جاھالەتلىك پوجاڭزا مەدەنيىتى تۇغرىسىدا مۇھاكىمە

totem

	ئىلاۋە؛خەنزۇ خەلقىنىڭ چاغان بايرىمى يىتىپ كەلدى.يەنە بىر نەچچە كۇندىن كىيىن قۇلاقنى يارغۇدەك پاڭ-پۇڭ ئاۋازلار ئاڭلىنىشقا باشلايدۇ.نەچچە كۈن بۇرۇنمۇ پوجاڭزا تۇغرىسىدا بىر شېئىرنى مۇنبەردە ئۇچىراتتىم،مۇنبەرداش دوستلارنىڭ ھەر خىل ئىنكاسلېرىنى كۆرۇپ خېلى چوڭقۇر ئۇيغا چۆككەن ئىدىم.پوجاڭزا خەنزۇ خەلقىنىڭ مەدەنيىتى.لىكىن بىز ئۇيغۇر خەلقىمۇ كوڭزى مەدەنيەت چەمبىرىكى ئاستىدا ياشاۋاتىمىز.دۇنيادا ھەر خىل مەدەنيەتلەر بار.بۇ مەدەنيەتلەرنىڭ ئارتۇقچىلىقى ھەم كەمچىلىكىمۇ بار.تۇۋەندە ئېجتىھاتلىق تەرجىمان توختى باقى ئارتىشى ئاكىمىز تۈزىگەن،خەنزۇ زىيالىسى يازغان تۇۋەندىكى فىليەتوننى دوستلارغا سۇندۇم،بەلكىم «پوجاڭزا مەدەنيىتى»تۇغرىسىدا بىر قەدەر چۇشەنچىگە ئىگە بۇلىشىمىز مومكىن.                  يىلان يىلدىكى چاغان(باھار بايرىمى)ئۆتۇپ كەتتى.ئويلاپ قارايدىغان بولساق،ئېتىلغان پوجاڭزىلارنىڭ قۇلاقنى پاڭ قىلدىغان پاڭ-پۇڭ ئاۋازلېرى ھازىرمۇ كىشىنى بەزدۇرىدۇ. «كونا يىلنى پوجاڭزا ئېتىپ ئۇزىتىمىز»دېگەندەك،چاغان بايرىمىنى ئىس-تۇتەك ئىچىدە ئۆتكۈزۈش-بۇ بىز خەنزۇ خەلقىنىڭ ئىجادىيىتى.بىزنىڭ ئۇلۇغ ئەجداتلېرىمىز ھەممىدىن بۇرۇن مىلتىق دورىسىنى كەشىپ قىلغانكەن.ئۇزۇن زامانلارنىڭ ئۆتىشى بىلەن «پوجاڭزا مەدەنيىتى»جۇڭخۇا مىللەتلېرىنىڭ ئەنئەنىۋى مەدەنيەتلېرىنىڭ بىرى بۇلۇپ قەدىرلىنىپ كەلمەكتە. بىزنىڭ مىلتىق دورىسى ياساش تېخنىكىمىز چەتئەللەرگە تارقىلغاندىن كېيىن،چەتئەللىكلەر ئۇنى كان قېزىشقا،سۇ ئىنشائاتلېرى قۇرۇشقا،ھەربى قۇدرىتىنى ئاشۇرۇشقا،ئەلنى بىيىتىشقا ئىشلىتىدىغان بولدى.بىز ئۆزىمىز بولساق پوجاڭزا ياساشقا ئىشلىتىپ،پوجاڭزىلارنى پاڭ-پۇڭ،ۋاق-ۋۇق ئېتىلدۇرۇپ،شۇ يول بىلەن غايىپ «پاراۋان-باياشات زامان»پەيدا قىلىشقا زوقمەن بۇلۇپ قالدۇق. ھازىرقى زاماندا پۇتۇن ئىنسانىيەت تەبئى ئېكولوگىيىلىك مۇھىتنى ئاسراشنى تەرغىپ قىلىۋاتىدۇ.ھەر قايسى دۆلەتلەر ئىزچىل تەرەققى قىلىش يۇلىدىن تايماي مىڭىشنى تەكىتلەۋاتىدۇ.دۆلتىمىز جۇڭگونى ئۆز ئىچىگە ئالغان ھەر قايھسى دۆلەتلەرنىڭ ھۈكۈمەتلېرى باج بەرگۈچىلەرنىڭ بەرگەن پۇللېرىنى نۇرغۇنلاپ سەرىپ قىلىپ،تۇلىمۇ ۋەيران بۇلۇپ كەتكەن يۇرت-ماكانلارنى«ئەسلىگە كەلتۇرۇش»يۇلىدا تىرىشۋاتىدۇ.بىزنىڭ دۆلتىمىز جۇڭگودا ئېكولوگىيىلىك مۇھىتنىڭ بۇزلىشىدىن پەيدا بولغان ھاياتلىق يۇكىمىز ئېغىر ھالەتتە تۇرۇپتۇ. شۇنڭغا ھەيرانمەن،بىزنىڭ سۇيۇملۈك قېرىنداشلېرىمىز مۇھىتتىكى بۇلغىنىشنى يۇقۇتۇش ئۇچۇن بىر تەرەپتىن نۇرغۇن پۇل چىقىم قىلىپ تۇرۇپ،يەنە بىر تەرەپتىن پۇلنىڭ بىشىغا سۇ قۇيۇپ يىڭى بۇلغىنىشنى پەيدا قىلىدۇ؟ ئەگەر بۇنىڭ سەۋەپلېرىنى مەدەنيەت جەھەتتىن ئىزدەيدىغان بولساق،«پوجاڭزا مەدەنيىتى»ھەقىقەتەن قالاق،جاھالەتلىك مەدەنيەتتۇر. پەلەكنىڭ چاقى چۆرگىلەپ بۇگۇنكى كۇنگە كەلگەندە،جۇڭخۇا مىللەتلېرىنىڭ«ئەنئەنىۋى مەدەنيەت»بۇغچىسى يەنى جۇڭخۇا مىللەتلېرىنىڭ يەلكىسىدىكى يۈكى ئاجايىپ ئېغىرلاشماقتا! «پوجاڭزا مەدەنيىتى»نى يۇقۇتۇش ئۇچۇن ھۆكىمىتىمىز قەتئى ئىرادە باغلىغان،بۇنىڭدىن بەش يىل ئىلگىرى چوڭ،ئۇتتۇرا شەھەرلەردە پوجاڭزا ئېتىش مەنئى قىلىنغاندى.شۇنىڭدىن كىيىن بىر مۇنچە كىچىك شەھەرلەرمۇ(بىر قىسىم ناھىيلەرمۇ)مەنئى قىلغاندى. ھۆكۈمەتنىڭ مەنئى قىلىش پەرمانى ئادەتتە شۇ يەرنىڭ خەلىق قۇرۇلتىيىنىڭ ماقۇللىقىدىن ئۆتىدۇ.شۇنداق ماقۇللاش ئۇچۇن ئالدى بىلەن خەلىق قۇرۇلتىيىنىڭ پارتىيىلىك ۋەكىللېرىنى يىغىپ«ئىدىيىنى بىرلىككە كەلتۇرۇش كېرەك»ئەمەس،شۇ پارتىيىلىك ۋەكىللەرنىڭ قاتارى شاق-شۇق قول كۆتۇرۇپ ماقۇللىشى لازىم ئەمەس،دېمەك،مۇشۇنداق ئەھۋالدىن ئىسپاتلىنىپ تۇردىكى،ھۆكۇمەتنىڭ مەنئى قىلىش پەرمانى خەلىققە ياقىدۇ.خەلىقنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى ئۇنى ماقۇل كۆرىدۇ،قوللايدۇ. مەنئى قىلىش پەرمانىنىڭ ئەمەليەتتىكى ئىجراسىمۇ ئۈنۈم جەھەتتىن خېلى ياخشى بولغاندى.ھاۋا يىڭىلاندى.،پاڭ-پۇڭدىن قۇلاق تىنجىدى.كۆز دۇختۇرلېرى ئۆز نۆۋىتىدىن تاشقىرى زەربىدارلىق بىلەن ئىشلەشتىن قۇتۇلدى.ئوت ئۇچۇرگۇچىلەرمۇ تەرەپ-تەرەپكە چاپمايدىغان بولدى........... دۆلەتكىمۇ،خەلىقكىمۇ،جەمئىيەتكىمۇ شۇنداق كۆپ پايدىلىق بولغان بىر چوڭ ئىشنى ھەر قايسى جايدىكى ھۆكۇمەتلەر نىمىشقا داۋاملىق چىڭ تۇتماي،پەرىزنى بۇزىدۇ؟مەنئى قىلىش پەرمانىنى بىلكارچى قىلىۋىتىدۇ؟ ئەمەلدارلار؛ --خەلىقنىڭ رايىنى يىڭىدىن قەدىرلەش ئۇچۇن ...-دەيدىكەن. مەلوم جايدىكى ئەمەلدارارنىڭ«خەلىقنىڭ رايىنى يىڭىۋاشتىن قەدىرلەش ئۇچۇن»دېگەنلېرى،مىنىڭچە،قۇرۇق باھانە. پۇلنىڭ بىشىغا سۇ قۇيۇش،پۇلغا پوجاڭزا سېتىۋىلىپ،ئۇنى ئېتىپ،شۇ يول بىلەن«كۆڭۈل خۇشى»قىلىش.ئەنە شۇنداق يوللار بىلەن«بىز باشقۇرۇپ تۇرغان دائىردىكى خەلىق شۇندااق خۇشال-خورام ياشىماقتا»دەيدىغان«خىزمەت نەتىجىسى»نى ھازىرلاشتىن ئىبارەت. گەپنىڭ پوسكاللىسى ئەنە شۇ. قەمەرىيە يىلىنىڭ ھارپىسىدىن تارتىپ پۇتۇن مەملىكلەتنىڭ نۇرغۇن جايلېرىدا قار ياكى يامغۇر توختىماي يىغىپ تۇرغان بولسىمۇ،بەزى جايلاردا يەرلىك ھۆكۈمەتلەر باش بۇلۇپ يالقۇن-پوجاڭزا ئېتىش كېچىلىكى ئۆتكۈزدى،پوجاڭزىلارنىڭ ياڭراپ ئىتىلىشى بىلەن ئازراقى نەچچە يۇز مىڭ يۇەن،كۆپرەكى نەچچە مىليون ھەتتا نەچچە ئون مىليون پۇل تۇتۇنگە ئايلاندى.شۇ«داغدۇغا»ئۇچۇن ئامانلىقنى،تەرتىپنى قوغداشقا،ساقلاشقا ئاجىرتىلغان ئادەملەرگە كەتكەن نۇرغۇن خىراجەت تىخى بۇ ھېساپ قاتارىغا كىرگۈزىلمىدى.دېمەك،ھۆكۈمەت كۆپ«ئەجىر»قىلدى.لىكىن خەلىق بۇنىڭدىن رازى بولمىدى.چۇنكى،شۇ چوڭ-كىچىك شەھەرلەردە«ئىش ئورنىدىن قوشلاپ قالغان»ئادەملەرنىڭ چاغان بايرىمىنى ئۆتكۈزۈشى تۇلىمۇ مۇشكۈل ئىدى!شەھەر ئاھالىلېرىدىن بەزلېرى؛ -پۇلنى تۇتۇنگە ئايلاندۇرۇپ«كۈڭۈل خۇشى»قىلىمەن«دەپ ھاۋانى بۇلغىغاندىن كۆرە،شۇ قەدىرلىك پۇلنى شەھەردىكى كەمبەغەل ئائىلىلەرنىڭ»دەردىگە دەرمان بۇلدىغان»بىر نەرسىلەرگە سەرىپ قىلسا بولماسمىدى؟-دەپ نەپرەتلەنمەي تۇرالمىدى. پۇلغا تۇتۇن سىتىۋىلىپ،«كۈڭۈل خۇشى قىلىش»-بۇ ھۆكۈمەتنىڭ پائالىيىتى؛ئۆز ۋاقتىدا مەنئى قىلىش پەرمانىنى چىقىرىشمۇ ھۈكۈمەتنىڭ پائالىيىتى ئىدى.لىكىن ئۆز ۋاقتىدىكى ھۆكۈمەت پائالىيىتى يەرلىك خەلىق لېرىنىڭ تەستىقىدىن ئۆتكۈزۈلگەچكە«قانون»ئەھمىيەتكە ئىگە ئىدى.ئەمدىلىكتە پەرىزنى ئۆزلىكىدىن بۇزۇشتا«خەلىق قۇرۇلتىيى يۇلى»بىلەن ماڭغانلىقىنى كۆرگەن ئادەم يوق.شۇنىڭ ئۇچۇن جايلاردىكى ھۆكۈمەتلەرنىڭ«پەرىزنى بۇزۇش پەرمانى»قانونىغا سىغمايدۇ!دەپ جەزىملەشتۇرۇش مومكىن. «پەرىزنى بۇزۇش»نىڭ ئاقىۋىتى تۇغرىسىدا ئارتۇقچە سۆزلەشنىڭ ھاجىتى يوق،ئەلۋەتتتە.ھۆكۈمەت تۇتۇن تۇتىسە پەرىزنى بۇزغان قاتارىغا كىرمەيدىكەن،خەلىق ئۇنى دورىماي تۇرالامدۇ؟شۇڭا پۇتۇن مەملىكەتنىڭ ھەممە يېرىنى دېگۈدەك تۇتۇن قاپلاپ كەتتى.... ئاخبارات ۋاستىلېرى ئەزەلدىن تارتىپ ئىلغار مەدەنيەتنى تەرغىپ قىلدىغان ئىجدىمائى ۋەزىپىنى ئۇتەپ كەلمەكتە.ئۆز ۋاقتىد پوجاڭزا ئېتىشنى مەنئى قىلىشنى تەرغىپ قىلىش جەھەتتە ئاخبارات ۋاستىلېرىنىڭ كۆرسەتكەن خىزمەتلېرىگە كۆز يۇمۇش مومكىن ئەمەس،لىكىن ھازىرقى كۈندە«پەرىزنى بۇزۇش پەرمانى»تۇغرىسىدا ئاخبارات ۋاستىلېرىنى«غەپلەت»باسقاندەك قىلىدۇ.چاغان بايرىمىدىكى دەم ئىلىش كۇنلېرىدە چىققان چوڭ-چوڭ ئاخبارات ۋاستىلېرىنى كۆرۇپ باقتىم.پەقەت«جۇڭگو ياشلېرى»گېزىتىنىڭ 29-يانىۋار سانىدا«پەرىزنى بۇزۇش پەرمانى»غا مۇنداق ئەستايىدىل تەنقىد بېرىلىپتۇ؛ «پۇتۇن مەملىكەت بۇيىچە پوجاڭزا ياڭرىمىغان يەرنىڭ يەنە قانچىلىك ئىكەنلىكىنى پېقىر مۇخپىر ھېساپلاش بېقىشقا ئامالسىز قالدىم».«ئىلغار ئىجدىمائى مەدەنيەت دۇلقۇنلاپ ئىلگىرلەۋاتقان بىر شارائىتت،ئەجىباپوجاڭزا ئېتىش تۇغرىسىدىكى پەرىزنى بۇزۇش قىلمىشلېرى بىزدە بىر تەرەپ قىلغىلى بولمايدىغان قىيىن مەسلە بۇلۇپ قالامدۇ؟» بىز خەنزۇ خەلقى چاغان بايرامنى سوزۇپ ئۆتكۈزۈشكە خۇشتار.يەنە بىر نەچچە كۇندىن كىيىن،«يۇەنشىياۋ بايرىمى»ئۆتكۈزمىز،شۇ چاغدا يەنە پۇتۇن مەملىكەت بۇيىچە ھەممە ئادەمنىڭ«پاڭ-پۇڭ»قىلدىغان پوجاڭزا ساداسى ئىچىدە قالماسلىقنى تىلەيمەن. مەنبە؛كەتمەن چاپقان گۇناھمۇ

مسكىنÍÍ

	مۇشتۇرقۇمدا قۇلاق مىڭەمنى يەپ كىتىپباردۇ ، قانداق تاڭ ئاتقۇزامەنكىن .

tohtihan1

	دېرىزىنى ئېچىپ نەپىسىم يېتىشمەي قالدى ... بىچارە ئۈرۈمچىم ھازىرغىچە ئۇرۇش مەيدانىدا قالغاندەك شاۋقۇن-سۈرەن ، سېسىقچىلىق ئىس تۈتەك ئىچىدە قالدى ... ئۈرۈمچىنىڭ ئەتراپى تاغ ، ئىس تۈتەكلەر ئاسان تارقىمايدۇ . بۇ يىل پارنى گاز بىلەن ئىسىتىدىغان قىلىپ قىشلىق ھاۋا خېلى ياخشىلىنىپتىكەن ، ئەمدى چاغاننىڭ ‹‹ خۇشالچىلىقىدا ›› بۇ ئىس-تۈتەكلەر تارقىغىچە قانچىلىك ۋاقىت كېتەر ؟

مارشال

	چاغاننىڭ مۇقەددىمىسى ئېچىلۋاتقان چاغدا، كورلا  شەھىرى چارباغ يېزىلىق ھۆكۈمەتنىڭ ئالدىدا بىر ئىش بىلەن  يېرىم سائەتتەك تۇرۇپ قالغان ئىدىم،تېلفۇندا ساليۇت ئاتقان ئىككى پارچە كۆرۈنۈشنى تارتىۋالغان ئىدىم،تۇتۇق بوپ قالدى ھە قاچان،شۇنداق بولسىمۇ ئىنكاس شەكلىدە يوللاپ قوياي:

kay~sar

	مارشال يوللىغان ۋاقتى  2013-2-10 02:44 AM چاغاننىڭ مۇقەددىمىسى ئېچىلۋاتقان چاغدا، كورلا  شەھىرى ...   تىلفۇنغا نىمىشقا ئۇ رەسىمنى تارتىۋالدىڭىز ، ھەم نىمىشقا مۇنبەرگە يوللاپ قويدىڭىز .    بەلكىم ئويلىغىنىڭىز باردۇر .   ئەمما مەن ھەقىقەتەن چۇشىنەلمىدىم .   ئارتۇقچە سوزلەپ قويدۇم كەچۇرۇڭ !

ئاردا

	ئاخشام  ئۇخلاتمىدى  زادى  !

kixan

	ھازىرمۇ شۇ ئىنكاسنىمۇ ئاران يېزىۋاتىمەن ، يۈرەك كېسلى قىپ قويامدۇ ئادەمنى بۇ خەق . تۇيۇقسىز تۇيۇقسىز ئاتقان پوجاڭزىدىن نەچچە قېتىم چۆچۈپ كەتتىم . . .

abaytarim

	بەك ۋاراڭ - چۇرۇڭ ، ئىنكاسنىمۇ ئاران يازدىم .

mercury

	باشقىلار ئەنئەنىسى شۇنداقكەن  . پوجاڭزا ئاتسا نىمە بوپتۇ ؟ بۇنىڭ جاھالەتلىك دىگۈدەك نەرى بار ؟   جاھالەتمۇ ئەمەسمۇ بۇنىڭغا شۇ مەدەنىيەتنىڭ ئىگىسى باھا بىرىدۇ .

ap~qilam

	تۇنۇگۇن تاماكامنى چىشلەپ كوچىدا مېڭىۋاتسام ، بىر خەنزۇ كېلىپ مەندىن چاقماق سورايدۇ ، ئۆزەممۇ پوجاڭزىنىڭ ئاۋازىدىن جىلە بولۇپ كېتىپ باراتتىم، ئۇنىڭ ئۇستىگە ھەممە يەردە ئوخشاش ۋاقىتتا ئاتقانلىقتىنمۇ ئادەمنىڭ دېمىقىمۇ ئېچىشىپ ئاران تۇرۇشۇمغا ئا خەنزۇنىڭ يەنە پوجاڭ ئېتىلدۇرغىنىنى كۆرۈپ ساڭا بىرىدىغان چاقماق شۇمۇ دېگىنىمچە بوڭڭىدە قىلىپ چاقماقنى ئالدىدىلا ئېتىۋەتسەم  ئاۋۇ دەشمىيىپ قارايدۇ ، سەت ئالىيىپ يۇلۇمغا ماڭغاچ ئاچچىقىمنى بېسىقتۇراي دەپ تاماكىنى ياندۇردي دېسەم چ1اقمىقىم يوق ، ئەستاغپۇرۇللا دېگىنىمچە  تازا قارغاپ كېتىپتىمەن ھېلىقى خەننى