بىز چوقۇم قۇرۇشقا تېگىشلىك بولغان توربېكەت

dolan518

	ئەسسالامۇ-ئەلەيكۇم تورداشلار. مەن ئۇزۇندىن بېرى ئويلاپ كېلىۋاتقان بىر ئىش بار ئىدى، ئەسلىدە ئالىم ئەھەت ئاكىمىزنىڭ تور بېكىتىگە يوللىماقچى ئىدىم. تىزىملىتالمىغاچقا بۇ توربەتكە كىردىم، چۈنكى مىسرانىم مېنىڭ دائىملىق زىيارەت تور بېكىتىم بولغانلىقى ئۈچۈن. خوش، گېپىمگە كەلسەم مېنىڭ  شۇنداق ئويۇم بار ئىدى، شۇنداق بىر توربېكەتتىن بىرنى قۇرساڭلار(مەن قۇرۇشنى بىلمەيمەن،ئەپسۇس)،بۇ تور بېكەتنى باشقا توربېكەتلەردىكى"ئاۋازلىق،ئەدەبىيات،ئويۇن،رەسىم،....."دەپ تۈرگە ئايرىغانغا ئوخشاش، كەسىپ ئايرىمىسى بويىچە تۈرگە ئايرىساق،يەنى"قۇرۇلۇش،مېدىتسىنا،پەن-مائارپ،يېزائىگىلىك،كومپىيوتېر،....."دېگەندەك. بۇ توربېكەت ئارقىلىق ھەرقايسى كەسىپ-پەنلەردىكى ئۇيغۇرچە ئاتالغۇسى يوق ،تەبىر بېرىلمىگەن  ياكى قېلىپلاشمىغان ئۇقۇم،شەيئىلەرگە ئۇيغۇرچىغا خاس ئىسىم قويساق،ئويلىغانلىرىم تۆۋەندىكىچە: 1،ئۇيغۇرچە ئاتالغۇسى يوق،تەبىر بېرىلمىگەن  ياكى قېلىپلاشمىغان ئۇقۇم،شەيئىلەر تەبىرى (رولى،چۈشەندۈرۈلىشى)بىلەن ئېلان قىلىنىدۇ؛ 2،ھەرقايسى كەسىپ ئەھلىلىرى ، تىلشۇناسلار،جۈملىدىن تىل-يېزىق جەمئىيتىدىكىلەر(مۇمكىن بولسا) ۋە باشقىلار  ئەسلىدە بار بولغان سۆز يىلتىزى ۋە سۆز قوشۇمچىلاردىىن پايدىلىنىپ يېڭى،ئىخچام ئاتالغۇ ياسايدۇ. بارماق دېسكا دېگەن ئىسىم ناھايىتى ياخشى قويۇلغان دەپ قارايمەن،لېكىن بىز يۇپەننى ئىستىمال قىلىپ بولغاندىن كېيىن ئاندىن قويۇلدى بۇ ئىسىم. دېمەكچىمەنكى مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ئۇيغۇرچىغا خاس ئىسىم . 3،تور ئەھلىلىرى ئاۋازغا قويۇپ مۇقىملاشتۇرغاندىن كېيىن، مۇناسىۋەتلىك كىشىلەر تىل-يېزىق جەمئىيتىگە يوللايدۇ. كېيىنكىسى ئۇلارغا باغلىق.       تىلشۇناسلار تارىخنى تەتقىق قىلىۋەرمەي،تارىخنى(كونا سۆزلەرنى)ھازىرقى تىل-يېزىق تەرەققىياتى ئۈچۈن ئىشىلتىشكە تىرىشساق، تىل بايلىقى،يەرلىك شىۋىلارغا باي خەلق يېڭى شەيئىنىڭ چۈشەندۈرۈلىشىگە ئاساسەن يېقىندىن كۈچ قوشساق، تورنىڭ يىراقتا تۇرۇپ ئۆز-ئارا پىكىر ئالماشتۇرىدىغان رولىدىن پايدىلىنىپ تىل بايلىقىمىزنى بېيىتساق.       بىزمۇ بەزى سۆزلەرنىڭ ئۇيغۇرچىسىنى تاپالماي قىزىرىپ، ئاچچىقىمىزدا بېزىرىپ تۇرمايلى.      ئېلىپبەرمەيدىغان بۇ مىجەزىمنىزە، ئويلىغىنىمنى تۇنجى قېتىم  يوللىشىم، ئويلىغانلىرىڭلارنى دەپ بېقىڭلار، بەلكىم مىجەزىممۇ ئۆزگىرىپ قالار.

tuntaxvixi

	راس    دەيسىز  ...بۇ  لا ھۇجۇتقا  كەلسە  چوڭ بىر بوشلۇق تولۇقلىناتتى

(((A)))

	ما گەپنىىڭ خىلى جىنى با     شۇنداق قىلىدىغان بىر ئادەم چىقسا بولاتتى

KETMEN

	مەن قوللايمەن ، مىنىڭ توربەت قۇرۇشقا بىلىم ۋە شارائىتىم يار بەرمەيدۇ ، ئەمما مۇشۇنداق توربەت قۇرۇلسا قوللاش ، ياردەم قىلىشقا تەييارمەن.

مارشال

	مەھمۇد قەشقىرى ئىزىنى بويلاپ،20-ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرىدا مىرسۇلتان ئوسمانوف،ئىبراھىم مۇتىئى،ئىمىن تۇرسۇن قاتارلىق ئۇقۇمۇشلۇق كىشىلىرىمىز ئۇيغۇر تىل تەتقىقاتىغا ناھايىتى كۆڭۈل بۆلۈپ كەلگەن.    چەتئەللەردىن گۇننار ياررىڭ،گابائىن خانىم قاتارلىقلار ئۇيغۇر تىلىنى تەتقىق قىلىپ ئۆتكەن. 21-ئەسىردە مىللىي مەدەنىيىتىمىز مۇنقەرز بولۇۋاتقان،ئانا تىلىمىز بۇزۇلۋاتقان مۇشۇنداق بىر مۇرەككەپ دەۋردە،ھەربىر ئۇيغۇر پەرزەتتىنىڭ ئانا تىلنى قوغداش،ئەجدادلارغا ۋارىسلىق قىلىپ،ئانا تىلنى ساپلاشتۇرۇش مەجبۇرىيىتى بار.ئۆزىنى ئۇيغۇر دەپ بىلىدىغان ھەربىر كىشىنىڭ باش تارتىپ قىلمىسا بولمايدىغان مەجبۇرىيىتى. بۇ ياخشى تەلەپ پىكىركەن،ھازىر يېڭى چىقىۋاتقان تۇرمۇش بۇيۇملىرى،كومپىيۇتۇر ئۈسكۈنىلىرى،يۇمشاق دېتاللاردىن تارتىپ ئۇيغۇر تىلى بىرخىل بىچارە ھالەتكە مەھكۇم بولماقتا.     شالغۇت شال ئاتىسى دەپ نام ئالغان يۈەن لۇڭپىڭ بوۋايدەك نۇپۇس كۆپەيگەن زاماندا،ئاشلىقنى شالغۇتلاشتۇرۇپ،ھوسۇلنى كۆپەيتىشكە بولىدۇ.لېكىن،بىر مىللەت ئۆزىگە تەۋە بولغان مەدەنىيەتنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى بولغان تىل-يېزىقنى شالغۇتلاشتۇرۇشقا بولمايدۇ.تارىخىي تەرەقىيات نۇقتىسىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا،ئانا تىلنى قوغداش،ئالدىنقىلارغا ۋارىسلىق قىلغان ئاساستا مىللەت تەۋەسىدىكى ھەربىر ئىنسان ئۆزىگە يۈكسەك ۋىجدان،مەسئۇلىيەت دەپ بىلىپ،كېيىنكى مەۋجۇدلۇقنىڭ ئەڭ مۇھىم كاپالىتى بولغان تىل-يېزىققا ئەڭ كۆڭۈل بۆلۈش لازىم.    بۇنى قىلىش ئۈچۈن مەلۇم ۋاقىت،جەريان كېتىدۇ،لېكىن،بىرلىشىپ،ھەمكارلىشىپ قىلسا،سىز دېگەن بۇ ئۇلۇغۋار پىلان ھامان ئەمەلگە ئاشقۇسى!

yawayi-0998

	لىكىن ئۇيغۇر تور بەتچىلىكتە قۇرۇشقا تىگىشلىك تور بىكەتلەر ناھايىتى كۆپ...

قۇندۇز

	كۆڭلۈمدىكى گەپلەرنى يېزىپسىز، مەن قايسى كۈنى تېخى بىزنىڭ ئۇيغۇر تور بېتىمىزدە نىمىشقا بەيدۇ، گۇگۇل.....غائوخشاش قېلىپلاشقان توربەت يوق ؟ دەپ سورىغان ئىدىم. بۇ مەسىلىنى سىز بىلەن مەن ئەمەس، خېلى كۆپ تورداشلىرىمىز ئويلىنىۋاتقان، ئېھتىياجى چۈشىۋاتقان جىددىي مەسىلە...................

tolganay

	ماۋۇ تەكلىپ بەك ياخشى بوپتۇ .

زۇلئاي

	شۇنداق ياخشى.ئەھمىيەتلىك ئىشتىن بىرنى ئويلاپسىز،ئاللاھ ئارزۇيىڭىزغا يەتكۈزسۇن

orhunogli

	ياخشى پىكىر بوپتىكەن!ئاقىللار جىددى ئويلىشىڭلار.