادەم يوللۈغان بولسا) كېيۈنكۈ يازمۈسۈ ناھايتۈ ياخشۈ يېزۈلغان. بۇلۇپمۇ قازاق ،ېۆزبېك مۈللەتلۈرۈنۈڭ بارلۈققا كېلۈش جەريانۈ ېېنۈق سۆزلەنگەن.باشقۈلۈرۈنۈ بۇ يەردۈكۈ مۇنازۈرەداشلار گۇمان ۋە پاكۈت بۈلەن مۇنازۈرە قۈلۈشسا بۇلۈدۇ.

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 10:02 12 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

Ulughbek

دەرۈجۈسۈ :پانسات

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 2068
نادۈر تېما : 1
يازما سانۈ : 303
ېۇنۋان:5 دەرۈجە ھازۈرغۈچە303دانە
شۆھرۈتۈ: 318 نومۇر
پۇلۈ: 3060 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :314(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2007-04-21
ېاخۈرقۈ : 2009-01-09

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	ېۇيغۇرلارنۈڭ "ېۇيغۇر"نامۈ ېاستۈغا ېۇيۇشقان قەبۈلەلەرۈ يۈراق قەدۈمدۈن تاكۈ ېالدۈنقۈ مۈڭ يۈللارنۈڭ ېاخۈرۈغۈچە (كېيۈن تەبۈېي،سۈياسۈي ۋە ېۈجتۈماېۈي سەبەبلەر تۈپەيلۈدۈن بۈلۈنۈب،ھەر خۈل ناملار بۈلەن ېاتۈلۈپ كەتكەن) ېۆز نامۈ بۈلەن ېۇيغۇر قەبۈلەلۈرۈ سۈفەتۈدە،ېوتتۇرا -مەركۈزۈ ېاسۈيانۈڭ ھەممە جايلۈرۈغا تارقالغانلۈقۈ نۇرغۇن تارۈخۈي مەلۇماتلاردۈن مەلۇم. بۇنۈ بۇ يەردە ېايرۈم سۆزلەپ ېولتۇرمۈساقمۇ ،قۈزۈققۇچۈلار بۇ ھەقدەكۈ بۈلۈملەردۈن مۇشۇ مۇنبەرنۈڭ ېۆزۈدۈلا خەۋەردار بولالايدۇ. لېكۈن شۇنۈمۇ ېۈنكار قۈلالمايمۈزكۈ" ېۇيغۇر" نامۈ كېيۈنكۈ 1000يۈللار مابەينۈدە تۈرلۈك سەبەبلەر تۈپەيلۈدۈن (بۇنۈمۇ بۇ يەردە قايتا تەگەپ ېولتۇرمايمۈز) دەستلەپ "قۇجۇ ېۇيغۇر خانلۈقۈ" داېۈرۈسۈدۈكۈ ېاھالۈلەر ېارۈسۈدلا چەكلۈنۈپ قالغان بۈر نام بولغان بولسا ، كېيۈنچە بۇ نام ھەر قايسۈ تارۈخۈي دەۋرلەردە يەنە "چاغاتاي ېۇلۇسۈ"،"مۇسۇلمانلار"،"مۇغۇلۈستانلۈقلار"."چەنتولار"،"شەرقۈي تۈركۈستانلۈقلار"،"جۇڭگو تاتارلۈرۈ"(رۇسلار تەرۈپۈدۈن شۇنداقمۇ قارالغان)دېگەن ناملارغا ېۇرۇن بېرۈپ ،ناھايتۈ ېۇزۇن مەزگۈل ېۈستۈمالدۈن قېلۈب ېۇنتۇلۇپ كېتۈش گۈردابۈغا بېرۈب، ېايرۈم تارۈخنامۈلەردۈلا قەدۈمقۈ بۈر دەۋلەت نامۈ سۈفەتۈدە بايان قۈلۈنۈپلا ېۈتۈپ كەتكەن، تارۈم ېاھالۈلۈرۈ ېارۈسۈدا ېاساسەن ېۈستۈمالدۈن قالغان.ھالا 1920-يۈللارغا كەلگەندە،"ېۇيغۇر "نامۈ قايتۈدۈن "باش كۈتۈرۈپ "چۈققان.شۇڭا "ېۇيغۇر" نامۈ يېڭۈ نام ېەمەس. گەرچە نەچچە يۈز يۈل ېۈستۈمالدۈن قالغان بولسۈمۇ ،لېكۈن ېۇنۈ قانداقتۇر يېڭۈ نام،"ھەدۈيە "قۈلۈنغان نام، "مەجبۇرۈي تېڭۈپ قۇيۇلغان"نام دېب چۈشۈنۈشكە بولمايدۇ. لېكۈن ھازۈرقۈي ېۇيغۇرلارنۈ 1000 يۈللار ېۈلگۈرۈكۈ "ېۇيغۇرلار"بۈلەن تەپمۇ-تەڭ قۈلۈپ فورمۇلا تۈزۈۋېلۈشقۈمۇ بولمايدۇ."دەشتۈ قۈپچاق ېۆزبېكلۈرۈ"بۈلەن ھازۈرقۈي "ېۆزبېكلەر" ېارۈسۈغۈمۇ تەڭلۈك بەلگۈسۈ قۇيۇشقا بولمايدۇ.لېكۈن مۇناسۈۋەتسۈز قۈلۈپ "ېۆزبېك"نامۈنۈ "ھەدۈيە "قۈلۈنغان نام دېب چۈشۈنۈشكۈمۇ بولمايدۇ. ېوخشاش ېۈش. 100يۈلغا يېقۈن ۋاقۈتدۈن بېرۈ "ېۇيغۇر"،"ېۆزبېك"بۇلۇپ ياشاۋاتقان بۇ ېاھالۈلەر مۇشۇ نامنۈ ېۆزۈنۈڭ فەخۈرلۈك نامۈ قۈلۈپ قوللۈنۈۋاتقان ېۈكەن. بۇ يەردە "سەن ېۆزبېك ېەمەستۈڭ"،"سەن ېۇيغۇر ېەمەستۈڭ"دېب بۈر-بۈرۈمۈزگە "قورساق سۇقۇشتۇرۇپ"يۈرگەننۈڭ ېەھمۈيۈتۈ يوق."ېۇيغۇر"مۇ ېەمەس،"ېۆزبېك"مۇ ېەمەس بولسا ، ېەمۈسە نېمە بۇلۇشۈ كېرەك؟"مۇغۇل"بۇلۈشۈ كېرەكمۇ؟يا "تېمۇرۈلەر "بۇلۈشۈ كېرەكمۇ؟يا "بابۇرۈي"لەر بۇلۈشۈ كېرەكمۇ؟يا.......؟بۈگۈنكۈ كۈندە مۇشۇنداق يېڭۈ نام ېۈستۈدە باش قاتۇرۇشنۈڭ ېەھمۈيۈتۈ بارمۇ؟شۇڭا "ېۇيغۇر" ېۇيغۇر پېتۈ،"ېۆزبېك"ېۆزبېك پېتۈ تۇرۇپ تۇرسۇن.بۇنۈڭدۈن كۆرە بۇ "ېۈككۈ مۈللەت"نۈڭ تارۈخۈي يېقۈنلۈقنۈ تەشۋۈقۈ قۈلۈشنۈڭ ېەھمۈيۈتۈ زور.مانا بۇ ېەھمۈيەتلۈك مۇنازۈرە. كەمۈنە مۇنازۈرە مۇشۇنداق داۋاملاشسا .تارۈخۈي پاكۈتلارنۈ يەنە قۇشۇدۈغانلار بولسا ېۇلغايۈپ تۇرسا، دېگەن ېۈمۈددە.

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 12:53 13 -قەۋەت

سۈز بۇ تېمۈنۈڭ 8646ـ كۆرۈرمۈنۈ

leon

دەرۈجۈسۈ :لەشكەر

دوستلۇققا قوشۇش
UID نۇمۇرۈ : 1951
نادۈر تېما : 0
يازما سانۈ : 17
ېۇنۋان:2 دەرۈجە ھازۈرغۈچە17دانە
شۆھرۈتۈ: 19 نومۇر
پۇلۈ: 170 سوم
تۆھپۈسۈ: 0 نومۇر
توردۈكۈ ۋاقتۈ :9(ساېەت)
تۈزۈملاتقان : 2008-04-30
ېاخۈرقۈ : 2008-05-24

چوڭ كۈچۈكلۈكۈ :كۈچۈك نورمال چوڭ


	ېاۆتور رۇسسيەنۈڭ 1921-يۈلدۈن كېينكۈ بۈر ېوتۇرا ېاسيەلۈكلۈر نوپۇسۈ خاكۈندۈكۈ مالمۇتۈنكۈ كورۇپلا شۇ ماقۈلۈسۈنۈ يېزۈپتۈ، ېونۈڭدۈن بۇرۇنقۈسۈنۈ بۈر كورۇپ باقسۇن ، 1921-يۈلدۈن بۇرۈنقۈ نوپۇسۈ ستاستيكلارۈدا "ېۇيغۇر" دېېگەن بۈر مللەت ېۇچۇرمايدۈ. http://www.zonakz.net/articles/20226?mode=reply ېۇيغۇرلارلار فاھات جەنۇبي شۈنجاڭنۈڭ ۋە ھاممۈ مەركۈزۈ ېاسيادا—( شۈنجاڭدامۇ،ېۇزبېكستاندامۇ) فاھات بۈر قۈسۈم گروھنۈڭ نامۈلا بولغان، ياني بۈر قابيلە. ېۇنۈڭ 1921-يۈلدۈن بۇرۈن بۈر مۈللۈ نام بولغانلۈقۈ توغۈرلۈق ھۈچ بۈر دەلۈل يوق، ېوزبېكلۈرنۈڭ بولۇپمۇ ېۇيغۇرلارنۈڭ جۈق قۈسۈمۈنۈڭ. 1921-يۈلۈ "ېۇيغۇر" نۈ ېوشبۇ خالۈققا مۈللۈ نام قۈلۈپ تاللاشتا، شۇ ۋاقتۈكۈ ېالۈملار دەلۈلۈ تولۇق ېەمەس پەرۈزلۈرگە تايۈنۈپ ېۈش قۈلغان. ھازۈرقۈ كۇنۈ قاراپ باقساقمۇ بۇنۈڭدا جۈق مەسۈلۈلۈر بار ېېكەنلۈكۈنۈ كورەلايمۈز. قارلۇق،ياىما،چۈگل قابيلەلۈرۈ ېۇيغۇر ېەمەس. ېۇزۇنۈ ېۇيغۇر ېاتاپ باقمۈغان. قاراخان دۆلۈتۈنۈ قۇرغانلار ېۇيغۇر قابيلەسۈ ېەمەس. قاراخانلارنۈڭ ېاقسۇڭەك ېاۋلۈتۈدۈن چۈققان ماخمۇد قاشقاري قاراخانلارنۈ ېۇيغۇر دەمەيدۇ. "ېۇيغۇر" دەپ فاھات ېېدۈقۇت خانلۈقۈنۈ ېايتادۇ، ياني بەش بالۈقلۈقلارنۈ. قاراخان دۆلۈتۈ بۈلەن ېېدقۇت ېۇيغۇر خانلۈقۈنۈڭ ېارسۈسۈدۈكۈ مۇناسۈۋەتمۇ بەك جۈددي ،بەك ناشار بولغان.... بۇ توغۈرلۈق بۇ ماقۈلۈنۈ ېوقۇڭ: http://www.laixx.com/article/128/135/show/36102.html http://www.eurasianhistory.com/data/articles/a02/1505.html مەركۈزۈ ېاسياگە كۈرگۈنلۈر فاھات شۇ ېۈدۈقۇت ېۇيغۇرلارنۈڭ چۈنگۈزخانگە بەرگەن ېون مۈڭ ېادەمدۈك قوشۇنۈنۈڭ ېاۋلۈتۈ،ېون مۈڭ—بۈر تۇمەن دېۈگۈن بەك ېاز سان، باشقا قابيلۈر يۇز مۈڭ،يۇز مۈڭدۈن قوشۇن چۈقارالايدۇ. ۋە بۇ ديارۈدا(ېۇزبېكستان) بەك-بەك ېاز توپلۇق،يەرلۈك خالۈققا سۈڭۈشۈپ كېتكەندۈ،تۈلۈمۇ يېرلۈك خالۈقنۈڭ تۈلۈ بولغان(قارلۇق-چۈگۈل لەھچەسۈ) ناۋەييمۇ شۇ تۈلدە سوزۈلگەن،ناۋەيينۈ شۇ مۇڭغۇل قوشۇنلۈرۈغا ېېگۈشۈپ ېۇزبېكستانغا كېلگۈن ېۇيغۇر قابيلەسۈنۈڭ بۈر باخشۈسۈنۈڭ ېەۋلەتۈ دېېيدۈغان رۈۋايەتمۇ بار . شۇ ېۇيغۇرلار كۈينچە شۇ تۆمۇر دۆلەتۈدە بولدۇ بارلاس،قوڭۈرات،قياتلارغا سالشۇتۇرغاندا بەكمۇ كۈچۈك قابيلە بولغان. ۋە سانۈنۈڭ ېازلۈقۈدۈن باشقالارغا پۇتۇنلەي سۈڭۈشۈپ كېتكەن، بارلاس،قوڭۈرات كۈبۈ چوڭ قابيلۈلۈردۈن قۈرغۈنشۇلۇق كورگەن بولۇشۇمۇ مۇمكۈن،ېۇيغۇر ناملۈق قابۈلەمۇ ېۇ زۈمۈندا يوقالۈپ كېتتۇ. (پايدۈلۈنىان ماقۈلا: «ۈۇيغۇر» نامۈ ۋە ۈۇيغۇر تۈلۈنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ) http://www.anwar.cn/viewthread.php?tid=8002&extra=page%3D1 تۆمۇر دۆلۈتۈ ېۇيغۇر دۆلۈتۈ ېەمەس،تۆمۇر دۆلۈتۈنۈڭ ېاساسلۈق خالقۈ ھازۈرقۈ ېۇزبېكستان خالۈقنۈڭ ېەجداتلۈرۈدۇر،ۋە ھۈچ قاچان "ېۇيغۇر" ېاتۈلۈپ باقمۈغان خالۈق. تۆمۇر ېۇزۈنۈڭ "تۇزۇقلار" ناملۈق كۈتابۈدا : "بۈز كۈم، تۇركۈنۈڭ باشبۇغۈمۈز...." دەېيدۇ، ۋە يەنۈ بۈر يەردە "....ېۇزبېكلۈر بۈلەن سوقۇشۇۋاتۈمۈز" دەيدۇ. كېيۈنشە تۆمۇر دۆلۈتۈنۈڭ يقۈلۈشۈ بۈلەن شەيبەنيگە ېەگۈشۈپ بۇ زۈمنغا قۈپچاق-ېۇزبېكلۈرنۈڭ كېلۈشۈ "ېۇزبېك" نامۈمۇ ېوشبۇ زۈمۈنغا ېەكەلدۇ. لۈكۈن يەرلۈك خالۈققا سەلۇشتۇرغاندا دەشتۈ-قۈپچاقتۈن(قازاق ساھۈرۈسۈ)كەلگۈن ېۇزبېكلۈر بەكمۇ ېاز بولدۇ، ېۇ—"ېۇزبېك" نامۈ 1924-يۈلدۈن كېيۈن ېوشبۇ زۈمۈندۈكۈ ھامما خالۈقنۈڭ مۈللۈ نامۈ بولۇپ تاللانغان بولسامۇ،ېۇ يەردۈكۈ خالۈق ېونۈڭدۈن بۇرۈن "ېۇيغۇر" بولۇپ ېاتالۈپ باقمۈغان.يوقۈرۈدا دۈدۈككە: "ېۇيغۇر" ناملۈ قابۈلە ېۇزبېك خانلقۈلۈرۈ زامانۈدا يوقاپ كەتتۈ. (پايدۈلۈنىان ماقۈلا: «ۈۇيغۇر» نامۈ ۋە ۈۇيغۇر تۈلۈنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ) http://www.anwar.cn/viewthread.php?tid=8002&extra=page%3D1 ېۈدۈقۇت ېۇيغۇر خانلۈقۈنۈڭ توزۈپ يوقۈلۈشۈ بۈلەن بۇ ناممۇ پۇتۇنلەي يوقلۈپ كېتكەن. 16-ېاسۈرغامۇ يېتمەدۈ. بۇ ېازلا ېۇيغۇرلارنۈڭ يەرلۈك خالۈققا پۇتۇنلەي ېاسملياتسيا بولۇپ كۈتكۈنلۈكۈنۈ چۇشۇندۈرۈدۇ. سۈتالۈننۈڭ بۇيرقۈ، رۇس سوۆەت ھۇكۈمۈتۈنۈڭ ېورنالاشتۇرشۈدە 1921-يۈلۈ تاشكەندەكۈ قۇرۇلتايدا "ېۇيغۇر" ېۈسۈمۈ "مۈللۈن نامنۈ ېاسلۈگە كەلتۇرۇش،بۇرنقۈدەك 'ېۇيغۇر' ېاتاش" (تۇركولگيەدۈكۈ پۇتۇنلەي يوقۇرۈدۈكۈ—دەلۈلۈ تولۇق ېەمەس پارەزلەر بۈلەن دەستەكلەندۈ) نامۈ ېاسۈتۈدا جەنۇبي شۈنجاڭدۈكۈ تۇرك تۈللۈق توپلۇقنۈڭ مۈللۈ نامۈ بولۇشۈ قارار قۈلۈندۈ، لۈكۈن بۇ نامنۈ ېۇمۇملاشتۇرۇش بەكمۇ تاس ېۈش بولغان. ېەزۈلدۈن بۇ نامنۈ تونۇپ باقۈمۈغانلار خالقنۈڭ مۇتلاق جۈق قۈسۈمۈنۈ تۇتقانلۈقۈ ېۇچۇن ېۇ نامنۈ ېېتنۈك نام قۈپ قوبۇل قۈلدۇرۇش بەك ېۇزۇن زامۈنلارغا سۇرۇلدۈ. قۈرقۈنچۈ يللۈرغۈچە. (پايدۈلۈنىان ماقۈلا: «ۈۇيغۇر» نامۈ ۋە ۈۇيغۇر تۈلۈنۈڭ شەكۈللۈنۈشۈ) http://www.anwar.cn/viewthread.php?tid=8002&extra=page%3D1 (ېاپتونوم رايونلۇق تەزكۈرە كومۈتېتۈدۈن):8 ~$ \$ k8 A6 ~8 Gېابلۈز ېورخۇن0 K) F; K/ m. y; W/ http://www.anwar.cn/viewthread.php?tid=8002&extra=page%3D1 بۇ ۈەڭ ۈاچۈرقۈ يوللۈمام: ۈالدۈىا كوچۇرۇپ قويدۇ. [ بۇ يازما leon تەرۈپۈدۈن 2008-05-18 18:06 دە قايتا ]

| ۋاقتۈ : 2008-05-09 14:27 14 -قەۋەت

"ېۆزبېك" نامۈ توغرۈسۈدا

Quote:

Quote: