ئۇيغۇرلارنىڭ تەركىۋىنى بىلەمسىز؟

sirikbuya

	ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﯟﯨﻨﻰ ﺑﯩﻠﻪمسىز؟ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﻪﺭﻛﯩﯟﻯ «ﺋﻮﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ» ﯞﻩ «ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ» ﺩﯨﻦﺗﻪﺷﻜﯩﻞ ﺗﺎﭘﻘﺎﻥ. ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﺑﺎﺭ: «...ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻳﯘﺭﺗﯩﺪﺍ ﻏﺎﻳﻪﺕ ﺯﻭﺭ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻍ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﻰ ﺑﯘﻏﺮﺍﺗﯘ ﺑﯘﺯﻟﯘﻕ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﺘﻰﺋﺎﺳﻜﯘﻣﻠﯘﻕ ﺗﻪﯕﺮﻯ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﺎﻏﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺗﻪﺭﯨﭙﯩﺪﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺗﺎﻍ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﻗﯘﺕ ﺗﺎﻍ ﺩﯨﻴﯩﻠﻪﺗﺘﻰ. ﺑﯘ ﺗﺎﻏﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﺪﻩ ﺋﻮﻥ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﺮﯨﺪﻩ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺋﺎﻗﺎﺗﺘﻰ. ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻣﺎﻛﺎﻧﻰ ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﯞﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺗﺎﻏﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻳﺎﻳﻼﻗﻼﺭ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﻮﻥ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﻐﺎ ﻣﺎﻛﺎﻧﻠﯩﺸﯩﭗ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ‹ﺋﻮﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ› ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﻐﺎ ﻣﺎﻛﺎﻧﻠﯩﺸﯩﭗﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻥ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ‹ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ›، ﺩﻩﭖ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﻳﯘﻗﯘﺭﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﻮﻥ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﺎﻧﻼﺭﻳﻪﻧﻪ ‹ ﺋﻮﻥ ﺋﯘﺭﻗﯘﻥ› ﺩﻩﭘﻤﯘ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺑﺎﺷﺘﯩﻜﻰ ﺋﯜﭺ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ، ﺗﺎﺭﻣﺎﻕﺗﯚﺕ ﺩﻩﺭﻳﺎ ﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﺑﻪﺵ ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ ﺋﻮﺭﯗﻧﻼﺷﻘﺎﻥ... ﺑﯘ ﺟﺎﻳﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺟﻪﻣﺌﯩﻲ 120 ﻗﻪﺑﯩﻠﻪﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﯘ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻧﺎﻣﻰ ﺗﯩﻠﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﻨﻤﯩﻐﺎﻥ». («ﺟﺎﻣﯩﺌﯘﺕ ﺗﻪﯞﺍﺭﯨﺦ»2- ﺑﺎﺏ، ﺭﺍﺩﻟﻮﯞﻳﺎﺯﻏﺎﻥ «ﻗﯘﺗﺎﺩﻏﯘﺑﯩﻠﯩﻚ» ﻧﯩﯔ ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯﻯ (ﺧﻪﻧﺰﯗﭼﻪ ﺗﻪﺭﺟﯩﻤﯩﺴﻰ) ﺩﯨﻦ. ﺩﯨﻤﻪﻙ، ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﮕﻪﻥ «ﺋﻮﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ»، «ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ» ﺧﻪﻟﻘﻠﯩﺮﻯ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﺋﻪﺟﺪﺍﺩﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﮬﯩﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﻛﯚﻙ ﺗﯜﺭﻙ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ 552- 745- ﻳﯩﻠﻼﺭ) ﺩﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ 745- 840- ﻳﯩﻠﻼﺭ)، ﺋﯩﺪﯨﻘﯘﺕ (ﻗﯘﺟﯘ) ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻘﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ860-1250- ﻳﯩﻠﻼﺭ)، ﻗﺎﺭﺍﺧﺎﻧﯩﻼﺭ ﺧﺎﻧﻠﯩﻐﻰ (ﻣﯩﻼﺩﻯ 870- 1213- ﻳﯩﻠﻼﺭ) ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻘﻼﺭ ﻳﻪﻧﯩﻼ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﯩﺮﻯﺋﯩﺘﺘﯩﭙﺎﻗﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻥ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﯞﻩ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻨﻰ ﺋﺎﺳﺎﺱ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻗﯘﺭﯗﻟﻐﺎﻥﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﯞﻩ ﺗﺎﺷﻘﻰ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﻣﻠﯩﺮﻯ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﯨﻜﯩﭽﻪ: 1) ﺋﯩﭽﻜﻰﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﻳﺎﻏﻼﻗﺎﺭ ﻗﯘﺭﺗﺎﺭﻏﺎﺭ ﺩﯦﺮﯦﻤﺎﺭ ﺑﺎﻳﯩﺮﺳﯩﻖ ﺋﺎﺑﺪﺍﻝ ﻗﺎﺳﺎﺭ ﻗﯘﻻﺱ ﺋﻮﯞﯗﻏﺎﺭ (ﻳﺎﻏﻤﺎ؟) ﺳﺎﺑﺎﺭ (ﺳﺎﺭﻭﺭﻏﯘﺭ؟) 2) ﺗﺎﺷﻘﻰﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﻪﺑﯩﻠﻪ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺑﺎﺭﻏﯘﺕ ﻗﯘﻥ ﺑﺎﻳﯩﺮﻗﯘ ﺗﻮﯕﺮﺍ ﺋﯩﺰﮔﯩﻞ ﭼﻪﯞﯨﻚ ﺑﺎﺳﻤﯩﻞ ﻗﺎﺭﻟﯘﻕ ﺩﯦﻤﻪﻙ،ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﭽﻜﻰ ﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﺋﯘﺭﯗﻕ ﯞﻩ ﺗﺎﺷﻘﻰﺗﻮﻗﻘﯘﺯ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻨﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻣﯩﻠﻠﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﯓ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﺋﺎﺳﺎﺳﯩﻲ ﺗﻪﺭﻛﯩﭙﻠﯩﺮﻯ ﺩﻩﭖ ﻗﺎﺭﺍﺷﻘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﻗﻪﺑﯩﻠﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻛﯧﻴﯩﻨﻜﻰ ﺩﻩﯞﺭﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺋﻮﺭﺧﯘﻥ – ﺳﯧﻠﯩﻨﮕﺎ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﻰ ﯞﺍﺩﯨﻠﯩﺮﻯ ﯞﻩ ﺗﯩﻴﺎﻧﺸﺎﻥ، ﭘﺎﻣﯩﺮ ﺋﯧﺘﻪﻛﻠﯩﺮﯨﺪﻩ ﺯﻭﺭ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﺩﺍﺋﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺳﯩﻴﺎﺳﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﭘﺎﺋﺎﻟﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭ ﺑﯩﻠﻪﻥﺷﯘﻏﯘﻟﻼﻧﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻲ ﻣﺎﺗﯧﺮﯨﻴﺎﻟﻼﺭﺩﺍ ﺗﻪﭘﺴﯩﻠﯩﻲ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ. ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻳﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﻰ ﻗﻪﻳﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﯜﺵ ﺯﯙﺭﯛﺭﻛﻰ، ﺗﯜﺭﻛﻰ ﻗﻪﯞﻣﻠﻪﺭﻧﯩﯔﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺷﺎﻧﻠﯩﻖ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺕ ﺗﺎﺭﯨﺨﯩﻨﻰ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﺎﻥ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯘﺯﺍﻕ ﻣﯘﺩﺩﻩﺗﻠﯩﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﻰﺗﻪﺭﻩﻗﻘﯩﻴﺎﺗﻰ ﺩﺍﯞﺍﻣﯩﺪﺍ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﺍ ﺋﺎﺳﯩﻴﺎ ﺭﺍﻳﻮﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﺪﺍ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﭼﻮﯓ ﺋﻮﺭﯗﻥﺗﯘﺗﯘﭖ ﻛﻪﻟﺪﻯ. ﭘﺮﻭﻓﯧﺴﺴﻮﺭ ﺋﺎ. ﻑ. ﻳﺎﻛﯘﺑﻮﯞﺳﻜﯩﻨﯩﯔ «9- 11- ﺋﻪﺳﯩﺮﻟﻪﺭﺩﯨﻜﻰ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﮬﻪﻡ ﺗﯘﺭﭘﺎﻥﻛﯩﻨﻪﺯﻟﯩﻜﻠﯩﺮﻯ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﻪﺭﻩﺏ، ﭘﺎﺭﺱ ﮬﯚﺟﺠﻪﺗﻠﯩﺮﻯ» ﺩﯨﮕﻪﻥ ﺗﯧﻤﯩﺪﯨﻜﻰ ﺋﻪﺳﯩﺮﯨﺪﻩ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﻠﯩﺸﯩﭽﻪ، «..ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ (ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ) ﻛﯚﭘﭽﯩﻠﯩﻚ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻛﻰ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﯞﺍﻟﺮﺍﻕ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻼﺷﻘﺎﻥﮬﺎﻟﻪﺗﻜﻪ ﻛﯚﭼﯜﭖ، ﺩﯨﮭﻘﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺋﯩﺸﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﺷﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻥ، ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﯞﺍﻝﺷﺎﻣﺎﻧﯩﺰﯨﻤﺪﯨﻦ ﺋﺎﻻﻗﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯜﺯﮔﻪﻥ، ﺩﻩﺳﻠﻪﭖ ﮬﺎﻧﯩﺨﯩﺰﻡ ﻣﻪﮬﺰﯨﭙﯩﻨﻰ ﻗﯘﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ، ﻛﯧﻴﯩﻦ ﺑﯘﺩﺩﯨﺰﯨﻤﻐﺎﻛﯚﭼﻜﻪﻥ. ﺋﯘﻻﺭ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺗﯜﺭﻛﻰ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﺎﯞﺍﻝ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﻐﯩﻨﻰ ﭘﻪﻳﺪﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﯞﻩ ﺧﻪﻧﺰﯗﻻﺭﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﺎﯞﯗﺭﺍ ﺋﯘﻧﻨﻪﮬﺮ (ﺋﺎﻣﯘ ﯞﻩ ﺳﯩﺮ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﻰ ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻐﯩﺪﯨﻜﻰ ﺭﺍﻳﻮﻧﻼﺭ) ﺋﺎﺭﯨﻠﯩﻘﯩﺪﺍ ﻳﺎﺷﯩﻐﯘﭼﻰﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺋﻪﯓ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﻪﺗﻠﯩﻚ ﺧﻪﻟﻘﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﻰ ﺋﻪﺑﯘﻟﻐﺎﺯﯨﻨﯩﯔ ﻳﯧﺰﯨﺸﯩﭽﻪ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺗﺎﺭﯨﻢ ﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔﺑﻮﻳﯩﺪﺍ ﻛﯜﭼﻠﯜﻙ ﺧﺎﻧﻠﯩﻖ ﻗﯘﺭﯗﭖ، ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﻗﻠﯩﻖ ﮬﺎﻟﻪﺗﺘﯩﻜﻰ ﻳﯘﻗﯘﺭﻯ ﻣﻪﺩﯨﻨﯩﻴﻪﺗﻜﻪ ﺋﯩﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﯩﻦﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﯜﭺ ﻗﯩﺴﯩﻢ ﺋﯩﮕﯩﻠﯩﻚ ﺷﻪﻛﻠﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﺷﻐﯘﻝ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ. ﻳﻪﻧﻰ ﺑﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻗﯩﺴﻤﻰ «ﺑﻪﺷﺒﺎﻟﯩﻖﺷﻪﮬﯩﺮﯨﮕﻪ ﺋﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺸﯩﭗ، ﺩﯨﺨﺎﻧﭽﯩﻠﯩﻖ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻥ ﻛﯚﭼﯜﺭﺳﻪ، ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰ ﻳﺎﺯﻟﯩﻘﻰ ﻛﯚﭼﻤﻪﻧﻠﯩﻚﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﭼﯜﭖ ﻳﯜﺭﯛﭖ ﻣﺎﻝ ﺑﺎﻗﻘﺎﻥ، ﻗﯩﺸﻠﯩﻘﻰ ﺑﺎﺷﺒﺎﻟﯩﻘﻘﺎ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻗﯩﺸﻠﯩﻐﺎﻥ، ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﯩﺴﻤﻰﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﺮﺗﯩﺶ ﺩﻩﺭﻳﺎﺳﯩﻨﯩﯔ ﻗﯧﻠﯩﻦ ﺗﻮﻗﺎﻳﻠﯩﻘﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﻮﯞ ﺋﻮﯞﻻﭖ، ﺑﯧﻠﯩﻖ ﺗﯘﺗﯘﺵ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯜﻥ ﻛﻪﭼﯜﺭﮔﻪﻥ. ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﻗﻪﺩﯨﻤﻘﻰ ﻣﻪﺩﻩﻧﯩﻴﯩﺘﻰ ﯞﻩ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺠﺘﯩﻤﺎﺋﯩﻲﮬﺎﻳﺎﺗﻰ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﯨﻜﻰ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺋﻪﺭﻩﺑﭽﻪ، ﭘﺎﺭﺳﭽﻪ ﻣﻪﻧﺒﻪﻟﻪﺭﺩﯨﻤﯘ ﺳﺎﻗﻠﯩﻨﯩﭗ ﻗﺎﻟﻐﺎﻥ. 11- ﺋﻪﺳﯩﺮﺩﻩﺋﯚﺗﻜﻪﻥ ﺗﺎﺭﯨﺨﭽﻰ ﮔﻪﺭﺩﯨﺰﻯ ﺋﯚﺯﯨﻨﯩﯔ « ﺯﻩﻳﻨﯘﻝ ﺋﻪﺧﺒﺎﺭ» ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻛﯩﺘﺎﺑﯩﺪﺍ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺗﯘﺭﻣﯘﺵﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻨﻰ ﺗﻪﺳﯟﯨﺮﯨﻠﻪﭖ ﻛﯧﻠﯩﭗ: «... ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﻣﯧﯟﻩ – ﭼﯩﯟﻩ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻧﯘﺭﻏﯘﻥ، ﺋﺎﺭﭘﺎ، ﺑﯘﻏﺪﺍ، ﻗﻮﻧﺎﻗﻨﯩﯔ ﻛﯚﭘﻠﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﻗﻪﺩﻩﻡ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻣﺎﯕﻐﯩﻠﻰ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﺑﺎﻏﯟﻩﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺋﯩﺸﻰ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺗﻪﺭﻩﻗﻘﻰﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻜﻰ، ﮬﻪﺗﺘﺎ ﺋﺎﻟﻤﺎ، ﺋﯜﺭﯛﻙ، ﺋﺎﻣﯘﺕ ﺩﯨﮕﻪﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭ ﻳﻮﻟﺪﺍ ﭼﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﻳﺎﺗﯩﺪﯨﻜﻪﻥ. ﻳﯩﭙﻪﻛﭽﯩﻠﯩﻚﻛﻪﺳﭙﻰ ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺟﺎﻧﻼﻧﻐﺎﻥ ﺋﯩﻜﻪﻥ، ﺑﯘ ﻳﻪﺭﻧﯩﯔ ﺳﯘﻟﯩﺮﻯ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺋﻪﻟﯟﻩﻙ، ﺳﯘ ﺗﯧﮕﯩﺪﻩﺧﯩﻠﻤﯘ – ﺧﯩﻞ ﺋﯧﺴﯩﻞ ﻣﻪﺭﯞﺍﻳﯩﺖ ﺗﺎﺷﻼﺭ، ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ- ﻛﯜﻣﯜﺷﻠﻪﺭ ﺑﺎﺭ، ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭ ﺑﯘ ﺗﺎﺷﻼﺭﺩﯨﻦ ﮬﻪﺭﺧﯩﻞ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﺎﺳﺎﭖ ﺳﺎﺗﯩﺪﯗ» ﺩﻩﭖ ﻳﺎﺯﻏﺎﻥ ﮬﻪﻡ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭﻻﺭﻧﯩﯔ ﺋﯚﺳﺘﻪﯓ ﭼﯧﭙﯩﺶ، ﺗﯧﺮﯨﻘﭽﯩﻠﯩﻖﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻜﻰ ﻣﺎﮬﺎﺭﯨﺘﻰ ﯞﻩ ﺳﯘ ﺗﯜﮔﻤﻪﻧﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﺳﯩﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﭼﻮﯕﻘﯘﺭ ﻗﯩﺰﯨﻘﯩﺶ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﮬﻪﯞﻩﺱ ﺑﯩﻠﻪﻥﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯚﺗﻜﻪﻥ. ﻣﻪﻧﺒﻪ: ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﻛﯩﻼﺳﺴﯩﻚ ﺋﻪﺩﯨﺒﯩﻴﺎﺗﻰ ﺗﯩﺰﯨﺴﻠﯩﺮﻯ. ﺋﺎﭘﺘﻮﺭﻯ:ﺋﻪﺳﻘﻪﺭ ﮬﯜﺳﻪﻳﯩﻦ , ﯞﺍﮬﯩﺘﺠﺎﻥ ﻏوپۇر (شورۇق مۇنبىرىدىن) ئىلىندى

xaripa2011

	بىلىۋالدىم رەھمەت سىزگە!!1

xahboy

	خىلى  كۆپ  نەسىلەرنى  بىلىۋالدىم ، رەخمەت

100100

	«تىيانشان»دىگەن قانداق گەپ؟«تەڭرىتاغ»دىيىشنى بىلمەمدۇ بۇ كىشى،«قۇجۇ»ئەمەس«قۇچۇ».«ئىدىقۇت ئۇيغۇر خانلىقى860-1250»؟قالغان250يىلدىن كۆپرەك ۋاقىت قېنى؟

axek13999649893

	بىز ئۇيغۇرلارنىڭ  تارىخى 14. ئەسىرلەردىمۇ  باكەن  شۇنىڭغغا قارىغاندە بىرمۇ خىلى تارىخقا ئىگكەنمىز

uqkun5

	تارىخىمىزنى چۇشۇنۇشلۇك يېزىپسىز تارىخىمىزنى ئۇنتۇش نۇمۇس.

1670154432

	مەنمۇ ئۇيغۇرلارنىڭ تارىخى توغۇرلۇق بىر كىتاپتا ئۇقۇغان لىكىن ئىسمى ئىسمدە قالماپتۇ ،سىزنىڭ بۇ تېمىڭىزنى كۆرۇپ ئىسىمگە كىلىۋاتىدۇ ئۇنتۇلغانلىرىم.

sayipkiran

	ئالتىنجى قەۋەتتىكى axek13999649893 ناملىق قىرىندىشىم ئۇيغۇر تارىخى خىلىلا ئۇزۇن ھىلىغۇ 14-ئەسىر كەن مىلادىدىن بۇرۇنلا ئۇيغۇرلا ياشىغان.كىرورەن گۈزىلى ۋەئاتۇش ئادىمىنىڭ  تاشقا ئايلانغانسۆڭكىنىڭ تېپىلىشى بۇنىڭ تىپىك مىسالىى بولالايدۇ .كاربۇن ئاتومىنىڭ قالدۇقغا ئاساسەن ھەر ئىككى تاشقا ئايلانغان سۆڭەكنىڭ 6000يىلدىن ئارتۇق تارىخقا ئىگە .ئىكەنلىكىنى ياپۇنيە ئالىملىرى ئسپاتلاپ چىققان.

kaplan5

	رەھمەت ،خىلى كۆپ نەرسىلەرنى بىلۋالدىم.!