بەھرام گور ھەققىدە قىسسە(4)

Qabiljan

	بەھرام گور پادىشاھلىقى(4) كىرىش سۆز ئورنىدا: ‹‹بەھرام گور پادىشاھلىقى››نىڭ باش قىسمىنى يېڭى يىلدىن بۇرۇن يوللاپ كېلىۋاتقان ئېدىم.يېڭى يىلدىن بېرى ئالدىراشچىلىق سەۋەبىدىن ۋە باشقا سەۋەپلەر تۈپەيلىدىن داۋامىنى يوللىيالمىغان ئېدىم.مانا ئەمدى تەتىل بولۇۋىدى،خېلى پۇرسەت چىقىپ قالدى.مەن بۇ قىشلىق تەتىل پۇرسىتىدىن پايدىلىنىپ بۇ ئەسەرنىڭ داۋامىنى  تولۇق يوللاپ مۇۋەپىقىيەتلىك ئاخىرلاشتۇرۇشنى قارار قىلدىم.ئاللاھ خالىسا بۇ ئىش ئوڭۇشلۇق روياپقا چىققۇسىدۇر. مەن بۇنى كەلگەن يەردىنلا ئەسلىدىكى تېما ئاخىرىغا ئۇلاپ ئىنكاس قىلىپ چاپلاپ  داۋاملاشتۇراي دېسەم ئۇ تېمىغا ئىنكاس چاپلانسا مۇنبەرنىڭ  يېڭى ئىنكاسلىق تېمىلار قاتارىدا كۆرۈنمەس بولۇپ قاپتۇ.مۇنداقتا سادىق ئوقۇرمەنلىرىمىز داۋامىنى يوللىغىنىمنى ۋاقتىدا ئۇقالماي قالىدىكەن.شۇڭا داۋامىنى بۇ تېمىنىڭ تۆتىنچىسى قىلىپ يوللۇدۇم.    شاھ بەھرام يەنە ئوۋغا چىقتى،ئۇنىڭ ئارقىسىدىن بىھىساپ باتۇر لەشكەرلىرى كۈز كۈنى ئاسمان بىتىدە ئاققان بۇلۇتلاردەك ھەممە ياقنى قاپلاپ ئېقىپ كەلمەكتە ئېدى.ئۇلار يولغا چىقىشتىن بۇرۇن ھەرقايسى ئەللەردىن ئەۋەتىلگەن سان-ساناقسىز جەڭ سۆيەر لەشكەرلەر تۇشمۇ-تۇشتىن كېلىشىپ ئىران شاھى ئوردىسىغا توپلانغان ئېدى.پادىشاھ ئۇلارنىڭ ئارىسىدىن مىڭدىن بىرنى تاللاپ يۈرۈپ ئوۋ تەلەپ قەھرىمانلاردىن نەچچە ئوننى تاللاپ چىقتى.ئۇلار سەپەر جەريانلىرىنى ئوڭۇشلۇق تاماملاپ شىكار قىلىدىغان دەشتكە يېتىپ كەلدى.پۈتكۈل دەشت تۈمەنلىگەن قوشۇنلار بىلەن ئاۋاتلاشتى.ھەر يانلارغا شاھانە چېدىرلار قۇرۇلدى.باياۋان لەشكەرلەر ۋە ئۇلار مىنىپ كەلگەن ئات،تۆگە،خېچىر دېگەندەك تۈرلۈك چارۋا ماللار بىلەن تولدى.ئادەم ۋە چارۋا ماللارنىڭ سۇ مەسلىسىنى ھەل قىلىش ئۈچۈن قۇدۇقلار كولاندى.قۇدۇق بەكلا چوڭقۇر بولغاچقا ئۇلارغا چىغرىقلار ئورنۇتۇلۇپ سۇلار تارتىلدى.لەشكەرلەر كېلىپ جايلىشىپ بارلىق تەييارلىقلارنى پۈتتۈرۈپ بولغاندىن كېيىن ئاندىن  شاھ كېلىپ ئورۇنلاشتى.قەلەمدار ۋە ئەلەمدار بەگلەر،ۋەزىر- ئەمىرلەردىنمۇ نۇرغۇنلىرى ئۇنىڭ بىلەن ھەمراھ بولۇشۇپ بىرگە كەلگەن ئېدى. بۇ ئوۋنىڭ ئەڭ ياخشى مەزەىلى بولۇپ باياۋان ۋە يايلاقلار قۇلان بىلەن تولغان،شىرلارمۇ ئورمانلىقلارغا ماكانلىشىپ نەرە سادالىرى بىلەن ھەرقايسى ھايۋانلارغا ۋەھىمە پەيدا قىلىپ تۇرۇۋاتقان ئېدى. شاھ يارانلىرىغا دېدى: -بۇ كېچە مەي ئىچىپ،ناخشا ساز ئاڭلاپ بەزمە قىلايلى!كېچىدىكى ۋاقتىمىز خاتىرجەم ۋە خۇشال ئۆتكەي.ئەتە تاڭ ئاتقاندىن كېيىن ئورمانغا كىرىپ شىر ئوۋى قىلايلى.ئوۋىمىز ئەۋجىگە چىقسۇن،ئورماننى زىلزىلىگە سېلىپ يۈرگەن زوراۋان شىرلار نەرىمىزنى ئاڭلاپ مۈشۈكتەك يۇۋاشلاپ توشقاندەك  پىتىراشسۇن! مەنبەسى:<<شاھنامە >>نەزمى نۇسخا،نەسرىلەشتۈرگۈچى مەن (يەنى قابىلجان) داۋامى ھەر كۈنى كۈن ئاتلاتماي ئىنكاس شەكلىدە يوللۇنىدۇ.

Qabiljan

	ئەتە قۇياش شەپەق رەڭلىك نۇرلۇق تاجىنى تاقاپ چىقىشتىن  بۇرۇنتاڭ بىلەن تەڭ ئۆتكۈر شەمشەرلىرىمىزنى قوللاردا چىڭ تۇتۇپ ئوۋغا ئاتلىنىمىز،دالىدا ئاتلارنى سۈرۈپ قۇترىغان شىرلارنى چانايمىز.بۇ جاڭگال شىرلاردىن خالىي بولغان چاغدىلا قۇلانلارنى خاتىرجەم ئوۋلىيالايمىز،شۇندا كېيىنكى ئوۋ تولىمۇ كۆڭۈللۈك بولىدۇ.    ئۇلار شۇ كېچە دالىدا بەزمە تۈزىشتى،يەپ ئىچىپ ئويناپ چارچىغاندىن كېيىن چېدىرلىرىدا ئارام ئېلىشتى. پادىشاھ ئەتىسى ئەتىگەندە جاڭگالغا قاراپ يول ئالدى،يېنىدا لەشكەرلىرىمۇ بىرگە مېڭىشقان ئېدى.جاڭگاللىقتىن بىر شىر تەمكىنلىك بىلەن چىقىپ كەلدى.ئۇنىڭ قۇدرىتىدىن زىمىن تىترەيتتى.پەھلىۋان شاھ بەھرام يارەنلىرىگە دېدى: -        قولۇمدا تېخى يېتەرلىك كۈچ قۇۋۋىتىم بار،ئۇنىڭ ئۈستىگە كامانىممۇ تەييار. مەن قولۇمغا ئۆتكۈر  تىغ ئېلىپ،مەردلەرگە خاس غەيرەت جاسارەتكە كېلىپ  شىر جېڭىگە كىرىشىمەن. بۇ شىر بىلەن ئۆزۈم ئېلىشىمەن، ھېچقايسىڭلار مەدەت بەرمەڭلار! شۇ سۆزدىن كېيىن شاھ ئۇچۇسىغا شىكارلىق لىباسلىرىنى كىيىپ ئاستىدا ئۇچقۇر ئات ئويناپ تۇرغان،قولىغا ئالاماس تىغلىق شەمشەر تۇتقان ھالدا شىرغا قارشى جەڭگە ئاتلاندى.شىر ئۇنى كۆرگەن چاغدا غەزەپكە كېلىپ ئالدى ئىككى پۇتىنى ئىگىز كۆتۈرۈپ ئۆرىلىنىپ غەزەپ بىلەن ھۆركىرىدى،ئاندىن دەھشەتلىك ئاۋازدا گۈلدۈرمامىدەك نەرە تارتىپ  شاھقا قاراپ  قارا قۇيۇندەك تېزلىكتە ئېتىلىپ كەلدى.شىر كېلىپلا ئاتنىڭ بوينىغا ئېغىز سالدى.مەقسىدى ئالدى بىلەن ئاتنى چىشلەپ يىقىتىپ ئاندىن ئۈستىدىكى رەقىبىنى قاچالماس قىلىپ قويۇپ ئىككىنچى ھۇجۇمنى ئۇنىڭغا قىلماقچى بولغان ئېدى.شاھ بەغرام شىرنىڭ ئات بوينىغا ئېغىز سوزۇۋاتقان شۇ ۋاقتىدىن پايدىلىنىپ چاقماقتەك تېزلىكتە پۇتىدىكى ئۆتۈكىنىڭ پاشنىسى بىلەن شىرنىڭ دۈمبىسىگە قاتتىق بىرنى تەپتى.بۇ كۈچلۈك زەربە بىلەن شىر مەقسىدىگە يېتەلمەي كەينىگە نەچچە قەدەم سەنتۈرۈلۈپ كەتتى.غەزىپى تېخىمۇ تاشقان،كۆزلىرىگە قان قۇيۇلغان شىر ھۇجۇم نىشانىنى ئۆزگەرتىپ ئىككىنچى قېتىمدا توپتوغرا شاھنىڭ ئۆزىگىلا ئېتىلىپ كەلدى.ئۇ يېقىنلىشىپ كەلگەن ھامان شاھ قولىنى بىرلا شىلتىپ شىرنىڭ بېشىغا شەمشەر ئۇردى.شىر چىشلەشكىمۇ ئۈلگىرەلەمەي بېشىدىن ئايرىلىپ قالدى.ئۇنىڭ چوڭ قوپال تېنى ئۆز كۈچىنىڭ تەسىرىدىن ئاتنىڭ يېنى بىلەن سۈرۈلۈپ كەينى تەرەپكە ئۆتۈپ دەرەخ غۇلىغاندەك يىقىلىپ چۈشتى.بۇ ئىش شۇنچىلىك قىسقا ۋاقىت ئىچىدە تاماملاندىكى، ھۆركىرەپ نەرە تارتىپ كېلىۋاتقان ئەركەك شىرنىڭ نەرىسىمۇ تېخى تولۇق ئاخىرلاشماي تۇرۇپ بېشى كېسىلىپ زۇۋانى ئۆچتى.بۇ شىرلار ئىككى ئېدى،ئەركەك شىر ھۇجۇم قىلىپ كەلگەندە چىشى شىر ئۇنىڭ  غەلىبىسىنى كۈتمەكچى بولغاندەك جايىدا تۇرۇپ تۇرغان ئېدى.ئەركەك شىرنىڭ بىردەمدىلا ئۆلۈپ كېتىشى چىشى شىرنى گاڭگىراتتى،شۇنداقتىمۇ قورقۇپ قاچماستىن جۈپتىنىڭ قىساسىنى ئېلىش ئۈچۈن توپتوغرا ئېتىلىپ كەلدى.ئۇمۇ  تەنھا ئەمەس بولۇپ يېنىدا بىرنەچچە  كۈچۈكلىرى بار ئېدى.شاھ شەمشىرىنى تەييارلاپ تۇرۇپ يېقىنلىشىپ كەلگەن ھامان ئۇنىڭمۇ بېشىغا شەمشەر ئۇردى.كۈچلۈك شەمشەر زەربىدىن ئۇنىڭ بېشى بىر تەرەپكە ئۇچتى،تېنى بولسا يەنە  بىر تەرەپكە ئاغدۇرۇلدى.شاھ ئېتىنى چاپتۇرۇپ ئۇنىڭ كۈچۈكلىرىگە داۋاملىق ھۇجۇم قىلماقچى بولۇپ تەمشەلگىنىدە يېقىن بىر خادىمى توسۇۋالدى: داۋامى يېزىلىۋاتىدۇ.

22iltija

	heee

22iltija

	a a

Qabiljan

	-ئەي نۇر چېھرىلىك شاھىم،توختىسىلا،ئەمدى بۇ مەخلۇقلارنى ئۆلتۈرمەي مېھىر شەپقەت قىلغايلا! -نىمىشقا ئۆلتۈرمەيمەن؟! -بۇ دەشتتە شىر كۈچۈكلىرى بەكمۇ تولا،ئۇلارنى بىر يولىلا ئۆلتۈرۈپ تۈگىتىپ بولغىلى بولمايدۇ.بۇ پەسىل بىزنىڭ شىر ئوۋلايدىغان ئەمەس، شىردىن ئېھتىيات قىلغان ئاساستا قۇلان ئوۋى قىلىدىغان مەزگىلىمىزدۇر. چۈنكى بۇ ياز پەسلى شىرلارنىڭ كۈچۈكلەپ كۆپىيىدىغان پەسلى،ئۇلارنى بۇ پەسىلدە تەلتۆكۈس   قىرىۋەتسەك رەھىمسىزلىك بولىدۇ،بۇ قىلىقىمىزنى تەڭرىمۇ راۋا كۆرمەيدۇ. چامىمچە بۇ توقاينىڭ ئۇزۇنلىقى ئۈچ پەرسەڭ كېلىدۇ.بۇ يەرنىڭ ھەممىلا يېرى يىرتقۇچ شىرلارنىڭ ماكانىدۇر.ئۇلار بىلەن بىر يىلچە جەڭ قىلساقمۇ جاھاننى ئۇلاردىن خالىي قىلغىلى بولمايدۇ.شۇڭا بۇنچىۋالا رەنج مالامەت تارتىشنىڭ ئەھمىيىتى بارمۇ؟! -ئەمىسە قانداق قىلىمىز؟ -بۇرۇنقى شاھلارمۇ تەختكە ئولتۇرغان چاغلىرىدا شىر ئوۋلاش توغرىسىدا پەرمان قىلمىغان.ھازىر سىلى پۈتۈن ئېران مەملىكىتىنىڭ قۇدرەتلىك دانا پادىشاھى ،ئەلگە ‹‹قۇلان ئوۋلىغىلى چىقىمىز›› دەپ جاكا قىلىپ قويۇپ بۇ يەردە شىر ئوۋى قىلىپ يۈرسەك ياخشى بولماس. -ئەي دانا،قېنى ئېيتقىنا،بۇ قۇلان ئوۋىدىن ماڭا قانداق نام-ئاتا كېلەر؟باھادىر مەردلەر ھەرقاچان  يېنىدىكى ئوقيا-كامانلىرى ئارقىلىق جەڭ ۋە ئوۋ قىلىپ يۈرۈپ نام-ئاتاق ئېلىپ،  شان-شەرەپلەرگە نائىل بولۇپ كەلگەن.ئەگەر قەھرىمان بولماقچى ئىكەنمىز گۈرزە قىلىچلىرىمىزنى ياندىن ئايرىماسلىقىمىز،ئۇلار بىلەن باتۇرلۇق قىسسىلىرىنى يارىتىشىمىز كېرەك ئەمەسمۇ؟ -ئەي شاھىم،ئەگەر سىلىدەك مەرد مەرداندىن ئارىمىزدا ئون نەپەر بار بولغان  بولسا ئېدى،ھىچكىم ھېچنىمىدىن قورقمىغان،مەيلىش شىر،مەيلى يولۋاس بولسۇن ھەرقانداق ئوۋدىن،ھەرقانداق كۈچلۈك دۈشمەندىن قاچماي خەتەرگە تەۋەككۈل قىلالىغان،ھەرقانداق جەڭدە زەپەر قۇچالىغان بولار ئېدۇق. بۇ كەمگە رۇم بىلەن چىننىڭ تەختىمۇ جاناپلىرىنىڭ تەسەررۇپلىرىغا ئۆتۈپ بولغان بولار ئېدى.شۇندا جاھان سەلتەنىتى قوللىرىغا ئۆتۈپ جاھان شاھىغا ئايلانغان بولار ئېدىلە. باتۇرلۇق سۈپەتلىرىگە كۆز تەگمىسۇن،بەخت گۈلشىنى سىلىگىلا نېسىپ بولسۇن! داۋامى يېزىلىۋاتىدۇ

Qabiljan

	شاھ ئۇ ۋەزىرىنىڭ سۆزىگە كىرىپ ۋەزىر ۋە لەشكەرلىرى بىلەن توقايدىن چېدىرىغا قايتىپ كەلدى.لەشكەرلىرى ئۇنىڭ شىرلار بىلەن قىلغان جەڭدىكى باتۇرلۇقى ۋە قورقۇمسىزلىقى ئۈچۈن:‹‹ئەي شاھىم،ئەگەر سىلى بولمىسىلا بۇ زىمىن ئۆز قۇدرىتىنىمۇ يۇقاتقاي!››دەپ ئاپىرىن ئېيتىشاتتى. شاھ خاس خانىسىگە كىرگەندىن كېيىن پاكىز يۇيۇنۇپ-تارىنىپ دەشتنىڭ چاڭ-توزانلىرىدىن پەيدا بولغان كىر داغلىرىدىن تازىلىنىۋىدى جامالى قايتىدىن نۇرلىنىپ ئاسماندىكى ماھقا ئايلاندى. ئاڭغىچە مېھرىبان خاس چاكىرى خىزمەتكە كىرىپ بارگاھ ئىچىنى سۈپۈرۈپ چىنىدەك پاكىز قىلىۋەتتى.ئاندىن ئولتۇرۇپ ئارام ئالىدىغان ئورنىنى تەق قىلىپ قويدى.يېنىغا ئالىپتە داستىخاننى يېيىپ ئۇنىڭغا زەررىن جاملاردا  گۈل شارابى قويدى.بۇ يەرگە يەنە شاھ ئامراق تائاملاردىن بىرنەچچە خىلى تەييار قىلىنغان بولۇپ قۇش،قوزا،ئوغلاقلارىن قىلىنغان،مەززىلىك دورا دەرمانلار سېپىلگەن كاۋاپلار كۆزگە ئالاھىدە چېلىقىپ  مەززىلىك ھېدى دىماقلارغا ئۇرۇلۇپ ئىشتەينى ئاچاتتى.بەھرام گور تاماق يەپ بولغاندىن كېيىن بۇيرۇدى: -بىللۇر جامدا بىر جام مەي بېرىلسۇن! پەرى يۈزلۈك ساقىي جامنى قوش قوللاپ تۇتۇپ  ئىززەت ئىكرام بىلەن تازىم قىلىپ شاھقا ئۇزاتتى.شاھ جامنى ئالغاندىن كېيىن دېدى: -ئەردەشىر تەختتە ئولتۇرۇپ دەۋران سۈرگەن مەزگىللەردە ھەتتاكى قېرىلارمۇ ياشلاردەك ئىقبالىنى تاپقان ئېدى.ئۇ تولىمۇ دۆلەتتار ئۇلۇغ پادىشاھ ئېدى.بىز ئۇنىڭغا سېلىشتۇرغاندا ئاددىي بىر سۇلتاندۇرمىز.ئۇنىڭدەك بولۇپ پادىشاھلىقنىڭ ھۆددىسىدىن چىقماق مۈشكۈلدۇر.ئۇ مەيلى جەڭ،مەيلى بەزىم ۋە ياكى ساخاۋەت بابىدا جاھاندىكى بارلىق شەھرىيارلار ئارىسىدا تەنھا ئېدى.ئىسكەندەر ئېرانغا رۇمدىن كەلگەن چاغدا ئۇ نامەردلىك پەسلىك يولىدا ماڭغانلىقى ئۈچۈن تەخت -دۆلەت شۇنداق ۋەيران بولغان ئېدى.داڭلىق شەھرىيارلاردىن ئوتتۇز ئالتىسى ئۇنىڭ قولىدا ئۆلدى.شاھى خۇسرەۋلەر ئۇنىڭ نامىغا لەنەت-نەپرەت ياغدۇرىدۇ.چۈنكى ئۇچاغدا ئەل ئىچى  نەپرەت ۋە ئاداۋەت بىلەن تولغان ئېدى.ئەل ۋە بارلىق پادىشاھلار بۈيۈك شاھىمىز پەرىدۇنغا بىردەك ئاپىرىن ئېيتىشىدۇ.پەقەت نامەرتلەرلا ئۇنىڭغا تاش ئاتار ئېدى.ئۇ جاھان ئىچىدە خۇددى كۆڭۈل نەقىشىدەك يېقىملىق ئېدى.ئۈمىدىم، مەندىنمۇ كېيىنكىلەرگە ئۇنىڭدەك ياخشى نام ۋە ياخشلىقلار قالسا دەيمەن. شاھ يېنىدىكىلەرگە بۇيرۇدى: -تېزدىن نامدار ،خۇشئاۋاز بىر جارچى تېپىڭلار،ئۇ توختىماي قوشۇننى ئايلىنىپ چىقسۇن ۋە بۇ گەپنى ھەممىگە ئۇقتۇرسۇن! دېسۇنكى،بەركۇھ،جەزدە،گۆھەر،زەر،ھەتتا يىپەكتىن تارتىپ ئەرزىمەس خەس ياكى خەشەككە قەدەر ھەرقانداق نەرسىنى ناپاك يول بىلەن تېپىشىغا ۋە ئىگەللىۋېلىشىغا بولمايدۇ.كىمىكى بۇ تۈزۈمگە خىلاپلىق قىلىدىكەن مەن ئۇنى ئېتىغا تەتۈر مىندۈرۈپ،ئاتنىڭ چۇلۋۇرىنى ئىككى باتۇرغا تۇتقۇزۇپ،ئاياغلىرىنى ئاتنىڭ قارنىغا باغلاپ،قەدەمدە بىر تاياقلاپ ئازەر گۇشەسپكە قەدەر ئېلىپ بارىمىز.ئىش بۇنىڭ بىلەنلا تۈگىمەيدۇ،زاڭ مالنى تاپشۇرغان،قىلمىشىغا تۆۋە قىلىپ نىجاتلىق تىلىگەن،ياراتقان ئىگەمدىن ھاياتلىق كۈتكەنگە قەدەر جازانى توختاتمايمەن.ئۇنىڭ ئىشىنى تولۇق ئېنىقلاپ كىمگە زۇلۇم قىلىپ غەمگە چۇلغىغان بولسا بارلىق مال مۈلكىنى تارتىۋېلىپ زىيانكەشلىككە ئۇچرىغۇچىغا بۇيرۇپ بېرىمەن.يەنە كىمىكى ئات بىلەن ئېتىزغا ئۇۋال قىلسا ياكى مىۋىلىك دەرەخكە زاۋاللىق يەتكۈزسە،ئۇنىڭ قانچىلىك بىباھا باتۇر بولۇشى،قانچىلىك يۇقۇرى مەرتىۋىلىك ئادەم بولۇشىدىن قەتئىي نەزەر زىندانغا سالغۇزۇپ،نەق بىر يىل ياتقۇزۇپ زۇلۇم سېتەمگە گىرىپتار قىلىمەن.يەنە كىمىكى بۇ دەشتتە باشقىلارغا جاپا سېلىپ ئۆزى پايدا ئالسا، ئۇ ئالغان پايدىسىنى ئۇنىڭغا نىسىپ قىلمايمەن،ھەممىسى ئاگاھ بولسۇن! بۇ پەرمان جاكالانغاندىن كېيىن مەيلى شەھەر،مەيلى يېزا ئەھلى،مەيلى ياش مەيلى قېرى بولۇشىدىن قەتئىي نەزەر ھەممىسى بەركۇھ ۋە جەزدىن دەشتكە چىقىپ كەلدى.شەھرىيارنىڭ لەشكەرلىرى تۇرغان بۇ دەشت بىردىنلا قاتتىق ئاۋاتلىشىپ چىننىڭ ئاۋات بازارلىرىغا ئوخشاپ قالدى.   داۋامى يېزىلىۋاتىدۇ.

Qabiljan

	ى قۇياش ساماغا ئۆرلەپ بىر كۈنلۈك سەپىرىنى باشلىغاندا جاھاندار ئادەملىرى بىلەن يەنە شىكارغا ماڭدى.سەپنىڭ ئالدىدا ئوقياچى سىپاھلىرى ماڭاتتى،ئۇلارنىڭ ئارقىسدا شاھ تۇلپارىنى سۈرۈپ ماڭماقتا ئېدى.ئۇ ئەتراپىدىكىلەرگە  مۇنداق پەرمان چۈشۈردى: -كىمىكى كاماندازلىققا ماھىر بولسا، ھەم بىزگە ئۆز ماھارىتىنى نامايەن قىلىپ بەرمەكنى ئىختىيار قىلسا نىشان ئۈچۈن ئالدى بىلەن ياۋا ئىشەكنى مۆلچەرلەپ ئاتسۇن.شەرت شۇكى،ئاتقان ئوقى قۇيرۇقتىن بۆسۈپ كىرىپ تاكى كۆكرەك قەپىزىگە قەدەر يېتىپ بېرىپ يۈرەككە پاتسۇن! بۇ پەرمانغا جاۋابەن بىر پالۋان مۇنداق دېدى: -ئايا شەھرىيار،نامدار لەشكەرلەر ئەتراپلىرىدا ھەرقاچان پەرمەنبەردار بولۇپ تۇرۇپتۇ.ئوۋ ماھارىتىدە سىلى زامانىمىزنىڭ ئەڭ ماھىر پاسىبانى ھېساپلىنىدىلا.مەرگەنلىك ماھارىتىدە سىلى دېگەن شەرتنى ئورۇنلاش ھېچقايسىمىزنىڭ قولىدىن كەلمەيدۇ.بۇ ئىشتا پەقەت بىر ئۆزلىرىنىڭلا ئىلاجىسى باردۇر.تاجۇ-تەختلىرىنىڭ دەۋرى بۇ جاھاننىڭ ئۆمرىچە بولغاي.ھەممەەيلەن بىلىمىز،سىلىنىڭ قامەتلىرى چىناردەك زور،كۈچ- قۇدرەتلىرى گويا  توسقۇنسىز شىر.ئەگەر قوللىرىغا كامان بىلەن شەمشەر چىقىپ قالسا جۈرئەتلىرى بارلىق لەشكەرلەر ئارىسىغا غۇلغۇلا سالار.شۇنىڭ بىلەن ئۇلارمۇ قوللىرىغا كاماننى ئېلىپ ئارقىڭىزدىن جەڭگە ئات قويار. شاھ ئۇنىڭغا جاۋابەن مۇنداق دېدى: -ئەگەر ھەممەيلەن بىرلىكتە تەڭرى يولىنى تۇتىدىغانلا بولساق، مېنىڭ قولۇمدىن ھەممە ئىش كېلىدۇ. شاھ بەھرام ئارغىمىقىنى تېز چاپتۇرۇپ بىر ياۋا قۇلانغا يېقىنلىشىپ كەلدى.ئۇنى ئوۋلاشقا قولايلىق پەيت كەلگەندە بىردىنلا ئوق ئۈزدى.بۇ ئوق قۇلاننىڭ يانپىشى بىلەن قۇيرىقىنى بىر قىلىپ مىخلاپ قويدى.قۇلان شۇ زامات يەرگە يىقىلدى.شاھنىڭ زەركەمەر باتۇرلىرى ئات سۈرۈپ ئۇنىڭغا يېقىنلاشتى.ئوق ئىزىنى كۆرگەندە ئۇلار يەنە بىر نۆۋەت قاتتىق لال بولۇشتى.

Qabiljan

	قەھرىمان بەھرام بۇ ئوقنى شۇنداق كۈچ بىلەن ئاتقان ئېدىكى،بۇ ئوق قۇلاننىڭ ئىچىگە تولۇق كىرىپ ئاخىرقى ئۇچىلا ئازراق كۆرۈنۈپ قالغان ئېدى.جەڭگىۋار لەشكەرلەر بىلەن تەڭداشىسز مەرگەنلەر بۇ كارامەتلىك ھالدىن ھەيران بولۇشۇپ قايتا –قايتا تەھسىن ئاپىرىنلار ئېيتىشتى: -ئايا شەھرىيار،سىلىگە ھەرقاچان سائادەت يار بولسۇن،سىلى بولسا تەڭداشىسز مەرد، بىز بولساق سىزنىڭ ساداقەتمەن كىشىلىرىڭىزمىز.ھەر بىر ئىش ھەر بىر ھۈنەردە سىزدىن خېلىلا كەم تۇرىمىز. -بۇ مېنىڭ ئوقۇم ئەمەس،-دېدى شاھ چۈشەندۈرۈپ،-بۇ تەڭرى ئىگەمنىڭ ماڭا بەرگەن ئىنئامى.يىگانە ئاللاھ ھەممە جايدا،ھەرقانداق ئىشتا غالىپتۇر.خۇدايىم كىمنىڭ يولدىشى بولمىسا،ئۇنى قوللىمىسا بېشى ھېچ ۋاقىتتا خارۇ-زارلىقتىن قۇتۇلماس. شاھ شۇنداق دەپ ئېتىغا قامچا ئۇردى.ناگاھ شاھنىڭ تۇلپارى گوياكى سۇمرۇغ كەبى ئۇچتى.ئۇ شۇنداق تېز چېپىپ كېتىۋاتقاندا ئالدىغا يەنە بىر چىشى قۇلان چىقتى.ئۇنىڭ يېنىدا تايچىقىمۇ بىرگە ئەگشىپ چىققان ئېدى.شاھ ئۇنىڭغا قوغلاپ يېتىشىۋېلىپ بېلىگە تىغ سېلىۋىدى قاق ئوتتۇرىدىنلا ئىككى بۆلەك بولۇپ كەتتى.شاھنىڭ ئارقىسىدىن كېلىۋاتقان بارچە باتۇرلار،قىلىچۋاز پالۋانلار ۋە نەيزىۋاز شاتۇرلارنىڭ ھەممىسى ئۇ يەرگە توپلاندى.ئۇلار بىر شەمشەر بىلەنلا  ئىككى بۆلەك  بولۇپ ياتقان قۇلاننى كۆرۈپ يەنە بىر نۆۋەت تەھسىن ئاپىرىنلار ئوقۇشۇپ كەتتى: -ئەي بىر شەمشەر بىلەنلا قۇلاننى ئىككى بۆلەك قىلىۋېتەلىگەن قۇدرەتلىك بىلەككە كۈچ-قۇۋۋەت بەرگەن كەرەملىك ئاللاھ، شۇ قەدەر مەرگەن،شۇ قەدەر باتۇر ھەم قۇدرەتلىك يىەانە پادىشاھىمىزنى يامان كۆزدىن ۋە يامان سۆزلەردىن ساقلىغايلا.ئۇنىڭ چىرايىنى پەقەت كۆكتىكى ماھقىلا ئوخشىتىش مۈمكىن.ئۇنىڭغا جاھاندىكى بارلىق ئۇلۇغلار چاكار بولسۇن. تىغى ۋە يورۇقى پۈتكۈل جاھاننى بەند قىلسۇن!

Qabiljan

	شۇ ۋەقەدىن كېيىن لەشكەرلەر ئوۋغا چۈشۈشتى،دەشتتىكى بارلىق قۇلانلار ئۇلارنىڭ ئولجىسىغا ئايلاندى. شاھ باتۇرلارغا ئىلھام بېرىش ئۈچۈن مۇنداق پەرمان چۈشۈردى: ئالتۇندىن ناھايتى كۆپ ھالقا سوقتۇرۇلسۇن،ئۇ ھالقىلار باتۇرلىرىمىز تىرىك ھالدا قولغا چۈشۈرگەن قۇلانلارنىڭ قۇلىقىغا ئېسىلسۇن ھەمدە ھالقىغا ئۇ باتۇرنىڭ نامى يېزىلسۇن. شۇنىڭ بىلەن باتۇرلار تىرىك قولغا چۈشۈرگەن ئۈچيۈز قۇلانغا تامغا بېسىلدى ۋە قۇلىقىغا ئالتۇن ھالقا ئېسىلدى.كېيىن ئۇ قۇلانلارنى شاھ بەھرامنىڭ شەپقىتى  بىلەن شاھنىڭ ئېتىنى قوشۇپ يايلاققا  بىرگە قويۇۋېتىشتى. نامراتلىق،ئاچارچىلىقتا قالغان ئەل ئاۋام شاھقا دەردىنى ئېيتىش،ئوۋ غەنىيمەتلىرىدىن بەھرىمەن بولۇپ ھاياتلىق يولىدىكى مۈشكۈللىكلىرىنى تۈگۈتۈش ئۈچۈن بىر يۈرەكلىك كىشىنى شاھ بىلەن كۆرۈشۈشكە ئەۋەتتى.ئۇ شاھقا  يېقىنلىشاماي قالغاچقا جاكاچى قىياپىتىگە كىرىپ  قوشۇنلارنى ئارىلاپ يۈرۈپ مۇنداق جار سالدى: -ئەي دەشتى ئەزىمدە  ئوۋ قىلىپ يۈرگەن شەھرىيار،بىز سىزدىن شۇنى ئىلتىجا قىلىمىزكى،شىكاردا قولغا كىرگەن ئوۋ غەنىيمەتلىرىنى ئەھلى سودىگەرلەرگە ساتمىسىڭىز. ئۇنى سېتىپ پۇل قىلغاندىن كۆرە نامرات پۇقرالارنى،ئاچ-يالىڭاچ قالغانلارنى خۇشال قىلماق،زۆرۈر ھاجەتلىرىدىن چىقماق ئۈچۈن شۇلارغا تەقسىملەپ بەرگەن بولسىڭىز! شاھ بۇ تەكلىپنى قوبۇل قىلدى.ھەر كۈنى بەركۇھ،جەز تەرەپلەردىن يۈزلىگەن سودىگەرلەر كېلىپ كېتىپ تۇراتتى.ئۇلاردا يىپەك رەخت ۋە كىمىاپ رەىتلەر بار ئېدى.ئۇلار ئۇ رەختلەرنى ئوۋ غەنىيمەتلىرى بىلەن ئالماشتۇرۇپ شاھنىڭ ئادەملىرى ۋە لەشكەرلىرى بىلەن سودا قىلىپ تۇراتتى.جاكاچىنىڭ جاكاسىدىن كېيىن شاھ ئۇنىڭ تەكلىپىنى قوبۇل قىلدى.ئۇندىن باشقا ھەرقايسى ئەللەر،يۇرتلاردىن مەردلەر ئېلىپ كەلگەن باجلاردىنمۇ ۋازكەچتى،بۇ باجلارنى ئوۋ غەنىيمەتلىرى بىلەن قوشۇپ نامرات پۇقرالارغا بەرمەكچى بولدى: -شەھەرلەر ۋە يېزىلار ئارا ئارىلاپ كۆرۈپ ئىش ئەمگەك بىلەن قان- تەر تۆكۈپ ھالال نان تېپىپ يەۋاتقان نامرات پۇقرالار بىلەن يوقسۇز دەرۋىشلەرنى تېپىپ كېلىڭلار.ئۇلار بۇ يەرگە كېلىپ كۈندىلىك تۇرمۇشىغا نىمە كەم بولسا شۇنى ئېلىپ تۇرمۇش غېمىدىن قۇتۇلسۇن! پەرمان بەجا كەلتۈرۈلدى.يوقسۇل پۇقرالارنىڭ ئاغزى گۆش،قولى دىنار،ئۇچىسى كىيم كۆردى.بۇنداق زور شەپقەت ئالدىدا ئۇلار ھاياجانلانماي تۇرالايتتىمۇ شاھ بەھرام يەنە بىر قېتىم خۇشامەتسىز مەدھىيەلەرگە ۋە خەيرلىك دۇئالارغا كۆمۈلۈپ كەتتى. شاھ بەھرام شىكار قىلغان دەشتتىن قايتىپ كېلىپ ساق بىر ھەپتە ئارام ئېلىپ بەزمە تۈزدى.قولىدىن جام چۈشمىدى.بۇ بەزمە ئۈچۈن كەڭرى مەيداندا چوڭ بارگاھ قۇرۇلغان ئېدى.لەشكەرلەر خىزمەت كىيىمىنى كىيىپ مېھمانلار ئۈچۈن خىزمەتتە تۇردى.نامدار سازەندىلەر سورۇننى ئارىلاپ يۈرۈپ شاھنىڭ بەختنى كۈيلەيتتى،شادلىقىنى كۆزلەيتتى.مەست بولغان دانانىڭ جۈپ كۆزى نازىنىنلار بويىدا ئوينايتتى.ئۇ بەختىيارلىق ئىلكىدە دېدى: -ئەي ئادالەت ئىزدەپ يۈرگەن ئەل،پۈتكۈل ئالەمنىڭ پەرۋەردىگارى،مېھرىبانلارنىڭمۇ مېھرىبانى بولغان خۇدانى ئۇلۇغ بىل.كىمىكى رەنجىمىزدىن ۋاقىپ بولسا،گەنجىمىز(سوۋغات-بايلىقلىرىمىز)دىن بەھرىسىز قالغان بولسا بۇ مەيدانغا كىرسۇن.تاكى شەھرىيار ئۇنى ئىنئاملاردىن بەختىيار قىلغاي.كىمىكى،قېرى،ئاجىز ۋە شىكەستىلەنگەن بولسا،ۋە ياكى ئۆزى ياش،گۆدەك دىلى خەستە بولسا،

Qabiljan

	ياكى بىراۋدا قەرزى بولۇپ قەرزىنى ئۈزەلمەي ئۆزى خارۇ-زارلىقتا قالغان بولسا ، ياكى بولمىسا كۆپ بالىجانلىق بولغان،يوقسۇزلۇقتىن بالىلىلىرىنى باقالماي ئاچ -زېرىن قويغان بولسا؛سەبىي گۆدەكلەر يىتىم يىسىرلەر ئاچ-ياللىڭاچ قالغان بولسا؛ئاتا-ئانىسى ياكى ھامىيلىرى ئۇلارنى بېقىشقا ئامالسىز قېلىپ بايلارنىڭ رەھىم شەپقىتىگە مۇھتاج بولغان بولسا؛ئۇ گۆدەكلەرنىڭ ئانىسى ناچار خۇيلۇق بولغان ۋە ئۇ ناچارلىقىنى سىر تۇتقان بولسا؛ياكى بىر دۆلەتمەن كىشى ئۆلگەن،ئۇنىڭ گۆدەك تەشۋىشلىرى پاناھسىز قالغان، ئۆزى بىئار،خۇدايىمدىن قورقماس مەنسەپداردىن بىرسى ئۇنىڭ مال-مۈلكىنى ئىگەللىۋېلىپ بىچارە يېتىملارنى ئېېغىر كۈندە مۇھتاجلىقتا قويغان بولسا دەرگاھىمغا كېلىپ بىرمۇ بىر بايان ئەيلىگەيسىزلەر.بارچە ئىشلار ماڭا ئايان بولسۇن.شۇندىن كېيىن مەن يوقسۇز مەردان  دەرۋىشنى دۆلەتمەن،ئاسىي، بەدنىيەت كىشىنى دىيانەتلىك قىلىمەن.كىمنىڭ ھالى ناباپ،قولى پۇلسىزبولسا قولىغا پۇل بېرىپ  ئۇنى ھاجىتىدىن چىقىراي.ئۇ خۇرسەن بولۇپ تەبەسسۈم قىلسۇن.كىمىكى مۇھتاجلىقتا رەنج چەككەن بولسا ئۇنىڭغا ساىاۋەت قولۇمنى سۇنۇپ ئۈستىگە بايلىق چاچقۇ قىلاي.كىمىكى قولىدىكى مەنسىپىنى سۈيئىستىمال قىلىپ كىچىكتىن تارتىپ چوڭغىچە قول ئاستىدىكىلەردىن ھارام يول بىلەن مال يىغىۋالغان بولسا ئۇنداق نائىنساپنى تىرىك  دارغا ئېسىپ پاك زىمىننى ئۇنداق ناپاكلاردىن تازىلايمەن.چۈنكى ئۇنداق غەددارلارغا ئۆلۈم ئەڭ مۇۋاپىق جازادۇر. شىكار ئاخىرلاشقاندىن كېيىن شاھ باغداتقا كەتتى.قىلغان ئەھمىيەتلىك ئىشلىرىنى ئويلىغىنىدا يارقىن خىياللار دىلىنى شاد ئەتتى.باتۇرلىرى ئۇنىڭغا يولداش بولۇپ بىرگە مېڭىشتى. داۋامى يېزىلىۋاتىدۇ.