كاككۇك قونغان تال ھەققىدە

matursuneliynur

	مۇكاپاتلىق ئەسەر ۋە كاككۇك قونغان تال ھەققىدە مەتۇرسۇن ئېلى مۇكاپاتلىق ئەسەر ھەققىدە مەنمۇ مىسىرانىم مۇنبىرنىڭ دا ئىملق ئەزاسى بۇمۇنبەرگە قەدەم باسقىنىمغا نەچچە يىل بولدى،  مونبەرداشلارغا ناتۇنۇش ئەمەس پەقەت شارائىيتىمنىڭ بولماسلىقى سەۋەپلىك بورنقىدەك ئانچە كۆپ مۇنبەر گە قەدەم باسالمىدىم ،بۇگۇن مىسىرانىمغاكىرىپ مۇكاپاتلىق ئەسەر پائالىيتىنىڭ باشلانغانلغىنى كۆرۇپ تولۇمۇ خۇشال بۇلدۇم ،شۇنىڭ بىلەن كونا كىسىلىم قوزغۇلۇپ مۇكاپاتلىق ئەسەر ۋە كاككۇك قونغان تال ھەققىدى بىرنەرسە دەپ باققۇم كەلدى . ھەمىمىز گە ئايان بىز دائىم باشقىلارنى ماختاپ ئۇچۇرشنى خالايمىز ،باشقىلارمۇ بىزنى ماختىشىمىزغا كۆنۇپ كەتكەن لېكىن ئەدىبىياتىن ئىبارەت بىر مىللەتنىڭ مەنىۋىي بايلىقى بۇنىڭغا يول قۇيمايدۇ،ئەدىبىيات توردۇنياسىغا يۇزلەنگەن نەچچەئۇن يىل داۋامىدا ئادەمنىڭ يۇركىنى تىتىرەتكۇدەك بىرئەسەرنىڭ بارلىققا كەلگۇنى يوق، بار دىيلگەندىمۇ يوق بىلەن بارنىڭ ئارلىقىدا .يازما ئەدىبىيات بىلەن تور ئەدىبىياتى ئەسلىدە كۇندىن كۇنگە يېقىنلىشى كىرەك ئىدى لېكىن ئەكسىچە بۇلىۋاتىدۇ ،  شىنجاڭ يازغۇچىلار تۇرى قۇرلۇپ ھەقىيقى ساپ تور ئەدىبىياتى بارلىققا كەلگەن بولسىمۇ مۇشۇ مونبەردىكى يازغۇچىلىرىمىزنىڭ ئەسەرلىرىمۇ يازما ئەدىبىياتىكى ئەسەرلىرى بىلەن ئاسمان زىمىن پەرقىلنىۋاتىدۇ ، خوش ئەمدى مىسىرانىم مۇنبىرى بىلەن مەشرەپ شىركىتى بىرلىكتە تەشكىلىگەن مۇكاپاتلىق ئەسەر پا ئالىيتىگە نەزىرىمزنى ئاغدۇردىغان بولساق  بۇپائالىيەتنىڭ بارلىققاكىلىشى ئادەمنى خۇش قىلىدۇ، بۇشونداق بىر ھەقىيقەتنى بىلدۇردىكى ياخشى يېزلغان ئەسەرلەر خەلىقىمىزنىڭ كۆزىدىن  ساقىت بۇلمايدۇ. لېكىن بىز  شۇ پا ئالىيەتكە قاتناشتۇرىلغان ئەسەر گە قارايدىغان بولساق ئەدەم شۇكلەپ قالىدۇ. خاتا بېسىلغان قەدەم ئادەمنى بىرئۆمۇر پۇشايماندا قۇيىدۇ ، مەسىلەن مەشرەپ شىركىتى بىلەن مىسىرانىم مۇنبىرنىڭ ئەسەر قۇبۇل قىلىدىغان ئۇقتۇرىشىغا قاريدىغان بۇلساق قاتناشتۇرىلىدىغان ئەسەرلەرگە تەلەپنى قاتتىق قۇيمىغان قۇيغان دىيلگەندىمۇ ئادەتتىكى ئەسەرلەرگە قويلىدىغان تەلەپ قۇيىلغان ،شۇنىڭ بىلەن ھازىرغىچە بارلىققا كەلگەن ئەسەرلەرگە قاريدىغان بولساق ئادەم جىمىپلا كىتىدۇ، گەرچە ئىنكاسلار كۆپ ئەسەرنىڭ ياخشى يېزلغانلىغى ھەقىدىكى كۆپ گەپ بولسىمۇ لېىكىن بىز باشتا دەپ ئۆتكىنىمىزدەك ياخشى ناچا ر دىگەن ئىنكاسلار بىلەن بىر ئەسەر گە تۇغىر ئادىل باھا بەرگىلى بۇلمايدۇ ،ياخشى يېزىلغان بولسا قەيىرى ياخشى ناچار يېزىلغان بولسا قەيىرى ناچاردەپ ئىنق ئىسپات پاكىت بىلەن سۆزلىشىمىز قانداقتۇر باشقىلارنى يالغان گەپ بىلەن ئالدىماسلىقىمىز كىرەك بۇنى يازغۇچىلىرىمىز كۆتىرەلىگەن بىلەن ئۇيغۇر ئەدىبىياتىمز كۆتىرلمەيدۇ مەن مۇشىنڭغا دەل كەلتۇرىش يۇزىسىدىن مۇكاپاتلىق ئەسەر پائالىيتىگە قاتناشتۇرلغان ئەسەر لەر ھەقىدە قىسقىچە توختالماقچى . كۆرلىش نىسبىتى ۋە ئىنكاس ئەڭ كۆپ يېزلغان ئەسەر ياقۇپجان ئابدۇرشىت ( ئاخسا يىگىت ) نامىدىكى <<مىسىرانىمدا قوش توي بولغىدەك>> دىگەن شئېرلار بۇلۇپ بۇ ئەسەر تۇۋەندىكىدەك ئارتۇقچىلىقا ۋە كەمچىلىككە ئىگە ئارتۇقچىلىقى بەت بىزلىشى كۆركەم نەپىس بۇلۇپ ئادەمنى خۇدى باغچىدا گۇلەرنى تاماشا قىلىۋاتقاندەك ھىسىياتقا كەلتۇرىدۇ. مەزكۇر شېئردا مىسىرانىم مۇنبىردىكى بارلىق مۇنبەرداشلارنىڭ خۇشالىقى كۆلكىسىگە بىرلىكتە جۆر بۇلىشقا چاقىرغان بۇلۇپ بۇمىسىرانىمدىكى بارلىق مۇنبەرداشلارنى ئۇزىگە مايىل قىلغان شۇنىڭ بىلەن كۆرلىش نىسبىتى ۋە ئىنكاس ئەڭ كۆپ چۇشكەن ئەسەر بۇلغان كەمچىلىكى مەزكۇر ئەسەردە قىلچىكمۇ شئېر كەيپىيات ، شئېر ھىسىيات، شېئر تىل، مەزمۇن بىرلىكى يۇق بۇلۇپ بۇنى شېئردىيشكىمۇ بۇلمايدۇ ،قاريدىغان بۇلساق زۇمۇزو قۇراشتۇرلغان مىسىرالار تەركىبى قەدەمدە بىر ئۇچىراپ تۇرىدۇ،كەپتۇدەك دىگەن جۇملىنى ھەربىر مىسىرادا مەجبۇرى ئىشلەتكەن بۇلۇپ سۇنۇيلىك مەزكۇر ئەسەرنىڭ جېنى بۇلۇپ قالغان . 2-بەرنا قىز نامىدىكى << مىسىرانىم مىھرى>> دىگەن بىريۇرىش شېئرلار بۇلۇپ مەزكۇر شئېر ئازھەم ساز يېزلغان شېئرلاردىن بۇلۇپ ئادەمگە ئستىتىك زۇق ئاتاقىلىشقا تىرشقان بۇلسىمۇ لېكىن شېئر ھىسىياتقا، مەزمۇن بىرلىككە ،شئېرتىلغا سەل قارلغاچقا بىز كۇتكەن مەنزىلدىن خېلى يىراقتا. 3-ئەلتۇر نامىدىكى سوۋغات ناملىق << مىكىرۇھىكايە>> مەزكۇر ئەسەرنىڭ مەزمۇنى ياخشى، ئىپادىلمەكچى بۇلغان مەزمۇن تۇرمۇشقا يېقىن بۇلۇشتەك ئالاھىدىلكە ئىگە بۇلسىمۇ لېكىن مەزكۇر ھىكايدىمۇ ئالدى كەينى ماسلاشماسلىق ، مەزمۇن بىرلىكى يۇق، چۇشۇنۇشسىز يېزلىپ قالغان . ئۇنىڭ ئۇستىگەئەسەر ماۋزۇسى ئەسەرنىڭ مەزمۇنى بىلەن بىر دەك ئەمەس  ھىكايىنىڭ ئاخىرسى ياخشى ئاياغلاشمىغان . ئابدۇ جاپپار ئابدىراخمان نامىدىكى << نامازنى كىم ئۇچۇن ئۇقۇيمىز>> نامىلىق راس ئىشلار خاتىرسى ياخشى يېزىلغان ئەدىبىي خاتىرە دىيشكە بۇلىدۇ، ئۇنىڭ مەزمۇن ، مەزكىزى ئىدىيە ،تەربىيۋى ئەھمىيتى قاتارلىق بىر ئەسەردە بۇلۇشقا تىگىشلىك ئەڭ ئادىي ساۋاقنى تۇلۇق يەكۇنلىگەن بۇلۇپ بۇلۇپمۇ تەربىيۋى ئەھمىيتىگە سەل قاراشقا بۇلمايدۇ. uyol نامىدىكى << كۆزيېشى >> ناملىق ئەسەرمۇ مەزمۇنىنىڭ چۇڭقۇرلىقى ئپادىلمەكچى بۇلغان مەخسەتنىڭ ئىنقلىقى بىلەن ئادەمنى سۇيۇندۇرىدۇ. كاككۇك قۇنغان تال مەزكۇر مۇكاپاتلىق ئەسەرلەر ئىچىدە بىردىن بىر ئەدىبىي  ئەسەر گە تەۋە بۇلغان ئەدىبىي ئەسەر مۇھەممەت كامال خۇشخۇي ئەپەندىمنىڭ << كاككۇك قۇنغان تال >>  ناملىق بىر يۇرۇش شېئرلار .ئەمدى شۇنىمۇ قەيىت قىلماقچىمەنكى مەن شېئر يازلمايمەن ، ئۇنداق بۇلغان باشقىلارنىڭ شېئر لىرىغا تۇغىر باھا بىرلمەسلىكىم مۇمكىن لىكن مەن باشتا دەپ ئۇتكەندەك ياخشى دەپلا بۇلدى قىلسا بۇلمايدۇ شۇڭا بۇشئرلار ھەقدىمۇ چامىنىڭ يىتىشىچە بىر نەرسە دەپ باقاي . <<كاككۇك قۇنغان تال>> ئەسەرنىڭ ماۋزۇسىدىن كۆرنۇپ تۇرۇپتى ئەسەرنىڭ ماۋزۇسىسىنىڭ ئۇزىدىلا ئۇبىرازلىق ئۇخشۇتۇش،قۇيۇق شئېر يۇراق گۇپۇلدەپ تۇرىدۇ ،شئېرنىڭ بېشىدىن باشلاپ ئاخىرغىچە مەسخۇش ھالەتتە شېئرنىڭ شېئر ئىلھامى بىلەن ئەلەيلىنىمز ئۇزىمنىزنى خۇدى كاككۇك قۇنغان تال بارىڭىدا كاككۇنىڭ ئاھۇزارنى ئاڭلىۋاتقاندەك ھسىيتقا كىلىپ كاككۇك قۇنغان تالغا ئۇزىمىزنى ئاتماقچى بۇلىمىز لېكىن بىزنىڭ ئاھۇ زارىمىز پەلەككە يەتكەندە ئالىقاچان جەن تەستۇق قىلغان بۇلىمىز...،  دىمەكچى بۇلغىنىم جىق ئىدى لېكىن مىنى كاككۇك چاقىر ۋاتىدۇ، ئۇنىڭ مۇڭلۇق ئاۋازى قۇلاق تۇۋىمدە جاراڭلاۋاتىدۇ. 2012يىلى 12ئاينىڭ 3كۇنى .

010zikirullah

	قېرىندىشىم ئىملا خاتالىقى باركەنغۇ يازمىڭىزدا   ئىملاغا دىققەت قىلىڭ ،،،،بىلەرمەنلىك قىلغىنىمنى كەچۈرۈڭ...

010zikirullah

	ئىملا خاتالىقى راسلا كۆپكەن قىرىندىشىم،،،،،،

010zikirullah

	ئاۋۇ قونغان دىگەن خەتنىمۇ ‹‹قونغاب››دەپ يىېزىپسىز....

tograkmalikisi

	يازما ئەدەبىيات بىلەن تور ئەدەبىياتىنى سېلىشتۇرشىڭىز ناھايىتى ئورۇنلۇق بوپتۇ... مۇنبەر ئەسەرلىرىنى كۆرۈپ يۈرگەن مۇشۇ بىر يىلدىن ئارتۇق ۋاقىت ئىچىمدە ئۆزۈم توغرىسىدا شۇنى ھىس قىلدىمكى: مەسىللىلەر ئۈستىدە پىكىر قىلىشىم ئىنتايىن تېيىزلاپ كەتكەن. بىرەر پارچە ئەسەر ئەمەس، قىسقا بىر ئىنكاس يېزىشتىمۇ تىلدىن ئۈنۈملۈك پايدىنالمايدىغان بۇلۇپ قالغانلىقىمنى ھەقىقەتەن تەن ئالىمەن. يازما ئەدەبىيات- مەتبۇئات ئەسەرلىرنى ئوقۇپ يۈرگەن ۋاقتىمدا بەزىدە ئۆزەمنىڭ چۇڭقۇر تەھلىللىرىگە ئۆزۈم ھەيران بولاتتىم. ئۆزۈم يازغان يارقىن، راۋان قۇرلارغا قاراپ ھۇزۇر ئالاتتىم. ھازىر تامامەن ئەكسىچە... تور ئەدەبىياتىدىكى ئەسەرلەر ئاساسەن ۋەقەلىكلىرى بىر قاراشتا ئادەمنى قىزىقتۇرۇپ، بىردەملىك ھاياجانغا سالغىنى بىلەن ئۇنىڭدىن كېيىنگە قالغان تەسرات ئانچە چۇڭقۇر بولمايدىكەن. كىشى ئالىدىغان مەنىۋى ھاسلاتمۇ كۆپ بولمايدىكەن. ئەمما يازما ئەدەبىيات بولسا قەلىمى بىر قەدەر ئۆتكۈر بولغان قەلەم ساھبىلىرى بارلىققا كەلتۈرگەنلىكى ۋە تەجىربىلىك كەسىپ ئىگىلىرىنىڭ ئەستايىدىل تەھىرىرلىشى ئارقىسىدا تېخىمۇ مۇكەممەلىككە ئېرىشكەنلىكى ئۈچۈنمىكىن كىشىگە بېرىدىغان زوقىمۇ ۋە ئېرىشكەن ھاسىلاتىمۇ باشقىچە بولدىكەن. شۇڭا، ئانچە ئۇزۇن بولمىدى، مەنمۇ كۈتۈپخانامغا تاشلاپ قويغان كىتاب- ژورناللارنى قولۇمغا ئالدىم...

poyuz

	دىگەنلىرىڭىزنى چۈشەندۇق، دىمىسىمۇ بۇ مۇنبەردە پەقەت، ئادەمگە كۆڭلىگە قاراپ باھا بېرىدىغانلار كۆپمىكىن، ھەقىقى ئەسەرگە قاراپ باھا بېرىدىغانلار بەكلا ئاز، مانا مۇشۇ سەۋەپلەر تۈپەيلى، ياخشى ئەسەرلەر بىر چەتتە قېلىپ قالىدىغان ئىشلار بار. قىسقىسى بۇ تورغا كىرىۋاتقانلارنىڭ بىلىم قۇرۇلمىسى ئوخشاش بولماسلىق سەۋەپلىك، ئېقىمغا قاراپ ئىنكاس يازىدىغانلار كۆپ، ئۆز چۈشۈنىشىنى ئېنىق يازىدىغانلار ئاز. مۇشۇ تېما مۇناسىۋىتى بىلەن، تورداشلارمۇ ئۆزلىرىنىڭ شۇ ئەسەرلەرگە بولغان قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ باقسا، بۇندىن كېيىنكى ياخشى ئەسەرلەرنىڭ بارلىققا كېلىشىگە تۈرتكە بولاتتى.

poyuz

	مەنمۇ ۋاقتىم چىقسىلا ياخشى تېمىلار بارمىدۇ دەپ ئاختۇرۇپ كېتىمەن، بەزى يېتەرسىزلىكلىرىنى ھىساپقا ئالمىغاندا ياخشى چىققان ئەسەرلەر ئادەمنى سۆيۈندۈرىدۇ. بەزى ئەسەرلەرنىڭ قانداق چىققىنى بىلسەممۇ بۇرۇنقىدەك ھەممىنى زىغىرلاپ ئولتۇرۇپ دىگۈم كەلمەيدىغان بوپ قالدى، بۇنداق ئەسىرىدىكى يېتەرسىزلىكلەرنى قوبۇل قىلىپ، تېخىمۇ ئىلگىرلىسەمكەن دەيدىغانلار ئازدەك،  ماختاشنىلا خالايدىغانلار كۆپتەك بىلىنگەچ، مەنمۇ ئانچە ئىنكاس يازغىم كەلمەيدىغان بوپ قالدى. ئۇلارنىڭ كۆڭلىنى ئاياپ، تىل ئۇچىدا ماختاپ قويغان بىلەن، ئۇلار ئۆزلىرىدىكى يېتەرسىزلىك نەدە بىلمىگەن ئەھۋال ئاستىدا، تېخىمۇ ياخشى ئەسەرلەرنى ۋۇجۇتقا چىقىرىشى تېخىمۇ تەس. شۇڭا مەن بەزىدە مۇشۇ مۇنبەردىكى ئەسەر يوللىغۇچىلارغا، سىلەرگە ماختاشلام كېرەكمۇ ياكى سىزنىڭ تېخىمۇ ئىلگىرلىشىڭىزگە تۈرتكە بولىدىغان سەمىمى تەكلىپ پىكىرلەر كېرەكمۇ دەپ خىتاب قىلغۇم كېلىدۇ. ئىنكاس يازغۇچىلارغا بولسا، تېمىغا نىسبەتەن پىكىر يۈرۈزۈپ تۇرۇپ ئىنكاس يېزىشنى خىتاب قىلغۇم بار. بۇغداي نېنىڭ بولمىسا بۇغداي سۆزۈڭ يوقمىدى دىگەن سۆزنى ھەممىلا يەرگە ئىشلىتىش، ئۆزىمىزنى ئۆزىمىز ئالداپ بەزلىگەندىن باشقا ئىش ئەمەس. باشقىلارنىڭ يۈرك قېنىنى سەرپ قىلىپ ۋۇجۇتقا كەلتۈرگەن ئەسەرلىرى بىلەن، ياخشى چىقمىغان ئەسەرلەرنى ئاشۇ بىر خىللا بۇغداي سۆز بىلەن يولغا سالساق بولمايدۇ ئەلۋەتتە. شۇڭا شۇ بۇغداي سۆزنى ئىشلىتىدىغان يەرنىمۇ ئايرىش كېرەك.

╰︶￣原地守候

	مەنمۇ بەزى ئەسەرلەرنى پەقەت ئوقۇپلا قويدۇم خالاس، ئەگەر ماڭا ھەقىقەتەن تەسىر قىلغان تېمىلار بولسا تېيىز بولسىمۇ، ئانچە-مۇنچە پىكىرىمنى قېتىپ قويدۇم. ئەگەر ماڭا مۇنداقلا بىلىنگەن تېمىلار بولسا پەقەت ئوقۇپلا قويدۇم، چۈنكى مېنىڭ ئىنكاس يېزىش ۋەزىپەم يوقتە.  بەزىدە ئىنكاس يېزىشتىنمۇ قورقىدۇ كىشى. شۇنداق بىر يۈرەك سۆزىڭىزنى ئېيتتىڭىزما، بولدى.  قاتمۇ-قات قورشاۋ ئىچىدە قېلىپ، «چىرايلىق» تىلغا كۆمۈلۈپ يوقۇلۇپ كېتىسىز. شۇنىڭ ئۈچۈن بەزى تېمىلارنى ئوقۇپ قۇيۇشلا كۇپايە دەپ ئويلايمەن.

xahroh

	ماۋۇ مۇنبەردە ئادەم بارمۇ ھەي ،،،قونغاب ،،،دىگەن گەپ نەۋاق مۇشۇنداق تۇرغىلى ،،،بىرسىمۇ ئۆزگەرتەي دىمەيدۇ ،،،،،،،،،،،،،،،

qaraxani

	كاككۇك قونغان تال،كاككۇك گۈلى دىگەن ماۋزۇلار ئىلگىرى مەخمۇتجان ئىسلام ۋە مۇھەممەتجان راشىدىن ئاكىللىرىمىزنىڭ كىتاپلىرىدا قويۇلغان ،بۇ يەردە ئىشلىتىلگىنى ماڭا يېڭىلىق بىلىنمىدى...ئەمما ئەسەر مەزمۇنى ياخشىكەن.