ئۇيغۇرچە مەشغۇلات سىستېملىرى ۋە چۈشۈرۈش ئادىرېسىلىرى
ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار يېقىدىن بىرى ئانا تىل يېزىقىمىزغا بولغان ئىشتىياق بەك ئىشىپ كەتكەچكە مەن بىر قانچە ئۇيغۇر يېزىقىدىكى سىستېمىسنى سىلەر بىلەن ئورتاقلىشىشىنى لايىق تاپتىم.
بۇ يەردە مەن تۇنۇشتۇرۇشنى مەقسەت قىلغان ئۇيغۇرچە مەشغۇلات سىستمىلىرى قانداقتۇر ھەقلىق پۇلغا سىتىۋالدىغان سىستېمىلار ئەمەس بەلكى سىز پەقەت سىستمىلارنىڭ ئورگان بىتىگە كىرىپ شۇ يەردىن چۈشۈرۈپ قاچىلاپ ئازراق مەشغۇلات قىلسىڭزلا كۈرۈنمە يۈزى ئۇيغۇر تىل-يېزىقىغا تۇغۇرلىندىغان ئانا تىل يېزىقىمىزدىكى مەشغۇلات سىستېملىردىن ئىبارەت.ئەمسە قۇرۇق گەپنى ئاز قىلىپ تۇنۇشتۇرۇشنى باشلاپ كىتەي.........
1-ئۇبۇنتۇ مەشغۇلات سىستمىسى
ئۇبۇنتۇ لىنۇكس بولسا ئۈستەل يۈزى قوللىنىشچانلىقنى ئاساس قىلغان GNU/Linux مەشغۇلات سىستېمىسى، ئۇنىڭ ئىسمى جەنۇبى ئافرىقا زۇلۇ تىلى ياكى خاۋسا تىلىدىكى‹ubuntu› سۆزىدىن كەلگەن، مەنىسى بولسا ‹ئادىمىيلىك›، ‹باشقىلارنىڭ مەۋجۇتلۇقى دەل مېنىڭ مەۋجۇتلۇقۇم›. ئۇ ئافرىقىلىقلارنىڭ ئەنئەنىۋى قىممەت قارىشى بولۇپ جۇڭگو جەمئىيىتىدىكى ”ئىنسانپەرۋەرلىك“ ئىدىيىسى بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ. Ubuntuبولسا Debian نىڭ تارقاتقان نۇسخىسى ۋە GNOME نىڭ ئۈستەل يۈزى مۇھىتى ئاساسىغا قۇرۇلغان بولۇپ، Debian بىلەن ئوخشىمايدىغان يېرى بولسا ئۇ ھەر 6 ئايدا بىر قېتىم يېڭى نۇسخىسىنى تارقىتىدۇ. ئادەتتىكى ئۈستەل يۈزى قوللىنىشچان نۇسخىسى 18 ئايلىق قوللاشقا ئېرىشەلەيدۇ. LST بەش يىللىق تېخنىكا قوللىشىغا ئېرىشەلەيدۇ. مەسىلەن: Ubuntu 12.04 LTS بەش يىللىق تېخنىكا قوللىشىغا ئېرىشەلەيدۇ. مۇلازىمېتىر نۇسخىسى مۇددىتى بەش يىل بولغان تېخنىكا قوللىشىغا ئېرىشەلەيدۇ. Ubuntu نىڭ نىشانى بولسا ئەركىن ئىشلىتىلىدىغان يۇمشاق دېتاللارنى ئاساس قىلىپ ئادەتتىكى ئابونتلار ئۈچۈن ئەڭ يېڭى، ھەم ئەڭ تۇراقلىق بولغان مەشغۇلات سىستېمىسىنى تۈزۈپ چىقىش. Ubuntu ئىشلەتكۈچى ئۆزى تۇرۇۋاتقان يەردىلا نۇرغۇن ھەقسىز يۇمشاق دېتال ۋە ياردەملەر گە ئېرىشەلەيدۇ. KUbuntu ۋە XUbuntu بولسا Ubuntu نىڭ باشقا تۈرلىرى بولۇپ ئايرىم ھالدا KDE ۋە Xfce نى ئۈستەل يۈزى مۇھىتىنى ئاساس قىلغان. ئەگەر كومپيۇتېرىڭىزنىڭ سەپلىمىسى بىر قەدەر ياخشى بولسا KDE ئۈستەل يۈزى مۇھىتىنى يەنىKUbuntu نى ،ئەگەر كومپيۇتېرىڭىز بىرقەدەر كونا بولسا Xfce ئۈستەل يۈزى مۇھىتىنى يەنى XUbuntuنى ئىشلەتسىڭىز بولىدۇ.ئادەتتە GNOME ئۈستەل يۈزى مۇھىتى كۆپ ئىشلىتىلىدۇ. EdUbuntuبولسا ئوقۇ-ئوقۇتۇشنى ئاساس قىلغان نۇسخا بولۇپ ، ياش-ئۆسمۈلەرنىڭ ئۆگىنىشىگە ياخشى شارائىت ھازىرلاپ بېرەلەيدۇ. ئۇبۇنتۇ لىنۇكس غا ئۇيغۇرچە Unicode خەت نۇسخىسىنى بىمالال قاچىلاپ ئىشلەتكىلى شۇنداقلا ئۇيغۇرچە كىرگۈزگىلى بولىدۇ.ئەگەر سىز ئۇبۇنتۇ سىستېمىسىنى قاچىلاپ ئىشلەتمەكچى بولسىڭز سىستېمىسنى چۈشۈرۈپ قاچىلاش جەرىياندا قاچىلاش تىل تۈزىنى ئۇيغۇرچە دەپ تاللاپ ئاندىن قاچىلاش تاماملانغاندىن كېيىن سىستمسىنى بىر قېتىم يېڭلاپ سىستېمسىنى قايتا قوزغىتىپ ئىشلەتسىڭز سىستېما پۈتۈنلەي ئۇيغۇرتىل -يېزىقىدا بۇلىدۇ.
سىستېمىدىن كۈرۈنمە رەسىملەر:
2-XUbuntu,KUbuntu,EdUbuntu قاتارلىق سىستېمىلارمۇ ئوخشاشلا ئۇيغۇرچە.بۇلارنىمۇ يۇقارقى ئۇسۇللار بۇيىچە ئۇيغۇرچە قاچىلاپ سىستېمىنى بىر قېتىم يېڭلاپ قايتا قوزغىتىپ ئىشلەتسىڭز كۆرۈنمە يۈزى ئۇيغۇرچە ھالەتكە كىلىدۇ.
ئۇبۇنتۇ سىستېمىنى چۈشۈرۈش ئادىرېسلىرى:
http://mirror01.th.ifl.net/relea ... 10-desktop-i386.iso
http://releases.ubuntu.com/12.10/ubuntu-12.10-desktop-i386.iso
http://mirror01.th.ifl.net/relea ... 10-desktop-i386.iso
چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
http://www.ubuntu.com/download
http://releases.ubuntu.com/12.10/ubuntu-12.10-desktop-i386.iso
http://releases.ubuntu.com/12.10/ubuntu-12.10-desktop-amd64.iso
بۇ يەردىن تور كۆرگۈدە ئىشلىتىپ سىناپ بېقىڭ:
http://www.ubuntu.com/tour/zh-CN
http://www.ubuntu.com/tour/en
EdUbuntu نى چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
http://www.edubuntu.org
http://cdimage.ubuntu.com/edubun ... -12.10-dvd-i386.iso
http://cdimage.ubuntu.com/edubun ... 12.10-dvd-amd64.iso
KUbuntu نى چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
http://www.kubuntu.org
http://cdimage.ubuntu.com/kubunt ... 10-desktop-i386.iso
http://cdimage.ubuntu.com/kubunt ... 0-desktop-amd64.iso
XUbuntu نى چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
http://xubuntu.org
http://cdimage.ubuntu.com/xubunt ... 10-desktop-i386.iso
http://cdimage.ubuntu.com/xubunt ... 0-desktop-amd64.iso
ئۇبۇنتۇ مەشغۇلات سىستېمىسى قاچىلاش ئۇسۇلى :
باشقا سىستېمىلارنى قاچىلاش ئۇسۇلىمۇ مۇشۇ ئۇسۇللار بۇيىچە ئىلىپ بىرىلسا بەك چوڭ خاتالىق كىلىپ چىقمايدۇ.لىكىن مىنىڭ تەۋسىيەرىم ئاۋۋال بارماق دىسكىغا ئۇيۇپ ئاندىن شۇنىڭدىن قوزغىتىپ ئىشلىتىپ كۈرۈپ بېقىپ ئاندىن رەسىمى قاچىلاش مەشغۇلاتى قىلىڭ.كومپىيۇتىر بىلىمىلىرگە پىششىق بولمىسڭز قاچىلاش مەشغۇلاتى ئىلىپ بارماڭ.بۇ جەھەتتە بىلىمى بار كىشلەردىن قاچىلاشقا ياردەم تەلەپ قىلىڭ.ئاللاھ سىزگە ئاسانلىق بەرسۇن.
ئوبۇنتۇنى سېستىمسىنى قاچىلاش ئۇسۇلى ئادەتتە ئۈچ خىل ئۇلار تۈۋەندىكىچە:
ئۇبۇنتۇنى Wubi قاچىلاش:
http://www.ugubuntu.com/ubuntuni-wubi-qachilash.html
ئۇبۇنتۇنى بارماق دىسكىغا قاچىلاش ۋە بارماق دىسكىدىن قوزغۇتۇپ قاچىلاش:
http://www.ugubuntu.com/ubuntuni-usb-qachilash.html
ئۇبۇنتۇنى قاتتىق دىسكىغا قاچىلاش:
http://www.ugubuntu.com/ubuntuni-qattiqdeskigha-qachilash.html
قاچىلاش جەريانىدا قىيىنچىلققا ئۇچۇرسىڭز بىۋاستە بىلوگدا ئىنكاس قىلىڭ.
3-ئۇيغۇر ئىكس سىستمېىسى (Uyghurix)
ئۇيغۇر ئىكس سىستېمىسى ئۇبۇنتۇ مەشغۇلات سىستېمسى ئاساسىدا ئۇيغۇرلارنىڭ ئىشلىتشىگە ماسلاشتۇرۇپ ياسالغان سىستېما بۇلۇپ بۇ سىستمېنى سىز پەقەت قاچىلاپلا ئىشلتەلەيسىز كۈرۈنمە يۈزى پۈتۈنلەي ئۇيغۇرچە .سىستېمىنى قاچىلاپ بولغاندىن كېيىن بىر قېتىم يېڭلىۋەتسىڭزلا ئىش تامام.بۇ سىستېمىغا ئانا تىلىم لوغىتى (تور يۈزىدە سۆز تۇتۇپ تەرجىمە قىلىش ئىقتىدارى بار)،ھەر خىل قۇيغۇرلار،چ چ تور يۈزى دېتالى ،ئۇيغۇر ئىدىت كورىككتۇرلۇق دېتدل قاتارلىق دېتاللار سىستېما بىلەن بىللە قاچىلىۋىتىلگەن.
كۈرۈنمە يۈزى رەسىمى :

ئۇيغۇر ئىكسنى چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
http://115.com/file/annesd5v
يېزىقلىق قاچىلاش ئۇسۇلى:
http://www.qutbeg.com/?p=1216
سۈرەتلىك فىلىم دەرىسلىكى :
http://www.qutbeg.com/?video=1493
4- Slax 7.0 ئۇيغۇرچە مەشغۇلات سىستېمسى
بۇ سىستېمىنى چەتئەلدىكى مەلۇم بىر شىركەت ياساپ چىققان بۇلۇپ ئۇبۇنتۇ سىستېمسىدىكى ئۇيغۇر تىل بۇلىقىنى سىستېمىغا ئىشلىتىش ئارقىلىق سىستېما تىلىنى ئۇيغۇرچە قىلىپ ياساپ چىققان.
سىستېما كۈرۈنمە يۈزدىن رەسىملەر:
چۈشۈرۈش ئادرېىسى:
ئورگان تەرەپ تور بىكىتى:
http://www.slax.org
چۈشۈرۈش ئادىرېىسى:
http://www.slax.org/download.php
بىۋاستە ئۇيغۇر يېزىقتىكى سىستېمىنى چۈشۈرۈش ئادىرېىسى
بارماق دىسكا ياكى نۇر دىسكىغا ئۇيۇپ قاچىلايدىغان نۇسخىسى:
http://ftp.slax.org/Slax-7.x/slax-Uyghur-7.0-i486.iso
http://ftp.slax.org/Slax-7.x/slax-Uyghur-7.0-x86_64.iso
بارماق دىسكىغا ئۇيۇپ ئىشلتىدغان نۇسخسى:
http://ftp.slax.org/Slax-7.x/slax-Uyghur-7.0-i486.zip
http://ftp.slax.org/Slax-7.x/slax-Uyghur-7.0-x86_64.zip
باشقا تىللاردىكىنى چۈشۈرۈش ئورنى :
http://www.slax.org/download.php
بۇ سىستېمىنى قاچىلاش ئۇسۇلى ئۇيغۇر ئىكس سىستېمسىنى قاچىلاش ئۇسۇلى بىلەن ئوخشاش .
5- لىنىۇكىس دىىپىن سىستېمىسى (Linux Deepin)
بۇ سىستېمىنى خەنلەر ئۆزگە ماسلاشتۇرۇپ ئىشلەپ چىققان بۇلۇپ بۇ سىستېمىمۇ لىنۇكىس مەشغۇلات سىستېمسى ئىچىدىكى ئۇبۇنتۇنى ئاساس قىلىپ ياسالغان بولغاچقا سىستېمىنى قاچىلاپ ئۇيغۇرچە تىل بۇلىقىنى ئۇرنۇتۇپ سىستېمىنى ئۇيغۇچە قىلىپ ئىشلىتىشكە بۇلىدۇ.بۇ سىستېمىدا ۋىندوس سىستېمىلارنىڭ نۇرغۇنلىغان دېتاللىرى ئىشلەيدۇ.ئادەتتە كۆپ ئىشلىتىدىغان چ چ ،شۈنلى،سىكايىپ ھەرخىل ئۇيۇنلار .........................قاتارلىقلارنى بىمالال ئىشلىتەلەيسىز.بۇ لىنۇكىس سىستېمىلار ئىچىدىكى ۋىندوس مۇھىتىدىكى دېتاللار ئەڭ ياخشى ئىشلەيدىغان ئۇيغۇچە سىستېما بۇلۇشى مومكىن.
چۈشۈرۈش ئادىرېسى:
www.linuxdeepin.com
http://www.linuxdeepin.com/download
قاچىلاش ئۇسۇلى:
بۇ سىستېمىنى قاچىلاش يۇقىردىكى ئۇبۇنتۇ مەشغۇلات سىستېمىنى قاچىلاش ئۇسۇلى بىلەن ئوخشاش.
ئۇبۇنتۇنىڭ باشقا نەشىرلىردىن يەنە mythbuntu ،gobuntu ،Ubuntu-Core،ubuntu-cloud-live،ubuntustudio قاتارلقلارمۇ بار.
يۇقارقى مەن تۇنۇشتۇرغانلىرىمنىڭ ھەممىسى ئۈستەل يۈزى نۇسخىسى مۇلازىمىتىر نۇسخىسنى ئايرىم تېمىدا توختىلىمەن.
ئۇنىڭدىن باشقا لىنۇكىس سىستېمىلرىنىڭ ئىچىدىكى ئۇبۇنتۇنى ئاساس قىلىپ ياسالغان يەنە باشقا نەشىرىلىرىگىمۇ سىستېمىنى قاچىلاپ بولغاندىن كېيىن ئۇيغۇرچە تىل بۇلىقىنى قاچىلاپ كۆرۈنمە يۈزنى ئۇيغۇچە قىلىپ ئىشلىتىشكە بۇلىدۇ.
6-ۋىندوس سەككىز كومپىيوتىر مەشغۇلات سىستېمسى
ۋىندوس 8 مەشغۇلات سىستېمسىمۇ يېقىدا ئۇيغۇر تىل يېزىقىدا تارقىلىشقا باشلىدى .بۇ سىستېما ھەقلىق بولغاچ بۇ يەردە بەك كۆپ توختالمايمىز.
چۈنكى بۇ سىستېما ھەقلىق سىستېما بۇلۇپ سېتىۋىلىشقا قۇربىتى يىتىدىغان كىشلەرنىڭ سىستۋىلىپ ئۇيغۇر تىل يېزىقمىزنىڭ ھۇزۇرنى سۈرسە بۇلىدۇ.
يازمىغا قارىتا خاتا كەتكەن يەرلەر بولسا تۈۋەنچىلىك بىلەن ئالدىن ئەپۇ سۇرايمەن .ئاللا بۇندىن كېيىنكى ئىشلىرىمىزنى تېخىمۇ ئاسان قىلىسۇن .ھەرقانداق تەكلىپ پىكىرىڭلار بولسا ئىنكاس قالدۇرشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن.
يازما ئەسلى مەنبەسى:
قۇتبەگ بىلوگى
http://www.qutbeg.com/?p=1913