ھەدىس ۋە بىز

xjislam

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ۋەرەھمەتۇللاھى ۋەبەركاتۇھ! ناھايتى شەپقەتلىك ۋە مىھرىبان ئاللاھنىڭ ئىسمى بىلەن بۇ تىمىنى يېزىشنى باشلايمەن. دىنىمىزنىڭ قانۇن پىرىنسىپلىرى قۇرئان ۋە ھەدىس روھى ئاستىدا بولغان، نۇرغۇن مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمىز بۇ نۇقتىنى چۇشىنىدۇ. ھەممىمىزئاللاھنىڭ كالامى بولغان قۇرئانغا قانداق مۇئامىلە قىلىدىغانلىقىمىزنى بىلىمىز.ئەمما ھەدىسقا نىسبەتەن سەمىمىيەتسىزلىك،ھۆرمەتسىزلىك،بىپەرۋالىقىمىز بار. ھەدىس دىمەك رەسۇلۇللە دىمەكتۇر. ھەدىس رەسۇلۇللەنىڭ ئىش ھەركىتى ۋە گەپ سۆزلىرىدۇر.  رەسۇلۇللە نىڭ ئىش ھەركەت ،گەپ سۆزلىرى ئاللاھنىڭ بىزلەرگە بىلدۇرگىنى ھەم بۇيرۇغىنىدۇر. ئاللاھ قۇرئاندا پەيغەمبىرىمىزنى ئۆز نەپسى خاھىشى بۇيىچە سۆزلىمەيدىغانلىقىنى پەقەتلا ۋەھىي قىلىنغان نەرسىلەرنىلا سۆزلەيدىغانلىقىنى ئۆزىنىڭ كالامىدا بايان قىلغان.بىزلەر ھەدىس ئاڭلىساق ياكى  ھەدىس ئوقۇساق ھېچ ئىش بولمىغاندەك بىپەرۋا ھالەتتە تۇرىۋېرىمىز، بۇرۇنقى سەلەف -سالىھلار رەسۇلۇللەنىڭ ھەدىسىنى ئاڭلىسا كۆزلىرىدىن ياش چىقىپ كىتەتتىكەن،ئۇرە تۇرغان بولسا تىزلىنىپ قالاتتىكەن. ئەمرۇ ئىبنى مەيمۇنە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ مۇنداق دەيدۇ"ئابدۇللاھ ئىبنى مەسئۇد ھەر پەيشەمبە كۇنلۇكتە بىر يەرگە كىلىپ تەبلىق قىلىپ بىرەتتى. ئەگەر ئۇ كىلەلمىسە مەن باراتتىم. بىر كۇنى كەچلىكتە ئۇ"پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دىگەن" دەپ سالدى.(بۇندىن ئىلگىرى پەيغەمبىرىم مۇنداق دىگەن دىمەي مۇنداراق دىگەن،ياكى شۇنىڭغا ئوخشاشراق دىگەن....دەيتتى.) شۇنىڭ بىلەن ئۇنىڭ بېشى چۇپكەتتى، مەن ئۇنىڭغا قارسام ئۇ ئۇرە تۇرۋاتقان ئىكەن، ئۇنىڭ كۆينىكىنىڭ تۇگمىسى ئېچىلىپ كەتكەن،كۆزلىرىدىن ياش تۇكۇلۇپ كەتكەن، بۇيۇن تۇمۇرلىرى ئىسىلىپ كەتكەن ھالەتتە تۇرۇپتۇ......" ئىبنى ماججە 23.ھەدىس مانا رەسۇلۇللە ماختىغان تۆت ئابدۇللاھ نىڭ بىرى ھەدىس سۆزلىسە مۇشۇنداق بۇپ كىتىپتۇ. ئەمما بىزلەرچۇ؟ بىز كۇلۇپ تۇرۇپ سۆزلەۋېرىمىز، سۆزلىگەندىمۇ كۆپ سۆزلەيمىز. بىر ئولتۇرشىمىزدا نەچچە ھەدىس سۆزلىۋېتىمىز.بىزلەردە ھەدىسكە بولغان مەسئۇلىيەت تۇيغۇسى ئاز ياكى يوق. ئابدۇراھمان ئىبنى لەيلا" بىز زەيد ئىبنى ئەرقەمگە رەسۇلۇللە تىن ھەدىس سۆزلەپ بەرگىن دىدۇق." زەيد ئىبنى ئەرقەم:- يېشىمىز چۇڭيىپ قالدى، ھەم ئۇنتۇپ قالدۇق، رەسۇلۇللە تىن ھەدىس سۆزلەش قاتتىق قىيىن ئىشتۇر. دەپ جاۋاپ بەردى. ۋە ھەدىستىن ھېچنەرسە سۆزلەپ بەرمىدى. زەيد ئىبنى ئەرقەم دىگەن رەسۇلۇللەقا ھەمرا بولغان ساھابە. مەككىدىكى ۋاقىتلاردا يۇشۇرۇن دەۋەت مەزگىللىرىدە بارلىق كىڭەشلەرنى زەيد ئىبنى ئەرقەمنىڭ ھويلىسىدا ئېپ باراتتى. شۇنداق تۇرۇقلۇق يەنە ھەدىس سۆزلەشتىن باش تارتتى. نىمە ئۇچۇن؟ چۇنكى ئۇلارنىڭ ھەدىسنىڭ ئىسلامدىكى ئورنىنى تولۇق چۇشەنگەن ئىدى. رەسۇلۇللەنىڭ سۇزىگە بىرەر سۆزنىڭ قۇشۇلۇپ قېلىشىدىن قورققانىدى، بىزلەرنىڭ ئوقۇشىمىز كۆپ ئەمەل قىلىشىمىز ئاز ياكى يوق دىيەرلىك، ئەمەل قىلىشتا بىز ھەدىسكە بويسۇنماي ھەدىسنى ئۇزىمىزگە بويسۇندۇرىمىز، يەنى قىلىۋاتقان بىرەر ئىشىمىز ھەدىسقا زىت كەپ قاغۇدەك بولسا ئۇ ھەدىسنى تاشلاپ ئۆزىمىزنىڭ ئىشىنى قىلىۋېرىمىز ياكى باشقا ھەدىسلەرنى ئىزدەشكە باشلايمىز. ساھابىلەر رەسۇلۇللەدىن بىر ھەدىسنى ئاڭلىسا ئۇنىڭغا تۇلۇق ئەمەل قىلمىغۇچىلىك ئىككىنچى بىر ھەدىسنى ئۇگەنمەيتتى.ھەم ئاڭلىغىنىغا تۇلۇق ئەمەل قىلاتتى. ھەدىسلارنى بىر-بىرىگە زىتلاشتۇرۇپ يۇرمەيتتى،رەسۇلۇللە بىر سۆزنى بايان قىلسا ئىللەت سۇرۇشتە قىلماستىن ئۇنى ئۆزلەشتۇرەتتى.لېكىن بىزدە ھەدىسقا نىسپەتەن ئىنساپ بىلەن مۇئامىلە قىلىش بىزدە ئىنتايىن كەم. ھەدىسقا بىپەرۋالىق قىلىش رەسۇلۇللەقا بىپەرۋالىق قىلىش،رەسۇلۇللەقا بىپەرۋالىق قىلىش ئاللاھقا بىپەرۋالىق قىلىشتۇر. بىز ئاللاھنى ھەرقانچە ياخشى كۇرىلى رەسۇلۇللەقا تۇلۇق ئىتائەت قىلمىساق قىلغان ئىشىمىز بىكاچى. ئاللاھ سۇرە ئال ئىمراندا" دىگىنكى سىلەر ئاللاھنى دوست تۇتماقچى بولساڭلار ماڭا ئەگىشىڭلاركى ئاللاھ سىلەرنى دوست تۇتىدۇ گۇناھلىرىڭلارنى مەغپىرەت قىلىدۇ. ئاللاھ مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر،ناھايتى مىھىرباندۇر( 3.سۈرە 31.ئايەت) ئىبنى ماججەنىڭ ئەبۇ ھۇرەيرەدىن رىۋايەت قىلغان بىر ھەدىسىدە رەسۇلۇللە سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەم مۇنداق دىگەن."كىمكى ماڭا ئىتائەت قىلسا ئاللاھقا ئىتائەت قىلغان بۇلىدۇ،كىمكى ماڭا ئاسى بولسا ئاللاھقا ئاسى بولغان بۇلىدۇ" بۇ ھەدىستىن كۇرۋېلىشقا بۇلىدۇكى رەسۇلۇللەنىڭ بىرەر ھەدىسىگە ئاسى بولساق ئاللاھقا ئاسى بولغان بۇلىمىز. ھەدىسكە ئاسى بۇلۇش دىگەن دەل شۇ ھەدىسكە ئاڭلىسىمۇ ئەمەل قىلماسلىقتۇر. ئىبنى ئۇمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رەسۇلۇللەتىن بىرەر ھەدىس ئاڭلىسا ئۇنى كەم قىلماستىن زىيادە قىلماستىن ئەمەل قىلاتتتى. ھەدىسنىڭ بىزدىن تەقەززا قىلىدىغىنى ئىبنى ئۇمەردەك قىلىشىمىز ئىدى. ئابدۇللاھ ئىبنى ئۇمەرنىڭ ئەڭ گۇزەل بولغان بىر ۋەقەلىكى دىققىتىمىزنى تارتماي تۇرالمايدۇ. "ئابدۇللاھ ئىبنى ئۇمەر رەسۇلۇللەنىڭ "ئاللاھنىڭ ئايال بەندلىرىنى مەسچىتكە بېرىپ ناماز ئوقۇشتىن توسماڭلار" دىگەن سۆزىنى دىگەندە ئۇنىڭ ئوغلى :- بىز تۇسىمىز.دىدى. ئابدۇللاھ ئىبنى ئۇمەر قاتتىق غەزەپلىنىپ كەتتى ۋە مەن ساڭا ئاللاھنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ سۇزىنى دەۋاتسام بىز تۇسىمىز دەۋاتىسىنا" دىگەن، باشقا بىر رىۋايەتتە شۇ تۇپەيلى ئابدۇللاھ ئىبنى ئۇمەر ئوغلىغا ئۆمرىنىڭ ئاخىرىغىچىلىك گەپ قىلماسلىققا قەسەم قىلغان. قاراڭلار قېرىنداشلار. رەسۇلۇللەنىڭ سۇزىگە قارشى چىققانلىقى ئۇچۇن ئۆز ئوغلىغا ئۆمرىنىڭ ئاخىرغىچە گەپ قىلمىغان. رەسۇلۇللەنىڭ ھەدىسى ئۇچۇن قاتتىق غەزەپلىنەلىگەن. راسچىللىق بىلەن دەپ بېقىڭلارچۇ قېنى قايسىڭلار رەسۇلۇللەنىڭ بىرەر تال ھەدىسى ئۇچۇن غەزەپلىنىپ باقتىڭلار؟؟؟!!! بۇنداق مىساللاردىن يەنە قاراپ باقايلى. ئىبنى ماججەنىڭ ئابدۇللاھ ئىبنى مۇغەپپەل رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن نەقىل قىلغان بىر ھەدىسىدە ئابدۇللاھ ئىبنى مۇغەپپەل بىر كۇنى بىر قېرىندىشىنىڭ ئوغلىنىڭ سوزماق(كىچىك-كىچىك تاشلار ئاتقىلى بۇلىدىغان قۇرال) ئويناۋاتقانلىقىنى كۇرىدۇ ۋە قېرىندىشىنىڭ ئوغلىغا  رەسۇلۇللەنىڭ " سوزماق ئوۋ ئوۋلىيالمايدۇ،دۈشمەننى ناكا قىلالمايدۇ، ئۇ پەقەتلا چىشنى سۇندۇرىدۇ،كۆزنى قۇيۋېتىدۇ"  دىگەن سۇزىنى يەتكۇزدى. ئۇ قېرىندىشىنىڭ ئوغلىنى يەنە بىر قېتىم كۆرگەندە يەنە شۇنداق سوزماق ئويناۋاتقانلىقىنى كۇرۇپ "مەن ساڭا رەسۇلۇللەنىڭ سۇزىنى يەتكۇزۇۋاتسام سەن يەنە بۇ نەرسىنى ئويناۋاتىپسەن. مەن ساڭا بۇندىن كىيىن مەڭگۇ گەپ قىلمايمەن دىدى. باشقا ھەدسىلەردە بىر قېرىنداش يەەن بىر قېرىندىشىغا گەپ قىلماي ئۇچ كۇندىن ئارتۇق تاشلىۋېتىشى ھالال ئەمەس دەپ كەلگەن. ئەمما بۇ تاشلىۋېتىش دۇنيالىق ئىشلارغىلا خاس قىلنىدۇ. بىر قېرىندىشىڭىز قۇرئانغا ياكى ھەدىسقا زىت ئىشلارنى قىلسا ئۇنىڭغا توغرىسىنى بىلدۇرىسىز ئۇ قېرىندىشىڭىز يەنە شۇ ئىشنى قايتلىسا سىزمۇ يۇقارقى ساھابەكىراملارغا ئوخشاش مەڭگۈ گەپ قىلمايمەن دىسىڭىز تامامەن توغرا بۇلىدۇ. بۇنداق قىلغاندا ئاللاھ ئۇچۇن دوست تۇتۇش ئاللاھ ئۇچۇن دۇشمەن كۇرۇش تىن ئىبارەت بۇ پىرىنسىپقا ئەمەل قىلغان بۇلىسىز. ۋاقىت ئىتىبارى بىلەن مۇشۇ يەردە يېزىشنى توختىتىمەن. ھەدىس توغرىسىدىكى بۇ تىمىنىڭ  يەنە داۋامى بار. تەييارلىغۇچى: بىخ

azizgul

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ، اللە ئىلىمىڭىزنى زىيادە قىلسۇن ، ئامىن !

intikam

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم ، قېرىندىشىم   بەك ياخشى يېزىپسىز  داۋامىنى   كۈتىمىز!    اللاھ  ئەجرىڭىزنى بەرسۇن رەھمەت.

isil_bilganlaga

	اللاھ  ئەجرىڭىزنى بەرسۇن!!!!! قۇلىگىزگا   گۈل ۈنسۇن   ئامىن !!!.............

خەلىفە

	ئالاھ رەھمەت قىلسۇن قىرىندىشىم ھەقنى يەتكۈزگىنىڭىزگە

شەرەپ

	ئاللاھ ئەرجىڭىزنى بەرسۇن. كىشىگە ئوزۇق بىرىدىغان تىما ئىكەن. داۋامىنى يوللاشنى بې كىچىكتۈرمىگەيسىز.

abaytarim

	ھەقىقەتەن ياخشى تېمىكەن ， داۋامىغا تەشنامىز。。。

ihsanjan

	ئاللاھ رەھمەت قىلسۇن قېرىندىشىم

ئاردا

	ھەي مۇشۇ  ئاللاھقا ۋە پەيغەمبەرگىلا  ئەگەشسە  بولاتتى بۇ قەۋىم  !

lokmanhakim

	ئاللاھقا شۈكرى مىسرانىمدىكىلەر ئىسلام پۇرىقى كۈچلۈك مۇشۇنداق تېمىلارنىمۇ  تەستىقلايدىكەن ھە.قارىغاندا باشقۇرغۇچىلار ئالماشقان ئوخشىمامدا؟