ئانا تىل ھەققىدە ئويلىغانلىرىم

abdulmajit

	ئانا تىل ھەققىدە ئويلىغانلىرىم                                                                                                                                                            تىل بىر قەبىلىنىڭ تارىخى .تەرەققىياتى .مەدەنىيىتى .مەۋجۇتلىغ ..                 . ى قاتارلىقلارنىڭ جانلىق ئىسپاتى .گۇۋاھچىسى. تىل تەرەققىياتقا ماس ھالدا تەرەققى قىلىدۇ .زاماننىڭ ئۇزلۇكسىز ئۇتۇشى ئىنسانىيەتنىڭ دەۋرىنىشىشى.تەرەققىيات ئارقىلىق يېڭىلىقلارنىڭ مەيدانغا كىلىشى .يات قەبىلىلەرنىڭ ھۇكۇمران بولىشى .ۋە شۇ ئارقىلىق ئۇزىنىڭ ئىرادىسىنى زورلاپ تېڭىشى نەتىنجىسىدە تىل تەدىرىجى ئاسسىمىلاتسىيەلىشىپ تىلنىڭ ساپلىغى ئوزگىرىدۇ . دولىتىمىزدە 56 مىللەت بولسىمۇ 56خىل تىل .56خىل يېزىق يوق.بەزى مىللەتلەر مىللەت سانىنى تۇتۇپ تۇرسىمۇ مۇستەقىل تىل .مۇستەقىل يېزىغى يوق. دىمەك بۇ ھال زاماننىڭ ۋە ئادەملەرنىڭ ئۇزلۇكسىز دەۋرىنىشش .يېڭى كەشپىياتلارنىڭ مەيدانغا كىلىشى .ھۇكۇمران سىنىپلارنىڭ ئوز ئىرادىسىنى ئاۋامغا مەجبورى تېڭىشى قوشىا ئەللەر بىلەن باردى -كەلدى قىلىشى چىگرا دائىرلىرىنىڭ ئايرىلىشى ۋە موھىت ھەم جۇغراپىيىلىك ئورۇن قاتارلىق ئامىللار تىلنىڭ ساپلىغى تەرەققى قىلىشى ۋە يوقۇلىشىغا بىۋاستە تەسىر كورسەتكەن. بىزنىڭ قايسى بىر يازغۇچىمىز جۇڭگو يازغۇچىلار جەمىيىتىنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇشى بىلەن مەملىكەتلىك ئاز سانلىق مىللەتلەر يازغۇچىلىرى توپلانغان بىر يىغىلىشتا بىر ئاز سانلىق مىللەتتىن بولغان داڭلىق يازغۇچى بىلەن سوھبەتلىشىپ قالىدۇ .ھېلىقى يازغۇچى -نىمىلىكىن بولسۇن سىلە ئوز تىل يېزىغىڭلاردا ئەسەر يازالايدىكەنسىلەر سىلەر ئۇچۇن ئېيتقاندا بۇ بىر قەدىرلىگىدەك ئىش .دىگەنىكەن .بار نەرسىنىڭ قەدرى يۇتكەندە بىلىنەر .دىگەندەك .بىز ئوز تىل يېزىغىمىزنىڭ بولغانلىغىدىن شەرەپلەنسەك بولىدۇ .مىللەت ئىكىئولوگىيىلىك تەڭپۇڭلۇقنىڭ تارازا تېشى .تىل مىللەتنىڭ ئىپتىخارى دوۋلەتنىڭ بايلىغى .ئۇنى قوغداش ھەر بىر ئاۋامنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەسئولىيىتى .                                           ئۇنداقتا بىزنىڭ مەسئۇلىيىتىمىز قايسى؟ ھازىرقى ۋەزىيەت بىزگە يۇكلىگەن مەسئۇلىيەت ئانا تىلىمىزنى .ساقلاش، قوغداش ،قېزىش بېيىتىشتىن ئىبارەت.                                                   1-ساقلاش. ھازىرقى تىلىمىز قايتا -قايتا يېزىق ئوزگەرتىش تىل ئىسلاھاتى سەۋەبىدىن بۇزلۇش ئالدىدا تۇرىۋاتقاندا ساقلاش كېرەك پۇتۇن جەمىيەت بويىچە ئوزلىگىدىن سەپەرۋەرلىككە كىلىپ ساقلاشقا ئەھمىيەت بىرىش شەكلى ۋە ئۇقۇمى  ئوزگىرىپ  ئىستىمالى بۇزلۇپ يۇقۇلۇش ئالىدىدا تۇرغان جۇملىلەر ئىسىم ئاتالغۇلارنى رەتلەش ساقلاش.                                                 2-قوغداش. ئۇزىمىز ئائىلىمىز دىن باشلاپ ئانا تىلىمىزنى قوغداشنى ھەممە كىشى بىر مەسئۇلىيەت تۇيغۇسى ئىچىدە قوغداش .ئابدۇكېرىم ئابلىزغا .ئوخشاش ئىتوت ۋە ھەر خىل سەنئەت تۇرلىرى ۋە باشقا شەكىللەر ئارقىلىق ئانا تىلنىڭ ساپلىقىنى قوغداش.ۋە ھەممە ئادەمگە قوغداشنى تەشەببۇس قىلىش .ئوز ئارا توي مەشرەپ دوستلار يىغىلىشى قاتارلىق ئاممىۋى سورۇنلاردا تەۋسىيە قىلىش.                                                                -                                              3-.قېزىش. ئەل ئىچىدىكى ياشانغان ئومۇر چولپانلىرىنى يوقلاش .ئۇلاردىن قەدىمى ئاتا بوۋىلىرىمىز ئىشلەتكەن چاغاتاي ۋە قەدىمى تۇرك  تىللىرىغا ئائىت جۇملە .ئىسىم ئاتالغۇلارنى ئاڭلاش خاتىرلەش ئېلان قىلىش يەتكۇزۇش ئارقىلىق تىل يېزىق تەرجىمە ئورگانلىرىنىڭ خىزمىتىگە ماسلىشىپ ئەل ئىچىدىكى ساپ ئۇيغۇر تىل بايلىقىنى قېزىش .                                              4-تېپىش. ھەقىقى ساپ ئۇيغۇر تىلىدىن پايدىلىنىپ يېڭىلىق يارىتىش ئىجاد قىلىش ئارقىلىق يېڭى بىر شەيئىلەرگە ھەقىقى مەنا بىرەلەيدىغان بەر ئاڭلاپلا ئۇنىڭ نىمە ئىكەنلىگىنى چۇشەنگىلى بولىدىغان ئىخچام ئاممىباپ ئىسىملارنى تېپىپ چىقىپ ئىجاتچانلىققا ئىنتىلىپ ساپلىقنى ئاساس قىلغان ھالدا تىل يېڭىلىقى يارىتىش كىرەك .            بۇ جەھەتتە مەن ئۇزەم بىلگىنىم چوڭلاردىن ئاڭلىغىنىم بويىچە ئىسىمدە قالغىنىمنى ئېتىپ بىرەي. 1-مەبكۇر                     -ئىدىيە . 2-تيپو                        -ئىلگىرى .بۇرۇندا 3-چەكمەن                  يىيرىك تۇقۇلما رەخــت. 4-سەگاز                     گۇللۇك بۇيالغان رەخت. 5-باپكار                     رەخت توقۇيدىغان ئۇستام. 6-خالۋاپ                    گىلەم توقۇيدىغان ئۇستام، 7-خارەت                     رەندە . 8-كۇلالچى                   كوزا .ساپال قۇيىدىغان ئۇستام 9-جۇگاز                      يەرلىك ياغ تارتىش جابدۇقلىرى 10-بايخان                   خاماننىڭ 2-قېتىم ئېلىنىشى 11-چوجەش                 مىس چۇگۇن 12-داڭقان                   3پۇتلۇق چويۇن قازان 13-ئاياق                    ياغاچتىن قىرىپ ياسالغان لىگەن 14-چوچەك                  ياغاچتىن قىرىپ ياسالغان چىنە 15-زەيپانە                   ئايالچە 16-دالان                      يازلىق سايدايدىغان ئوي 17-ئاشقۇن ئوي             ئاش ئىتىدىغان ئوي 18-ساراي                     چوڭ مىھمانخانا 19-ئايۋان                     يازلىق سيدايدىغان سۇپا 20-پىشايۋان                   قالىق 21-ئەۋرەز                      تازىلىق ئۇيى 22-تارانچەك                 تىز بىلەن ھۇشۇقنىڭ ئارلىغى 23-رۇجەك                     ئوينىڭ كىچىك رېمى 24-تۇنۇك                      ئوينىڭ .ئوگزىىسىگە قويۇلغان رام 25-يانمۇرا                    تام مەش 26-زىلچا                       گىلەم 27-تىلماچ                      تەرجىمان 28-ئەگزەك                    ياقا 29-داپقۇر                     نىچى قېتىم 30-لاپقۇرت                    ئوز ئارا ياردەم 31-لاپچۇق                          ئېقىننىڭ دۇنايلىرى 32-پايتىما                       ئاياغنىڭ ئاستىغا سالىدىغان تەگلىك 33-سالتاڭ                      تۇغماس 34-داغا                         قۇرۇپ كەتكەن دەرەق كۇتىگى 35-كۇرمەك                     گۇرۇچنىڭ ئارىسىدا بولىدىغان ياۋا ئوت چوپ ئۇرۇغى 36-ئوتكەمە                     چوڭ كوزلىك ئەلگەك 37-چىتان                        چورىسى تۇسۇقلۇق زەمبىلنىڭ بىر تۇرى 38-يارىيا                        ياغاچ ھارۋىنىڭ بىر خىلى                    قېنى ئەمدى نوۋەت سىزگە كەلدى .ساپ سوزدىن بىرنى يازسىڭىز بىر ئۇلۇش                                      كۇچ                        قوشقىنىڭىز

mahatjan

	1.پاقلان-قوينىڭ بالىسى. 2. ئوغلاق-ئۆچكىنىڭ بالىسى.   3. موزاي-كالىنىڭ بالىسى.    4. تاي-ئاتنىڭ بالىسى.    5. بوتلاق-تۆگىنىڭ بالىسى.     6. كۇچۇك-ئىتنىڭ بالىسى.      7. ئاسلان-مۈشۈكنىڭ بالىسى.       8. قىز-ئوغۇل-ئادەمنىڭ بالىسى.        9. سىكە-پىتنىڭ بالىسى.         10.باچكا-كەپتەرنىڭ بالىسى.           11. چىشى-ئەركەك-ھايۋاننىڭ بالىسى.

sultannur

	mahatjan يوللىغان ۋاقتى  2013-1-7 03:42 AM 1.پاقلان-قوينىڭ بالىسى. 2. ئوغلاق-ئۆچكىنىڭ بالىسى.   3. مو ... ئالامەت ساپ سۆزلەر.

sultannur

	تورۇس-ئۆينىڭ ئۈستى.ئۆگزە قاسقان-1-چۆرىسى(شەپكىنىڭ قاسقىنى)2-مانتا پىشۇرىدىغان قاسقان. ئەلگەك-كىچىك تۆشۈكلۈك ئۇن تاسقايدىغان ياغاچ قاسقانلىق تۇرمۇش بۇيۇمى. سۇپرا-پىششىق توقۇلغان رەخىتتىن ياسىلىدىغان،ئەجدادلىرىمىز خىمىر يايغاندا ئىشلەتكەن تۇرمۇش بۇيۇمى. قاپاق-چىلەكنىڭ ئورنىدا ئىشلىتىلگەن تۇرمۇش بۇيۇمى. ئىدىش-كۈپ،تۇڭ. بەلدەڭ-ئەپكەش.

wolkan207

	باقاۋۇل _ ئامانلىق ساقلىغۇچى قاراۋۇل- كۆزەتچى مەشقاۋۇل - تېرنىر ياكى مەشەقلەندۈرگۈچى ئورۇنباسار - مۇئاۋىن مىرزار - پۈتۈكچى، كاتىپ كوراگان - شاھنىڭ كۈيئوغلى غولام - ئەر مۇلازىم ھازىرچە ئېسىمگە كەلگىنى مۇشۇ ئېسىمگە كەلگەندە داۋاملىق يېزىپ قويارمەن.

baywetqe

	ئانا تىل مۇھەببىتى ئەركيار بىر ئارمان تۇغۇلسا  بارچە ئارماندىن، ئانا تىل ئېيتقاننىڭ   ھىماسى بولسام. چىش بولۇپ تىزىلسا مەزمۇت ھەرپلەر، قېنىقداپ يازماققا سىياھسى بولسام!

wolkan207

	زاپغۇز - ئامبارچى  ياكى ئارقا سەپكە مەسئۇل خادىم ئەرىك - ھۆرلۈك ، ئەركىنلىك سىپاھگەر- قورۇقچىلار ، ياكى مەلۈم شەخسنىڭ قوغدۇغۇچىللىرى باققال - سېتىقچى، سودىگەر ئابدال-  ھىلىگەر، قىزل كۆز

suydongpolki

	ئانا تىلىم قاسىم سىدىق ئانا تىلىم جىلۋەم، جەزىبەم، ئانا تىلىم گۆھەر غەزىنەم، ئانا تىلىم مەككەم-مەدىنەم، ئانا تىلىم ئۆزى بىر ئالەم. يورىمايدۇ تارىخىم سەنسىز، جاھالەتتە بۇ دىلىم سەنسىز، بىر پارچە گۆش بۇ تىلىم سەنسىز، كۆرۇنمەيدۇ مەنزىلىم سەنسىز. جەڭگاھلاردا ياراق ئانا تىل، سەپەرلەردە بايراق ئانا تىل، قوياش كەبى پارلاق ئانا تىل، مەن ساڭا بەك ئامراق ئانا تىل. تالاي قامۇس پۇتۇلگەن سەندە، تالاي نەققىش چىكىلگەن سەندە، ساقلىغاندەك جاننى بەدەندە، تارىخ بىزگە قىلغان بەخشەندە. شۇنچە سىلىق قايماق ئانا تىل، شۇنچە جۇشقۇن قايناق ئانا تىل، قوياش كەبى پارلاق ئانا تىل، مەن ساڭا بەك ئامراق ئانا تىل.

kokbora520

	تاختا -نوغۇچ،سۇپرىنىڭ ئۈستىگە قۇيۇپ خېمىر يايغاندا ئىشلىتىدىغان تۇرمۇش بۇيۇمى     غىلاپ-خۇرۇمدىن تىكىلگەن پىچاققا ئاتاپتىكىلگەن قاپ.چىراقپاي -ياغاچتىن ياسالغان مەلۇم ئگىزلىكتىكى ئەسۋاپ.كاتلا-بۇغداي ئۆنچىسىنى قىستۇرۇپ ھارۋىغا ئالىدىغان ئاچىماق ياغاچ.تەمەچ-يولدىن تېرىپ ئېلىنغان   ئوتۇن  .ياغاچ پارچىلىرى.                              گەمە-قىشۋاختى سەي -كوكتات ساخلايدىغان ئورا.

abaytarim

	ئانا تىل بىزنىڭ مەۋجۇتلۇقىمىزنىڭ ئاساسى ...