ھۆكۈمران: مىسرانىمدا كاتتا توي

hokumran

	بولۇپ ئۆتتى يېقىندا مىسرانىمدا كاتتا توي، داستىخانمۇ مولچىلىق، سۇيۇلغاچ ھەم نۇرغۇن قوي. داستان بولۇپ تارالدى، شۇ تويدىكى قىزىق ئىش، پەيدا بولدى شۇ تويدىن ھەر كاللىدا ھەرخىل ئوي. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *  * نامرات بولغاچ خۇشچىراي، ئۆيلىنەلمەي نەچچە يىل، چاچ-ساقاللار ئاقىرىپ ياش ئوتتۇزدىن ئېشىپتۇ. لايىق ئىزدەپ ئاخىرى مۇشۇ مۇنبەر ئىچىدە، غۇنچە قىزلار ئىچىدىن سەلكىنئاينى تېپىپتۇ. پىچىرلىشىپ ئىككىسى ئىزچىل يازما، ئىنكاستا، مۇرادىغا يېتىشنى دىللىرىغا پۈكۈپتۇ. دوستلىرىمۇ يوق ئېكەن ئاڭا ھە-ھۇ دېگىلى، ھەم تويلۇقنىڭ غېمىدىن چوڭقۇر غەمگە چۆكۈپتۇ. خەۋەر تېپىپ مىسرانىم ئۇلارنىڭ بۇ ئىشىدىن، ھۆكۈمران ۋە مارشالغا مەسلىھەتلەر سېلىپتۇ. قابىلجان، ئا. سايرامى، زۇمرەت، ئايتۇغ، ئەزىزىم، قۇتلۇق ئىشنى تەبرىكلەپ ياخشى سۆزلەر قىلىپتۇ. ئاتا بولۇپ ھۆكۈمران كۆك سۇلتانغا پىچىرلاپ، ئەركزات بىلەن بىرلىكتە قىلىشىپتۇ مەسلەھەت. دىيارىمغا ماڭدۇرۇپ قارلۇق بىلەن توغرۇلنى، غۇجىدارنى سورۇنغا ئەكىلىپتۇ شۇ سائەت. زەپەر، كارۋان، شاتئايلار، تارقىتىپتۇ باغاقنى، ئېلىجان ھەم زۇلپىقار بوپتۇ يىگىت قولدىشى. كۆڭۈل، ۋىجدان، سەركەردە ھەمدەم بوپتۇ يېقىندىن، ئايچىن بىلەن كەترەنلەر ئىكەن قىزنىڭ قولدىشى. توينىڭ ھەممە پۇلىنى چىقىرىپتۇ بايخېنىم، سەھرا، مارشال، ئەلتېكىن ھەم ياردەمدە بولۇپتۇ. نەپ~رەت، كۆزۈم، زۇلەيخا ئېلىپ كەپتۇ جۇپ گىلەم، شۇنداق قىلىپ بۇ توينىڭ كەم-كۇسسىسى تولۇپتۇ. كۆكيال بىلەن ئۆل خېنىم چىقىپ قازان بېشىغا، ئىتىپ پولو، شورپا، نان، ساڭزا، قۇيماق سېلىپتۇ. بۇغالتىرمۇ ۋاقتىدا دەپتىرىگە تىزىملاپ، ئوۋچى، ئوتقاش، كەپسىزنىڭ پۇللىرىنى ئېلىپتۇ. ئارقۇ تېزدىن پويۇزدا يېتىپ كەپتۇ قەشقەردىن، ئاپىرىدە، نازىلە ياسىنىپتۇ ئۆزگىچە. تەركىن، رامۇ، سەۋەبكار قۇرۇق كەپتۇ ئۇيالماي، كاتتا سوۋغات بېرەرمىش پۇل تاپقاندا كۈزگىچە. پەلۋان بىلەن مۇستافا ئېلىپ كەپتۇ توڭلاتقۇ، بۇنى كۆرگەن زامانى بەشيۈز يۈئەن تاشلاپتۇ.    خىجىل بولۇپ گۈلبېلىق قولىدىكى ئون كويدىن، باي دادام بولسىكەن دەپ كۆزلىرىنى ياشلاپتۇ. يۇچۇن ئادەم، موڭسىرداش، دىلسىرى ھەم ئىرپانى، كەلگەن ئەزىز مېھماننى، سەينالارغا باشلاپتۇ. جانپولات ھەم ئاناتىل، كۆز-قۇلاق بوپ سورۇنغا، دەتمەندەك ئىچەرمەننى ئازگاللارغا تاشلاپتۇ. كامران، ئەينەك، شاھلالە، قەيسەر ھەمدە خاپىلىق، ئۆزتۇرك، ئۈرۈكجانلار كەپتۇ توينى تەبرىكلەپ، ئەل بالىسى، ئۇبۇلجان، نۇرزات ھەمدە غېرىپجان، خەۋەر تاپقاچ كېچىكىپ كەپتۇ تېزدىن يۈگىرەپ. سوناي چالسا كۆكتۇلپار، داپنى ئېلىپ ئوماق قىز، ناخشا ئېيتىپ ئۆزھاللار تويغا ھۆسىن قوشۇپتۇ. دىلبەر، شاقۇر، سۇلغانگۈل، ئىزباسار ھەم ئالدىراش، تاتلىغىم، لەززەت بىلەن پاھ ئۇسۇلغا چۈشۈپتۇ. سىنئالغۇنى كۆتۈرۈپ سەزگۈرىمۇ بىر چەتتە، ھارغىنىدىن شېرخاننى ئۆز يېنىغا تارتىپتۇ. مېھىر، يىلان، ئەزىزان، دېھقان، نازۇك، نازىفلار، ساما سېلىپ ھەممىنى ئۆزىگە قارىتىپتۇ. ئۇيغۇر دولان مەشرىپى قىزىدى بەك ئالامەت، ئۇيۇن قىلىپ كۈلدۈردى توي ئەھلىنى توختىخان. چېلىشقاندا مەيداندا ئەرچىن بىلەن ئېسيانكار، ھەيۋىسىدىن ئۇلارنىڭ ھەيران قالدى بۇ جاھان. كىرىۋېلىپ ئەزمەتجان، ئالمالىقنىڭ يېنىغا، نازى بىلەن مەرھابا ئۈستىدىن بەك داتلاپتۇ. ‹‹دەرت يامان››نى توۋلىغان توغراق مەلىكىسىنىڭ، ئاشپەزلەردىن ئۇن سوراپ يۈز-كۆزىنى پاتلاپتۇ. * * * * *  * * * * * * * * * * * * * * * * * * ، بۇيرۇق قىلىپ مۇسلىنە سەلكىنئاينىڭ ئۆيىدە، نادىرە، زەرەپشاننى راسا ئىشقا سېلىپتۇ. بودەك، ئارىف، ئەسرارى، شىرىن، گۈلبەشىكەرنىڭ، بەكمۇ ئىشچانلىقىدىن ھەممە ھەيران قېلىپتۇ. ئەزىزگۈل، گۈلبېكەلەر، شىرىن، سەبىينۇر بىلەن، سەلكىنئاينى ياساپتۇ، كۆكتىن چۈشكەن پەرىدەك. ئاپتاپ، ئادىل، ئۆركىشى كۆرۈپ قىزنىڭ ھۆسنىنى، كۈندەشلىكتىن ئۆرتىنىپ تولغىنىپتۇ ھەرىدەك. مۇساجان ھەم ئەركىنجان بولۇپ ئاكا ئورنىدا، كاپتالىست، ياۋايىنى بەكمۇ ياخشى كۈتۈپتۇ. نۇرىيە ھەم نازىلە، گۈلبەر بىلەن قەخرىزات، نازىگۈل، رىزۋانگۈللەر شوخ ئۇسۇلغا چۈشۈپتۇ. ھېكمەت، ئۇيغۇر، قۇربانجان بىلىندۈرمەي دىلنازغا، سۇمەييە ھەم چوغ بىلەن ئېسىل ئۇيۇن باشلاپتۇ. زەنجىر بىلەن توقماقنى چۈشۈرۈپتۇ دوئىلغا، يېڭىلگەننى زېكرىيا چوڭ ئۆستەڭگە تاشلاپتۇ. ئۇيۇن راسا قىزىغان، لېكىن شۇ چاغ سۈزۈكئاي، خەۋەر قىپتۇ يىگىتنىڭ كەلگىنىنى بۇياققا، تەنھا، توغراق، ئەنسىۋەر جىددىيلىشىپ ئۆزىچە، ئىزدەپ شەيدا، بەرگىينى قارىشىپتۇ ھەر ياققا. * * * * * * * * * * *  * * * * * * *  * * * * ئۇسۇل ئويناپ نەسرۇللا، ئايسىمان ھەم ئەل قىزى، دىلنازى ھەم سەبدە گۈل توينى تويغا قۇشۇپتۇ. ئادىلە، ئەقىدەلەر داستىخاننى كۆتەرسە، ئانا مېھرى، شاشئالىم چاچقۇلارنى چېچىپتۇ. نىكاھ ئوقۇپ تۇز موللام جامائەتنىڭ ئالدىدا، ئىككى ياشنىڭ بېشىنى مەڭگۈلۈككە قوشۇپتۇ. خۇشخۇي كېلىپ ئۇنىڭغا قويغان ئىكەن ئەللىك سوم، تۇز بۇ پۇلنى ئاز كۆرۈپ قاپىقىنى تۈرۈپتۇ. ھەيران قاپتۇ شەمشەركا ئۇشبۇ ناچار ئادەتتىن، خوندەك، سەنجىر، گەۋدەلەر خىجىللىقتىن ئۆلۈپتۇ. ئەبەي تارىم، شاتۇتى ئىككى يۈز سوم قۇشقاندا، خوشاللىقتىن تۇز موللام پىسسىڭڭىدە كۈلۈپتۇ. توساتتىنلا ئۈزۈمتال پىچىپتۇ بىر پەتىۋا، (تۇزغا تۈگۈرگەن ناننى يىسە ھەرگىز بولمايمىش). ئېسيان، روئىن، ياۋا غاز، مۇنازىرە قىلىشىپ، مۇختار، قوزام، ناركوسنى ئۇرۇپ، چىقتى يوغان ئىش. سۈرخان، بېھزات، ئۇيغۇنلار كىيىپ ساقچى فورمىنى، بېسىقتۇردى مىڭ تەستە بولغان شۇنچە جىدەلنى. دانىش، كۈرەش، ئېلتەبىر، ئالىمجان ھەم توشقانجان، يۇمۇر سۆزلەپ تەسلىكتە كۈلدۈردىغۇ ھەممىنى. مىرىگۈل بىلەن سۇچى لەرزان ئۇسۇللار ئويناپ، ئاچتى ھەممە ئالدىدا كېلىنچەكنىڭ يۈزىنى. روھزاد، يولۋاس، توختامۇش، غەزنىچى ھەم تىرەنلەر، جۈر بولۇشتى ئۇسۇلغا بېقىشتۇرۇپ كۆزىنى. بۇغداي، كېشەن، سەنەمجان ئاچ قالغان كۆك بۆرىدەك سۇبھى ئالغان پولوغا ئۈچىسى دۈم چۈشۈپتۇ. فاتىمەنىڭ چېچىنى باغلاپ قويغاچ تەبەسسۇم، قىززىق بولغان بۇ ئىشتىن زوھران راسا كۈلۈپتۇ. چىقىۋېلىپ ئۆگزىگە، زۇلئاي، ھەسەل، فائىزە، خۇلق قىلىپ ھەر ياڭزا ئويۇن قىپتۇ قاش ئېتىپ، مىرۇل، گىلائىداتۇر، ھەيران بولۇپ بۇ ئىشقا، زادى پۇرسەت بەرمەپتۇ ئۇ قىزلارغا تاش ئېتىپ. ياسىن ئاۋۇت سەت بولغاچ، مەزرىيەقىز ياراتماي، سالىخەگە پىچىرلاپ ئۇنى راسا سۆكۈپتۇ، رىچات بىلەن شابانلار تۇتۇپ ياخشى پۇرسەتنى، كەمپۈت بېرىپ قىزلارغا دىللىرىنى ئۇتۇپتۇ. تابارەك، تەنھا ئازاب، قاراسۇ، ئالدۇلئەھەد، يۈزلەشمىگەچ ئەزەلدىن تويدا قېنىپ سۆزلەشتى. كاككۇك، ئوغۇز، چېچەكقىز تەنھالىقتىن زېرىككەچ، ۋىچىركىدا ئۆزىگە جۇپ تاللاشنى كۆزلەشتى. **************************************** ئاشىق، ناتىق، جەسۇرمەن، مەجنۇن ھەم دولان توغراق، نىم جاپا، ئېمپىراتۇر زالغا بالدۇر كېلىشتى. مەخەتجان ھەم كەچمىشلەر، بىلگە، مىر-ئەزىزلەر، يىگىت-قىزنىڭ قېشىدىن تېزلا ئورۇن ئېلىشتى. ھەسەلسىرى جاكارلاپ ۋېچىركىنى باشلىدى، ئۇچقۇنى، قەلەمىيلەر تەبرىكنامە ئوقۇشتى. تاڭنۇر، شورلۇق، ھەققانى، ئەپچىلەم ھەم بەرناقىز، جۇر بولۇشۇپ ئۇلارغا ئېسىل نەزمە تۇقۇشتى. ناخشا ئوقۇپ زۇمرەتتاش، ھەممىنى تاڭ قالدۇرۇپ، شۇ سورۇندا بىردىنلا داڭلىق چولپان ئاتالدى. ئابدۇرىشىت تارتمىغاچ، نازىرگۇمنى ئۇسۇلغا، ئاماننىسا خۇيلىنىپ نەپ--رەت بىلەن قادالدى. داۋان ھەم سېرىق بۇيا، چۇشۇپ بالدۇر سورۇنغا، ئۇسۇلنى باشلىۋەتتى دوپپا كىيىش ئويىدا، مەستۇرە، يۇلتۇز، زۆكرە، مەلىكە، باربى بىلەن، چۈشۈۋالدى سورۇنغا شارپا ئارتىش كويىدا. ئەتلەس كىيىپ شەبنەمقىز شوخ ئۇسۇلغا چۈشكەندە، ساھىپجامال، ئاتامان چاۋاك چاپتۇ زوقلىنىپ. تۈن تەشۋىشى كاۋانى تارتىپتىكەن تانسىغا، نازارەتچى كۈنلەپتۇ، ھەسرەت بىلەن تولغىنىپ. ئاقسا يىگىت بىر چەتتە رومكىغا مەينى لىقلاپ، سىرداش، يارۇ، بۇقانى زورلىدى تېز ئىچىشكە. مۇتەللىب، سەلكىنداشلار، چىقتى قارشى ئۇنىڭغا، رازى يەنە زورلىسا دوستلۇقتىنمۇ كېچىشكە. تاش1 دېسكۇ ئوينىسا بارىستېكىن ئۇسۇلدا، تەكلىپ قىلىپ يۇلتۇزنى سورۇنغا ھەم قېتىشتى. يۇرتۇم بۇندا شادلىنىپ ئەلنەزەرنى چاقىرىپ، مەنزىل بىلەن بىرلىكتە قىززىق يۇمۇر ئېيتىشتى. ئېڭەك يۈلەپ ئارزۇيقىز جۇپ ئىزدەشنىڭ كويىدا، يىگىتلەر ئارىسىدىن يالغۇزغا كۆز تىكىپتۇ. ئابلەت كۇچار تېزلىكتە تارتقىنىدا ئۇسۇلغا، قورقۇپ ئۇنىڭ تۇرقىدىن سىرتقا بەدەر قېچىپتۇ. كەلگۈندى، ئەخمەد، خۇشفال سورۇندا ئويناۋېتىپ، چىمدىۋالدى توساتتىن شوخسەنەمنىڭ يۈزىنى. كىلياڭ، ئافشار، باھادىر  بۇ قىلمىشتىن ئاچچىقلاپ، قويدى خېلى كۆكەرتىپ كەلگۈندىنىڭ كۆزىنى. كومپاس، پۇسات، تۈركىزات بىلمەي ئىشنىڭ ئەسلىنى، باشلاپ قويدى جىدەلنى ئەركەكزات، قەخۋە بىلەن. توي شادلىقى بۇزۇلدى، بىر توپ ئوسال دەستىدىن، چەشمە-زۇلال ئۇردى ھەم ئويتاغنى كالتەك بىلەن. جودا قىلىپ ياۋا شىر، ئېلىپ قولغا پىچاقنى، بۇلىماق بوپ بانكىرنىڭ يۈرىكىگە سېلىپتۇ. رىئاللىق بىلەن قاينام ھەسرەتلىنىپ بۇ ئىشتىن، بابۇر بىلەن نۇرزاتغا نۇرغۇن تەنبىھ بېرىپتۇ. باغۋەن، تەسكىن، مولجەرلى تېزدىن چۈشۈپ ئارىغا، نەسىھەتلەر قىلىشتى جىدەللەشكەن باللىغا. بوزقىر دىدى:- سەبداشلار، ئىناق ئۆتسەك بولمامدۇ؟ نېمە كەپتۇ بىزلەرگە مەي ئىچىپ ساق كاللىغا. دىلكەش، جەڭچى، قارلىقنى تۇتۇپ كەتكەچ ساقچىلار، ئادۇۋكاتمۇ تېزلىكتە يۈردى ئاقلاش كويىدا. ياخشى، نەۋرۇز، يادىكار، خوشلۇشۇپتۇ بەك مىسكىن، كىم ئويلىغان بۇ ئىشنى خۇشچىراينىڭ تويىدا. لاۋا، ناۋا، ئەلتىۋىپ قورقۇپ ئاققان قانلاردىن، تېزدىن توسۇپ ماشىنا ئۆيلىرىگە قېچىشتى، تىۋىپ تۇتۇپ پۇرسەتنى ئۆزىنى بىر كۆرسەتتى، دورا سېتىپ شۇ يەردە مىليۇنىر بوپ يېتىشتى. * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * قورقۇپ كېتىپ خۇشچىراي تويىدىكى جىدەلدىن، يۈگرەپ سىرتقا قېچىپتۇ سەلكىنئايغا قارىماي. ئۇخلاپ قاپتۇ شۇ ئاخشام دوڭغاق جىگدە تۈۋىدە، تاپالمىغاچ ئۆيىنى يولنى توغرا ئايرىماي. يىغلاپ راسا سەلكىنئاي، بوغچۇمىنى كۆتۈرۈپ، ئانىسىنىڭ ئۆيىگە كېتىپ قاپتۇ يامانلاپ. قايتىپ كېلەر ئىمىشكەن يىگىت ئاڭا يالۋۇرسا، ھەم ئالمىسا بولمايمىش ئالتۇنلارنى پاتمانلاپ. شۇندىن بۇيان خۇشچىراي بەكمۇ غەمكىن يۈرەرمىش، سۆزلەپ دەرەخ، تاملارغا ساراڭلاردەك كۈلەرمىش. ياتقان ئىمىش ئۆيىدە زەيگە چاپلاپ مەيدىنى، نىيەت قىپتۇ ئاڭلىسام (دورا ئىچىپ ئۆلەرمىش). * * * * * * * * * *  * * * * * * * * * * * * * * * *    بولغاچ بەكمۇ تەخىرسىز بۇ ئىشلارنى ھەل قىلماق، ئۇشبۇ يازما يېزىلدى ھۆكۈمراننىڭ قولىدا. تېزدىن ئامال تاپايلى قېرىنداش بىز ھەممىمىز، گۈل-چېچەكلەر ئېچىلسۇن ئىككى ياشنىڭ يولىدا. ئەسكەرتىش: تورداشلارنىڭ ئىسمى رەڭلىك خەت ئارقىلىق ئىپادىلەندى. ئايرىلىپ قالغان تورداشلار ئىسمى داستىخان ئۈستىدىكى ئىشلارغا قوشۇلۇپ يېزىلىۋاتىدۇ........

hokumran

	مەن يوققۇ، ھۆكۈمران ئەپەندى؟ ئاپلا، ماۋۇ ئالدىراڭغۇلۇقۇمنى كۆرۈڭ. كەچۈرۈڭ، تەپسىلى ئوقۇسام مەنمۇ باركەنمەن. رەخمەت سىزگە.

huxqiray

	ھەي ھۆكۈمران ئادەمنىڭ مەخپىيەتلىكنى شۇنداقمۇ ئاشكارىلاپ قۇيامسىلە دەيمەن ، بۇ توينى ئەڭ بۇرۇن مۇنبەردە قىلىپ بولۇپ ئاندىن ئەمەلىيەتتە  قىلغۇدەكمەندە.... بۇغالتىر بۇرادەر ھېساۋاتنى چىڭراق تۇتۇڭلا ھە ... كەم چىقىپ قالمىسۇن تويلۇق پۇل ...

شاتۇتى

	مەنمۇ يوق ئوخشىمامدىم ، مىنى تۇمايدىكەنسىز ھە؟

qurbanjan

	لىكىن ھۆكىمران ئاغا .....  سىز  تىلغا ئالغان نۇرغۇن ئەزالار  ھازىرمۇ بارمىدۇ مۇنبەردە ....قارسام ساپلا مەندەك يېڭىياچىلار  كۆپىيىپ قاپتۇ...... سەركەردىنىڭ كەم ئەقىل بولشى ئۆز لەشكەرلىرىنى ھاڭغا ئىتتىرەرمىش دەپ ئاڭلىغان

adil2052103

	kargan da man mu turam dim mine ma

MiRul

	توي ئۈستىگە توي بوپتۇ مانا، توينى ئالدى بىلەن مېسىرانىمدا قىلسا ياخشى بولامدۇ نېمە.

شاتۇتى

	شاتۇتى يوللىغان ۋاقتى  2012-11-22 12:25 PM مەنمۇ يوق ئوخشىمامدىم ، مىنى تۇمايدىكەنسىز ھە؟ مەن ھەممىنى ئۇقۇمىغان تېخى تەپسىلى ئۇقۇپ باقاي ئەمىسە، ھى ھى ھى

ئەلشاھ

	ھا ھا ھا ھەجەپ تىزلا تارقىلىپ كەتتى بۇ گەپ، كېچىچە ئىزدەپ تاپالماي يۈرسەك ئەسلى ھېلىقى كۆل بويىدىكى ئىچى كاۋاك جىگدە دەرىخىدە ئۇخلاپ قاپتىكەندە بۇ  بىچارە بالا . ئەمدى ھەممەيلەن بېرىپ يامانلاپ كەتكەن يېڭى كېلىننى قايتۇرۇپ ئەكىلىپ قويامدۇق ياكى سەلكىنئاينى  ئانىسى تۇنجى قېتىملىقى بولغاندىكىن ئەكەپ قۇيارمۇ ...

osal147

	مۇبارەك  بولسۇن