غۇلجا دىيارىدا خەلقئارا ئانا تىل كۈنىنى قانداق تەبرىكلەيمىز؟

sumayya.cn

	غۇلجا دىيارىدا خەلقئارا ئانا تىل كۈنىنى قانداق تەبرىكلەيمىز؟ مائارىپ ئانا تىل ئۆگىنىش بىلەن باشلىنىدۇ، باشقىلارنىڭ تىلىنى ئۆگىنىش بىلەن تاكامۇللىشىدۇ!                                         -- ئابدۇقادىر جالالىدىن 2-ئاينىڭ 21-كۈنى دۇنيا ئانا تىل كۈنى دۇنيادىكى تىللارنىڭ كۆپ خىل بولۇش ئەۋزەللىكىنى نامايان قىلىش ئۈچۈن بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى پەن-مائارىپ مەدەنىيەت ئورگىنى 1999-يىلى11-ئايدا قارار ماقۇللاپ، 2000-يىلىدىن باشلاپ ھەر يىلى 2-ئاينىڭ21-كۈنىنى « خەلقئارا ئانا تىل كۈنى  ( International Mother Language   Day )قىلىپ بېكىتكەن. ئانا تىلنى ۋە كۆپ قىرلىق مەدەنىيەتنى قوغداشنى تەشەببۇس قىلغان. پەن-مائارىپ مەدەنىيەت ئورگىنى «كۆپ قىرلىق مەدەنىيەت  خىتاپنامىسى»، «مەدەنىيەت ئارقىلىق كۆپ قىرلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرۈش ئەھدىنامىسى» ۋە « تور بوشلۇقى ئارقىلىق كۆپ خىل تىل ئىشلىتىشنى تەشەببۇس قىلىش» قاتارلىق قارارنامىلەر ئارقىلىق، كىشىلەرنىڭ تىل مەسىلىسىگە بولغان دىققىتىنى قوزغاپ، ھەر قايسى دۆلەت ھۆكۈمەتلىرىنىڭ تىلنىڭ كۆپ قىرلىشىش ئامىللىرىغا قارىتا قوغداش تەدبىرلىرىنى تۈزۈپ چىقىشىنى ئىلگىرى سۈرگەن.     بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى پەن-مائارىپ مەدەنىيەت ئورگىنىنىڭ تەكلىپى بىلەن، ب د ت پەن-مائارىپ مەدەنىيەت ئورگىنى بېيجىڭ باشقارمىسى 2006- ۋە 2007- يىللىرى «خەلقئارا ئانا تىل كۈنىدە» ئانا تىل مائارىپىنى كەڭ قانات يايدۇرۇپ، «كۆپ قىرلىق مەدەنىيەتنى راۋاجلاندۇرۇش» قاتارلىق تېمىلاردا پائالىيەت ئېلىپ بارغان.      بۇ ھەقتە جوڭگودىكى نوپۇزلۇق بىلىمدار جاۋ خەي جوڭ مۇنداق دېگەن: ھازىر «ئاجىز ھالەتتە تۇرىۋاتقان مىللى تىللار، كۈچلۈك تىللارنىڭ يەر شارىلىشىشى ۋە ئىنتېرنېتنىڭ كۈچلۈك زەربىسىگە دۇچ كەلمەكتە، شۇڭا ھەر قايسى مۇناسىۋەتلىك ئورگانلار ۋە تىل تارماقلىرىنىڭ ئاكتىپ ۋە ئۈنۈملۈك بولغان تەدبىر قوللىنىپ، ئاجىز شۇنداقلا يوقۇلۇش گىردابىغا بېرىپ قالغان مىللى تىل يېزىقلارنى قۇتقۇزۇپ قېلىشى زۆرۈر. بۇ ئىنسانىيەت مەدەنىيىتىنىڭ داۋاملىشىشى ۋە تەرەققىياتىغا پايدىلىق بولۇپلا قالماي، بەلكى يەنە مىللەتلەرنىڭ ئىتتىپاقىلىقىغا، شۇنداقلا جەمئىيەتنىڭ تىنچ- ئامان بولۇشىغىمۇ پايدىلىق.      سۈمەييە ئېلېكتىرون پەن-تېخنىكا چەكلىك شىركىتىمىز غۇلجا دىيارىدىكى مەرىپەت تاراتقۇلىرى بولغان، ئىلىمگە تەشنا غۇلجا خەلقىنى بىلىم خەزىنىسى بىلەن تەمىنلەپ كېلىۋاتقان، غۇلجا شەھرىنىڭ كۆزى بولغان بەيتۇللاھ مەدرىسىنىڭ قىيپاش ئۇدۇلىدىكى كىتابخانىلار بىلەن ھەمكارلىشىپ «خەلقئارا ئانا تىل كۈنىدە تۆۋەندىكى ئالاھىدە پائالىيەتلەرنى ئېلىپ بارماقچى. ئانا تىلنى قىزغىن سۆيىدىغان ھەر بىر قېرىندىشىمىزنىڭ بۇ كۈننى بىز بىلەن بىرگە ئەھمىيەتلىك ئۆتكۈزۈپ، گۈزەل ئەسلىمىلەرنى قالدۇرۇشىغا چىن كۆڭلىمىزدىن تىلەكداشمىز. پائالىيەت مەزمۇنى :يۇقىرىقى كىتابخانىلاردا سۈمەييە قوش تىل ئەڭگۈشتەرى يۈرۈشلۈك ئاۋازلىق كىتاب سېتىۋالغانلارغا 17 يۈەنلىك ئۇيغۇر تىلى ئېلىپبەسى، يېقىندا يېڭىدىن لايىھىلىنىپ بازارغا سېلىنغان 18 يۈەنلىك سۈمەييە ئۇيغۇر تىلى ئېلىپبەسى چوڭ كالىندارى، 10 يۈەنلىك سۈمەييە بالىلار مۇزىكا تالانتىنى يېتىشتۈرۈش تاختىسى قاتارلىق 43 يۈەن قىممىتىدىكى سەرخىل مەھسۇلاتلىرىمىزنى ئالدىنقى 50 قېرىنداشلىرىمىزغا ھەقسىز سوۋغا قىلىمىز. خەنزۇ يولداشلار سۈمەييە قوش تىل ئەڭگۈشتەرى ئاۋازلىق چەكمە كىتابلىرىنى سېتىۋالسا،قىممىتى17 يۈنلىك« ھايۋاناتلار دۇنياسىدىن پىنيىن ئۆگىنىش»  (动物世界学拼音)دىگەن كىتابنى ھەقسىز سوۋغا قىلىمىز.ئەگەر ئېنگىلىز دوستلار بىر يۈرۈش كىتاب سېتىۋالسا قىممىتى17 يۈنلىك «ھايۋاناتلار دۇنياسىدا ئېنگلىز تىلى ئۆگىنىش» (动物世界学英语) دىگەن كىتابنى ھەقسىز سوۋغا قىلىمىز. سۈمەييە قوش تىل ئەڭگۈشتەرى بىر يۈرۈش كىتابلىرى جەمئىي 15 كىتاب، 34 بەتلىك ئاسما كالىندار، بۇلبولگويا قەلىمى، ۋە ئىقتىدار كارتىسى بولۇپ، بارلىق كىتابلار ئۈچ خىل تىلدا، ئاۋازلىق بولۇپ،0 ياشتىن 17 ياشقىچە ھەر مىللەت پەرزەنتلىرىنىڭ ئونۋېرسال ئىلىم ساپاسىنى ئۆستۈرۈش ۋە ئەقلىي قابىلىيىتىنى ئېچىشىغا ئالاھىدە ياردىمى بار ، ھەر بىر ئائىلىدە بولۇشقا تىگىشلىك ئائىلە ئوقۇتقۇچىسى، ئەڭگۈشتەر ھېسابلىنىدۇ.  بۇنىڭدىن سىرت بۇ كىتابخانلاردا ئانا تىلدىكى كىتابلارنى سوۋغا قىلىش، ئېتىبار باھادا سېتىش پائالىيەتلىرى ئورۇنلاشتۇرۇلىدۇ. غۇلجا شەھەر «ئەل مىراس» كىتابخانىسىدا شىنجاڭ مائارىپ گېزىت-ژۇرنال نەشرىياتى نەشىر قىلغان، ئاتا-ئانىلار مەكتىپىنىڭ يېڭى تەپەككۇر دەرىسلىكى -- «بالىسى باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان ئاتا-ئانىلار قوللانمىسى» ناملىق كىتابتىن50 پارچە كىتاب ئوقۇرمەنلەرگە ھەقسىز سوۋغا قىلىنىدۇ. غۇلجا شەھەر «بىلال نازىم» كىتابخانىسىدا بارلىق كىتابلار 25% ئېتىبار باھادا سېتىلىدۇ. غۇلجا شەھەر «يىپەك يولى» كىتابخانىسىدا بارلىق كىتابلار ئەسلى باھاسىدىن 10% ئېتىبار باھادا سېتىلىدۇ.     ھەركىم ئۈچۈن ئانا تىلىنىڭ مۇھىملىقى تەكىتلىنىۋاتقان مۇشۇنداق كۈندە، ئانا تىلىمىزغا بولغان چۈشەنچىسىنى چوڭقۇرلاشتۇرۇش ، ئۇنى تەشۋىق قىلىش ئۈچۈن بۈگۈنكى بايرامنى تەبرىكلەشنىڭ مۇھىملىقى ۋە تەقەززاسىنى پائالىيەتكە قاتناشقۇچى كەڭ ئوت يۈرەك خەلقىمىزگە بىلدۈرۈش ۋە شۇ توغرىسىدا پىكىر ئالماشتۇرۇشقا ئوخشاش ئەھمىيەتلىك پائالىيەتلەرنى ئورۇنلاشتۇرىمىز. ھەرقايسى تورداش دوستلارنىڭ ئۆز ئارا تەشۋىق قىلىپ قويىشىنى ۋە پائالىيىتىمىزگە ئاكتىپ ئاۋاز قوشۇپ قاتنىشىپ بېرىشىنى سورايمىز. پائالىيەت ئورنى: 1›غۇلجا «بىلال نازىم» كىتابخانىسى (غۇلجا شەھەرلىك مەدرىس مەسچىتى قىيپاش ئۇدۇلىدىكى10- ئاھالىلەر ئولتۇراق رايونىنىڭ ئۇدۇلىدا) 2›غۇلجا«ئەل مىراس » كىتابخانىسى (غۇلجا شەھەرلىك مەدرىس مەسچىتى قىيپاش ئۇدۇلىدىكى10 - ئاھالىلەر ئولتۇراق رايونىنىڭ ئۇدۇلىدا) 3›غۇلجا «يىپەك يولى» كىتابخانىسى (قىزىل بايراق سودا سارىيى يېزا ئىگىلىك بانكىسى قېشىدا) پائالىيەت ۋاقتى:2013-يىلى 2-ئاينىڭ 21-كۈنى پائالىيەت ئۇيۇشتۇرغۇچى ئورۇن: گۇاڭجۇ سۈمەييە ئېلېكتىرون پەن-تېخنىكا چەكلىك شىركىتى غۇلجا تارماق شېركىتى، ھەمكارلاشقۇچى ئورۇن: غۇلجا «بىلال نازىم» كىتابخانىسى، غۇلجا«ئەل مىراس » كىتابخانىسى، غۇلجا «يىپەك يولى» كىتابخانىسى ئاخىرىدا ئاتاقلىق شائىرىمىز تىيىپجان ئېلىيوف ئەپەندىنىڭ «ئانا تىلىم» تاملىق شېئىرى ئارقىلىق ھەر بىر قېرىندىشىمىزنىڭ «خەلقئارا ئانا تىل كۈنى»نى ئەھمىيەتلىك ئۆتكۈزىشىگە چىن قەلبىمىزدىن تىلەيمىز.                      ئانا تىلىم        تېيىپجان ئېلىيوف ئانا تىلىم، مۇھەببەت بابىدا چەكسىز يېقىملىق، جىلۋىدار تىلىم. نەپرەت بابىدا شۇنچە شىددەتلىك، زۇلپىقار تىلىم. مىللىتىمىزنى، خىسلىتىمىزنى، ئىززىتىمىزنى ساقلاپ كەلگەن تۆھپىكار تىلىم. ئانا تىلىم، سەن ئاچقان ئەقىل كۆزىمىزنىمۇ. سەن بىلەن چۈشەندۇق مۇشۇ دۇنيانى ھەم چۈشەندۇق، چۈشەندۈردۇق ئۆزىمىزنىمۇ. سەن بولغاچقا، ئۇزاق تارىخمۇ شۇنچىلىك يېقىن. سەن بولغاچقا، نەچچە مىڭ يىللىق ئابىدىلەردىن ياڭرايدۇ سادا چاقنىغاندەك گويا چېقىن. سەن بولغاچقا، ئالدىمدا ھازىر ھايات ئادەمدەك شېئىر ئوقۇيدۇ ئاپىرىنچۇ تېگىن سېنىڭ بىلەن ئالەمشۇمۇل سۆز قىلالىدى ئۇيغۇر بالىسى. سەندە جەملەنگەن جەۋھەرلەر بىلەن ئىلىم دۇنياسىنى ھەسرەتكە سالدى «كاشغەرى» نىڭ ئۇلۇغ قامۇسى. سېنىڭ جىلۋىدار نەقىشىڭ بىلەن يارالدى نەزمىلىك ئىنسانىي دەستۇر بوۋام يۈسۈپنىڭ بەخت نامىسى سېنىڭ «فۇسەھا»،«بۇلەغا» لىرىڭ سېنى مىسرالارغا تىزىپ ياراتتى ئۇيغۇرچە غەزەلنىڭ نەمۇنىسىنى. سېنىڭ بىلەنمۇ نەۋائىي قېزىپ بەخش ئەتتى ئەلگە ئېسىل مەنىلەرنىڭ خەزىنىسىنى، نامايىش قىلدى يۈكسەك چوققىدا داستانچىلىق تەنتەنىسىنى. سەن بولغاچقا تۇغدى زەلىلىينى يەكەن دىيارى. (ئۇنىڭ غەزىلىگە تالاي شائىرنىڭ مۇخەممەس باغلاشقا تۇتتى خۇمارى.) سەن بولغاچقا، نەۋبەتى شۇنداق گۈلدەستە تۈزدى، خۇش بۇيى خوتەن ئىپارى. سەن بولغاچقا، ھىرقەتىينىڭ سولمىدى گۈلى، قالمىدى سايراشتىن توختاپ بۇلبۇلى، گۇم بولمىدى گۇمنام مۇنارى. سەن بولغاچقا، ماڭدى ئۇلاپ داستان يولىنى نازىم بىلال ھەمدە نىزارى. سەن بولغاچقا، مىللەت نامىنى ياڭراتقان «ئۇيغۇر». سايرامىينىڭ پۇشتى ئارمىيە مەرىپەتكە ئۈندەش يۇرتىنى، يېقىپ جاھالەتكە ئىسيان ئوتىنى، ئاچتى شېئىرىيەتنىڭ يېڭى بېتىنى. سەن بولغاچقا، خانتەڭرىنىڭ بۇلبۇلى لۇتۇن كۈيلىدى باھار ئەلچىسى بولۇپ ماركىسىزم ھەقىقىتىنى… ئەي بىباھا ئانا تىلىمىز، سەندىن ئاڭلىدۇق دانالارنىڭ نەسىھىتىنى، ئەجدادلارنىڭ ۋەسىيىتىنى. سەن ئارقىلىق چۈشەندۇق ئېنىق تارىخنىڭ قانۇنىي بېشارىتىنى ۋە ئىنقىلابقا دالالىتىنى. شۇڭا قوغلىدۇق زۇلمەتنى سۆكۈپ ۋە سەن بىلەن ئالقىشلار تۆكۈپ قۇچتۇق ئازادلىق پاراغىتىنى. ئانا تىلىم، ئۆمۈر كۆردۈڭ شۇنچە كۆپ يىل سەن، بەردىڭ بىزگە نۇرغۇن ئەقىل سەن. ئەزەلدىن بېرى قەلبىمىزنىڭ ئەزىزى چەكىلىي ئىدىڭ، بىز مەۋجۇت ئىكەنمىز يەنىلا شۇنداق ئەزىز ۋەكىل سەن، مەۋجۇتلىقىمىزغا ئەڭ چوڭ دەلىل سەن. بىز بۈگۈن يېڭى مەنزىلگە ماڭدۇق، سەنمۇ جەۋھەر ئېلىپ جىمى زۇۋاندىن، بېيىپ، تېخىمۇ بولغىن سەن ئېسىل! ئانا تىلىم، سۆيىمەن سېنى، سەن ئۆمرۈمنىڭ جېنى- زىننىتى. يايرايدۇ جېنىم، ئاڭلىسام سېنى باي، ئۇز، پاك پېتى. قاقشايدۇ جېنىم يېپىشسا ساڭا مايمۇن ئىللىتى. تېخىمۇ ھار كېلىدۇ ماڭا، تاپسا ئىناۋەت ئورىلىپ ساڭا كاززاپلارنىڭ ئېغۋا- تۆھمىتى، بىششەملەرنىڭ ھازازۇللىقى، ئالدامچىلارنىڭ ساختا ھىممىتى، ئوغىرلارنىڭ ھارام ئوقىتى. لېكىن بىز يەنە ئېمىن شۇنىڭغا: ئىنسانىيەت تاپار كامالەت. دەيدىغىنىمنى ھامان دەپ بولدۇم ئۇجۇقىدۇ ئاخىر لەت بولۇپ، ئەقىل ئالدىدا خۇنۇك جاھالەت، پاكلىق ئالدىدا مەشئۇم قاباھەت. ئەنە شۇ چاغدا قىلار تەنتەنە ئىنسان تىلىدا راۋان لاتاپەت. ئانا تىلىم، چىللايدۇ سېنى تىل دۇنياسىنىڭ بەس-بەس مۇنبىرى. يىلتىزىڭ چىڭ سېنىڭ، زېمىننىڭ مۇنبەت، مېۋەڭگە تېخىمۇ تولىدۇ شەربەت قانچە پەرۋىش ئەيلىگەنسىرى، ئۆسكەنسرى ئەقىل-زوقىمىز، ئۆچۈپ نادانلىقنىڭ غەلدە- غەشلىرى، جىلۋىلىنىدۇ سەندە مۇكەممەل سەمىمىيەتنىڭ سۈزۈك ساداسى، پەن ئىپادىسى، سەنئەت تەسۋىرى… ئاھ ئۇنداق بولمىسا، نېمە دېگۈلۈك، ياراتمىسا تارىخ مۇھەررىرى؟ بۇ بىز ئۈچۈن ئۆلۈم ئەمەسمۇ ۋە «نە باستى سېنى » دېمەسمۇ قەبرىدە تولغىنىپ مەھمۇد كاشغەرىي…                                  1985-يىل  ئاپرېل

iltebir

	ۋاھ!  بۇ قۇتلۇق كۈندە غۇلجا تازا قىززىپتۇ-دە!

15001500800

	مەنمۇ شۇنداق ئويلاۋاتىمەن!!!

banker625

	ياخشى ئىش بوپتۇغۇ ، بىزنىڭ يۇرتلادىمۇ مۇشۇنداق ئەھمىيەتلىك ئىشلار بۇلۇپ تۇرغان بولسا

guzal417

	ناھايتى ئەھمىيەتلىك ئىش  بوپتۇ.،.

kokbora520

	ئەھمىيەتلىك،ياخشى پائالىيەت بوپتۇ

koktash

	ھەقىقەتەن بىر ياخشى ئىش بوپتۇ!

ئەجەل

	hekmat-uyghur يوللىغان ۋاقتى  2013-2-21 11:08 PM شۇنداق،   ماۋزېدوڭ   دەيدىغان  بىر  دانىش    بىر  قېتىم  ... ئۇغۇ شۇ...لېېكىن ما ماۋ دېگەن ئاداشنىڭ گېپىگە بەك ئىشەنگىلى بوممايدۇ دەيمە...بىكا بەزىلەر يىقىلسام ئەقىللىق بولىدىكەنمە دەپ تولا يىقىلىپ، مېيىپ بوپقاممىسۇن يانا!شۇندا بولاپ قاسا ئەتە-ئۆگۈن خەق ئەرز قىسا زىيانغا چىدىماي، سىلە ما گېپنە ماۋ رەئىس دەپتى دېسەڭلار ،سوتچىلار سەن نەدە ئاڭلىغان؟ ماۋ رەئىس ئەزەلدىن خەلق ئاممىسىغا زىيانلىق گەپ قىممايتى ،سەن تۇخۇمدىن تۈك ئۈندۈرۈپ،تاشتىن پىجۇ چىقادىڭ دەپ سىلىنى پىپەن قىپ قاسا، بىكا بىر ئۆمۈر گەندە توشۇپ يۈرمىسىلە بى ياقتىن ئەڭ ئالىي يوليورۇقنى يادلىغاچ!

ئەجەل

	لېكىن نېمىلا دەيمىز ئېسىل ئىشتىن بىرسى بوپتۇ...ئاللاھ خالىسا كېلەر قېتىم تېخىمۇ ئېسىل بولۇشىغا تىلەكداشمەن!